TEMAT MIESIĄCA:

FIZJOTERAPIA OSÓB STARSZYCH.

CO MOŻEMY ZROBIĆ?

9 772081 187000

1 1

PRAKTYCZNA

LISTOPAD 2014 NR 55 ISSN: 2081-187X

INDEX COPERNICUS 2,68

&PRAKTYCZNA

PRAKTYCZNA

PRAKTYCZNA

Z PRAKTYKI GABINETU

Fizykoterapia w leczeniu osteoporozy

Zasady fizjoterapii w chorobie Parkinsona: trening i doskonalenie chodu

Fizjoterapia w przypadku uszkodzenia ścięgna piętowego/ /ścięgna Achillesa

Prawne podstawy zawodu fizjoterapeuty i potrzeba ustawy o zawodzie. Część 2

Rehabilitacja funkcjonalna pacjenta po urazie rdzenia kręgowego z wtórną tetraplegią. Część 2

NOWOCZESNE METODY FIZJOTERAPII

Masaż głęboki. Założenia teoretyczne konceptu

Z PRAKTYKI GABINETU

53listopad 2014

Edukacji transferu wózek – łóżko.

Edukacji transferu łóżko – wózek.

Edukacji transferu wózek – samochód.

Cele terapeutyczne dotyczące powyż-

szych zagadnień określone zostały w czę-

ści I artykułu.

PRZEBIEG PROCESU REHABILITACJI

FUNKCJONALNEJ

W procesie rehabilitacji funkcjonalnej

w pierwszym etapie wykorzystano tech-

niki i metody ułatwiające pacjentowi wy-

konanie danej czynności ruchowej. W dru-

gim etapie, poprzez zastosowanie oporu

manualnego terapeuty, wpływano na in-

tensyfikację zaangażowania pacjenta

do wykonania danego zadania ruchowe-

go. Następnie w trzecim etapie, poprzez

asystę/asekurację terapeuty, pacjent wyko-

nywał daną czynność samodzielnie (doty-

czy transferów).

Proces terapii strukturalnej podzielono na:a) część wstępną, której celem było: zmniejszenie odruchowego napięcia

mięśniowego i sztywności mięśniowej,

utrzymanie normomobilności/zwięk-

szenie zmniejszonej mobilności w sta-

wach na poziomie artrokinetycznym

i osteokinetycznym,

utrzymanie/zwiększenie przesuwalności

struktur nerwowych względem otacza-

jących je tkanek,

utrzymanie/zwiększenie lepkospręży-

stości tkanek miękkich,

poprawienie krążenia,

przeciwdziałanie odwapnieniu kości itd.

b) część właściwą, którą ukierunkowano na:

zwiększenie siły i wytrzymałości mię-

śniowej dolnego i górnego tułowia

oraz kończyny górnej,

poprawienie koordynacji nerwowo-

-mięśniowej w zakresie dolnego i gór-

nego tułowia oraz kończyn górnych.

Terapię przeprowadzono w pozycjach:

niskich (w warunkach z wyłączeniem

zjawiska grawitacji),

pośrednich (poprzez częściowe od-

działywanie grawitacji),

wysokich (przyjęcie przez pacjenta

możliwie skorygowanej, antygrawita-

cyjnej pozycji w kolumnie do pioniza-

cji pacjentów po urazie rdzenia kręgo-

wego).

Powyższe pozycje wyjściowe oraz praca

w zamkniętym i otwartym łańcuchu kine-

matycznym warunkowały odmienną pracę

dla mięśni antygrawitacyjnych (mięśnie lo-

kalne, jednostawowe) oraz mięśni, których

główną funkcją nie jest przenoszenie obcią-

żeń grawitacyjnych (mięśnie wielostawowe).

Dotyczy to zarówno mięśni w obrębie tuło-

wia, jak i kończyn górnych.

