Fragment darmowy udostępniony przez Wydawnictwo w celach promocyjnych.

EGZEMPLARZ NIE DO SPRZEDAŻY!

Wszelkie prawa należą do:Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. z o.o.

Warszawa 2015

www.zielonasowa.pl

ale_plama_srodek_PROJEKT 01 15-04-13 12:06 Strona 1

RedakcjaKatarzyna Kolowca-Chmura

AdiustacjaMarzena Kwietniewska-Talarczyk

KorektaKatarzyna Kierejsza

IlustracjeMikołaj Kamler

Projekt okładki, layout i DTPBernard Ptaszyński

ISBN 978-83-7983-561-4

© Copyright by Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. z o.o., Warszawa 2015All rights reserved

Wydawnictwo Zielona Sowa Sp. z o.o.00-807 Warszawa, Al. Jerozolimskie 96 tel. 22 576 25 50, fax 22 576 25 51wydawnictwo@zielonasowa.pl

978-83-7983-561-4_ale_plama_srodek_PROJEKT 01 15-04-13 12:29 Strona 2

Cześć!– Mam na imię Kinga!– A ja Makary!Jesteśmy – oczywiście – bardzo mądrzy i doskonale umiemy obsługiwać komputer, ale…

nie zawsze wiemy, jak należy postąpić w różnych sytuacjach.

Jaki prezent wręczyć babci?

Czy wypada po posiłku w restauracji wylizać talerz?

Kto komu ustępuje miejsca w autobusie?

Czy można zabrać z sobą na wizytę ulubionego szczura?

Na szczęście mamy wujka Tomasza. Nazywamy go Obieżyświatem, bo zjeździł całą kulęziemską i opowiada nam, jak zachowują się ludzie w innych krajach. Nigdy nie uwierzycie,co na drugiej półkuli nazywają dobrymi manierami, czyli savoir-vivre’em* :)

Wujek dba o to, żebyśmy wyrośli na damę i dżentelmena. Nie zazdrościmy mu tego zadania!

A co to znaczy, że ktoś jest damą lub dżentelmenem? To znaczy, że bardzo miło prze-bywa się w jego towarzystwie. Czego i Tobie życzymy :)

* savoir-vivre – wymawiaj: sawuar wiwr.

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:54 Strona 3

dobre maniery4

Narzeczona wujkaczyli jak nie utopić znajomości w kompocie

– A wy coście się tak wystroili? – mama spojrzała podejrzliwie na Kingę i Makarego. – Do zwykłego obiadu?

– Musimy poćwiczyć – wyjaśniła Kinga, poprawiając kokardę przy eleganckiej sukience.– Żeby jutro dobrze wypaść – uzupełnił Makary, strzelając gumką od muszki.– Nic z tego nie rozumiem – wzruszył ramionami tata.– Słyszeliśmy, jak wujek mówił, że jutro chciałby przyprowadzić na obiad swoją narze-

czoną, panią Ewę. Pani Ewa jest podobno bardzo dobrze wychowana i wujek się boi…– Obawia się – przerwała bratu Kinga – naszego zachowania. Że przez nas pani Ewa

jeszcze coś sobie pomyśli o naszej rodzinie. Więc naradziliśmy się i postanowiliśmy jutro za-błysnąć. Wytwornym strojem i dobrymi manierami.

– Bo my bardzo lubimy wujka!– To nie gadajcie już, tylko nakryjcie do stołu! – zakomenderowała mama.Dzieci zgodnie ustawiły na stole talerze i szklanki z wiśniowym kompotem, ale już przy

rozkładaniu sztućców zaczęły się kłócić.– Mamo, powiedz mu, że nóż należy położyć po prawej stronie talerza!– A właśnie że nie! Po prawej stronie położę widelec, bo w ogóle nie potrzebuję noża

– na drugie danie będą klopsiki. A miękkie klopsiki można jeść samym widelcem.

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:54 Strona 4

– Na razie jemy zupę – wtrącił tata – i chciał bym ją zjeść w spokoju.

– Makary robi huragan! – poskarżyła sięKinga, patrząc z niepokojem na brata, który z całych sił dmuchał w zupę.

– A co mam zrobić, skoro jest gorąca? Tyza to powinnaś wiedzieć, że dama nie sior-bie przy stole!

– Ale przez rurkę nie da się nie siorbać!– broniła się Kinga, która zupę pomidorowąjak zwykle piła przez słomkę. – Szczególniegdy na dnie zostały resztki. Trzeba je wyssać!

