1

 

2

HISTORIA FLAGI POLSKIEJ

Przygotowała: Beata Szmigiel, SP 202 w Warszawie

3

Każde państwo ma swoje własne symbole, które podkreślają jego suwerenność. W Polsce symbolami państwowymi są: godło - wizerunek Orła Białego, flaga biało-czerwona, hymn - Mazurek Dąbrowskiego.

4

Na fladze barwy narodowe obecne są w postaci dwóch pasów równej szerokości, z których górny jest biały, a dolny czerwony. Są to barwy pochodne od herbu państwa. Pas górny oznacza Orła Białego, pas dolny pole tarczy herbowej.

5

W przeszłości kolejność barw była różna, używano zarówno flag biało-czerwonych jak i czerwono-białych.Biel i czerwień są od 1831 roku naszymi barwami narodowymi.

6

Mają one jednak dużo starsze korzenie. Sięgają średniowiecza, kiedy to biały orzeł umieszczony został przez książęta piastowskie

w czerwonym polu tarczy herbowej.

7

Orzeł Biały, czyli wizerunek białego orła w koronie w polu czerwonym po raz pierwszy został użyty jako godło państwa w 1295 r. przez króla Przemysła II.

8

Od tej pory zmieniającemu się stale

wizerunkowi orła zawsze towarzyszyły biel i czerwień.

Z czasem kolory te uzyskały samodzielne znaczenie w symbolice narodowej. Zaczęły się one pojawiać na tarczach i chorągwiach rycerskich, proporcach husarskich oraz sztandarach wojskowych.

9

Husarz polski z 1605 roku na koniu pomalowanym w biało-czerwone barwy narodowe oraz z białym orłem na tarczy

10

W pierwszej połowie XVIII wieku do umundurowania wojskowego wprowadzone zostały białe kokardy, symbolizujące przynależność państwową wojska.

W chwili wybuchu powstania listopadowego zmieniono barwę kokardy wojskowej na biało-czerwoną.

11

Biel oznaczać miała dobro i czystość dążeń narodu polskiego.

Czerwień - dostojność, majestat oraz potęgę władców polskich. Odtąd barwy biało-czerwone uznane zostały za barwy narodowe.

Polskie barwy narodowe mają jako jedne z nielicznych na świecie pochodzenie heraldyczne.

12

Jak wszystkie inne polskie symbole narodowe, również barwy - biel i czerwień -były w czasach zaborów tępione przez rosyjskie, austriackie i pruskie władze. Przetrwały i wracały podczas wszystkich narodowych powstań, manifestacji na polskich ziemiach.

13

W czasie II wojny światowej, zawieszane nielegalnie, pojawiały się na ulicach Warszawy i innych miast polskich w dniach świąt narodowych. Krzepiły serca, budziły nadzieję, były wyzwaniem rzuconym wrogowi. Biało-czerwone opaski zdobiły hełmy i rękawy partyzantów walczącej Polski.

14

Biało-czerwonymi flagami znaczyli swój szlak bojowy żołnierze na wszystkich frontach wojny. Dlatego barwy biało-czerwone są jedną z największych narodowych wartości.

15

Konstytucja z 1997 roku określa, że barwy - BIEL

i CZERWIEŃ są barwami państwowymi Rzeczypospolitej Polskiej.

16

Historyczne chorągwie i flagi

I. Chorągiew Królestwa Polskiego

Wizerunki Chorągwi państwa polskiego na podstawie: Alfred Znamierowski,Stworzony

do Chwały, 1995.

17

Chorągiew państwa polskiego z czasów Władysława Łokietka według pieczęci z 1312 roku.

18

Chorągiew Korony Królestwa Polskiego z czasów króla Kazimierza Wielkiego (1333-1370)

19

Chorągiew Królestwa Polskiego z czasów króla Władysława Jagiełły (1386-1434)

20

Chorągiew Korony Polskiej z XVI w. według miniatur z Kodeksu Wolfganga Froelicha z roku 1523 i Pontyfikału Erazma Ciołka z drugiej dekady XVI wieku

21

Chorągiew Królestwa Polskiego z czasów króla Zygmunta Starego (1506-1548) - litera S to monogram króla (Sigismundus - Zygmunt)

22

Chorągiew króla Zygmunta Augusta (1529/1548-1572) przedstawiała herb Rzeczypospolitej (łączący herby: Królestwa Polskiego - Orzeł Biały, Wielkiego Księstwa Litewskiego - Pogoń i herb królowej) otoczony wieńcem 22 herbów ziemskich-/schemat choragwi/

23

Chorągiew Rzeczypospolitej króla Zygmunta III Wazy (1587-1632).Szczątki tej Chorągwi znajdują się w Sztokholmie.Wielopolowy herb otoczony łańcuchem Orderu Złotego Runa jest połączeniem herbu Rzeczypospolitej (Orzeł Biały i Pogoń) oraz herbu

Szwecji.

