PORTUGALIA

INFORMACJE OGÓLNE

Państwo położone w zachodniej

części Półwyspu Iberyjskiego. Do Portugalii należą również wyspy Madera i Azory na Oceanie Atlantyckim

GRANICE: Hiszpania (północ i wschód)

POWIERZNIA: 92 389 km2

STOLICA: Lizbona

WALUTA: Euro

JĘZYK URZĘDOWY: potrugalski

HISTORIA W starożytności terytorium dzisiejszej Portugalii zamieszkiwały plemiona luzytańskie i

celtyckie. W III w p.n.e. zostały podbite przez Kartagińczyków. Po załamaniu się potęgi Kartaginy na Półwysep Iberyjski przybyli Rzymianie. W IV-V wieku Portugalia jako jeden z pierwszych krajów w Europie Południowej przyjęła wiarę chrześcijańską. Wykorzystując słabość państwa Wizygotów, w roku 711 Berberowie i Arabowie przeprawili się przez Cieśninę Gibraltarską i podbili Półwysep Iberyjski. Wpływ arabski odcisnął największe piętno na wybrzeżu Algarve, które należało do muzułmanów do połowy XIII wieku. Niektóre dzielnice Lizbony, Alfama i Maurariado dziś tchną douched mauretańskiej przeszłości. Kilkanaście lat po inwazji arabskiej władcy nigdy nie podbitego państwa Asturii rozpoczęli rekonkwistę - czyli odzyskiwanie utraconych terenów. W końcu XI wieku król Kastylii i Leonu Alfons VI podbił tereny położone na południe od Duero. Utworzył w ten sposób nowe księstwo Portugalii ze stolicą w Porto i darował je swojemu zięciowi, księciu burgundzkiemu, Henrykowi. W 1147 roku jego syn Alfons, od 1139 roku król Portugalii, zdobył Lizbonę, a w latach 1158 - 66 przyłączył Alantejo. Proces powiększania terytorium i ostatecznego ukształtowania granic został zakończony podczas panowania Alfonsa III, który w 1249 roku zdobył Algavre. Od tego czasu Portugalia jako pierwsze państwo na świecie ma definitywnie wytyczone i w ciągu wieków niezmienione granice.

Od XV wieku portugalscy żeglarze pod patronayem księcia Henryka Żeglarza

(1395-1460) zaczęli docierać do zachodnich wybrzeży Afryki, Indii, Indonezjii i Chin (Vasco da Gama, Bartolomeo Diaz, Ferdynand Magellan). Przepłynęli także Atlantyk i dotarli do Ameryki Południowej. W 1500 roku Pedro Alvarez Cabral zajął Brazylię. Portugalia stała się krajem odkrywcó i kolonizatorów, a także centrum światowego handlu. Późniejsza działalność inkwizycji przyczyniła się m.in. do tego, że Portugalia utraciła pozycję państwa - mocarstwa. Wkrótce została przyłączona do Hiszpanii co dopełniło końca wielkiej niegdyś potęgi i spowodowało zmierzch kultury narodowej. W roku 1640 Portugalczycy zbuntowali się i wspierani przez Francuzów obrali swego króla Jana IV. Pierwsza połowa XIX wieku przyniosła Portugalii same klęski. Najpierw nastapiła trzykrotna inwazja wojsk napoleońskich (1807-1811). Później usamowolniła sie najwieksza kolonia- Brazylia, a następnie w latach 1830-1846 przez kraj przetoczyła się wojna domowa. Na skutek tych nieszczęść w XX wiek Portugalia wkroczyła jako jedno z najbardziej zacofanych państw Europy. Od 1926 do 1974 kraj podlegał najpierw dyktaturze generała A. O. Carmona, później premiera A. Salazara, nastepnie premiera M. J. Caetano. Dopiero w kwietniu 1974 w wyniku wojskowego zamachu stanu-tzw. rewolucji gożdzików, obalono dyktaturę i zapoczątkowano otwartą, proeuropejska politykę. W latach 1974-75 Portugalia uznała niepodległość swych afrykańskich kolonii. W 1984 roku została członkiem EWG. 12 czerwca 1985 Portugalia podpisała traktat akcesywny, na jego mocy stała sie członkiem Wspólnot Europejskich z dniem 1 stycznia 1986 r. Do Unii przystąpiła wspólnie z Hiszpanią W 1999 roku administrowane przez Portugalię Makau powróciło pod zarząd Chin.