Kinga zabrała się do drugiego dania.Krojąc klopsiki na małe kawałki, wkładała je z wdziękiem do ust i patrzyła wyzywającona brata.

– Niby taka światowa dama, a trzymałokcie na stole – mruknął Makary, zjadającnaraz pół olbrzymiego klopsa.

– Nie mówi się z pełnymi ustami! – od-cięła się Kinga, ale zdjęła łokcie ze stołu i wy-prostowała się.

Przez chwilę przy stole panowała błogacisza. Ale tylko przez chwilę. Naraz rozległosię głośnie beknięcie. Zaraz potem drugie. A następnie śmiech.

– No nie! – mama odsunęła od siebie ta-lerz. – Czuję się jak w zoo! Już widzę, jakjutro zabłyśniecie przy stole!

– Będziemy się starali, naprawdę – za-pewniła Kinga, sięgnęła po kompot i wyplułapestkę od wiśni, celując wprost do zlewu.

– Obiecujemy – Makary walnął się w pierś– popiszemy się tak jak dzisiaj!

– Wierzę – tata pokiwał głową – ale w takim razie proponuję, żeby jutrzejszemenu* składało się wyłącznie ze słonychpaluszków.

* menu (wymawiaj: mení z akcentem na ostatnią sylabę) – zestaw dań składających się na posiłek lub karta dań w restauracji.

DOBRE RADY� Najważniejsza podczas jedzenia posiłków

jest dobra atmosfera. Gdy ktoś się kłóci przy stole – nie smakuje nawet najlepszy deser!

� Gdy chcesz się napić, najpierw połknij jedzenie, które masz w ustach.

� Nie rozkładaj łokci na stole – inni też muszą się zmieścić!

CZY WIESZ, ŻE jelita (część układu pokarmowego) człowieka mogą mieć aż dziewięć metrów długości?! A ponieważ muszą się zmieścić w jednym małym brzuchu, są tam ściśnięte jak szprotki w puszce; dlatego gdy siedzisz prosto podczas jedzenia, jelita są ci bardzo wdzięczne – robisz im więcej miejsca.

Przygoda wujka Obieżyświata w Mongolii

Wujek pojechał kiedyś do Mongolii, odległego kraju w Azji. Tam został zaproszony na obiad do jurty – domu przypominającego namiot. Gospodarz był bardzo miły i ciągle dokładał wujkowi nowe potrawy. Wujek jadł i jadł, czuł, że zaraz pęknie, ale nie wiedział, jak grzecznie odmówić. Dopiero kiedy zdarzyło mu się beknąć, gospodarz uśmiechnął się i pozwolił mu opuścićmiejsce za stołem. W Mongolii i wielu innych krajachWschodu beknięcie po jedzeniu jest bowiem obowiązkiemdobrze wychowanego gościa, który daje w ten sposób do zrozumienia, że się najadł i że posiłek mu smakował.

PRAWDA CZY FAŁSZ?Czy wiesz, w jaki sposób kulturalny człowiek zachowujesię przy stole? Odpowiedz na pytanie: Prawda czy Fałsz? � Podczas posiłku wypada głośno mlaskać i siorbać.�Widelec trzyma się w lewej ręce, a nóż w prawej.�Na gorącą zupę (tak samo na gorące mleko

czy herbatę) nie dmucha się.�Do dobrego tonu należy mówienie z pełnymi ustami.� Ten zachowuje się najbardziej kulturalnie przy stole,

kto najszybciej je.

ODPOWIEDZI�Fałsz.Podczas posiłku nie wypada mlaskać

ani siorbać, chyba że jest się akurat na bankiecie w Chinach – siorbanie i mlaskanie jest tam powszechnym zwyczajem i wcale nie uchodzi za niegrzeczne.

�Prawda.Nie wszystkie potrawy trzeba jednak kroićnożem: kluski, bigos, jarzyny, omlet można, a nawet wypada jeść samym widelcem.

�Prawda.Dmuchanie do talerza z zupą może spowodować prawdziwą katastrofę!

�Fałsz.Zanim zaczniesz mówić z pełnymi ustami, pomyśl najpierw o innych oraz o swoim ubraniu!

�Fałsz.Jedzenie to nie wyścigi! Wygląda to niezbytapetycznie, gdy ktoś próbuje od razu wpakować do ust pół kotleta. Jedz małymi kęsami.

