LESZKOWICE

1 31 7-2012

GGmmiinnaa OOssttrróówweekk

2

Historia

Leszkowice – malowniczo położona wieś na wysokim brzegu Pradoliny Wieprza, liczy obecnie ok.930 mieszkańców. To największa miejscowość Gminy Ostrówek w Powiecie Lubartowskim, odda-lona od Lublina ok. 40km na północ. Położenie miejscowości na mapie wyznaczają współrzędnegeograficzne: długość geograficzna od 22036’ E; szerokość geograficzna od 51 033’ N.Przez miejsco-wość przebiegają turystyczne szlaki rowerowe i kajakowe.

Ulice Leszkowic: 1 - ul. Unijna; 2- ul. Dworska; 3- ul. Pod Górą; 4- ul. Kowalowa Droga; 5- Kościół;6- ul. Żabia; 7- ul. Szkolna; 8- ul. Kołowrót; 9- ul. Na LSM-y; 10- ul. Nad Wieprzem.

Leszkowice mają długą historię. Początki wsisięgają XIII wieku, a pierwsza wzmianka pocho-dzi z dokumentu z 1317 roku, w którym to ksią-żę Władysław przeniósł z prawa średzkiego naprawo magdeburskie wsie braci Ostaszy i Dzierż-ka z Bejsc. W tymże dokumencie wymienia sięrównież miejscowość Leszkowice. Po Ostaszy iDzierżku w 1369 roku dziedziczką wsi zostajeKatarzyna, wdowa po Ostaszy. Następnie Lesz-kowice stają się własnością Eustachego i Jarosła-wa, synów Ostaszy W końcu XIV wieku wieś zniewiadomych przyczyn przeszła na własność

króla. W początkach XV wieku notuje się tu dzier-żawę królewską, którą użytkował niejaki Trojan.W czasach Kazimierza Jagiellończyka Leszko-wice również były dzierżawione i tak w 1473 ro-ku król zapisał swemu dworzaninowi MikołajowiBielawskiemu 40, a potem 50 grzywien na do-chodach tej wsi, a potem jeszcze przekazał 100grzywien niejakiemu Mikołajowi Dobrzelińskie-mu.Na początku XVI wieku Leszkowice były użyt-

kowane przez rycerzy z Dobrzelina. Jednak z cza-sem i ta wieś stała się dzierżawą Mikołaja Firleja.

3

ślub odbył się w 1739 lub 1740 roku. Z tego trze-ciego małżeństwa książę Sanguszko dochowałsię licznego grona córek i synów. Zmarł w 1750roku. Jego młodszym synem z trzeciego małżeń-stwa był książę Janusz Modest (1 749-1806), któ-ry odziedziczył dobra po ojcu, w 1774 roku, gdydoszedł do pełnoletności.Według danych statystycznych z końca XVIII

wieku była to druga, co do wielkości wieś wobecnej gminie Ostrówek. W 1787 roku zanoto-wano 385 mieszkańców w tym było 10 Żydów.Książę Janusz Modest Sanguszko miał dwóch sy-nów: Konstantego i Karola. Starszy z jego synówzmarł już w 1808 roku i cały majątek, w tym Lesz-kowice, przeszły na własność młodszego syna,Karola Sanguszki (1 779-1840). Rządy KarolaSanguszki nie należały do najlepszych czasów whistorii. W 1839 roku Karol Sanguszko sprzedałte dobra Henrykowi Łubieńskiemu, bankierowiz Warszawy. Jednak ten nie należał do uczciwychi w 1859 roku jego majątek został zlicytowany.Na początku XIX wieku Leszkowice były dużąmiejscowością. W 1827 roku w tej wsi było 49domów i 475 mieszkańców. Według opisu wsi zeSłownika Geograficznego Królestwa Polskiego:"Wieś Leszkowice leży w niskim błotnistem po-łożeniu; dookoła ciągną się obszerne błota."Majątek Leszkowice, czyli wieś i folwark, ku-

pił na licytacji w 1859 roku niejaki Kamil Zalew-ski. Jednak już kilka lat później ziemiaużytkowana przez chłopów z Leszkowic zostałuwłaszczona, a folwark rozparcelowano na dział-ki tworząc Leszkowice kolonię. Wieś włączonodo gminy Luszawa i ustanowiono właśnie w tejwsi sąd gminny. Połowa XIX w. to plaga zarazycholery. Kronika parafii Czemierniki podaje, żew latach 1853-1 863 – to 100 zgonów, a nawrótcholery w 1873 r. to 68 zgonów. W 1898 rokuLeszkowice liczą już 1064 mieszkańców, a Lesz-kowice Kolonia – 104. W 1921 roku w tej miej-scowości było 1 32 domy i 48 innych budynkówmieszkalnych. Mieszkało tu 1 022 osób. Prawiewszyscy byli Polakami, były też 2 rodziny ży-dowskie, Peretz i Wssersztrum. Przed II wojnąświatową znajdowała się piwiarnia i sklep nale-żące do L. Wassersztruma. Obok istniała osadaLeszkowice Kolonia licząca 19 domów i 145mieszkańców. Część tej osady zamieszkiwali ko-loniści pochodzenia żydowskiego (30 osób) by-ło też 2 prawosławnych. W latach dwudziestychXX wieku w Leszkowicach wybudowano remizę

HistoriaPrawa do tej wsi miał też Andrzej Ossoliński. Od1516 roku głównym użytkownikiem został Mi-kołaj Firlej . Leszkowice mają nieco inną historięniż pozostałe wsie gminy, które należały do dóbrczemiernickich i trafiły z czasem do Małachow-skich. Mimo, że już od czasów średniowieczaLeszkowice związane były z parafią Czemierni-ki, to ich los był związany z Lubartowem. Po Pio-trze Firleju synu Mikołaja, wojewodzie ruskimzmarłym w 1553 roku dziedziczył jego syn, Mi-kołaj . Jego córki w posagu otrzymały różne czę-ści majątku ojca. Po śmierci Mikołaja Firlejawłaścicielką dóbr lubartowskich, a w tym i Lesz-kowic, została (1 593) Elżbieta żona Mikołaja Ka-zimierskiego, najmłodsza z czterech córekMikołaja. W 1598 roku dobra lubartowskie prze-szły na własność synów Kazimierskiego, a ichopiekunem był Jan Firlej podskarbi koronny. W1609 roku dziedzicem został Piotr Kazimierski,potem kolejno jego bracia. Jednak przed 1626 ro-ku dobra lubartowskie kupił książę Janusz Za-sławski. Tak więc te dobra trafiły w ręce możnychksiążęcych rodów ukraińskich.Spis podatkowy z 1626 roku informuje, że wła-

ścicielem wsi był książę, wojewoda wołyński Ja-nusz Zasławski. We wsi były 3 łany ziemi,mieszkali tu kmiecie. Oprócz nich mieszkali tuubodzy komornicy i zagrodnicy bez ról oraz je-den rybak. Po Januszu Zasławskim dziedziczyłWładysław Dominik Zasławski (od 1643), a w1678 Dymitr Jerzy Korybut Wiśniowiecki, oże-niony z Teofilą z Zasławskich. W 1688 roku Jó-zef Karol Lubomirski ożenił się z wdową poWiśniowieckim, Teofilą z książąt Zasławskich izostał kolejnym dziedzicem dóbr lubartowskich.Synem Józefa Karola był Aleksander DominikLubomirski, który od 1702 roku zarządzał wiel-kim majątkiem zostawionym przez ojca. Jego sio-stra Marianna wyszła za mąż za wdowca PawłaSanguszkę. Ślub odbył się około 1710 roku. Pan-na młoda w porozumieniu z bratem, wniosła muw posagu między innymi dobra lubartowskie. Do-bra lubartowskie na dłuższy czas przeszły na wła-sność Sanguszków. Jednak dobrami lubartowskimizarządzała Marianna z Lubomirskich Sangusz-kowa. Dopiero po jej śmierci w 1729 roku dobrate objął jedyny syn Sanguszki i Marianny z Lu-bomirskich, książę Janusz Aleksander. Książę Ja-nusz Aleksander Sanguszko dnia 5 XII 1738 rokuzrzekł się praw do Lubartowa na rzecz ojca, Paw-ła Sanguszki. Paweł Sanguszko dziedzic dóbr od1738 roku dobrze zapisał się w historii miasta Lu-bartowa, był dobrym gospodarzem. Po śmierciMarianny, jego drugiej żony, ożenił się po raztrzeci. Wybranką była Barbara Urszula Dunin,

4

Kapliczki

dla miejscowej straży pożarnej stanowiącą jed-nocześnie dom ludowy.W 1921 roku erygowano parafię Leszkowice.

