INSTRUKCJA

BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

dla budynku

GIMNAZJUM NR 11

W BIELSKU-BIAŁEJ

UL.E. PLATER 3

Opracowanie: Biuro Usług Specjalistycznych „AZC”

43-300 Bielsko-Biała ul. Grunwaldzka 20B/6.

Zatwierdził:

Bielsko-Biała, kwiecień 2004 r.

-2-

- SPIS TREŚCI

Str.

I. WSTĘP 3

II. DEFINICJE, TERMINOLOGIA I INFORMACJE DODATKOWE 4

III. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 5

IV. ZADANIA I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ 6

V. ZASADY BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI OBIEKTU 8

VI. ZASADY BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ I INSTALACJI 11

1. Instalacje techniczne 11

1.1. Instalacja elektryczna 11

1.2. Instalacja odgromowa 12

1.3. Instalacja kominowa i wentylacyjna 12

1.4. Instalacja gazu przewodowego 12

2. Instalacje i urządzenia przeciwpożarowe i awaryjne 13

2.1. Oświetlenie awaryjne-ewakuacyjne 13

2.2. Drzwi przeciwpożarowe 13

2.3. Hydranty wewnętrzne 14

2.4. Gaśnice 14

VII. ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU I INNEGO ZAGROŻENIA 17

1. Alarmowanie 17

2. Zasady postępowania przy likwidacji pożaru 17

VIII. PRACE NIEBEZPIECZNE POŻAROWO 19

1. Postanowienia wstępne 19

2. Organizacja prac niebezpiecznych pożarowo 19

3. Wskazania przeciwpożarowe w zakresie przygotowania budynku

i pomieszczeń do wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo 19

IX. EWAKUACJA LUDZI Z BUDYNKU 21

1. Wskazania dla kierującego ewakuacją 23

2. Obowiązki nauczycieli w zakresie ewakuacji 24

3. Wskazania dla osób ewakuowanych 24

4. Oznakowanie dróg i wyjść ewakuacyjnych 26

X. SZKOLENIE PRZECIWPOŻAROWE 28

Załączniki:

Załącznik nr 1. Oświadczenie o zapoznaniu się z instrukcją bezpieczeń-

stwa pożarowego oraz zaświadczenie o odbyciu przeszkolenia przeciwpo-

żarowego na stanowisku pracy.

Załącznik nr 2. Protokół zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo.

Zezwolenie na rozpoczęcie prac niebezpiecznych pożarowo.

Załącznik nr 3. Sprawozdanie z ćwiczeń ewakuacyjnych.

-3-

- I. WSTĘP.

Podstawą opracowania niniejszej "Instrukcji bezpieczeństwa

pożarowego" jest § 6 ust. 1 rozporządzenia Ministra Spraw

Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r.

w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów

budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121 z 2003 r., poz. 1138).

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego obejmuje następujące za-

gadnienia:

1. Warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia budynku, sposobu użytkowania.

2. Sposób poddawania przeglądom technicznym i czynnościom kon-serwacyjnym stosowanych w budynku urządzeń przeciwpożarowych

i gaśnic.

3. Sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia.

4. Sposoby wykonywania prac niebezpiecznych pod względem poża-rowym.

5. Warunki ewakuacji ludzi z budynku.

6. Sposoby zaznajamiania użytkowników budynku z treścią przed-miotowej instrukcji oraz z przepisami przeciwpożarowymi.

Zapewniając ochronę przeciwpożarową należy:

1. Przestrzegać przeciwpożarowych wymagań budowlanych, instala-cyjnych i technologicznych.

2. Wyposażyć budynek w sprzęt pożarniczy i ratowniczy oraz

środki gaśnicze, zgodnie z zasadami określonymi

w obowiązujących przepisach.

2a. Zapewnić konserwację i naprawy sprzętu oraz urządzeń

określonych w pkt 2, zgodnie z zasadami i wymaganiami

gwarantującymi sprawne i niezawodne ich funkcjonowanie.

3. Zapewnić osobom przebywającym w budynku bezpieczeństwo

i możliwość ewakuacji.

4. Przygotować budynek i teren do prowadzenia akcji ratowniczo -gaśniczej.

5. Ustalić sposoby postępowania na wypadek powstania pożaru,

klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

W świetle art. 3 i art. 4 ustawy o ochronie przeciwpożarowej

odpowiedzialnym za zapewnienie ochrony przeciwpożarowej budyn-

ku jest właściciel, zarządzający i użytkownik budynku.

Niniejsza instrukcja jest podstawowym dokumentem regulującym

sprawy ochrony przeciwpożarowej na terenie szkoły.

Instrukcja powinna być wprowadzona do obowiązkowego stosowania

zarządzeniem wewnętrznym Dyrektora Szkoły.

-4-

- II. DEFINICJE, TERMINOLOGIA I INFORMACJE DODATKOWE.

Ochrona przeciwpożarowa - polega na realizacji przedsięwzięć

mających na celu ochronę życia, zdrowia, mienia lub środowiska

przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagroże-

niem poprzez:

zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru,

klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

zapewnienie sił i środków niezbędnych do zwalczania pożaru,

klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia,

prowadzenie działań ratowniczych.

Bezpieczeństwo pożarowe - stan eliminujący zagrożenie dla ży-

cia lub zdrowia ludzi, uzyskiwany przez funkcjonowanie systemu

norm prawnych i technicznych środków zabezpieczenia przeciwpo-

żarowego oraz prowadzonych działań zapobiegawczych przed poża-

rem.

Pożar – niekontrolowane spalanie, odbywające się w miejscu

do tego nie przeznaczonym, powodujące zagrożenie dla życia

ludzkiego i mienia.

Grupy pożarów:

A – pożary ciał stałych pochodzenia organicznego żarzących się podczas spalania, np. drewno,

B – pożary cieczy palnych i ciał stałych palnych topiących się podczas spalania, np. benzyna ale także tworzywa sztuczne,

C – pożary gazów palnych,

D – pożary metali.

Inne miejscowe zagrożenie - rozumie się przez to inne niż po-

żar i klęska żywiołowa zdarzenie, wynikające z rozwoju cywili-

zacyjnego (katastrofy budowlane, chemiczne, ekologiczne), sta-

nowiące zagrożenie dla życia, zdrowia, mienia lub środowiska.

Działanie ratownicze - rozumie się przez to każdą czynność

podjętą w celu ochrony życia, zdrowia, mienia lub środowiska,

a także likwidację przyczyn powstania pożaru, wystąpienia klę-

ski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia.

Kategoria zagrożenia ludzi – kategoria, na podstawie której

ustala się wymagania przeciwpożarowe dla budynków użyteczności

publicznej, mieszkalnych i zamieszkania zbiorowego; szkoły ja-

ko budynki użyteczności publicznej są zaliczane do kategorii

ZL III.

Gęstość obciążenia ogniowego – ilość ciepła w MJ, jaka wydzie-

li się przy spaleniu materiałów palnych zgromadzonych w

pomieszczeniu, w przeliczeniu na 1 m2 powierzchni użytkowej po-

mieszczenia. Jest wyrażana w [MJ/m2].

-5-

- III. WARUNKI OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ.

Konstrukcja budynku:

ściany nośne - ........................................... ,

ściany działowe i osłonowe - ...............................

.......................................................... ,

stropy - ................................................. ,

dach - ................................................... ,

pokrycie dachu - ......................................... .

Ilość kondygnacji budynku - .... .

Wysokość budynku wynosi .... m.

Grupa wysokości budynku - .......................... .

Powierzchnia użytkowa – ...... m2.

Kubatura budynku - ...... m3.

Ilość osób mogących przebywać jednocześnie w budynku - .... ,

w tym .... pracowników szkoły.

Budynek zalicza się do kategorii zagrożenia ludzi ZL III.

Gęstość obciążenia ogniowego w pomieszczeniach technicznych

i magazynach podręcznych nie przekracza wartości 500 MJ/m2.

Budynek jest wyposażony w instalacje: ........................

..............................................................

..............................................................

Przeciwpożarowy wyłącznik prądu zlokalizowano ................

..............................................................

Główny zawór gazu zlokalizowano ..............................

..............................................................

-6-

- IV. ZADANIA I OBOWIĄZKI W ZAKRESIE OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ.

Zadania i obowiązki z zakresu ochrony przeciwpożarowej stano-

wią składową część zakresu obowiązków pracownika na

zajmowanym stanowisku.

