1. Przebieg i postanowienia konferencji jataskiej.1) PrzebiegKonferencja obya si w paacu Potockich w Liwadii lecej pod Jat na Krymie w dniach od 4 do 11 lutego 1945 w Jacie na Krymie. Wzili w niej udzia: Jzef Stalin, Winston Churchill oraz Franklin Delano Roosevelt.2) Postanowienia (z wykadu):Deklaracja o Wyzwolonej Europieo Udzielenie pomocy wyzwolonym narodom byych satelitw Niemieco Prawo wszystkich narodw do swobodnego wyboru formy rzdwPodzia Niemiec na 4 strefy okupacyjne po bezwarunkowej kapitulacji NiemiecPowoano Sojusznicz Rad Kontroli w Berlinie z naczelnych dowdcw 4 mocarstwReparacje wojenne 20mld dolarw z czego 10 mld dla ZSRRZlikwidowanie niemieckiego sztabu generalnego, zniszczenie urzdze wojskowych i ukaranie zbrodniarzy niemieckichUtworzenie w Polsce i Jugosawii rzdw narodowych z udziaem rzdw lewicowych, emigracyjnych i uznanych osobistoci oraz przeprowadzenie wolnych wyborwPrzesunicie granic Polski na zachd kosztem Niemiec i ustalenie granicy na wschodniej na linii Curzona z odchyleniem 5-8 km na korzy PolskiZwoa na 25 kwietnia 1945 konferencj zaoycielsk ONZ do San FranciscoPrzystpienie ZSSS do wojny z Japoni na 2-3 miesicy po zakoczeniu wojny w Europie3) Komentarze (z wykadu)o Pierwotnie Stalin nie mia zamiaru wcza sowieckiej strefy okupacyjnej Niemiec do swoich stref wpyww. Nie byo to paradoksalnie korzystne. Korzystniejsze byoby utrzymanie integralnoci Niemiec wraz z jej cakowit neutralnoci, co otwierao drog do dalszej ekspansji. Niemcy widzia jako bram ekspansji.o Postanowienia z Konferencji Wielkiej Trjki miay suy celowi przygotowaniu konferencji pokojowej wraz z podpisaniem pokojuo Ostatnim najwikszym sukcesem Roosevelta byy ostatnie dwa punkty postanowie. Za te dwa punkty Roosevelt by w stanie odda wiele.

2.Przebieg i postanowienia konferencji poczdamskiejData i miejsce: Poczdam 17 lipca-2 sierpnia 1945r.Uczestnicy: Stany Zjednoczone- prezydent Harry TrumanWielka Brytania- premier Winston Churchill, po przegranych wyborach przez ChurchillaClement AttleeZSSR- Jzef Stalin

Cel: Suya wypracowaniu wsplnego stanowiska w prowadzonych dziaaniach oraz omwieniuzmian jakie miay nastpi po zakoczeniu wojny

1. W zamian za przesunicie polskiej granicy wschodniej zgodnie z ustaleniami konferencji jataskiej oraz ustpstwa radzieckie w kwestii reparacji wojennych USA i Wielka Brytania zgodziy si na oddanie pod zarzd pastwa polskiego byych terytoriw niemieckich lecych na wschd od linii Odry i Nysy uyckiej oraz byego Wolnego Miasta Gdask i poudniowo-zachodniej czci Prus Wschodnich bez Krlewca i obszaru przylegego. Pozostaa cz PrusWschodnich z Krlewcem zostaa przekazana ZSRR (ostateczne okrelenie polskiej granicy zachodniej oraz zmian granicznych w Prusach Wschodnich zostao odroczone do przyszej regulacji pokojowej).

ZSRR zrezygnowa z uzgodnie podjtych w Jacie w sprawie bezwzgldnych kwot reparacji i godzi si na ich procentowe okrelenie. Zrzeka si rwnie reparacji z biecej produkcji przemysu niemieckiego. Roszczenia Moskwy miay zosta pokryte z demontau urzdze produkcyjnych w radzieckiej strefie okupacyjnej oraz z niemieckich aktyww zagranicznych w Finlandii, Rumunii, Bugarii, na Wgrzech i we wschodniej Austrii.

Roszczenia USA i Wielkiej Brytanii miay by pokryte przez demonta urzdze produkcyjnych w ich strefach okupacyjnych oraz przez niemieckie aktywa zagraniczne w pozostaych krajach wiata i w zachodnich strefach okupacyjnych Austrii.

ZSRR mia otrzyma 10% reparacji przypadajcych na zachodnie strefy okupacyjne w Niemczech i dalsze 15% reparacji w zamian za dostawy ywnoci i surowcw ze swojej strefy.

Polskie roszczenia miay by pokryte z puli ZSRR. Roszczenia pozostaych pastw uprawnionych do odszkodowa miay by pokryte z puli mocarstw anglosaskich.

Podjto decyzje o przymusowym wysiedleniu ludnoci niemieckiej z Polski, Czechosowacji i Wgier . Najwiksze znaczenie postanowienie to miao na terenach przyznanych Polsce. Poniewa wysiedlenia byy przymusowe i zalegalizowane przez USA, Wielk Brytani i ZSRR, a pniej realizowane z pomoc Londynu i Moskwy, oznaczay faktyczne uznanie linii Odry i Nysy uyckiej jako polskiej granicy zachodniej, mimo odroczenia ostatecznegojej okrelenia do czasu regulacji pokojowej

W stosunku do powojennych Niemiec przyjto zasad ,,cztery d demilitaryzacja, dekartelizacja, denazyfikacja i demokratyzacjaDemilitaryzacja- likwidacja niemieckiego przemysu zbrojeniowegoDekartelizacja -likwidacja porozumie monopolistycznych w gospodarce niemieckiej Denazyfikacja-miaa ukaranie zbrodniarzy wojennych likwidacja partii oraz organizacji nazistowskichDemokratyzacja- zniesienie ustawodawstwa narodowo-socjalistycznego

Postanowiono nie powoywa centralnego rzdu niemieckiego. Nie okrelono rwnie ,w jaki sposb naleaoby utworzy w przyszoci taki rzd, by mg przej i podpisa warunki przyszej regulacji pokojowej.

Poziom stopy yciowej w Niemczech nie mg przekracza poziomu stopy yciowej w krajach ociennych, ktre najbardziej ucierpiay z powodu okupacji hitlerowskiej.

Podzia niemieckiej floty wojennej oraz handlowej midzy trzy wielkie mocarstwa

Strony uchwaliy ewakuacj wojsk radzieckich z pnocnej, a brytyjskich z poudniowej czci Iranu, stacjonujcych tam od sierpnia 1941r. na podstawie porozumie sojuszniczych

Umidzynarodowiono Tanger i obszar przylegy

Uzgodniono, ze sprawa byych kolonii woskich zostanie rozstrzygnita przy okazji opracowywania traktatu pokojowego z Wochami.

W celu niezwocznego przygotowania traktatw pokojowych z Wochami, Rumuni, Bugari, Wgrami i Finlandi, a w przyszoci take regulacji pokojowej z Niemcami, postanowiono utworzy Rad Ministrw Spraw Zagranicznych. W skad Rady wchodzili ministrowie spraw zagranicznych USA, ZSRR, Wielkiej Brytanii, Francji i Chin.

Potwierdzono postanowienia konferencji jataskiej w sprawie Japonii

Wstpnie uzgodniono rwnie przebieg linii demarkacyjnej, majcej oddziela wojska radzieckie i amerykaskie wyzwalajce Kore (wzdu 38 rwnolenika) oraz przebieg linii demarkacyjnej midzy chiskimi a brytyjskimi siami zbrojnymi wyzwalajcymi Pwysep Indochiski (wzdu 16 rwnolenika)

Strony zgodziy si na rewizj konwencji zawartej w 1936r. w Montreux, ktra gwarantowaa Turcji samodzieln kontrol cienin Bosfor i Dardanele. Zalecay jednak przeprowadzenie takiej rewizji drog dwustronnych rokowa midzy kadym z trzech mocarstw a Ankar.

3. Bilans zniszcze i strat ludnociowych w II wojnie wiatowej.II wojna wiatowa bya najbardziej krwawym konfliktem zbrojnym w historii. Uczestniczyo w niej 61 pastw, a walki odbyway si na 3 kontynentach: Europie, Azji i Afryce. Pod bro powoano ok. 110 mln onierzy. Bilans zniszcze i strat osign nieznane dotd wielkoci.Cho dokadne ustalenie liczby polegych nie jest moliwe, opierajc si gwnie na danych brytyjskich i amerykaskich mona przyj, e bez uwzgldnienia liczby zaginionych byo to ponad 55 mln ofiar (dla porwnania 4x wicej ni w I wojnie wiatowej). Wzrs take udzia ludnoci cywilnej wrd polegych.Najwicej cywilnych i wojskowych ofiar poniosy kraje europejskie, wrd nich ZSRR (wedug danych radzieckich czne straty ludnociowe tego kraju wyniosy okoo 16,8 mln osb w tym straty wojskowe ok. 10 mln onierzy. czne straty pozostaych pastw europejskich wyniosy 15 mln. Najbardziej bolenie dowiadczona bya Polska ze strat ok. 6 mln osb (ok. 2 mln rdzennych Polakw, z czego 3 miliony to ydzi) liczc ofiary obu okupacji: radzieckiej i niemieckiej. Procentowo udzia strat demograficznych w oglnej liczbie ludnoci by w Polsce najwikszy na wiecie- 17%, co wicej do koca wojny zostao wymordowanych lub zmaro w wyniku przeladowa ok. 4,9 mln ydw europejskich, w tym 2,7 mln ydw polskich.W czasie wojny miliony osb rnej narodowoci zostao objtych deportacjami lub przymusowymi przesiedleniami. Jedn z najwikszych grup ludnoci deportowanej przez III Rzesz lub ZSRR do pracy przymusowej, obozw koncentracyjnych, agrw i innych miejsc odosobnienia stanowili obywatele polscy- ok. 5,9 mln. Celem deportacji bya praca przymusowa traktowana, jako forma reparacji wojennych, przewidywana w uchwaach jataskich, ale niepotwierdzona w uchwaach poczdamskich. Przymusowe przesiedlenia z Polski, Czechosowacji, Wgier i Austrii, oparte na uchwaach poczdamskich i uchwale sojuszniczej Rady Kontroli (20.XI.1945) Objy w latach 1945-50 ok. 6,242 mln osb ( z Polski- 3,092, Czechosowacji- 2,9, Wgier- 170 tys., Austrii- 80 tys.). W 1950 roku liczba ludnoci napywowej na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych wynosia ok. 5 mln osb w tyk 1,5 mln ludnoci reparowanej z ZSRR. Przymusowe przesiedlenia ludnoci niemieckiej z tych ziem i osiedlenia tam ludnoci polskiej byo najwikszym tego rodzaju przedsiwziciem w historii Europy; przesiedlenia objy 73% ludnoci niemieckiej, ale cznie- wliczajc ewakuacj i ucieczki- na terenach tych, w obszarze ok. 103 km2 wymieniono wwczas ok. 87% ludnoci. W latach 1944-45 wadze ZSRR w terytorium Polski internoway i wywiozy do obozw w ZSRR 15-17 tys. osb zwizanych z AK i Polskim Pastwem Podziemnym (oglna liczba innych europejskich grup narodowociowych 3,934 mln, najliczniejsza pozaeuropejska grupa- Japoczycy- 3,147mln).