II wojna światowa to trudny czas. Społecznośćżydowska nie przetrwała w Leszkowicach, więk-szość wywieziono lub zastrzelono na polach wokolicach wsi. Dzieci Mandzi Peretz prawdopo-dobnie wyjechały lub raczej wywieziono do Nie-miec. Część wsi Stolarze podczas kampaniiwrześniowej została zbombardowana, mieszkań-cy stracili zabudowania.11 .. KKaapplliicczzkkaa zz ffiigguurrąą śśww.. JJaannaa NNeeppoommuucceennaa

(patrona dobrej sprawy, który chronił od powo-dzi i śmierci przez utonięcie). Kapliczka domko-wa, murowana. Coroku podczas uroczy-stości Bożego Ciałakapliczka jest miej-scem przygotowaniapierwszego ołtarza natrasie procesj i. Oko-liczni mieszkańcyprzygotowują ołtarz idekorują kaplicę, wo-koło ustawiają ściętemłode drzewa brzozy.Wiąże się to ze zwy-czajem obrywania ga-łązek po modlitwieprzy kapliczce. Ga-łązki te mają chronić od burzy i pożaru, wkładasię je za obraz lub wiesza np. pod dachem na ze-wnątrz domu. Figura świętego jest drewniana ibardzo stara (brak informacji o autorze rzeźby).Informacje o kapliczce Jana Nepomucena z Lesz-kowic pochodzą z Katalogu zabytków sztuki wPolsce pod redakcją R. Brykowskiego i E. Smu-likowskiej . Oto opis: Kapliczka przydrożna.Wzniesiona w XIX w. Drewniana, konstrukcjisłupowej , oszalowana, czworoboczna. Daszekdwuspadowy niegdyś pobity gontem, obecnie pa-pą. Rzeźba św. Jana Neponucena późnobaroko-wa 2 poł. w. XVIII. Kapliczka stała i nadal stoina posesj i państwa Bilendów przy drodze w kie-runku Czemiernik.22 .. KKaapplliicczzkkaa pprrzzyy źźrróóddeełłkkuu. Jedną z ciekaw-

szych w okolicy jest kapliczka przy źródełku. Stoiblisko drogi między Leszkowicami a sąsiedniąGórką Lubartowską. Mimo tego łatwo ją ominąć,gdyż jest ukryta w cieniu wielkiej lipy. Kaplicz-ka skrzynkowa, murowana, pobielona pokryta

drewnianym dachem,na szczycie któregoznajduje się krzyż.Dwuspadowy dachtworzy od frontu trój-kąt, w którym deseczkiułożone są tak, że two-rzą promienie słońca. Wcentrum umieszczonyjest wizerunek MatkiBoskiej Częstochow-skiej . We wnętrzu po-malowanym na błękitnykolor oprócz mnóstwakwiatów znajduje sięgipsowa figurka MatkiBoskiej w biało-błękit-nych szatach. Pod dachem ustawiony jest obrazw ramie złotej z wizerunkiem Matki Boskiej Czę-stochowskiej . Co ciekawe wśród kilku zniczy polewej stronie stoją dwa metalowe tzw. „polewa-ne” kubki. Domyślać się należy, że mają służyćdo nabrania wody ze źródełka. Przed kapliczkąustawiony jest drewniany klęcznik. Schodząc wdół zbocza schodami uformowanymi w gruncieza kapliczką zobaczymy zagłębienie w ziemi i ro-wek. Tam jest źródło, które istnieje od niepamięt-nych czasów, a i kapliczka zawsze tam stała (jakmówią miejscowi). Woda ma ponoć leczniczewłaściwości. Szczególnie działa na cerę i wzrok.Niektórzy pamiętają zwyczaj zostawiania w ka-pliczce drobnych pieniędzy. Nie wiadomo nato-miast czemu miało to służyć. W Leszkowicachmówi się, że woda ze źródełka poprawia wzroklub też leczy ropiejące oczy. Nie przeprowadza-no żadnych badań nic nie wiadomo o składzie tejwody. Kapliczka stoi obecnie na działce pana Li-gęzy. Jest to właściwie las na zboczu PradolinyWieprza.33 .. KKaapplliicczzkkaa nnaa SSttoollaarrzzaacchh (na końcu wsi przy

drodze w stronęLuszawy). Kaplicz-ka domkowa, mu-rowana z dwomaoknami, drzwiamiprzeszklonymi,otwieranymi na obiestrony. Otoczonapłotem metalowymna fundamencie ikwiatowym ogród-kiem zawsze dobrzeutrzymanym. Poobustronach wybetono-wanego chodnika

5

Kapliczki, krzyżeprowadzącego do kapliczki stoją dwa jednako-we, metalowe krzyże. Kapliczka ma nowy dachz czerwonej blachy (bardzo ładny), ale przy ostat-nim odnawianiu zniszczono ciekawy w formiefronton. Poprzednio kapliczka była cała biała, bonawet tynkowany, betonowy dach był bielony.Wewnątrz bielona, o kolebkowym sklepieniu imurowanym ołtarzu na tylnej ścianie budowli, naktórym ustawiona jest figura Matki Boskiej wbiało-błękitnej szacie wazony ze sztucznymi kwia-tami, mała figurka aniołka (współczesna). Nadołtarzem zawieszony jest obraz świętej Rodziny(współczesny). Po obu stronach na przeciwle-głych ścianach znajdują się gipsowe, malowanena srebrno płaskorzeźby - po lewej – z głową Je-zusa – po prawej – Matki Boskiej . Do niedawnaw tej kapliczce odbywały się prowadzone przezokolicznych mieszkańców nabożeństwa majowe,czerwcowe, różańcowe.44.. KKaapplliicczzkkaa nnaa lliippiiee, posesja państwa Mo-

rzów. Kapliczka szafkowa, z figurą Jezusa Fra-sobliwego wyrzeźbiona w surowym drewnie.Autorem rzeźby jest Kaziemierz Chudaś w Wo-łoskowoli, a fundatorem Grzegorz Morze (miesz-kaniec Gdańska, który spędza wakacje z rodzinąw Leszkowicach). Projekt kapliczki wykonali Mi-chał Morze i Grzegorz Morze w lipcu 2004 r. Na-tomiast prace stolarskie przy wykonaniu skrzynkiprowadzili: Michał Morze i Franciszek Mitruk(lipiec 2004 r.). Uroczyste zawieszenie kaplicz-ki na lipie przed domem odbyło się 7 lipca 2006 r.55 .. KKaapplliicczzkkaa pprrzzyy pplleebbaanniiii .. Kapliczka współ-

czesna, konstrukcji słu-powo-brogowej z figurąświętego Józefa z Jezu-sem na rękach. Jestwykonana z drewna,okorowanego, figurastoi na cokole z pnia.Daszek podtrzymująokorowane żerdzie.

KKrrzzyyżżee11 .. KKrrzzyyżż nnaa rroozzssttaajj uu pprrzzyy

ddrrooddzzee ww ssttrroonnęę LLuubbaarrttoowwaa..Napis brzmi: „Jan Paweł II wojczyźnie18–25 VI 1985 r.”Okoliczni mieszkańcy dbają oukwiecenie tego miejsca przy-gotowują ołtarz na Boże Ciało ipoświęcenie pól.22 .. KKrrzzyyżż pprrzzyy uulliiccyy DDwwoor-r-

sskkiieejj (obecnie posesja p. Skubi-szowej). Jest to obecnie krzyż

metalowy, wykonany z okrą-głych rur malowanych czarną isrebrną farbą, ogrodzony pło-tem również metalowym.Prawdopodobnie krzyż zostałpostawiony w miejscu przezna-czonym na pochówek dzieciprzedwcześnie narodzonych,ciąż niedonoszonych lub poro-nień (tzw. „dzieci nienarodzo-nych”).3 . KKrrzzyyżż pprrzzyy uulliiccyy UUnniijj nneejj (posesja p. Ligę-

zów). Na posesj i, gdzie stoi krzyżgrzebano zmarłych na cholerę. Wroku 1853 i 1 872 miały miejscedwie epidemie tej choroby. Jakpodaje Kronika Parafii Czemier-niki: w Leszkowicach w pierw-szej z nich zmarło w ciągujednego roku 100 osób. Uzyska-no zgodę na grzebanie zwłok naterenie wsi, aby nie rozprzestrze-niać zarazy.4. KKrrzzyyżż pprrzzyy ddrrooddzzee ddoo

