Warszawska

Galeria Ekslibrisu Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów

ISSN 1731-1055

Nr 1 (20) Rok 2009

Spis treści

1. Wystawa ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia w MSiT w Warszawie ..................Hanna Jeznak 1

2. Czesław Woś – grafika, ekslibris.............................................................. Katarzyna Kubiak 2

3. Ekslibrisy papieskie .......................................................................................... Andrzej Sitek 4

4. Wrocławscy mistrzowie ekslibrisu – Janusz Halicki.........................................Tomasz Suma 5

5. „Don Kichot” w Bibliotece Regionalnej Karwina......................................... Stanisław Śliwa 8

6. Edyta Purzycka w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu .....................................Janina Saffarini 7

7. Izabella Śliwa (1937-2008)............................................................................ Stanisław Śliwa 10

8. Mistrz Wojciech w stolicy .............................................................................Janina Saffarini 13

9. Stanisław Mrowiński (1928-1997). Pełny wykaz opus ....................................Tomasz Suma 15

Ex Bibliotheca

1

WYSTAWA EKSLIBRISÓW

KRZYSZTOFA KMIECIA W MUZEUM

SPORTU I TURYSTYKI

W WARSZAWIE

Wszechstronne zainteresowania autora wystawy

ekslibrisów Krzysztofa Kmiecia daleko wybiegają poza

pracę zawodową. Doktor farmacji, pracownik naukowy

Uniwersytetu Jagiellońskiego, członek Małopolskiej Rady

Olimpijskiej w Krakowie, ma wiele pasji. Jedną z nich jest

mała grafika, którą zajmuje się od ponad dwudziestu lat.

Z prostego rachunku wynika, że skoro w tym czasie

odbyło się 120 wystaw indywidualnych, artysta z Krakowa

miał ich 6 rocznie, czyli że Polska i świat oglądają jego znaki

książkowe co 2 miesiące. Jeśli dołączymy do tego jeszcze

ponad 150 ekspozycji zbiorowych, da nam to pełne

wyobrażenie o nieograniczonych możliwościach twórczych

autora prac prezentowanych na wernisażu wystawy w dniu

15 stycznia w MSiT.

Wśród różnorodnej tematyki znaków książkowych

Krzysztofa Kmiecia (flora i fauna, góry, kobieta, Kraków,

muzyka, Orient, sztuka), znaczące miejsce zajmuje sport.

Jubileusz pięćdziesięciolecia Biblioteki MSiT (1959-

2009) stał się piękną okazją, by na afiszu Muzeum pojawiło

się nazwisko, o które zabiegają galerie. To zaszczyt dla

Muzeum, że ekspozycja „Ekslibrisy sportowe i turystyczne

Krzysztofa Kmiecia” zainaugurowała obchody roku

jubileuszowego.

Krzysztof Kmieć

Krzysztof Kmieć

Autor zaprezentował na wystawie 210 ekslibrisów

wybranych z kolekcji, która liczy ponad dwa i pół tysiąca

znaków. Mała grafika poświęcona wielu sportowcom i

olimpijczykom, na przykład: Otylii Jędrzejczak, Robertowi

Korzeniowskiemu, Mateuszowi Kusznierewiczowi,

Adamowi Małyszowi i Renacie Mauer, stała się swoistą kroniką sportu z tego względu, że powstawała w ślad za

sukcesami tych osób na arenie krajowej i zagranicznej.

Podobnie, ekslibrisy wykonane dla wybitnych himalaistów,

takich jak: Leszek Cichy, Andrzej Kukuczka, Wanda

Rutkiewicz, Krzysztof Wielicki i Andrzej Zawada, stały się zwierciadłem ich osiągnięć. Szczególne miejsce na wystawie zajął ekslibris

wykonany dla patrona Centrum Olimpijskiego – papieża

Jana Pawła II, odznaczonego Orderem Medalu

Olimpijskiego przez Międzynarodowy Komitet Olimpijski

(1986).

Drugi wątek tematyczny wystawy – turystyka, jest

wynikiem innej pasji Krzysztofa Kmiecia, podróży. Liczne

wyprawy do odległych zakątków świata miały nie tylko cel

zawodowy, stały się też inspiracją do tworzenia ekslibrisów

dla podróżników, towarzystw turystyczno – krajoznawczych

i nowych przyjaciół poznanych w czasie wędrówek.

Do pięknych cech pana Krzysztofa Kmiecia, takich jak

talent, pracowitość i skromność, należy dołączyć również hojność. Wszystkie bowiem znaki z wystawy autor przekazał

w darze do zbiorów MSiT, za co bardzo serdecznie

dziękujemy. W ten sposób zasilona została skromna kolekcja

ekslibrisów gromadzonych w Muzeum, obecnie stanowiąca

zbiór czterystu egzemplarzy. Wśród nich znajduje się ekslibris okolicznościowy, wykonany przez Krzysztofa

Kmiecia z okazji jubileuszu pięćdziesięciolecia Muzeum

Sportu i Turystyki (1952-2002).

Obecnie pan Krzysztof pracuje nad ekslibrisem

jubileuszowym Biblioteki MSiT, spełniając tym samym

marzenie bibliotekarzy: Hanny Jeznak, Barbary Mikockiej i

Ex Bibliotheca

2

Krzysztofa Włodarczyka, by zaopatrzyć księgozbiór

muzealny w swój własny znak książkowy. Pierwszą książką, do której zostanie wklejony nowy ekslibris, będzie

najnowsza publikacja MSiT obejmująca katalog najstarszych

i najcenniejszych druków z okresu od XVI do XIX wieku,

zgromadzonych w Bibliotece MSiT w ciągu pięćdziesięciu

lat.

Patronat honorowy nad wystawą ekslibrisów objęli Adam Małysz i Robert Korzeniowski, a nad jubileuszem

biblioteki MSiT Marszałek Województwa Mazowieckiego

- Adam Struzik.

Krzysztof Kmieć w Muzeum Sportu i Turystyki

Podczas wernisażu Krzysztof Kmieć wręczył

ekslibrisy dyrekcji MSiT oraz pracownikom biblioteki,

natomiast muzeum mogło zrewanżować się przekazując

autorowi wystawy Medal MSiT.

Hanna Jeznak

Warszawa

CZESŁAW WOŚ – GRAFIKA, EKSLIBRIS Wystawa w Książnicy Pedagogicznej

im. A. Parczewskiego w Kaliszu

Po raz kolejny artysta plastyk Czesław Woś opowiadał

o swoich pracach w gronie przyjaciół bibliofilów i

entuzjastów sztuk graficznych. Miało to miejsce na wystawie

autorskiej w Towarzystwie Przyjaciół Książki w Kaliszu,

którego siedziba mieści się obecnie w Książnicy

Pedagogicznej im. A. Parczewskiego. Od 1995 r. Czesław

Woś jest aktywnym członkiem tego towarzystwa.

Otwarcie wystawy miało miejsce dnia 28 października

2008 r. i połączone było z promocją najnowszej książki

Władysława Kościelniaka „Leksykon Kaliski” (Kalisz,

2008). Tym razem Czesław Woś prezentował w wyborze

twórczość z lat 1993-2008, a w tym akwaforty: grafiki

średniego formatu i ekslibrisy. Łącznie wyeksponowanych

zostało 66 dzieł.

Na łamach magazynu „Ex Bibliotheca” Czesław

Woś gościł już dwukrotnie: 2004 nr 1(11), 2007 nr 1(16),

zatem krótko tylko przypomnieć wypada, że twórca (ur.

1944) mieszka w Ostrowie Wielkopolskim. Jego dorobek

artystyczny jest zróżnicowany: rysunek, malarstwo,

grafika warsztatowa, ekslibrisy. Wystawia swoje prace od

roku 1977, specjalizując się w małych formach

graficznych i w ekslibrisie. Prace artysty zdobią wiele

księgozbiorów, tomiki poetów polskich, są prezentowane

w postaci wystaw indywidualnych i zbiorowych w kraju i

poza jego granicami.

Czesław Woś jest członkiem Związku Artystów

Plastyków oraz Międzynarodowego Stowarzyszenia Sztuk

Plastycznych. Wspólnie z małżonką Bożeną są inicjatorami i realizatorami Międzynarodowego Biennale

Małej Formy Graficznej i Ekslibrisu w Muzeum Miasta

Ostrowa Wielkopolskiego oraz współorganizatorami

Międzynarodowej Wystawy Ekslibrisu Muzycznego,

towarzyszącej Międzynarodowemu Festiwalowi „Chopin

w barwach jesieni” w Antoninie i Ostrowie Wlkp. W 2008

roku zostali nagrodzeni tytułem „Ostrowianin roku 2007”.

Czesław Woś

Grafiki Czesława Wosia przedstawiają roślinne

kompozycje i krajobrazy, w których często występującymi

motywami przyrodniczymi są: drzewa, ich konary, korzenie,

łodygi traw, ptaki w locie. W pracach artysty widoczne jest

nawiązanie do sztuki i architektury wielu epok. Autor dba o

każdy szczegół, a precyzja i dopracowanie każdego elementu

są cechami rozpoznawalnymi jego grafik. Dzieła wykonane

są techniką akwaforty, która wyraźnie pozwoliła oddać kontrast między czernią i bielą czy sepią i zielenią. Antyramy

zapełnione zostały grafikami zatytułowanymi: „Kwiat

pieśni” (1993), „Kształt myśli” (2003), „Kamienny sen”

(2003), „Wnętrze katedry kaliskiej” (2007), „Papież Jan

Paweł II”, kompozycją „Rytmy w szarej przestrzeni” (2000),

„Tadeusz Kościuszko” (2008) oraz pracami z różnych cykli:

„W Przestrzeni” (1996), „Leśna symfonia” (1999), „Spalone

Ex Bibliotheca

3

drzewa” (1994), „Magiczna przestrzeń” (2000), „Katedra”

(2006). Tylko jedno z pokazanych na wystawie dzieł

wykonane zostało w technice linorytu: jest nim „Pomnik

książki” (2004).

Adresatami ekslibrisów są zarówno osoby prywatne,

jak i instytucje. Tematy i motywy plastyczne księgoznaków

odznaczają się różnorodnością i pomysłowością. Pokazują ogromną wyobraźnię artysty i swobodę, z jaką potrafi on

podchodzić do każdej z osobowości zleceniodawców. Wiele

ekslibrisów Czesław Woś wykonał dla ludzi dobrze znanych.

Artysta często nawiązuje do imienia adresata, bądź jego

miejsca zamieszkania, do zawodu czy pasji naukowych,

czasami nawet żartobliwie, albo też do cech charakteru.

Wśród ekslibrisów osób prywatnych (nie tylko Polaków)

możemy wyróżnić znaki dla kaliszan: artysty plastyka prof.

