GenerałLeopold Okulicki

1998 – 1946

patron Szkoły Podstawowej

nr 28 we Wrocławiu

Opracowanie:Dorota Kołbuc – Sendys

na podstawiestrony internetowej

www.okulicki.ipn.gov.pli książki

Janusza Kurtyki i Jacka Pawłowiczapt. Generał Leopold Okulicki 1898 - 1946

Leopold Okulicki urodził się

12 listopada 1898 r. w Bratucicach koło Okulic

w powiecie Bochnia w zamożnej rodzinie chłopskiej.

Jego rodzicami byli rolnicy Błażej i Anna z domu Korcyl.

Po ukończeniu szkoły powszechnej w Okulicach uczył się w gimnazjum w Bochni.

Ze względu na aktywny udział w działaniach niepodległościowych w latach wielkiej wojny 1914–1918

przerwał naukę; maturę składał jako eksternista dopiero w kwietniu 1919 r.

(w tle budynek gimnazjum w Bochni)

stancja w Bochni

obok: dziennik lekcyjny z ocenami małego Poldka

Od maja 1913 r. działał w patriotycznych

organizacjach paramilitarnych,

związanych ideowo z Józefem Piłsudskim.

W maju 1914 r. zdał egzamin

podoficerski.

Podczas I wojny światowej

był żołnierzem Legionów.

W lecie 1916 roku został kapralem, a w październiku

awansował

do stopnia sierżanta.

W maju 1919 r. Okulicki został skierowany na front – na południe od Grodna – do walki

z wojskami bolszewickimi. W walkach tych był ranny w lipcu tego roku,

powrócił jednak ze szpitala na front już w sierpniu, obejmując dowodzenie kompanią.

Na przełomie maja i czerwca 1920 r.

Okulicki odznaczył się w bitwie nad Berezyną. Został wówczas ranny.

Za zasługi otrzymał z rąk marszałka

Józefa Piłsudskiego order Virtuti Militari

kl. V (Srebrny Krzyż).

Miał wówczas 21 lat. Dostał również

Krzyż Walecznych w 1921 i 1922.

W latach 1923–1925 studiował w Wyższej Szkole Wojennej w Warszawie, uzyskując tytuł

dyplomowanego oficera Sztabu Generalnego.

Po 1925 r. Okulicki rozpoczął karierę

sztabową. Mówiono

o nim: ”dzielny żołnierz, oficer zdolny,

chętny, lojalny, znakomity kolega,

wybuchowy, porywczy charakter.”

Leopold Okul icki był ofi cerem, który 1 września 1939 r. o świcie,

między godz. 5. a 6. , odbierał pierwsze meldunki

o ataku niemieckim na Polskę. Jako najstarszemu rangą ofi cerowi

w dyspozycj i Sztabu NW, powierzono mu obronę stol icy.

Po kapitulacji Warszawy działałw konspiracyjnych organizacjach:SZP - Służbie Zwycięstwu Polski

i w ZWZ – Związku Walki Zbrojnej.

Jego pseudonimy w tamtych czasach to:„Kula”, „Jan”, „Pan Jan”, „Miller”

W czerwcu 1940 r. został komendantem okupacji sowieckiej na wschodzie.

W październiku 1940 roku Okulicki wraz z łączniczką”Birutą” przedostali się do Lwowa .

Zdekonspirowany trafił w styczniu 1941 roku do więzienia Brygidki. Odmówił współpracy, więc został przekazany do Lafortowa, gdzie był poddawany torturom: przy braku snu nieustanne przebywanie w bardzo mocno oświetlonym pomieszczeniu. Od śmierci ocalił go początek wojny radziecko - niemieckiej.

W drugiej połowie marca 1942 r. Okulicki udał się

do Pahlevi w Iranie, by przygotować

ewakuację wojska i ludności polskiej

z ZSRR.

Wiadomość o odkryciu grobów katyńskich powoduje, iż Okulicki chce wracać do kraju.

Z polecenia generała Andersa zostaje w czerwcu 44r. przerzucony do Warszawy,

gdzie u boku generała Bora-Komorowskiego jest jednym z przywódców powstania warszawskiego.

To właśnie tam otrzymuje pseudonim „Niedźwiadek”.

• 21 grudnia 1944r. prezydent Władysław Raczkiewicz na wniosek nowego premiera Tomasza Arciszewskiego

mianował Okulickiego komendantem głównym AK na obie okupacje.

• Dzień później, 22 grudnia 1944 r., Okulickiemu doręczono depeszę z Londynu z wieścią o śmierci jego

jedynego syna, Zbigniewa, żołnierza 2. Korpusu, w walce pod Osino k. Ankony.

Na skutek tej strasznej wiadomości generałowi odnowiła się zaniedbana choroba serca.

Syn Zbyszek

Jan Nowak-Jeziorański wspominał po wojnie: „Jako komendant główny AK »Niedźwiadek«

prowadził tryb życia wymagający daleko idących wyrzeczeń. Urzędował w jakimś pożydowskim mieszkaniu na parterze,

w jednej nieopalanej izbie. Nagie, brudne ściany,na podłodze miednica i wiadro

z wodą, pod ścianą stół i kilka krzeseł. Ostatni Komendant Armii Krajowej żył w warunkach

graniczących z nędzą.”

27 marca 1945 r. generał Okulicki został aresztowany przez NKWD,

przetransportowany samolotem do Moskwy i osadzony w więzieniu na Łubiance.

• Dowódca AK otrzymał najwyższy wyrok spośród oskarżonych – dziesięć lat więzienia.

• W 1956 r. szwedzki Czerwony Krzyż został poinformowany przez władze sowieckie, że Okulicki zmarł na skutek

paraliżu i ataku serca 24 grudnia 1946 r., a jego zwłoki spopielono.