LLuusszzaawwyy (Droga pod Górą).Krzyż nazywano „siną figurą”.Być może malowano golakmusem i stąd ta nazwa.Obecnie jest to krzyż metalowy,ogrodzony płotem. Stoi on przydrodze do miejscowości, którabyła ważna, Luszawa to dawnanazwa gminy, do której należałyLeszkowice. Napis z wygiętegodrutu brzmi: „Rok jubileuszowyodkupienia 25-III-1 983 22-IV-1984”.55 .. KKrrzzyyżż ww lleessiiee pprrzzyy ddrrooddzzee ddoo OOssttrróówwkkaa (po

stronie prawej). Krzyż drewniany. Miejsce śmier-ci Piotrowskiego. Piotrowskibył wójtem Gminy Luszawa zsiedzibą w Leszkowicach wczasie II wojny światowej .Znając język niemiecki współ-pracował z Niemcami i czerpałz tej współpracy korzyści,przekazywał informacje o par-tyzantach. Po wyzwoleniu do-szło do samosądu naPiotrowskim. Został dotkliwiepobity, przywiązano go do wozu

6

Krzyże, kościół,młyn, most

głową w dół i ciągnięto drogą do lasu. Zabójstwadokonano w lesie i tam rodzina (żona) Piotrow-skiego postawiła krzyż. Z przekazu wiadomo, żeu podstawy drewnianego kiedyś krzyża był wy-ryty napis: Łotr Piotrowski. Obecnie jest nowyna tym miejscu już bez takich napisów.66.. KKrrzzyyżż ww lleessiiee pprrzzyy ddrrooddzzee ddoo OOssttrróówwkkaa (po

lewej stronie). Krzyż betonowyumieszczony w kręgu studzien-nym. Postawiono go w okresiestanu wojennego, fundatoramibyli członkowie Solidarności.

77 .. KKrrzzyyżż ddrreew-w-nniiaannyy nnaa rroozzssttaajj uupprrzzyy ddrrooddzzee ddooMMiittrroossaa (nazwawłasna części la-

su) i na Biel z inskrypcją: „Już niegrzesz” i datą 1983 r.

KKoośścciióółłKościół pw. św. Józefa Oblu-

bieńca NMP i św. Jana Chrzciciela usytuowanyw początkowej części miejscowości. Kościół jed-nokondygnacyjny, jednonawowy, drewniany przyzastosowaniu tzw. muru zabużniańskiego przyzwykłej ryglówce. Cały szalowany zewnątrz iwewnątrz deskami sosnowymi: wewnątrz pozio-mo, zewnątrz pionowo. W planie kościoła odróż-nić się dają części: zakrystia, prezbiterium, nawa,kruchta i wejście na chór. Kościół we wszystkichczęściach ma pułap, półokrągły w nawie i prezbi-terium, ułożony z desek sosnowych. Okien w ko-ściele jest 1 4, w tym 8 w nawie, 2 w kruchcie i 1przy wejściu na chór. Wszystkie w ramach z drze-wa sosnowego. Główne wejście, drewniane wkruchcie od frontu kościoła, dach pierwotnie kry-ty gontem. Dach nad nawą i prezbiterium dwu-spadowy, o jednakowej wysokości, zamkniętytrójpołaciowo. W połowie długości kalenicy wid-nieje wieżyczka. Na dachu kościoła wznosi sięna okrągłych czterech słupkach mała kopuła, wśrodku jej znajduje się sygnaturka, a na wierzchukrzyż czarny z żelaza. Na froncie kościoła wzno-si się wieżyczka, a na niej krzyż czarny z żelaza.Posadzka w kościele ułożona jest z płyt cemen-towych. W latach 1983 – 1985 wobec b. złegostanu drewnianej konstrukcji kościoła, dokona-no obmurowania z zewnątrz bocznych ścian i pre-zbiterium z zakrystią do wysokości gzymsu

wieńczącego, pozostawiając jedynie niezasłonię-tą ceglanym murem elewacje frontową z wieżą.Dach pokryto blachą. Długość kościoła wraz zkruchtą 25 metrów, szerokość 10 metrów. Wyso-kość w części najwyższej od podłogi do sufitu 9metrów, i od podstawy do najwyższej części 1 6m. Elewację frontową stanowi wieża. Jest drew-niana, jednoosiowa, elewacje boczne-proste, mu-rowane z czerwonej cegły na zaprawie wapiennej ,nieotynkowane, pięcioosiowe. Przy zachodniejścianie niska zakrystia, przy wschodniej : bocznakaplica. Elewacja tylna- z wysuniętą ściana za-krystii. Wnętrze: z nietypowym przykryciem wformie pozornego sklepienia o przekroju trape-zu. We frontowej części nawy- chór muzyczny.Wyposażenie: ołtarz główny i dwa boczne - drew-niane, malowane. Przy zachodniej ścianie prezbi-terium i drewniana ambona.

MMłłyynnNa początku lat 60-tych nad rzeczką Biłką (do-

pływem Wieprza) dwóch wspólników Cudny iJakub Taczalski budują młyn elektryczny. Ma-szyny pochodziły z mienia przejętego przez skarbpaństwa. Następnym współwłaścicielem po Cud-nym był Kępisty, a po nim Władysław Świątek.W latach swojej świetności młyn działał nawetcałą dobę. Pracowali tu jako młynarze: Pyter, Ma-lesa, Żyła, Krawczyk, Zofia Ratasiewicz. Obec-nie właścicielami są spadkobiercy po Świątkuoraz Jan Taczalski, ale już od lat 90-tych zeszłe-go stulecia młyn nie pracuje.

MMoossttMost w Leszkowicach był pobudowany w ce-

lu lepszego dostępu do łąk pod wypas bydła i han-dlu między wioskami. Dawniej , kiedy był jeszczecały drewniany, mieszkańcy rozbierali konstruk-cję późną jesienią, a na wiosnę kiedy kra popły-nęła, na nowo budowali. Wymagało to nie tylkozaangażowania wielu rąk do pracy, ale specjal-nych konstrukcji i maszyn oraz nakładów finan-sowych. Grube pale wpijano w dno rzeki za

7

Most, przyroda

pomocą „baby”, specjalnego młota obsługiwane-go przez 4 mężczyzn. Huk pracującej baby sły-chać było w całej wsi. Aby zgromadzić pieniądzena ten cel, pobierano tzw. mostowe. Mieszkańcyinnych wsi, którzy chcieli skorzystać z przepra-wy w Leszkowicach wnosili opłatę, a pilnowałotego 4 wyznaczonych mężczyzn. Most został od-nowiony dopiero w 1976 r. Na miejsce starej drew-nianej konstrukcji wzniesiono metalowe filary, abarierki i podłoże nadal pozostało drewniane.

PPrrzzyyrrooddaaObszar wsi Leszkowice należy do typo-

wo rolniczych. Występuje tutaj 7 typów gleb jaki 7 typów zbiorowisk roślin, co decydująco wpły-wa na charakter tutejszej fauny i flory. Lasy, łą-ki, zabagnienia, pola uprawne, rzeka Wieprz jaki dolina Wieprza to ostoja dla wielu gatunków ro-ślin i zwierząt. Na terenie gminy stwierdzono 43gatunki roślin chronionych i rzadkich w skali kra-ju. Przedstawicielami zbiorowisk roślin są, m.in.:drzewa (sosna, dąb, brzoza, świerk, jesion, olcha,wierzba, topola), podszycie (czeremcha, bez czar-ny, jałowiec, jeżyna, malina), runo (borówki, kon-walia majowa, pierwiosnek, wrzos, czarna jagoda),grzyby (borowik szlachetny, pieprznik jadalny,kozak, maślak zwyczajny, muchomor czerwony),mchy i porosty (gajnik lśniący, płonnik pospoli-

ty, paprocie (orlica pospolita, skrzyp leśny i po-lny, narecznica samcza), trawy (wiechlina łąkowa,

kostrzewa czerwona, wyczyniec łąkowy, tymot-ka łąkowa, zioła), chwasty polne (szczaw polny,rdest, sporek polny, żółtlica, tarnina, smółka po-spolita, macierzanka piaskowa, szczotlicha siwa,rośliny wodne (rzęsa drobna, grążel żółty, mo-czarka kanadyjska), rośliny szuwarowe (trzcinapospolita, pałka zerokolistna, skrzyp bagienny,oczeret jeziorny, kosaciec syberyjski). Występu-jąca flora wsi jest atrakcyjnym środowiskiem dlażycia zwierząt. Na terenie Leszkowic spotkanonastępujące gatunki ptaków: kos, szpak, drozd,wrona, wróbel, sikora modra, skowronek polny,słowik, jaskółka brzegówka, strzyżyk, myszołówzwyczajny, kruk, gołąb, kaczka krzyżówka, gę-si, zięba, wilga, kukułka, dzięcioł duży, pliszkażółta, szczygieł, gąsiorek, pokrzywka cierniów-ka i wiele innych gatunków. Błotniak łąkowy, or-lik krzykliwy, dudek, zimorodek, pustułka orazsowa. Od wiosny do jesieni Leszkowice są osto-

ją dla bociana białego. W okresie zimowym naWieprzu spotkać można łabędzia krzykliwego iniemego. Każdy gatunek ma swoje ulubione śro-dowisko, aczkolwiek często zobaczyć można sta-da mieszane. Występują tu praktycznie wszystkiegatunki jakie są w polskich rzekach. Na szcze-gólną uwagę zasługują duże leszcze, płocie czy