Dyrektor Szkoły odpowiada za:

kierowanie całokształtem ochrony przeciwpożarowej,

nadzorowanie i kontrolowanie realizacji zadań z zakresu

ochrony przeciwpożarowej,

zabezpieczenie środków dla realizacji zadań z zakresu ochro-

ny przeciwpożarowej,

koordynowanie działań i prac z zakresu ochrony przeciwpoża-

rowej na terenie szkoły,

inicjowanie działań profilaktycznych z zakresu ochrony prze-

ciwpożarowej,

podejmowanie wewnętrznych kontroli stanu przestrzegania

przepisów przeciwpożarowych na terenie szkoły,

wydawanie zezwoleń na prowadzenie prac niebezpiecznych poża-

rowo,

kierowanie akcją ratowniczą i ewakuacji ludzi do czasu przy-

bycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej,

utrzymywanie urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic w stanie

pełnej sprawności technicznej i funkcjonalnej,

wyposażenie obiektu, zgodnie z wymaganiami przepisów tech-

niczno-budowlanych, w przeciwpożarowy wyłącznik prądu,

rozmieszczenie w widocznych miejscach instrukcji postępowa-

nia na wypadek pożaru wraz z wykazem telefonów alarmowych;

oznakowanie certyfikowanymi znakami zgodnymi z Polskimi Nor-

mami:

- dróg ewakuacyjnych i wyjść ewakuacyjnych w sposób zapew-

niający dostarczenie informacji niezbędnych do

ewakuacji,

- miejsc usytuowania urządzeń przeciwpożarowych i gaśnic,

- drzwi przeciwpożarowych,

- miejsca usytuowania przeciwpożarowego wyłącznika prądu,

- pomieszczeń, w których występują materiały niebezpieczne

pożarowo,

- wyznaczonych miejsc zbiórki po przeprowadzonej ewakuacji,

- miejsc lokalizacji kluczy do wyjść ewakuacyjnych,

- przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego do zewnętrznego

gaszenia pożaru (hydranty zewnętrzne, przeciwpożarowe

zbiorniki wodne),

utrzymywanie instalacji użytkowych budynku w stanie pełnej

sprawności technicznej przez wykonywanie okresowych kontroli

potwierdzonych stosownymi protokołami (elektrycznej

z przeciwpożarowym wyłącznikiem prądu, odgromowej, przewodów

kominowych) oraz kontroli stanu technicznego budynku (po-

twierdzonych w książce obiektu budowlanego).

-7-

- Dyrektor może powierzyć prowadzenie spraw ochrony przeciwpoża-

rowej swojemu zastępcy lub innemu pracownikowi szkoły.

-8-

- Pracownik prowadzący sprawy ochrony przeciwpożarowej na tere-

nie szkoły odpowiada za:

prowadzenie wymaganej dokumentacji dotyczącej zagadnień

związanych z ochroną przeciwpożarową.

prowadzenie szkoleń z zakresu ochrony przeciwpożarowej,

opracowywanie, opiniowanie i weryfikowanie dokumentów mają-

cych wpływ na bezpieczeństwo pożarowe budynku,

bieżącą aktualizację spisu ważniejszych telefonów i adresów,

przestrzeganie terminów kontroli okresowych instalacji

i urządzeń przeciwpożarowych,

przestrzeganie czasookresów przeglądów podręcznego sprzętu

gaśniczego,

nadzorowanie prowadzenia prac niebezpiecznych pożarowo,

egzekwowanie przestrzegania norm i przepisów przeciwpożaro-

wych przez pracowników,

przedkładanie Dyrektorowi Szkoły wniosków dotyczących popra-

wy stanu ochrony przeciwpożarowe,

udział w akcji ewakuacji uczniów do czasu przybycia jedno-

stek Państwowej Straży Pożarnej.

Pracownicy szkoły odpowiadają za:

przestrzeganie norm i przepisów bezpieczeństwa pożarowego

w zakresie zgodnym z posiadanym zakresem obowiązków

i zajmowanym stanowiskiem,

skuteczne alarmowanie o zaistniałym zagrożeniu,

sprawne powiadamianie o zaistniałym zagrożeniu odpowiednich

osób i służb,

podejmowanie działań gaśniczych za pomocą podręcznego sprzę-

tu gaśniczego i hydrantów wewnętrznych,

bieżącą aktualizację spisu ważniejszych telefonów i adresów,

zapoznawanie uczniów z zasadami bezpieczeństwa pożarowego,

zasadami ewakuacji, użycia podręcznego sprzętu gaśniczego

i hydrantów wewnętrznych będących na wyposażeniu szkoły,

udział w akcji ewakuacji uczniów do czasu przybycia jedno-

stek Państwowej Straży Pożarnej.

Przykładowa organizacja ochrony przeciwpożarowej szkoły:

-9-

- Dyrektor

Prowadzący Sprawy Ochrony P.poż.

Zastępca Dyrektora

Nauczyciele

Uczniowie

Pracownicy Techniczni

-10-

- V. ZASADY BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI OBIEKTU.

W obiektach oraz na terenach przyległych do nich jest zabro-

nione wykonywanie czynności, które mogą spowodować pożar, jego

rozprzestrzenianie się, utrudnienie prowadzenia działania ra-

towniczego lub ewakuacji, a w szczególności:

1) używanie otwartego ognia, palenie tytoniu i stosowanie in-nych czynników mogących zainicjować zapłon występujących

materiałów:

a) w strefie zagrożenia wybuchem, z wyjątkiem urządzeń

przeznaczonych do tego celu,

b) w miejscach występowania materiałów niebezpiecznych po-żarowo,

c) w miejscach występowania innych materiałów palnych,

określonych przez właściciela lub zarządcę

i oznakowanych zgodnie z Polskimi Normami dotyczącymi

znaków bezpieczeństwa;

2) użytkowanie instalacji, urządzeń i narzędzi niesprawnych

technicznie lub w sposób niezgodny z przeznaczeniem albo

warunkami określonymi przez producenta, jeżeli może się to

przyczynić do powstania pożaru, wybuchu lub rozprzestrze-

nienia ognia;

3) garażowanie pojazdów silnikowych w obiektach

i pomieszczeniach nie przeznaczonych do tego celu, jeżeli

nie opróżniono zbiornika paliwa pojazdu i nie odłączono na

stałe zasilania akumulatorowego pojazdu;

4) rozgrzewanie za pomocą otwartego ognia smoły i innych mate-riałów w odległości mniejszej niż 5 m od obiektu, przyle-

głego do niego składowiska lub placu składowego z

materiałami palnymi, przy czym jest dopuszczalne wykonywa-

nie tych czynności na dachach o konstrukcji i po-

kryciu niepalnym w budowanych obiektach, a w pozostałych,

jeżeli zostaną zastosowane odpowiednie, przeznaczone do te-

go celu podgrzewacze;

5) rozpalanie ognisk lub wysypywanie gorącego popiołu i żużla, w miejscu umożliwiającym zapalenie się materiałów palnych

albo sąsiednich obiektów, oraz w mniejszej odległości

od tych obiektów niż 10 m;

6) użytkowanie elektrycznych urządzeń ogrzewczych ustawionych bezpośrednio na podłożu palnym, z wyjątkiem urządzeń eks-

ploatowanych zgodnie z warunkami określonymi przez produ-

centa;

7) przechowywanie materiałów palnych oraz stosowanie elementów wystroju i wyposażenia wnętrz z materiałów palnych

w odległości mniejszej niż 0,5 m od:

a) urządzeń i instalacji, których powierzchnie zewnętrzne mogą nagrzewać się do temperatury przekraczającej

1000 C;

-11-

- b) linii kablowych o napięciu powyżej 1 kV, przewodów uzie-

miających oraz przewodów odprowadzających instalacji

piorunochronnej oraz czynnych rozdzielnic prądu elek-

trycznego, przewodów elektrycznych siłowych i gniazd

wtykowych siłowych o napięciu powyżej 400 V;

c) stosowanie na osłony punktów świetlnych materiałów pal-nych, z wyjątkiem materiałów trudno zapalnych

i niezapalnych, jeżeli zostaną umieszczone w odległości

co najmniej 0,05 m od żarówki;

d) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu insta-lacji elektrycznych, jak wyłączniki, przełączniki,

gniazda wtyczkowe, bezpośrednio na podłożu palnym, jeże-

li ich konstrukcja nie zabezpiecza podłoża przed zapale-

niem;

e) składowanie materiałów palnych na drogach komunikacji

ogólnej służących ewakuacji lub umieszczanie przedmiotów

na tych drogach w sposób zmniejszający ich szerokość al-

bo wysokość poniżej wymaganych wartości;

f) zamykanie drzwi ewakuacyjnych w sposób uniemożliwiający ich natychmiastowe użycie;

g) lokalizowanie elementów wystroju wnętrz, instalacji

i urządzeń w sposób zmniejszający wymiary drogi ewaku-

acyjnej poniżej wartości wymaganych w przepisach tech-

niczno - budowlanych;

h) uniemożliwienie lub ograniczanie dostępu do :

gaśnic i urządzeń przeciwpożarowych,

źródeł wody do celów przeciwpożarowych,

urządzeń uruchamiających instalacje gaśnicze

i sterujących takimi instalacjami oraz innymi insta-

lacjami wpływającymi na stan bezpieczeństwa pożarowe-

go,

wyjść ewakuacyjnych albo okien dla ekip ratowniczych,

wyłączników i tablic rozdzielczych prądu elektryczne-

go oraz kurków głównych instalacji gazowej.