Druga część artykułu obejmować będzie

zagadnienia związane z rehabilitacją funk-

cjonalną dla:

Edukacji obrotu z pozycji leżenia tyłem

do pozycji leżenia bokiem.

Edukacji przejścia z pozycji leżącej

do pozycji siedzącej.

Na zdjęciach prezentujących techniki te-

rapeutyczne naniesiono:

zielone strzałki (kierunek ruchu wykony-

wanego przez pacjenta),

czerwone strzałki (kierunek oporu, wspo-

magania ruchu przez terapeutę),

krzyżyk w kółku (miejsce podporu pa-

cjenta),

numerację (kolejność wykonywanego

ruchu).

Terapię rozpoczęto od treningu przejścia

z pozycji leżącej do pozycji siedzącej, któ-

rej osiągnięcie jest niezbędne do później-

szych czynności związanych z transferami,

np. łóżko – wózek. W pierwszej kolejności

trening obejmował naukę obrotów, następ-

nie przejście z pozycji leżącej tyłem do po-

zycji siedzącej.

Ze względu na poziom i patomechanizm

uszkodzenia rdzenia kręgowego pacjenta

rehabilitacja funkcjonalna w znacznej mie-

MGR JAKUB KRASZEWSKI

REHABILITACJA FUNKCJONALNA PACJENTA PO URAZIE RDZENIA KRĘGOWEGO Z WTÓRNĄ TETRAPLEGIĄ. CZĘŚĆ 2Pierwsza część artykułu poświęconego rehabilitacji

funkcjonalnej pacjenta po urazie rdzenia kręgowego

z wtórną tetraplegią obejmowała zagadnienia

związane z rehabilitacją strukturalną, której celem

było przygotowanie pacjenta do przeprowadzenia

terapii, związanej z (re)edukacją do czynności dnia

codziennego (activities of daily living – ADL).

Z PRAKTYKI GABINETU

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA54

rze powinna dotyczyć i wykorzystywać te

regiony ciała, które poprzez swoje uner-

wienie nie zostały powikłane neurologicz-

nie (powyżej poziomu C6; unerwienie

z plexus cervicalis; nn. craniales, tj. n. acce-

ssorius) bądź powikłania charakteryzują

się głębokim niedowładem (poziom C6),

ale nie porażeniem. W powyższym po-

dejściu wykorzystującym „silne ogniwa”

pacjent do edukacji czynności dnia co-

dziennego angażuje głowę, górny tułów

wraz z kończynami górnymi do poziomu

stawów promieniowo-nadgarstkowych.

Zastosowanie odpowiedniej strategii

terapeutycznej umożliwia pacjentowi

przeniesienie napięcia mięśniowego (irra-

diację) z silniejszych grup mięśniowych

na słabsze, dotknięte zaburzeniami neu-

rologicznymi. I to stanowi fundament re-

habilitacji funkcjonalnej.

Istotnym elementem przeciwdziałają-

cym przeciążeniom w obrębię narządu

ruchu jest egzekwowanie podczas terapii

prawidłowych wzorców ruchowych. De-

terminowane jest to piętrem i zespołem

uszkodzenia rdzenia kręgowego.

W przedstawionej poniżej przykłado-

wej terapii zaburzenia mogą manifesto-

wać się:

protrakcyjnym ustawieniem głowy,

brakiem stabilizacji łopatki (scaption).

Powyższe zaburzenia funkcjonalne mo-

gą wpływać na pojawienie się dodatko-

wych dysfunkcji w rejonie głowy, kręgo-

słupa szyjnego, obręczy barkowej, a także

kończyny górnej.

EDUKACJA OBROTU Z POZYCJI

LEŻENIA TYŁEM DO POZYCJI

LEŻENIA BOKIEM

W inicjacji obrotu do leżenia na lewym

boku pacjent wykonał wzorce:

1) Wyprostu – przywiedzenia – rotacji we-

wnętrznej dla stawu ramiennego z wy-

prostem stawu łokciowego i depresji

przedniej dla prawej łopatki.