8

Przyroda, ludzie

jazie. Z drapieżników spore szczupaki i okonie.A z tych większych ryb karpie, brzany i sum. Naterenie Leszkowic żyje również wiele gatunkówssaków: zając szarak, łoś, jeleń, sarna uropejska,dzik, bóbr europejski, lis.

ffoott.. GGrrzzeeggoorrzz MMoorrzzee

MMaarriiaa TTaacczzaallsskkaa – malarka, grafik; ur. 11 li-stopada 1924 r. w Kocku, od wczesnego dzieciń-stwa związana z Leszkowicami, dokąd przeniosłasię z rodziną (matką i braćmi po śmierci ojca).Naukę pobierała w Wolnej Szkole Sztuk Plastycz-nychw Lublinie (1954-47). Następnie podjęła pra-cę w pracownigraficznej Do-mu WojskaPolskiego wWarszawie.Współpraco-wała z Karo-lemLinderemiKonstantymSopoćko. Od-były się 2 wystawy jej prac w Warszawie. Przy-jaźniła się z malarką lubelską Maria Urban.Napisała i zilustrowała kilka książeczek dedyko-wanych wnukom. Na płótno przenosiła przedewszystkim pejzaże, martwą naturę, tematy sakral-ne. Obrazy można podziwiać w prywatnych zbio-rach oraz w kościele w Leszkowicach.ZZddzziissłłaaww TTaacczzaallsskki urodził się 2 grudnia 1918

roku w Leszkowicach w rodzinie Piotra i Zofii zKozakiewiczów. Ojciec Zdzisława pracował wKocku jako urzędnik magistracki. Zmarł w 1928r. pozostawiając żonę wraz z czwórką dzieci. Poukończeniu pięciu klas szkoły Zdzisław uczęsz-czał do gimnazjum im. Jana Zamojskiego. Prze-rywał naukę w gimnazjum, składając jednocześnie

podanie do Szkoły Podoficerskiej dla Małolet-nich w Koninie. Ukończył ją i otrzymał przydziałdo 43. Pułku Piechoty stacjonującego w Dubnie,a wkrótce awans do stopnia kaprala zawodowe-go. W kwietniu 1939 roku złożył podanie o prze-niesienie do lotnictwa, ale z powodu wady sercanie mógł być pilotem i został skierowany na kursstrzelców pokładowych przy dywizjonie bombo-wym na Okęciu. Tam zastaje go wybuch wojny.Kolejne etapy wędrówki Zdzisława Taczalskie-go wiodły przez Rumunię do Francji, a w marcu1940 roku znalazł się na liście polskiego lotnic-twa formowanego w Wielkiej Brytanii, jako strze-lec samolotowy i radiotelegrafista. 2 listopada1941 roku przydzielony został do 301 polskiegodywizjonu bombowego. 21 operacyjnych lotówbojowych – w tych latach Zdzisław Taczalski wy-kazał wyjątkową odporność oraz odwagę. Świad-czy o tym rejestr jego odznaczeń. Za udział wlotach operacyjnych plutonowy Taczalski odzna-czony został trzykrotnie Krzyżem Walecznych,dwukrotnie Medalem Lotniczym oraz otrzymałpolowy znak strzelca samolotowego. Wreszciezasłużył na Order Virtuti Militari, który nadanymu został przez generała Sikorskiego 7 listopada1942 roku. Przebywał wówczas w Szwecji jakointernowany, uroczysta dekoracja odbyła się do-piero jedenaście miesięcy później . Ostatnią wy-prawą bombową Zdzisława Taczalskiego byławłaśnie 21 , przeprowadzona na Rostock 24 kwiet-nia1942 roku. 5 kwietnia 1943 roku Zdzisław Ta-czalski niezbyt legalnie został przerzucony doAnglii, gdzie w miesiąc później awansował dostopnia sierżanta. 31 sierpnia otrzymał przydziałdo 301 eskadry polskiej do zadań specjalnychprzy 138 dywizjonie RAF. 19 grudnia 1943 - 1 586.Eskadra do Zadań Specjalnych przeniesiona zo-staje z Tunezji na lotnisko Campo Cassale kołoBrindisi w południowych Włoszech. Rozpoczę-ły się również loty do Polski. Początek roku 1944przyniósł Zdzisławowi jeszcze jedno odznacze-nie: Srebrny Krzyż Zasługi z Mieczami. 5 stycz-nia 1944 r. do operacji zostały wyznaczonewszystkie sprawne maszyny, w tym załoga Zdzi-sława Taczalskiego. Pilot Bohuszewicz podjąłpróbę lądowania, podczas której pilotowany przezniego Liberator wpadł do basenu portowego wBrindisi. Tragiczny lot do Polski zakończył ko-munikat: Sierżant Zdzisław Taczalski poległ wdniu 6 stycznia 1944 roku podczas wykonywa-nia lotu operacyjnego.OOttyylliiaa TTaacczzaallsskkaa - urodzona 20 sierpnia 1896

roku w Kutach (pow. Kosów, woj . stanisławow-skie). Tam ukończyła szkołę podstawową , ma-turę zdała w 1915 roku. W Kołomyi ukończyła

9

Ludzie

ski). Podczas halowych mistrzostw Europy wMadrycie (1986) zajęła 4. miejsce w finale bie-gu na 200 m (23.63). 5-krotna rekordzistka kra-ju w sztafecie reprezentacyjnej i klubowej 4 x100 m, rekordzistka Polski w hali na 60 m (7.1 8– 1986). Czterokrotna mistrzyni Polski na otwar-tym stadionie: bieg na 100 m - 1988, sztafeta 4x 100 m - 1985, 1 987 i 1988, Dwukrotna halo-wa mistrzyni kraju: bieg na 60 m - 1986 bieg na200 m - 1986. Rekordy życiowe: 100 m - 11 ,1 9s (1985), 200 m - 22,85 s (1985). W 1985 r. zo-stała laureatką Plebiscytu Kuriera Lubelskiegona sportowca roku. Obecnie mieszka w Lublinie.LLeesszzeekk MMaarreekk GGaałłyysszz (ur. 29 października

1948 w Leszkowicach) – polski reżyser, scena-rzysta, autor projektów plastycznych, animator iproducent. Właściciel studia grafiki filmowejJ&P Studio, współwłaściciel studia Kuchnia Fil-mowa. Ukończył Liceum Sztuk Plastycznych wNałęczowie (1968), Państwową Wyższą SzkołęTeatralną i Filmową w Łodzi. Od 1970 związa-ny ze Studiem Miniatur Fil-mowych w Warszawie. Byłtwórcą opracowań pla-stycznych seriali i filmówautorskich: "PomysłowyDobromir", "Dixie", "For-tele Jonatana Koota", "Odwóch takich, co ukradliksiężyc", "Film pod strasz-nym tytułem", "Bukolan-dia".W 1978 r. debiutowałjako samodzielny reżyser filmem "Jego pierw-sza miłość", potem zrealizował jako samodziel-ny reżyser około 42 filmów.W 1985 roku jakoreżyser i scenografw Stołecznej Estradzie stwo-rzył spektakl muzyczny dla dzieci - bajkę rocko-wą, pt: "Jacek i Placek, czyli Lady Pank wposzukiwaniu Krainy Leniuchów". Jako grafikokazjonalnie podejmował projekty grafiki ilu-stracyjnej , okładek płyt, komiksów. Od 1991 r.producent, właściciel firmy "J&P" Studio Grafi-ki Filmowej , współwłaściciel studia KUCHNIAFILMOWA sp. z o.o. Chętnie czas wolny od pra-cy spędza w rodzinnym domu. W 2011 roku naGminnych Dożynkach w Leszkowicach zapre-zentował swój najnowszy film „Rybak na dniemorza”.ZZbbiiggnniieeww SSttaanniissłłaaww WWiieerrzzbbiicckkii - ur. 1 2 maja

