1

Globalizacja gospodarki światowej

2

Literatura

1. Budnikowski A., Ochrona środowiska jako problem globalny, PWE, Warszawa 1998

2. Haliżak E., Kuźnar R., Symonides J., Globalizacja a stosunki międzynarodowe, Warszawa 2004

3. Michałków I., Gospodarcze i społeczne skutki globalizacji, Zeszyty Naukowe WSE 2000, nr 4.

4. Sikorska T., Ekonomiczne aspekty globalizacji, Warszawa 2002

5. Szymański W., Globalizacja. Wyzwania i zagrożenia, Difin, W-wa 2002

6. Globalizacja od A do Z, NBP 2004

7. Strategor, Zarządzanie firmą, PWE 2001

8. Zorska A.: Ku globalizacji? ... PWN 1998

9. Gierszewska G. Wawrzyniak B.: Globalizacja. Wyzwania dla zarządzania strategicznego, Poltext 2001

3

Problemy poruszone na zajęciach

Definicje globalizacji

Ewolucja

Cechy globalizacji

Siły motoryczne globalizacji

Sutki globalizacji

Zagrożenie dla globalizacji

Dyferencjacja narodów

Tendencje rozwojowe globalizacji

4

Cel zajęć

„„Nie jest lepsze Nie jest lepsze

własne, rodzime zło własne, rodzime zło

od obcego dobra”od obcego dobra”

5

Definicja globalizacji

Pojęcie globalizacji odnosi się do obszarów działalności: gospodarczej, politycznej, społecznej, kulturowej, naukowej.

To przenikanie de facto wszelkich dziedzin działalności ludzkiej na świecie powoduje trudność w zdefiniowaniu jej.

Globalizacja ma charakter wielostronny i wielopłaszczyznowy.

6

Globalizacja kojarzy się:

1. Standaryzacją produkcji

2. Upodobnieniem zachowań konsumentów

3. Umiędzynarodowieniem działalności gospodarczej

4. Scalaniem gospodarek narodowych, prowadzące do powstania jednolitej gospodarki światowej

7

Definicja globalizacji

Globalizacja – proces tworzenia światowej sieci gospodarczej, składającej się z układów sektorowych (branżowych)

8

Definicja globalizacji

Globalizacja jest funkcją postępu technicznego

9

Pierwszy etap globalizacji działalności gospodarek wg A. Zorskiej

Lata 1870-1914

bowiem przełom XIX i XX można uznać za ukształtowanie się kapitału

finansowego, który wpłynął na rozwój monopolistycznego charakteru wielkich

przedsiębiorstw.

10

Globalizacja wg A. Zorskiej

„Globalizacja stanowi wyższy, bardziej zaawansowany i złożony etap procesu umiędzynaradawiania działalności gospodarczej. Proces ten rozumiany ogólnie, jako rozszerzenie działalności krajowych przedsiębiorstw za granicą, został zapoczątkowany na większą skalę w XIV wieku wraz z rozwojem zamorskiej działalności przez kompanie handlowe.” s. 14

11

Pierwszy etap globalizacji wg grupy lizbońskiej

Globalizacja - proces gospodarczo-polityczno-społeczny, którego początki przypadają na ostatnie dwie dekady XXw.

bowiem1. Rozwój technologii informacyjno-

komunikacyjnych (komputerów osobistych i internetu)

2. Rozpad realnego socjalizmu, a zwłaszcza upadek Związku Sowieckiego

12

Wg M. Friedmana

„Obie rewolucje doprowadziły do sytuacji, w której producent może wytwarzać swój produkt gdziekolwiek na świecie, sprzedawać go tam, gdzie mu się podoba, wykorzystywać w procesie produkcyjnym zasoby któregokolwiek państwa i mieć swoją siedzibę gdziekolwiek na świecie. Nie ma zatem sensu mówić, że dany produkt jest krajowy.”

13

Wg T.L. Friedmana

Świat narodził się w 1989 r.

po upadku muru berlińskiego

14

PodsumowanieGlobalizacja związana jest z:

1. wielkimi odkryciami geograficznymi w XV i XVI w.