2) Zgięcia – zgięcia bocznego w lewo – ro-

tacji lewostronnej dla głowy i kręgosłu-

pa szyjnego (kontakt wzrokowy z ręką).

3) Rotację w lewo dla górnego tułowia.

Wzorzec dla kończyny górnej nie uwzględ-

nia aktywności na poziomie ręki (zgięcie

w stawach palców, zgięcie w stawie pro-

mieniowo-nadgarstkowym) ze względu

na występujące powikłania neurologiczne.

W pierwszym etapie terapeuta ułatwia

pacjentowi wykonie zadania ruchowego

poprzez wspomaganie ruchu z poziomu

obręczy biodrowej i kończyny dolnej pra-

wej. Dla pacjenta znajdującego się w po-

zycji leżenia tyłem rotacja lewostronna

miednicy wprowadza m.in. m. rectus ab-

dominis, m. obliquus externus abdominis

po stronie prawej i m. obliquus internus ab-

dominis po stronie lewej we wstępne roz-

ciągnięcie, powodując reakcję odrucho-

wą ułatwiającą zaangażowanie jednostki

motorycznej do wykonania lewostronnej

rotacji górnego tułowia. W powyższym

treningu wykorzystano technikę powta-

rzanego rozciągnięcia na początku wzor-

ca i w trakcie wzorca, z poziomu dolne-

go tułowia i kończyny dolnej prawej dla

mięśni rotujących tułów w stronę lewą.

Następnie w celu wprowadzenia mię-

śni we wstępne rozciągnięcie (mm. ro-

tujących górny tułów w stronę lewą) te-

rapeuta podłożył klin pod prawy talerz

biodrowy i z poziomu obręczy barko-

wej prawej wykonał stretch na począt-

ku i w trakcie trwania ruchu w kierunku

elewacji tylnej łopatki. Pacjent znajdował

się w pozycji wyjściowej z rotacją miedni-

cy w stronę lewą, co stanowiło ułatwie-

nie w wykonaniu zadania ruchowego

(zdj. 1–6).

Zdj. 1. Edukacja obrotu ze wspomaganiem terapeuty poprzez zgięcie stawu

biodrowego prawego i rotację miednicy w lewo

Zdj. 2. Edukacja obrotu ze wspomaganiem terapeuty poprzez zgięcie stawu

biodrowego i depresję przednią prawego talerza biodrowego poprzez koń-

czynę dolną

Z PRAKTYKI GABINETU

55listopad 2014

Drugi etap polegał na zastosowaniu

oporu manualnego przez terapeutę dla

depresji przedniej łopatki prawej i elewa-

cji przedniej prawego talerza biodrowego.

Do techniki torowania posłużono się rozcią-

gnięciem na początku ruchu i w trakcie je-

go trwania dla wzorca łopatki i talerza bio-

drowego. Pacjent znajdował się w pozycji

wyjściowej leżenia tyłem.

Wykorzystanie w terapii „silnego ogni-

wa” znajdującego się w obrębie górnego

kwadrantu ciała pacjenta umożliwiło rota-

cję lewostronną dla kompleksu lędźwiowo-

-miednicznego i osiągnięcie przez pacjen-

ta pozycji leżenia bokiem.

EDUKACJA PRZEJŚCIA Z POZYCJI

LEŻĄCEJ DO POZYCJI SIEDZĄCEJ

W treningu przejścia z pozycji leżącej

do pozycji siedzącej za wzorzec inicjujący

powyższą czynność wybrano radial thrust

(pchnięcie dopromieniowe).

W treningu pacjent wykonał:

1) Wyprost i odchylenie dopromienio-

we w stawie promieniowo-nadgarst-

kowym, następnie wyprost stawu łok-

ciowego z jednoczesną supinacją

przedramienia. Ramię wykonuje ruch

wyprostu – przywiedzenia – rotacji we-

wnętrznej z depresją przednią łopatki.