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:54 Strona 5

dobre maniery

Trucizna w spaghettialbo co czym jeść

– Nie czyta się przy stole! – stwierdziła z mądrą miną Kinga, siadając obok brata.– Ale ja chcę być kulturalny, a kulturalni ludzie dużo czytają.– Makary, odłóż tę książkę, bo zaraz pochlapię ją sosem – poleciła mama, która zaczęła

właśnie nakładać spaghetti na talerze.– Pycha, uwielbiam makaron! – Makary chwycił za sosjerkę.– Stop! Nie jedzcie tego! – wykrzyknął niespodziewanie tata.– Dlaczego? Ktoś dodał do spaghetti trucizny? – zaciekawiła się Kinga, która namiętnie

lubiła oglądać bajki o pewnym detektywie.– Słucham? – tata spojrzał niezbyt przytomnie na swoją dociekliwą córkę. – Po prostu

chcę was czegoś nauczyć: jak elegancko jeść długi makaron. Kiedyś byłem z waszą mamąwe Włoszech, jeszcze kiedy was nie było na świecie, i w pewnej restauracji zamówiliśmypyszne spaghetti. Och, to były cudowne czasy: Rzym, słońce, wino…

– Czy możesz przystąpić do pokazu, bo za chwilę sos wystygnie? – wtrąciła mama.– W takim razie patrzcie i naśladujcie!Tata chwycił w prawą rękę widelec, w lewą łyżkę. Łyżkę oparł bokiem na talerzu, a wi-

delcem zaczął tuż obok zwijać nitki makaronu w rulon. Po nawinięciu sporej porcji odciąłją łyżką od reszty i włożył do ust.

6

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:54 Strona 6

– O, właśnie w ten sposób należy sobieradzić! – powiedział.

– Nie mówi się z pełną buzią! – krzyk-nęły zaraz dzieci.

– I nabiera się dwie, trzy nitki makaronunaraz, nie więcej – dodała mama.

– A czy ja nabrałem więcej? – zdziwił siętata, gdy już udało mu się przełknąć to, comiał w ustach.

– Znacznie więcej – zapewniła mama.– We Włoszech odpowiadał ci mój spo-

sób jedzenia!– A czy tam też się kłóciliście? – próbo-

wała dociec Kinga.– My się nie kłócimy – odpowiedział tata

znacznie ciszej – my tylko głośno rozma-wiamy.

– U wujka Tomasza też jedliśmy wczorajmakaron – pochwalił się Makary.

– Ale on nie podał łyżek, tylko same wi-delce – uzupełniła Kinga.

– I kazał nam jeść tak – tu Makary wbiłz rozmachem widelec w makaron i zacząłgo z zapałem obracać w prawą stronę. Ob-racał, obracał, a zwój makaronu rósł i rósł.Wtedy szybko pochylił głowę i włożył wide-lec do ust.

– Ble! – Kinga skrzywiła się z obrzydze-niem na widok brata: z ust zwisał mu pękczerwonych nitek jak długa zakrwawionabroda. – Ja ci pokażę, jak się elegancko jespaghetti!

Po czym zrobiła dokładnie to samo coMakary.

Przygoda wujka Obieżyświata w Kenii

Kenijczycy są znani z tego, że są wspaniałymisportowcami. Kiedyś wujek wystartował w ich corocznym biegu. Biegł i biegł wiele kilometrów po sawannie, widząc z dalekatylko murzyńskie pięty, słonie i lwy. Był to bardzo ciężki i długi bieg. Wujek zjawiłsię na mecie ostatni, ale i tak był z siebiedumny. Afrykańczycy również docenili jegowyczyn. Zaprosili wujka na wieczorną ucztę,upiekli bawołu nad ogniskiem, a następniejeden z Kenijczyków oderwał gołą dłoniąspory kawał tłustego mięsa i włożył wujkowiwprost do ust. Był to wyraz szczególnegouznania dla gościa.

PRAWDA CZY FAŁSZ?Czy wiesz, w jaki sposób elegancko spożyć niektóredania? Odpowiedz na pytanie: Prawda czy Fałsz? � Rybę należy jeść nożem i widelcem.� Pieczone udko lub skrzydełko kurczaka w rodzinnym

gronie można wziąć w dłoń i obgryźć.� Spaghetti jemy za pomocą łyżki i widelca.� Kulturalny człowiek dużo czyta, czyta więc także

podczas posiłków.

