HAŁAS EMITOWANY PRZEZ TURBINĘ WIATROWĄ PODCZAS

PRACY

Autorzy: Dariusz Pleban, Jan Radosz

("Rynek Energii" - czerwiec 2015)

Słowa kluczowe: hałas, hałas niskoczęstotliwościowy, hałas infradźwiękowy, turbina wiatrowa

Streszczenie. Zagadnienia związane z odnawialnymi źródłami energii zajmują istotną pozycję w polityce ener-

getycznej Unii Europejskiej. Konieczność rozwoju energetyki odnawialnej, w tym energetyki wiatrowej, wynika

między innymi z postanowień Dyrektywy 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie promowania sto-

sowania energii ze źródeł odnawialnych. Najczęściej na świecie wykorzystywanym odnawialnym źródłem ener-

gii jest wiatr. W pierwszych latach XXI wieku nastąpił dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej w Polsce.

Rozwój energetyki wiatrowej powinien uwzględniać uwarunkowania wynikające z konieczności ochrony śro-

dowiska i zdrowia ludzi. W artykule przedstawiono przykład pomiarów hałasu turbiny wiatrowej, znajdującej się

na farmie wiatrowej „Kamieńsk”. Na podstawie badań stwierdzono, że hałas turbin wiatrowych na terenie farmy

wiatrowej „Kamieńsk” nie stanowi zagrożenia dla zdrowia pracowników. Ponadto hałas infradźwiękowy nie

stanowi czynnika uciążliwego.

1. WPROWADZENIE

Od czasu rewolucji naukowo-technicznej, zapoczątkowanej w latach 50. XX wieku, do dnia

dzisiejszego obserwuje się systematyczny światowy wzrost zapotrzebowanie na energię.

Wzrost ten ma charakter wykładniczy i wg prognoz na najbliższe lata zapotrzebowanie na

energię wyniesie: 599 EJ w 2020 r. i 657 EJ w 2025 r. [9].

W przypadku nieodnawialnych źródeł energii zagrożenie dla naszej cywilizacji stanowią pro-

dukty odpadowe energetyki konwencjonalnej: tlenki siarki, azotu, węgla i pyły. W związku z

tym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju jednym z priorytetów działań jest ograni-

czenie negatywnego wpływu sektora energetycznego na otoczenie. Powoduje to światowy

wzrost zainteresowania energią ze źródeł odnawialnych, które obejmują zasadniczo wodę,

wiatr, biomasę, promieniowanie słoneczne, wodę termalną.

Wg danych ujętych w raporcie koncernu British Petroleum (BP) [2] odnawialne źródła energii

w 2013 r. były w stanie pokryć 8,9% zapotrzebowania ludzkości na energię. W Polsce zapo-

trzebowanie to było pokryte w ok. 4,2%.

Zagadnienia związane z odnawialnymi źródłami energii zajmują istotną pozycję w polityce

energetycznej Unii Europejskiej. Konieczność rozwoju energetyki odnawialnej, w tym ener-

getyki wiatrowej, wynika między innymi z postanowień Dyrektywy 2009/28/WE z dnia 23

kwietnia 2009 r. w sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych [3], która

w czerwcu 2009 roku weszła w życie. Dyrektywa ta wskazuje, że z uwagi na korzyści płynące

z szybkiego zastosowania energii ze źródeł odnawialnych oraz z uwagi na jej zrównoważony

charakter i korzystny wpływ na środowisko państwa członkowskie, stosując przepisy admini-

stracyjne powinny uwzględnić wkład odnawialnych źródeł energii w realizację celów związa-

nych z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi, zwłaszcza w porównaniu z instala-

cjami wytwarzającymi energię ze źródeł nieodnawialnych. Ogólne cele tej Dyrektywy zakła-

dają osiągnięcie 20% udziału energii ze źródeł odnawialnych w końcowym zużyciu energii

brutto w 2020 r. we Wspólnocie. Polska musi osiągnąć udział 15% energii z odnawialnych

źródeł energii w 2020 r.