Przeciwdziałanie zagrożeniu pożarowemu w budynku powinno po-

legać w głównej mierze na eliminowaniu potencjalnych źródeł

pożaru. Oznacza to między innymi konieczność przestrzegania

następujących zasad :

1) użytkowanie budynku i poszczególnych pomieszczeń w sposób zgodny z pierwotnymi założeniami projektowymi; wszelkie

zmiany w tym zakresie mogą wystąpić wyłącznie

po dostosowaniu pomieszczeń do nowych funkcji, a tym samym

do nowych wymagań ochrony przeciwpożarowej,

2) utrzymywanie urządzeń i instalacji elektroenergetycznej w pełnej sprawności technicznej,

-12-

- 3) eksploatowanie instalacji elektrycznej z uwzględnieniem

obciążeń, wynikających z przekrojów przewodów

i zastosowanych zabezpieczeń (zgodnie z dokumentacją pro-

jektową),

4) poddawanie instalacji elektrycznej i odgromowej wymaganym okresowym przeglądom i badaniom,

5) uwzględnianie przy adaptacji i modernizacji pomieszczeń

wymagań przepisów budowy i eksploatacji urządzeń (instala-

cji) elektrycznych, zwłaszcza w przypadkach podłączenia

dodatkowych odbiorników energii elektrycznej,

6) instalowanie opraw oświetleniowych oraz osprzętu instala-cji elektrycznych (np. wyłączniki, gniazda wtyczkowe) na

podłożu niepalnym lub z odpowiednią izolacją od palnego

podłoża, uniemożliwiającą jego zapalenie,

7) stosowanie osłon na punktach świetlnych w podręcznych ma-gazynkach,

8) składowanie materiałów palnych tylko w pomieszczeniach

przeznaczonych do tego celu; zabronione jest przy tym

składowanie ich w pomieszczeniach o dotychczasowym prze-

znaczeniu biurowym, dydaktycznym lub innej funkcji niż ma-

gazynowa, bez dostosowania tych pomieszczeń do nowych wy-

magań ochrony przeciwpożarowej,

9) zakaz palenia tytoniu i używania otwartego ognia

na terenie szkoły,

10) zakaz przechowywania palnych gazów w budynku szkoły,

11) zakaz użytkowania przenośnych ogrzewaczy wnętrzowych

z odkrytą spiralą grzewczą (dopuszczalne są jedynie typu

zamkniętego),

12) zakaz użytkowania grzałek elektrycznych - dopuszczalne

są ogrzewacze z zabezpieczeniem termo bimetalowym (np.

czajniki elektryczne ustawiane na niepalnym podłożu,

13) pozostawienie po zakończeniu pracy włączonych urządzeń

(z wyjątkiem tych urządzeń, które mają działać w sposób

ciągły).

-13-

- VI. ZASADY BEZPIECZNEJ EKSPLOATACJI URZĄDZEŃ I INSTALACJI.

Analiza potencjalnych czynników i przyczyn powstawania pożarów

w budynkach dowodzi, że poważnym źródłem zagrożenia pożarowego

są różnego rodzaju instalacje i urządzenia techniczne, które

mogą mieć istotny wpływ na eliminację lub ograniczenie możli-

wości powstania bądź rozprzestrzeniania się pożaru, a

także na skuteczność prowadzonych działań ratowniczych.

Z powyższego wynika, że stała troska o należyty stan technicz-

no-użytkowy znajdujących się w budynku instalacji, urządzeń i

sprzętu jest bardzo ważnym zadaniem i obowiąz-

kiem Dyrektora Szkoły oraz wszystkich pracowników.

Obowiązujące przepisy przeciwpożarowe formułują następujące

zasady ogólne ochrony przeciwpożarowej instalacji:

instalacje i urządzenia techniczne będące wyposażeniem bu-

dynku, powinny pod względem bezpieczeństwa pożarowego odpo-

wiadać warunkom technicznym, określonym w Polskich Normach i

przepisach szczególnych,

przy doborze instalacji i urządzeń należy uwzględnić funkcje

i przeznaczenie budynku oraz wynikające stąd czynniki zagro-

żenia,

wszelkie instalacje i urządzenia techniczne należy użytkować

i utrzymywać w stanie zgodnym z warunkami technicznymi

i wymaganiami ustalonymi przez producenta, a w szczególności

należy je poddawać okresowym przeglądom i konserwacji,

eksploatacja instalacji i urządzeń, których stan techniczny

może przyczynić się do powstania pożaru, wybuchu lub roz-

przestrzeniania się ognia jest zabroniona.

Mając na względzie prawidłową i bezpieczną eksploatację insta-

lacji i urządzeń technicznych w budynku należy przestrzegać

niżej wymienionych wymagań.

1. Instalacje i urządzenia techniczne.

1.1. Instalacja elektryczna.

Należy przeprowadzać okresową kontrolę instalacji elektrycz-

nej, nie rzadziej niż raz na 5 lat, w zakresie:

stanu sprawności połączeń,

stanu osprzętu elektrycznego,

zabezpieczeń i środków ochrony przeciwporażeniowej, w tym:

- oporności izolacji przewodów,

- uziemień instalacji i aparatów,

- zadziałania wyłączników różnicowo - prądowych.

Podczas przeglądów należy również sprawdzać działanie przeciw-

pożarowego wyłącznika prądu.

-14-

- Miejsce lokalizacji przeciwpożarowego wyłącznika prądu należy

oznakować znakiem „Przeciwpożarowy wyłącznik prądu”, zgodnym

z PN-92/N-01256.

1.2. Instalacja odgromowa.

Należy przeprowadzać okresową kontrolę instalacji odgromowej,

nie rzadziej niż raz na 5 lat, w zakresie:

oględzin części naziemnej i sprawdzeniu ciągłości połączeń,

sprawdzeniu stanu uziomów po ich odkopaniu,

pomiaru rezystancji uziemienia.

Dla instalacji odgromowej należy założyć „Metrykę urządzenia

piorunochronnego”.

1.3. Instalacja kominowa i wentylacyjna.

Zanieczyszczenia z przewodów spalinowych (kotłownie gazowe

i olejowe) należy usuwać co najmniej raz na 6 miesięcy.

Zanieczyszczenia z przewodów wentylacji grawitacyjnej należy

usuwać co najmniej 1 raz w roku.

Zanieczyszczenia z przewodów kominowych (kotłownie na paliwo

stałe np. węgiel) należy usuwać ca najmniej raz na 3 miesiące.

W.w. instalacje powinny być poddawane okresowej kontroli stanu

technicznego co najmniej 1 raz w roku. Kontrole stanu tech-

nicznego może przeprowadzać mistrz kominiarski.

1.4. Instalacja gazu przewodowego.

Instalacja gazowa powinna być poddawana okresowym przeglądom

polegającym na sprawdzeniu stanu technicznej sprawności

i szczelności co najmniej 1 raz w roku.

Kontrolę stanu technicznego w.w. instalacji mogą przeprowadzać jedynie osoby posiadające odpowiednie kwalifikacje zawodowe (uprawnienia branżowe).

Protokoły z wyżej wymienionej kontroli i pomiarów oraz metrykę urządzenia piorunochronne-go należy przechowywać wraz z dokumentacją techniczno-budowlaną obiektu (książka obiektu budowlanego), a wszelkie stwierdzone podczas kontroli usterki niezwłocznie usuwać.

-15-

- 2. Instalacje i urządzenia przeciwpożarowe i awaryjne.

2.1. Oświetlenie awaryjne - ewakuacyjne.

W budynkach szkół, oświetlenie awaryjne – ewakuacyjne należy

montować w pomieszczeniach, których powierzchnia przekracza

2000 m2 (np. duża sala sportowa), na drogach ewakuacyjnych pro-

wadzących z tych pomieszczeń oraz na drogach ewakuacyjnych po-

zbawionych oświetlenia naturalnego (np. ciemne korytarze).

Oświetlenie ewakuacyjne powinno pojawić się w czasie nie dłuż-

szym niż 2 sekundy po zaniku innych rodzajów oświetlenia elek-

trycznego. Oświetlenie to powinno działać przez minimum

2 godziny od momentu zaniku napięcia zasilania, a jego natęże-

nie, mierzone na poziomie podłogi drogi ewakuacyjnej, nie po-

winno być mniejsze niż 0,5 luksa.

Należy zapewnić sprawność oświetlenia awaryjnego - ewakuacyj-

nego. Przeglądy i konserwacja układów oświetlenia powinna się

odbywać w zakresie i na zasadach określonych w DTR producenta.