ODPOWIEDZI�Fałsz.Ryby nie należy kroić nożem – łatwo wtedy

pokroić ości na małe kawałki i połknąć. Ryby jemydwoma widelcami lub widelcem i specjalną łopatką.

�Prawda.Na przyjęciu jednak drób należy spożywaćza pomocą sztućców.

�Prawda.Są różne sposoby jedzenia włoskiegomakaronu: łyżką i widelcem lub samym widelcem.

�Fałsz.Kulturalny człowiek nie czyta przy stole(łatwo zabrudzić książkę), ale prowadzi rozmowy(nie wypada przy posiłku opowiadać o żadnychobrzydliwościach ani o chorobach, bo to innymodbiera apetyt).

DOBRE RADY� Nie wiesz, co zrobić z pestkami znajdującymi się

w owocach z kompotu? Pestki wypluwamy na łyżeczkę i kładziemy na talerzyku. Nie wkładamy ani tym bardziejnie wypluwamy ich z powrotem do kompotu.

� Podczas eleganckiego przyjęcia ziemniaków nie należy rozgniatać widelcem (podczas domowego obiadu można).

� Gdy nie wiesz, jak się je daną potrawę (na przykład ślimaki), obserwuj, jak robią to inni.

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:54 Strona 7

Spis treściCześć! ...................................................................................................................................................... 2

Narzeczona wujka, czyli jak nie utopić znajomości w kompocie .............................................. 4

Trucizna w spaghetti albo co czym jeść ........................................................................................ 6

Płonący sernik, czyli kiedy wynaleziono widelec ......................................................................... 8

Bieg przez sklep, czyli czego możemy się spodziewać na pustyni ........................................ 10

Smak pieczonej dyni, czyli sztuka targowania się .................................................................... 12

Mokry pies, czyli po co chować pościel ........................................................................................ 14

Jak pachną perfumy albo czy bakterie mają święta ................................................................. 16

Kłopoty z deserem, czyli sztuka pisania listów .......................................................................... 18

Złota rybka albo magiczne słowa .................................................................................................. 20

Biżuteria, czyli co to znaczy elegancja ......................................................................................... 22

Buciki dla psa albo sztuka prowadzenia rozmowy ................................................................... 24

Zębowa wróżka, czyli kto się nie boi dentysty ........................................................................... 26

Biurko rzeczy znalezionych albo maniery w szatni .................................................................. 28

Czerwony Smok albo kto straszy w teatrze ................................................................................. 30

Wszyscy jesteśmy kosmitami albo o czym nie należy mówić w kinie .................................. 32

Nitki pajęcze albo pokazywanie języka ....................................................................................... 34

Krowiak podwinięty albo skąd się biorą Chmurki .................................................................... 36

Makary zostaje pilotem, czyli uroki jazdy samochodem ......................................................... 38

Miska z głowy, czyli jak się witać .................................................................................................. 40

Tajemniczy prezent albo jak składać życzenia ........................................................................... 42

Pani matko dobrodziejko albo do kogo mówimy „ty” .............................................................. 44

Pan Hipopotam, czyli jak żyć z sąsiadem .................................................................................... 46

Bal przebierańców albo kto się lubi chwalić .............................................................................. 48

Burza w wannie, czyli idziemy w gości ........................................................................................ 50

Ile osób liczy klasa, czyli mamy gości ......................................................................................... 52

Grypa żołądkowa albo do czego służy telefon ............................................................................ 54

Czy pani jest w sam raz albo jak się zachowywać na ulicy ..................................................... 56

Kto wymyślił wakacje albo kto komu ustępuje miejsca w autobusie ................................... 58

Dzień Kobiet, czyli ciężkie życie dżentelmena ........................................................................... 60

Test na damę i dżentelmena .......................................................................................................... 62

SRODEK - DRUK:PROJEKT 01 18-04-11 11:55 Strona 64

Niniejsza publikacja może być kopiowana, oraz dowolnie rozprowadzana tylko i wyłącznie w formie dostarczonej

przez Wydawnictwo Zielona Sowa. Zabronione są jakiekolwiek zmiany w zawartości publikacji

bez pisemnej zgody Wydawnictwa Zielona Sowa.

Serdecznie dziękujemy za pobranie fragmentu książki!Mamy nadzieję, iż przypadł Państwu do gustu!

Już dziś zapraszamy do zakupu książki w naszym sklepiewww.zielonasowa.pl