2. .....

3. pierwszą rewolucją przemysłową

4. rewolucją techniczną (internet)

5. polityką (upadek systemu komunistycznego)

6. ekonomią (prywatyzacja, deregulacja)

15

Podsumowanie Ewolucja globalizacji

1. Rozwój handlu

2. Przepływ informacji i technologii

3. Liberalizacja sektora bankowego i przepływów kapitałowych

4. Mobilność ludzi

16

Podsumowanie Nurty globalizacji

1. Globalizacja stanowi nową, wyższą i bardziej złożoną formę rozwoju międzynarodowych stosunków ekonomicznych.

2. Globalizacja nowa faza ich rozwoju, kształtująca się pod wpływem szczególnych okoliczności i procesów, które poprzednio nie mogły występować

17

Cechy globalizacji

wielostronność

wielopłaszczyznowość

złożoność

wielowątkowość

międzynarodowa współzależność

18

Cechy współczesnej globalizacji:1. Rosnąca mobilność kapitału i dóbr (nawet usług) - formowanie się

światowej sieci obrotu dobrami i usługami.usługami.

2. Rozwój międzynarodowych obrotów kapitałowych. Skala postępu technicznego.

3. Rozprzestrzenienie się innowacji.

4. Tworzenie światowego systemu informacyjnego (internetu).

5. Rozwój sieci światowego systemu transportowego. Spadają koszty transakcyjne (koszty transportu i łączności) gospodarczej współpracy z zagranicą. Zmniejsza się znaczenie czasu i przestrzeni (just in time).

6. Liberalizacja wielu sfer działalności (otwieranie się na handel z zagranicą, napływ zagranicznych inwestycji bezpośrednich).

7. Postęp prywatyzacji i deregulacji sektorów gospodarki, które stanowiły własność państwa i były zmonopolizowane.

19

Problemy związane z globalizacją

1. Przestaje obowiązywać zasada o zbędności reguł działania rynku światowego

2. Potrzeba ochrony konkurencji i konsumentów

3. Większy dochód rodzi problemy podziału nadwyżki miedzy kraje oraz poszczególnych członków społeczeństwa

4. Dewastacja środowiska naturalnego

20

Kryzysy powodują:

-nasilenie tendencji protekcjonistycznych

-nacjonalizm

-wrogość w stosunkach międzyludzkich

-ruch połączeniowy (m&a)

-monopolizację

21

Zagrożenia globalizacji

Terroryzm międzynarodowy

-fundamentalizm religijny

-separatyzm etniczny

Podział świata1. Cywilizacja bogatych (w większości białych ludzi)

2. Cywilizacja nędzy i zacofania

22

Przeciwnicy globalizacji:

działacze związków zawodowych; obrońcy praw konsumenta; organizacje ekologiczne; obrońcy praw człowieka i zwierząt; przedstawiciele rolników z krajów biednych i bogatych, działacze na rzecz wyzwolenia różnych krajów i regionów; anarchistów; awanturników i chuliganów

23

Integracja - dyferencjacja

Integracja ekonomiczna – dążenie do łączenia i scalania się odrębnych organizmów gospodarczych

Dyferencjacja – różnicowanie się co znajduje swoje odzwierciedlenie w: sferze poziomu rozwoju; dochodach różnych grup krajów.

24

Dyferencjacja narodów

okres zróżnicowanie bogactwa

1990 r. 4500%

1870 r. 900%

W poł. XVIII w. (przed rewolucja przemysłową

30%

25

Dyferencjacja narodów

Na przełomie XX i XXI stulecia

15% ludności świata zamieszkuje kraje wysoko rozwinięte i wytwarza prawie 80% światowego produktu/dochodu narodowego

Pozostałe 85% ludności świata wytwarza zaledwie 21% światowego produktu/dochodu narodowego

26

Dyferencjacja narodów

Na 130 krajów świata (o ludności powyżej 1

miliona osób) mniej niż 30 zaliczanych jest do zamożnych (tj. takich, których dochód brutto na mieszkańca przekracza 10 tyś. $)

27

Dyferencjacja narodów

Stany Zjednoczone, Japonia, Niemcy (kraje triady) obejmują 8.1% ludności świata, wytwarzają 51,5% światowego DNB.