Ze względu na niedowład w obrę-

bie ręki wzorzec dla kończyny górnej

uwzględnił aktywność na poziomie

stawu promieniowo-nadgarstkowego

(sprzężony ruch wyprostu i odwiedze-

nia dopromieniowego). Zastosowano

opór manualny terapeuty. Powikłania

neurologiczne uniemożliwiły pacjen-

towi wykonanie wyprostu w stawach

palców.

2) Zgięcie – zgięcie boczne w lewo – ro-

tację lewostronną dla głowy i kręgosłu-

pa szyjnego (kontakt wzrokowy z ręką).

3) Rotację w lewo dla górnego tułowia.

4) W przejściu do pozycji siedzącej tera-

peuta wspomaga zgięcie i rotację le-

Zdj. 3. Edukacja obrotu ze wspomaganiem terapeuty poprzez zgięcie i przy-

wiedzenie stawu biodrowego prawego i rotację miednicy w lewo

Zdj. 5. Edukacja obrotu z zastosowaniem oporu terapeuty dla depresji przed-

niej łopatki i elewacji przedniej talerza biodrowego

Zdj. 4. Edukacja obrotu z zastosowaniem klina pod prawy talerz biodrowy

Zdj. 6. Osiągnięcie pozycji leżenia bokiem

Z PRAKTYKI GABINETU

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA56

wostronną tułowia. Wykonując powta-

rzane rozciągnięcia w trakcie wzorca

na mięśnie zginające i rotujące tułów

w lewą stronę, pacjent osiąga pozycję

siedzącą w podporze na lewym przed-

ramieniu.

5) Podczas asekuracji terapeuty pacjent sa-

modzielnie opuszcza lewą, a następnie

prawą stopę poza stół terapeutyczny.

6) Następnie poprzez energiczny ruch

kończyny górnej prawej do odwiedze-

nia i wyprost stawu łokciowego lewego,

ze wspomaganiem terapeuty pacjent

osiąga pozycję siedzącą.

7) Powrót do pozycji leżącej na boku le-

wym odbywa się poprzez zgięcie stawu

łokciowego lewego z pomocą terapeu-

ty. W następnej kolejności pacjent pod-

Zdj. 7. Pozycja wyjściowa dla techniki radial thrust do edukacji obrotów

i osiągnięcia pozycji siedzącej

Zdj. 8. Oporowanie przez terapeutę depresji przedniej łopatki, zgięcia

i rotacji lewostronnej tułowia

Zdj. 9. Osiągnięcie przez pacjenta podprożu na przedramieniu lewym

Zdj. 10. Opuszczanie kończyny dolnej lewej poza stół terapeutyczny

Zdj. 11A–D. Zsunięcie przez pacjenta kończyn dolnych poza stół tera-

peutyczny

Zdj. 11B

Z PRAKTYKI GABINETU

57listopad 2014

nosi stopy na stół terapeutyczny, wspo-

magając się kończyną górną prawą

(zdj. 7–13).

EDUKACJA TRANSFERU

ŁÓŻKO – WÓZEK

Po przeprowadzeniu terapii funkcjonal-

nej związanej z przejściem przez pacjen-

ta do pozycji siedzącej rozpoczęto trening

transferu z łóżka na wózek aktywny.

W celu zachowania bezpieczeństwa

poniższych ćwiczeń należy zwrócić szcze-

gólną uwagę na:

1) Odpowiednią wysokość stołu terapeu-

tycznego, który w poniższej prezenta-

cji jest na równi z wysokością siedziska

wózka. W sytuacji gdy terapeuta chce

ułatwić pacjentowi wykonanie trans-

feru łóżko – wózek, stół terapeutyczny

może znajdować się powyżej pozio-

mu wózka. Natomiast w celu utrud-

nienia, stół terapeutyczny należy ob-

niżyć poniżej poziomu wózka.