Andrzeja Niekrasza, redaktora „Ziemi Kaliskiej” - Macieja

M. Kozłowskiego, bibliotekarzy i bibliofilów – członków

TPK w Kaliszu: Krzysztofa Walczaka, Ewy Andrysiak,

artysty grafika Władysława Kościelniaka i jego żony Janiny,

Danuty Jankowskiej. Kolejna grupa znaków to ekslibrisy

naukowców, twórców, ludzi z kręgu kultury, np.

bibliotekoznawcy i bibliologa Czesława Erbera, dyrektora

Muzeum Regionalnego w Jarocinie Eugeniusza Czarnego,

dyrektora BWA w Kielcach, historyka i krytyka sztuki

Mariana Rumina, znanej dyrygentki Agnieszki Duczmal,

biologa i doktora farmacji, grafika Krzysztofa Kmiecia z

Krakowa, prezesa oddziału Polskiego Towarzystwa

Numizmatycznego w Ostrowie Wielkopolskim Jerzego

Sówki, dyrektora „Centrum Paderewskiego Tarnów – Kąśna

Dolna” Anny Knapik, nauczycielki plastyki z Ostrowa

Wielkopolskiego Marii Kryjom. Pośród prezentowanych są także księgoznaki pisarzy i poetów: Wisławy Szymborskiej,

Stanisława Lema, J.R.R. Tolkiena, Romy Kowalickiej, Marii

Aulich, Jolanty Kowalskiej. Następna grupa to ekslibrisy

artystów grafików i kolekcjonerów: nieżyjącego Janusza

Mikołaja Szymańskiego (krytyka sztuki i kolekcjonera

ekslibrisów z Warszawy), Zbigniewa Osenkowskiego

(grafika i animatora znaku książkowego z Sanoka),

Zbigniewa Jóźwika (twórcy ekslibrisów i małych form

graficznych z Lublina, bibliofila), Wasyla Leonienko

(grafika i twórcy ekslibrisów z Ukrainy), Lecha

Kokocińskiego (kolekcjonera z Warszawy), Zygmunta

Gontarza (kolekcjonera ekslibrisów historycznych,

związanego z Warszawską Galerią Ekslibrisu) i jego żony

Jadwigi, Romana Muchy (artysty grafika z Tomaszowa

Lubelskiego), Stanisława Malaka (dra medycyny i

kolekcjonera z Bydgoszczy), Krystyny Nowosielskiej

(kolekcjonera znaków książkowych z Warszawy), Gianluca

Sulli (kolekcjonera ekslibrisów z Włoch).

Ekslibrisy instytucji ukazują przede wszystkim te

z kręgu kultury polskiej, ale i zagranicznej, ze szczególnym

uwzględnieniem bibliotek, ruchu muzycznego i

muzealnictwa. Znalazły się tu znaki: Opactwa

Benedyktynów w Tyńcu, Muzeum Narodowego we

Wrocławiu, Oddziału Panorama Racławicka („110 rocznica

powstania Panoramy Racławickiej 2003”), Centrum im. I. J.

Paderewskiego w Kąśnej Dolnej, Museo Casa Natal de

Cervantes Alcala de Herares, Biblioteca Zola Predosa

(Włochy), Svencilišna Knjiżnica Rijeka. Artysta przedstawił

architekturę siedzib, w tym bibliotek – z nieodłącznym

atrybutem księgi, niekiedy też z fragmentami, panoramami

miast oraz herbami i godłami. Dla muzeum jednego dzieła –

dla Panoramy Racławickiej (Oddział Muzeum Narodowego

we Wrocławiu) przestawił fragmenty panoramy „Bitwa pod

Racławicami 4 kwietnia 1794 roku” (Jan Styka, Wojciech

Kossak; 1893-1894), ukazującej dramatyczny bój Polaków o

samostanowienie, obrazu o własnej bogatej historii.

Czesław Woś

Uzupełnieniem ekspozycji były prezentowane

w gablotach dyplomy i wyróżnienia artysty, katalogi

wystaw oraz ciekawe, wybrane artykuły o Cz. Wosiu, nie

tylko z polskiej prasy, ale i z zagranicznej. Wśród dyplomów

znalazły się te z podziękowaniami dla grafika i jego żony za

bezinteresowne przekazywanie prac na aukcje dzieł sztuki,

z których dochody przeznaczone zostały na potrzeby dzieci

chorych i upośledzonych. Były to podziękowania od

następujących instytucji: Polskiego Czerwonego Krzyża

z Ostrowa Wielkopolskiego, Fundacji Haliny Sroczyńskiej

z Kalisza, Gdańskiego Klubu Kiwanis International

i Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki oraz Wielkiej

Orkiestry Świątecznej Pomocy.

Wystawa dostarczyła gościom dużych wrażeń i przeżyć estetycznych. Małe dzieła sztuki oglądano

z podziwem.

Katarzyna Kubiak

Kalisz

Ex Bibliotheca

4

EKSLIBRISY PAPIESKIE

Zanim jeszcze Jan Paweł II został papieżem, miał już swój ekslibris. Tym pierwszym znakiem dla arcybiskupa

metropolity krakowskiego Karola Wojtyły jest „Ex libris

K. [arola] W. [ojtyły]” - drzeworyt wykonany w 1969 roku

przez jednego z najwybitniejszych polskich grafików

Tyrsusa Wenhrynowicza z bliskiego zawsze sercu papieża

Krakowa.

Na tym znaku graficznym widać postać Chrystusa

Frasobliwego pochodzącą z rzeźby ludowej podobnej do

tych, które spotkać można w rodzinnych stronach Ojca

Świętego - w Wadowicach.

Za właściwy papieski księgoznak uznany został

pierwszy ekslibris linorytniczy wykonany dla papieża-Polaka

przez lubelskiego grafika Jana Różańskiego już po

historycznym wyborze kardynała Karola Wojtyły na papieża.

Na znaku tym odczytać można słowa: „E.l. Ojciec Święty

Jan Paweł II - Polak. 16.X.1979. By wszyscy mogli wieść życie godne człowieka”.

Ten skrót myślowy oddaje bardzo dobrze papieskie

posłannictwo szukania wiary w człowieku. Jednak główny

motyw ryciny to pięć zapalonych świec (różniących się znacznie od siedmioramiennej żydowskiej menory), a nad

nimi widać rozłożoną księgę Ewangelii, zaś jeszcze wyżej

artysta umieścił znak Krzyża i postać gołębicy.

Obok wspomnianego już znaku papieskiego wymienić należy ekslibris wykonany przez grafika Leszka

Bondarowicza ze Starachowic z następującym tekstem:

„Pierwsza rocznica pontyfikatu papieża Jana Pawła II

22.10.78. 1179-1979. 800 lat klasztoru cystersów w

Wąchocku”. Mamy więc tu do czynienia z podwójnym

adresatem. Ekslibris wykonano w technice algrafii, a jego

treścią jest pierwsza rocznica papieskiego pontyfikatu

połączona z innym jubileuszem, 800-leciem klasztoru

cystersów w Wąchocku - małym miasteczku w pobliżu

przemysłowych Starachowic.

Jednym z najpiękniejszych znaków graficznych

papieża-Polaka jest ekslibris wykonany przez Jerzego

Drużyckiego, utalentowanego wrocławskiego grafika, o

treści następującej: „Ex libris poeticis Andrzeja Jawienia.

Czyjeś ręce należą do Krzyża. Czyjeś ręce należą do pracy”.

Na znaku wykonanym w technice linorytniczej

przedstawiona została grupa nieociosanych, surowych skał, z

których wyrastają uniesione ku krzyżowi ręce. Krzyż wyrasta ze skał, a u dołu widać kilof.

Treść tego wymownego ekslibrisu nawiązuje do

mrocznych lat okupacji hitlerowskiej, kiedy to młody Karol

Wojtyła znalazł pracę w krakowskich kamieniołomach na

Krzemionce. Ciężka praca gwarantowała mu jednak

ucieczkę przed łapankami. Artysta świadomie zadedykował

ten ekslibris Karolowi Wojtyle-poecie z czasów studenckich.

Wtedy to właśnie Karol Wojtyła, późniejszy papież, używał -

z sobie tylko wiadomych względów - w swych lirycznych

utworach poetyckich artystycznego pseudonimu Andrzej

Jawień. Pierwsza pielgrzymka Jana Pawła II do ukochanej

ojczyzny w 1979 roku znalazła swe odbicie w ekslibrisach

Wandy Tomaszewskiej z Torunia i Zbigniewa

Strzałkowskiego z Lublina.

Tadeusz Andrusiewicz

Ten sam pielgrzymkowy motyw wykorzystał w swojej

pracy poznański grafik, drukarz i litograf Czesław Kelma

(1912-1980), który zaledwie kilka miesięcy przed śmiercią zdołał jeszcze wykonać ten imponujący papieski księgoznak:

„Ex libris Jana Pawła II. Wadowice-Kraków-Częstochowa-

Gniezno”.

Wspomniany ekslibris narysował piórkiem i tuszem, a

następnie skliszował w technice cynkotypii kreskowej.

Można na nim zobaczyć mapę Polski, portret Jana Pawła II

oraz ryciny trzech kościołów: Katedry Gnieźnieńskiej,

Klasztoru Jasnogórskiego oraz Katedry Wawelskiej. Autor

nie zapomniał także o papieżu, człowieku gór. Zarys

panoramy polskich Tatr przypomina o szczytach gór zawsze

bliskich sercu papieża, który w czasie wolnym nie

rezygnował z górskich wędrówek.

Już w 1981 roku zorganizowano w Warszawie

ogólnopolski konkurs na ekslibrisy papieskie. Nadesłano 135

prac wykonanych przez 66 autorów z całego kraju - jedyny

zagraniczny księgoznak pochodził z Czechosłowacji.

Pierwszą nagrodę przyznano małżeństwu Marii i

Jerzemu Tomaszkom ze Świdnika. Ten wzruszający

ekslibris nawiązuje do zamachu na papieża. Na czarnej

płaszczyźnie widnieją trzy białe krzyże widoczne z każdej ze

stron jednego dużego krzyża. Autorzy chcieli przekazać, że

krzyż nie zawsze oznacza śmierć, choć w przypadku papieża

ta śmierć była już blisko. Napis w okręgu zawierającym

Polskę brzmi: „Ex libris Papieża Jana Pawła II – Musicie

być mocni mocą wiary”.

Wspomniana wyżej ilość 135 ekslibrisów do 1981

roku świadczy o tym, że do końca ubiegłego stulecia

wykonano ich co najmniej dwa razy tyle. Jeśli dodać do tego

liczbę rejestrowanych i nierejestrowanych znaków

książkowych o motywach papieskich, to okaże się, że zbiór

taki sięga kilkuset egzemplarzy. Ponadto, aby mieć obraz

Ex Bibliotheca

5

całości papieskiej kolekcji, należy jeszcze dodać ekslibrisy

wykonane do roku 2009.

Księgoznaki papieskie są rarytasami, trudno je

policzyć (nie wszystkie wzięły udział w konkursie), a jeszcze

trudniej zdobyć.

Marzija Żaksygarina

Nigdzie jeszcze nie natrafiłem na wzmiankę o

kolekcjonerach papieskich ekslibrisów. Zapewne takich nie

brakuje, choć nie udostępniają swoich zbiorów. Przypomina

to porzekadło, że prawdziwe piękno tkwi w ukryciu.

Andrzej Sitek

Gdynia

Od redakcji:

Papieskie ekslibrisy kolekcjonują J.T. Czosnyka, Cz. Woś,

J. Napieracz, Z. Osenkowski i in. i udostępniają swoje zbiory

w formie wystaw.

WROCŁAWSCY MISTRZOWIE

EKSLIBRISU

Janusz Halicki

Janusz Halicki - artysta plastyk, jeden z

najwybitniejszych polskich twórców ekslibrisów, mieszka

we Wrocławiu. Urodził się 18 marca 1932 roku w

Brzeszczach, starym małopolskim miasteczku nad Wisłą. Pod koniec lat 50. XX w. przyjechał do Wrocławia na studia,

po skończeniu których osiadł w tym mieście na stałe.

W 1963 roku uzyskał dyplom z wyróżnieniem w

Państwowej Wyższej Szkole Sztuk Plastycznych, gdzie

studiował pod kierunkiem Stanisława Pękalskiego oraz Marii

i Stanisława Dawskich. Po studiach od razu rozpoczął pracę w PWSSP i w latach 1963-1968 był asystentem na Wydziale

Malarstwa, Grafiki i Rzeźby. Wówczas jego zainteresowania

twórcze skupiały się głównie na malarstwie, w którym

artysta będzie się realizował przez długie lata. W 1968 r.

został zwolniony z uczelni za popieranie strajków

studenckich. Do pracy akademickiej nigdy już nie powrócił.

