Maciej RynarzewskiMaciej Rynarzewski

HISTORIA LOKALNA JAKO HISTORIA HISTORIA LOKALNA JAKO HISTORIA RATOWNICZARATOWNICZA

1/16

2/16

DLACZEGO WARTO RATOWAĆ DLACZEGO WARTO RATOWAĆ LOKALNĄ PRZESZŁOŚĆ ?LOKALNĄ PRZESZŁOŚĆ ?

Podstawa samookreślenia w przestrzeni społecznej oraz „negocjacji” ze światem zewnętrznym.

Zapewnienie historycznego (prze)trwania małych społeczności

Materiał do syntezy (wtórnie!)

Nowe pole ekspansji

Przestrzeń dialogu profesjonalistów z amatorami

3/16

POJĘCIE BEZ DEFINICJI?POJĘCIE BEZ DEFINICJI?Historia lokalna w polskiej metodologii historiiHistoria lokalna w polskiej metodologii historiiNiejasności terminologiczne - „historia regionalna i lokalna” / synonim

Historia regionalna:

Wg J. Topolskiego: Pochodna regionu historycznego. Opisuje pewien układ gospodarczy, społeczny, polityczno-administracyjny, kulturowy i psychiczny dający się wyodrębnić z szerszej tkanki historycznej, a który związany jest przede wszystkim z działalnością ludzi, a nie problematyką geograficzną

Wg Z. Mańkowskiego: Powinna eksponować przede wszystkim te wartości i czynniki, które różnią daną część kraju od innych regionów. Cel: badanie specyfiki regionu pod kątem „potrzeb wielkiej syntezy dziejów ogólnonarodowych

Historia lokalna:

Wg J. Maternicki: przedmiotem zainteresowania jest jakaś mała społeczność np. wsi, gminy, powiatu tworząca całość ze względu na fakt zajmowania określonego terytorium. Historia lokalna stanowi zbiór faktów i zdarzeń, których główną i najważniejszą cechą wspólną jest to iż zaistniały one na tym terytorium

4/16

POJĘCIE BEZ DEFINICJI?POJĘCIE BEZ DEFINICJI?Historia lokalna w polskiej metodologii historii (2)Historia lokalna w polskiej metodologii historii (2)

Rozróżnienie historii lokalnej i regionalnej:● Kwestia stosunku do historii narodowej

Rozważania metodologiczne zakończone w latach 70tych / 80tych:

● Kres możliwości rozwoju teorii?● Zwrócenie ku nowym nurtom badawczym?

“O nowy model historycznych badań regionalnych” pod red. K. Makowskiego, Poznań 2007

5/16

LOKALNOŚĆ, MAŁA OJCZYZNALOKALNOŚĆ, MAŁA OJCZYZNA

Lokalność wg Clifforda Geertza● „Szczera” historia = historia lokalna

Lokalność wg Zygmunta Baumana● Stygmat ery globalizacji

Nauki społeczne – projekt „Polska Lokalna”

Mała Ojczyzna – lokalizm myślowy / lokalność wykreowana

6/16

ANGLO-AMERYKAŃSKIE ANGLO-AMERYKAŃSKIE DOŚWIADCZENIA Z LOCAL HISTORYDOŚWIADCZENIA Z LOCAL HISTORY

Specyficzne warunki rozwoju● Geneza local history w Wielkiej Brytanii● Geneza local history w USA

Nowa Historia Lokalna W. G. Hoskinsa

Pluralizm

Ruch local history / family history

7/16

ANGLO-AMERYKAŃSKIE ANGLO-AMERYKAŃSKIE DOŚWIADCZENIA Z LOCAL HISTORY (2)DOŚWIADCZENIA Z LOCAL HISTORY (2)

Definicja local history:

● Local history is the study of history in a geographically local context and it often concentrates on the local community. It incorporates cultural and social aspects of history. Historic plaques are one form of documentation of significant occurrences in the past and oral histories are another.