TRADYCJE I OBYCZAJE

CORRIDA Walka byków to kontrowersyjny i niezwykle barwny pojedynek między człowiekiem a zwierzęciem. Różni się od korridy hiszpańskiej. Po pierwsze, znaczną część taurady stanowią popisy sztuki jeździeckiej podczas pojedynku między jeźdźcem na koniu a bykiem. Po drugie, byk nie jest brutalnie zabijany na oczach publiczności. Zakazano tego w 1799 roku, kiedy to na oczach króla i całego dworu byk śmiertelnie zaatakował hrabiego Arcos. Korridy zazwyczaj odbywają się w czwartki i niedziele w sezonie trwającym od niedzieli wielkanocnej do października. Większość walk ma miejsce w regionie Ribatejo, gdzie hoduje się najwięcej byków.

AZULEJOS

Portugalskie płytki do wykładania fasad i ścian wewnątrz budynków.

Jedna z najbardziej ekspresyjnych form kultury Portugalii stanowi zarazem jeden z najbardziej orginalnych wkładów tego kraju do kultury światowej. Ten ciekawy element dekoracyjny stosowany jest w Portugalii od ponad 500 lat jest przede wszystkim specyficznym nośnikem historii, źródłem wiedzy na temat zmieniającej się mody i obyczajów oraz zapisem wizji indywidualnych twórców.

KOGUT Z BARCELOS Kogut z Barcelos to wszechobecny symbol Portugalii. Pocztówki, obrazki, figurki i pamiatki wszelkiego rodzaju, przedstawiają kolorowego koguta. A oto co głosi na jego temat legenda.      Legenda głosi, że w miasteczku Barcelinhos pewnego razu zostało popełnione przestępstwo, jednak mimo śledztwa, sprawcy nie udało się odnaleźć. O zdarzeniu zapomniano do czasu gdy pewien skromny pielgrzym wędrując ku Santiago de Compostela, by się tam modlić, zatrzymał się w okolicach Barcelos (ówcześnie Barca Cellus), w przydrożnym zajeździe, aby zaspokoić głód. W trakcie posiłku zauważył, że jakaś postać bacznie go obserwuje, jednak nie przejął sie tym i kontynuował kolację. Obserwator wyszedł z zajazdu i poszedł prosto do domu sędziego, by oskarżyć przyjezdnego o popełnienie wspomnianego przestepstwa. Pielgrzym nie potrafił przedstawić dowodów na swa niewinność i został skazany na szubienicę, bez możliwości odwołania.       W dniu kiedy miał zostać stracony, pielgrzym wykorzystał ostatnie zyczenie skazańca w celu ponownego spotkania z sędzią, który tak niesprawiedliwie go osądził. Gdy znalazł się przed obliczem sędziego, który miał własnie zamiar kroić ogromnego pieczonego koguta, uklęknął i zaczął przysięgać, że jest niewinny i że jest pierwszy raz w życiu w Barcelinhos i nigdy przedtem nie widział na oczy ofiary przestępstwa. Sędzia pozostał ni wzruszony. Skazaniec w geście rozpaczy zaczął błagać o pomoc Santiago i zaklął się, że jest tak pewny swej niewinności, że kogut, stojący na stole, zapieje z nadejściem świtu.    Wszyscy zebrani wybuchneli śmiechem, ale przesądny lud nie śmiał tknąć koguta. Ku zdziwieniu wszystkich, nad ranem kogutowi zaczęły rosnąć nowe pióra, wstał i energicznie zapiał. Ludzie pobiegli zaś na miejsce, gdzie stała szubienica i znależli pielgrzyma żywego, gdyż sznur na jego szyi zaplątał się i nie zacisnął.      Wobec takiego cudu, pielgrzym został puszczony wolno, by kontynuował swą podróż do świętego miejsca.