Rok 1968 był dla Janusza Halickiego także początkiem

zainteresowania sztuką graficzną. Stworzył on wówczas na

zamówienie znajomych i kolekcjonerów pierwsze

księgoznaki, które skłoniły go do zajęcia się małą grafiką. Tak powstały pierwsze ekslibrisy dla Duszy Nikiforowej,

Wiktora Dziulikowskiego, Ewy Panufnik-Dworskiej, Zofii i

Janusza Szulców, Tadeusza Wrońskiego, a także Zygmunta

Waśniewskiego oraz dla samego Janusza Halickiego i jego

żony, Jadwigi. Jednak osobą, która zainteresowała artystę taką formą wypowiedzi, był Zygmunt Waśniewski. Jak

wspominał po latach Janusz Halicki – „miał [on] dar

przekonywania i zachęcania do grafiki, a ekslibrisu w

szczególności”. Znaki książkowe z lat sześćdziesiątych są dopiero wkraczaniem artysty w nowy wymiar sztuki, są niedoskonałe, znacznie odbiegają poziomem od powszechnie

znanych i kojarzonych z J. Halickim prac, widać w nich

poszukiwania formy przez autora. Z biegiem lat ekslibrisów

powstaje coraz więcej.

Widoczne jest też nieustanne doskonalenie warsztatu

artystycznego przez Janusza Halickiego. Ekslibrisy powstałe

w kolejnych latach to prawdziwe majstersztyki. Niezwykłe

operowanie kreską, wydobywanie cieni, niepospolita

inwencja i szczególna wrażliwość artysty to cechy

charakterystyczne tych prac. Wszystkie księgoznaki twórca

wykonał w linorycie, odbijając je w suchym tłoku, dodając

do nich od dwóch do czterech kolorów. Linorytowi będzie

wierny do 1971 roku. Technika ta pojawi się wprawdzie

jeszcze w późniejszych latach, ale już sporadycznie.

Natomiast zawsze będzie stosowany suchy tłok.

W 1971 roku mistrz wykonał pierwszy ekslibris w

plastiku z suchym tłokiem (dla Stanisława Gruszyńskiego)

i właśnie ta technika zdominowała ryty J. Halickiego do

końca jego twórczości. Plastikoryt nadawać będzie odbitce

cechy płaskorzeźby przy równoczesnym zachowaniu

delikatności kreski i wyraźnego śladu tłoczenia. Janusza

Halickiego uważa się za odkrywcę tej oryginalnej techniki

graficznej, która powstała w XIX wieku, a po II wojnie

światowej została całkowicie zapomniana.

Ex Bibliotheca

6

Od 1978 roku artysta eksperymentował z typografią i offsetem. Część znaków wykonał w suchej igle (od 1981

roku), miedziorycie (1986) i akwaforcie (od 1979 r.).

Stosował również klasyczny czarno-biały linoryt. Niektóre z

prac reprodukowane były fotochemigraficznie metodą cynkotypii kreskowej, a także w offsecie. Były to ekslibrisy

wykonane dla Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki

Publicznej we Wrocławiu. W sumie jego dorobek

ekslibrisowy zamknął się liczbą 306 dzieł. Ostatni ekslibris

artysta wykonał w 1998 roku (dla Wandy i Krzysztofa

Rostańskich, X6/2 + ST, 132 x 58).

Janusz Halicki

Jak kiedyś przyznał sam autor w jednym z wywiadów,

ekslibris był dla niego małą formą wypowiedzi twórczej, w

której można zawrzeć samo sedno sztuki, wyzbywając się niepotrzebnego gadulstwa oraz można (a nawet trzeba)

poznać osobowość właściciela. Jednym słowem dla Janusza

Halickiego znak książkowy stał się sposobem odkrywania

człowieka i szukaniem symbolu, uogólnienia, za pomocą którego można by wyrazić jego osobowość, jego złożoną duszę. Był też ekslibris swoistym dziełem dekoracyjnym,

zwłaszcza ten biblioteczny, który musiał być zsynchronizowany z tradycją czcionki drukarskiej tak, aby

dopełniał książkę, a nie tylko odzwierciedlał usposobienie

właściciela.

Janusz Halicki stworzył niepowtarzalny i

rozpoznawalny styl. Nigdy nie wzorował się na

jakimkolwiek grafiku. Podkreślał, że jest związany z

całościową kulturą plastyczną, która wywiera na niego

mniejszy bądź większy wpływ i to właśnie z niej korzysta w

swojej pracy twórczej. Sztukę uważał za ciąg doświadczeń przekazywanych przez jednych artystów drugim. Twórczość jest formą rozmowy, zwierzenia się z przeżyć oraz głębokich

przemyśleń. ,,Rozmowę tę - pisał w 1980 roku - staram się prowadzić językiem sztuki. Będzie ona o tyle różna, o ile

różne są treści, które chcę przekazać, o ile różny jestem ja, o

ile różne są wymogi technik plastycznych, którymi się wypowiadam. Będzie ona o tyle jednorodna, o ile udało mi

się być w tej rozmowie szczerym”.

Twórczość Janusza Halickiego związana jest

z refleksją o charakterze społecznym, z duchowym

widzeniem natury, poetyckim opisaniem integralności

przyrody z ludzkim losem. Niezmiernie jaskrawo widoczna

jest także w pracach grafika fascynacja płomieniami

i światłem. Płomień, który artysta latami zgłębiał i studiował

jego naturę, stanie się naczelnym motywem ekslibrisów.

Znaki graficzne mają różnorodną tematykę. Każdy

z nich jest związany po części z charakterem księgozbioru,

ale przede wszystkim z właścicielem, odzwierciedlając jego

osobowość. Powstały więc ekslibrisy biblioteczne, w większości

dla wrocławskich placówek: Wojewódzkiej i Miejskiej

Biblioteki Publicznej im. T. Mikulskiego oraz bibliotek

dzielnicowych: Wrocław - Śródmieście, Stare Miasto i Psie

Pole. Wszystkie datowane są na drugą połowę lat

siedemdziesiątych i pierwszą osiemdziesiątych. Artysta

wykonał także znaki książkowe dla innych książnic: w

Kielcach (1979), Skarżysku Kamiennej (1980), Nagłowicach

(1990) i Włoszczowej. Powstał też ekslibris dla Muzeum

Henryka Sienkiewicza w Oblęgorku (1973) z okazji

dziesięciolecia jego istnienia. Reprodukowane w cynkotypii

kreskowej lub offsecie są wirtuozerską fascynacją miękką linią i doskonałym połączeniem liternictwa z całościową kompozycją dzieła. W dwóch przypadkach zawierają rzadki

u J. Halickiego motyw, tj. herb miasta. Podobną mistrzowską kreskę wykorzystał artysta w literniczych ekslibrisach dla

osób prywatnych, np. Stanisława Skraba, Mirosławy

Czarnotowej czy Mikulskich, gdzie linie giętkie, zwiewne, są idealnie wkomponowane w czytelne litery, stanowią ich

przedłużenie i element łączący.

Motywy historyczne zawierają ekslibrisy dla

naukowców: Adama Galosa, profesora w Instytucie Historii

Uniwersytetu Wrocławskiego (1984, C3+C4), i Normana

Daviesa, profesora School of Slavonic and East European

Studies Uniwersytetu w Londynie (1987, X6/3 + ST), a także

ku pamięci Władysława Erbera (1997, X6/2 + ST). Pierwszy

jest kompozycją jakby strzępów dziejów i okiem bacznie

spoglądającym wokół. Z kolei na ekslibrisie dla N. Daviesa

mamy ludzi powstających z fal, wyciągających ku górze

ręce, gdzie wirują płomienie, krzyże historyczne i miecze.

W znaku in memoriam Władysława Erbera, legionista (1918

- 1920) z powiewającym sztandarem umieszczony został

przed otwartą klatką, w której zatknięto łopoczącą biało-

czerwoną chorągiew. Niezwykle wymowny jest jeszcze

jeden ekslibris o motywie historycznym - dla Jerzego

Zarawskiego (1982, X6/2 + ST), łączący wydarzenia

Ex Bibliotheca

7

powstania listopadowego i stanu wojennego; jego centralny

element stanowią czapka wojskowa z czasów powstania

listopadowego i daty ,,1830-31” oraz ,,1980-81”.

Janusz Halicki

W większości prac Janusza Halickiego występują płomienie. To jakby zasadniczy motyw ekslibrisów. Ogień spełnia różnorodne funkcje: jest elementem życiodajnym, jak

na znaku Zofii Halickiej z 1973 roku, ma skomplikowaną strukturę, jak w przypadku znaku Czesława Erbera (1972 r.),

jest siłą i potęgą (np. ekslibris Jadwigi Halickiej z 1969 r.

albo in memoriam Jana Pawła II z 2006 r.), czy wreszcie

podkreśla doniosłość wydarzenia, śmierci, niepowtarzalny

nastrój powagi i żalu, co szczególnie widać w ekslibrisach

dedykowanych osobom zmarłym. Przykładem są znaki

poświęcone Zygmuntowi Waśniewskiemu (zm. 1977) -

suche tłoki, odbite na czarnym papierze, ze złotymi i

czerwonymi płomieniami, czy Mariana Wójcika z 1971 r.

Płomienie są wreszcie motywem typowo zdobniczym,

pokazującym tylko i wyłącznie piękno istoty samego ognia

i precyzyjnie wkomponowanym w obraz.

Ważne miejsce w ekslibrisach Janusza Halickiego

zajmuje przyroda. Na przykład księgoznak dla Horsta

Leptina z 1986 r. przedstawia drzewo na wietrze zamknięte

w ramce, na której igrają ogniki. Na znaku Marzeny i Piotra

Zimniaków jest tylko garść traw i kwiatów polnych. Warto

też zwrócić uwagę na ekslibris wykonany w 1997 roku na

75. urodziny Czesława Rodziewicza, moim zdaniem, jeden

z najpiękniejszych. Trójbarwny, odbity jako suchy tłok na

delikatnie różowym papierze, przedstawia niezwykłe liście,

różnego kształtu i faktury, nad którymi wzbija się anioł

trzymający w ręku duży liść, zamiast skrzydeł zaś mający

również liście (jest to nawiązanie do twórczości

Rodziewicza).

Motywy zwierzęce i roślinne łączą się bardzo często z

elementami żartu i groteski. Wprowadzają one odbiorcę w

świat baśni i fantazji, jak potwór z ogonem myszy na

ekslibrisie dla E. Geta - Stankiewicza (X6, 1972).

W twórczości Janusza Halickiego pojawiają się też i

inne motywy. Odnajdziemy wśród nich amory i orła w

koronie, wiele motywów religijnych (Matka Boska, krzyże,

oznaki świętości), medycznych, czy znaki dedykowane

paniom z okazji Dnia Kobiet „Paniom 100 lat” (lata

siedemdziesiąte). Będzie kilka przykładów ekslibrisów

wyglądających na nieporadne prace małolatów, które artysta

wykonał na zasadzie dowcipu w dobrym smaku.

Odnajdziemy również nieliczne prace z elementami

muzycznymi oraz z osobami świętych katolickich i

prawosławnych, czy wreszcie motywem dłoni.