W Polsce zagadnienia dotyczące odnawialnych źródeł energii są uregulowane między innymi

w Ustawie Prawo Energetyczne [18], rozporządzeniu ministra gospodarki z dnia 18 paździer-

nika 2012 r. [13] nakładającym obowiązek zakupu z odnawialnych źródeł energii.

Najczęściej na świecie wykorzystywanym odnawialnym źródłem energii jest wiatr. W 2013

roku energia wiatru dostarczyła ludzkości 628 TWh, czyli 2,7% światowego zapotrzebowania

na energię elektryczną. Największy udział w krajowej produkcji energii elektrycznej miała

ona w Danii (32,5%), Portugalii (22,3%), Hiszpanii (19,5%) i Irlandii (18,0%).

W Polsce w 2013 roku energia wiatru dostarczyła 6 TWh, czyli 3,6% zapotrzebowania na

energię elektryczną [2]. Jednocześnie należy podkreślić, że w pierwszych latach XXI wieku

nastąpił dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej w Polsce. Wg raportu BP [2] moc zainsta-

lowana wzrosła od 83,3 MW w 2005 roku do 3441 MW w 2013 roku. W 2013 roku turbiny

wiatrowe wyprodukowały w Polsce 6027 GWh energii elektrycznej [2].

2. HAŁAS TURBIN WIATROWYCH

Dynamiczny rozwój energetyki wiatrowej powinien uwzględniać uwarunkowania wynikające

z konieczności ochrony środowiska, w tym walorów przyrodniczych i krajobrazowych oraz

zdrowia ludzi.

W związku z tym lokalizacja pojedynczych turbin wiatrowych lub w grupach zwanych far-

mami wiatrowymi wymaga więc współpracy inwestorów, właściwych organów administracji

państwowej i samorządowej oraz rzetelnego prognozowania oddziaływania planowanych

inwestycji na środowisko i zdrowie ludzi [8, 16].

Turbina wiatrowa, zamieniająca energię kinetyczną wiatru na pracę mechaniczną w postaci

ruchu obrotowego wirnika, stanowi zasadniczy element elektrowni wiatrowej. W turbinie

wiatrowej następuje proces przetwarzania energii poruszającego się powietrza na energię me-

chaniczną, a następnie elektryczną. Wg [1] teoretyczna chwilowa moc Nw(t) możliwa do uzy-

skania z jego strumienia opisana jest zależnością:

, (1)

gdzie: ρ – gęstość powietrza (zależna od warunków atmosferycznych, ciśnienia i temperatu-

ry), S – powierzchnia przekroju strumienia, ν (t) – prędkość (zmienna w funkcji czasu t).

Klasyczna turbina wiatrowa składa się z fundamentu, stalowej wieży o wysokości ok. 80-150

m, gondoli, (w której znajduje się generator prądu), wirnika

o średnicy ok. 40-100 m, składającego się z trzech łopat wykonanych na ogół z włókna szkla-

nego lub węglowego oraz piasty – centralnego elementu wirnika odpowiedzialnego za obra-

canie się łopat [16].

Zgodnie z pracami [5, 6, 10, 16] oddziaływanie farm wiatrowych na etapie ich eksploatacji

można sprowadzić do oddziaływania na:

ornitofaunę i chiropterofaunę (ptaki i nietoperze),

klimat akustyczny środowiska – emisja hałasu

i infradźwięków,

klimat elektromagnetyczny środowiska,

zjawiska optyczne – efekt migotania cieni,

krajobraz – wizualne negatywne oddziaływanie

w zależności od odległości od farm wiatrowych,

awarie i wypadki,

wartość nieruchomości w ich sąsiedztwie.

Turbiny wiatrowe są źródłami dwóch rodzajów hałasu [6, 16, 17, 19]:

– hałasu mechanicznego emitowanego przez przekładnię i generator,

– hałasu aerodynamicznego emitowanego przez obracające się łopaty wirnika, którego natę-

żenie zależy od prędkości końcówek łopaty.

W związku z tą ostatnią zależnością, można przyjąć, że moc akustyczna jest proporcjonalna

do piątej potęgi względnej prędkości liniowej łopaty [7]:

(2)

gdzie: vr – prędkość liniowa końca łopaty, vw – prędkość wiatru.