1958 r. w Lubartowie, nauczyciel, społecznik,organizator. Absolwent Wyższej Szkoły Pedago-

Seminarium nauczycielskie.Po wyjściu za maż wyjecha-ła w poszukiwaniu pracy.Pierwszą placówką w którejPani Otylia pracowała jakonauczyciel były Czemierni-ki, Luszawa, a w 1921 r.podjęła pracę w Leszkowi-cach. Jako nauczycielkapracowała 15 lat. Chorobakręgosłupa uniemożliwiładalszą pracę. Po 4 latach in-tensywnego leczenia zdrowie pozwoliło na pra-cę. W 1946 r. zorganizowała nauczanie prywatneza zgodą inspektora Szkolnego. Uczyła wszyst-kie dzieci w Leszkowicach przez 2 lata, naukakończyła się egzaminem w Ostrówku (W tymokresie nie było szkoły państwowej , gdyż brako-wało nauczycieli). W 1948 Pani Taczalska pro-wadziła punkty biblioteczne, w Leszkowicachoraz w 8 innych miejscowościach na terenie gmi-ny. W 1949 r. zostaje kierowniczką Biblioteki wLeszkowicach. Pełna zapału i pomysłów wewspółpracy ze szkołą szerzyła oświatę poprzezliczne konkursy czytelnicze, recytatorskie, poga-danki oraz zajęcia teatralne. O społecznej pasj i izaangażowaniu bibliotekarki w latach 50- tychpisano w gazetach m.in. „Sztandar Ludu” z 1955r. – "Wzorowa bibliotekarka" oraz "W Leszko-wicach szkolą się starzy i młodzi". W 1961 r.„Sztandar Ludu” zamieszcza artykuł "Chór, re-cytacje i widowiska" a „Bibliotekarz Lubelski”w 1968 r. prezentuje sylwetkę Pani Otylii Taczal-skiej , osoby inteligentnej , serdecznej , posiadają-cej autorytet oraz dużą znajomość literatury iśrodowiska w którym mieszka. Pełni szereg funk-cj i społecznych m.in. jest Radną Gminnej RadyNarodowej , przewodniczącą Zarządu OddziałuSBP w Lubartowie, sekretarzem Koła GospodyńWiejskich w Leszkowicach. Dowodem uznaniadla Pani Otylii jest szereg dyplomów a także Od-znaka Tysiąclecia. 24 pażdziernika 1990 rokuzmarła w wieku 94 lat. Spoczęła na cmentarzuparafialnym w Leszkowicach.EEwwaa PPiissiieewwiicczz, nazwisko panieńskie Rybak

(ur. 7 maja 1962 w Lubartowie) - polska lekko-atletka - sprinterka. Wychowywała się w Leszko-wicach, gdzie mieszkają jej rodzice. ZawodniczkaStartu Lublin. Olimpijka z Seulu, gdzie zajęła 6miejsce w sztafecie 4 x 100 m (43.93). W Pucha-rze świata w Canberze (1985) wywalczyła z ko-leżankami 3. miejsce w sztafecie 4 x 100 m(43.38). Takie samo miejsce zajęły reprezentant-ki Polski w finale Pucharu Europy w Moskwie(1985), uzyskując czas 42.71 (były rekord Pol-

f fo ot t. .M Ma ar re ek k

K Ka ar re ew w

i ic cz z

1 0

gicznej w Krakowie, którą wokresie studiów reprezento-wał na zawodach krajowychi międzynarodowych w bie-gach średnich. Współzało-życiel i prezes LKS „Flis”Leszkowice i UKS „Leszko”Leszkowice. Nauczyciel (od1984 r. i nadal) oraz dyrektorszkoły w Leszkowicach (od1991 do 1999 r.) CzłonekRady Głównej Zrzeszenia LZS (2 kadencje); wie-loletni członek Rady Wojewódzkiej LZS w Lu-blinie i Zarządu Wojewódzkiego SzkolnegoZwiązku Sportowego. Członek założyciel RadyOrganizatorów Biegów Ulicznych i PrzełajowychPolski Środkowo-Wschodniej . Inicjator wprowa-dzenia przez Radę Główną Zrzeszenia LZS roz-grywek Piłkarska Kadra Czeka dziewcząt.Odznaczenia: decyzją Rady Głównej LZS „Za-służony Organizator Turystyki”; Medal 50-leciaLZS za zasługi dla Sportu i Turystyki w Środo-wisku Wiejskim; 96 r. – honorowa odznaka za za-sługi w sporcie szkolnym; odznaka 50-leciaSzkolnego Związku Sportowego.DDaarriiuusszz CCiieenniiuucchh – artysta z Leszkowic, któ-

ry współpracował przez lata z TowarzystwemSztuk Pięknych w Lublinie. Ukończył studiumrysunku i malarstwa, ucząc się pod okiem W. Ar-baczewskiego i W. Figla. Prezentował swoje pra-ce na wielu imprezach artystycznych:pokonkursowej wystawie pt. „Gdybym był pisa-rzem i malarzem” (Lublin 1989), wystawie cha-rytatywnej fundacji „Nasza Przyszłość” (KrężnicaJara 2004), Wystawie zbiorowej Towarzystwasztuk Pięknych przy Bramie Grodzkiej (lublin2003-2004). Stałąekspozycję pejzażuLeszkowic i okolicmożna oglądać naWydziale Filozo-ficzno-Historycz-nym UniwersytetuGdańskiego wKsięgarni „Literka”państwa Alicj i iGrzegorza Morze.Część prac znaj-duje się w prywat-nych kolekcjach wLubartowie, Lu-

blinie, Poznaniu, Opolu, Gdańsku, Warszawie iLondynie. A oto fragment recenzji z wystawy wKrężnicy Jarej z roku 2004: Pejzaże (…) wyko-nane techniką olejną odznaczające się szczegól-nie bogatą strukturą malarską i dojrzale dobranąkolorystyką. Chętnie kopiuje znanych artystówpolskich, jednak największym upodobaniem da-rzy XIX- wiecznych francuskich impresjonistów.Wśród kopii znajdziemy sceny biblijne i mitolo-giczne, portrety, sceny batalistyczne i rodzajowe.Malarz posługuje się różnorodną techniką.KKaazziimmiieerrzz KKooccyyłłaa - gospodarz, twórca i miło-

śnik tradycji z Leszkowic. W wolnych chwilachzajmuje się wykonywaniem obrazów haftem krzy-żykowym. Posiada w swoich zbiorach pejzaże,sceny rodzajowe, portrety, oraz reprodukcje zna-nych artystów. Swoim hobby potrafi dzielić się zinnymi, zaraził miłością do haftu swojego syna,prowadził warsztaty dla dzieci i młodzieży. Wy-stawiał swoje prace w czasie Dożynek GminyOstrówek w Leszkowicach w 2011 r. Zrekonstru-ował warsztat tkacki, na którym wykonuje kolo-rowe chodniki. Jest propagatorem tradycjiludowych.MMaałłggoorrzzaattaa MMiittuurraa – prowadzi gospodarstwo

z mężem w Leszkowicach, jest miłośniczką ha-fty krzyżykowego. Jej misternie wykonane obra-zy zachwycają precyzją, starannością isubtelnością. Nićmi potrafi namalować krajobra-zy, portrety sięga do motywów religijnych. Pre-zentowała swoje obrazy w czasie Dożynek GminyOstrówek w Leszkowicach w 2011 r.GGrrzzeeggoorrzz MMoorrzzee ur. w 1955 r. nad morzem.

Antykwariusz, księgarz. Od dzieciństwa spędzalato w Leszkowicach. Za-uroczony Lubelszczyzną.Piękno Leszkowic i dolinyWieprza nieustannie wzbu-dza w nim zachwyt. Jedną zjego licznych pasji są ro-werowe wyprawy z apara-tem fotograficznym. Starasię na zdjęciach ocalić odzapomnienia krajobraz izabytki kultury materialnejtych ziem. Plon swych wędrówek zamierza opu-blikować w albumie „Leszkowice i okolice”.