Janusz Halicki

Janusz Halicki wykonywał także druczki

okolicznościowe. W czarującej i wysmakowanej formie nie

tylko spełniały one swoją użytkową rolę, ale były dziełami

sztuki. Takim druczkiem, na przykład, jest zaproszenie

Krystyny i Romualda Łuczyńskich z 13 marca 1982 roku na

bibliofilsko - ekslibrisologiczne przyjęcie poweselne.

Podobnie zachwycające były zaproszenia na kolejne

wystawy „Ekslibrisu Wrocławskiego”, czy ekspozycje prac

plastycznych wrocławskiego Państwowego Ogniska Kultury

Plastycznej. Równie ciekawą formę ma wykonany w

suchym tłoku druczek okolicznościowy kieleckiej

prezentacji z 1985 roku pt. „Książka polska w okresie

Ex Bibliotheca

8

niewoli 1795 – 1918”, przedstawiający otwartą książkę koroną cierniową, zaznaczoną zamiast zakładką - szablą. Dla Wrocławia Janusz Halicki zasłużył się również jako jeden z najaktywniejszych organizatorów życia

artystycznego. Jeszcze w czasach studiów współtworzył

„Grupę Kuźniczą”, która wystawiała w foyer studenckiego

teatru „Kalambur” mieszczącego się przy ul. Kuźniczej 29.

Był to zespół studentów tutejszej PWSSP, głównie uczniów

Marii Dawskiej. „Grupę Kuźniczą”, będącą jedną z

ważniejszych inicjatyw artystycznych wrocławskich

studentów, tworzyli również Alicja Steksiuk (malarka), Piotr

Wieczorek (ceramik) i Ewa Mehl (graficzna i ceramiczka).

Przez prawie trzydzieści lat Janusz Halicki

współorganizował wystawy „Ekslibris Wrocławski” (1970-

1997), dzięki którym każdy artysta zajmujący się znakiem

książkowym mógł prezentować swoje prace. W 1968 r.

założył własną galerię sztuki działającą pod nazwą Galeria

Młodych „Kwartał”, zaliczaną do ośmiu najważniejszych

galerii sztuki w mieście. Jej działalność łączyła plastykę, muzykę, film i poezję, skupiając się przede wszystkim na

promocji młodych talentów z Wrocławia. Były to lata, kiedy

Wrocław stał się ogólnopolskim centrum sztuki

eksperymentującej oraz jednym z najważniejszych ośrodków

ruchu ekslibrisowego w Polsce. Halicki był też współzałożycielem „Rysu” - grupy plastyków (amatorów i

artystów dyplomowanych), którzy prowadzili prężną działalność na rzecz tworzenia i rozpowszechniania

ekslibrisu. „Rys” rozpoczął działalność w 1969 r. i do dzisiaj

nie został formalnie rozwiązany, choć od drugiej połowy lat

80. artyści nie prowadzą żadnej wspólnej działalności. Do

grupy tej z biegiem lat weszło kilkudziesięciu twórców

z Wrocławia i okolic. Niedługo później Halicki otrzymał

członkostwo w Związku Polskich Artystów Plastyków i

Wrocławskim Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych.

Jego ostatnią inicjatywą była współorganizacja

I (2002 r.) i II (2004 r.) Międzynarodowego Biennale

Ekslibrisu i Małej Formy Graficznej w Boguszowie -

Gorcach, w którym przewodniczył jury.

Janusz Halicki miał kilkadziesiąt wystaw

indywidualnych, prezentujących przede wszystkim jego

malarstwo i ekslibris, m.in. we Wrocławiu (kilkakrotnie),

Środzie Śląskiej, Kamiennej Górze, Bolesławcu, Tarnowie,

Kielcach, Krakowie i Ippon Club w Nowym Jorku. Jego

prace wystawiane były na ekspozycjach zbiorowych w

Malborku (od IV do XII Międzynarodowego Biennale

Ekslibrisu Współczesnego), we Wrocławiu, w Rawiczu,

Rzeszowie, Lublinie, Jeleniej Górze, Warszawie,

Katowicach oraz poza granicami Polski - w Belgii,

Niemczech, Szwajcarii, Danii, Włoszech, Portugalii,

Argentynie, Australii, Holandii, Kanadzie, Japonii, na

Litwie. Ponadto brał udział we wszystkich wrocławskich i

warszawskich, począwszy od 1963 roku, okręgowych

wystawach malarstwa i ceramiki. W uznaniu dla jego zasług

był wielokrotnie nagradzany i wyróżniany.

Tomasz Suma

Wrocław cancertom@wp.pl

„DON KICHOT” W BIBLIOTECE

REGIONALNEJ KARWINA

W piątek 3 kwietnia 2009 roku w bibliotece w

Karwinie odbył się wernisaż grafiki i ekslibrisu pt. „Don

Kichot – inspiracje graficzne” ze zbiorów Bożeny i

Czesława Wosiów z Ostrowa Wielkopolskiego.

Pojechałem do Karwina razem z Czesławem Wosiem,

aby obejrzeć tę ciekawą ekspozycję, a znany grafik i

kolekcjoner - żeby ją uroczyście otworzyć. Motyw Don

Kichota w ekslibrisie zainteresował Czesława już w latach

sześćdziesiątych, kiedy wykonał pierwszą grafikę z

wizerunkiem bohatera „walki z wiatrakami”. Z czasem

kolekcja powiększała się i obecnie liczy blisko 300 prac

autorstwa ponad 100 grafików z całego świata. Władysław

Owczarzy wzbogacił ekspozycję o miniatury graficzne

czeskich artystów, on też zainicjował zorganizowanie

takiej wystawy w bibliotece w Karwinie. Do ekspozycji

opracowano folderek z informacjami na temat Czesława

Wosia i jego kolekcji oraz kilkoma reprodukcjami.

Jan Batterman (Holandia)

Na wernisaż przybyło grono polskich i czeskich

miłośników małej formy graficznej. Po oficjalnym

otwarciu wystawy przez dyrektor biblioteki, panią Helenę Legowicz, Czesław Woś opowiedział o swoim

zainteresowaniu ekslibrisami – jako twórcy od strony

warsztatowej, jako kolekcjonera pod kątem fascynacji

najbardziej popularnym bohaterem literatury hiszpańskiej.

Ex Bibliotheca

9

Stanisław Śliwa, Władysław Owczarzy, Czesław Woś, Helena Legowicz, Zbigniew Kubeczka

Były ciasteczka, napoje, wino i bardzo ciepła,

przyjacielska atmosfera. Dyrektorka biblioteki zapewniła

nam nocleg w pokojach gościnnych filii bibliotecznej.

Następnego dnia zwiedziliśmy czeski Cieszyn i okolice

pod przewodnictwem turystycznym i opieką znanego

cieszyńskiego kolekcjonera i regionalisty Eugeniusza

Kozaka. Wszystko było zorganizowane bardzo starannie

i z wielkim zaangażowaniem.

Stanisław Śliwa

Wodzisław

EDYTA PURZYCKA

W WARSZAWSKIEJ GALERII

EKSLIBRISU Przedstawiciele wrocławskiego środowiska grafików

zajmujących się twórczością ekslibrisową rzadko goszczą w WGE. Dotychczas prezentowaliśmy jedynie małe formy

graficzne Jerzego Waygarta. Ten rok w naszej galerii

należy do wrocławian. Marcowa ekspozycja to prezentacja

dorobku twórczego młodej artystki – Edyty Purzyckiej, a

w końcu roku przedstawimy prace graficzne Jerzego

Różańskiego. W przyszłym zaś roku planujemy wystawę będącą przekrojem twórczości wrocławskich artystów

przygotowaną przez Tomasza Sumę. Edyta Purzycka jest absolwentką Akademii Sztuk

Pięknych, gdzie studiowała grafikę artystyczną pod

kierunkiem prof. Haliny Pawlikowskiej. W latach 1995-

1996 była stypendystką Ministra Kultury i Sztuki. Autorka

zajmuje się grafiką warsztatową i użytkową, głównie

książkową i wydawniczą. Projektuje szaty graficzne do

czasopism o charakterze literacko - artystycznym,

współpracowała z Wydawnictwem Szkolnym PWN,

próbowała swoich sił i talentu w zakresie scenografii. Do

twórczości graficznej wybrała technikę akwaforty,

akwatinty i miękkiego werniksu. Bardzo często artystka

łączy elementy tych technik uzyskując nowe,

niepowtarzalne formy plastyczne.

Takie eksperymentowanie w zakresie warsztatu

świadczy o tym, że Edyta Purzycka ciągle poszukuje

nowych rozwiązań w swojej pracy twórczej.

Malowniczy świat w miniaturach graficznych, świat

artystycznych wizji jest pełen osobliwych stworzeń z

krainy fantazji. Jest niepokojący, pełen tajemnic i

niedomówień, ale wciągający i kształtujący naszą wrażliwość na piękno sztuki graficznej.

Edyta Purzycka

Młoda artystka z Wrocławia zachwyciła wszystkich

obecnych na wernisażu nie tylko oryginalnymi pracami,

ale również niezwykłą osobowością, wyobraźnią, kobiecą melancholią i poetycką intuicją.

Janina Saffarini

Warszawa

Edyta Purzycka w WGE

Ex Bibliotheca

10

IZABELLA ŚLIWA (1937-2008)

Motto:

„Kochajmy i doceniajmy skromnych ludzi,

bo niespodziewanie za szybko odchodzą”.

Parafraza strofy wiersza ks. J. Twardowskiego

17 października 2008 roku odeszła od nas Izabella

Śliwa (z domu Musielewicz), niespodziewanie szybko

pokonana przez chorobę nowotworową. Urodziła się 2 kwietnia 1937 roku w Wodzisławiu (woj.

świętokrzyskie) w rodzinie o tradycjach patriotycznych.

Jej ojciec - Tomasz Musielewicz był nauczycielem Szkoły

Powszechnej i Komendantem Związku Strzeleckiego

w Wodzisławiu aktywnie działając w swoim środowisku.

W sierpniu 1939 roku, jako porucznik rezerwy W.P.

zmobilizowany do Flotylli Pińskiej, zginął w obronie

wschodnich granic Polski po inwazji Armii Czerwonej.

Izabella swojego ojca znała tylko ze zdjęć, gdyż miała zaledwie 2 lata, gdy ten wyruszył na wojnę. Tak

więc jej dzieciństwo i młodość upłynęły pod opieką matki

Janiny, która musiała sprostać trudom życia i

wychowywać troje dzieci bez męża.

Dziadek Izabelli ze strony matki - Józef Kurczych

był organistą i kapelmistrzem wodzisławskiej orkiestry

dętej Ochotniczej Straży Pożarnej. W wigilię Bożego

Narodzenia - 24 grudnia 1943 roku został zamordowany w

hitlerowskim obozie KL Auschwitz.

Izabella ukończyła szkołę podstawową i dwie klasy

liceum ogólnokształcącego (tzw. „mała matura”) w

rodzinnym Wodzisławiu. W czasach szkolnych

wykazywała uzdolnienia artystyczne występując wraz z

siostrą Teodorą podczas imprez okolicznościowych,

recytując wiersze, uczestnicząc w teatralnych spektaklach,

wykonując solowe popisy taneczne oraz figury gimnastyki

akrobatycznej.

W czerwcu 1955 roku w Gliwicach ukończyła

Technikum Telekomunikacji i z nakazu pracy jako technik

telekomunikacji została zatrudniona w Głubczycach (woj.

opolskie).

Tutaj 10 grudnia 1955 roku zawarła związek

małżeński ze Stanisławem Śliwą, także wodzisławianinem,

a wówczas studentem Akademii Medycznej w Krakowie.