2) Podczas transferu wózek – łóżko stół

terapeutyczny opuszczony poniżej

wózka stanowić będzie ułatwienie,

powyżej utrudnienie.

3) Pełny kontakt stóp z podłożem (naj-

lepiej na boso lub w obuwiu sporto-

wym).

Zdj. 11C Zdj. 11D

Zdj. 12. Osiągnięcie pozycji siedzącej przez pacjenta ze wspomaganiem

terapeuty dla wyprostu w stawie łokciowym lewym

Zdj. 13. Powrót do pozycji leżenie bokiem ze wspomaganiem

terapeuty

Z PRAKTYKI GABINETU

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA58

etapu transferu stopy pacjenta powin-

ny być zwrócone w stronę lewą (lewo-

stronna rotacja w stawach kolanowych).

3) Po odciążeniu miednicy z powierzch-

ni stołu pacjent wykonał ruch dobocz-

nego przemieszenia miednicy w stronę

prawą. Terapeuta zastosował opór ma-

nualny. Pacjent osiągnął pozycję siedzą-

cą na skraju wózka.

4) Następnie wykorzystując wzorzec ele-

wacji tylnej talerza biodrowego, pacjent

osiągnął prawidłową pozycję siedzą-

cą. Terapeuta zastosował opór manual-

ny w kierunku elewacji przedniej talerza

biodrowego (zdj. 14–19).

EDUKACJA TRANSFERU

WÓZEK – ŁÓŻKO

Po zapewnieniu wytycznych dla bezpie-

czeństwa podczas transferu z wózka na łóż-

ko, przystąpiono do terapii, podczas któ-

rej pacjent:

1) Poprzez wyprost w stawie promieniowo-

-nadgarstkowym ręki i zgięcie w stawie

łokciowym z poziomu dołu podkolano-

opór manualny w kierunku depresji tyl-

nej talerza biodrowego, wykorzystując

stretch na początku i w trakcie trwania

ruchu.

2) Po osiągnięciu pozycji wyjściowej do

edukacji transferu pacjent poprzez wy-

korzystanie przeprostu w stawach łok-

ciowych przeniósł ruch depresji przed-

niej łopatki na miednicę, powodując jej

elewację przednią. Terapeuta przed wy-

konaniem powyższego ruchu, wprowa-

dził stretch w kierunku depresji tylnej

miednicy w celu wykorzystania odru-

chowego napięcia mięśni na poziomie

dolnego tułowia wpływających na tyło-

pochylenie miednicy (nachylenie tylne).

Bardzo ważną składową prawidłowego

transferu jest przemieszczenie górnego

tułowia do przodu i wykorzystanie me-

chanizmu dźwigniowego dla miedni-

cy, by odpowiednio ją unieść. Powoduje

to odciążenie kończyn górnych i obrę-

czy barkowej, co ma istotne znaczenie

w pracy z pacjentem z porażeniem czte-

rokończynowym. Podczas trwania tego

4) Rotację podudzi w stawach kolanowych

w stronę przeciwną do kierunku ruchu

miednicy. Na poniższej prezentacji pa-

cjent wykonuje transfer w stronę prawą,

więc stopy zwrócone są w stronę lewą

(lewostronna rotacja w stawach kolano-

wych lewym i prawym).

5) Wózek powinien mieć zablokowane koła.

6) Wózek znajduje się pod pewnym kątem

do stołu terapeutycznego (nie równole-

gle).

7) Jedną ręką pacjent opiera się o stół tera-

peutyczny, drugą o ramę wózka.

8) Terapeuta asekuruje/asystuje, będąc

z przodu pacjenta. Głowy znajdują się

na wysokości przeciwległych barków.

Pozycja terapeuty niska i stabilna.