PPaarraaffiiaaErekcja par. nastąpiła z inicjatywy miejsco-

wych gospodarzy, dekretem bpa M. Fulmana z15.03.1 921 r. Powstała z par. Czemierniki. Uposa-żono ją w ziemę, którą dali parafianie. W 1921 r.założono też cmentarz. W 1931 - erygowano brac-two św. różańca. Przy par. istnieje biblioteka. Ar-

Ludzie, parafia

11

Schola, szkołachiwum zawiera m. in. księgi metrykalne, księ-gę wizytacji kanonicznych i kronikę par. Kościółpar. obecnie istniejący murowany, wybud. w la-tach 1921 -1924, pw. św. Józefa Oblubieńca NMPi św. Jana Chrzciciela wg projektu arch. Bogda-na Krauzego z Lublina. Budową kierował Anto-ni Praczyk, miejscowy cieśla, organizatoremcałości był ks. Józef Terebus. Przy pracach bu-dowlanych częściowo pomocą służyli parafianiez Bystrzycy, gdzie poprzednio pracował ks. Jó-zef. Poświęcenie nastąpiło 14.09.1 924 r. przezbpa M. Fulmana. Po 1924 r. następowało stop-niowe wyposażanie wnętrza. W 1932 r. zamieno-no pokrycie dachu z gontu na blachę. W 1956 r.pomalowano kościół z zewnątrz. Posadzkę lastry-kową wyk. w 1957, a w 1968 - ściągnięto we-wnątrz ściany sztabami; remont wnętrza był w1972 r. Obok kościoła drewniana dzwonnica z lat30-tych XX w. Cmentarz otoczony murem. Od-pust obchodzony jest w: św. Józefa - 19.03 orazśw. Jana Chrzciciela - niedziela po 24.06. Msześwięte w niedziele i święta: odprawiane są o 9:00i 11 :30, w dni powszednie - 8:00. Księża w para-fii: Jerzy Kowalczyk rezydent, od 01 -07-2010.Mirosław Marek Łysko proboszcz, od 01 -06-2010.

SScchhoollaa ppaarraaffiiaallnnaaSchola parafialna w Leszkowicach - swoją

działalność zaczęła w maju 2003 r. Pomysł zro-dził się spontanicznie, gdy w parafii próbowanostworzyć KSM. Członkami są amatorzy. Mło-dzież włożyła wiele wysiłku i czasu, by przygo-tować repertuar. Od tego czasu chórek towarzyszyna niedzielnych mszach, gra na ślubach, komu-niach i innych uroczystościach. Podczas świątWielkanocnych prowadzi czuwanie przy GrobiePańskim i wspiera prowadzenie Drogi Krzyżo-wej w Wielki Piątek. Skład scholi ulega zmia-

nom, dorośli odchodzą, młodsi przychodzą. Trzebajednak wspomnieć o osobach bez których scho-la by nie powstała, mianowicie: Edyta Latoch(Paśnik), Katarzyna Nogal (Janczara), Alicja Ba-

ran (Cieniuch), Ewelina Bystrzycka (Praczyk),Iwona Paluszek, Edyta Matyjaszczyk (Cieniuch),Monika Domańska i Milena Banaś, Tomasz Pa-wełczak (akompaniament).

HHiissttoorriiaa sszzkkoołłyyW 1868 r. powstała szkoła gminna w Lusza-

wie, do której uczęszczały także dzieci z Leszko-wic. Rząd rosyjski mianował nauczycieli Polakówz obowiązkiem nauczania po rosyjsku. Funkcjo-nowały cztery klasy: przedwstępna, wstępna,pierwsza i druga.Tworzenie się pol-skiego szkolnictwawe wsi Leszkowice,gmina Luszawa mamiejsce pod koniec Iwojny światowej .Była to szkoła ludo-wa powstała wokręgu szkolnym Lubartów ówczesnego Króle-stwa Polskiego. Według zachowanych katalogówklasyfikacyjnych pierwszy rocznik rozpoczął na-ukę w roku szkolnym 1915/1916., w kolejnymzapisanych było 100 uczniów. W niepodległejPolsce Czteroklasowa Publiczna Szkoła Po-wszechna w Leszkowicach kontynuowała trady-cje szkoły ludowej . Zajęcia odbywały się w izbachwynajmowanych u gospodarzy. Ranga miejsco-wości wzrosła w 1919 r., gdyż z Luszawy do Lesz-kowic przeniesiona została siedziba gminy. Wlatach II wojny światowej zajęcia kontynuowanowedług narzuconych przez okupanta programów.Nauczyciele prowadzili lekcje we własnychdomach. W 1946 r. szkoła zyskała własny budy-nek, odkupiony od gospodarza, usytuowany wcentralnej części wsi zwanej Kolonią. Nie zaspo-kajał on potrzeb ówczesnej siedmioklasowej szko-ły, dlatego w 1957 r., po przeniesieniu siedzibyGminnej Rady Narodowej do Kamiennowoli, na

1 2

Szkoła, biblioteka,OSP

ramach akcji "Cała Polska czyta dzieciom". Doatrakcyjnych i kształcących form pracy należąspotkania autorskie, warsztaty plastyczne, plenerymalarskie oraz wycieczki. Od 2011 r. przybibliotece działa Gminne Centrum Informacji, dodyspozycji użytkowników jest pięć stanowiskkomputerowych z nieodpłatnym dostępem doInternetu. Biblioteka mieści się w budynku SzkołyPodstawowej w Leszkowicach.

OOSSPP LLeesszzkkoowwiicceeZastęp OSP Leszkowice założony został 1 928

roku wówczas naczelnikiem straży był Franci-szek Bocian. W latach dwudziestych XX wiekuwybudowano remizę, stanowiącą jednocześniedom ludowy. Tak opisano wizytę redaktorów ga-zety Przebój w remizie w Leszkowic: „W czasiepobytu w gminie byliśmy obecni przy próbnymalarmie straży i tu z uznaniem podkreślić musi-my, że w ciągu 3-trzech minut od chwili alarmucała straż była na miejscu ze wszestkiemy narzę-dziami.” Obecna remiza wybudowana została la-

tach 1991 -93 nie tylko z przeznaczonych na niąśrodków gminnych, ale przede wszystkim wznie-siona czynem społecznym. Remiza nie tylko słu-ży strażakom jako baza, ale przede wszystkimjest obiektem dostępnym dla wszystkich miesz-kańców. W latach 90 i na przełomie 2000 r. po-wszechnie organizowano wesela, a także zabawysylwestrowe. W zeszłym roku przy remizie OSPpowstał Klub Młodzieżowy. Mała salka, gdzieniegdyś znajdowała się Biblioteka Publiczna udo-stępniany jest jako lokal na wszelkie imprezy oko-licznościowe i służy za miejsce zebrańorganizowanych przez sołtysa wsi. W tym samymbudynku mieści się Gminne Centrum Informacjiotwarte w 2011 roku, gdzie można nieodpłatniekorzystać z komputerów z dostępem do Interne-tu. Straż, to ludzie rzucający swe życie na szalęratując zdrowie i dobytek mieszkańców przed ży-wiołami. Zarówno walcząc z ogniem i wodą wte-dy gdy Wieprz występował ze swych brzegówtak jak niedawno podczas roztopów 2007/8 roku.Ochrona domostw jest podstawową, ale nie jedy-

cele szkolne przeznaczono zajmowany przez niądrewniany budynek. Pamiętał on czasy carskie iwymagał modernizacji, m.in. areszt zamieniono

na salę lekcyjną. Obydwa budynki służyły celomedukacyjnym do 1999 r. Na przestrzeni lat 1 951 -2007 w Szkole Podstawowej w Leszkowicach na-ukę pobierało 1211 uczniów. 1 września 1999 r.rozpoczęcie roku szkolnego w nowym budynkuszkoły. 1 0 maja 2008 r. – uroczystość nadaniaSzkole Podstawowej w Leszkowicach imieniaDywizjonu 301 oraz sztandaru. Informacja napodstawie tekstu p. Barbary Kleszcz-Kaliszew-skiej .