W 1956 roku urodziła córkę Grażynę, a w 1959 roku syna

Sławomira. Po urodzeniu córki wróciła do rodzinnego

Wodzisławia. Obecnie Grażyna i Sławomir pracują w Służbie Zdrowia. Córka wykazywała zdolności do

grafiki i malarstwa, ale ukończyła pielęgniarstwo

neuropsychiatryczne w Krakowie. Od czternastu lat

mieszka i pracuje w swoim zawodzie w Anglii.

Syn Sławomir, jako technik protetyki

stomatologicznej, prowadzi pracownię protetyczną w

Jędrzejowie. Nasza wnuczka Olga Mikłaszewicz

ukończyła w Anglii wydział biomedycyny na

Uniwersytecie w Brighton. Natomiast córki Sławomira -

Violetta i Joanna „rozproszyły” się po świecie. Violetta

wyszła za mąż i osiedliła się we Włoszech, młodsza

Joanna za mężem „pofrunęła” do dalekiej Australii.

Izabella doczekała się trojga prawnucząt - Olga w

Anglii urodziła Kubusia, Viola w Italii synka Aleksandra,

Joanna w Australii ma córeczkę Klaudię. W lutym 2000

roku przybyła w rodzinie wnuczka - Amelia - rozkoszna

„śmieszka” z drugiego małżeństwa syna Sławomira.

Dla tych trzech wnuczek - Violi, Olgi i Joasi, jeszcze

jako przedszkolaków, Izabella uszyła, wyhaftowała i

cekinami ozdobiła piękne stroje krakowskie. Zachowany

strój Olgi jest ozdobą - eksponatem w Galerii „Pod

Brzozą”.

Izabella wraz z mężem Stanisławem od

kilkudziesięciu lat kolekcjonowała sztukę ludową, archiwalne pocztówki z motywami patriotycznymi, stare

fotografie i dokumenty związane z historią Wodzisławia,

ekslibrisy, malarstwo, ceramikę, rzeźbę w drewnie

i ozdoby malowane na szkle przez twórców ludowych.

Kolekcja pocztówek patriotycznych prezentowana

była na ponad czterdziestu wystawach w różnych miastach

Polski, także w Warszawie (Warszawska Galeria

Ekslibrisu i Muzeum Niepodległości). Zdjęcia starego

Wodzisławia pokazano przy okazji zjazdów Towarzystwa

Przyjaciół Wodzisławia i w czasie Dni Wodzisławia.

W 2005 roku w starym domu rodzinnym, obecnie

niezamieszkanym, z tych kolekcjonerskich zbiorów

utworzona została Galeria „Pod Brzozą”, jako że wiekowe,

okazałe drzewo rośnie przed domem.

Izabella i Stanisław Śliwowie

Izabella z mężem aktywnie działała w zarządzie

Towarzystwa Przyjaciół Wodzisławia i na łamach

periodyku „Przyjaciel Wodzisławia” publikowała wiele

artykułów związanych z historią regionu, za co w 2008

roku została odznaczona medalem „Bene Merenti”.

Za wieloletnią współpracę i pomoc organizacyjną Izabella i Stanisław Śliwowie otrzymali Honorowe

Odznaki Marszu Szlakiem I-szej Kompani Kadrowej

przyznawane przez Kapitułę. Odznaki były wręczone 12

sierpnia 1994 roku przed Pomnikiem Czwórki Legionowej

w Kielcach, na uroczystym zakończeniu marszu.

W kwietniu 2007 Izabella otrzymała Srebrną Odznakę za Zasługi dla Muzeum Narodowego w Kielcach.

Odznakę wręczał dyrektor - prof. Krzysztof Urbański

Ex Bibliotheca

11

w czasie otwarcia wystawy archiwalnych pocztówek

p.t. „Wesołego Alleluja” z kolekcji państwa Śliwów.

W 2008 roku, z okazji 50-lecia Muzeum Henryka

Sienkiewicza w Oblęgorku, Izabella i Stanisław Śliwowie

otrzymali dyplom z wyrazami uznania za wspieranie

kultury oraz srebrny medal wielkiego pisarza wybity z

okazji 50-lecia Muzeum.

W tym miejscu należy wspomnieć, że państwo

Śliwowie w 1998 roku z okazji 40-lecia Muzeum

H. Sienkiewicza przekazali w darze kolekcję archiwalnych

pocztówek z portretami pisarza i ilustracjami do jego

powieści oraz dwa antykwarycznej wartości albumy z

ilustracjami „Krzyżaków”. Był to album z rysunkami

Stanisława Batowskiego wydany w 1900 roku i album

„Krzyżacy w ilustracjach” z rysunkami Konstantego

Górskiego wydany w 1901 roku. Obydwa zostały

zaprezentowane na wielkiej wystawie pt. „Donatorzy”,

zorganizowanej na l00-lecie Muzeum Narodowego w

Kielcach i ujęte w pięknie wydanym katalogu.

Poprzez artykuły i wystawy Izabella wraz z mężem

propagowała postać rodaka ziemi wodzisławskiej –

Kajetana Wincentego Kielisińskiego - grafika,

bibliotekarza, uczestnika powstań w 1830 i 1848 roku,

autora oryginalnych ekslibrisów. Wystawa rysunków i

grafik Kielisińskiego prezentowana była w kilku miastach,

także w stolicy w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu,

natomiast „Ex Bibliotheca” w numerze 1(3) z 2000 roku

zamieściła obszerny artykuł o tym artyście.

Wśród wielu wspólnych zainteresowań Izabelli i jej

męża znalazły się: genealogia rodziny, historia Polski

i regionu, podróże po Polsce i Europie (a było ich wiele),

kolekcjonowanie sztuki ludowej. Izabella darzyła

szczególnym sentymentem ekslibrisy, jako że jej domowa

biblioteka wypełniona jest do ostatniego miejsca na

regałach. Czytanie było jej pasją, której poświęcała każdą wolną chwilę.

Spotkania noworoczne w Krakowskiej Galerii

Ekslibrisu, Biennale Grafiki w Ostrowie Wielkopolskim,

uczestnictwo w otwarciach wystaw zaprzyjaźnionych

grafików, także w Warszawskiej Galerii Ekslibrisu były

dla Izabelli zawsze wielkim przeżyciem. Tutaj należy

wspomnieć jej określenie „jedziemy do Znamirowskiej

Galerii”, gdy otrzymaliśmy zaproszenie na wernisaż do

Krakowa.

Do kręgu grafików i miłośników ekslibrisów

wprowadził nas Józef Czosnyka z Wojcieszowa, znany

kolekcjoner i organizator wystaw. Do grona przyjaciół -

kolekcjonerów pobudzających zainteresowanie małą grafiką należeli Bożena i Czesław Wosiowie z Ostrowa

Wielkopolskiego oraz Józef Zdunek z Krotoszyna, dzięki

którym nasza kolekcja archiwalnych pocztówek

patriotycznych trafiła na ekspozycje w Wielkopolsce.

Zaprzyjaźnieni graficy, którzy wykonali dla nas

ekslibrisy, to: Ryszard Bandosz z Warszawy, Andrzej

Buchaniec i Krzysztof Kmieć z Krakowa, Jan Dubaj z

Kielc, Marzija Żaksygarina z mężem Anuarem z

Kazachstanu, Czesław Woś z Ostrowa Wlkp., Marian

Majkut z Oświęcimia, Rajmund Aszkowski z Zielonej

Góry i Janusz Czech z Zakopanego.

Ryszard Bandosz

W domowej galerii malarstwa i grafiki znaczące

miejsce zajmuje 12 grafik i jeden obraz pastelowy

autorstwa Czesława Wosia. Wnętrze domu wypełnia

kolekcja obrazów podarowana przez zaprzyjaźnionych

artystów plastyków - Adama Pochopienia z Krakowa i

Mariana Majkuta. Są również obrazy nieprofesjonalnych

twórców - Macieja Wójcickiego z Gdyni, medyka i

zarazem śpiewaka - solisty Opery Bałtyckiej, Janusza

Wiśniewskiego, również kolegi medyka z Kielc oraz

kuzyna Izabelli - Rocha Musielewicza z Kozienic,

nauczyciela plastyki.

Przy okazji tego wspomnienia o Izabelli warto

zaprezentować kilka ciekawych ekslibrisów wykonanych

dla niej, a także tych „małżeńskich”. Często były one

inspirowane historią rodzinnego Wodzisławia. Do takich

należą dwa ekslibrisy upamiętniające młodego bohatera

legionowego – „Skauta” Czesława Bankiewicza - ułana

Patrolu Konnego Beliny Prażmowskiego. Są także

księgoznaki upamiętniające wspomnianego wcześniej

K.W. Kielisińskiego, wykonane przez Krzysztofa

Kmiecia, Czesława Wosia, Jana Dubaja i Marziję Żaksygarinę.

Ekslibrisy Cz. Wosia z panoramą Wodzisławia i

postacią Frasobliwego, Krzysztofa Kmiecia z Frasobliwym

w kapliczce, Jana Dubaja z Matką Boską Różańcową, Henryka Miedzińskiego z secesyjnymi motywami,

Rajmunda Aszkowskiego z motywem starych ksiąg

„Z dziejów Wodzisławia” należały do ulubionych znaków

wklejanych przez Izabellę do książek naszej biblioteki.

Ogromną radość przeżyła, gdy w czasie jednego ze

spotkań w krakowskiej galerii od seniora grafików -

Klemensa Raczaka z Poznania otrzymała w prezencie

kilka kopert pełnych ekslibrisów jego autorstwa, a także

prac zaprzyjaźnionych z nim grafików. Przechowywała te

dary z pietyzmem w drewnianej szkatułce wraz z innymi

cennymi pamiątkami. W czasie spotkań z przyjaciółmi z

dumą pokazywała ten dar p. Raczaka.

Ex Bibliotheca

12

Marzija Żaksygarina

W maju 2008 roku również przeżyła wielką radość, gdy Marian Majkut w czasie otwarcia wystawy z naszej

kolekcji „Piłsudski i jego Legiony” w Krakowskim Klubie

Kultury „Iskierka” podarował jej olejny obraz „Wiosenne

bzy w wazonie”. Z radością chwaliła się przed znajomymi

tymi „nigdy nie więdnącymi kwiatami” Mariana.

W Galerii „Pod Brzozą” w stałej ekspozycji na

planszach prezentowane są ekslibrisy dla naszej biblioteki

oraz ekslibrisy dla lekarzy chirurgów autorstwa Krzysztofa

Kmiecia. W 2008 roku w czasie walki z chorobą nowotworową Izabella z dumą i satysfakcją czytała książkę Adama Sznajderskiego „Niezwykli”. Autor, doktor

polonistyki Uniwersytetu Wrocławskiego, wśród 19

biogramów niezwykłych Polaków napisał o nas na stronach

od 223 do 234 cytując jako motto tytuł książki Irvinga

Stone’a „Pasja życia”. Już w tytule skrótowo tak

scharakteryzował oboje: „Izabella i Stanisław Śliwowie -

twórcy Muzeum Regionalnego - Galeria „Pod Brzozą” w

Wodzisławiu - kolekcjonerzy pamiątek i pocztówek

patriotycznych – malarstwo - fotografika - działalność społecznikowska”. Nobilitującym jest nazwanie galerii przez

autora Muzeum Regionalnym.

W życiu Izabelli zawsze na pierwszym miejscu były

obowiązki matki i żony, pielęgnacja i wychowanie dzieci

oraz troska o matkę Janinę, z którą mieszkaliśmy pod

wspólnym dachem. Była czuła i troskliwa dla męża,

pomagając w prowadzeniu prywatnego gabinetu

stomatologicznego, pilnując porządku i codziennie

sterylizując zestawy narzędzi.