2.2. Drzwi przeciwpożarowe.

Drzwi przeciwpożarowe stanowią granice stref pożarowych

lub pomieszczeń wydzielonych pożarowo takich jak: strych nie-

użytkowy, kotłownia CO (węglowa, gazowa lub na olej opałowy).

Drzwi przeciwpożarowe zastosowane w budynku należy poddawać

okresowej kontroli w zakresie i czasookresach ustalonych przez

producenta urządzeń. W szczególności należy zwrócić uwagę

na regulację zawiasów samo zamykających. Drzwi przeciwpożarowe

nie domykające się nie stanowią bariery dla ognia i dymu.

Czasookresy i zakres kontroli zawiera dokumentacja techniczno

-ruchowa drzwi opracowana przez producenta.

Drzwi przeciwpożarowe należy oznakować znakiem „Drzwi przeciw-

pożarowe”, zgodnym z PN-92/N-01256.

-16-

- 2.3. Hydranty wewnętrzne.

Instalacje wodociągowe wewnętrzne przeciwpożarowe stosuje się

w szkołach, których budynki mieszczą się w grupie budynków

co najmniej średnio wysokich.

W budynkach użyteczności publicznej stosuje się obecnie hy-

dranty typ 25 z wężem półsztywnym. Starsze szkoły mogą być wy-

posażone w hydranty wewnętrzne typ 52 z wężem płasko składa-

nym.

Minimalna wydajność mierzona na prądownicy powinna wynosić:

1,0 dm3/s dla hydrantu 25,

2,5 dm3/s dla hydrantu 52,

przy ciśnieniu dynamicznym zapewniającym uzyskanie takiej wy-

dajności.

Instalacja powinna zapewniać podanie wody z 2 sąsiednich hy-

drantów jednocześnie.

Węże stanowiące wyposażenie hydrantów wewnętrznych powinny być

raz na 5 lat poddawane próbie ciśnieniowej na maksymalne ci-

śnienie robocze, zgodnie z polską normą dotyczącą konserwacji

hydrantów wewnętrznych.

Hydranty wewnętrzne należy oznakować znakiem „Hydrant” zgodnym

z PN-92/N-01256.

2.4. Gaśnice.

Większość pożarów, które powstają w budynkach użyteczności pu-

blicznej bierze swój początek przeważnie z małego źródła, któ-

rym może być np. zwarcie instalacji elektrycznej, płomień nie

dogaszonej zapałki, niedopałek papierosa rzucony na materiał

podatny na zapalenie. Żeby nie dopuścić do rozszerzania się

początkowo małych źródeł ognia należy dążyć do ugaszenia go

w początkowej fazie. Gaśnice przeznaczone są do gaszenia poża-

rów w zarodku, w pierwszej fazie ich powstania.

Gaśnica to sprzęt, w którym ciśnienie wewnętrzne umożliwia wy-

rzucenie środka gaśniczego i skierowanie go na ognisko pożaru.

Rozróżnia się następujące rodzaje gaśnice:

gaśnica śniegowa z CO2 – gaśnica przenośna, z której uwal-

niany jest dwutlenek węgla na skutek wyzwolenia mechanizmu

uwalniającego,

gaśnica wodna i pianowa z wodnymi środkami gaśniczymi,

z czynnikiem napędowym w oddzielnym zbiorniku – gaśnica

przenośna, z której wyrzucana jest woda, piana lub wodne

-17-

- środki gaśnicze na skutek uwolnienia czynnika napędowego

z oddzielnego zbiornika,

gaśnica proszkowa będąca pod stałym ciśnieniem – gaśnica

przenośna, z której uwalniany jest proszek na skutek wyzwo-

lenia urządzenia uruchamiającego,

gaśnica proszkowa z czynnikiem napędowym w oddzielnym zbior-

niku – gaśnica przenośna, z której wyrzucany jest proszek na

skutek uwolnienia czynnika napędowego z od-

dzielnego zbiornika.

Wyżej wymienione gaśnice są przenośne, przeznaczone

do przenoszenia i uruchamiania ręcznego, o masie w stanie go-

towości do działania nie większej niż 20 kg. Typ gaśnic ozna-

czony jest następującymi literami:

W - gaśnica wodna,

WP - gaśnica pianowa (używana jest również litera W),

P - gaśnica proszkowa,

S - gaśnica śniegowa.

Odmiany gaśnic ze względu na sposób magazynowania czynnika na-

pędowego oznaczono następującymi literami:

X – pod stałym ciśnieniem – czynnik napędowy w zbiorniku ga-

śnicy,

Z - z dodatkowym zbiornikiem – czynnik napędowy w oddzielnym

zbiorniku.

Obiekt powinien być wyposażony w gaśnice przenośne spełniające

wymagania polskich norm (będących odpowiednikami norm europej-

skich EN) dotyczących gaśnic. Obiekt należy wyposażyć w ga-

śnice w zależności od kategorii zagrożenia ludzi, wielkości

obciążenia ogniowego oraz powierzchni (jednostki odniesienia).

W strefach pożarowych zaliczonych do kategorii zagrożenia

ludzi ZL III jedna jednostka masy środka gaśniczego 2 kg (lub

3 dm3 jeżeli środek jest w postaci płynnej) powinna przypadać

na każde 100 m2 powierzchni strefy.

Przy ustalaniu rodzaju gaśnic należy stosować zasadę, aby śro-

dek gaśniczy był dostosowany do tych grup pożarów, które mogą

wystąpić w obiekcie. Zaleca się stosować gaśnice proszkowe z

proszkiem gaśniczym do gaszenia pożarów grup ABC.

Gaśnice powinny być poddawane przeglądom technicznym

i czynnościom konserwacyjnym zgodnie z zasadami określonymi

w polskich normach dotyczących gaśnic oraz w instrukcjach ob-

sługi.

Przeglądy techniczne i czynności konserwacyjne powinny być

przeprowadzane w czasookresach i w sposób zgodny z instrukcją

ustaloną przez producenta, nie rzadziej jednak niż 1 raz

w roku.

Gaśnice w obiektach powinny być rozmieszczone:

1)w miejscach łatwo dostępnych i widocznych:

przy wejściach do budynków,

-18-

- na klatkach schodowych,

na korytarzach,

przy wyjściach z pomieszczeń na zewnątrz;

2)w miejscach nie narażonych na uszkodzenia mechaniczne oraz

działanie źródeł ciepła (np. piece, grzejniki);

3)w obiektach wielokondygnacyjnych - w tych samych miejscach

na każdej kondygnacji, jeżeli pozwalają na to istniejące

warunki.

Przy rozmieszczaniu gaśnic powinny być spełnione następujące

warunki:

1)odległość z każdego miejsca w obiekcie, w którym może prze-

bywać człowiek do najbliższej gaśnicy, nie powinna być

większa niż 30 m;

2)do gaśnic powinien być zapewniony dostęp o szerokości co

najmniej 1 m,

3)gaśnica powinna być zamontowana na ścianie, w wieszaku do-

starczonym przez producenta, na wysokości 1,35 m

od poziomu podłogi.

Miejsca lokalizacji gaśnic należy oznakować znakiem „Gaśnica”

zgodnym z PN-92/N-01256/01.

-19-

- VII.ZASADY POSTĘPOWANIA NA WYPADEK POŻARU I INNEGO MIEJSCOWEGO

ZAGROŻENIA.

1. Alarmowanie.

1. Każdy kto zauważył pożar lub uzyskał informację

o pożarze obowiązany jest zachować spokój i nie dopuszczając

do powstania paniki natychmiast zaalarmować:

osoby znajdujące się w bezpośrednim sąsiedztwie pożaru,

osoby przebywające na pozostałych kondygnacjach budynku,

Dyrektora Szkoły lub jego Zastępcę,

Państwową Straż Pożarną - tel. 998.

2. Alarmowanie osób należy przeprowadzić z godnie z procedurą opisaną w rozdziale pt. „Warunki ewakuacji ludzi z budynku”.

3. Alarmowanie Państwowej Straży Pożarnej należy przeprowadzić z najbliższego telefonu. Po uzyskaniu połączenia z Miejskim

Stanowiskiem Kierowania Państwowej Straży Pożarnej

w Bielsku-Białej należy wyraźnie podać:

co się zdarzyło np. pożar, wybuch,

dokładny adres miejsca zdarzenia,

czy istnieje zagrożenie życia ludzkiego,

numer telefonu, z którego się alarmuje oraz swoje imię

i nazwisko.

Słuchawkę można odłożyć dopiero po potwierdzeniu przyjęcia

zgłoszenia o zdarzeniu przez dyspozytora straży pożarnej.

Jeżeli pozwoli na to sytuacja zgłaszający powinien przez kilka

minut pozostać przy telefonie, gdyż może zaistnieć konieczność

uzyskania dodatkowych informacji przez straż pożarną.

