Port głównego miasta.Urządzenia Portowe

Położenie Gdańska na styku trzech różnych środowisk naturalnych przyśpieszyło wykształcenie się dużego

regionalnego rynku handlowego. Musiały się wytworzyć związki handlowe pomiędzy jednym dużym ośrodkiem

miejskim i portowym leżącym u ujściu Wisły Zachodniej. Morze i duża rzeka od początku skłaniały mieszkańców do

aktywnego działania w budowie miasta i portu. Nadbałtycki ośrodek portowy w rejonie ujścia Motławy do

Wisły, stanowiąc zalążek przyszłego miasta średniowiecznego. Jest widomym śladem umocnienia Gdańska jako grodu- twierdzy z portową komorą celną

wybudowaną w latach 970-980.

Trochę historii …

Żuraw

Okres rozkwitu handlu gdańskiego był zarazem okresem największego rozwoju portu nadmotławskiego. Sprawne

funkcjonowanie portu stanowiło nieodzowny warunek wzrostu obrotów handlowych Gdańska. W okresie od połowy XV do połowy

XVII w. obserwować można zarówno rozwój przestrzenny portu gdańskiego, jak i udoskonalenia jego administracji. Główny port mieścił się w dalszym ciągu na Motławie. Rozbudowując w ciągu

XVI w. obwarowania otaczające od wschodu Spichlerze, wykopano tam początkowo rów, a następnie kanał, który przystosowano do

przyjmowania statków. Odtąd zwano go Nową Motławą. Zbudowanie umocnień na wschód od Spichlerzy spowodowało, że partia murów obronnych otaczająca Główne Miasto straciła swoje znaczenie obronne. W tej sytuacji odcinek ten przystosowano do

celów portowych, budując Długie Pobrzeże.

Pierwszy port Bałtyku

Sądząc z analogii portów Europy średniowiecznej, wyładunek towarów odbywał się następującymi

sposobami :• Ręcznie – po trapie ze statku na nabrzeże • Za pomocą żurawia ręcznego • Z zastosowaniem równi pochyłej

Urządzenia transportowe w porcie musiały być bardzo proste. Decydująca była siła rąk ludzi.

Wyładunek towarów

Żuraw, jedna z najstarszych bram wodnych, zamykając się

od strony Motławy ul. Szeroką, pełniącą funkcje bramy miejskiej i dźwigu portowego. Budynek miał ok. 28 metrów długości i 10 metrów szerokości. Posiadał on koło dolne o możliwości udźwigu do 11 metrów nad poziomem wody, służyło do podnoszenia beczek z winem, piwem , kamieni młyńskich i innych niezbyt wielkich ale ciężkich towarów .

Górne koło miało możliwość osiągania około 30 metrów wysokości wyciągu. Ramię tej dźwigni sięgało dalej niż ramię dźwigni dolnej , ponieważ wymagała tego jego

bardzo specjalna funkcja osadzanie masztów na statkach.

Żuraw

Żuraw płonął w 1442 roku, z inicjatywy burmistrza rozpoczęto

starania o budowę nowej, murowanej bramy.Odzyskanie Gdańska dla Polski w roku 1454 i zakończenie

wojny trzynastoletniej rozpoczęło dla Żurawia nowy, bardzo korzystny okres rozwoju. Po trwającej półtora wieku niewoli krzyżackiej port zaczął znowu służyć swemu zapleczu. Miało

to dla Żurawia decydujące znaczenie. Wielkim szlakiem komunikacyjnym, jakim była Wisła , płynęły pod Żuraw

bogactwa polskich ziem. Zimą załadowywano sanie które zwoziły płody pól i lasów do spichlerzy. Zmagazynowane tam

czekały do wiosny , by wraz z przyborem wód ruszyć do Gdańska z okolic położonych tuż nad rzekami podobne

transporty ruszały też jesienią. Płyneła więc Sanem i Wisłą złota przenica ładowana na szkuty. Spławiano drewno, popiół i

produkty żywnościowe.

Historia Żurawia

Od końca XVII wieku rozpoczyna się schyłek funkcji Żurawia. W

czasie wojen szwedzkich Gdańsk nie wpuścił najeźdźców. Znajdując się w orbicie działań wojennych, poniósł wielkie straty,

przede wszystkim zaplecze gospodarcze. Ilość wywożonego przez port gdański zboża spadała systematycznie. Malały

dochody z handlu, ludność ubożała. Nie oszczędziła też Gdańska wojna północna, toczona w okresie panowania król Stanisława

Leszczyńskiego. Wyzwolony z niemieckiej niewoli stary Gdańsk istniał tylko z nazwy. Problemem było odbudowanie miasta i rekonstrukcji

Żurawia. Nie mniej jednak Centralny Zarząd Muzeów i Ochrony Zabytków zlecił Gdańskiemu Oddziałowi Pracowni konserwacji przygotowanie projektów odbudowy i rekonstrukcji Żurawia.

Projekt ukończono w roku 1956.

Historia Żurawia

Edmund Cieślak, Czesław Biernat „Dzieje Gdańska”

r.1994 Fundacja Rewaloryzacji zabytków Gdańska „Port Gdański” Rada portu i dróg wodnych w

Gdańsku, Warszawa 1929r. „Encyklopedia Gdańska” Gdańsk, 24 listopada

2012r. Fundacja Gdańska „Żuraw Gdański” Eleonora Zbierska Wydawnictwo

morskie 1964r. „Historia Gdańska” Wydawnictwo Morskie Gdańsk

1978r.

Bibliografia

Żuraw

Wykonały:Vanessa B. 1bWeronika C. 1bJulita B. 1b

Koniec