W trudnych czasach PRL-u problemy aprowizacji

rozwiązywała samodzielnie, na jesieni robiąc przetwory

z owoców z własnego ogrodu. Gdy dzieci rosły, częstym

zajęciem było szycie lub przerabianie ubranek. W kuchni

lubiła przyrządzać potrawy według starej książki

kucharskiej odziedziczonej po babci. W okresach

świątecznych pielęgnowała staropolskie tradycje i

zwyczaje. Wieczorem w wolnych chwilach wzorem

Marszałka J. Piłsudskiego, którego kult przetrwał w

rodzinie, lubiła układać pasjanse. W mojej pamięci

zachowało się brązowe popiersie Piłsudskiego stojące na

kaflowym piecu w saloniku, które przetrwało okres

okupacji hitlerowskiej, a później reżimu komunistycznego.

Tę pamiątkę po ojcu Tomaszu przejął brat Izabelli -

Bogusław mieszkający w Miechowie.

Drugim wzorcem wielkiego patrioty Polaka był

papież Jan Paweł II, którego miała okazję poznać w czasie

wycieczki do Włoch. Jego „odejście do Domu Pana” było

dla Izabelli wstrząsającym przeżyciem, gdyż stało się to w

dniu jej urodzin.

Nadprzyrodzoną i tajemniczą cechą Izabelli było

ciepło, a momentami wręcz gorąco jej dłoni mające

nadzwyczajną moc bioenergoterapeutyczną. Gdy z

przemęczenia dopadały mnie bóle migrenowe lub nocna

bezsenność, dotyk jej rąk działał cudownie uzdrawiająco

na moją głowę. O tych bioenergoterapeutycznych

właściwościach dłoni Izabelli wiedzieli tylko nieliczni

najbliżsi.

Krzysztof Kmieć

Staropolska gościnność, umiejętność prowadzenia

rozmowy, cierpliwość, dociekliwość zjednywały i

wzbudzały sympatię dopiero co poznanych ludzi.

W pewnym okresie, na towarzyskie przyjęcia,

specjalnością Izabelli było przygotowywanie, ściśle

według receptury, trunków na poczęstunek: staropolskiego

krupniku na miodzie i ziołowej trojanki litewskiej.

Poprawiały one znacząco humor gości i, co najważniejsze,

działały leczniczo, o czym po pewnym czasie opowiadały

osoby częstowane tymi trunkami.

Wycieczki do teatrów i opery, zwiedzanie wystaw

malarstwa w muzeach Krakowa, Warszawy, Kielc, a także

Poznania, gdzie mieszkają nasi serdeczni przyjaciele -

Maria i Dariusz Czarneccy, stanowiły dla Izabelli

przeżycia kulturalne.

Ex Bibliotheca

13

Jan Dubaj

W czasie wycieczek krajoznawczych Izabella lubiła

utrwalać wrażenia rysując ołówkiem lub malując

akwarelami. W zimowym okresie ulubionym relaksem

były spacery na nartach biegowych po duktach

okolicznych lasów, pływanie w krytych basenach i

czytanie książek. W pozostałe pory roku chętnie

wyprawiała się na wycieczki krajoznawcze po Polsce i

Europie wspólnie z zaprzyjaźnionymi małżeństwami

M. i D. Czarneckimi, Bożeną i Czesławem Wosiami oraz

Zofią i Mirosławem Skrzyniarzami - wodzisławianami

obecnie mieszkającymi w Warszawie.

Niemal corocznie Izabella inicjowała wyjazdy wraz

z rodzeństwem, siostrą Teodorą i bratem Bogusławem, do

Zwolenia i Niwek - rodzinnych miejsc swego ojca

Tomasza Musielewicza. Tam w starym domu babci i

dziadka, gdzie mieszka prawie stuletnia ciotka Leonia

Sokalska, czas upływał na wspomnieniach i opowieściach

o minionych latach i rodzinnych tradycjach. Na strychu

domu dziadków znalazła starą książkę pt. „Trzyletnia

pielgrzymka do Jerozolimy, Egiptu i na Górę Synai”

księdza Geramba, wydaną w Wilnie w 1852 roku.

Ta rodzinna pamiątka, dokładnie opisująca

pielgrzymkę do Ziemi Świętej, wzbudziła marzenie

Izabelli o wycieczce - marzenie niespełnione. Po

wybudowaniu nowego domu w 1972 roku, jej ulubionym

zajęciem były częste zmiany w ustawieniu mebli i prace w

przydomowym ogrodzie - pielęgnacja krzewów i kwiatów.

Ostatnią inwestycją, która sprawiła Izabelli wiele

radości, było postawienie drewnianej altanki ogrodowej.

W pogodne dni lubiła tu wypoczywać czytając książki i

rozwiązując krzyżówki - zawsze w towarzystwie

ulubionych czworonogów - piesków: ratlerka Megi i

owczarka nizinnego „kudłatego” Kajtusia. Niestety

błyskawicznie postępująca choroba - nowotwór jajników,

mimo medycznej pomocy w kieleckim Centrum

Onkologicznym, skróciła jej bogate, ciekawe i

wartościowe życie.

Pozostanie na zawsze w mej pamięci jako osoba

skromna, życzliwa dla otoczenia, z uśmiechem na ustach,

kochająca i kochana - matka i żona. Ból i żal po stracie

Kochanej Osoby, z którą przez 53 lata doznało się tyle

miłości i dobroci, jest nie do opisania. Gdy budzę się nad

ranem i stwierdzam pustkę wokół, kieruję w myślach

pytanie do Pana Boga: dlaczego tak szybko musiała

odejść? Kochana Izabella, dlaczego, dlaczego...?

Stanisław Śliwa

Wodzisław

MISTRZ WOJCIECH W STOLICY

Ekspozycje organizowane z okazji jubileuszu

urodzin mają niepowtarzalny klimat. Są bardziej uroczyste

od typowych wystaw autorskich i ściągają nie tylko

zainteresowanych twórczością danego grafika, ale również znajomych i rodzinę artysty. Na początku wernisażu

atmosfera jest podniosła i uroczysta, ale stopniowo

impreza nabiera charakteru mniej oficjalnego i staje się ciepła i wzruszająca.

Wojciech Jakubowski i jego przyjaciele w WGE

Taki wernisaż przeżyliśmy 6 maja w Warszawskiej

Galerii Ekslibrisu. W tym dniu odbyło się uroczyste

otwarcie wystawy miedziorytów jednego z

najwybitniejszych polskich grafików zajmujących się twórczością ekslibrisową – Wojciecha Jakubowskiego,

który w tym roku obchodzi jubileusz osiemdziesiątych

urodzin. Nie ma w polskim środowisku graficznym,

bibliofilskim i kolekcjonerskim osoby o takiej sławie,

pozycji i autorytecie jak pan Wojciech, zarówno twórca

jak i animator sztuki ekslibrisowej. Artysta jest znany w

Polsce i na świecie nie tylko z pięknych miniatur

Ex Bibliotheca

14

graficznych, ale również z ogromnego zaangażowania w

popularyzację małej formy graficznej – ekslibrisu.

Wojciech Jakubowski urodził się 10 czerwca 1929

roku w Starogardzie Gdańskim. Młodość spędził w

okupowanej Warszawie. W 1948 roku rozpoczął studia na

Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Mikołaja

Kopernika, które ukończył w 1953 roku ze specjalizacją w

grafice w pracowni prof. Jerzego Hoppena. W trzy lata

później objął stanowisko asystenta, a potem adiunkta w

Katedrze Grafiki UMK, gdzie pracował do roku 1965.

W środowisku toruńskim, a szczególnie pod

wpływem prof. Jerzego Hoppena i Edwarda

Kuczyńskiego, Wojciech Jakubowski kształtował swoją osobowość artystyczną, doskonalił warsztat techniczny i

dokonał wyboru dziedziny sztuki, w której chciał się wypowiadać w ulubionych technikach: suchej igły i

miedziorytu. Od tamtego momentu do dnia dzisiejszego

grafik stworzył ok. tysiąca ekslibrisów - perełek sztuki

miedziorytniczej, które urzekają subtelnością, poetyckim

nastrojem, syntezą wypowiedzi, precyzją techniczną i

klasyczną formą. Zachwycają się nimi miłośnicy znaku

książkowego – od kolekcjonerów i bibliofilów po

koneserów i historyków sztuki. Swoje prace artysta

wydawał w bibliofilskich tekach, pięknie opracowanych

typograficznie i ze wstępami najznakomitszych znawców

sztuki: Jerzego Hoppena, Władysława Tatarkiewicza,

Andrzeja Ryszkiewicza, Bogusława Mansfelda, Tadeusza

Przypkowskiego i innych.

Wojciech Jakubowski

Wojciech Jakubowski to nie tylko wybitny twórca o

światowej sławie, to również animator ruchu

ekslibrisowego. Właśnie jemu zawdzięczamy

Międzynarodowe Biennale Ekslibrisu Współczesnego w

Malborku. To on zainicjował i współtworzył kolejne jego

edycje, wkładając w to przedsięwzięcie wielki wysiłek i

zaangażowanie. Dzięki biennale, ekslibris, jako miniatura

graficzna, odrodził się, wzbudził zainteresowanie jako

dzieło sztuki wśród artystów, a sam konkurs zyskał

najwyższe uznanie w środowiskach twórczych całego

świata.

Wojciech Jakubowski

Warto wspomnieć o jeszcze jednej pasji Wojciecha

Jakubowskiego. Artysta tworzy biżuterię ze srebra i

bursztynu. Jest autorem niepowtarzalnych wzorów,

wykonywanych wyłącznie w pojedynczych

egzemplarzach. Część z nich znajduje się w zbiorach

muzealnych Zamku Krzyżackiego w Malborku.

Wernisaż urodzinowej wystawy pana Wojciecha był

wydarzeniem kulturalnym nie tylko stołecznym, ale

ogólnopolskim. Do stolicy zjechali najwięksi graficy,

bibliofile, kolekcjonerzy z różnych miast Polski. Sala

wystawowa „pękała w szwach”, a „Mistrz Wojciech” był

oblegany przez tłumy wielbicieli jego twórczości. Artysta

otrzymał w prezencie urodzinowym od grupy przyjaciół

złoty rylec wraz z bibliofilskim przesłaniem i

podziękowaniem za wspaniałe dzieła i aktywną działalność, a od innych mnóstwo kwiatów, życzeń i

jeszcze więcej pochwał i słów życzliwości.

Janina Saffarini

Warszawa

Ex Bibliotheca

15

STANISŁAW MROWIŃSKI

(1928 – 1997) PEŁNY WYKAZ OPUS

Nawiązując do mojego artykułu, zamieszczonego w

poprzednim numerze „Ex Bibliotheca” i dotyczącego

twórczości Stanisława Mrowińskiego, chcę go uzupełnić o

pełny wykaz opus ekslibrisów wykonanych przez artystę. Spis księgoznaków, pozostający do dziś w

sporządzonym przez artystę rękopisie, nigdy nie był

publikowany. Jest to więc pierwsza prezentacja pełnego

dorobku grafika w tej dziedzinie.

Oryginał rękopisu przechowywany jest w Izbie

Pamięci Stanisława Mrowińskiego w Poznaniu. Tam też znajduje się komplet pojedynczych ekslibrisów, a także ich

projekty oraz inne dzieła artysty: obrazy, grafiki, karykatury i

niepublikowane wspomnienia, luźne zapiski, jak również przedmioty osobiste. Izba Pamięci mieści się w ostatniej

pracowni S. Mrowińskiego, przy ul. Wodnej, a prowadzona

jest przez p. Irenę Rychły-Mrowińską, pasjonatkę, bez reszty

oddaną działalności mającej na celu popularyzację dorobku

Stanisława Mrowińskiego.