4. W razie potrzeby (wypadek, awaria) alarmować:

Pogotowie Ratunkowe - tel. 999,

Policję - tel. 997,

Pogotowie Energetyczne - tel. 991,

Pogotowie gazowe - tel. 992.

2. Zasady postępowania przy likwidacji pożaru.

1. Wszyscy pracownicy szkoły powinni mieć dokładne i aktualne informacje na temat:

sposobów i zasad organizacji ewakuacji uczniów przebywa-

jących w poszczególnych pomieszczeniach budynku,

rozkładu pomieszczeń i dróg komunikacyjnych oraz kierun-

ków i wyjść ewakuacyjnych,

miejsc przebywania ludzi,

rozmieszczenia i zasad obsługi hydrantów wewnętrznych ga-

śnic,

-20-

- miejsc zainstalowania telefonów w budynku,

lokalizacji przeciwpożarowego wyłącznika prądu,

lokalizacji najbliższego hydrantu zewnętrznego lub innych

źródeł przeciwpożarowego zaopatrzenia wodnego,

sposobu alarmowania Państwowej Straży Pożarnej.

2. Równocześnie z prowadzonym alarmowaniem należy przystąpić

do akcji gaśniczej za pomocą gaśnic lub hydrantów wewnętrz-

nych, w początkowej fazie rozwoju pożaru (o ile jest to moż-

liwie i działania nie są utrudnione przez płomienie, wysoką

temperaturę i dym) oraz przeprowadzić akcję ewakuacyjną

uczniów z poszczególnych kondygnacji budynku.

3. Do czasu przybycia jednostek Państwowej Straży Pożarnej ak-cją ratowniczo-gaśniczą kieruje Dyrektor Szkoły lub osoba

przez niego wyznaczona.

4. Po przybyciu pierwszego zastępu Państwowej Straży Pożarnej kierownictwo akcją ratowniczo-gaśniczą przejmuje jej dowód-

ca, któremu należy przekazać wszystkie informacje o

zaistniałym zdarzeniu, a następnie podporządkować się jego

poleceniom.

5. Każda osoba przystępująca do akcji ratowniczo-gaśniczej po-winna pamiętać o następujących zasadach:

1) W pierwszej kolejności należy ratować zagrożone osoby.

2) Należy pamiętać, że działania ewakuacyjne mają pierwszeń-stwo przed działaniami gaśniczymi, a ewakuacja ludzi przed

ewakuacją mienia.

3) Należy przeciwdziałać panice wśród osób przebywających

w budynku wzywając do zachowania spokoju i informując

o drogach ewakuacyjnych.

4) Należy przystąpić do gaszenia pożaru przy pomocy gaśnic lub hydrantów wewnętrznych, pamiętając o uprzednim wyłą-

czeniu prądu elektrycznego za pomocą przeciwpożarowego wy-

łącznika prądu.

5) Szybkie i prawidłowe uruchomienie podręcznego sprzętu ga-śniczego umożliwi ugaszenie pożaru w zarodku.

6) Należy usunąć z zasięgu ognia, w miarę możliwości materia-ły palne, a w szczególności materiały sprzyjające gwałtow-

nemu rozprzestrzenianiu się pożaru.

7) Wchodząc do pomieszczeń i stref zadymionych przyjąć pozy-cję pochyloną (jak najbliżej podłogi) oraz zabezpieczyć

drogi oddechowe prostymi środkami stosując np. wilgotną

chustkę, tampon, gazę.

8) Nie należy bez potrzeby otwierać drzwi i okien

w pomieszczeniach, w których powstał pożar, ponieważ do-

pływ świeżego powietrza będzie sprzyjał rozprzestrzenianiu

się pożaru.

-21-

- VIII. PRACE NIEBEZPIECZNE POŻAROWO.

1. Postanowienia wstępne.

1) Prace niebezpieczne pożarowo zwane dalej "pracami" są to prace remontowo-budowlane związane z używaniem otwartego

ognia np. spawanie, zgrzewanie, lutowanie, cięcie przy

użyciu palników lub pił tarczowych, podgrzewanie, prowa-

dzone wewnątrz budynku, na terenie do niego przyległym.

2) O bezpieczeństwie prac decyduje fachowe przygotowanie

prowadzących je brygad (firm), używanie odpowiednich na-

rzędzi i stosowanie ustalonych sposobów zabezpieczenia.

3) Przed rozpoczęciem prac Dyrektor Szkoły lub osoba przez niego wyznaczona i wykonawca powinni:

ocenić zagrożenie pożarowe w rejonie, w którym prace

będą wykonywane,

ustalić rodzaj przedsięwzięć mających na celu niedo-

puszczenie do powstania pożaru lub wybuchu,

wskazać osoby odpowiedzialne za zabezpieczenie miejsca

pracy, za przebieg oraz zabezpieczenie miejsca po za-

kończeniu pracy.

4) Pracownicy firm obcych prowadzących i nadzorujących prace zobowiązani są do ścisłego przestrzegania postanowień ni-

niejszej instrukcji.

2. Organizacja prac niebezpiecznych pożarowo.

Odpowiedzialność za bezpieczne pod względem pożarowym prowa-

dzenie prac ponosi wykonawca tych prac, który przed rozpo-

częciem pracy powinien zapoznać się z ustaleniami zawartymi

w niniejszych zasadach zabezpieczenia prac niebezpiecznych

pożarowo. Zapis o odpowiedzialności za bezpieczeństwo poża-

rowe powinien znaleźć odzwierciedlenie w umowie na wy-

konanie prac lub na oddzielnym oświadczeniu.

3. Wskazania przeciwpożarowe w zakresie przygotowania budynku

i pomieszczeń do wykonywania prac niebezpiecznych pożarowo.

Prace niebezpieczne pożarowo należy prowadzić w sposób unie-

możliwiający powstanie pożaru, w związku z czym należy prze-

strzegać poniższych zasad:

1) Pomieszczenia lub miejsca, w których mają odbywać się

prace, należy oczyścić z wszelkich materiałów palnych.

2) Palne przedmioty lub przedmioty niepalne ale

w opakowaniach palnych należy odsunąć na bezpieczną odle-

głość od miejsca prowadzenia "prac" celem uniemożliwienia

powstania pożaru od rozprysków spawalniczych.

3) Jeżeli powyższy warunek nie może być spełniony, wszystkie materiały palne, na które mogą oddziaływać rozpryski spa-

walnicze należy zabezpieczyć kocami gaśniczymi, arkuszami

blachy lub w inny skuteczny sposób.

-22-

- 4) Przed rozpoczęciem prac należy sprawdzić, czy

w sąsiednich pomieszczeniach nie znajdują się materiały

lub przedmioty mogące ulec zapaleniu wskutek przewodnic-

twa cieplnego bądź rozprysków spawalniczych.

5) Jeżeli w pobliżu miejsca spawania znajdują się otwory

przelotowe, instalacyjne lub kablowe należy je uszczelnić

materiałem niepalnym, celem niedopuszczenia do przenika-

nia rozprysków spawalniczych do sąsiednich pomieszczeń

bądź na inne kondygnacje.

6) Wszelkie kable, przewody elektryczne oraz instalacyjne

z palną izolacją powinny być zabezpieczone przed uszko-

dzeniami mechanicznymi i rozpryskami spawalniczymi.

7) W pomieszczeniach, w których wcześniej wykonywano malowa-nie z użyciem łatwo zapalnych farb i lakierów, prace mogą

być prowadzone wyłącznie po sezonowaniu pomieszczenia w

czasie określonym przez producenta materiału malarskiego.

8) Przy prowadzeniu prac w budynkach posiadających palne

elementy wystroju wnętrza, należy zwrócić uwagę

na następujące zagadnienia:

czy w przewidywanym miejscu prowadzenia prac występują

palne elementy wystroju wnętrza, izolacje, wykładziny

elementy budowlane mogące ulec zapaleniu od rozprysków

spawalniczych,

czy konstrukcje metalowe, przewody bądź inne elementy

podlegające działaniu otwartego ognia nie stykają się

bezpośrednio z palnymi elementami budynku (pomieszcze-

nia) oraz czy wskutek przewodnictwa cieplnego nie na-

stąpi zapalenie elementów budowlanych lub materiałów w

sąsiednim pomieszczeniu,

sposób zabezpieczenia palnych elementów budynku (po-

mieszczenia) przed działaniem ognia (źródeł ciepła),

sposób zabezpieczenia spawanych konstrukcji, przewo-

dów, elementów przed nadmiernym nagrzaniem w

celu zapobieżenia zapalenia elementów budowlanych

wskutek przewodnictwa cieplnego.

9) W miejscu dokonywania prac spawalniczych przygotować:

pojemnik metalowy, wypełniony wodą na odpadki drutu

spawalniczego i elektrod,

materiały izolacyjne i osłaniające, niezbędne

do zabezpieczenia toku prac spawalniczych (koce gaśni-

cze, blachy stalowe),

podręczny sprzęt gaśniczy, umożliwiający likwidację

wszelkich źródeł ognia.