W przypadku turbin wiatrowych współczesnej konstrukcji typu up-wind (nawietrznych) hałas

mechaniczny został ograniczony znacznie poniżej hałasu aerodynamicznego. Również hałas

aerodynamiczny takich turbin został w znacznym stopniu zredukowany przez obniżenie pręd-

kości końcówek łopat (zaleca się, aby prędkość ta nie przekroczyła 65 m/s [16]).

W rezultacie hałas aerodynamiczny turbin wiatrowych ma zazwyczaj charakter szerokopa-

smowy

z dominującym udziałem częstotliwości infradźwiękowych (z zakresu od 1 Hz do 20 Hz) oraz

niskich częstotliwości słyszalnych (z zakresu 20-500 Hz).

Hałas ten może mieć specyficzny charakter, gdyż jego amplituda jest modulowana w rytm

częstotliwości przejścia łopaty (łopaty wirnika mijają wieżę turbiny) dając typowy „świszczą-

cy”, „szeleszczący” dźwięk. W większej odległości od turbiny dźwięk przybiera charakter

bardziej stacjonarny.

Natężenie emitowanego przez farmę wiatrową hałasu uzależnione jest od wielu czynników,

przede wszystkim od [16]:

sposobu rozmieszczenia turbin w obrębie farmy oraz modelu turbin,

ukształtowania terenu,

prędkości i kierunku wiatru.

Ze wzrostem prędkości wiatru wzrasta poziom hałasu aerodynamicznego emitowanego przez

turbinę. Jednocześnie jednak wzrasta natężenie hałasu wiatru, który w dużym stopniu maskuje

dźwięki emitowane przez turbinę. W związku z tym, w jaki sposób człowiek będzie odbierać

dźwięki emitowane przez turbiny (czy będą one dla niego uciążliwe czy nie),

w głównej mierze uzależnione jest od poziomu tzw. hałasu tła oraz od odległości od farmy.

Wg [11], jeżeli natężenie hałasu tła jest zbliżone do poziomu hałasu emitowanego przez pra-

cującą turbinę, dźwięki emitowane przez farmę wiatrową stają się właściwie „nierozróżnial-

ne" od otoczenia.

Analizując hałas turbin wiatrowych często spotykanym pytaniem jest: czy hałas turbin wia-

trowych może być uciążliwy dla pracowników nadzorujących i serwisujących turbiny wia-

trowe, jak również dla osób zamieszkałych na terenach w pobliżu farm wiatrowych. Odpo-

wiedź na to pytanie na przykładzie pomiarów hałasu turbiny wiatrowej, znajdującej się na

farmie wiatrowej „Kamieńsk” przedstawiono w dalszej części artykułu.

3. HAŁAS TURBINY WIATROWEJ NA BADANEJ FARMIE

Na terenie farmy wiatrowej „Kamieńsk” znajduje się 15 turbin wiatrowych o mocy 2 MW

każda (łączna moc 30 MW).

Farma usytuowana jest na wierzchowinie zrekultywowanego zwałowiska zewnętrznego KBW

Bełchatów zwanego „Górą Kamieńsk” w województwie łódzkim. Wysokość względna wierz-

chowiny góry wynosi ok. 150-170 m (350 – 470 m n.pm.). Ogólna powierzchnia wierzchowi-

ny wynosi ok. 270 ha. Turbiny rozmieszczone są w odległościach ok. 450 m od siebie. Wierz-

chowina „Góry Kamieńsk” cechuje się większym nasileniem wiatrów, niż otoczenie zwałowi-

ska (średnie miesięczne prędkości wiatru wynoszą 5-9 m/s) [4].

Turbiny wiatrowe na farmie „Kamieńsk” posiadają bezprzekładniowy napęd, który ogranicza

ilość części w turbinie. Generator pierścieniowy i wirnik tworzą w turbinie jedną jednostkę.

Piasta wirnika posiada połączenie kołnierzowe z częścią obrotową generatora i dlatego obraca

się podczas pracy z taką samą prędkością. Ponieważ nie ma przekładni lub innych szybko

obracających się komponentów, następujące czynniki są ograniczone: straty energii pomiędzy

wirnikiem i generatorem, emisja hałasu, mechaniczne zużycie, straty oleju i straty tarcia [4].