Listę opus ekslibrisów wykonał osobiście Stanisław

Mrowiński. Rejestr jest kompletny, zamknięty, sporządzony

bardzo starannie i czytelnie. Zawiera, oprócz nazwiska

właściciela, zastosowanej techniki i roku powstania, przy

niektórych liczbę sporządzonych odbitek (podaję ją w

nawiasie kwadratowym), opis ekslibrisu i jego symbolikę oraz dodatkowe uwagi poczynione przez artystę. Numer

pozycji oznacza kolejny numer opus nadany przez mistrza.

Układ opisu:

Numer opus, właściciel, technika, rok, wymiar, [liczba

odbitek], (opis-symbolika).

1949

0. Ex libris Stanisława Zabeymy, X1, 1949, 109 x 63, [50],

(kapliczka przydrożna).

1951

1. Ex libris ST[anisława] Zabeymy, P1, 1951, 62 x 41, [200],

(kielich, owoce, twarz).

2. Ex libris Filomeli Lisieckiej, P1, 1951, 56 x 85, (sowa, wina,

wąż). 3. Ex libris S[tanisława] i C[zesławy] Mrowińskich, P1, 1951, 65

x 42, (dzięcioły na pniu drzewa).

4. Ex libris CM [Czesława Mrowińska], P1, 1951, 97 x 48,

(ptasznik i ważka).

5. Ex libris Aleksego Lisieckiego, P1, 1951, 82 x 82, (głowa

Światowida w wieńcu liści dębowych).

1958

6. Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1958, 85 x 41,

(ptaszek).

7. Ex libris CzM [Czesława Mrowińska], P1, 1958, 104 x 27,

[200], (sigilaria).

8. Ex libris Lecha Konopińskiego, X3, 1958, 54 x 78, (liść konopi).

9. Ex libris Maria i Michał Misiornowie, P1, 1958, 85 x 63,

(grecka maska teatralna).

10. Ex libris Zygmunta Pniewskiego, P1, 1958, 82 x 42, (pień drzewa, osa i herb Jastrzębiec).

11. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, P1, 1958, 82 x 45, [500],

(„jabłko Newtona”, wahadło Galileusza, banjo, glob).

12. Ex libris ewa chowiaka [Eugeniusz Wachowiak], P1, 1958, 69

x 40, („EWA” pseudonim pisarza, piórko, góry).

13. Ex libris S[tefana] Anioły, P1, 1958, 37 x 56 i 27 x 40, (ptak

w locie, ptasie jajo).

14. Miejska Biblioteka Publiczna im. E. Raczyńskiego Poznań,

P1, 1958, 50 x 77, [1000], (gmach biblioteki).

1962

15. Ex libris [Haliny i Sylwestra] Ostrowickich, P1, 1962, 33 x

55, (dorsz – kuter, inicjały „HS” z haczyków na ryby).

16. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1962, 60 x 65,

(zimorodek na pniu a‘la herb Korwin).

17. Ex libris prohibitorum SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962,

122 x 40, (prohibitorum, alegoria głupoty, wielowątkowa).

18. Ex libris SM [Stanisław Mrowiński], P1, 1962, 40 x 40, (liść i ptasie skrzydło przy gmerku „SM”).

1963

19. Ex libris M[ariana] Sikory, P1, 1963, 70 x 51, (archeologiczny

ptaszek, gwizdawka w trzcinie jez. Biskupin).

1964

20. Ex libris M[ieczysława] Lisieckiego, P1, 1964, 53 x 60, (liść, jedna komórka plastra miodu).

21. Ex libris F[eliksa] Wagnera, P1, 1964, 102 x 61, („mól

książkowy”, książka – kwiat).

22. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1964, 95 x 51, [500],

(Dąb Rogaliński Nr 6).

1965

23. Szkoła Podstawowa Nr 1 w Poznaniu, P1, 1965, 70 x 50,

(portret Hipolita Cegielskiego w ramce).

24. Ex libris Alfreda Labogi, P1, 1965, 77 x 37, (symbole sztuki:

półskrzypiec i palety, długopis ulistniony).

25. Jana Marii Jakóba, P1, 1965, 110 x 27, (drabina Jakubowa,

odlew głowy).

26. Ex libris Czesława i Zofii Iwanowskich, P1, 1965, 86 x 36,

(sasanka pod lupą z inicjałów „CI”).

27. Ex libris Jana Koziczaka, P1, 1965, 67 x 38, (kormoran na

pniu z inicjału „K”).

28. Ex libris Kazimierza Perskiego, P1, 1965, 92 x 43, (sowa na

perskim dywanie).

29. Ex libris Stefanii Badoń, P1, 1965, 26 x 29, (moneta z głową meduzy; wersje kolorystyczne: złota, srebrna, miedziana).

30. Ex libris Zbigniewa Grockiego, P1, 1965, 88 x 46, (góry,

dziewięćsił).

1966

31. Ex libris M. M. Kołodziejczaków, P1, 1966, 58 x 41, (drzewo

na kuli ziemskiej).

32. Ex libris Jacka Franka, P1, 1966, 42 x 68, (globus, żaglowiec).

33. Ex libris Zbigniewa Łąckiego, P1, 1966, 36 x 86, (oko z taśmy

filmowej).

34. Ex libris A. i A. Wędzkich, P1, 1966, 47 x 54, (twarz króla z

urny twarzowej, korona z „AW”).

35. Ex libris FW [Feliks Wagner], P1, 1966, 94 x 61 (instrumenty

muzyczne, nuty, liście, ptaszki, inicjały „FW”).

36. Ex libris Stanisława Błaszczyka, P1, 1966, 115 x 44,

(kapliczka z wycinanki).

37. Ex libris A[rnim] Müller, P1, 1966, 82 x 45, (wiatrak, śmigła z

piór).

38. Ex libris A[leksandra] Utrecht, L, 1966, 143 x 50, (fortepian

ze skrzydłem jaskółki).

39. Ex libris S[tanisława] Mrowińskiego, L, 1966, 103 x 105,

(faun na kozie, wino, muzyka, moneta).

40. Ex musicis WK [Włodzimierz Kamiński], L, 1966, 118 x 42,

(barokowy instrument muzyczny z amorkiem – gryfem).

41. Ex libris Ryszarda Urbańskiego, L, 1966, Ø 72, (winieta płyty

gramofonowej „Odeon”; cztery wersje barwne).

Ex Bibliotheca

16

1967

42. Ex libris K[lemensa] Raczaka, L, 1967, 170 x 15, (kłos

pszenicy).

43. Ex libris MS [Stefan Mroczkowski], L, 1967, 30 x 19, (kot,

inicjały „SM”).

44. Księgozbiór Stanisława Mrowińskiego, L, 1967, 47 x 40 i 70

x 58, (replika znaczka „Turksa Caicos Island” z

melokaktusem).

1968

45. Z księgozbioru Urszuli Zawidzkiej, L, 1968, 47 x 34, [600],

(Lew – znak zodiaku i herb Jastrzębiec).

46. Ex libris WB [Barbara Wolniewicz], L, 1968, 37 x 93, [600],

(nietoperz i inicjały „BW” z książek).

47. Ex libris RS Roberta Satanowskiego, L, 1968, 101 x 25, [500],

(miecz – batuta).

48. Ex libris Feliksa Wagnera, P1, 1968, 135 x 37, [500],

(„Harnaś” i „Halka”).

49. Daniela Kubiak, P1, 1968 50 x 50, (daniel, inicjały „KD”).

1969

50. Ex libris PB [Paweł Bednarski], L2, 1969, 67 x 40, (muszla z

liternictwa).

51. Paweł Bednarski, L2, 1969, 115 x 42, (portret w czapce

futrzanej z sosny, złoty księżyc).

52. Ex libris Ryszarda Stasińskiego, L, 1969, 55 x 35, (goryczka

na tle gór).

53. Ex libris B[ronisławy] Lisieckiej, L, 1969, 78 x 44, (dębik

ośmiopłatkowy, gryf szczeciński, łódź). 54. Ex libris Henryki Wawrzyniak, L, 1969, 128 x 52, (powojnik

z inicjałów „HW”).

55. Ex libris Mieczysława Kaniewskiego, L, 1969, 47 x 127,

(kamień i wałek litograficzny; litograf wszystkich ekslibrisów

litograficznych S. Mrowińskiego).

56. Ex libris Józefa Ratajczaka, L, 1969, 33 x 35, (głowa z muru,

liście, maska z inicjałów „JR”).

57. Ex libris Andrzeja Skrobackiego, L, 1969, 66 x 64, [1000],

(głowa weneryków z czaszką). 58. Ex libris Lecha Konopińskiego, L/2, 1969, 130 x 22, (łuk i

strzała z sercem i piórem tukamora).

59. Ex libris Hannelore Hüdig, L, 1969, 50 x 48, (ekslibris pokryty

fosforem).

60. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/3, 1969, 130 x 62, [900],

(Madame Butterfly a‘la Ortamaro z motylem na kimonie).

61. Z księgozbioru Zygmunta Pniewskiego, L, 1969, 99 x 122,

(motyl latarnik; ekslibris pokryty fosforem).

62. Ex libris Feliksa Wagnera, P1/2, 1969, 133 x 55, (dorabnke –

bułgarski instrument ludowy i haft ludowy).

63. Ex libris Feliksa Lenarta, P1, 1969, 103 x 60, (gitara i znak

towarzystwa śpiewaczego).

64. Ex libris Marii Surzyńskiej, P1, 1969, 107 x 55, (żuraw z

motkiem wełny w łapie).

65. Ex libris Benona Rychłego, P1, 1969, 83 x 60, (pszczoła)

66. Ex libris L[echa] Podlewskiego, P1, 1969, 82 x 66, (ludowy

ptaszek na kolorowych papierach).

67. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1969, 91 x 60, [300], (do

rysunku Mai Berezowskiej).

1970

68. Ex libris Stanisława Kusztelskiego, P1, 1970, 130 x 60, [300],

(alegoria, niemiecka polowa broń pancerna).

69. Ex libris Mariana A[ntoniego] Fliegera, P1, 1970, 60 x 95,

[300], (płyta gramofonowa i ramię z papugą). 70. Ex libris Miejskiej Biblioteki Publicznej w Czerniejewie, P1,

1970, 68 x 86, [1000], (supraporta z pałacu w Czerniejewie).

71. Ex libris Henryka Gromadeckiego, P1, 1970, 68 x 39, [300],

(gryf – godło drukarzy).

72. Ex libris Renaty Wałdowskiej, P1, 1970, 115 x 44, [500],

(aronek, inicjały „WR”).

73. Ex libris Bernarda J. Stępczyńskiego, P1, 1970, 96 x 40,

[1500], (gotycka figura Chrystusa z Poznania jako znaczek

pocztowy).

74. Ex libris collectio Stefana Anioły, P1, 1970, 33 x 22, 57 x 38,

(pingwiny z inicjałów „SA”)

75. Ex libris Wojciecha Zawadzkiego, P1, 1970, 105 x 118,

[3000], (wielowątkowa alegoria masońska).

76. Ex libris Konrada Izydorczyka, P1, 1970, 135 x 52, [1800],

(akt, ksiązka z ud, wąż Eskulapa zamiast głowy).

77. Ex libris Lucjana Owczarka, P1, 1970, 105 x 60, (pelikan i

koniak trzygwiazdkowy).

