o tym co to znaczy państwo socjalne ( dobrobytu) welfare state

o tym, że w Europie są różne modele państwa socjalnego : skandynawski, anglosaski, śródziemnomorski i kontynentalny

o odmiennych modelach światowych : indyjskim , chińskim, amerykańskim i japońskim

że, kształt i zmiany modelu socjalnego zależą od dominujących wartości;

że Europa, to jeszcze w niewielkim stopniu jednolity model socjalny, ale z pewnością już wspólnota wartości sprzyjająca integracji systemów socjalnych;

że do najważniejszych będących u podstaw systemów socjalnych Europy należą m.in.: godność, wolność , własność, równouprawnienie, znaczenie rodziny, matki i dziecka

że z europejskich wartości wywodzą się wspólne dla Europy prawa społeczne : swobodny przepływ pracowników, ochrona praw pracowniczych, prawo do edukacji i przekwalifikowania się, zakaz dyskryminacji, prawo do zabezpieczenia społecznego;

o możliwej przyszłości Europy socjalnej ( europejskiej polityki społecznej);

o tym jak Polska sytuuje się na tle europejskich wartości i realizacji praw socjalnych

Jakie argumenty za przerywaniem życia, a jakie przeciw prawu do decydowaniu o życiu swoim i cudzym.

Czasy starożytne i średniowiecze Od odrodzenia do czasów

przedindustrialnych Okres przedindustrialny Okres industrialny Czasy współczesne

Od dobroczynności indywidualnej do instytucjonalnej ( klasztory, bractwa, parafie, później towarzystwa dobroczynne);

Elitaryzm praw obywatelskich : niewolnictwo, poddaństwo;

Dbałość o innych cnotą i zobowiązaniem moralnym;

Od instytucji dobroczynnych do obowiązków państwa;

Od praw obywatelskich do państwa narodowego : nowe rodzaje zobowiązań społecznych

Narodziny kapitalizmu – leseferyzm ( I połowa XVIII w do I połowy XIX wieku)

Pierwsze ustawy państwowe gwarantujące realizację praw:

- 1601 Anglia – akt królewski, prawo ubogich ( obowiązek udzielania pomocy osobom pozbawionym pomocy rodziny)

1834 – Anglia, zakłady dla ubogich ( przypominały zakłady poprawcze, bieda uważana była za zawinioną)

Dania : 1849 – opieka na niezdolnymi do samodzielnego utrzymania ( przytułki); 1891 – stale zasiłki dla starców

1863 Austria – ustawowy obowiązek gmin do sprawowania opieki

1870 – Prusy , zobowiązanie gmin do wspierania ubogich

Kanclerz Niemiec Otto von Bismarck wprowadził :- w 1883 r. ustawę o ubezpieczeniu na wypadek

choroby;- w 1884 r. ustawę o ubezpieczeniu w razie

wypadku przy pracy;- w 1889 r. ustawę o ubezpieczeniu w razie starości

inwalidztwa

1817 Królestwo Kongresowe- u. dot. opieki nad ubogimi;

1842, Królestwo Polskie – akt regulacyjny dot. dobroczynności publicznej ( dozór nad szpitalami, zakładami opiekuńczymi i parafiami);

1864 – możliwość wprowadzania przez gminy podatku na cele dobroczynne;

Rozwój publicznej PS w okresie II połowy XIX w. do czasów obecnych

Etapy budowy państwa socjalnego ( dobrobytu)

Różnicowanie modeli kapitalizmu Czynniki zróżnicowania modeli PS państw

europejskich

Teorie marksistowskie i neomarksistowskie Industrializacja, rozwój gospodarczy a PS Fordyzm Teoria keynesowska Postindustrializm, postfordyzm, globalizacja

Dynamika gospodarki, a dynamika wydatków społecznych

Dynamika

gospodarki

Wskaźniki rozwoju gospodarki i wydatków

społecznych

Dynamika

gospodarki

czas

kryzys

kryzys

kryzys

Teoria modernizacji i obywatelstwa: formowanie państwa, budowanie narodu, uczestnictwo polityczne, redystrybucja dochodów

Prawa: osobiste( wolność indywidualna), polityczne( swobody polityczne) i społeczne ( standardy egzystencji);

Prawa socjalne jako wynik praw osobistych i politycznych

Wpływ instytucji i demokracji:- Sposób rządzenia i struktury a kształt PS

( silne państwo i instytucje gwarantem praw społecznych);

- Rozwój PS w wyniku upowszechniania praw wyborczych;

Wpływ związków zawodowych i partii socjaldemokratycznych ( model szwedzki);

Różnice w programach wyborczych, obietnice wyborcze, populizm;

Opozycja obiecuje więcej Demokracja sprzyja poparciu dla

rozwijania PS, a rozbudowana PS sprzyja demokracji.