czne wydatki wszystkich pastw przeznaczone na finansowanie wojny wyniosy 1,166 biliona dolarw (USA-387 mln$, III Rzesza-272 mln$, ZSRR- 192 mln$, W. Brytania- 120 mln$, Wochy 94 mld$, Japonia- 56 mld$). W wyniku bezporednich i porednich skutkw wojny drastycznie obniya si produkcja rolna i przemysowa. W 1946r. dla pastw europejskich bez ZSRR spada do ok. 75% produkcji z 1938 roku. Wydatki wojenne pocigny za sob zaamanie finansw publicznych i rozwj inflacji. Wielko dochodu narodowego przypadajca na 1 mieszkaca we Francji zmniejszya si z 290$ (1938r) do 260$ (1946r), w Europie Wschodniej bez ZSRR 120$ do 90$, w. Brytanii, Szwajcarii i krajach skandynawskich wzrosa z 420$ do 580$.USA jako jedyne z pastw uczestniczcych w wojnie zanotowao dodatni bilans ekonomiczny, cho poniosy najwiksze wydatki na bezporednie prowadzenie wojny i wspieranie sojusznikw- cznie 387mld dolarw. Nie poniosy jednak w zasadzie adnych zniszcze. Dziki prowadzeniu dziaa wojennych poza wasnym terytorium produkcja przemysowa USA w 1946r wzrosa do 153% stanu przedwojennego, a w 1943 212%. Produkcja rolna wzrosa o 40%. PKB na 1 mieszkaca z 550$ do 1260$ w 1946r. Bezporednio po II wojnie wiatowej w USA zostao ulokowane ok. 75% kapitau oraz ok. 70% zapasw zota wiata zachodniego.Bilans II wojny wiatowej by najkorzystniejszy dla ZSRR. Oglny obszar zajty przez ZSRR wynis 678 tys. Km2 z 20 mln ludnoci. ZSRR utworzyo wasn stref wpyww obejmujc w Europie Wschodniej: Polsk, Czechosowacj, Wgry, Rumuni, Bugari, Albani i Jugosawi (do 1948r.) a pniej NRD, z kolei w Azji Mongoli i Kore Pnocn. Po wojnie gospodarka radziecka bya jednak zrujnowana przez dziaania militarne na frontach. Koniecznym staa si reorganizacja przemysu zbrojeniowego i zmiana na przemys sucy wzrostowi gospodarczemu (traktory, ciarwki itp.)Bilans II w w. by z kolei niekorzystny dla pastw Osi i ich satelitw. Nawet pastwa bdce w koalicji antyhitlerowskiej poniosy straty np. Polska, ktra utracia cz swoich terytoriw (ok.20%).4. Wybuch ery atomowej w polityce midzynarodowej.6 sierpnia o godzinie 2.45 rano za sterami B-29 zasiad 29-letni pukownik Paul Tibbets, dowdca eskadry dziesiciu Superfortec wchodzcych w skad 509. Grupy bombowcw. Jego maszyna miaa tego ranka wykona lot bez precedensu w dziejach wiata. W skad zaogi wchodzili take kpt. Robert Lewis (drugi pilot), kpt. Theodore Dutch van Kirk (nawigator), mjr. Thomas Ferebee (bombardier), por. Jacob Beser (odpowiedzialny za elektronik), sier. Jospeh Stibork (operator radaru), sier. Richard Nelson (operator radaru), sier. sztab. Wyatt Duzenbury (inynier lotu), sier. sztab. Robert Caron (strzelec), kpt. William Deke Persons (odpowiedzialny za bro pokadow), ppor. Morris Jeppson (ekspert od uzbrojenia).Enola Gay nazwana imieniem matki Tibbetsa na pokad zabraa tyko t jedn, specjaln bomb. Miaa dugo 4,2 metra, rednic 1,5 metra i waya 4090 kg, a wic niezbyt wiele dla kolosa zdolnego udwign nawet do dziewiciu ton bomb. Wraz z Enol Gay do startu przygotowyway si dwa inne bombowce B-29. Jeden, Great Artist, mia na pokadzie aparatur badawcz i pomiarow, drugi nienazwany naszpikowany by aparatami fotograficznymi i kamerami filmowymi. Krtko po starcie, kiedy adunek bomby o wdzicznej nazwie Little boy zosta uzbrojony przez kapitana Personsa, pukownik Tibbets powiedzia do zaogi Uwaajcie co mwicie. Kade sowo przejdzie do historii. Lecimy z pierwsz na wiecie bomb atomow.O 7.25, po blisko szeciu i p godzinie lotu, bombowce zbliyy si do brzegw Japonii. Po kilkudziesiciu minutach znalazy si nad celem Hiroszim. Na widok wrogich samolotw w miecie rozlegy si syreny alarmowe, ale mieszkacy, przyczajeni ju do amerykaskich maszyn nad gowami, nie zareagowali na to. By to w duej mierze efekt planu przyzwyczajania Japoczykw do cigej obecnoci B-29 na ich niebie poprzez czste loty zwiadowcze pojedynczych maszyn nad Hiroszim. Po wielu takich pozornie nieszkodliwych dla Japoczykw nalotach obrona przeciwlotnicza oraz myliwce zrezygnoway nawet z atakowania B-29, po prostu je ignorujc. Nikt zatem szczeglnie nie przejmowa si, gdy nad centrum miasta przelatywaa samotna maszyna. O 8.15 bombardier Ferebee zlokalizowa punkt orientacyjny: most Aioi na rzece Ota. Punktualnie siedemnacie sekund pniej uruchomi mechanizm zwalniajcy. Little Boy poszybowa w d, podczas gdy Enola Gay uwolniona od czterech ton ciaru szybko wykonaa dugo wiczony manewr: skok do gry i peen skrt, na ktrego wykonanie zaoga miaa niecae trzydzieci sekund.O godzinie 8.16.02 Hiroszim dosiga zagada.

Na wysokoci 565 m nad miastem bomba eksplodowaa. Z olepiajcym byskiem pojawia si ognista kula, ktra byskawicznie powikszya objto w cigu sekundy jej rednica wynosia ju 280 metrw. Piekielna temperatura sigajca 300 000 stopni Celsjusza stopia wszystko w promieniu 300-400 m w tym take wszystkich ludzi, ktrzy si znajdowali blisko centrum wybuchu. W odlegoci kilometra ciaa ludzkie paliy si ywym ogniem. Nawet ci, ktrzy znajdowali si 3,5 kilometra od miejsca eksplozji, doznali dotkliwych oparze. Pniej pojawia si fala uderzeniowa. Gnajc z prdkoci 800 do 1500 km/h, zmiataa wszystko na swej drodze, zrwnujc z ziemi kady budynek w promieniu dwch, trzech kilometrw. Trzynacie kilometrw kwadratowych zabudowy po prostu znikno. Po pewnym czasie na konajce miasto spad ciki, czarny, radioaktywny deszcz. Gigantyczny grzyb dymu i pyu unis si na wysoko pitnastu kilometrw i by dugo widoczny jeszcze z odlegoci szeciuset kilometrw od miejsca eksplozji.O mj Boe, co mymy zrobili? wyszepta drugi pilot Enoli Gay. Bomba atomowa, ktra spada na Hiroszim miaa si dwudziestu kiloton, a wic 20 000 ton trotylu. W jednej chwili zabia 78 000 ludzi. Blisko 40 000 ludzi doznao cikich ran. Najgorsze jednak byy pniejsze skutki atomowego uderzenia. W cigu piciu lat na chorob popromienn zmaro w samej Hiroszimie okoo wier miliona osb, w tym do grudnia 1945 roku okoo szedziesiciu tysicy. Wielu ludzi, z trwaymi oparzeniami i mocno napromieniowanych, zmaro jeszcze pniej. Wszyscy mieszkacy Hiroszimy oraz Nagasaki, ktrzy zostali dotknici potwornymi skutkami wybuchu bomb atomowych, nazwani zostali Hibakusha.wiat by wstrznity przeraajc si broni atomowej. Jedna bomba poczynia ogromne spustoszenia w sporym miecie i zabia dziesitki tysicy jego mieszkacw. Taki efekt do tej pory udawao si osign dziki setkom nalotw dywanowych i tysicom ton zrzuconych bomb. Japonia dowiedziaa si w nocy z 6 na 7 sierpnia, jaki demon unicestwi Hiroszim. Prezydent Truman zakomunikowa przez radio: Jest to bomba atomowa. Opanowalimy elementarn energi wszechwiata.Moc, z ktrej Soce czerpie swoj potg, zostaa rzucona przeciwko tym, ktrzy rozniecili wojn na Dalekim Wschodzie. Co gorsza, Japonia nie miaa szans, by powstrzyma Amerykanw przed zrzuceniem kolejnej bomby. Dzie po eksplozji nad Hiroszim wybitny japoski profesor fizyki atomowej Yoshio Nishina, zapytany przez generaa Kawabego ze sztabu generalnego o moliwo obrony przed kolejnym atakiem atomowym, wyranie stwierdzi, e jedynym sposobem niedopuszczenia do zagady kolejnego miasta jest zestrzelenie kadej Superfortecy, ktra pojawi si na niebie nad Krajem Kwitncej Wini. atwo powiedzie, ale wykona niezwykle trudno. Japoskie lotnictwo w sierpniu 1945 roku nie przypominao ju zwyciskiego lotnictwa sprzed czterech lat i byo cieniem samego siebie. Japonia moga przeznaczy do obrony nieba zaledwie kilkaset myliwcw nocnych i dziennych oraz niewielk liczb dzia przeciwlotniczych. W dodatku B-29 nie atwo byo zniszczy, poniewa posiaday konstrukcj bardzo wytrzyma i odporn na ostrza, mogy take liczy na silne wsparcie ze strony Mustangw. Cesarstwo mogo wic jedynie biernie czeka na to, by nad ziemi japosk soce wzeszo na niebie po raz drugi. Jake trafna metafora...

Tymczasem Amerykanie szykowali si do kolejnego nalotu na jeden z trzech pozostaych gwnych celw Kokur. Atak mia by przeprowadzony 11 sierpnia, ale z powodu prognoz meteorologicznych zapowiadajcych pogorszenie pogody w tym dniu dniem zagady mia si sta 9 sierpnia. O 3.47 rano tego dnia z lotniska na Tinianie wystartowa Bocks Car B-29 pilotowany przez majora Charlesa Sweeneya. Na pokadzie mia drug bomb atomow, nazwan Fat Man, o wadze 4670 kilogramw, dugoci 3,65 metra i rednicy 1,52 metra. adunek Fat Mana zawiera pluton, a Little Boya uran. Byo tak prawdopodobnie dlatego, i kierowano si chci porwnania mocy niszczcej obu adunkw.

Za kwadrans jedenasta Superforteca znalaza si nad Kokur, jednak gste chmury skutecznie zakryy miasto przed zaog, uniemoliwiajc lokalizacj celu. Po 45 minutach bezskutecznego krenia nad miastem, major Sweeney zdecydowa si zaatakowa cel zastpczy miasto Nagasaki. Tam rwnie zalegaa warstwa chmur, jednak zaodze udao si odszuka przewit, przez ktry wida byo zabudowania miasta. Widoczno utrzymywaa si tylko dwadziecia sekund, ale to wystarczyo, by dokona zrzutu Fat Mana, ktry eksplodowa na wysokoci p kilometra nad miastem, o godzinie 11.58. Celem priorytetowym bya wojskowa fabryka Mitsubishi, najwaniejszy obiekt strategiczny w Nagasaki, jednake wybuch bomby uszkodzi j w niewielkim stopniu, poniewa bya oddalona o kilkanacie kilometrw od hipocentrum. W miecie w jednej chwili zostao unicestwionych blisko 70 000 ludzi. Zowieszczy sup dymu w cigu szedziesiciu sekund wystrzeli w gr na dziesi kilometrw. W Nagasaki zniszczenia byy mniejsze ni w Hiroszimie, poniewa z powodu zej widocznoci zrzut by niecelny, take uksztatowanie terenu byo inne.Japonia na kolanach. Koniec II wojny wiatowejTego samego dnia, kiedy umierao Nagasaki, w schronie pod paacem cesarskim trwaa burzliwa narada z udziaem cesarza, premiera i najwyszych dowdcw wojskowych. Ci ostatni zaarcie protestowali przeciwko kapitulacji, twierdzc z przeraajcym fanatyzmem, i sto milionw Japoczykw gotowych jest polec w obronie honoru Cesarstwa. Wreszcie o drugiej rano nastpnego dnia boski cesarz Hirohito, Syn Soca, wypowiedzia znamienne zdanie: Nadesza godzina zaakceptowania tego, co jest nie do zaakceptowania i zniesienia tego, co wydaje si nie do zniesienia. Te sowa zakoczyy praktycznie II wojn na Pacyfiku. Najwysza Rada Japonii na yczenie cesarza przyja warunki kapitulacji narzucone przez Aliantw. Cesarz uzna, e kontynuowanie wojny jest cakiem bezcelowe i dalszy opr przyniesie tylko coraz wicej ofiar wrd narodu japoskiego, a kolejne miasta bd umiera jak Hiroszima i Nagasaki. Decyzja Hirohito bya witoci i rozkazem dla caego narodu i musiano j zaakceptowa. Jednak wielu Japoczykw, zwaszcza wyszych oficerw, nie pogodzio si z kapitulacj. Przez armi po 10 sierpnia przesza fala samobjstw, popenianych zazwyczaj w rytualny sposb za pomoc miecza jak nakazywa samurajski kodeks Bushido. Tak zakoczy ycie midzy innymi twrca idei Kamikaze admira Onisi Takijiro.

14 sierpnia prezydent Truman zakaza dalszych nalotw bombowych na Japoni. 18 sierpnia nastpio oficjalne zawieszenie broni pomidzy Aliantami a Japoni. 2 wrzenia na pokadzie amerykaskiego pancernikaMissouriszesnastoosobowa delegacja japoska z ministrem spraw zagranicznych Mamoru Shigemitsu na czele podpisaa w obecnoci generaa MacArthura, admiraa Nimitza oraz admiraa Halleya akt kapitulacji. Tego dnia skoczya si II wojna wiatowa najwiksza i najbardziej krwawa wojna, jak kiedykolwiek rozptano. Jednake uycie nowej, superpotnej broni kado si cieniem na dalszej przyszoci wiata. Rozpoczynaa si era atomu i gwatownych wycigw zbrojeniowych pomidzy mocarstwami. Wkrtce rozpocza si zimna wojna i kolejne pastwa zaczy wchodzi w posiadanie atomu.

5. Gwne kierunki, zakres i fale migracji w Europie po zakoczeniu II wojny wiatowej.W czasie wojny miliony osb rnych narodowoci zostay objte deportacjami lub przymusowymi przesiedleniami. Szukano ratunku przed nadcigajcym frontem. Jedn z najwikszych liczebnie grup deportowanych przez ZSRR i Niemcy do pracy w obozach byli Polacy. Pastwa osi gwnie III Rzesza i Japonia prowadziy zakrojone na szerok skal akcje osiedlecze na przyczonych lub okupowanych terenach. Po wojnie rozpoczy si wielkie powroty a w zwizku ze zmian granic take przesiedlenia. Najbardziej dotknite byy narody niemiecki, polski i japoski. Zanim rozpoczto wysiedlanie Niemcw z terenw Polski Zachodniej, wielu z nich ucieko przed frontem ( prawdopodobnie 5 mln osb). Poza tym ZSRR deportowa w gb wasnego terytorium, gwnie z Rumunii, Jugosawii i Polski ok. 874 tys. osb narodowoci niemieckiej. Celem deportacji bya praca przymusowa, jako forma repatriacji wojennych zgodnie z uchwaami jataskimi aczkolwiek nie potwierdzonymi w Poczdamie. Przymusowe przesiedlenia z Polski, Czechosowacji, Wgier i Austrii oparte na postanowieniach poczdamskich i uchwale Sojuszniczej Rady Kontroli objy w latach 1945-50 okoo 6,242 mln osb. Najwicej z Polski i Czechosowacji. Przymusowo wysiedlono te Niemcw z Jugosawii, Rumunii i ZSRR. Polacy wracali z kresw wschodnich, z ZSRR, z niemieckich stref okupacyjnych. Napyw ludnoci wynosi w 1950 r 5 mln osb. Jeli chodzi o tereny zachodnie Polski to wymieniono tam w sumie 87 % ludnoci. Ludno Polska zostaa dotknita te aresztowaniami w gb ZSRR. 1945-46 z Polski do ZSRR Litwini, Biaorusi, Ukraicy ponad 500tys. Repatriacje ludnoci Polskiej z emigracji z Niemiec ponad 2 mln osb. Ze wschodu 1,7 miliona. Akcja Wisa przesiedlenie okoo 150 tys. ludnoci ukraiskiej z Bieszczad na Ziemie odzyskane. Warto wspomnie o ZSRR i repatriacjach 1945-46 ponad 5 milionw obywateli radzieckich, ktrzy poza wojn znaleli si poza granicami kraju. Byli to jecy wojenni, robotnicy przymusowi, czonkowie formacji narodowociowych walczcych u boku Niemcw. Co ciekawe ponad 80 % repatriantw trafio do obozw i agrw w myl skaenia ideologicznego, bakcyla zachodu. W czasie deportacji i przesiedle ycie stracio wielu ludzi, poza tym deportacje zrodziy konflikty, ktre dugo ksztatoway stosunki polityczne. Sami Niemcy nieco upraszczali to zjawisko, ktre w sumie sami rozpoczli. Eksponowano problem przepdzonych Niemcw, mwiono o 12 milionach ( wczano liczb osb uciekajcych przed frontem i osobami wysiedlonymi po konf. Poczdamskiej).DIPISI: okrelenie stosowane przez Aliantw wobec osb, ktre w wyniku wojny znalazy si poza swoim pastwem i chc albo wrci do kraju, albo znale now ojczyzn, lecz bez pomocy uczyni tego nie mog. W okresie bezporednio po zakoczeniu II wojny wiatowej dipisi byy to osoby wywiezione na roboty przymusowe na teren hitlerowskich Niemiec, przede wszystkim z terenw Europy Wschodniej oraz uwolnione z obozw koncentracyjnych.