11 de Novembro - Dia de Săo Martinho Dzień Săo Martinho, jest związany z pogańskimi obrzedami obchodzonymi wraz z nadejsciem jesieni, jak również z obchodami dnia Santo Bispo de Tours. Później dołączył zwyczaj próbowania tego dnia młodego wina lub tzw. agua pe, słabego musującego wina powstałego przez zalanie resztek winogron pozostałych po wyciśnięciu soku wodą i poddanie fermentacji. Jako że jest to też okres kasztanów, nie może ich zabraknąć tego dnia. Najczęściej podaje sie je pieczone lub gotowane z anyżem (erva doce). Wieczorem dodatkowo popija się jeropiga, wino ciężkie, alkoholizowane, a więc mocne i bardzo słodkie. W wielu domach istnieje też zwyczaj przyrządzania deseru z pestek granatów, odrobiny cukru i wina Porto.

Dzień Sao Martinho obchodzony jest 11 listopada, ponieważ jest to tzw. okres Verăo de Săo Martinho. O tej porze roku często jest pogodnie, słonecznie i ciepło, a związana jest z tym pewna legenda. Săo Martinho (czyli Św. Marcin), który był rzymskim legionistą, pewnego razu o tej porze roku przedzierał się konno przez Alpy jadąc z Rzymu do swojego domu gdzieś w Galii. Bylo bardzo zimno, wiał silny wiatr, a jedyne co chroniło go przed złą pogodą, to czerwona peleryna uzywana przez legionistów. Nagle, ni stąd ni z owąd pojawił sie na drodze biedak w dziurawym ubraniu, zziębnięty na kośc i proszący o wsparcie Niestety Martinho nie miał nic co mógłby dać biedakowi, ale niewiele myśląc zdiął swojapelerynę, przeciął ja mieczem na pół i dał jedną z nich biedakowi. W tym momencie chmury zniknęły, wiatr ucichł, zswieciło słońce i zrobiło sie ciepło jak w lecie. W ten sposób Bóg podziękował Martinho za jego dobre serce.

PORTUGALCZYCY I ICH SPORT NARODOWY

W Portugalii raczej nie istnieje kategoria ludzi "fan piłki nożnej", jeżeli juz kogos wyróżniać, to tych odmieńców, którzy futbolu nie lubią. Tych jednak jest nie wielu. Piłka nożna to nie jest wybór, to raczej niemal wrodzone preferencje każdego Portugalczyka. O piłce nożnej rozmawia się przy każdej możliwej okazji, jest ona nieodłącznym elementem życia społecznego. Co szczególne, sport ten nie jest wyłącznie domeną mężczyzn, wręcz przciwnie, istnieje w tej dziedzinie niespotykane równouprawnienie. Przecietna kobieta równie dobrze, jak przeciętny meżczyzna, potrafi wypowiedzieć sie na temat notowań ligowych, ostatniego meczu, czy zalet danego klubu. Cały kraj z zapartym tchem śledzi nie tylko poszczególne mecze, ale również informacje na temat trenerów, szefów klubów i oczywiście zawodników, których można bez przesady nazwać bohaterami narodowymi

Auto strony Portugal for Beginners, na której w autoironiczny sposób opisuje Portugalię, wymienia trzy najważniejsze kluby w kategorii polityka! Komentuje to w ten sposób: „Gdyby kluby piłkarskie mogły startować w wyborach, w parlamencie nie byłoby miejsca dla "prawdziwych" polityków".

Trzy najważniejsze kluby to FC Porto, Benfica oraz Sporting

FADO

Gatunek muzyczny powstały w XIX wieku w biednych dzielnicach portowych miast Portugalii. Fado to melancholijna pieśń, wykonywana przez jednego wokalistę przy akopaniamencie dwóch gitar. Nazwane jest czasami portugalskim blusem. Istnieja trzy głowne rodzaje klasycznego fado: fado z Lizbony, fado z Porto i fado z Coimbry. Największą pieśniarką fado, jednogłośnie uznawaną za królową, międzynarodowy symbol i niedościgły wzorzec artysty tego gatunku była Amália Rodrigues. W latach dziewięćdziesiątych XX wieku fado zaczęło przezywać swój renesans, głównie za sprawa pojawienia sie nowego pokolenia artystów śpiewających zarówno klasyczne jak i uwspółcześnione fado. Wielu z nich odniosło komercyjny sukces nie tylko w Portugalii ale również za granicą. Najważniejsi z nich to Dulce Pontes, Mariza, Cristina Branco, Mafalda Arnauth, Camané, Paulo Bragança i Kátia Guerreiro.