W tab. 1 zamieszczono podstawową charakterystykę techniczną badanej turbiny. Wirnik jest

wykonany z żywicy epoksydowej wzmocnionej włóknami szklanymi, jest on czynnikiem

decydującym o wydajności turbiny wiatrowej jak również o emisji hałasu. Łopaty wirnika

zostały zaprojektowane do działania ze zmiennym nachyleniem łopat i zmienną prędkością.

Nachylenie łopat, kontrolowane za pomocą mikroprocesora, jest wykonywane przez trzy nie-

zależne systemy nachylenia łopat.

Badania hałasu, w tym hałasu niskoczęstotliwościowego oraz hałasu infradźwiękowego, wy-

konane na terenie farmy wiatrowej „Kamieńsk” przeprowadzono dla jednej turbiny. Do bada-

nia zastosowano następujące wyposażenie pomiarowo-badawcze:

miernik/analizator dźwięku klasy 1 Svantek typ SVAN 945A,

miernik/analizator dźwięku klasy 1 Svantek typ SVAN 979,

stację pogodową Davis typ Vantage VUE,

notebook DELL e630 z oprogramowaniem WeatherLink.

Tabela 1 Charakterystyka techniczna badanej turbiny [4]

Moc

Średnica wirnika

Wysokość instalacji piasty

2000 kW

71 m

85 m

Koncepcja turbiny

Bezprzekładniowa, zmienna prędkość, sterowanie nachyleniem łopat.

Wirnik z regulacją nachylenia

łopat

typ

kierunek obrotu

liczba łopat

Powierzchnia obrotowa wirnika

materiał łopaty

prędkość

prędkość końcówki łopaty

sterowanie nachyleniem łopat

Wirnik z wiatrem przednim, z aktywnym sterowaniem nachyleniem

łopat.

Zgodnie z ruchem wskazówek zegara.

3

3959 m2

Włókno szklane (żywica epoksydowa);

zintegrowany system odgromowy.

Zmienna, 18 - 21,5 obr./min.

22 - 80 m/s

Jeden niezależny system nachylania na jedną łopatę wirnika z zasilaniem

awaryjnym.

Układ napędowy

piasta

główne łożysko

Sztywna

Dwurzędowe łożysko rolkowe.

generator Pierścieniowy o bezpośrednim napędzie.

wprowadzanie

energii do sieci

Poprzez falownik.

System hamowania Trzy niezalene systemy nachylania łopat z zasilaniem awaryjnym.

Hamulec wirnika.

Blokada wirnika.

Sterowanie ruchem poziomym

gondoli

Aktywne, poprzez przekładnie regulacyjne, tłumienie zależne od obcią-

żenia.

Prędkość wiatru załączająca

Nominalna prędkość wiatru

Prędkość wiatru rozłączająca

2,5 m/s

12,7 m/s

28 – 34 m/s

W trakcie badań na obszarze farmy wiatrowej „Kamieńsk” pracowało 14 z 15 turbin wiatro-

wych. Zarejestrowane podczas sesji pomiarowych warunki pogodowe zamieszczono w tab. 2.

Głównym celem badań była ocena narażenia na hałas w wybranych miejscach pracy osób

nadzorujących i serwisujących turbiny wiatrowe. Jak wspomniano badanym obiektem była

pracująca turbina wiatrowa przedstawiona na rys. 1.

Tabela 2 Warunki pogodowe podczas badań hałasu

Temperatura powietrza, oC od 17,2 do 18,0

Wilgotność powietrza, % od 79 do 82

Ciśnienie atmosferyczne, hPa od 967,3

do 967,9

Prędkość wiatru, m/s mniejsza niż 0,4

Rys. 1. Badana turbina wiatrowa

Badania hałasu wykonano w następujących punktach pomiarowych:

– w punkcie pomiarowym zlokalizowanym wewnątrz turbiny, w miejscu, w którym pracow-

nik obsługuje szafy falowników. Miejsce to jest na poziomie wejścia do turbiny wiatrowej