W czasie wojny miliony osb rnych narodowoci zostay objte deportacjami lub przymusowymi przesiedleniami. Miliony szukay ratunku przed nadcigajcym frontem. Jedn z najwikszych liczebnie grup ludnoci deportowanej przez III Rzesze lub ZSRR do pracy przymusowej, obozw koncentracyjnych, agrw i innych miejsc odosobnienia stanowili obywatele polscy. Oglna ich liczba ostronie rzecz biorc wyniosa ok. 5,9 mln osb. Pastwa Osi gwnie III Rzesza i Japonia prowadziy zakrojone na wielk skal akcje wysiedlecze na anektowanych lub okupowanych terytoriach. Objy one ok. 3 mln ludnoci japoskiej i ok. 578 tysicy ludnoci niemieckiej. Ok. 420 tys. osb narodowoci fiskiej (11% ogu ludnoci) opucio w okresie wojny ze ZSRR (1939/40 r.) zamieszkiwane dotd terytoria. Nowa fala ewakuacji, ucieczek przed frontem, deportacji przymusowych przesiedle i dobrowolnej repatriacji nastpia pod koniec i po zakoczeniu wojny. Najbardziej dotkny one ludno niemieck, polsk i japosk. Zanim rozpoczto przymusowe przesiedlenia ludnoci niemieckiej, ewakuowao si lub ucieko przed frontem, gwnie z ziem pooonych na wschd od Odry i Nysy uyckiej, prawdopodobnie ok. 5 mln osb. Poza tym ZSRR deportowa w gb wasnego terytorium, gwnie z Rumunii, Jugosawii i Polski, ok. 874 tysice osb narodowoci niemieckiej. Celem deportacji bya praca przymusowa traktowana jako forma repatriacji wojennych , przewidywana w uchwaach jataskich, ale nie potwierdzona w uchwaach poczdamskich. Przymusowe przesiedlenia z Polski, Czechosowacji, Wgier i Austrii oparte na uchwaach poczdamskich i chwale Sojuszniczej Rady Kontroli z 20 listopada 1945, objy w latach 1945-1950 ok.6,242 mln osb. W tym z Polski 3,092 mln, z Czechosowacji 2,9 mln, Wgier 170 tys. i Austrii 80 tys. Liczba Niemcw przymusowo wysiedlonych z Jugosawii, Rumunii, ZSRR lub repatriujcych si z pozostaych pastw europejskich i krajw zamorskich do niemieckich lub austriackich stref okupacyjnych albo do dwch pastw niemieckich i Austrii to ok. 975 tysicy osb.Na obszarze Polski w jej nowych granicach znalazo si ok.3,643 mln osb posiadajcych obywatelstwo polskie. A przesiedlonych z dawnych kresw wschodnich II Rzeczpospolitej lub dobrowolnie powracajcych z innych obszarw ZSRR, z niemieckich stref okupacyjnych i pozostaych krajw europejskich. W 1950 liczba ludnoci napywowej na Ziemiach Zachodnich i Pnocnych wyniosa ok. 5 mln osb, w tym ok. 1,5 ludnoci repatriowanej z ZSRR. Przymusowe przesiedlenie ludnoci niemieckiej z tych ziem i osiedlenie tam ludnoci polskiej byo najwikszym tego rodzaju przedsiwziciem w historii Europy: przesiedlenia objy ok. 73% ludnoci niemieckiej, ale cznie wliczajc ewakuacje i ucieczki - na terenach tych, o obszarze ok. 103 tysicy km wymieniono wwczas ok 87% ludnoci. Ludno polsk dotkny rwnie aresztowania i deportacje w gb ZSRR. Z samego tylko terytorium Polski w jej nowych granicach wadze radzieckie w latach 1944-1945 internoway i wywiozy do obozw z ZSRR co najmniej 15 do 17 tysicy osb zwizanych z AK i Polskim Pastwem Podziemnym. Oglna liczba innych europejskich grup narodowociowych repatriowanych do krajw pochodzenia wyniosa ok. 3,934 mln osb. Najliczniejsz pozaeuropejsk grup narodowociow, objt repatriacj powojenn byli Japoczycy: ok.3,147 mln wrcio po 1945 do kraju pochodzenia z rnych niekiedy bardzo odlegych regionw Azji.czne wydatki wszystkich pastw przeznaczone na finansowanie wojny wyniosy kolosaln sum 1,166 biliona dolarw. Najwiksze wydatki poniosy USA, III Rzesza , ZSRR, Wlk.Brytania, Woch i Japonia. W wyniku bezporednich i porednich skutkw wojny drastycznie obniya si produkcja przemysowa.

6. Zaoenia i cele koncepcji 4 policjantw.Koncepcja 4 policjantw jest to koncepcja uniwersalnego systemu zbiorowego bezpieczestwa oraz utworzenia nowej organizacji midzynarodowej, czyli pniejszej ONZ, w ktrej czterej policjanci, tzn. USA, WB, ZSRR a take Chiny, sta bd na stray wiatowego porzdku i bezpieczestwa. Pomysodawc tej koncepcji by prezydent USA Franklin D. Roosevelt, ktry przedstawi zarys tej koncepcji podczas spotkania w 1942 r. z radzieckiem Ministrem Spraw Zagranicznych Mootowem. Po II W USA jako jedyne pastwo byo w stanie pomc zrujnowanej Europie, jednak nie chcieli bra oni tego na swoje barki, gdy zdawali sobie spraw z tego, e takie obcienie wpynie niekorzystnie na ich sytuacj, dlatego te potrzebowali sojusznikw do zapewnienia bezpieczestwa. Na konferencji pokojowej w Teheranie odbywajcej si 28.11-01.12.1943 r. Roosevelt zaproponowa nowy porzdek europejski koncepcja czterech policjantw. Jak pisze Kissinger koncepcja ta bya strukturalnie podobna do koncepcji witego Przymierza Metternicha. Kady z tych systemw mia na celu podjcie prby zachowania pokoju poprzez zawizanie koalicji zwycizcw, ktrych cz wsplnie podzielane wartoci. Zaoeniami tej koncepcji byo, rozoenie pieczy nad pokojem na cztery kraje oraz stworzenie swoistego dyrektoriatu dbajcego o bezpieczestwo narodowe. W ten sposb na USA spoczywao 25 % odpowiedzialnoci, tak jak na innych czonkach dyrektoriatu. Ponad to Roosevelt zakada, cakowite rozbrojenie pastw w celu utrzymania bezpieczestwa pod okiem mocarstw tylko one miay by uzbrojone.

7. Cele polityki USA bezporednio po zakoczeniu II wojny wiatowej i ich uzasadnienie. Pocztkowo Amerykanie popierali wikszo kwestii prowadzonych przez ZSRR (gwnie po pokonaniu Niemiec a jeszcze przed kapitulacj Japonii). Chodzio im gwnie o to, aby Armia Czerwona uderzya na Japoni od pnocy (USA planowao pocztkowo rozpoczcie inwazji na Japoni na 1 listopada 1945 roku). Std te Truman zajmowa podczas np. konferencji poczdamskiej stanowisko blisze Stalinowi ni WB.Cele USA zasadniczo zmieniy si po kapitulacji Japonii. Jedn z pierwszych przyczyn takiego stanu rzeczy byy oznaki sabnicia tempa amerykaskiego rozwoju gospodarczego. Amerykaska gospodarka w czasie wojny przeywaa gwatowny rozkwit. Po wojnie, wskutek zaprzestania walk zacza sabn. Postanowiono wwczas, ustanowi amerykaski prymat gospodarczy, polityczny i wojskowy na wiecie. Przykadem moe by np. Plan Marshalla z 1947 roku, gdzie poszczeglne kraje uzaleniay si gospodarczo od USA. Osignicie prymatu politycznego i wojskowego byo moliwe dziki posiadaniu baz wojskowych niemal na caym wiecie oraz monopolu atomowego. Kolejnym celem miao by zahamowanie ekspansji radzieckiej i przeciwdziaanie ,,wiatowej rewolucji do ktrej zmierza ZSRR. Efektem byo, min. powstanie doktryny Trumana w 1947 roku, ktra nakazywaa prowadzenie polityki ,,z pozycji siy. Starano si przy tym realizowa globaln koncepcj ,, Pax americana, tak eby podporzdkowa sobie militarnie Europ Zachodni i wykorzysta jej potencja militarny w walce z ZSRR.Ale rwnie:a)Koszty wojenne Stanw Zjednoczonych byy stosunkowo mae, a wojna w ogle nie dosiga ich terytorium, na ktrym nastpio techniczno-gospodarcze przyspieszenie, w bankach amerykaskich znalazo si tu po wojnie 70% zapasw zota wiata kapitalistycznego i ok. 75% kapitaw. Std te USA stay si gwnym wierzycielem midzynarodowym tu po wojnie wspierajc upade gospodarki pastw europejskich.b) USA tu po wojnie day wiar zapewnieniom Stalina co do jego pokojowych dziaa w Europie. Kolejne ruchy ZSRR majce na celu przejcie kontroli nad pastwami Europy wschodniej i rodkowej dyplomacja USA komentowaa jedynie swoim wyraeniem niezadowolenia i dezaprobaty, nie podja jednak adnych krokw. Std te Stany Zjednoczone praktycznie do 1947r. oficjalnie deklaroway gotowo do prowadzenia dalszej wsppracy z ZSRR, stosujc tym samym polityk ustpstw wobec poszerzajcej si w Europie wschodniej i rodkowej radzieckiej strefy wpyww.c) W lutym 1946 r. z Moskwy do Waszyngtonu dotara depesza Georga F. Kennana(tzw. Dugi Telegram) radcy ambasady amerykaskiej w ZSRR i eksperta od spraw radzieckich. Opisywaa ona stan faktyczny na terenach wpywu ZSRR. Potwierdzaa ona to, co wikszo ludzi w administracji pastwowej mylao ju od dawna. Std te USA odstpio od swojej dotychczasowej gotowoci do wsppracy z ZSRR i rozpoczy przejcie do koncentrowania si na powstrzymaniu dziaa ekspansyjnych Stalina, a zarazem przechodziy do koncepcji uznania stref wpyww( blok wschodni i zachodni).

8. Cele polityki ZSRR bezporednio po zakoczeniu II wojny wiatowej i ich uzasadnienie.a) Szerzenie doktryny nienawici wobec krajw zachodniej EuropySystem, jakim jest komunizm potrzebuje wroga, aby mg funkcjonowa. Bez wroga zewntrznego, ktremu mona wytyka wady i ktrego mona atakowa politycznie system Stalina zapadby si.b) Wymiana kadr partyjnych i nasilenie represji wobec spoeczestwaStalin potrzebowa umocnienia dyktatorskiej pozycji po wojnie.c) Ubezwasnowolnienie krajw podlegychKraje te musiay by podlege Stalinowi, prowadzi zgodn polityk, by mg realizowa swoje zamierzenia w moliwie wielu krajach, a tym samym przeciwstawi Zachodowi i napdzi Zimn Wojn. Proces ten koczy si w lutym 1948 wraz z przewrotem w Pradze, co oznacza podporzdkowanie Europy rodkowo Wschodniej ZSRR. Kontrola tych krajw bya moliwa dziki Ukadowi Warszawskiemu, Kominformowi czy RWPG, ktre uzasadniay obecno wojsk radzieckich, miay wpyw na koordynacj partii i gospodarki.d) EkspansjaStalin tak jak car, tylko w innym paszczyku, kontynuowa carski imperializm. Ta sama ideologia, tylko pod inn przykrywk. Imperializm wie si z ekspansj, a kierunki to: Europa rodkowoWschodnia, Bakany i Daleki Wschd.-powikszenie strefy wpyww, o Grecj i Turcj celem od 1946. Grecja: wojna domowa, miaa wybr suwerenno vs zaleno od ZSRR, bya otoczona przez kraje komunistyczne (Bugaria, Albania i Jugosawia), partyzantka komunistyczna, obronia j pomoc USA doktryna Trumana. Turcja: tereny ekspansji imperium Rosyjskiego, cieniny Bosfor i Dardanele, do ktrych Stalin wysuwa dania, twierdze Kars i Ardahan, dziki narzdziom USA byli w stanie si oprze.e) Stalin rwnie nie chcia wpyww Zachodu za elazn kurtynMoliwa ingerencja Zachodu w radzieckiej strefie uwiadomia by masy, co naprawd si dzieje, a to prawdopodobnie wzbudzioby protesty, na co Stalin nie mg sobie pozwoli w wielonarodowym pastwie.f) Powrt do izolacjiCel: eby nie napyway wpywy z Zachodu, promowanie kultu Stalina i kontynuowanie polityki. Czemu suya repatriacja w latach 1944-48, czyli powrt do ojczyzny ludzi ktrzy znaleli si poza granicami np. jecy wojenni, czy przesiedlenia wewntrz krajw. Wikszo z tych ludzi trafiaa do agrw, wizie czy zostaa zamordowana, z powodu zetknicia si z buruazyjnym stylem ycia. Winiowie byli darmow si robocz. Wana w tym aspekcie jest take danowszczyzna, ktra suya pitnowaniu wpywom Zachodu i wzmocnieniu czujnoci ideologicznej, rugowaniu ladw wolnej myli i forsowaniu socrealizmu.g) Odbudowa gospodarkiGospodarka po wojnie bya w ruinie. Konieczna bya jej odbudowa, zwaszcza przemysu cikiego, by dotrzyma kroku USA, pozosta mocarstwem -> piciolatki; zakady produkujce uzbrojenie trzeba byo reorganizowa (np. zakady produkujce czogi przerabiano na fabryki traktorw, ciarwek)h) W krajach znajdujcych si pod kontrol Armii Czerwonej wprowadzono do organw wadz przedstawicieli komunistycznych partii, ktrych celem miao by dokonywanie przewrotw i przekazywanie wadz w rce komunistw (czyt. Stalina).Wizao si to bezporednio z chci poszerzenia strefy wpyww ZSRR w Europie i otworzenie furtki do wyjcia z ide komunizmu na Zachd. Stalin tym samym chcia zama postanowienia konferencji Jataskiej i stworzy nowe super-mocarstwo, ktre gospodarczo i militarnie(gwnie) dominowaoby w Europie i na wiecie.i) Wzmocnienie kultu jednostkiStalin uniezaleni od partii i podporzdkowa swemu sekretariatowi aparat terroru, przez co wzmocni swj kult (te dziki wymianie kadr partyjnych i nasileniu represji)j) Stumienie oywionych nadziei niepodlegociowych wrd narodw yjcych w granicach ZSRR, by trzyma je w ryzach i spaja imperium.