24

Chorągiew z czasów króla Władysława IV (1632-1648), przechowywana w Sztokholmie. Napis na Chorągwi oznacza: "Władysław IV - Król Polski i Szwecji".Herb na Chorągwi jest połączeniem herbu Rzeczypospolitej (Orzeł Biały i Pogoń), herbu Szwecji oraz herbów dynastii Waza (Snopek) i Austrii (królowej Anny -

matki Władysława IV).

25

Chorągiew Korony Królestwa Polskiego w czasach królów z dynastii Wettinów: Augusta II (1697-1704 i 1709-1733) oraz Augusta III (1733-1763). Na piersiach Orła - herb Wettinów: połączony herb elektoratu saskiego i Saksonii.

26

Chorągiew Korony Polskiej w czasach króla Stanisława Augusta Poniatowskiego (1763-1795). Na piersiach Orła - rodowy herb króla.

27

II. Chorągiew Rzeczypospolitej

28

Flaga Naczelnika Państwa- 1919-1922 / Józef Piłsudski/ potem Flaga Prezydenta Rzeczypospolitej 1922-1927 . Chorągiew Rzeczypospolitej ustanowiona w sierpniu 1919.

29

Chorągiew Rzeczypospolitej ustanowiona w 27 grudnia 1927.,używana wyłącznie przez Prezydenta Rzeczypospolitej. W 1939 wywieziona przez prezydenta Ignacego Mościckiego do Londynu; używana przez Prezydentów Rzeczypospolitej na Uchodźstwie w latach 1945-1990. Przekazana 22 grudnia 1990 prezydentowi Lechowi Wałęsie przez ostatniego prezydenta na Uchodźstwie - Ryszarda Kaczorowskiego.

30

W latach PRL barwy Polski nie były dokładnie opisane, ograniczono się wyłącznie do ich słownego opisu. W Dekrecie z dnia 7 grudnia 1955 r. o godle i barwach zapisano, że "Barwami Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej są kolory biały i czerwony w dwóch poziomych pasach równoległych równej szerokości i długości, z których górny jest biały a dolny czerwony, odpowiadający barwie cynobru.„

Orzeł był pozbawiony korony.

31Polska flaga państwowa

32

Państwowa Flaga Polski z godłem

33

Aktualnie flagę państwową z godłem Rzeczypospolitej Polskiej podnoszą (art. 8 i art. 9 ustawy):

• przedstawicielstwa dyplomatyczne, urzędy konsularne oraz inne oficjalne przedstawicielstwa i misje za granicą na budynkach lub przed budynkami ich siedzib urzędowych, a także kierownicy tych przedstawicielstw, urzędów i misji na swych rezydencjach i środkach komunikacji – w wypadkach przewidzianych w prawie i zwyczajach międzynarodowych,

34

• cywilne lotniska i lądowiska, • cywilne samoloty komunikacyjne podczas lotów

za granicą, • kapitanaty (bosmanaty) portów – na budynkach

lub przed budynkami stanowiącymi ich siedziby urzędowe,

• polskie statki morskie jako banderę, zgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami szczególnymi; ponadto do bandery stosuje się prawo i zwyczaje międzynarodowe.

35Bandera wojenna Polski

36

Bandera wojenna – znak okrętowy będący sztandarem okrętu i oznaczający przynależność państwową jednostek pływających marynarki wojennej.

Do noszenia polskiej bandery wojennej są uprawnione:

• okręty,• motorówki, kutry i łodzie okrętowe, sztabowe

oraz będące w dyspozycji dowódców i szkół Marynarki Wojennej.

• jachty należące do Marynarki Wojennej.

37

Święto ma na celu popularyzację wiedzy o polskiej tożsamości i symbolach narodowych. Senat RP w uchwale z dnia 12.02.2004 ustanowił dzień 2 maja Świętem Orła Białego.

W wyniku decyzji Sejmu święto zmieniono na Święto Flagi Rzeczypospolitej Polskiej. 2 maja jest obchodzony jest również jako Dzień Polonii i Polaków za Granicą.

