FINANSE

Dr Katarzyna Dąbrowska-Gruszczyńska

FINANSE I

Obszar Finansów, składniki systemu finansowego

Finanse przedsiębiorstwDecyzje inwestycyjne w przedsiębiorstwieGiełda Papierów WartościowychAkcjeObligacjePolityka finansowa

Literatura:

W. Dębski, “Rynek finansowy i jego mechanizmy”, PWN, Warszawa, 2002

K. Jajuga, T. Jajuga, “Inwestycje”, PWN, Warszawa, 1998

A. Rutkowski, “Zarządzanie finansami”, PWE, Warszawa, 2003

Zaliczenie:

Po wykładzie FINANSE II (semestr letni)TEST wielokrotnego wyboruOCENA końcowa = 1/2 ocena z egzaminu

+ 1/2 ocena ćw. (Finanse I i Finanse II); warunek: zaliczenia ćwiczeń i egzaminu

Dyżur:

Piątek 16.30-17.30, pok. 406

e-mail: dabrowska@wne.uw.edu.pl

Finanse

Finanse publiczneFinanse zarządczeUbezpieczeniaTeoria rynku kapitałowegoFinanse międzynarodoweBankowośćFinanse przedsiębiorstw

In s trum e n ty R yn k i In s tytuc je i za sa dy

S Y S T E M F IN A N S O W Y

INSTRUMENTY FINANSOWE (podział):

O charakterze wierzycielskim i własnościowym

O stałym i zmiennym dochodzieKrótko-, średnio- i długoterminoweBezpośrednie i pośrednieRzeczywiste (bazowe) i pochodne

(pozabilansowe)

RYNKI FINANSOWE (podział):

Pierwotne i wtórnePieniężne i kapitałoweHurtowe i detaliczneTerminowe

INSTYTUCJE FINANSOWE:

BankiTowarzystwa ubezpieczenioweFundusze emerytalneFundusze inwestycyjneDomy maklerskieGiełdy papierów wartościowychInne

Liczba banków komercyjnych i spółdzielczych w latach 1989-2004

20

1664

52

1663

75

1665

86

1663

87

1653

82

1612

81

1510

81

1394

83

1295

83

1189

77

781

74

680

70

642

59

605

58

600

57

596

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800

1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004

banki komercyjne banki spółdzielcze

Liczba zakładów ubezpieczeniowych w latach 1991-2003

24 26 28

3640

4551

55

6369

72 73 75

0

10

20

30

40

50

60

70

80

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

Liczba zakładów ubezpieczeniowych

liczba funduszy inwestycyjnych i powierniczych w latach 1992-2003

1 1 1 411

30

46

60

93

108 107117

0

20

40

60

80

100

120

140

1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003

liczba funduszy inwestycyjnych i powierniczych

Liczba OFE w latach 1998-2003

10

21 21

17 16 16

0

5

10

15

20

25

1998 1999 2000 2001 2002 2003

Liczba OFE

Rynek pieniężny

Na rynku pieniężnym pożycza się i lokuje środki na krótkie terminy (do 1 roku). Służy głównie do zarządzania

płynnością.

Rynek pieniężny - podział:

rynek pieniężny pieniądza krajowegorynek walutowy

Instrumenty:

Lokaty międzybankowebony skarboweKrótkoterminowe papiery dłużne

przedsiębiorstwCertyfikaty depozytowe

Lokaty międzybankowe:

WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate) – roczna stopa procentowa, po jakiej bank jest skłonny udzielić kredytu innym bankom WIBID (Warsaw Interbank Bid Rate) – roczna stopa procentowa, którą bank jest gotów zapłacić za środki przyjęte w depozyt od innych banków

LIBOR, LIBID

Lokaty międzybankowe c.d.:

Jednodniowe depozyty miedzybankowe: O/N (overnight) – rozpoczynający się w dniu

zawarcia transakcji i zapadający w następnym dniu roboczym

T/N (tommorow next) – rozpoczynający się w pierwszym dniu roboczym po zawarciu transakcji i zapadający w dniu następnym

S/N (spot next) – rozpoczynający się w drugi dzień po dniu zawarcia transakcji i zapadający w dniu następnym

Bony skarbowe

Są krótkoterminowym papierem wartościowym emitowanym przez rząd w celu sfinansowania potrzeb budżetu państwa

Wyniki przetargu bonów skarbowych - 3 stycznia 2005 r.

Departament Długu Publicznego Ministerstwa Finansów informuje, iż w dniu 3 stycznia 2005 r.odbył się, organizowany przez Narodowy Bank Polski, przetarg bonów skarbowych.