9. Geneza, struktura i znaczenie ONZ dla stosunkw midzynarodowych.1) Geneza6 stycznia 1941 - Deklaracja Czterech Wolnoci by to pierwszy impuls. Mwia ona o czterech wolnociach: sowa, kadej osoby do skadania czci Bogu na swj wasny sposb (religii), od niedostatku, od lku14.08.1941 Karta Atlantycka nakrelono w niej idee i podstawowe zasady na jakiej powinien opiera si nowy wiatowy porzdek. Staa si pniej podstaw ONZ. Ogoszona na pancerniku Prince of Wales przez Churchilla i Roosevelta. Przy tym spotkaniu stwierdzono, e pki nie bdzie systemu powszechnego bezpieczestwa potrzebne jest powszechne rozbrojenie. Zawarte w niej idee skupiy si gwnie w 8 punktach:o Kraje nie d do adnej ekspansji terytorialnej lub innejo Nie godz si na adne zmiany terytorialne, ktre nie odpowiadayby yczeniom ludw zainteresowanycho Prawo wszystkich ludw do wybrania sobie formy rzdu i wezwanie do przywrcenia praw suwerennych i autonomii tym ktry je odebranoo Wolno handlu midzynarodowego i rwny dostp do surowcw wiatao Denie do bliskiej midzynarodowej wsppracy gospodarczej w celi postpu ekonomicznego i bezpieczestwa spoecznegoo Przysze ustanowienie pokoju i wolnoci od strachu i niedostatkuo Wolno mrz i oceanwo Narody nie bd stosowa przemocy01.01.1942r. - Deklaracja Narodw Zjednoczonych o po raz pierwszy uyte zostao okrelenie zaproponowane przez Roosevelta Narody Zjednoczone.o Odwoywaa si do Karty Atlantyckiej, aleo co wicej zawieraa owiadczenie, eo 1. Kady rzd zobowizuje si do uycia peni swych zasobw wojskowych i gospodarczych przeciwko tym uczestnikom paktu trjstronnego i ich wsplnikom, z ktrymi rzd ten pozostaje na stopie wojennej.o 2. Kady rzd zobowizuje si wspdziaa z rzdami, ktre podpisay niniejsz deklaracj, i nie zawiera z wrogiem odrbnego zwieszenia broni lub pokoju.19-30.10.1943r. Deklaracja czterech mocarstw dot. Powszechnego bezpieczestwa o konieczno utworzenia w czasie moliwie najkrtszym powszechnej organizacji midzynarodowej, opartej na zasadzie rwnoci suwerennej wszystkich miujcych pokj pastw i dostpnej dla wszystkich takich pastw, a majcej za cel utrzymanie midzynarodowego pokoju i bezpieczestwa.28.11-01.12.1943r. Konferencja w Teheranie o Roosevelt opisuje przysz organizacj midzynarodow oparta na zasadach Narodw Zjednoczonych,o skad z okoo 35-50 pastw,o spotkania w rnych miejscach na wicie (wzr z Unii Panamerykaskiej),o organizacja powinna mie trzy organy: zgromadzenie oglne wszystkich, komitet wykonawczy i komitet policyjny21.08-7.12.1944r. Konferencja w Dumbarton Oaks o omawiano nazw przyszej organizacji i jej organwo kontrowersje w sprawie kompetencji Sekretarza Generalnego i Rady Gospodarczo-Spoecznejo do dalszych rozstrzygni pozostawiono spraw gosowania w RB (weto) i udziay republik radzieckich w organizacji26.04.-26.06.1945r. Konferencja zaoycielska ONZ w San Francisco2) StrukturaZgromadzenie Oglneo Bez realnej wadzyo Budet, wybr nowych czonkw, wybr niestaych czonkw RB, wydawanie zaleceo ZSRR miao 3 gosy za republiki (Biaoru i Ukrain)o 2/3 gosw dla najwaniejszych decyzjio Spotkania jesienne raz w rokuRada Bezpieczestwao 5 staych czonkw (Chiny, USA, Fr., WB, ZSRR)o 10 niestaych czonkw zmienianych co 2 latao Wojskowy Komitet Sztabowy z rad i pomocRada Spoeczno-GospodarczaRada Powierniczao Opieka nad terytoriami niesamodzielnymi, ktrych byo w 1945 11Midzynarodowy Trybuna Sprawiedliwocio 15 sdziw co 9 latSekretariato Zarzdzanie majtkiem, zbieranie skadek czonkowskich, sygnalizowanie problemw3) Znaczenie ONZ dla stosunkw midzynarodowychONZ jest organem, ktry ma duy wkad w tworzenie prawa midzynarodowego, aczkolwiek nie sprawdza si jako organizacja systemu bezpieczestwa wiata. Przykadw jest wiele, a powodami s sabe punktu ONZ:Klauzula nieingerencji z art. II ust.7 z Karty Narodw Zjednoczonych czyni ONZ niegronym dla pastw totalitarnychPrawo weta w RB niweczy wszelk inicjatyw, do 1955r. ZSRR uyo weta 101 razy.Przykady bezsilnoci ONZ:Wojna koreaskaBrak reakcji w sprawie WgierKlska sueska Fr i WB

10.Polityka okupacyjna aliantw zachodnich wobec Niemiec.Podzia stref okupacyjnych pod wzgldem demograficznym i potencjau ekonomicznego na kraje ( landy ), nowe granice nie pokryway si z historycznym. Jeden land nie mg by na tyle silny aby zdominowa pozostae jak niegdy Prusy. Formua pastwa:

USA byo za pastwem federalnym na wzr amerykaski,

Francja za konfederacj lub federacj,

Wlk.Brytania za zdecentralizowanym pastwem unitarnym, lub scentralizowanym federalnym.

Do prowadzenia jednolitej polityki okupacyjnej powoano Sojusznicz Rad Kontroli (SRK), ktra miaa podejmowa decyzje jednomylnie. ZSRR czsto korzystaa z prawa veto.

a) W Poczdamie przyjto, e intencj sojusznikw nie jest zniszczenie narodu niemieckiego, lecz przebudowanie jego ycia aby funkcjonowao w warunkach demokracji i pokoju 5 x D (dekartelizacja, demokratyzacja,decentralizacja, denazyfikacja,demilitaryzacja ) W tym celu postanowiono:

zupenie rozbroi i zdemilitaryzowa Niemcy

zniszczy wojskowe , paramilitarne i nazistowskie organizacje,

zlikwidowa przemys wojenny,

uchyli ustawodawstwo hitlerowskie,

ukara przestpcw wojennych,

zdecentralizowa ustrj polityczny,

usun czonkw partii nazistowskiej z wszelkich urzdw i odbudowademokratyczne struktury pastwowe

b) Podkrelanie ekonomicznej roli okupacji, USA stara si podnie gospodark Niemiec na nogi

c) Demilitaryzacja znacznie wolniejsza ni w wschodnich, tworzenie oddziaw pomocniczych, w ktre skaday si z wielu profaszystowskich grup. W 1946r oddziay pomocnicze zostay rozwizane pod presj ZSRR.

d) Denazyfikacja w strefie francuskiej przeprowadzona do szybko i gruntownie. W strefie USA i Wlk.Brytania raczej tylko powierzchownie. W tych dwch strefach schronio si najwicej nazistw. Zaledwie niewielki odsetek zagorzaych nazistw zostaa uznana za winnych. Co powodowao, e czsto normalnie funkcjonowali w yciu publicznym w s. USA 43% aparatu sprawiedliwoci byo opanowane przez nazistw, w s. Wlk.Brytania 35%. W policji byo jeszcze gorzej. Amerykanie nie wykorzystali w skuteczny sposb kartotek NSDAP, ktre udao im si zdoby. Przeprowadzili tzw. rejestracj ludnoci, ktra okazaa si mao skutecznym narzdziem do wyapywania nazistw. Sam amerykaski genera Lucius Clay agodzi niektre wyroki wydawane zbrodniarzom. cznie w trzech strefach okupacyjnych postawiono przed sdem 12 457 osb, skazano 6100, w tym na mier 9.e) Midzynarodowy Trybuna Wojskowy (08.VIII.1945) alianci chcieli procesw w trybie administracyjnym, ostatecznie ulegli ZSRR, ktre domagao si sdw midzynarodowych. Dla aliantw w tych procesach najwaniejsza bya kwestia amania praw czowieka.

g) Demokratyzacja

h) Dekartelizacja nie zrealizowano postanowie SRK w sprawie dekartelizacji i reformy rolnej. Ostatecznie w 1947r USA i Wlk.Brytania odmwio konfiskaty majtku wielu firm. Dekartelizacj zastpiono zakazem zbytniej koncentracji niemieckiej mocy ekonomicznej. Co oznaczao nadzr i tylko czciow reorganizacj wielkich koncernw. Jednoczenie zacz do niech napywa wielki kapita amerykaski wspierany przez francuski i brytyjski.

i) Reperacje USA i WlkBrytania przejy wszystkie rezerwy zota niemieckiego i aktywa zagraniczne, wiksz cz handlowej floty niemieckiej, znaczn liczb patentw, wynalazkw i urzdze. Co cznie z dobrami przejtymi przez Francje miao warto 20 mld dol.

11. Polityka okupacyjna ZSRR w Niemczech.Zgodnie z deklaracj dowdcw czterech zwyciskich armii z 5 VI 1945r. oraz uchwaami poczdamskimi 30.08.1945 roku wadz zwierzchni w Niemczech obja Sojusznicza Rada Kontroli. W jej skad wchodzili gubernatorzy poszczeglnych stref okupacyjnych. Niemcy podzielone byy na 4 strefy okupacyjne. ZSRR przypada cz wschodnia. Berlin podzielono take na 4 str. Okupacyjne. Poszczeglne strefy podzielono na kraje i byy to jednostki administracyjne Niemiec. W strefie radzieckiej utworzono Saksoni, Saksoni- Anhalt, Turyngi, Brandenburgi i Meklemburgi- Przedpomorze.Zwycizcw II wojny wiatowej wkrtce porniy aspekty rozwizania kwestii niemieckiej. Byy one natury politycznej i ekonomicznej. Dotyczyy m.in. stosunkw midzy strefami okupacyjnymi. W Poczdamie zgodnie z deklaracj jatask uzgodniono, e Niemcy zostan rozbrojone i zdemilitaryzowane, a wojskowe, paramilitarne i nazistowskie organizacje zostan rozwizane. Deklarowano ch odbudowy niemieckiego ycia politycznego na zasadach demokratycznych.Realizacja powyszych postanowie zacza jednak przebiega odmiennymi nurtami. Pastwa zachodnie staray si oywi rynek europejski przy pomocy potencjau niemieckiego.Diametralnie odmienna bya polityka ZSRR. Stalinowi zaleao na utrzymaniu neutralnoci i integralnoci Niemiec. Miay one stanowi niejako bram do pniejszej ekspansji komunizmu.Przede wszystkim akcentowali oni wojskowe, ideologiczne i polityczne konsekwencje klski faszystowskich Niemiec. ZSRR ponadto miao znacznie mniejsze moliwoci finansowe, by rozwija swoj cz, w przeciwiestwie do USA.Zwizek Radziecki przeprowadzi bardzo szybko cakowit demilitaryzacj swojej strefy okupacyjnej poczon z demontaem i wywozem technologii, a jednoczenie przez Sojusznicz Rad Kontroli nalega na dokonanie tego samego w pozostaych strefach. Co wicej zniszczono odzie podwodne i podzielono flot niemieck .Jeli chodzi o denazyfikacj Niemiec, to w strefie radzieckiej zostay szybko rozwizane instytucje i organizacje faszystowskie. Pozbawiono nazistw wpywowych stanowisk w aparacie administracyjnym, owiatowym, gospodarczym. Narastajca rywalizacja z Zachodem wpywaa na konkretne decyzje zmierzajce do wcigania do wsppracy nazistw, ktrzy byli niezbdnymi dla radzieckich okupantw fachowcami (np. w dziedzinie lotnictwa).W kwestii zbrodniarzy wojennych ZSRR jako pierwszy przeprowadza ich procesy ju od grudnia 1943r. Strona radziecka w ukadach rozejmowych z Finlandi, Rumuni i Bugari zagwarantowaa sobie klauzule , w ktrych rzdy tych pastw zobowizay si do wsppracy z rzdem ZSRR w celu ujcia i osdzenia zbrodniarzy hitlerowskich.Zwizek Radziecki chcia, by procesy osdzania zbrodniarzy wojennych miay charakter odstraszajcej demonstracji przeciwko deformacji systemu stosunkw midzynarodowych.Odmienne byo take pojmowanie i realizacja procesw demokratyzacji ycia spoeczno-politycznego. Radziecka Administracja Wojskowa w Niemczech szybko umoliwia dziaalno partiom antyfaszystowskim i proradzieckim (jednoczenie wspieraa zwizanych z ni komunistw). Nalegali na zjednoczenie partii robotniczych i powstanie Niemieckiej Socjalistycznej Partii Jednoci (04.1946). ZSRR dokona reformy rolnej i dekartelizacji przemysu. W tym samym czasie przedstawiciele Sojuszniczej Rady Kontroli z ZSRR namawiali pozostaych okupantw do rozszerzenia preferowanych organizacji na wszystkie strefy okupacyjne.Ze wzgldu na powojenny kryzys w Niemczech odnotowano inflacj. USA zaproponoway wic reform walutow, polegajc na wymianie marek Rzeszy na marki niemieckie. ZSRR obawia si, by tracca warto na zachodzie waluta nie napyna do ich strefy okupacyjnej , zareagowa wic zapowiedzi stworzenia wasnego rodka patniczego. 23.06.1948 ZSRR rozpocza ow reform. Nowe banknoty pojawiy si dopiero 25.07.1948r. Te dziaania byy jedn z przyczyn kryzysu berliskiego.24.06.1948- rozpocza si blokada Berlina przez ZSRR. Stalin zablokowa drogi do 3 sektorw okupacyjnych. Co wicej odci dostawy prdu, gazu do zachodnich sektorw Berlina (pod pretekstem koniecznoci naprawy drg). Stalin chcia zniechci Zachd do walki o Berlin. Przez pryzmat faktw dokonanych poszerza swe wpywy. By przekonany, e USA nie bd walczy o Berlin.Polityka okupacyjna ZSRR w duej mierze opieraa si rwnie na wnoszeniu pod obrady Sojuszniczej Komisji Kontroli kwestie oceny realizacji poszczeglnych wsplnych postanowie( w ten sposb coraz bardziej nasilay si antagonizmy z Zachodem czego efektem byo choby powstanie NATO).