38

Są jeszcze inne powody historyczne, dla których ustanowiono Dzień Flagi Rzeczypospolitej właśnie 2 maja. Pierwszy, to tego dnia zdobywający Berlin żołnierze z 1 Dywizji Kościuszkowskiej zatknęli flagę na kolumnie zwycięstwa w parku Tiergarten w Berlinie. Po drugie, w czasach PRL, 2 maja obywatele mieli nakaz zdejmowania flag, tak aby nie były one wywieszone podczas nieuznawanego przez władze święta 3 maja.

39

Barwy ojczyste Powiewa flaga, gdy wiatr się zerwie.

A na tej fladze biel jest i czerwień. Czerwień to miłość, biel - serce czyste. Piękne są nasze barwy ojczyste.

Czesław Janczarski

40

Gałczyński Konstanty Ildefons

Pieśń o fladze Jedna była - gdzie? Pod Tobrukiem. Druga była - hej! Pod Narvikiem. Trzecia była pod Monte Cassino,

A każda jak zorza szalona, biało-czerwona, biało-czerwona!

czerwona jak puchar wina, biała jak gwiezdna lawina, biało-czerwona.

41

Zebrały się nocą flagi. Flaga fladze dodaje odwagi: - No, no, nie bądź taka zmartwiona.

Nie pomogą i moce piekła: jam ciebie, tyś mnie urzekła,

nie zmogą cię bombą ni złotem i na zawsze zachowasz swą cnotę.

I nigdy nie będziesz biała, i nigdy nie będziesz czerwona,

zostaniesz biało-czerwona jak wielka zorza szalona,

42

zostaniesz biało-czerwona jak wielka zorza szalona,

czerwona jak puchar wina, biała jak śnieżna lawina, najukochańsza, najmilsza, biało-czerwona.

Tak mówiły do siebie flagi i raz po raz strzelił karabin, zrobił dziurę w czerwieni i w bieli.

43

Lecz wołały flagi: - Nie płaczcie! Choćby jeden strzępek na maszcie, nikt się zmienić barw nie ośmieli. Zostaniemy biało-czerwone, flagi święte, flagi szalone, nie spoczniemy biało-czerwone,

czerwone jak puchar wina, białe jak śnieżna lawina, biało-czerwone.

44

O północy przy zielonych stolikach modliły się diabły do cyfr. Były szarfy i ordery, i muzyka i stukał tajny szyfr.

Diabły w sercu swoim głupim, bo niedobrym rozwiązywały biało-czerwony problem.

Łkała flaga: - Czym powinna zginąć, bo jestem inna? Bo nie taka... dyplomatyczna, ta od mgieł i od tkliwej rozpaczy, i od serca, które nic nie znaczy, flaga jak ballada Szopenowska, co ją tkała sama Matka Boska.

45

Ale wtedy przyszła dziewczyna i uniosła flagę wysoko, hej, wysoko, ku samym obłokom! Jeszcze wyżej, gdzie się wszystko zapomina

jeszcze wyżej, gdzie jest tylko sława i Warszawa, moja Warszawa!

Warszawa jak piosnka natchniona, Warszawa biało-czerwona,

czerwona jak puchar wina białą jak śnieżna lawina biało-czerwona, biało-czerwona, Ohej, biało-czerwona.

46

• Po ostatniej nowelizacji ustawy o godle, barwach i hymnie Rzeczypospolitej Polskiej/ z 2004 roku/ symbole narodowe można uwidaczniać bez specjalnych okazji. Oznacza to, że mogą być one użyte, kiedy tylko chcemy - jest jednak jeden warunek – że otoczy się je należną czcią i szacunkiem.• Flagi eksponuje się tylko w ciągu dnia, a jeśli pozostawia się je na noc, muszą być oświetlone tak, by wyraźnie było widać ich barwy.

47

• Podczas wciągania czy zdejmowania z masztu flaga nie może dotknąć jego podstawy.

• Kiedy eksponuje się ją w pomieszczeniu, flaga nie może, nawet w jednym punkcie, dotykać podłogi.

• Podczas wciągania flagi na maszt i jej opuszczania należy zamilknąć i stanąć na baczność. To samo dotyczy sytuacji, kiedy flaga jest wnoszona do sali lub wprowadzana podczas apelu na wolnym powietrzu. Mężczyźni i chłopcy powinni wówczas zdjąć nakrycia głowy. Takiego zachowania nie musi poprzedzać żadna komenda.

• Plucie na flagę, deptanie jej i palenie to nie uchybienie, to bezczeszczenie i podlega karze.

48

Dziękuję za uwagę

Bibliografia:

- Lisowski W., Sercu bliskie ,WSiP 1983- materiały publikowane w internecie