Po zapewnieniu bezwzględnego bezpie-

czeństwa przystąpiono do treningu, w któ-

rym pacjent wykonał:

1) Naprzemienną elewację przednią ta-

lerza biodrowego w celu stopniowe-

go wysunięcia się na krawędź stołu te-

rapeutycznego. Terapeuta zastosował

Zdj. 14. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty do elewacji

przedniej talerza biodrowego lewego w celu wysunięcia się pacjenta

bliżej krawędzi stołu terapeutycznego

Zdj. 15. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty dla elewacji

przedniej talerza biodrowego prawego w celu wysunięcia się

pacjenta bliżej krawędzi stołu terapeutycznego

Z PRAKTYKI GABINETU

59listopad 2014

Zdj. 16. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty dla elewacji

przedniej miednicy i ruchu dobocznego miednicy w stronę prawą

Zdj. 17. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty dla ruchu

dobocznego miednicy w stronę prawą

Zdj. 18. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty dla depresji tylnej

prawego talerza biodrowego w celu pełnego wsunięcia się na wózek Zdj. 19. Edukacja transferu na wózek. Opór terapeuty dla depresji

tylnej lewego talerza biodrowego w celu pełnego wsunięcia się

na wózek i przyjęcia prawidłowej pozycji siedzącej

Z PRAKTYKI GABINETU

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA60

alny. Pacjent osiągnął pozycję siedzącą

na skraju stołu terapeutycznego.

5) Następnie wykorzystując wzorzec ele-

wacji tylnej talerza biodrowego, pacjent

osiągnął bezpieczną pozycję siedzą-

cą. Terapeuta zastosował opór manual-

ny w kierunku elewacji przedniej talerza

biodrowego (zdj. 20–24).

SAMODZIELNY TRANSFER

WÓZEK – ŁÓŻKO Z ASYSTĄ/

/ASEKURACJĄ TERAPEUTY

Po uzyskania efektów terapeutycznych

podczas rehabilitacji funkcjonalnej kolej-

nym etapem są próby samodzielnych trans-

ferów pacjenta, poparte asekuracją/asystą

fizjoterapeuty. Bardzo ważnym elementem

przed wykonaniem powyższego ruchu

wprowadził stretch w kierunku depre-

sji tylnej miednicy w celu wykorzystania

odruchowego napięcia mięśni na po-

ziomie dolnego tułowia, wpływających

na tyłopochylenie miednicy. W celu sku-

tecznego uniesienia miednicy, tak jak

poprzednio, wykorzystano efekt dźwi-

gniowy przez pochylenie górnego tuło-

wia do przodu. Na tym etapie transferu

stopy pacjenta powinny być zwrócone

w stronę prawą (prawostronna rotacja

w stawach kolanowych).

4) Po odciążeniu miednicy z powierzchni

wózka pacjent wykonał ruch dobocz-

nego przemieszenia miednicy w stronę

lewą. Terapeuta zastosował opór manu-

Zdj. 20. Edukacja transferu na stół terapeutyczny. Opuszczenie stóp

przez pacjenta z oporem terapeuty

Zdj. 21. Edukacja transferu na stół terapeutyczny. Opór terapeuty

dla elewacji przedniej prawego talerza biodrowego w celu

wysunięcia się pacjenta bliżej krawędzi wózka

wego opuścił stopy na podłoże. Tera-

peuta zastosował opór manualny w kie-

runku wyprostu stawu biodrowego

i zgięcia stawu kolanowego.

2) Po osiągnięciu pełnego kontaktu stóp

z podłożem pacjent wykonał naprze-

mienną elewację przednią talerza bio-

drowego w celu wysunięcia się na kra-

wędź wózka. Terapeuta zastosował opór

manualny w kierunku depresji tylnej dla

prawego i lewego talerza biodrowego.