12. Sytuacja polityczna w Europie Zachodniej w latach 1945-47Oglne przesunicie sympatii obywateli pastw zachodniej europy w kierunku lewicy, zafascynowanie komunizmem. Wielkie zniszczenia zachodniej europy Francji, Niemiec, Woch, rwnie GB ucierpiaa w wynikw nalotw oraz atakw rakiet V1 i V2Zmczenie spoeczestwa, panujcy niedostatek, niestabilno spoecznaZrujnowane gospodarki, wszystkie kraje miay jednego wierzyciela USA.Wielka Brytaniaa) Jeszcze przed Poczdamem w lipcu 45, Churchil straci wadz. Partia pracy odniosa spektakularne zwycistwo w wyborach. Byo to konsekwencj: nieudanej polityki Chemberleina ( rwnie konserwatysty ) przed wojn, wyrzecze z lat wojny, kojarzonych z Churchilem, oraz fascynacji komunizmem. obietnice przeprowadzenia przez parti pracy reform: wprowadzenie ubezpiecze spoecznych, spoecznej suby zdrowia oraz nacjonalizacji czci gospodarki ( gazi niezbdnych a prosperujcych na granicy opacalnoci np. transport )b) Wojna pochona prawie cae rezerwy kruszcw, walut oraz rezerw zagranicznych. Zaduenie zagraniczne wynosio 13,4mld dolarw, olbrzymi deficyt handlowy, zniszczenie 1/3 floty handlowej.c) Udao si czciowo obniy dug zagraniczny wobec USA i jednoczenie uzyska nowe poyczki przeznaczone na oywienie exportu i przestawienie na gospodark pokojow.d) Mimo e Churchil nie by premierem, to jednak nie straci swojej pozycji midzynarodowej i znaczenia przemwienie w Fulton 05.03.46f) Do 47r wydali w sumie 3mld dolarw na pomoc midzynarodow Grecja, Turcja, doywianie Niemiec itp.g) W 1947r wprowadzenie polityki surowoci maksimum eksportu, minimum produkcji na rynek wewntrzny, aby poprawi bilans handlu zagranicznego. W 1948r ju by delikatnie na plusie.h) 21.02.47 informacja do Trumana, e GB musi z przyczyn finansowych wycofa si z Grecji i Turcji, proba o przejcie tych zobowiza przez USA.i) Na pocztku 47r podjto decyzj o budowie bomby atomowej, ktrej koszty zatajono przed parlamentem. Aby nie straci znaczenia midzynarodowego.j) Dekolonizacja ju w czasie wojny propagowana przez parti pracy, na dobre rozpoczta w 47r. Brytyjczycy chcieli pozostawi po sobie uporzdkowan gospodark i pewien ad konstytucyjny, jak rwnie chcieli utrzyma wszystkie dotychczasowe powizania ekonomiczne. By to cakowity odwrt od polityki Churchila.FRANCJANiemcy wywieli wikszo zapasw ywnoci i surowcw. Zdewastowano system transportu i cznoci. Wywieziono duo maszyn. W 1945r produkcja przemysowa bya nisza o 35-40% w stosunki do 38r.Spory o wadz midzy obozem Charlesa de Gaullea a rodowiskiem ruchu oporu, wyzwalajcym Francj i bdcego pod wpywem komunistw.De Gaulle stopniowo zacz przejmowa wadze, jednak musia si liczy z mocno lewicowymi pogldami obywateli Francuskich. Rozwizanie milicji ludowej zrwnoway uaskawieniem sekretarza francuskiej Partii Komunistycznej Thoreza.De Gaulle przeprowadzi czciow nacjonalizacj gospodarki, wprowadzono zasiki rodzinne. Nie udao si powstrzyma inflacji. W grudniu 45r przeprowadzono dewaluacj.Wybory w padzierniku 45r wygrali komunici i socjalici, ktrzy stworzyli pierwszy odrzucony w referendum projekt konstytucji. W kwietniu 46r pomimo wyboru, sytuacja w parlamencie zasadniczo si nie zmienia. Podczas drugiego referendum konstytucja zostaa przyjta.Konstytucj potpi de Gualle, gdy bya ona napisana przeciwko niemu, bya w niej przewidziana bardzo saba pozycja prezydenta. Ju z pierwszym komunistyczno-socjalistycznym rzdem de Gaulle nie mg si dogada i na pocztku 46 zoy dymisj.Problemy z poparciem miaa prawica gdy bya skaona wspprac z Niemcami. Powanym problemem byo rozwizanie kwestii kolaboracji ktra bya podczas okupacji zjawiskiem do szerokim, dotyczya rwnie wielu wielkich osobowoci Francuskich jak marszaka Phillipa Petaina. Zasug de Gaulle byo bardzo racjonalne i powcigliwe podejcie do tej kwestii. Wielu wybitnych francuzw uaskawi. W sumie skazano 120000 ludzi. 4,7 ty skazano na mier. Ruch oporu dokona samosdw na 4,5ty kolaborantachPod koniec 46r zacza si trwajca 8lat wojna w Wietnamie. Wikszo wiata stawaa po stronie Wietnamu.47-48 byy to lata wielkich strajkw pod przewodnictwem komunistw, ktrzy na scenie politycznej zaczli by separowani.Dla de Gaulle'a komunici byli wrogiem nr 1, gdy paktowali ze Stalinem i obawiano si, e doprowadz do sowietyzacji kraju.Benelux- zawarcie midzy Luksemburgiem, Belgi i Holandi cisej unii gospodarczej zwanej Beneluxem jako cao moga odgrywa znaczn gospodarcz i polityczn rol w zachodniej europie. Ju w 44r podjto decyzj o Unii Celnej. przeorientowanie zasad polityki zagranicznej z neutralizmu na denie do integracji z Europ Zachodni.Najmocniej zniszczona bya Holandia, z kolei Belgia jako jedyna pastwo wyszo z wojny bez dugw. Zaraz po wojnie byo prawdopodobnie najlepiej prosperujcym pastwem europejskim, rwnie dziki sprzeday surowcw strategicznych z Konga. Bardzo duo pomg plan Marshalla.

13. Upadek wpyww kolonialnych Wielkiej Brytanii po 1945 r. przejawyI Przyczyny dekolonizacji:a)Coraz wiksze koszty polityczne i ekonomiczne utrzymania i kontroli koloniib)Zmniejszajce si przyzwolenie na utrzymywanie represyjnego systemuc)Denie narodw do samostanowienia (ruchy niepodlegociowe, panafrykaskie)d)Osabienie mocarstw europejskich przez I i II wojn wiatow i kryzysy wewntrzne

II Czynniki dekolonizacji:a)rywalizacja mocarstw kolonialnychb)nacisk zewntrzny supermocarstw USA i ZSRR po 1945 r.c)brak spenienia obietnic za pomoc w czasie wojend)osabienie pastw kolonialnych po II wojniee)Wielka Brytania po II wojnie bya dunikiem rwnie wobec swych posiadoci kolonialnychf)odejcie od polityki gospodarczej Imperium Wielkiej Brytanii na rzecz budowy sieci powiza z Europ, USA i Japonig)pretensje skolonizowanych ludwh)zakwestionowanie w metropoliach korzyci pyncych z koloniii)W czasie I wojny pastwa europejskie osabiay si nawzajem, popierajc okrelone ruchy nacjonalistyczne: Niemcy wspierali Arabw przeciw Francji; Anglia i Francja popieraa aspiracje na Bliskim Wschodzie przeciw Niemcom i Turcjij)Wielka Brytania bya bardzo osabiona, niewydolna gospodarczo i finansowak)Zmiana polityki Wielkiej Brytanii dokonana przez Parti Pracy uwaali oni, e sytuacja w kraju jest tak dramatyczna, e najwaniejsze jest zaj si wasnymi wyspami. Poza tym pojcie dekolonizacji ju funkcjonowao od duszego czasu w tych krgach.

III USA i ZSRR wobec wpyww kolonialnych Wielkiej BrytaniiDekolonizacja bya w interesie ZSRR i Ameryki. Oba te pastwa dyy do dekolonizacji rozbicia imperium brytyjskiego. Ameryk w tych deniach popieray niektre dominia brytyjskie jak Australia i Nowa Zelandia.ZSRR zdawao sobie spraw, e po wycofaniu si GB z kolonii, nastpi w nich chaos i prnia w ktr doskonale moga by si wkomponowa ugrupowania komunistyczne.Z kolei dla USA, odblokowane kolonie brytyjskie mogy by by dodatkowym rynkiem zbytu, do tej pory zyski czerpaa z nich gwnie GB. W sytuacji dekolonizacji, rwnie amerykaski kapita mgby tam wpyn. Ponadto wolno narodw i samostanowienie byo czoowymi amerykaskimi ideaami umieszczonymi w Karcie Atlantyckiej (14.08.41) oraz Karcie ONZ.Churchill zaciekle broni imperialnej i kolonialnej pozycji GB, jeszcze w Jacie zarzeka si, e dopki yje, nie pozwol by Anglia komu przekazaa wadz. Dla Roosevelta Churchill by starym imperialist, w pejoratywnym tego sformuowania znaczeniu.Prezydenci USA Truman i Eisenhower uwaali, e brytyjski kolonializm jest nie do utrzymania, dlatego nie chcieli si z nim utosamia. Zdecydowanie sprzeciwiali si brytyjskim poczynaniom militarnym w Iranie czy w Egipcie i stanowczo twierdzili, e takie spory powinny by rozstrzygane na forum ONZ.

IV Indyjski ruch niepodlegociowy:Przykad walki trjetapowej, ktra korzeniami siga 1885 r.(zaoenie Indyjskiego Ruchu Niepodlegociowego, z pniejszymi dziaaczami Mahatm Gandhi i Jawaharlalem Nehru). Wielka Brytania wprowadzaa tu reformy i wspieraa ksztacon na Zachodzie elit, chcc mie sojusznika w walce z tradycyjnymi nacjonalistami. Osabieni po wojnie Brytyjczycy wprowadzali nowe reformy, w odpowiedzi na coraz silniejszy ruch niepodlegociowy. II wojna zmusia ich do szukania w Indiach sojusznikw, ale postulaty niepodlegociowe ponownie doprowadziy do uwizienia przywdcw. Tymczasem wzmocnia si Liga Muzumaska Muhammada Ali Jinnaha, co w konsekwencji doprowadzio w 1947 r. do powstania dwch pastw: Indii i Pakistanu.Pakistan 14.08.47 - niepodlegoIndie 15.08.47 niepodlegoBirma 16.06.47 niepodlego, zaraz po tym zapanowa tam chaos w wyniku ktrego do wadzy dosza dyktatura wojskowa. Jest to przykad dekolonizacji zbyt szybkiej i nie przygotowanej.

V Chiski ruch niepodlegociowy:Tutaj trjetapow walk rozpocz Kang Yu-wei, a widocznym efekem jego walki stao si powstanie bokserw z 1900 r. Sun Yat-sen postanowi z kolei w 1911 r. obali dynasti mandursk i powoa Republik Chisk. To jego grupa wyewoluowaa pniej w Kuomintang. Pocztkowo chcia budowa demokracj, ale po wojnie sprzymierzy si z komunistami Mao Zedonga. Po mierci Suna w 1925 r. partia podzielia si na zwolennikw Mao i Chiang Kai-sheka. Midzy nimi wybucha w 1946 r. wojna domowa, podczas ktrej powstaa Chiska Republika Ludowa, ktra wypara Republik Chin na Tajwan.

VI Ruchy Bliskowschodnie i afrykaskie: Decyzj Ligi Narodw:a)Irak, Palestyna i Transjordania byy terytoriami mandatowymi Wielkiej Brytaniib)W Egipcie Wielka Brytania miaa due wpywyKlimat sprzyjajcy dekolonizacji podchwyciy kolonie afrykaskie, dla ktrych Indie stay si przykadem, znowu zaczo si od kolonii brytyjskich. Ju w 1950r przyznano autonomi Zotemu Wybrzeu, pniejsza Ghana.06.03.57 niepodlego Ghany.01.10.60 niepodlego Nigerii.

