FIZJOLOGIA CYKLU

MIESIACZKOWEGO

Alina Warenik-Szymankiewicz

Katedra i Klinika Endokrynologii GinekologicznejAkademii Medycznej w Poznaniu

Cykl miesiączkowy

• Rozwój jaja zdolnego do zapłodnienia

• Przygotowanie błony śluzowej macicy dla zapłodnionego jaja

• Prawidłowy rozwój zapłodnionego jaja

Prawidłowy cykl miesiączkowy

• długość cyklu 28+/-5 dni• utrata krwi : 50 - 100 ml

Integracja hormonalna cyklu miesiączkowego

• Podwzgórze i ośrodki ponadpodwzgórzowe• Przysadka• Jajnik

Gonadoliberyna(GnRH)

• Schally, Guillemin (1971)– Dekapeptyd

• Wydzielanie– Centralne: podwzgórze (jądro łukowate)– Obwodowe:• jajnik • łożysko

Neurohormony podwzgórza• Liberyny

• (RF-releasing factors RH – releasing hormones)– GnRH Gonadoliberyna– TRH Tyreoliberyna– CRH Kortykoliberyna– GHRH Czynnik Stymulujący Hormon Wzrostu– MRH Melanotropina– VIP Wazoaktywny Peptyd Jelitowy

• Statyny • (IF-inhibiting factors, IH-inhibiting hormones)

– SIH Somatostatyna– MIH Melanostatyna– PIF Inhibitor Prolaktyny (Dopamina)

Kontrola wydzielania GnRH

• Mechanizm sprzężeń zwrotnych• Wpływ neuropeptydów i neurotransmiterów– Stymulujący: • Adrenalina• Noradrenalina

– Hamujący: • Dopamina• Melatonina• Peptydy opioidowe

Gonadoliberyna(GnRH)

• Sposób wydzielania – pulsacyjny– I faza cyklu miesiączkowego• Pulsy co - 60 – 90 minut

– II faza cyklu miesiączkowego• Pulsy co 120 – 360 minut

PodwzgórzeGnRH

PrzysadkaFSH LH

JajnikEstradiol Progesteron

Regulatory wzrostu pęcherzyka

• Czynniki pierwotne– FSH– LH– PRL

• Stymulatory – inhibitory – steroidy jajnikowe– Estrogeny– Androgeny– Progesteron

Rola FSH

• Stymulacja wzrostu i rozwoju pęcherzyka• wzrost aktywności aromatazy• wzrost produkcji receptorów dla FSH

i w komórkach ziarnistych• wzrost produkcji inhibiny, aktywiny, IGF-I• bezpośredni wpływ na podział komórek

ziarnistych

Rola LH

• stymulacja komórek tekalnych do produkji androgenów (androstedion aromatyzacja E2)

• plik LH w środku cyklu jest odpowiedzialny za owulację

• remodelowanie komórek ziarnistych w procesie luteinizacji

Rola PRL

• Wysokie stężenia PRL działają inhibicyjnie na wydzielanie GnRH w podwzgórzu

– wzrost i utrzymanie receptorów dla LH w ciałku żółtym

Estradiol• Źródło:

– pęcherzyk jajnikowy, kora nadnerczy• Działanie:

– żeńskie wtórne cechy płciowe, – proliferacja endometrium, – wpływ na gruczoł sutkowy

• Szczyt wydzielania: – dwa dni przed owulacją

Rola estrogenów

• wzrost stężęnia E2 w środku fazy folikularnej powoduje obniżenie stężenia FSH – odgrywa to rolę w selekcji pęcherzyka dominującego

• pik E2 w fazie przedowulacyjnej wywołuje pik LH – sprzężęnie zwrotne dodatnie

• E2 powoduje proliferację komórek ziarnistych

• E2 wzmacnia aktywność aromatazy

Testosteron• Źródło:

– konwersja obwodowa, kora nadnerczy, jajnik• Działanie:

– rozwój mięśni i kości, libido, męski typ osobowości– Niski T

• opóźnione dojrzewanie, • brak męskich cech płciowych

– Wysoki T • przedwczesne dojrzewanie u chłopców • obojnactwo u dziewczynek, • choroba wieńcowa, • nadciśnienie

Rola androgenów

• Andorstendion główny prekursor dla syntezy estrogenów

• Nadmiar androgenów – atrezja pęcherzyka

• Nadmiar androstendionu – Dihydrotestosteron inhibicja pozytywnego

wpływu estrogenów na rozwój pęcherzyka

Progesteron• Źródło: – ciałko żółte, – kora nadnerczy

• Działanie: – zmiany sekrecyjne w endometrium

• niewydolność lutealna – spadek progesteronu