3) Po osiągnięciu pozycji wyjściowej

do edukacji transferu pacjent poprzez

wykorzystanie przeprostu w stawach

łokciowych przeniósł ruch depresji

przedniej łopatki na miednicę, powo-

dując jej elewację przednią. Terapeuta

Zdj. 22. Edukacja transferu na stół terapeutyczny. Opór terapeuty

dla elewacji przedniej lewego talerza biodrowego w celu wysunię-

cia się pacjenta bliżej krawędzi wózka

Z PRAKTYKI GABINETU

61listopad 2014

EDUKACJA TRANSFERU

WÓZEK – SAMOCHÓD

Umiejętność samodzielnego przesiadania się

z wózka do auta stanowi o wysokim poziomie

funkcjonalnym pacjenta, który cierpi na pora-

żenie czterokończynowe z cechami komplet-

nego uszkodzenia rdzenia kręgowego (A wg

skali American Spinal Injury Association – ASIA)

fizjoterapeuta powinien znajdować się tuż

przed pacjentem, by w razie nieudanej pró-

by transferu nie dopuścić do upadku. Taki

incydent mógłby odłożyć w czasie lub zni-

welować wykorzystanie możliwości funk-

cjonalnych, jakie do tej pory wypracował

pacjent do samodzielności w czynnościach

dnia codziennego (zdj. 25)

podczas pierwszych samodzielnych prób

przesiadania się jest zapewnienie pacjento-

wi bezpieczeństwa, które gwarantować po-

winien terapeuta. Pacjenci neurologiczni,

po urazie rdzenia kręgowego wykazują du-

żą lękliwość i obawy związane z przemiesz-

czeniem górnego tułowia do przodu i unie-

sieniem miednicy. W związku z powyższym

Zdj. 23. Edukacja transferu na stół terapeutyczny. Opór terapeu-

ty dla elewacji przedniej miednicy i ruchu dobocznego miednicy

w stronę lewą

Zdj. 24. Edukacja transferu na stół terapeutyczny. Osiągnięcie

przez pacjenta pozycji siedzącej na stole terapeutycznym

Zdj. 25A–C. Samodzielne przesiadanie się

pacjenta ze stołu terapeutycznego na wózek

z asekuracją terapeuty

Zdj. 25B Zdj. 25C

Z PRAKTYKI GABINETU

PRAKTYCZNA FIZJOTERAPIA & REHABILITACJA62

Po zrealizowaniu i opanowaniu strategii

terapeutycznej, podczas której pacjent jest

w stanie samodzielnie wykonywać powyż-

sze czynności na sali treningowej, przystą-

piono do treningu z wykorzystaniem samo-

chodu.

Składowe dla powyższych transferów

(wózek – łóżko, łóżko – wózek, wózek – sa-

mochód) wykazują silną korelację, więc klu-

czowym elementem w osiągnięciu spraw-

nego przesiadania się pacjenta do auta jest

konwergencja metodyki transferów z efek-

tami terapeutycznymi rehabilitacji struktu-

ralnej i funkcjonalnej.

Zdj. 26A–H. Samodzielne przesiadanie się pa-

cjenta z wózka do auta z asekuracją terapeuty

Zdj. 26B

Zdj. 26C Zdj. 26D

Podczas samodzielnego przesiadania się

do auta pacjent:

1) Podjechał wózkiem do auta pod niewiel-

kim kątem w stosunku do progu samo-

chodu (drzwi powinny być maksymalnie

otwarte).

2) Następnie samodzielnie opuścił stopy

z podnóżka wózka na podłoże (prawą rę-

ką chwytem kompensacyjnym ustabili-

zował pośrednio tułów, czynność wyko-

nał lewą kończyną górną).

3) Po uzyskaniu stabilnego podparcia dla le-

wej ręki na siedzeniu samochodu, dla pra-

wej na ramie wózka, a stóp na podłożu

(prawostronna rotacja w stawach kola-

nowych) pacjent przyjął prawidłową po-

zycję wyjściową do przesiadania.