1948 deklaracja Praw Człowieka ONZ, art..22 każdy ma prawo do bezpieczeństwa socjalnego ( odzwierciedla to art.. 67 Konstytucji)

1952 Konwencja nr 102 Międzynarodowej Organizacji Pracy ( rat.2003)

1961 Europejska Karta Społeczna ( Rady Europy, rat.1997r.)

Prymat integracji ekonomicznej i politycznej ( budowa wspólnego rynku)

Utworzenie Europejskiego Funduszu Społecznego (EFS) – jednak bez istotnych środków i jasnej koncepcji)

W. Brand ( 1972) „europejska przestrzeń socjalna”, 1982 – J.Delors „l`espace socjale)

Jednolity Akt Europejski:- art.. 118a – ochrona bezpieczeństwa i

zdrowia pracowników, pozytywne zmiany w środowisku pracy

- Art.. 118b – rozwój dialogu miedzy partnerami społecznymi

- Tytuł spójnośc ekonomiczna i socjalna ( art.. 130a- 130e) – reforma EFS

- Ograniczony zakres, niejasności kompetencyjno - decyzyjne

1988 raport „ Socjalny wymiar rynku wewnętrznego”;

1989 Program Komisji w zakresie Zastosowania Podstawowych Praw Socjalnych Pracowników

9 grudnia 1989 – Europejska Karta Socjalna ( 11 państw „-” Wlk.Brytania), w 1995 r. podpisały Austria, Finlandia, Szwecja

1991 Traktat z Masricht i Dodatkowy Protokół o Polityce Społecznej

Nowe cele : polepszenie warunków pracy i życia, regulacje ochrony pracy, dialog socjalny, rozwój potencjalnej siły roboczej, dążenie do zwalczania izolacji osób wykluczonych z rynku pracy

Decyzje w drodze konsensusu

1993 -Zielona Księga Europejskiej Polityki Społecznej jako zapowiedź zmian;

1994- Biała Księga EPS- diagnoza i rekomendacje;

Rezolucja z Essen i Średniookresowy Program Socjalny na lata 1995-97; - dominanta to zwalczanie bezrobocia;

1997 Traktat Amsterdamski: Trwałe rozwijanie zatrudnienia i zwalczanie

bezrobocia Zapewnienie odpowiedniej ochrony socjalnej Zwalczanie izolacji grup poszkodowanych

społecznie i wyłączonych z rynku pracy Podnoszenie roli dialogu społecznego i

partnerstwa Tryb informacji i konsultacji pracowników „pozytywna dyskryminacja kobiet” Stały rozwój gospodarczy Jednomyślność dla większości obszarów

1998 Szczyt w Luksemburgu : Rozwój i pobudzanie przedsiębiorczości

przez obniżanie obciążeń fiskalnych, rozszerzenie możliwości uzyskania pracy, wspieranie dostosowywania przedsiębiorstw i pracowników, zwalczanie dyskryminacji na rynku pracy, włączanie defaworyzowanych na rynek pracy (ON, azylanci, uzależnieni, więźniowie)

1998 - Szczyt w Luksemburgu: Powołanie Komitetu ds. Zatrudnienia i

Rynku Pracy; Podniesienie znaczenia partnerstwa: ZZ

oraz związków pracodawców;

Europejska Agenda Społeczna ( Nicea 2000)- pełne zatrudnienie, problem starzenia się społeczeństw, wzmocnienie spójności, społeczne znaczenie globalizacji

Karta Praw Podstawowych ( Nicea 2000) Rok 2000 -Szczyt w Lizbonie i Strategia

Lizbońska 2007 Traktat o funkcjonowaniu UE,

Lizbona ( Karta Praw Podstawowych, wiążąca)

Strategia Lizbońska : cel główny – pełne zatrudnienie poprzez:

- reformę instrumentów podaży na rynku pracy ( konkurencyjność siły roboczej i modernizację systemów ZS)

- reformę instrumentów popytu na rynku pracy ( likwidacja barier adm. i prawnych, ułatwienia dla MSP, by ułatwić zakładanie i prowadzenie firm

Strategia 2020 Sytuacja EPS w dobie kryzysu

Priorytety :- Stymulowanie przedsiębiorczości i sprzyjające warunki dla

firm innowacyjnych- Rozwój aktywnych polityk zatrudnienia- Poprawa jakości pracy- Zwiększenie mobilności i otwarcie rynków pracy- Trwalsze zabezpieczenie społeczne i promowanie

integracji- Mierniki celu: wzrost zatrudnienia do 70%, kobiet do 60%,

ON do 50%, otarcie rynków pracy, ułatwienia przemieszczania się studentów, współpraca UP

Trzy priorytety :- Rozwój inteligentny ( gospodarka oparta na

wiedzy i innowacyjności)- Rozwój zrównoważony ( lepsze wykorzystanie

zasobów, przyjazny środowisku, bardziej konkurencyjny)

- Rozwój sprzyjający włączeniu społecznemu ( wspieranie gospodarki o wysokim poziomie zatrudnienia, zapewnienie spójności terytorialnej i społecznej)

Wskaźniki postępu :- 75 % zatrudnienia osób między 20 a 64 rż- 3% PKB – nakladów na badania i rozwój- Pakiet środowiskowy 20/20/20 ( emisja CO2

zmniejszona do 20%, udział EO do 20%, wzrost efektywności o 20%)

- Zmniejszenie do 10% liczby przedwcześnie kończących naukę oraz 40% kończących studia

- Zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem o 20 mln

Dylemat I : więcej czy mniej integracji w UE Dylemat II : Europa jednej czy wielu prędkości Dylemat III : więcej ochrony socjalnej czy

liberalizmu Dylemat IV : konkurencyjność i praca czy ochrona

środowiska Dylemat V : trwała równowaga systemów

fiskalnych czy wczesne/wysokie emerytury

Słusznie czy też niesłusznie podnosi się ustawowy wiek emerytalny w Polsce, biorąc pod uwagę następujące czynniki :

- Rośnie deficyt FUS- Rosną koszty utrzymania- Rośnie bezrobocie zwłaszcza wśród młodzieży- Wraz ze wzrostem liczby przepracowanych lat

rośnie wysokość świadczeń emerytalnych- Kobiety pracują średnio i ustawowo mniej, a

pobierają emerytury dłużej, bo dłużej żyją.