VII Kryzys sueski 1956rBudowa Tamy Asuaskiej na Nilu staa si przyczyn konfliktu midzy Egiptem a Francj i Wielk Brytani. Wmiesza si w to Izrael i zaj cz Synaju. Pod presj USA akcj opanowania kanau przerwano. Ameryka nie chciaa, by dziaania brytyjsko-francuskie popsuy opini Zachodu na Bliskim Wschodzie. Jednoczenie za, potpiajc agresj radzieck na Wgry, Stany Zjednoczone nie mogy popiera ataku na Egipt. Dziki temu Egipt uniezaleni si od obcych wpyww.Kryzys ten pokaza, e si mocarstw kolonialnych mona pokona na forum ONZ i opinii wiatowej, co uaktywnio ruchy afrykaskie.Kryzys sueski ukaza sab pozycj Wielkiej Brytanii w krajach zamorskich

14.Zmiany polityczne w Europie rodkowej i Wschodniej po II wojnie wiatowej.Zaraz po wojnie, celem Moskwy byo nadanie wszystkim krajom satelickim jednakowego ksztatu politycznego i zwizanie kadego z nich z ZSRR wszelkimi moliwymi sposobami poza aneksjami. Miay one sta si demokracjami ludowymi a nie republikami radzieckimi. Moskwa nie aprobowaa wizji, niektrych komunistycznych zapalecw ktrzy chcieli wczenia ich krajw do ZSRR. Prawdopodobnie Stalin nie chcia utraci strefy buforowej jak i rwnie sam ZSRR by na tyle wyniszczony i osabiony, e nie by przygotowany na tak wielkie zmiany w swojej strukturze.

CZECHOSOWACJAW momencie zakoczenia II wojny wiatowej pozycja Czechosowacji jako suwerennego i niepodlegego pastwa wydawaa si by niezagroona. Byo to zasug zrcznej polityki wadz na emigracji w Wielkiej Brytanii prezydenta Edwarda Benesa i szefa MSZ Jana Masaryka, ktrzy starali si utrzymywa dobre relacje zarwno z krajami anglosaskimi, jak i z ZSRR. Z tym ostatnim zawara 12 grudnia 1943 ukad o przyjani, wzajemnej pomocy i wsppracy powojennej. Czechosowacja w przeciwiestwie do Polski nie miaa z ZSRR konfliktw granicznych (Ru Podkarpacka przekazana Zwizkowi Radzieckiemu 29 czerwca 1945), wic spodziewaa si poszanowania swojej suwerennoci, pomimo silnego ruchu komunistycznego, jednego z najaktywniejszych w czechosowackiej koalicji antyfaszystowskiej. Owocem polityki Benesa byo stworzenie w kwietniu 1945 koalicyjnego rzdu z socjaldemokrat Zdenkiem Fierlingerem na czele. W rzdzie zasiadali take komunici, centroprawicowa Partia Narodowo-Socjalistyczna, chopska Czechosowacka Partia Ludowa i reprezentujca chopw sowackich Partia Demokratyczna. Benes, ktry do kraju powrci niedugo pniej, wydajc tzw. dekrety beneszowskie. Dziki nim ustanowiono np. nadzr nad niemieckimi przedsibiorstwami, uwaszczenie ziemi niemieckich i wgierskich posiadaczy. 26 maja 1946 odbyy si pierwsze po wojnie wybory do Zgromadzenia Konstytucyjnego, w peni demokratyczne. Zwyciyli w nich komunici, zdobywajc 38% gosw, druga bya Partia Narodowo-Socjalistyczna, ktra uzyskaa 18% gosw. Zgromadzenie na prezydenta wybrao Benesa, rzd natomiast zosta zdominowany przez komunistw z Klemensem Gottwaldem na czele. Z czasem komunici dyli do wprowadzenia modelu radzieckiego, czemu sprzeciwiali si koalicjanci pojawiao si mnstwo rozbienoci np. pocztkowo Czechosowacja przyja Plan Marshalla, jednak pod naciskiem Moskwy zmienia swoje stanowisko. To doprowadzio do utworzenia w Czechosowacji 2 obozw komunistycznego i niepodlegociowo-demokratycznego. Symbolicznie konfrontacja midzy nimi rozpocza si we wrzeniu 1947 roku, kiedy to komunici rozpowszechnili informacje o rzekomym spisku antypastwowym, organizowanemu przez Parti Demokratyczn i kocielnych dygnitarzy na Sowacji (spisek w ylinie). Pod presj manifestacji rozwizano naczelny organ wadzy na Sowacji Rad Penomocnikw i wybrano nowy skad zdominowany przez komunistw. Konflikt wzrasta na sile, efektem czego obz niepodlegociowy dy do upadku koalicyjnego gabinetu 20 lutego 1948 12 niekomunistycznych spord 26 ministrw rzdu zoyo dymisj na rce prezydenta, postulujc o utworzenie rzdu bez KPCz przyczyn byo wprowadzenie ludzi obozu niepodlegociowego do MSW kierowanego przez komunistw. KPCz natomiast nie przyja tego do wiadomoci, argumentujc, i wikszo czonkw rzdu pozostaa na stanowisku. Wydarzenia z okresu 13-25 lutego 1948 nazywane s przewrotem praskim. Odmowa komunistw oraz cakowita bezradno opozycji spowodowaa, i 25 maja prezydent Benes nominowa nowych ministrw z KPCz oraz z partii silnie od niej uzalenionych. Wystarczyo kilka miesicy, by komunici przejli cakowit wadz w Czechosowacji rozpoczto czystki polityczne, rozbito struktury opozycji, 9 maja 1948 uchwalono stalinowsk konstytucj prezydent Benes odmwi jej podpisania, dlatego te 6 czerwca 1948 poda si do dymisji. Co istotne, 10 marca szef MSZ Jan Masaryk rzekomo popeni samobjstwo, wyskakujc z budynku ministerstwa, zamykajc za sob okno.

WGRYPod koniec IIW Wgry znalazy si w trudnym pooeniu wraz z radzieck ofensyw, stojce po stronie Rzeszy staray si zmieni front. Wysiki regenta Miklosa Horthyego skoczyy si porak w marcu 1944 III Rzesza rozpocza okupacj Wgier, a wadz obja faszyzujca formacja strzaokrzyowcw. W tej sytuacji ZSRR mogo swobodnie tworzy alternatywny orodek wadzy 3 grudnia 1944 utworzono w Debreczynie Wgierski Narodowy Front Niepodlegociowy, w skad ktrego oprcz komunistw wesza Niezalena Partia Drobnych Rolnikw, Partia Socjaldemokratyczna, Narodowa Partia Chopska oraz Mieszczaska Partia Demokratyczna. Partie te niedugo pniej utworzyy Tymczasowe Zgromadzenie Narodowe, na czele ktrego stan komunista Matyas Rakosi. Ju 21 grudnia 1944 Zgromadzenie powoao rzd koalicyjny, zdominowany przez Wgiersk Parti Komunistyczn na czele stan genera Bel Dalnoki Miklos. Rzd zobowiza si m.in. do wypaty odszkodowa ZSRR, Czechosowacji i Jugosawii, wystawi 8 dywizji przeciwko Niemcom, zlikwidowa wszelkie faszystowskie organizacje. W polityce wewntrznej realizowano lewicowy program ogoszony w listopadzie 1944 w Szegedzie konfiskata majtkw zbrodniarzy wojennych, nacjonalizacja przemysu i bankowoci i sektora energetycznego. Bardzo wanym elementem staa si reforma rolna z marca 1945, kiedy to wywaszczono wszystkie majtki ziemskie wiksze ni 576 hektarw. Uzyskano ponad 3 mln ha ziemi, z ktrych 40% zatrzymao pastwo. Jednak nie pomogo to komunistom w zdobyciu popularnoci mieszkacw wsi, midzy ktrych rozparcelowano pozostae 60% ziemi. Kompromitujce okazao si dla komunistw odmawianie poparcia dla tzw. komitetw lokalnych i popieranie wadz centralnych. Do tego, od 1945 Armia Czerwona, ktra zaja Wgry rozpocza polityk terroru wobec faszystowskich aktywistw, jednak okazywao si, e ofiarami padali czynni antyfaszyci (przykad szwedzki dyplomata Wallenberg). Niewaciwe decyzje komunistw oraz zrujnowana gospodarka wgierska doprowadziy chociaby do gigantycznej inflacji (gdy wprowadzono w 1946 now walut forinta jego warto oszacowano na 400 tysicy kwadrylionw starej waluty pengo). Miao to swoje odzwierciedlenie w wyborach, ktre przeprowadzono 4 listopada 1945 zwyciya demokratyczno-niepodlegociowa Niezalena Partia Drobnych Rolnikw (60% mandatw), na drugim miejscu WPK z 18% mandatw. Jednak NPDR nie potrafia w peni wykorzysta swojego sukcesu utworzyli oni rzd koalicyjny, gdzie posiadali wikszo tek, jednak komunistom przypada teka MSW. Zapaday pierwsze znaczce decyzje 1 lutego 1946 zniesiono monarchi, 3 dni pniej pierwszym prezydentem zosta Zoltan Tildy z NPDR.W poowie lutego WPK rozpoczynaa pierwsze akcje majce na celu zdestabilizowanie NPDR. Jednoczenie wraz z innymi podporzdkowanymi partiami stworzya Blok Lewicowy, ktry to od razu rozpocz ofensyw polityczn majc na celu stopniowe eliminowanie przeciwnikw z ycia publicznego taktyka salami. Blok Lewicowy organizowa manifestacje, skutkiem czego byo stopniowe osabianie NPDR, rywalizacja midzy nimi trwaa kolejny rok. Decydujce starcie miao miejsce wiosn 1947, kiedy kierowane przez komunistw MSW pod zarzutem organizacji spisku aresztowano sekretarza generalnego NPDR Bele Kovacs, w maju za takie oskarenie wysunito wobec premiera Wgier Ferenca Nagya. Skutkiem wydarze z wiosny byo cakowite rozbicie obozu demokratycznego, zorganizowanie wyborw w sierpniu 1947, w ktrych Blok Lewicowy zdoby 66% mandatw, partie opozycyjne za zostay zepchnite na margines, wchonite lub rozwizane. W czerwcu 1948 po wchoniciu przez WPK Partii Socjalistycznej przyja ona nazw Wgierskiej Partii Pracujcych.

BUGARIAMimo cisej wsppracy z III Rzesz, Bugaria nie bya w stanie wojny z ZSRR do 1944 (wycznie z USA i WB). Od wiosny 1944 rzd bugarski szuka moliwoci porozumienia z Aliantami, majc nadziej na zachowanie zdobyczy terytorialnych i uratowanie monarchii, jednake Bugaria znalaza si w strefie planowanych dziaa armii radzieckiej. W 1942 roku powsta Front Ojczyniany koalicja Bugarskiej Partii Robotniczej (BRP), Bugarskiego Ludowego Zwizku Chopskiego (BZNS), Bugarskiej Robotniczej Partii Socjaldemokratycznej (BRSDP) i Koa Politycznego Zweno. Tylko BRP miaa zaplecze terenowe, partyzantk. Jednake tek premiera we wrzeniu 1944 obj Konstantin Murawiew z prawicowego BZNS, przeciwnej bliskiej wsppracy z komunistami. Jednake wikszo spoeczestwa opowiedziaa si za Frontem zdominowanym przez komunistw rozpoczo si odbijanie wadzy lokalnej z rk administracji pastwa od 6 wrzenia, dzie wczeniej ZSRR wypowiedzia wojn Bugarii, by 8 wrzenia rozpocz ofensyw i 9 wrzenia osadzi w Sofii na szczytach wadzy dziaaczy Frontu i komunistw, ktrzy objli 4 teki, w tym MSW i resort sprawiedliwoci. Ministrw zatwierdzili regenci w imieniu maoletniego cara Symeona. Wtedy to rozwizano parlament, regentw wywieziono do ZSRR, na jego miejsce powoano nowych wpywy komunistw zaczy gwatownie rosn, skutkiem czego byy czystki polityczne na mier skazano 3 regentw, 22 byych ministrw i 68 parlamentarzystw. W tym samym czasie rozpoczynaa si kampania wyborcza, ktra upyna pod znakiem masowych aresztowa opozycjonistw. Same wybory miay miejsce w listopadzie 1945 zwyciy blok rzdowy, zdobywajc 86% gosw, prby porozumienia rzdu i opozycji zostay zablokowane przez stron radzieck. Komunistyczny rzd doprowadzi do przeprowadzenia referendum we wrzeniu 1946, na mocy ktrego zniesiono monarchi i proklamowano Bugarsk Republik Ludow. W atmosferze sukcesu zorganizowano wybory do Konstytuanty 27 X 1946 tu przed nimi aresztowano wikszo przywdcw opozycji. Wg danych komunici zdobyli 277 mandatw, opozycja 101, na czele rzdu stan komunista Gieorgij Dymitrow. Do koca 1948 wszelkie pomniejsze partie zostay rozwizane bd zostay wchonite przez BRP.