wg: Wikipedii

● Local history is about reconstructing past communities, in ways which make sense, rather than worrying about issues linked to postmodernism and other theoretical constructs which seem to approach the wider issues in a negative rather than constructive manner. Local history was traditionally the study of a particular local community, or group of communities (in the sense of county) without specific reference to the broader range of events, forces and processes impinging on those communities

wg: John Beckett, Writing Local History, Manchester 2007, s. 140

8/16

POTENCJAŁ HISTORII LOKALNEJPOTENCJAŁ HISTORII LOKALNEJ W NOWYCH REALIACH BADAWCZYCHW NOWYCH REALIACH BADAWCZYCH

Wpływ nurtów postmodernistycznych na otoczenie badawcze:● Obalenie relacji centrum-peryferia● Zagrożenie dla myślenia historycznego (F. Fuerdi)

Interdyscyplinarność

Barter: zapał za „know how”

Nowy odbiorca

Ewolucja pojęcia obszaru badawczego

Internet – obszar publikacji

Politeizm wartości badawczych

9/16

POTENCJAŁ HISTORII LOKALNEJPOTENCJAŁ HISTORII LOKALNEJ W NOWYCH REALIACH BADAWCZYCH (2)W NOWYCH REALIACH BADAWCZYCH (2)

Adaptacja metod, nurtów i narzędzi badawczych:● Alltagsgeschichte - Historia oddolna - Antropologia historyczna

Socjologia - Historia mówiona - Citizens history - Public history Digital storytelling...

...i wiele innych

Potencjał badawczy historii lokalnej

10/16

ATRAKCYJNOŚĆ W NIEATRAKCYJNOŚCIATRAKCYJNOŚĆ W NIEATRAKCYJNOŚCICo ratować w historii ratowniczej?Co ratować w historii ratowniczej?

Pole zainteresowań historii ratowniczej:

● Najbardziej zagrożone fragmenty przeszłości● Mało atrakcyjne dla badaczy tematy● „Peryferia” historycznego postrzegania

przeszłości

11/16

ZADANIE HISTORII RATOWNICZEJZADANIE HISTORII RATOWNICZEJPrzed czym ratować?Przed czym ratować?

Procesy naturalne – zapominanie, wymieranie pamięci

Procesy cywilizacyjne – utrata styczności z przeszłością związana z wymianą ludności, migracją naturalną oraz przymusową.

Procesy celowe – fałszowanie przeszłości ze względów ideologicznych

12/16

Z „NAUKOWEGO GETTA” DO RĄK Z „NAUKOWEGO GETTA” DO RĄK „PRAWOWITYCH WŁAŚCICIELI”„PRAWOWITYCH WŁAŚCICIELI”

Przed kim ratować?Przed kim ratować?

Zawłaszczenie przeszłości przez profesjonalnych historyków

„Demolowanie” przeszłości przez amatorów

Czy przeszłość musi stać się historią?

13/16

HISTORIA RATOWNICZAHISTORIA RATOWNICZAPróba stworzenia definicji roboczejPróba stworzenia definicji roboczej

Celem historii ratowniczej powinno być ratowanie względnie zamkniętych fragmentów przeszłości przed zagrożeniem utraty dla dziedzictwa ludzkiego i potrzeb przyszłych badaczy. Historia ratownicza powinna stosować „aktywne” metody zabezpieczania przeszłości, w ramach których należy przywracać zbadaną, opisaną, zarchiwizowaną oraz zinterpretowaną przeszłość jej prawowitym właścicielom. W kręgu jej zainteresowań powinny znaleźć się przeszłości szczególnie zagrożone celowym zniekształceniem, nie objęte siecią badań akademickich lub znajdujące się na peryferiach historycznego postrzegania rzeczywistości.

14/16

CYFROWA HISTORIA LOKALNACYFROWA HISTORIA LOKALNA

Usability

Visibility

Accessibility

Efektywność

Efektowność (bez efekciarstwa)

Potrzeba wypracowania „Dobrych praktyk”● projekt Historia i Media [www.historiaimedia.org]

15/16

PODSUMOWANIEPODSUMOWANIE

Konieczność dalszego rozwoju metodologii historycznych badań lokalnych

Wykorzystanie historii lokalnej w programie historii ratowniczej

Cyfrowa historia ratownicza?

Weryfikacja poprzez projekt badawczy

eHumanista

16/16

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