BBiibblliiootteekkaaW 1948 roku na terenie Leszkowic został

zorganizowany przez Bibliotekę Powiatową wLubartowie Punkt Biblioteczny z księgozbioremruchomym 50 woluminów, który co pewien czasbył wymieniany w Bibliotece Powiatowej . 1września 1949 roku w Leszkowicach zostajeotwarta Gminna Biblioteka Publiczna. Książki wilości 600 woluminów zostały złożone wmieszkaniu Pani Otylii Taczalskiej , prowadzącejPunkt Biblioteczny. W 1956 roku bibliotekawizytowana była przez delegatów MinisterstwaKultury i Sztuki oraz delegatów BibliotekiNarodowej z Instytutu Książki i Czytelnictwa.1 971 roku po 22 latach pracy w bibliotece PaniOtylia Taczalska odchodzi na zasłużonąemeryturę. Pracownikami biblioteki w kolejnychlatach były: Halina Ligęza (1971 -1980),Stanisława Pogoda (1980- 1988), Danuta Sokół(1988-1991 ), Krystyna Brejt (1 991 -2009). Od2009 roku Anna Pogoda-Łukasiewicz - politolog,bibliotekarz. Biblioteka organizuje konkursy,lekcje biblioteczne oraz spotkania z dziećmi w

1 3

stwach województwa Zrzeszenia LZS w biegachprzełajowych. W okresie wakacji rozgrywane by-ły Gminne Igrzyska Sportowo-Rekreacyjne wrożnych dyscyplinach. W 1990 r. drużyna piłka-rzy awansowała do rozgrywek ligowych klasy A.W latach 90-tych prężnie działała sekcja tury-styczna, która uczestniczyła w OgólnopolskichRajdach Narciarskich w Rajczy i Białym Dunaj-cu, oraz w Ogólnopolskich Zlotach TurystówWiejskich w Ostrowie Lubelskim, Krasnem, Ka-zimierzu Dolnym, Borkach i w Lublinie. Zawod-nicy LZS-u zdobyli tytuł drużynowego mistrzaZrzeszenia LZS Województwa Lubelskiego wbiegach Przełajowych (Rogów i Katarzyn). Bie-gacze LKS „Flis” reprezentowali województwolubelskie na Mistrzostwach Zrzeszenia LZS wBiegach Przełajowych w Siedlcach, StrzelcachKrajeńskich, Stargardzie Szczecińskim, Świąt-kach (pomorskie) i Grubnie (kujawsko-pomor-skie). Od 2000 do 2004 r. piłkarki LKS „Flis”występowały w finale krajowym Piłkarska KadraCzeka w Lubartowie, Toruniu, Słubicach. Od 1993r. klub jest organizatorem Przełajowego BieguPierwiosnka, który promuje bieganie i naszą miej -scowość.

UUcczznniioowwsskkii KKlluubb SSppoorrttoowwyy „„LLeesszzkkoo”” LLeessz-z-kkoowwiiccee – założony w 1996 r.; pierwszym preze-sem był Jan Bocian. Klub głównie prowadziłnabór i szkolenie piłkarek nożnych. Od początkuswego istnienia zawodniczki odnosiły spektaku-larne sukcesy. Już w pierwszym roku działalno-ści zostały mistrzyniami województwa, zajęły Imiejsce w makroregionie oraz VI miejsce w fi-nale krajowym Turnieju im. Marka Wielgusa wZabrzu. W 97 r. w Turnieju „Super Gol” zorgani-zowanym przez Zbigniewa Bońka drużyna UKS„Leszko” uplasowała się na miejscach V-VIII wPolsce, została mistrzem województwa oraz za-

OSP, LKS,Leszko

nym zadaniem OSP.Starając wykazać sięna wielu polach stra-żacy organizują takżedyskoteki nieprze-rwanie od wielu latcieszące się powo-dzeniem szczególniena „Szczepana” i na „Lany Poniedziałek”. Biorąudział w innych ważnych wydarzeniach wiejskichi uroczystościach kościelnych współdziałając zproboszczem. Nieodłącznym elementem Wielka-nocy jest Straż przy grobie Pańskim angażującnawet tych najmłodszych ochotników. Strażackisztandar można zobaczyć podczas procesj i rezu-rekcyjnej , w Boże Ciało oraz innych ważnychokolicznościach. Nasza drużyna strażacka dys-ponuje dobrym, ale wysłużonym sprzętem gaśni-czym. Zastęp OSP Leszkowice bierze udział worganizowanych zawodach sportowo pożarni-czych mierząc się z innymi. W tym roku 22 kwiet-nia zawody takie odbyły się na boisku SP im.Dywizjonu 301 w Leszkowicach. W sumie udziałwzięło kilkadziesiąt zastępów w całego powiatu.Rok 2012 obfituje w wydarzenia dla OSP na po-czątku tego roku powstał pierwszy w historii na-szej straży zastęp druhen OSP Leszkowice, któretakże wystartowały we wspomnianych zawo-dach.W maju strażacy z Leszkowic zostali zapro-szeni na gminne obchody Dnia Strażaka podczas,którego kilkoro naszych druhów zostało odzna-czonych medalami. Druhny i druhowie wspólnąpracą starają się rozwijać zastęp OSP w Leszko-wicach by każdy strażak z dumą nosił swój mun-dur. Szczególnie zasłużeni strażacy Janusz Supryn- wieloletni Komendant OSP; Sławek Paśnik- ak-tualny Komendant OSP; Marek Mazur- aktywnydziałacz OSP; Jerzy Krawczak- jedyny człowiekktóry potrafi naprawić motopompę i uruchomićStara; Edward Osiej (najstarszy strażak w staniespoczynku). Zasłużeni, którzy odeszli do domuPana: Jerzy Cieniuch, Marian Topyła, JózefWierz-bicki, Czesław Florek.LLuuddoowwyy KKlluubb SSppoorrttoowwyy „„FFlliiss”” LLeesszzkkoowwiiccee –

założony w roku 1992 r. spadkobierca dokonań itradycji Ludowego Zespołu Sportowego Leszko-wice, działającego od 1970 r. Wtedy drużyna pił-ki nożnej wystąpiła po raz pierwszy wrozgrywkach klasy C podokręgu Lubartów zaj-mując I miejsce. Obok piłkarzy LZS reprezento-wali biegacze, którzy regularnie uczestniczyli wpowiatowych biegach przełajowych oraz mistrzo-stwach powiatu w LA. W latach 80-tych piłkarzewystępowali w klasie B. Biegacze zaczęli odno-sić sukcesy indywidualne i zespołowe w mistrzo-

1 4

SAS, Szatnia

jęła VIII miejsce w finale Ogólnopolskiej Olim-piady Młodzieży w Wołowie (dolnośląskie). Najesieni tego roku - VI miejsce w finale MistrzostwPolski Juniorek Młodszych w Piłce Nożnej Dziew-cząt w Gdyni. 1 998 r. – VIII miejsce w finaleOgólnopolskiego Turnieju „Opel Dzieciom” wGliwicach. 1 999 r. – VII miejsce w finale Ogól-nopolskiej Olimpiady Młodzieży w Nowej Soli.2000 r. - VII miejsce w finale OgólnopolskiegoTurnieju Piłki Nożnej dziewcząt „Blachownia2000” (śląskie); VIII miejsce w miejsce w finaleOgólnopolskiej Olimpiady Młodzieży w Często-chowie. W sezonie 2002-2003 drużyna UKS wy-stępowała w rozgrywkach państwowych II ligikobiet w piłce nożnej .

NNaajjwwiięękksszzee ssuukkcceessyy ww bbaarrwwaacchh LLeesszzkko-o-wwiicc ooddnnoossiillii :: Stanisław Skomorowski, ZbigniewPolak, Zbigniew Wierzbicki, Artur Ligęza, Alek-sander Woliński, Rafał Mazur, Bartłomiej Pęksa,Marcin Cieniuch, Ewa Rybak, Aneta Ligęza, Ka-tarzyna Cieniuch, Małgorzata Pawełczak, IwonaJanczara, Dariusz Gozdal, Ewa Praczyk, AnnaOsek, Tomasz Dziachan, Beata Cieniuch, Małgo-rzata Cieniuch, Aneta Ligęza (Kozłowska), Ane-ta Mazur, Patrycja Paluszek, Olga Wierzbicka,Emilia Ligęza, Aneta Bliźniuk, Piotr Ligęza, Mo-nika Bielińska, Ewa Bielińska, Agnieszka Jurek,Krystyna Jurek, Małgorzata Ligęza (córka Stani-sława), Małgorzata Ligęza, Anna Wolińska, We-ronika Wierzbicka, Zuzanna Wierzbicka,Bartłomiej Olek.SSttoowwaarrzzyysszzeenniiee AAkkttyywwnnoośśccii SSppoołłeecczznneejj ww