RUMUNIAOd marca 1944 prb porozumienia z aliantami szuka byy premier Rumunii Barbu Stirbei, chcia on zapobiec okupacji przez wojska radzieckie i utracie Besarabii i Bukowiny. Jednak ju od 1943 coraz wiksz popularno zdobywa zdominowany przez komunistw Antyhitlerowski Front Patriotyczny. 20 sierpnia 1944 natomiast rozpocza si ofensywa radziecka, w tym samym czasie krl Micha I rozkaza aresztowa dyktatora Iona Antonescu i cz ministrw oraz nakaza zaprzestanie walk na froncie radzieckim. W odpowiedzi III Rzesza zbombardowaa stolic Bukareszt, wtedy to Rumunia formalnie wypowiedziaa Niemcom wojn. Na czele nowego rzdu stan genera Sanatescu, a resort sprawiedliwoci przypad komunistom. W Modawii i na Bukowinie komunistom atwo byo wprowadzi nowe porzdki, gdy w obawie przed armi radzieck wikszo wacicieli ziemskich porzucia swoje majtki. Prby przejcia przez rzd kontroli nad tymi terenami torpedowaa strona radziecka. Mimo niewielkiej liczebnoci partii komunistycznej, poparcie ZSRR umacniao ich pozycj. To komunici byli gwnymi organizatorami wielkich manifestacji, domagajcych si osdzenia urzdnikw zwizanych z profaszystowskim reimem. mier kilku osb w jednej z demonstracji z lutego 1945 doprowadzia do zajcia przez Armi Czerwon sztabu generalnego armii rumuskiej, wtedy to z Moskwy przyby wiceminister spraw zagranicznych ZSRR Wyszyski, ktry przedstawi krlowi ultimatum by stworzy rzd z komunistw, socjalistw i liberaw. Zgoda krla przyniosa powstanie rzdu Petru Grozy (Front Oraczy) 6 marca 1945, przy czym komunici zajli resort spraw wewntrznych i sprawiedliwoci. Na znak poparcia dla nowego rzdu ZSRR przekaza Rumunii Pnocny Siedmiogrd. Zachd nie uzna nowego rzdu, a krl domaga si ustpienia go. Sprzeciw ZSRR doprowadzi do strajku krlewskiego krl Micha I od sierpnia 1945 do stycznia 1946 zaszy si w swojej rezydencji i zaprzesta podpisywania ustaw. W wyniku konferencji szefw MSZ w Moskwie z grudnia 1945 skad rzdu poszerzono o ludowcw i liberaw w lutym 1946 zosta uznany przez USA i WB. W atmosferze terroru rozpoczto przygotowania do wyborw, ktre odbyy si w listopadzie 1946 wg sfaszowanych wynikw komunistyczny Front Narodowo-Demokratyczny zdoby 80% gosw. Przez kolejne kilka miesicy trway przygotowania do ostatecznego rozprawienia si z opozycj czystki rozpoczy si w lipcu 1947. Liberaowie dziaali jeszcze do 1950 roku. Krl Micha I wycofa si z polityki, w listopadzie po powrocie z Londynu, zadano jego abdykacji inaczej wadze rozstrzelaj aresztowanych studentw. Skutkiem czego 30 grudnia 1947 Micha I abdykowa i jako ostatni monarcha w krajach radzieckiej dominacji opuci kraj, a 13 maja 1948 roku uchwalono konstytucj wzorowan na modelu radzieckim.

JUGOSAWIADecyzje dotyczce powojennego ksztatu pastwa podjto w 1943 w Jajce, na posiedzeniu Antyfaszystowskiej Rady Wyzwolenia Narodowego Jugosawii miaa to by federacja republik. Wyoniony z niej zosta Narodowy Komitet Wyzwolenia Jugosawii (NKOJ).Po IIW Jugosawia krajem, gdzie orodki wadzy komunistycznej powstaway najwczeniej. Ju w grudniu 1943 rzd radziecki uzna NKOJ za naczelny organ wadzy. W maju 1944 jugosawiaski rzd na emigracji pod wpywem Churchilla wycofa poparcie dla czetnikw Michajlovicia i popar partyzantw pod wodz Josipa Broz Tity, doceniajc jego sukcesy w wyzwoleniu kraju. We wrzeniu 1944 Tito zawar porozumienie z armi radzieck, a 20 padziernika 1944 wyzwoli Belgrad. Walki z Niemcami i ustaszami chorwackimi trway do maja 1945, a na wyzwalanych terenach komunici ustanawiali swoj wadz. Komunistyczna Partia Jugosawii (KPJ) posiadaa znaczne poparcie spoeczestwa. Tito w sposb bezwzgldny rozprawi si zarwno z faszystami, monarchistami, zwolennikami demokracji parlamentarnej, jak i z czetnikami pod wodz Michajlovicia (ten stracony). Pod wpywem mocarstw Tito musia powoa rzd zoony take z czonkw rzdu emigracyjnego, take poszerzy parlament o kilku przedwojennych posw. Sabo opozycji, atmosfera terroru oznaczaa dominacj KPJ i powstanie systemu jednopartyjnego. 11 listopada w teje atmosferze odbyy si wybory KPJ uzyskaa 90% gosw w wyborach do izby wyszej, 80% w wyborach do izby niszej. Nowy parlament pierwsz swoj decyzj znis monarchi i proklamowa Federacyjn Republik Ludow 29 listopada 1945, 31 stycznia 1946 za wesza w ycie konstytucja wzorowana na radzieckiej. Same stosunki Jugosawii z ZSRR ukaday si bardzo dobrze do roku 1948 (o nich bardziej szczegowo zagadnienie numer 20).

ALBANIATutaj brak tradycyjnych partii politycznych pierwsz i najlepiej zorganizowan si staa si utworzona w listopadzie 1941 Albaska Partia Komunistyczna. Haso walki o niepodlego skupio wok niej szereg dziaaczy, nawet tych niekomunistycznych. Skutkiem tego byo powoanie Ruchu Wyzwolenia Narodowego (LNC). Latem 1944 formacja wojskowa LNC rozpocza ofensyw, w listopadzie 1944 opanowali oni wikszo kraju. Z inicjatywy LNC powsta Komitet Wyzwolenia Narodowego, ktry to 20 X 1944 przeksztaci si w Rzd Tymczasowy z Enverem Hod na czele, znalazo si w nim tylko 2 niekomunistycznych czonkw. 2 grudnia 1945 przeprowadzono wybory do konstytuanty 93% gosw oddano na Front Demokratyczny (tak teraz nazywao si LNC), 10 stycznia 1946 zebrao si po raz pierwszy Zgromadzenie Narodowe, ktre proklamowao Ludow Republik Albanii.

15. Repatriacja obywateli radzieckich do ZSRR znaczenie polityczneW latach 1945-1946 przeprowadzono wielk akcj ponad 5mln obywateli radzieckich. Byli to jecy wojenni, robotnicy przymusowi itp. Ponad 80% repatriantw trafio do agrw i wizie lub zostao od razu zamordowanych -> stalinowskie zaoenie o skaeniu ideologicznym tych, ktrzy zetknli si z buruazyjnym stylem ycia. Obozy wypenia take element wrogi klasowo z terenw przyczonych w wyniku wojny Ukraicy, narody batyckie i z krajw wyzwolonych przez armi radzieck oraz jecy wojenni Niemcy, Japoczycy. Liczba winiw wzrosa do okoo 10mln tania sia robocza w realizacji planw gospodarczych.

16. Polityka Stalina wobec nierosyjskich narodw ZSRR w latach 1945 - 1953. Naleaoby zacz od pojcia danowszczyzny, czyli rugowania wpyww zachodnich, a promowania socrealizmu w kadej dziedzinie ycia, co wicej polityka ZSRR wobec krajw nierosyjskich, zakadaa, e inne narody maj rol suebn wobec Rosjan, gdy to jest on najbardziej wartociowy, ze wszystkich narodw ZSRR Narody wsppracujce z Niemcami w czasie wojny byy w wyjtkowo cikiej sytuacji, np. Ukraicy, wobec ktrych bya prowadzona wzmoona czujno, czego konsekwencj by rwnie wielki gd Zaufani Stalina sterowali partiami komunistycznymi w nierosyjskich republikach, a nie lokalni dziaacze, gdy Stalin chcia kreowa tamtejsz polityk Rusyfikacja, cho nigdzie nie spisana, np. jzyki narodowe usuwano ze szk czy administracji Moskwa nie realizowaa przywilejw zawartych w ustawach, ktre miay przysugiwa innym narodom, np. Ukraina miaa zagwarantowane prawo do wasnej armii Przesiedlanie rdzennych Rosjan, by zmieszali si z miejscow ludnoci, gdy dono do stworzenia ponadnarodowego obywatela radzieckiego (mieszkacw tych regionw przesiedlano za w gb Rosji) np. w 1949 w Tallinie byo 49% Rosjan Dyskryminacja ydw usuwanie ich ze stanowisk czy przeladowanie w ramach kampanii przeciwko kosmopolitom bez ojczyzny Przeladowano narodowe kocioy, np. na Ukrainie zlikwidowano przemoc Ukraisk Cerkiew Katolick, a ich majtek czsto oddawano patriarchatowi moskiewskiemu Przymusowa kolektywizacja rolnictwa, nacjonalizacja podstawowych gazi gospodarki Tworzona odgrnie wsplnota opieraa si na wizach ideologiczno-partyjnych i wojskowych Polityka zagraniczna tych pastw opieraa si na sojuszu i przyjani z ZSRR Seria ukadw sojuszniczych w latach 1945-49 Partie komunistyczne poszczeglnych republik realizoway cele Moskwy Dopuszczenie Ukrainy i Biaorusi do czonkostwa w ONZ miao wymiar propagandowy, a ZSRR dysponowao 2 dodatkowymi gosami w ZO ONZPo Trzech Konferencjach, wygranej na froncie wschodnim Europa rodkowa i Bakany znalazy si w strefie radzieckiej po II W. Regionami tymi ZSRR byo oczywicie zainteresowane od XVIII wieku, by to obszar strategiczny gwarantowa pozycj mocarstwa w Europie, uatwia wymian handlow, dawa kontrol szlakw komunikacyjnych czy dobr pozycj w walce z Turcj o dominacj nad Morzem Czarnym. W XX-leciu midzywojennym ZSRR tworzyo partie wywrotowe, a z drugiej strony podejmowali take wysiki dyplomatyczne, co miao na celu wcign pastwa w orbit wpyww radzieckich. Uzalenianie tych pastw odbywao si w 4 etapach: 1941-44 tworzenie frontw antyfaszystowskich, 1944-45 tworzenie orodkw wadzy, 1946-47 eliminacja przeciwnikw, 1947-48 uprawomocnienie wadzy.ZSRR w ten sposb objo wadz w takich pastwach jak: Estonia, Litwa, otwa, Polska, Biaoru, Ukraina, Rumunia, Bugaria, Albania, Jugosawia, Wgry, Czechosowacja i NRD. Kiedy ustanowiono rzdy komunistyczne kolejnym celem byo utrwalenie nowo zajtych pozycji.Istotna bya dla Stalina kwestia Polski, gdy wychodzi on z zaoenia, e uzalenienie Polski umoliwi opanowanie sabszych krajw regionu, np. przez zawieranie dwustronnych ukadw o przyjani, wsppracy i pomocy wzajemnej, by wzmocni ramy jednoczce blok wschodni. Byy one odpowiedzi na zachodnie tendencje integracyjne. cilejsze wizi midzy satelickimi krajami miao uatwi Stalinowi kontrol nad rozwojem sytuacji w Europie w tym regionie, a take stworzy lepsze warunki do rozwoju eksploatacji bloku wschodniego. Ukady dwustronne (lata 1945-49) konsolidoway wojska radzieckie obecne w Polsce, na Wgrzech, Rumunii i Bugarii.Bardzo wygodnym instrumentem byy poszczeglne instytucje. Kominform (Biuro Informacyjne Partii Komunistycznych i Robotniczych, 27 IX 1947-1956) pozwala kontrolowa dziaalno partii komunistycznych w: Bugarii, Czechosowacji, na Wgrzech, Rumunii, Polsce, a take Francji i we Woszech. RWPG (5-8 I 1949), formalnie miaa wspiera planowy rozwj gospodarczy, podnie poziom industrializacji, a w praktyce koordynowaa polityk ekonomiczn w Bugarii, Czechosowacji, Polsce, Rumunii, na Wgrzech, podporzdkowaa j ZSRR. Bya te odpowiedzi na plan Marshalla. Ukad Warszawski (14 V 1955- 1991) sankcjonowa obecno wojsk radzieckich w pastwach -satelitach, by instrumentem wsplnej obrony (Albania, Bugaria, Czechosowacja, NRD, Polska, Rumunia, Wgry, ZSRR).Poszczeglne pastwa:Czechosowacja: przewrt praski w 1948 i zdobycie wadzy.Wgry: terror, deportacje do ZSRR, niekorzystny dla Wgier ukad gospodarczy, eliminacja przeciwnikw, utworzenie Bloku Lewicowego, faszywe oskarenie Niezalenej Partii Drobnych Rolnikw (ktrzy wygrali pierwsze wybory), aresztowanie ich, a w nowych, ju sfaszowanych wyborach wygrywa Blok Lewicowy, po czym rozwizano inne partie.Bugaria: terror, wybory w 1945 wygrali komunici, bo opozycja je zbojkotowaa, w 1946 zniesiono monarchi, 1947 wybory sfaszowano i Bugaria ju cakowicie podporzdkowaa si Moskwie.Rumunia: czystki wrd byych urzdnikw, 1946 sfaszowane wybory wygrywaj komunici, aresztowanie przeciwnikw politycznych, przeladowania Kocioa Katolickiego, konstytucja (13.04.48) na wzr radzieckiej.Jugosawia: nie uwzgldniano ZSRR w polityce zagranicznej, konflikt Stalina z Tito, wycofanie doradcw radzieckich z Jugosawii, wykluczenie z Kominformu, a pozostae partie zrywaj z nimi kontakty polityczne.Albania: represje wobec Kocioa Katolickiego i inteligencji, kredyty z ZSRR.