(rys. 2),

– w punkcie pomiarowym zlokalizowanym na zewnątrz turbiny wiatrowej, w odległości 5 m

od wejścia do turbiny (rys. 3).

a) b)

Rys. 2. Turbina wiatrowa nr 11. a) wejście do turbiny, b) szafy falowników wewnątrz turbiny

Wejście do turbiny

wiatrowej

5 m

punkt pomiarowy

Rys. 3. Lokalizacja punktu pomiarowego na zewnątrz turbiny wiatrowej

W każdym z powyższych punktów pomiarowych wyznaczono równoważny poziom dźwięku

A (LAeq), maksymalny poziom dźwięku A (LAmax), szczytowy poziom dźwięku C (LCpeak) oraz

równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowanego charakterystyką częstotliwo-

ściową G (LGeq). Uśrednione wartości wielkości charakteryzujących zmierzony hałas podano

w tab. 3 oraz na rys. 4 i 5.

Rys. 4. Widmo hałasu wewnątrz badanej turbiny wiatrowej w pomieszczeniu z szafami falowników

Rys. 5. Widmo hałasu na zewnątrz badanej turbiny wiatrowej (w odległości 5 m od turbiny)

Tabela 3 Wyniki pomiarów hałasu badanej turbiny wiatrowej

Lokalizacja punktu

pomiarowego

LAeq

[dB]

LAmax

[dB]

LCpeak

[dB]

LGeq

[dB]

Wewnątrz

turbiny –

w pomieszczeniu

z szafami

falowników

84,0 85,1 105,0 80,5

Na zewnątrz turbin

w odległości 5 m 46,5 48,0 82,6 75,0

Z analizy danych pomiarowych wynika, że w hałasie zarówno wewnątrz jak i na zewnątrz

pracującej turbiny wiatrowej dominują niskie częstotliwości:

– do 350 Hz wewnątrz turbiny,

– do 150 Hz na zewnątrz turbiny.

Uzyskane wyniki pomiarów można ocenić w odniesieniu do najwyższych dopuszczalnych

natężeń (NDN) hałasu w środowisku pracy ujętych w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polity-

ki Społecznej [14] oraz w odniesieniu do kryterium uciążliwości hałasu infradźwiękowego

podanego w normie PN-Z-01338 [12].

Z porównania wyników (tab. 3) jednoznacznie wynika, że wartości wszystkich wyznaczonych

parametrów hałasu w punkcie pomiarowym wewnątrz turbiny wiatrowej są zdecydowanie

większe od wartości wyznaczonych na zewnątrz turbiny. W związku z tym przyjmując naj-

bardziej niekorzystne warunki pracy, tj. że pracownik przebywa 8 godzin dziennie wewnątrz

turbiny wyznaczony poziom ekspozycji na hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wy-

miaru czasu pracy wynosi 84 dB. Można więc stwierdzić, że wewnątrz badanej turbiny wia-

trowej (w pomieszczeniu z szafami falowników) hałas nie przekracza wartości NDN, tj. po-

ziomu ekspozycji na hałas odniesionego do 8-godzinnego dobowego wymiaru czasu.

Ponadto w pomieszczeniu z szafami folowników:

zmierzony maksymalny poziom dźwięku A (85,1 dB) nie przekracza wartości NDN wy-

noszącej 115 dB,

zmierzony szczytowy poziom dźwięku C (105 dB) nie przekracza wartości NDN wyno-

szącej 135 dB,

wyznaczony równoważny poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką

częstotliwościową G (80,5 dB) nie przekracza wartości kryterialnej (kryterium uciążliwo-

ści hałasu infradźwiękowego) wynoszącej 102 dB.

Jak wspomniano wyniki pomiarów hałasu na zewnątrz turbiny charakteryzują się niższymi

wartościami niż wewnątrz turbiny (w pomieszczeniu falowników), zatem na zewnątrz turbiny

nie są przekroczone wartości NDN hałasu oraz wartości kryterialne uciążliwości hałasu infra-

dźwiękowego.