Wzory protokołu zabezpieczenia i prowadzenia prac spawalni-

czych w załączniku do instrukcji.

-23-

- IX. EWAKUACJA LUDZI Z BUDYNKU.

Budynek szkoły jest budynkiem użyteczności publicznej zaliczo-

nym do kategorii zagrożenia ludzi ZL III.

W obiektach użyteczności publicznej mamy do czynienia z dużą

zbiorowością ludzką o różnych cechach psycho - fizycznych.

Najczęściej charakter tej zbiorowości oraz warunki techniczne

ewakuacji decydują o powodzeniu akcji ratowniczej.

Do podstawowych czynników wpływających na zachowanie się lu-

dzi w budynku zagrożonym, należą:

charakter źródła zagrożenia, np. ogień, dym,

rodzaj budynku, jego konstrukcja i wystrój wnętrz,

struktura funkcjonalno - przestrzenna budynku (rozwiązania

komunikacyjne, techniczne warunki ewakuacji, instalacje

techniczne),

sposoby i rodzaje zabezpieczeń przeciwpożarowych budynku,

cechy psycho - motoryczne pojedynczych osób i zbiorowości

ludzkich.

W większości przypadków pożary w obiektach użyteczności pu-

blicznej powodują konieczność nagłej ewakuacji ludzi. Koniecz-

ność ta wynika z bezpośredniego zagrożenia temperaturą powsta-

łą w wyniku pożaru, a także ze względu na rozprzestrzenianie

się toksycznych dymów i gazów pożarowych, które powodują real-

ne zagrożenie zdrowia i życia ludzkiego.

W obliczu bezpośredniego zagrożenia ludzi przebywających

w obiekcie równocześnie z podjęciem akcji gaśniczej za pomocą

gaśnic lub hydrantów wewnętrznych, należy rozpocząć ewakuację

ludzi z budynku. Ewakuacja musi zostać podjęta natychmiast po

zauważeniu pożaru, jeszcze przed przybyciem jednostek straży

pożarnej, ponieważ każde opóźnienie może spowodować zagrożenie

życia ludzi przebywających w budynku objętym pożarem.

Ewakuacja - to szybkie i bezpieczne opuszczenie budynku, po-

mieszczeń zagrożonych przez osoby w nich przebywające, wyzna-

czonymi drogami i wyjściami ewakuacyjnymi do strefy bezpiecz-

nej.

Zakłada się, że w budynku szkoły, w tym samym czasie może po-

wstać tylko jedno źródło pożaru lub inne miejscowe zagrożenie,

powodujące konieczność przeprowadzenia ewakuacji.

Ewakuacja z budynku, w którym powstał pożar lub inne źródło

zagrożenia, może nastąpić samorzutnie po wykryciu pożaru (in-

nego miejscowego zagrożenia) lub po zarządzeniu ewakuacji.

Zakres ewakuacji bywa bardzo różny i zależy głównie od:

lokalizacji źródła pożaru, jego zasięgu i prędkości rozprze-

strzeniania się ognia,

stopnia zagrożenia spowodowanego pożarem,

liczby osób ewakuowanych oraz ich sprawności fizycznej

i psychicznej,

-24-

- liczby znajdujących się w dyspozycji sił i środków ewaku-

acji.

Istotą bezpiecznej ewakuacji jest rozpoczęcie jej

w odpowiednim momencie i najlepiej w sposób zorganizowany.

Ewakuację należy rozpocząć w sytuacji zagrożenia życia lub

zdrowia osób przebywających w obiekcie. Decyzja taka

w sytuacji realnego zagrożenia zapada z reguły samoistnie,

niemniej w świetle obowiązujących przepisów za jej podjęcie

jest odpowiedzialny Dyrektor Szkoły lub osoba, której powie-

rzono opiekę nad bezpieczeństwem ludzi w obiekcie.

Ewakuacja nie jest konieczna, a nawet jest nie wskazana

w przypadku, gdy źródło ognia zostało zlokalizowane i nie sta-

nowi zagrożenia dla przebywających w budynku osób, a jego li-

kwidacja jest możliwa za pomocą gaśnic lub hydrantów wewnętrz-

nych.

Ewakuacja powinna obejmować osoby przebywające w budynku przy

wykorzystaniu odpowiednio oznakowanych dróg i wyjść ewakuacyj-

nych, w skrajnych wypadkach z wykorzystaniem każdej z dróg i

wyjść, o ile oczywiście nie zostały one już odcięte przez

płomienie lub dym. Kryterium decydującym o skuteczności prowa-

dzenia działań ewakuacyjnych jest czas ewakuacji.

W sytuacji wystąpienia zagrożenia, które powoduje konieczność

przeprowadzenia ewakuacji osób i mienia z obiektu, decyzję

wydaje Dyrektor Szkoły lub uprawniona osoba, odpowiedzialna

za bezpieczeństwo w obiekcie.

Z uwagi na nadzór i odpowiedzialność za bezpieczeństwo, decy-

zję o ewakuacji podejmuje w oparciu o ocenę sytuacji i

występujące zagrożenie:

Dyrektor Szkoły (w zakresie ewakuacji całego obiektu),

nauczyciel prowadzący zajęcia dydaktyczne (w zakresie ewaku-

acji pomieszczenia dydaktycznego),

po przybyciu jednostki Państwowej Straży Pożarnej jej dowód-

ca (w zakresie ewakuacji całego obiektu).

Decyzja ta w szczególności musi zawierać informację o zakresie

ewakuacji, liczbie osób przewidzianych do ewakuacji, sposobach

i kolejności opuszczania obiektu, rodzaju ewakuowanego mienia,

a także musi określać drogi ruchu i rejon dla gromadzenia ewa-

kuowanych osób i mienia.

Zgodnie z postanowieniami § 13 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 16 czerwca 2003 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów (Dz. U. Nr 121z 2003 r., poz. 1138) w obiektach zawierających strefę pożarową dla ponad 50 osób będących jej stałymi użytkownikami, zarządzający obiektem (Dyrektor Szkoły) powinien co najmniej raz na 2 lata przeprowadzić praktyczne sprawdzenie organizacji ewakuacji. O terminie przeprowadzania ćwiczeń należy powiadomić Komendanta Miejskiego Państwowej Straży Pożarnej w Bielsku-Białej, jednak nie później niż na tydzień przed ich planowanym przeprowadzeniem.

-25-

- 1. Wskazania dla kierującego ewakuacją.

1. Przy podejmowaniu decyzji o ewakuacji należy:

określić rodzaj, sposoby i kolejność ewakuacji,

określić wymagane siły i środki do ewakuacji,

wyznaczyć nauczycieli odpowiedzialnych za koordynację

ewakuacji, którzy pomogą w szybkim i sprawnym opuszczeniu

budynku, informując jednocześnie o wyznaczonych miejscach

zbiórki dla ewakuowanych ludzi,

określić sposoby, kolejność i rodzaj ewakuacji składników

mienia,

nawiązać łączność z Państwową Strażą Pożarną, ewentualnie

powiadomić Pogotowie Ratunkowe i Policję.

2. Ogłaszając alarm nie należy dopuścić do powstania paniki. Osoby ogarnięte paniką zachowują się nieracjonalnie, tworząc

tłum podatny na wszelkie sugestie. Zdarza się też, że nie

reagują na polecenia ratowników, tratują słabszych, napiera-

ją na wyjścia ewakuacyjne, czy ignorują oznakowania prowa-

dzące do wyjścia ewakuacyjnego.

3. Sygnałem alarmowym informującym o zagrożeniu może być infor-macja ogłoszona ustnie lub w inny dostępny sposób.

Alarm o pożarze lub innym zagrożeniu i rozpoczęciu ewakuacji

ogłasza się:

1) Dzwonkiem elektrycznym – np. trzy dzwonki trwające po

5 sekund, przerwa między dzwonkami 5 sekund.

2) Poprzez system radiowęzła szkolnego – nadając komunikat o treści np. „Nakazuje się natychmiastowe opuszczenie bu-

dynku szkoły przez uczniów i nauczycieli”. Nie należy

przy tym podawać prawdziwej przyczyny ewakuacji w celu

niedopuszczenia do powstania paniki.

3) W sytuacjach awaryjnych (awaria radiowęzła i dzwonka

elektrycznego) – alarm ogłasza się dzwonkiem ręcznym np.

trzy serie dzwonków trwające po 5 sekund, przerwa między

seriami dzwonków 5 sekund.

4. Ogłoszenia alarmu dla osób przebywających w budynku powinien dokonać Dyrektor Szkoły lub osoba przez niego upoważniona.