17. Czterostopniowy mechanizm uzalenienia Europy rodkowej od ZSRR po II wojnie wiatowej.Nie bd co do joty opisywa zagadnienia, gdy mona to znale tutaj Patek T.1 s. 67Obszar ten ju od XVII wieku stanowi teren imperialnych zainteresowa Rosji. Posiada dla Rosji ogromne znaczenie. Gwarantowa utrzymanie jej mocarstwowej pozycji w Europie, uatwia wymian handlow, umoliwia kontrol wanych szlakw komunikacyjnych oraz zapewnia dogodn pozycj w rywalizacji z Turcj o dominacj w basenie Morza Czarnego. W okresie dwudziestolecia midzywojennego wpywy Rosji w tym regionie zdecydowanie osaby, aczkolwiek Zwizek Radziecki zacz odbudowywa je , stosujc przy tym charakterystyczn dla bolszewikw polityk dwutorow. Polegaa ona na z jednej strony tworzeniu wywrotowych partii i organizacji komunistycznych, usiujcych obali istniejcy ustrj drog rewolucji, z drugiej za na podejmowaniu oficjalnych wysikw dyplomatycznych, zmierzajcych do wcignicia pastw tego regionu w orbit wpyww radzieckich.Wan rol w rozgrywce Stalina odegraa sprawa polska. Stalin wychodzi bowiem z zaoenia, e uzalenienie Polski bdcej w okresie dwudziestolecia zdecydowanie najsilniejszym pastwem regionu, a w czasie II wojny w. posiadajcej mocn pozycj w obozie alianckim, to otworzy mu drog do opanowania pozostaych, sabszych pastw Europy rodkowej i Bakanw.Mona przyj, e Moskwa zdoaa osign swj cel w czterech zasadniczych etapach.1) 1941 1944 inspirowani przez Kreml komunici, dziaajcy w okupowanych poprzez Niemcy krajach Europy, starali si utworzy w konspiracji cakowicie przez siebie kontrolowane, szerokie sojusze polityczno-wojskowe, tzw. narodowe fronty antyfaszystowskie, w ktrych skad wchodziy rwnie ugrupowania niekomunistyczne2) 1945 komunici przystpowali do tworzenia wasnych orodkw wadzy pastwowej, najczciej o charakterze formalnie koalicyjnym , lub te umiejtnie wykorzystujc argument siy militarnej Armii Czerwonej, wymuszali swoje uczestnictwo w rzdach ocharakterze niepodlegociowym. Obejmowali w nich przede wszystkim kluczowe stanowisko ministra bezpieczestwa publicznego.3) 1946 1947 najwaniejszy etap. Komunici starali si wyeliminowa swych przeciwnikw z ycia publicznego, uciekajc si najczciej do intryg, zakulisowych naciskw, szantau, zastraszania, faszywych oskare, masowych represji lub wzniecania niepokojw spoecznych. Po rozbiciu w ten sposb wszelkich niezalenych ugrupowa przystpowali z reguy do nastpnego etapu.4) 1947 1948 uprawomocnienie swej, zdobytej w sposb bezprawny, wadzy politycznej. Najczciej odbywao si to poprzez wybory parlamentarne, lub zastraszano wyborcw, aby wymusi na nich oddanie gosw niezgodnie z ich zapatrywaniem.

18. geneza i okolicznoci utworzenia RFNWedug dyrektywy Szefw Poczonych Sztabw Niemcy, do stycznia 47r byy traktowane jako kraj nieprzyjacielski i wrogo nastawiony wobec USA.a) Plan Byransa - W kwietniu 46r zosta opracowany plan, ktry przewidywa e Niemcy zostan zjednoczone, bd militarnie neutralne oraz politycznie kontrolowane przez cztery mocarstwa przez 25 najbliszych lat. Taki ukad zakada pobyt si amerykaskich na terenie Niemiec. Czego bardzo chciaa unikn ZSRR, dlatego te t propozycj odrzucia. Ju przed kwietniem 46r. GB a pniej F, obserwujc nasilajc si sowietyzacj rodkowej europy, zaczli si obawia, e to samo moe sta si z neutralnymi Niemcami. Plan Byransa upad.b) Przeorientowanie polityki powody: - Pary odstpi od pierwotnych planw w zamian za utworzenie Unii celnej, walutowej i gospodarczej midzy zagbiem Sahry a Francj - ze strony USA byo to niepowodzenie plany Byransa. -Oraz priorytetowe denie do przywrcenia rwnowagi ekonomicznej Niemiec, co byo bardzo trudne do wykonania we wsppracy z ZSRR. - Zaawansowane ju dziaania ZSRR w NRD majce na celu utworzy nam ustrj demokracji ludowej. - Wystpienie Churchila 05.03.46 w Fulton.c) Bizonia 05.09.46 USA i GB podpisali z pominiciem SRK zasady ekonomicznego poczenia swoich stref ( tworzc wsplne zarzdy rolnictwa, handlu, przemysu itp. ) 01.01.47 utworzono Bizoni ktra miaa by wyczona spoza kompetencji SRK.d) 12.03.47 Doktryna Trumana miaa rwnie swj udzia w stworzeniu RFN, pogbienie przeorientowania amerykaskiej polityki.e) Plan Marchala na podstwie dwch konferencji londyskich postanowiono, e zachodnie Niemcy mog wzi udzia w planie Marschala. Na tyche konferencjach postanowiono ostatecznie o stworzeniu zachodnich Niemiec. f) Reforma Walutowa ogoszona 18.06.48 wywoaa zaskoczenie w obozie radzieckim, moga zrujnowa gospodark wschodnich Niemiec.g) Blokada Berlina bezporednia reakcja ZSRR na reform walutow w strefach zachodnich, ju od marca ZSRR robio trudnoci w dostpie do Berlina, a zosta zablokowany cakowicie 24.06.48 odcito dopyw energii. USA zorganizowao most powietrzny, ktry mia zapatrywa Berlin zachodni. Dziki pomocy okazanej przez amerykanw berliczykom nastpio powolne zmiana wrogich relacji Niemcw wobec USA. Blokada trwa do maja 49 318dni.h) Utworzenie Trizonii ze stref francusk 08.04.49, dziaania integracyjne miay miejsce ju od kwietnia 47r.i) Od 01.09.48 do 23.05.49 dziaaa rada parlamentarna, ktra przygotowywaa tre ustawy zasadniczej ( zamiast konstytucji ) 08.05.49 Ustawa zasadnicza zostaa przyjta ( nie ratyfikowaa Bawaria )j) 12.05.49 uchwalenie statutu okupacyjnego, ktry najkrcej mona streci sowami, e jeli Niemcy przejmuj wadze i co si zacznie le dzia to wrci stan z 1945r.k) 20.06.49 utworzono Wysok Komisj Sojusznicz, ktr bya odpowiednikiem Sojuszniczej Rady Kontroli ale tylko dla Niemiec zachodnich.l) W sierpniu odbyy si pierwsze wyboru do Bundestagu, na kanclerza zosta wybrany Adenauer a prezydenta Huess. 20.09. zaczyna prac rzd, 21.09 parlament ogasza powstanie RFNum) W 1950r RFN dosta zgodne na prowadzenie wasnej polityki zagranicznej. KONSEKWENCJE: - niewtpliwy sukces polityki amerykaskiej, -wzrost znaczenia politycznego, militarnego i gospodarczego USA w Europie -zahamowanie wzrostupopularnoci partii lewicowych, dynamiczny wzrost poparcia dla partii prawicowych i proamerykaskich. -Ostateczne zlikwidowanie wsppracy na linii ZSRR-USA. Itd.19. Geneza i okolicznoci utworzenia NRD.

Genezy utworzenia NRD mona dopatrywa si ju w momencie podziau Niemiec na 4 strefy okupacyjne. Antagonizmy midzy Zachodem (a wic strefami amerykask, brytyjsk i francusk) a Wschodem (ZSRR) nasilay si od pocztku. Szczyt antagonizmw przypada na rok 1948.Dnia 23.02.1948 rozpocza si w Londynie konferencja 6 pastw zachodnich (USA, WB, Francja, Benelux) w sprawie Niemiec. ZSRR uzna to za pogwacenie postanowie poczdamskich, ktry zoy los Niemiec w rce 4 mocarstw. W obliczu dziaa zmierzajcych do utworzenia odrbnego pastwa zachodnioniemieckiego, do czego wstpem byo utworzenie Bizonii, a nastpnie londyska konferencja 6 pastw zachodnich, ZSRR postanowi zerwa z fikcyjnym dziaaniem Sojuszniczej Rady Kontroli. Zadali wic ujawnienia szczegw obrad londyskich jako czonkowie Rady- najwyszego organu wadzy w Niemczech. Gdy Zachd odmwi ZSRR opucio szeregi Sojuszniczej Rady Kontroli. Tak wic jest to jeden z istotniejszych przejaww powstania 2 blokw RFN i NRD.Kolejnym istotnym czynnikiem warunkujcym powstanie NRD (wczeniej RFN) bya reforma walutowa zapocztkowana przez 3 strefy okupacyjne: WB, USA i Francj. Pokazaa kolejn rozbieno midzy Zachodem a Wschodem i wzmoon wspprac Zachodu. Ogoszona zostaa 18.06.1948 roku. Marka rzeszy zostaa zamieniona na mark niemieck. Owa reforma zmusia tym samym stref radzieck do reakcji, bowiem jej brak oznaczaby inflacj w ich strefie. Ogosili swoj reform walutow (nieprzygotowani do takiego kroku nalepiali na dawne banknoty naklejki).Efektem reformy walutowej wkrtce sta si kryzys berliski. Poprzedzio go wydarzenie z 18.06.1948, bowiem w dniu ogoszenia przez strefy Zachodnie reformy walutowej wadze radzieckie wyday zarzdzenia obronne w celu zabezpieczenia gospodarki swojej strefy i zapobieenia dezorganizacji obiegu pieninego. Czciowo zawieszono ruch pocigw osobowych, utrudniono transport towarw. Faktyczna blokada Berlina zapocztkowana zostaa 23-24.06.1948 roku. Wstrzymane zostay cakowicie dopyw energii, gazu, prdu do zachodnich sektorw Berlina. Stalin pocztkowo tumaczy to utrudnieniami w transporcie, ale wkrtce przyzna, e to reakcja Wschodu na nielegalne wprowadzenie nowej waluty w sektorach Zachodnich. Mocarstwa Zachodnie zareagoway tworzc tzw. Most powietrzny (drog lotnicz dostarczay miastu niezbdne surowce, ywno). Faktycznie ujmujc zatarg o Berlin doprowadzi do cakowitego podziau politycznego i administracyjnego miasta.Bezporedni przesank do powstania NRD byo utworzenie RFN 20.09.1949 roku. Poprzedzia to konferencja we Frankfurcie nad Menem 01.07.1948, kiedy to gubernatorzy WB, USA i Francji wrczyli 11 premierom krajw stref zachodnich tzw. Dokumentw frankfurckich wzywajcych do zwoania zgromadzenia konstytucyjnego (celem wprowadzenie konstytucji federalistycznej). W wyniku porozumienia rzdw krajowych z okupantami doszo do obrad Rady Parlamentarnej w Bonn 09-1948 do 05-1949 (przewodniczcym rady zosta K. Adenauer). I rzd koalicyjny powsta 20.09.1949- oficjalne powstanie RFN.W odpowiedzi na utworzenie RFN w radzieckiej strefie okupacyjnej 07.10.1949 roku proklamowano Niemieck Republik Demokratyczn. Prezydentem Wilhelm Pieck, MSZ- Johannes Dieckmann w rzdzie Ottona Grotewohla.Podzia Niemiec na RFN i NRD okaza si klsk dla ZSRR, bowiem zamyka bezprecedensowo ekspansj komunizmu na Zachd.

20. Charakterystyka stosunkw politycznych wewntrz obozu komunistycznego do 1956 r.W latach 1945-1949 Zwizek Radziecki dc do umocnienia pozycji postanowi doprowadzi do sformalizowania stosunkw midzy pastwami w swojej strefie wpyww przez zawieranie ukadw dwustronnych o tzw. przyjani, wsppracy i pomocy wzajemnej. Takie ukady nie mogy zaistnie bez zgody Kremla, zgodnie z zasadami promienistego schematu relacji politycznych.W okresie 1945-1949 blok wschodni odpowiada na kolejne kroki zachodu: doktryn Trumana oraz plan Marshalla.Kraje bloku wschodniego szukay stabilizacji i gwarancji swojego bezpieczestwa ze strony ZSRR. Naley jednak zwrci uwag, e aden z tych krajw nie prowadzi niezalenej polityki zagranicznej i wewntrznej ( z wyjtkiem Tito w Jugosawii, ktrego polityk zagraniczn mona nazwa autonomiczn).Kady kraj bloku wschodniej pocztkowo planowa samodzielny rozwj ku demokracji ludowej, ktra uwzgldniaa by lokalne odmiennoci, co niestety spotkao si ze sprzeciwem Stalina. Poprawnym modelem pastwa by odpowiadajcy radzieckiemu, a przywdcy, ktrzy prbowali wprowadzi wasn wizj jak: W. Gomuka w Polsce, Lszl Rajk na Wgrzech, Trajczo Kostow w Bugarii byli odsuwani od wadzy.Tylko Tito mia na tyle ugruntowan pozycj, e udao mu si utrzyma przy wadzy i wdraa wasne pomysy. By bardzo aktywny w prowadzeniu stosunkw dyplomatycznych, m. in. jego pomysem by Kominform.22 - 27.09.1947 konwencja partii komunistycznych w Szklarskiej Porbie:ostworzenie Kominformu biura informacyjnego Partii Komunistycznej, jako narzdzia odpowiedzialnego za zbieranie informacji, nadzr nad partiami komunistycznymi w rnych krajach bloku wschodniego oraz ksztatowanie polityki wewntrznej i zewntrznej.oW 1949r Kominform zosta wykorzystany przez Stalina do naciskw na Jugosawi. Za porednictwem Kominformu zmusi pozostae kraje do rozwizania sojuszu z Jugosawi.Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) utworzona na konferencji 5-8.01.1949r. w Moskwie z inicjatywy Stalina.W 1953 wraz ze mierci Stalina wzmogy si niepokoje, ktre przyniosy ze sob zamieszki w NRD i na Wgrzech.Po 1953 roku - zmiana polityki wobec satelitw, wiksza swoboda i ksztatowania socjalizmw narodowych. Przejawem nowej polityki ZSRR wobec satelitw bya m.in. wizyta Chruszczowa w Belgradzie i porozumienie z Tito. Jednake nowe stosunki pastw bloku wschodniego z ZSRR rodziy pewne problemy, ktre polegay na interpretacji swobd ich pierwsz bdn ofiar byli komunistyczni przywdcy na Wgrzech.14.05.1955 Ukad Warszawski powstanie sojuszu polityczno-wojskowego Na powstanie paktu miaa wpyw reakcja bloku wschodniego na wstpienie RFN do NATO, ale rwnie uzupenienie istniejcych ukadw bilateralnych. Najwysza forma instytucjonalizacji obozu socjalistycznego na paszczynie politycznej i wojskowej. UW by stworzony bardziej do kontroli krajw satelitarnych. Rok pniej UW zosta wykorzystany na Wgrzech.Wgry w 1956r przekroczyy granic tolerancji chcc opuci Ukad Warszawski. Chruszczow by skonny na wiele ustpstw z wyjtkiem tego, w zwizku z czym uyto siy radzieckich czogw.1956 rok take w Polsce przynis fal strajkw i zamieszek, po ktrych do wadzy wrci liberalny Wadysaw Gomuka.21. Geneza i powstanie pastwa IzraelPierwsze osiedla ydowskie p