Ponadto przeprowadzono pomiary hałasu poza obszarem farmy wiatrowej „Kamieńsk”, w

miejscu oddalonym o ok. 1 km od granicy farmy i ok. 100 m od zabudowy mieszkalnej. Wy-

znaczony równoważny poziom dźwięku A wynosił 39,6 dB i nie przekraczał wartości do-

puszczalnej hałasu w środowisku, ustalonej rozporządzeniem Ministra Środowiska [15].

4. PODSUMOWANIE

Przeprowadzone pomiary hałasu wewnątrz i na zewnątrz turbiny wiatrowej na terenie farmy

wiatrowej „Kamieńsk” dla określonych warunków atmosferycznych i wynikających z nich

warunków pracy turbiny dostarczają poglądu na temat ekspozycji zawodowej pracowników

obsługujących (serwisujących i nadzorujących) na hałas emitowany przez farmy wiatrowe.

Na podstawie badań stwierdzono, że hałas turbin wiatrowych na terenie farmy wiatrowej

„Kamieńsk” nie stanowi zagrożenia dla zdrowia pracowników, gdyż poziom ekspozycji na

hałas odniesiony do 8-godzinnego dobowego wymiaru pracy nie przekracza wartości do-

puszczalnej wynoszącej 85 dB. Również hałas infradźwiękowy nie stanowi czynnika uciążli-

wego, gdyż jego poziom ciśnienia akustycznego skorygowany charakterystyką częstotliwo-

ściową G był o ponad 25 dB poniżej wartości kryterialnej w punkcie pomiarowym na ze-

wnątrz turbiny i o ok. 20 dB poniżej tej wartości w przypadku punktu pomiarowego zlokali-

zowanego wewnątrz turbiny.

Nie stwierdzono także przekroczenia w odległości 1 km od granicy farmy dopuszczalnego

poziomu hałasu w środowisku. Równoważny poziom dźwięku A w pobliżu zabudowy zagro-

dowej wynosił 39,6 dB.

Publikacja opracowana na podstawie wyników III etapu programu wieloletniego pn. „Po-

prawa bezpieczeństwa i warunków pracy”, finansowanego w latach 2014-2016 w zakresie

badań naukowych i prac rozwojowych ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższe-

go/Narodowego Centrum Badań i Rozwoju. Koordynator programu: Centralny Instytut

ochrony Pracy-Państwowy Instytut Badawczy.

LITERATURA

[1] Badyda K.: Energetyka wiatrowa. Aktualne trendy rozwoju w Polsce, Energetyka, nr 707,

2013, 393-398.

[2] BP Statistical Review World Energy 2014

(http://www.bp.com/en/global/corporate/about-bp/energy-economics/statistical-review-

of-world-energy.html), 16 czerwca 2014. BP (ang.). [dostęp 16 czerwca 2014].

[3] Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/28/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w

sprawie promowania stosowania energii ze źródeł odnawialnych zmieniająca i w następ-

stwie uchylająca dyrektywy 2001/77/WE oraz 2003/30/WE, Dz.U. L 140/16 z 5.06.2009,

16-62.

[4] Elektrownia Wiatrowa Kamieńsk Sp. z o.o., http://www.igeos.pl (dostęp 15 października

2014).

[5] Elektrownia wiatrowa, http://pl.wikipedia.org/wiki/elektrownia_wiatrowa (dostęp 15

października 2014).

[6] Fortin P., Rideout K., Copes R., Bos C.: Wind Turbines and Health, National Collaborat-

ing Centre for Environmental Health 2013,

htpp://www.ncceh.ca/sites/default/Wind_Turbines_Feb_2013.pdf (dostęp 20 paź-

dziernika 2014).

[7] Golec M., Golec Z., Cempel C.: Hałas turbiny wiatrowej VESTAS V80 podczas eksplo-

atacji. Diagnostyka, 2006, 1(37), 115-120.

[8] Hessler D. M., Hessler G. F.: Recommended noise level design goals and limits at resi-

dential receptors for wind turbine developments in the United States. Noise Control Eng.

J., 2010, 59(1), 94-104.

[9] Lewandowski W. M.: Proekologiczne odnawialne źródła energii, WNT, Warszawa,

2012.