Stany Zjednoczone (same) wytwarzają 31%

28

Podsumowanie Zróżnicowanie narodów

- różnice w poziomie rozwoju między krajami

-rozwarstwienie w dochodach

-różnice w poziomie życia i jakości życia

-przepaść techniczna i cywilizacyjna

-liczba ludności w krajach rozwijających się rośnie szybciej niż w krajach rozwiniętych

29

Siły motoryczne globalizacji

-korporacje transnarodowe

-rządy (państwa) krajów wysoko rozwiniętych

„Kraje wysoko rozwinięte są silne siłą swoich korporacji, a korporacje czerpią siłę z potęgi krajów, z których pochodzą.” E. Markowska

-triada (z trzech stref świata:Ameryka Północna, Europa Zachodnia, Azja Wschodnia)

30

Korporacje transnarodowe

Korporacje transnarodowe zaczęły powstawać na początku drugiej połowy XIX stulecia

Cel:

-dokonanie wielkich inwestycji

-podejmowanie produkcji na wielką skalę

-ekspansja w krajach kolonialnych i zależnych

31

Korporacje transnarodowe

Obecnie:

prowadzą działalność gospodarczą

wpływają na rozwój nauki i techniki

kształtują postęp techniczny

prowadzą działalność eksportową i importową

tworzą alianse strategiczne

twardo konkurują ze sobą

32

Rządy (państwa) krajów wysoko rozwiniętych

Poprzez politykę gospodarczą i zagraniczną:

-tworzą uwarunkowania sprzyjające korporacjom

-prowadzą negocjacje na szczeblu rządowym

-wpływają na pozycję korporacji i kierunki działania (preferencje podatkowe, zamówienia rządowe)

33

Podsumowanie Rynek światowy

1. zbiór rynków narodowych

Konsekwencje przekształceń rynku światowego

3. kraje i władze tracą na znaczeniu

4. zyskują firmy międzynarodowe

5. nieskuteczna polityka państwa w zakresie ochrony konsumenta

na rynku narodowym

2. globalny rynek poszczególnych

produktów

34

Podsumowanie Polityka międzynarodowa

Strategie korporacji transnarodowych powinny uwzględnić współuczestniczenie w wyrównaniu poziomu rozwoju w skali globalnej

35

Podsumowanie Kategorie ekonomiczne i etyczne

Rozumowanie w kategoriach ekonomicznych

Rozumowanie w kategoriach

etycznych

36

Wskaźniki globalizacji

Wskaźnik mierzy stopień integracji danego kraju ze światem w sferze gospodarki, polityki, technologii, życia społecznego.

Wskaźnik globalizacji w 2003 r. wg miejsca:

1. Irlandia

2. Szwajcaria

3. Szwecja

4. Singapur

5. Holandia

11. USA; 15. Czechy; 17 . Niemcy

37

Czynniki przyspieszające globalizację

-wzrost bezpośrednich inwestycji zagranicznych (w

1990r. wynosiły 201 mld $ w 2000r. 1270 mld $ ) przy szybszym wzroście w krajach najbogatszych niż w krajach rozwijających się

-wprowadzenie nowoczesnych metod zarządzania

-automatyzacja operacji finansowo-bankowych

-m&a

-inernet

-telefony komórkowe

38

TendencjeGlobalizacja będzie się rozszerzać na coraz większe obszary

świata

Korzyści będą zawłaszczane przez przedsiębiorstwa z krajów bogatych

Jest to uzasadnione bowiem kraje bogatsze w większym stopniu uczestniczą w tworzeniu światowego DNB więc partycypują bardziej w jego podziale.

W imię korzyści z globalizacji kraje bogate powinny zwiększyć pomoc dla krajów biednych

39

Proces selektywny

Globalizacja jest ciągle procesem selektywnym

bowiem korzystają z niej kraje bogate i średnio zamożne, zaś kraje ubogie nie są w obszarze zainteresowania zagranicznych inwestorów

40

Dziękuję Państwu za uwagę