5. Osoby ewakuowane, jeżeli okoliczności na to pozwalają, nale-ży wyprowadzać w grupach. Osoby o częściowym ograniczeniu

zdolności do samodzielnego poruszania się mogą ewakuować się

przy pomocy innych osób – ujęte pod rękę, przytrzymujące się

za szyję ratującego lub podtrzymywane pod ramiona.

6. Należy pamiętać, aby w pierwszej kolejności ewakuować:

osoby o ograniczonej zdolności poruszania się,

-26-

- osoby z bezpośrednio zagrożonych pomieszczeń, które znaj-

dują się na drodze rozprzestrzeniania się zagrożenia,

osoby z pomieszczeń, z których wyjście lub dotarcie

do bezpiecznych dróg ewakuacyjnych może zostać odcięte

np. przez dym.

7. Po opuszczeniu wszystkich pomieszczeń przez osoby znajdujące się w budynku, w przypadku nie dotarcia jeszcze na miejsce

jednostek Państwowej Straży Pożarnej, Dyrektor Szkoły wydaje

polecenie grupie liczącej co najmniej dwóch nauczycieli

sprawdzenia, czy w poszczególnych pomieszczeniach nie zosta-

ła żadna osoba. W trakcie wykonywania tej kontroli osoby te

powinny zachować szczególną ostrożność, zwłaszcza w po-

mieszczeniach zagrożonych bezpośrednio przez pożar lub inne

miejscowe zagrożenie.

8. W przypadku podjęcia próby gaszenia pożaru przez pracowników należy zwrócić szczególną uwagę na bezpieczeństwo i mieć

na uwadze fakt występowania toksycznych gazów pożarowych.

9. Po zakończonej ewakuacji z budynku, należy sprawdzić stan

osobowy poszczególnych klas, czy wszystkie osoby biorące

udział w zajęciach opuściły obiekt.

2. Obowiązki nauczycieli w zakresie ewakuacji.

Wszyscy nauczyciele mają obowiązek znać informacje na temat:

rozkładu pomieszczeń w całym budynku oraz ich funkcji

i zawartości,

miejsc możliwego przebywania ludzi w budynku,

dróg i kierunków ewakuacji oraz wyjść ewakuacyjnych

z pomieszczeń i budynku,

możliwego zachowania się ludzi w stanie zagrożenia,

sposobów i metod zapobiegania panice oraz utrzymania dyscy-

pliny w grupie,

udzielania poszkodowanym pierwszej pomocy przedmedycznej,

rozmieszczenia aparatów telefonicznych na terenie budynku,

kluczy od pomieszczeń - w tym zapasowych oraz sprzętu ochro-

ny przeciwpożarowej.

Podczas ewakuacji nauczyciele mają obowiązek nadzorować prze-

bieg ewakuacji, a po jej zakończeniu sprawdzić stan osobowy

ewakuowanych klas.

Pracownicy szkoły, którzy nie biorą udziału w organizacji ak-

cji ewakuacyjnej, z chwilą ogłoszenia alarmu zobowiązani są

natychmiast otworzyć wszystkie drzwi prowadzące na zewnątrz

budynku i pomagać wyprowadzać uczniów na zewnątrz.

-27-

- 3. Wskazania dla osób ewakuowanych.

1. Zaalarmowani o zagrożeniu pożarowym winni zachować spokój, zorganizować się w grupy pod nadzorem nauczyciela

i podporządkować się poleceniom organizujących ewakuację,

udając się w kierunku wyjść ewakuacyjnych z budynku, zgodnie

ze wskazaniami znaków ewakuacyjnych rozmieszczonych

na drogach ewakuacyjnych.

2. Pamiętajmy, że najniższe temperatury i zadymienie panują tuż nad podłogą. Odcinki o dużym zadymieniu pokonujemy w pozycji

pochylonej.

3. Produkty spalania są trujące. Należy więc jak najszybciej opuścić zadymione pomieszczenia i korytarze. Nie wolno za-

trzymywać się ani poruszać w kierunku przeciwnym

do kierunku ewakuacji.

4. W przypadku silnego zadymienia korytarzy i braku możliwości bezpiecznego, poruszania się nimi, nauczyciel z uczniami po-

winien pozostać wewnątrz pomieszczenia, oczekując na pomoc

jednostek ratowniczych. Wskazane jest przy tym uszczelnienie

drzwi, w miarę posiadanych możliwości i środków oraz otwar-

cie okien. Swoją obecność należy sygnalizować wszelkimi moż-

liwymi sposobami, oczekując na pomoc z zewnątrz –

ewakuację przy pomocy sprzętu ratowniczego przybyłych jedno-

stek Państwowej Straży Pożarnej.

5. Poruszając się po klatkach schodowych i korytarzach należy przestrzegać zasady ruchu prawostronnego, pozostawiając lewą

stronę wolną dla ratowników.

6. W czasie schodzenia klatką schodową szybkość poruszania się dostosować do szybkości osób znajdujących się niżej.

7. Po opuszczeniu budynku uczniowie pod nadzorem nauczyciela

powinni przejść do wyznaczonego miejsca – rejonu zbiórki

i czekać na sprawdzenie stanu osobowego oraz dalsze dyspozy-

cje kierującego akcją ewakuacyjną. Jako miejsce zbiórki dla

ewakuowanych uczniów wyznacza się: boisko szkolne, parking

przed budynkiem szkoły, podwórze szkoły. Wyznaczone miejsca

zbiórek dla ewakuowanych należy oznakować znakiem „Miejsce

zbiórki do ewakuacji”, zgodnym z PN-92/N-01256.

-28-

- 4. Oznakowanie dróg i wyjść ewakuacyjnych.

Drogi i wyjścia ewakuacyjne należy oznakować znakami ewaku-

acyjnymi zgodnymi z PN-92/N-01256. Znaki powinny posiadać cer-

tyfikat zgodność wydany przez Centrum Naukowo Badawcze Ochrony

Przeciwpożarowej (CNBOP).

Należy opracować i przećwiczyć zasady ewakuacji poszczególnych kondygnacji, aby nie

dopuścić do tworzenia się zatorów w pobliżu wyjść ewakuacyjnych.

Przy oznakowywaniu obowiązuje zasada, że z każdego punktu dro-

gi ewakuacyjnej powinien być widoczny przynajmniej jeden znak

ewakuacyjny.

1. Znak „Wyjście ewakuacyjne” powinien być umieszczony nad drzwiami (nie wolno go umieszczać na drzwiach i innych

elementach ruchomych).

2. Znak „Strzałka” wskazuje kierunek ewakuacji. Jest monto-wana na wysokości ok. 170 cm od poziomu podłogi.

3. Znak „Kierunek do wyjścia ewakuacyjnego” montuje się na ostatnim odcinku drogi ewakuacyjnej (zamiast strzałki),

na wysokości ok. 170 cm od poziomu podłogi. Występuje

w odmianach: w lewo/prawo.

4. Znak „Schodami w dół lub w górę” montuje się na ścianie klatki schodowej, na początku biegów schodów, na poziomie

każdej kondygnacji, na wysokości ok. 170 cm od poziomu

spocznika schodów. Występuje w odmianach: w lewo/prawo.

-29-

-

5. Znak „Drzwi ewakuacyjne” montuje się na drzwiach wyjścia ewakuacyjnego z budynku lub drzwiach prowadzących

do sąsiedniej strefy pożarowej 1, na wysokości ok. 170 cm

od poziomu podłogi. Znak może być montowany na skrzydle

ruchomym drzwi.

6. Znak „Kierunek otwierania drzwi” w wersji „pchać”

i „ciągnąć„ montuje się na skrzydłach drzwi, na wysokości

klamki.

7. Znak „klucz do wyjścia ewakuacyjnego” montujemy przy ka-setce z kluczem do drzwi ewakuacyjnych; rozwiązanie sto-

sowane gdy drzwi wyjścia ewakuacyjnego nie są używane do

komunikacji ogólnej (są na stałe zamknięte) lecz w tym

przypadku należy przy nich umieścić kasetkę z kluczem,

przy pomocy którego zostaną otwarte w przypadku ewaku-

acji.

1 Wyjście do sąsiedniej strefy pożarowej jest traktowane jako wyjście ewa-

kuacyjne.

-30-

- X. SZKOLENIE PRZECIWPOŻAROWE.

Obowiązkowi przeszkolenia w zakresie aktualnie obowiązujących

przepisów przeciwpożarowych oraz zasad i wymogów bezpieczeń-

stwa pożarowego określonych w niniejszej instrukcji, podlegają

wszyscy pracownicy bez względu na podstawę prawną i formę

zatrudnienia. Odpowiedzialnym za organizację szkolenia i do-

skonalenia pracowników w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej

jest Dyrektor Szkoły.