[10] Pawlas K., Pawlas N., Boroń M.: Życie w pobliżu turbin wiatrowych, ich wpływ na zdro-

wie – przegląd piśmiennictwa. Medycyna Środowiskowa – Environmental Medicine,

2012, Vol 15, No 4, 150-198.

[11] Pedersen E., Persson Waye K.: Wind turbine noise, anoyance, and selfreported health

and well-being in different living environments. Occup Environ. Med., 2007, 64, 480-

486.

[12] PN-Z-01338:2010 Akustyka. Pomiar i ocena hałasu infradźwiękowego na stanowiskach

pracy.

[13] Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 18 października 2012 r. w sprawie szczegó-

łowego zakresu obowiązków uzyskania i przedstawienia do umorzenia świadectw pocho-

dzenia, uiszczenia opłaty zastępczej, zakupu energii elektrycznej i ciepła wytworzonych

w odnawialnych źródłach energii oraz obowiązku potwierdzania danych dotyczących ilo-

ści energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnym źródle energii (Dz.U. 2012, poz.

1229).

[14] Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 6 czerwca 2014 r. w sprawie

najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w śro-

dowisku pracy (Dz.U. 2014, poz. 817).

[15] Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczal-

nych poziomów hałasu w środowisku (Dz.U. 2007, nr 120, poz. 826, z późn. zm).

[16] Stryjecki M., Mielniczuk K.: Wytyczne w zakresie prognozowania oddziaływań na śro-

dowisko farm wiatrowych. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa 2011.

[17] Szulczyk J.: Identyfikacja właściwości wibroakustycznych turbin wiatrowych o pionowej

osi obrotu w obszarze zurbanizowanym, praca doktorska, Politechnika Poznańska, Wy-

dział Budowy Maszyn i Zarządzania, Instytut Mechaniki Stosowanej, Poznań, 2013.

[18] Ustawa z dnia 10 kwietnia 1997 r. – Prawo energetyczne (Dz.U. 1997 nr 54, poz. 348 ze

zm.).

[19] Wind Turbine Noise, Edited by Dick Bowdler&Geotf Leventhall, ISBN 978-1-907132-

30-8, Multi-Science Publishing Co, Essex, United Kingdom, 2011.

NOISE EMITTED BY A WIND TURBINE DURING OPERATION

Key words: noise, low-frequency noise, infrasonic noise, wind turbine

Summary. Issues related to renewable sources of energy hold an important position with the European Union’s

energy policy. The necessity to develop renewable power generation, including wind power, results inter alia

from the provisions of the 2009/28/EC Directive of 23 April 2009 on the promotion of the use of energy from

renewable sources. Wind is the most popular renewable energy source in the world. Development of wind power

should take into account requirements resulting from environmental human health and protection. At the same

time, it should be emphasized that dynamic development of wind power occurred in Poland in early 21st century.

An example measurements of noise emitted by the wind turbine located in the “Kamieńsk” wind farm is pre-

sented in the article. The results of measurements of noise emitted by the tested wind turbine show that noise in

the “Kamieńsk” wind farm does not constitute health hazard for workers. Moreover infrasonic noise even does

not make nuisance.

Dariusz Pleban, dr hab. inż prof. nadzw. CIOP-PIB, jest kierownikiem Zakładu Zagrożeń

Wibroakustycznych w Centralnym Instytucie Ochrony Pracy-Państwowym Instytucie Ba-

dawczym ul. Czerniakowska 16, 00-701 Warszawa. W swoich pracach badawczych zajmuje

się zasadniczo problematyką dotyczącą metod badań i oceny emisji hałasu maszyn i urządzeń.

Jego dorobek publikacyjny to 96 pozycji obejmujących artykuły w czasopismach naukowych

i materiałach konferencyjnych oraz opracowania o charakterze monografii.

E-mail: daple@ciop.pl.

Jan Radosz, mgr inż., jest pracownikiem naukowym zatrudnionym w Zakładzie Zagrożeń

Wibroakustycznych Centralnego Instytutu Ochrony pracy-Państwowego Instytutu Badawcze-

go. Jest autorem lub współautorem 31 publikacji w czasopismach naukowych i materiałach

konferencyjnych. E-mail: jarad@ciop.pl.