Wyniki przetargu przedstawia poniższe zestawienie:

Data zapłaty za bony 05.01.2005 05.01.2005Rodzaj bonu 13 tyg. 52 tyg.Kod ISIN PL0000003067 PL0000003455Data wykupu 06.04.2005 04.01.2006Wartość podaży 100,00 mln zł 700,00 mln złPopyt 463,52 mln zł 3.441,33 mln złOferty zaakceptowane 100,00 mln zł 700,00 mln złCena minimalna 9.845,56 zł 9.404,25 złCena średnia 9.845,68 zł 9.405,58 złCena maksymalna 9.846,92 zł 9.410,09 złRentowność maksymalna 6,206% 6,265%Rentowność średnia 6,201% 6,250%Rentowność minimalna 6,150% 6,200%

Krótkoterminowe papiery dłużne przedsiębiorstw

Certyfikaty depozytowe Papiery wartościowe emitowane przez banki w celu pozyskania środków pieniężnych

Uczestnicy rynku pieniężnego:

Banki PrzedsiębiorstwaDealerzy i brokerzyAdministracja Skarbu Państwa

Rynek kapitałowy

Na rynku kapitałowym dokonuje się transakcji instrumentami

finansowymi o okresie wykupu dłuższym niż 1 rok

Instrumenty

Lokaty terminoweKredyty bankoweAkcjeObligacje

Uczestnicy:PrzedsiębiorstwaBankiInne instytucje finansowe (giełdy papierów

wartościowych, fundusze emerytalne, inwestycyjne, towarzystwa ubezpieczeniowe, domy maklerskie)

Osoby fizyczneSektor publiczny

Inny podział rynków finansowych

SPOT (bieżący, natychmiastowy)

FORWARD (terminowy)

Rynek TERMINOWY

Rynek terminowy:

Kontrakty terminowe futureskontrakty terminowe forwardkontrakty opcyjne

Forward i futures różnice

FORWARD FUTURESEMITENT banki handlowe Rynki giełdoweRODZAJ ZOBOWIĄZANIA wzajemne stron strony wobec izby rozrachunkowejREALIZACJA dostarczenie lub odebranie walut wyrównanie pozycji

(rozliczenie różnicy kursowej)STANDARYZACJA niska WysokaROZMIAR KONTRAKTU dowolny, dostosowany do potrzeb

eksportera, importera, inwestoraz góry określony

DATA DOSTAWY do negocjacji tylko w terminie wyznaczonym

Kontrakty opcyjne

Kontrakty opcyjne

Opcje są standaryzowane Nabywca (przedsiębiorstwo,

spekulant) nabywa prawo (nie obowiązek) realizacji kontraktu opcyjnego z wystawcą opcji

opcja call (kupna) i put (sprzedaż)

W chwili nabycia opcji:

określa się warunki i sposób realizacji opcji (data, kurs)

sprzedawca zobowiązuje się (za opłatą – premium) dostarczyć/odebrać walutę po ustalonym kursie jeśli zażąda tego nabywca opcji

Nabywca opcji może:

wykonać kontrakt fizyczniesprzedać go (wyrównać swoją pozycję)dopuścić do jej wygaśnięcia

Porównanie kontraktów:

Akcje Futures OpcjeMaksymalna strata Całość

zainwestowanejkwoty

Mogą przekroczyćwartość kapitałupoczątkowego

Wysokość wpłaconejprowizji

Wahania wartości Stosunkowoniewielkie

Nawet kilkadziesiątprocent

zainwestowanegokapitału

Nawet kilkadziesiątprocent

zainwestowanegokapitału

Prowizje Relatywnie wysokie Niższe niż dla akcji Niższe niż dla futuresDźwignia finansowa 1:1 Przy depozycie 8%

12,5:1Przy depozycie 8%

12,5:1

Finanse przedsiębiorstw

SPRAWOZDAWCZOŚĆ FINANSOWA

Literatura:

M. Sierpińska, T. Jachna, 2002, ,,Ocena przedsiębiorstwa według standardów światowych’’, PWN

A. Rutkowski, ,,Zarządzanie finansami’’, 2003, PWE

Sprawozdanie finansowe składa się z:

1. Bilansu2. Rachunku zysków i strat każdy podmiot gospodarczy3. Informacji dodatkowej z zastrzeżeniem Ustawy

Ustawa z dnia 29 września 1994, Dz. U. Nr 76 z 17 czerwca 2002 r.,poz. 694

4. Rachunku przepływów środków pieniężnych (cash flow) Art. 64. 15. Zestawienia zmian w kapitale własnym

BILANS

Jest zestawieniem posiadanego przez przedsiębiorstwo majątku i źródeł kapitału, wykorzystanych dla pozyskania majątku na

dany dzień.