LLeesszzkkoowwiiccaacchh. Z inicjatywy pierwszego zarządustowarzyszenia, którego prezesem był KrzysztofKarczmarz reaktywowano działalność i przenie-siono siedzibę do Leszkowic, gdzie zebrała sięduża grupa aktywnych z całej Gminy Ostrówek,by wspólnie realizować zadania z zakresu kultu-ry, sportu, edukacji. Członkowie przy współpra-cy miejscowych strażaków oraz młodzieży

zorganizowali I Leszkowską Biesiadę Świętojań-ską. Tak zdobyte doświadczenie wykorzystali wprzygotowaniu i przeprowadzeniu dożynek. Jakwiadomo ważnym elementem w dzisiejszym funk-cjonowaniu organizacji pozarządowych jest umie-jętność pozyskiwania funduszy. Z tego powoduczłonkowie brali udział w szkoleniach, nawiązy-wali współpracę z innymi stowarzyszeniami. SASstało się członkiem Lokalnej Grupy Działania„Doliną Wieprza i leśnym szlakiem”. We współ-pracy z Urzędem Gminy w Ostrówku będzie or-ganizatorem II Leszkowskiej BiesiadyŚwiętojańskiej (w ramach PROW „Małe projek-ty”), jako partner LKS „Flis” Leszkowice – XVIIBiegu Pierwiosnka w Leszkowicach. Jak widaćstawiają na współdziałanie. Kontakt: Stowarzy-szenie Aktywności Społecznej , Leszkowice 246,21 -102 Ostrówek, tel. 695605631 , e-mail: sas.lesz-kowice@op.pl.

SSzzkkoollnnyy TTeeaattrr ""SSZZAATTnniiaa"" SSPP LLeesszzkkoowwi-i-ccee.. Od września 2000 r. liczy się działalność szkol-nej grupy teatralnej , której założycielką jestWioletta Wierzbicka (polonistka). Pierwszy hi-storyczny spektakl to było duże przedsięwzięcie,adaptacja sztuki Lucjana Rydla „Betlejem Pol-skie”, zaprezentowana we wnętrzu leszkowickie-go kościoła drugiego dnia świąt Bożego

1 5

Sołtysi z Leszkowic

Przyjazne firmyNarodzenia . Zespól przygotował przez 12 lat ok.20 przedstawień, były bajki, wiersze, adaptacjetekstów znanych pisarzy oraz przedstawienia au-torskie. Uczestnicy spotkań teatralnych mają oka-zje rozwijać swoje talenty artystyczne, nie tylkoaktorskie. Warto wspomnieć, że grupa uczennicstworzyła własny scenariusz, współczesną wer-sję „Balladyny” Juliusza Słowackiego. Ucznio-wie mają okazję prezentować swoje spektaklerównież poza nurami szkoły, wyjeżdżają na prze-glądy teatralne.

1 . STOLART Zbigniew Praczyk, Leszkowice61 , 21 -102 Ostrówek, tel. 607-476-077Producent schodów drewnianych.2. ZAKŁAD USŁUGOWYWOD-KAN.C. O. – GAZ Kazimierz Praczyk, Leszkowice59, 21 -102 Ostrówek, tel. 856-31 -443. SPRZEDAŻ MEBLI HOLENDERSKICH ZIMPORTU Dawid Pęksa, Leszkowice 66, 21 -102 Ostrówek, tel. 783-078-275www.holenderskie.net4. FESTCARAneta i Grzegorz Włodek,Leszkowice 16, 21 -102 Ostrówektel. 509- 631 -8295. Sklep Spożywczo-Przemysłowy Anna Cur,21 -102 Ostrówek Leszkowice 219a,tel. 81 85631836. KUGUART- wykończenia wnętrz, GrzegorzMitruk, Leszkowice 255, 21 -102 Ostrówek,tel. 604-423-330 www.kuguart.pl7. "Syrena" S.C. Piekarnia Ciastkarnia Jan iMaria Bielińscy, Leszkowice 63, 21 -102 Ostró-wek, tel. 81 85621148. GREENBATH Roboty wykończeniowo bu-dowlane, Marek Mazur Leszkowice 169, 21 -102Ostrówek, tel. 661 -804-923www.greenbath.cba.pl9. Apteka Mazur Maria Ostrówek 39, 21 -102Ostrówek, tel. 81 856202110. Karczmarz Genowefa PHU SklepSpożywczo- Przemysłowy, Ostrówek Kol 12,21 -102 Ostrówek, tel. 81 856204711 . Usługi Remontowo-Budowlane GrzegorzMalesa. Leszkowice 105 A, 21 -102 Ostrówek,tel. 605-336-93512. "Polzbud" S.C. Dariusz Polak, Stanisław Po-lak, Zbigniew Polak, Sławomir Polak,Leszkowice 248, 21 -102 Ostrówektel. 602-324-97713. Skup Surowców Wtórnych Emilia i PawełSupryn, Ostrówek Kolonia 23, Baza GS 21 -102Ostrówek, tel. 796-066-33114. Bank Spółdzielczy w Radzyniu PodlaskimOddział w Ostrówku, www.bsradzyn.pl

Osoby prywatne: 1 . Krzysztof i Beata Ligęza2. Radek i Patrycja Malesa.

FFoollddeerr oopprraaccoowwaallii :: Natalia Pawelczak, OlgaNogal, Anna Pogoda-Łukasiewicz, NataliaPraczyk, Zuzanna Wierzbicka, Ada Nogal, DanutaBanaś, Barbara Kleszcz-Kaliszewska, WioletaWierzbicka.SSkkłłaadd ggrraaffiicczznnyy - Tomasz Pawełczak.

1 . Stanisław Malesa (przed II wojną światową iw czasie okupacji)2. Jan Grzegorczyk3. Tadeusz Paszkowski4. Marian Żuk (Leszkowice Kolonia)5. Zennon Cieniuch (Leszkowice Kolonia)6. Jan Gałczyński (Leszkowice Kolonia)7. Julian Powałka (1972-1984)8. Stanisław Jurek (od 1984 do 1990 oraz od 2003do 2008 r.)9. Adam Mazur (1990 – 2002 oraz 2008 – 2010)10. Marta Praczyk (od 2011 obecnie)

TANIEC Z WIATREM

Pieść mnie wietrze kosmaty- swawolny, przytulny, fiołkowy.Pieść do utraty tchnienia,Do zawrotów głowySzepcz mi do ucha szmery o łąki kwitnieniuPtaków dalekich lotach i moim marzeniuI wymów imię moje tak czule i miękkoŻe się stanie walczykiem, podniebną piosenkąA roztańczone w słońcu, przed Majestat BoskiZaniesie swoje żale, radości i troski

Danuta Burzyńska

POWRÓT

Okna starego domu trochę odrapanew nim odwieczne szyby, czyjeś na nich twarze.Historia domu, myśli zapomnianeI tyleż śmiechu, ile łez i bóluI tyle westchnień, narodzin i śmierciIle serce potrafi udźwignąć w pamięci.

Portrety, ściany, pożółkłe obrazy,I piec dziadunio kręgosłup pochylił.A tylko zegar nieustannie marzyTik-tak, tik – tak, tik – tak

Wejdźmy do środka i z albumów starychObejrzmy zdjęcia, które w nas ożyjąNiedokończone myśli, czyjeś smutki szareZmiksujmy w duszy tą przeszłość z przyszłością.A dom nas pokocha i będzie nas gościł

Pajęczyn baldachim nad stuletnim łożem,Dziwacznie zastygł w swym śmiertelnym splocie.Wkrysztale lustra cień dziewczyny hożejWciąż tkwi zasnuty w miłosnej tęsknocie

Może to jest magia, albo jakieś czaryLub tylko pamięć wspomnienie zagrzewaCzy ktoś nas woła?Tak – ktoś gra i śpiewa

Wejdźmy do środkaZegar się obudził i znów żyjeBim – bam. bim – bam, bim – bam

Danuta Burzyńska

ZAPOMNIANA KAPLICZKA

Powiedz mi Panie, czemu w tej kapliczcetak od wieków stoisz?Czy Ty się dobry Jezu zimy i chłodu nie boisz?Czy ktoś ciebie zapytał czyś chleba spożywałBo były tego roku tak obfite żniwaA może Ciebie Panie, gdy wiatr nocą świszczeOtulają z drzew liście – kolorowe liścieI może Ci tak smutno, ze ludzi znasz tyleA zliczasz jak paciorki swe samotne chwile

Danuta Burzyńska

PPrrzzyyjjeeddźź ii ppoocczzuujj nnaasszz kkll iimmaatt!!

ZZaapprraasszzaammyy ddoo ooddwwiieeddzzaanniiaa wwwwww.. lleesszzkkoowwiiccee.. ccbbaa ..ppll