4) Po osiągnięciu prawidłowej pozycji wyj-

ściowej do treningu transferu pacjent

poprzez wykorzystanie przeprostu

w stawach łokciowych przeniósł ruch

depresji przedniej łopatki na miednicę,

powodując jej elewację przednią. Tera-

peuta poprzez chwyt na poziomie krę-

tarzy większych i guzów kulszowych

asekurował kierunek ruchu wykonane-

go przez pacjenta. Tak jak poprzednio

bardzo ważną składową prawidłowego

Z PRAKTYKI GABINETU

63listopad 2014

Zdj. 26E Zdj. 26F

Zdj. 26G Zdj. 26H

Zdj. 26I

PIŚMIENNICTWO:1. Susan S.A. et al. PNF w praktyce, DB Publishing, Warszawa 2009.2. Opara J. Neurorehabilitacja, Elamed, Katowice 2011.3. Sheila L. et al. Fizjoterapia w rehabilitacji neurologicznej, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009. 4. Hamzei F. et al. Neurorehabilitacja oparta na dowodach naukowych, MedPharm Polska 2010.5. Sławek J. et al. Spastyczność od patofizjologii do leczenia, VIA MEDICA, Gdańsk 2007.6. Richardson C. et al. Kinezyterapia w stabilizacji kompleksu lędźwiowo-miednicznego, Elsevier Urban

& Partner, Wrocław 2009.7. Shacklock M., Neurodynamika kliniczna, Elsevier Urban & Partner, Wrocław 2009.8. Kinalski R. Neurofizjologia kliniczna dla neurorehabilitacji, MedPharm Polska 2008. 9. Świderska K. et al. Porażenie po urazach kręgosłupa, wydanie drugie, Wrocław 2013.

mgr JAKUB KRASZEWSKI

Terapeuta manualny MT1 wg standardów

IFOMPT, międzynarodowy terapeuta koncepcji

PNF, Kierownik Centrum Neurorehabilitacji

i Fizjoterapii MODERN-REH w Mysłowicach

transferu do auta jest przemieszczenie

górnego tułowia do przodu i wykorzy-

stanie mechanizmu dźwigniowego dla

miednicy w celu odpowiedniego jej

uniesienia. Natomiast równie ważnym

elementem podczas wykorzystania po-

wyższego mechanizmu jest umiejętność

wyhamowania tego ruchu tak, by nie do-

puścić do uderzenia głową o nadwozie.

Głowa pacjenta powinna znajdować się

pomiędzy drzwiami a przednim słup-

kiem samochodu.

5) Po odciążeniu miednicy z powierzchni

wózka pacjent wykonał ruch doboczne-

go przemieszenia miednicy w stronę le-

wą. Terapeuta asekurował powyższe za-

danie ruchowe. Pacjent osiągnął pozycję

siedzącą na skraju siedzenia auta.

6) Następnie przeniósł lewą rękę z siedze-

nia samochodu na deskę rozdzielczą,

prawą na element ramy wózka znajdują-

cy się bliżej pacjenta.

7) Po zapewnieniu stabilnej pozycji sie-

dzącej pacjent podniósł i przemieścił

najpierw lewą, następnie prawą stopę

do samochodu (do ustabilizowania tu-

łowia wykorzystuje się lewą kończynę

górną, której ręka oparta jest na desce

rozdzielczej samochodu). Terapeuta za-

bezpiecza głowę pacjenta przed kontak-

tem ze słupkiem środkowym auta.

8) Po zapięciu pasów bezpieczeństwa

pacjent jest gotowy do transportu

(zdj. 26A–H).

Aktualnie pacjent uczestniczy w progra-

mie rehabilitacji funkcjonalnej, podejmu-

jąc kolejne cele terapeutyczne. Poddawany

jest również neurorehabilitacji stymulują-

cej miejsce uszkodzonego rdzenia kręgo-

wego na zasadzie plastyczności ośrodko-

wego układu nerwowego.

Chciałbym serdecznie podziękować

Kamilowi za współpracę, dzięki któremu

niniejszy artykuł miał szansę powstać.