Ogólne zasady tworzenia bilansu

zasady rachunkowości (wiernego obrazu, ciągłości, kontynuacji, memoriałowa, współmierności, ostrożności, wyższości treści ekonomicznej nad formą)

aktywa uszeregowane według stopnia płynności, pasywa według terminu wymagalności

uproszczony schemat bilansuA = P

uproszczony schemat bilansu

Aktywa PasywaAktywa trwałeAktywa obrotowe

Kapitały własneZobowiązania i rezerwy nazobowiązania

Aktywa razem Pasywa razem

Aktywa

A. Aktywa trwałe

I. Wartości niematerialne i prawne

II. Rzeczowe aktywa trwałe

III. Należności długoterminowe

IV. Inwestycje długoterminowe

V. Długoterminowe rozliczenia międzyokresowe

B. Aktywa obrotowe

I. Zapasy

II. Należności krótkoterminowe

III. Inwestycje krótkoterminowe

IV. Krótkoterminowe rozliczenia międzyokresowe

PasywaA. Kapitał (fundusz własny)

I. Kapitał (fundusz) podstawowy

II. Należne wpłaty na kapitał podstawowy (in minus)

III. Udziały (akcje) własne (in minus)

IV. Kapitał (fundusz) zapasowy

V. Kapitał (fundusz) z aktualizacji wyceny

VI. Pozostałe kapitały (fundusze) rezerwowe

VII. Zysk (strata) z lat ubiegłych

VIII. Zysk (strata) netto

IX. Odpisy z zysku netto w ciagu roku obrotowego (in minus)

B. Zobowiązania i rezerwy na zobowiązania

I. Rezerwy na zobowiązania

II. Zobowiązania długoterminowe

III. Zobowiązania krótkoterminowe

IV. Rozliczenia miedzyokresowe

Analiza wstępna bilansu: analiza pozioma i pionowa

Analiza pozioma – zmiany (%) rokroczne w pozycjach bilansu

Analiza pionowa – udział % poszczególnych pozycji bilansu w sumie aktywów/ pasywów (Struktura)

ANALIZA POZIOMA I PIONOWA BILANSU

BILANS w tys. zł Analizapozioma

Analizapionowa

2002 2001 2002 2001AKTYWAI. Aktywa trwałe 393 522 413 970 -4,94 57,93 64,191. Wartościniematerialne iprawne, w tym:

17 923 18 924 -5,29 2,64 2,93

- wartość firmy 18 9242. Rzeczowe aktywatrwałe

338 511 382 596 -11,52 49,83 59,32

3. Należnościdługoterminowe4. Inwestycjedługoterminowe

17 538 235 7362,98 2,58 0,04

5. Długoterminowerozliczeniamiędzyokresowe

19 550 12 215 60,05 2,88 1,89

II. Aktywa obrotowe 285 768 230 981 23,72 42,07 35,811. Zapasy 79 628 66 283 20,13 11,72 10,282. Należnościkrótkoterminowe

171 840 159 164 7,96 25,30 24,68

3. Inwestycjekrótkoterminowe

33 732 2 320 1353,97 4,97 0,36

4. Krótkoterminowerozliczeniamiędzyokresowe

568 3 214 -82,33 0,08 0,50

A k t y w a r a z e m 679 290 644 951 5,32 100,00 100,00

Analizapozioma

Analizapionowa

2002 2001 2002 2001PASYWAI. Kapitał własny 221 821 198 375 11,82 32,65 30,761. Kapitał zakładowy 17 475 17 475 0,00 2,57 2,714. Kapitał zapasowy 271 922 266 433 2,06 40,03 41,317. Zysk (strata) z latubiegłych

-22 499 -12 485 80,21

8. Zysk (strata) netto 4 629 5 373 -13,85 0,68 0,83II. Zobowiązania irezerwy nazobowiązania

457 469 446 576 2,44 67,35 69,24

1. Rezerwy nazobowiązania

40 548 51 097 -20,65 5,97 7,92

3. Zobowiązaniakrótkoterminowe

277 296 218 516 26,90 40,82 33,88

4. Rozliczeniamiędzyokresowe

2 576 5 637 -54,30 0,38 0,87

P a s y w a r a z e m 679 290 644 951 5,32 100,00 100,00