Ustala się następujące rodzaje szkolenia przeciwpożarowego:

Przeszkolenie wstępne – (na stanowisku pracy), obowiązuje każ-

dego przyjętego do pracy pracownika niezwłocznie po jego przy-

jęciu i obejmuje w formie instruktażu i samokształcenia:

zapoznanie z postanowieniami niniejszej instrukcji, szcze-

gólnie w zakresie organizacji i zasad prowadzenia ewakuacji,

rodzaje i miejsca rozmieszczenia sprzętu i urządzeń służą-

cych ochronie przeciwpożarowej wraz z zasadami ich użycia,

zapoznanie się ze specyficznymi dla obiektu zagrożeniami po-

żarowymi.

Szkolenie podstawowe - obowiązuje każdego pracownika

w pierwszym roku po rozpoczęciu pracy i ma rozszerzony zakres

tematyczny, wynikający z programu obowiązkowego szkolenia bhp.

Szkolenie doraźne lub powtórne podstawowe - organizowane jest

w przypadku stwierdzenia podczas kontroli przeciwpożarowej

nieznajomości przez pracowników podstawowych zasad i przepisów

przeciwpożarowych lub istotnych zmian w przepisach przeciwpo-

żarowych.

Dokumentem stwierdzającym przeszkolenie wstępne pracownika

jest podpisane przez niego "oświadczenie", a odbycie szkole-

nia podstawowego potwierdzone jest zaświadczeniem o jego ukoń-

czeniu. Dokumenty o każdym odbytym szkoleniu powinny być dołą-

czone do akt osobowych pracownika.

Obowiązki i odpowiedzialność pracownika w zakresie ochrony

przeciwpożarowej powinny również znaleźć odzwierciedlenie

w oświadczeniu dołączonym do umowy o pracę.

Na podstawie niniejszej instrukcji nauczyciele powinni zapo-

znać uczniów z zasadami dotyczącymi: ogłaszania alarmu ewaku-

acyjnego, przystąpienia do ewakuacji, zachowania się w

czasie ewakuacji i po jej zakończeniu, obowiązkowemu sprawdze-

niu stanu osobowego klasy po dojściu do wyznaczonego rejonu

zbiórki po opuszczeniu szkoły.

-31-

- Załącznik nr 1.

OŚWIADCZENIE

o zapoznaniu się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego.

Nazwisko i imię pracownika: ..................................

Oświadczam, że zapoznałem(am) się z instrukcją bezpieczeństwa

pożarowego dla budynku Gimnazjum Nr 11 w Bielsku-Białej

przy ul. E. Plater 3 i zobowiązuję się do jej przestrzegania.

................. .................

/miejscowość, data/ /podpis pracownika/

ZAŚWIADCZENIE

o odbytym przeszkoleniu na stanowisku pracy

z zakresu ochrony przeciwpożarowej.

Zaświadcza się, że Pan(i): ...................................

/imię i nazwisko przeszkolonego pracownika/

odbył(a) przeszkolenie na stanowisku pracy w zakresie zasad

zapobiegania pożarom oraz postępowania w przypadku powstania

pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w budynku Gimnazjum

Nr 11 w Bielsku-Białej przy ul. E. Plater 3.

................. .................

/miejscowość, data/ /podpis szkolącego/

-32-

- Załącznik nr 2.

PROTOKÓŁ

zabezpieczenia prac niebezpiecznych pożarowo.

1. Rodzaj prac niebezpiecznych pożarowo:

..........................................................

2. Czas przeprowadzania prac: dnia.............................

godzina od: ...... do: .....

3. Nazwa budynku, pomieszczenia, instalacji, miejsca, w którym przeprowadzane będą prace:

..........................................................

4. Kategoria zagrożenia ludzi, gęstość obciążenia ogniowego,

kategoria zagrożenia wybuchem w budynku, pomieszczeniu:

...........................................................

5. Rodzaj materiałów palnych w budynku, pomieszczeniu, w którym przeprowadzane będą prace:

..........................................................

6. Sposób zabezpieczenia przeciwpożarowego budynku, pomieszcze-nia, miejsca lub instalacji na okres przeprowadzania prac:

..........................................................

7. Rodzaj i ilość podręcznego sprzętu gaśniczego zgromadzonego do zabezpieczenia prac:

..........................................................

8. Środki i sposób alarmowania jednostek Państwowej Straży

Pożarnej na wypadek pożaru, wybuchu:

..........................................................

9. Odpowiedzialny za całokształt przygotowania i zabezpieczenia przeciwpożarowego prac (1):

...........................................................

10. Odpowiedzialny za nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowe-

go w toku prac (2):

..........................................................

11. Zobowiązany do przeprowadzenia kontroli rejonu prac po ich

zakończeniu (3):

..........................................................

Podpisy członków komisji (wymienionych w punktach 8 ÷ 10):

(1) ......................

(2) ......................

(3) ......................

-33-

- ZEZWOLENIE

na rozpoczęcie prac niebezpiecznych pożarowo.

Zezwalam na rozpoczęcie prac: .......................... /podpis Dyrektora Szkoły/

KONTROLA

prac niebezpiecznych pożarowo.

1. Prace zakończono: dnia ............. o godz. ......

...........................

/podpis odpowiedzialnego za nadzór nad stanem bezpieczeństwa pożarowego w toku prac/

2. Stanowisko pracy i jego otoczenie sprawdzono po zakończeniu prac pod względem bezpieczeństwa pożarowego:

dnia ............. o godz. ......

W trakcie kontroli nie stwierdzono zaniedbań, mogących być

przyczyną pożaru.

...........................

/podpis zobowiązanego do kontroli rejonu prac po ich zakończeniu/

-34-

- Załącznik nr 3.

Sprawozdanie z ćwiczeń ewakuacyjnych.

Nazwa szkoły: GIMNAZJUM NR 11

1. Adres szkoły:

43-300 Bielsko-Biała, ul. E. Plater 3

2. Data ćwiczeń: .............., godzina ćwiczeń: ............

Organizator ćwiczeń: dyrektor Waldemar Mąka

5. Ilość kondygnacji: 3, w tym podziemnych: 1.

6. Maksymalna ilość osób, które mogą przebywać w obiekcie:

600, w tym nauczycieli: 53

7. Czy jest opracowana instrukcja bezpieczeństwa pożarowego

szkoły: tak/nie*.

Jeżeli jest opracowana instrukcja bezpieczeństwa pożarowe-

go, to czy określono w niej procedury związane z organiza-

cją ewakuacji szkoły: tak/nie*.

W jaki sposób ogłaszany jest alarm o ewakuacji szkoły: sy-

gnałem dżwiękowym.

8. Czy nauczyciele byli przeszkoleni z zakresu znajomości pro-

cedur dotyczących organizacji i prowadzenia ewakuacji:

tak/nie*.

Data ostatniego szkolenia: ..................

9. Liczba osób ewakuowanych (biorących udział w ćwiczeniach):

........., w tym nauczycieli .....

10. Czas ewakuacji: .....

11. Zachowanie nauczycieli podczas ewakuacji:

a) Znajomość procedur postępowania podczas ewakuacji:

dobra/słaba*.

b) Utrzymywanie z uczniami kontaktu, zapewniającego zachowa-

nie spokoju w grupie: skuteczne/mało skuteczne*.

c) Praktyczne wykonywanie zadań związanych z ewakuacją:

-35-

- pełne/częściowe/niedostateczne*.

d) Wybór dróg ewakuacyjnych: właściwy/niewłaściwy*.

e) Sprawdzenie grupy uczniów po wyprowadzeniu z obiektu:

tak/nie*.

13. Zachowanie uczniów podczas ewakuacji:

a) Czy na drogach ewakuacyjnych zachowany był spokój:

tak/nie*.

b) Czy stosowano się do poleceń nauczycieli i kierującego ak-

cją ewakuacyjną: tak/nie*.

c) Czy pojawiły się osoby z oznakami paniki: tak/nie*.

d) Czy zachowania te rozszerzyły się na inne osoby: tak/nie*.

14. Czy w ćwiczeniach uczestniczyli przedstawiciele Państwowej

Straży Pożarnej: tak/nie*.

Jeżeli byli obecni, to czy wnieśli uwagi do ćwiczeń:

...........................................................

...........................................................

...........................................................

15. Wnioski i spostrzeżenia z przeprowadzonej ewakuacji:

...........................................................

...........................................................

...........................................................

Dyrektor:

...............

_________________

niepotrzebne skreślić.

-36-

-

ZAŁĄCZNIK NR 6

Bielsko-Biała, dnia ...........

....................... /Imię i nazwisko/

OŚWIADCZENIE

Niniejszym oświadczam, że zostałem(am) zapoznany(a)

w trakcie szkolenia:

- z postanowieniami „Instrukcji bezpieczeństwa pożarowego” dla

obiektu szkoły będącj budynkiem Gimnazjum Nr 11 w Bielsku-

Białej,

- z zasadami rozmieszczenia i użycia podręcznego sprzętu ga-

śniczego,

- z zasadami bezpieczeństwa pożarowego, obowiązującymi

w budynku szkoły.