78. Ex libris B[ogusław] Kogut, P1/2, 1970, 144 x 18, [3000],

(pióro bażanta jako trofeum i autograf właściciela).

79. Ex libris Jana Stryczyńskiego, P1, 1970, 86 x 58, [500],

(roentgen, liść jaworu, góry, turystyka).

80. Ex libris Floriana Stasińskiego, P1, 1970, 142x60, [200], (św.

Florian, goryczka, 40°, a‘la drzeworyt ludowy).

81. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 115 x 61, [200], (Don

Kichote na świni).

82. Ex libris Klemensa Raczaka, P1, 1970, 110 x 66, [200],

(Ceres).

83. Ex libris Józefa Bednarza, P1, 1970, 96 x 60, [500], (herb

harcersko – rzeszowski, niebieski i czerwony, inicjały „JB”).

84. Księgozbiór Domu Kultury Kolejarza w Poznaniu, P1, 1970,

93 x 62, (tor, herb kolejowy; wydrukowano 20.000 szt. na

afiszach).

85. Ex libris Stanisława Koniecznego, P1, 1970, 63 x 63, [500],

(plama faszystowska).

86. Ex libris Mariana Obsta, P1, 1970, 81 x 68, [500], (gruszka –

mandolina na paterze).

87. Ex libris R[yszarda] Urbana, P1, 1970, 135 x 38, [500], (lira,

litery nazwiska tworzą struny).

1971

88. Ex libris RI [Irena Rychły], P1, 1971, 55 x 32, [500], (drzewo

z liternictwa).

89. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1971, 38 x 60, [500],

(łabędź). 90. Ex libris Witolda Lassoty, P1, 1971, 61 x 57, [500], (mętna

symbolika podróżnicza).

91. Ex libris Ewa Krajewska, S, 1971, 98 x 34, (lampa z aronka).

92. Ex libris Andrzeja Kapeli, P1, 1971, 48 x 27 i 150 x 82, (akt z

motylem).

93. Ex libris Alfreda Kaczkowskiego, P1, 1971, 87 x 40, (kaczka

dziennikarska; właściciel zmarł).

94. Ex libris TB Tadeusza Bocheńskiego, P1, 1971, 85 x 50,

[500], (jednorożec, inicjały „TB”).

95. Ex libris Czesława Mrowińska, P1/2, 1971, 88 x 49, [500],

(strzyżyk wole oczko).

96. Ex libris inż. Rocha Turowskiego, P1, 1971, 71 x 71, [500],

(tur).

97. Ex libris Henryka Królikowskiego, P1, 1971, 120 x 50, [500],

(król szachowy na tronie).

98. Ex libris Koła Przewodników PTTK w Poznaniu, P1, 1971, 98

x 27, [500], (statua Prozerpiny przed Ratuszem w Poznaniu).

99. Ex libris Janusza Buchacza, P1, 1971, 131 x 50, [500],

(buława z szczepionego kaktusa).

100. Ex libris Wandy Kaczmarek, P1, 1971, 52 x 35, [500], (ptaki).

101. Ex libris Antoniego Wiśniewskiego, P1, 1971, 118 x 37,

[500], (puszczyk na palecie, pędzle z traw, wiśnie).

102. Z księgozbioru mgr Aliny Kasprowicz, P1, 1971, 92 x 62,

[500], („TOZ”, pies w budzie z książek).

103. Ex libris Zygmunta Mrowińskiego, P1, 1971, 61 x 75, [500],

(autostrada z inicjałów, herb Kościerzyny).

104. Ex libris A[dama] Kochanowskiego, P1, 1971, 61 x 66 i 142 x

40, [500], (lira ze skrzydeł jaskółki, struny z traw, inicjały

„WAK”).

105. Ex libris S[tanisława] Góreckiego, P1, 1971, 47 x 59, [500],

(kokoryczka).

106. Kazimierz Wałdowski, P1, 1971, 76 x 73, [500], (inicjał „W”,

gryf drukarski).

107. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Konin. Rysunek, 1971.

108. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Piła. Rysunek, 1971.

109. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Trzcianka. Rysunek, 1971.

Ex Bibliotheca

17

110. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Turek. Rysunek, 1971.

111. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Kępno. Rysunek, 1971.

112. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Września. Rysunek, 1971.

113. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Koło. Rysunek, 1971.

114. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Międzychód. Rysunek, 1971.

115. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Słupca. Rysunek, 1971.

116. Niezrealizowany projekt na konkurs bibliotek publicznych

woj. poznańskiego o tematyce przyrodniczej i z herbem

miasta. Turek II. Rysunek, 1971.

1972

117. Ex libris Janina Nowak, P1, 1972, 112 x 39, (irys syberyjski w

herbie Janina z inicjału „J”).

1973

118. Ex libris Jerzego Krasuskiego, P1, 1973, 103 x 54, [500],

(jeżyna mosińska z inicjałów „JK”, herb Nowina).

119. Ex libris Tadeusza Kurpaskiego, P1, 1973, 82 x 62, (orzeł

Księstwa Warszawskiego).

120. Ex libris Medycznego Studium Zawodowego im. W.

Biegańskiego w Poznaniu, P1, 1973, 66 x 57, [500],

(emblemat uczelni; emblemat zaprojektował S. Mrowiński).

121. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1/3, 1973, 98 x 75,

[500], (motyle nad piwonią). 122. Ex libris Hans Nowak, P1, 1973, 42 x 48, (serce).

123. Ex libris Marii Idaszewskiej, P1, 1973, 91 x 43, (inicjały z

situ, kropka nad „i” z kwiatu).

124. Ex libris Jadwigi Ślipińskiej, P1, 1973, 130 x 60, (wazon – róg

obfitości z inicjałów „JS”).

125. Ex libris Mariana Sikory, P1, 1973, 142 x 73, (głowa św. Jana

z herbu Koszalina na urnie – paterze; dwie wersje).

126. Ex libris Jana i Anny Kopczyńskiej, P1, 1973, 114 x 59, [500],

(żółw herbowy, jaja żółwia).

127. Ex libris Lilla Mrowińska, P1, 1973, 105 x 50, [100],

(sasanka, inicjały „LM”).

128. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1973, 25 x 102, [600],

(mrówkojad z inicjałów „SM”).

128B. Ex libris Włodzimierza Niewieckiego, P1, 1973, 42 x 47,

[100], (łódź z inicjałów „WN” i znaku płetwonurków, strzałki

kompasu).

129. Ex libris Przemysława Mrowińskiego, P1, 1973, 45 x 56,

[600], (Baran z inicjałów „PM”, znak zodiaku, Skorpion).

130. Ex libris Czesława Mrowińska, P1, 1973, 60 x 80, [100],

(nenufar w inicjale „C”).

131. Ex libris Izabeli Kopeć, P1, 1973, 60 x 80, (kwiat z

inicjałów).

132. Ex libris Leszka Gierczyka, P1, 1973, 129 x 60, [500], (karta

do gry, puchar, wino, pik, trefl, karo).

133. Ex libris Wojciecha Makowieckiego, P1, 1973, 60 x 33, [500],

(inicjały „WM”).

134. Ex libris Anny German, P1, 1973, 61 x 43, [600], (usta i nos z

inicjałów „AG”).

135. Tadeusz Dopierała, P1, 1973, 64 x 57, [600], (dąb rogaliński,

żołądź z inicjałów „TD”).

136. Ex libris Tadeusza Dopierały, P1, 1973, 98 x 63, [100], (liście

dębu, inicjały „TD”).

137. Ex libris Macieja Maria Kozłowskiego, P1, 1973, 132 x 55,

[500], (trawa).

138. Ex libris Janusza Mietlińskiego, P1, 1973, 127 x 56, [500],

(miecz Temidy i symbole prawa).

139. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1973, 60 x 62, [500],

(baobab, znak zodiaku Strzelec).

140. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1973, 80 x 37, [100], (muszla, róża

jako inicjały „IR”).

141. Ex libris Kornela Michałowskiego, P1, 1973, 88 x 92, [500],

(akt, instrument smyczkowy, lira, gołębie, muszla).

1974

142. Ex libris Renaty i Jana Śmiełowskich, P1, 1974, 70 x 67,

[500], (głowa rysia).

143. Ex libris Janusza Sobczaka, P1, 1974, 151 x 36, [500],

(inicjały „JS”).

144. Ex libris W[iesławy] Kochanowskiej, P1, 1974, 60 x 60, (znak

zodiaku Byk, Gwiazdozbiór Byka).

145. Ex libris Adama Kochanowskiego, P1, 1974, 58 x 46, (mewy

na molo).

146. Ex libris Adama Taborskiego, P1, 1974, 102 x 68, (kobra).

1975

147. Ex libris Hanna Pokrywka, P1, 1975, 50 x 49, [110], (garnek,

kwiaty).

148. Ex libris Józefa Burszty, P1, 1975, 118 x 54, (brak opisu).

149. Muzeum Rolnictwa w Szreniawie, P1, 1975, 141 x 41 i 177 x

52, [900], (pomnik siewcy M. Rożka w Luboniu).

150. Bogdan Rozpędowski, P1, 1975, 121 x 60, [500], (akt,

winogrona, znak zodiaku Ryby, inicjały ze wstążek „BR”).

151. Mikołaj Lenczewski, P1/3, 1975, 148 x 43, (św. Mikołaj a‘la

ikona, herb Gozdawa).

1976

152. Ex libris Krzysztofa Zbigniewa Stefańskiego, P1, 1976, 110 x

55, (akt, symbolika wielowątkowa).

153. Ex libris Jerzego Połomskiego, P1, 1976, 100 x 66, (lirogon).

1977

154. Ex libris Krzysztofa Klingera, P1, 1977, 72 x 44, (orzeł z

inicjałów „KKKP” – Klinger, kurier, Kolekcjoner Polski.

155. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 84 x 52, [500], (portret

właścicielki, sylwetka w kapeluszu z muszli).

156. Ex libris Księgarni Muzycznej im. K. Szymanowskiego w

Poznaniu, P1, 1977, 85 x 46, [5000], (lira, książka, klucze z

herbu Poznania).

157. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 88 x 49, [120], (złota i

srebrna folia na pluszu).

158. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1977, 75 x 50, [25], (ażur; na

różnych tłach, formatach i papierach).

159. Ex libris Antoniego Badonia, P1, 1977, 115 x 77, [200],

(Sokrates w beczce, winogrona, książka, motyl).

160. Ex libris Jana Karczewskiego, P1, 1977, 125 x 45, [200],

(rączyca pod lupą z liternictwa, herb Jasieńczyk jako lupa ).

1978

161. Księgozbiór Rodz[iny] Boćków, P1, 1978, 108 x 58, [500],

(znak zodiaku Koziorożec).

162. Z fototeki Lecha Morawskiego, P1, 1978, 102 x 60, [500],

(akt, obiektyw, zmora).

163. Ex libris Bogusława Fruzińskiego, P1, 1978, 70 x 43, [500],

(cietrzew, znak zodiaku Strzelec).

164. Ex libris A[leksandry] Pallus – Wojciechowskiej, P1, 1978,

102 x 63, [500], (serce, przetacznik, znak Byk, wycinanka

Lohse).

165. Ex libris Grażyny Dolaty, P1, 1978, 93 x 60, [500], (znak

zodiaku Byk).

166. Ex libris Kasi Szczepkówny, P1, 1978, 90 x 55, [500],

(dymnica, wycinanka Lohse).

167. Ex libris Roman Czerwiński. Pomrok M.D., P1, 1978, 71 x

66, [1000], (gwiazda Syjonu, wąż Eskulapa).

168. Ex libris Jerzego Dunin – Borkowskiego, P1/2, 1978, 113 x

80, [500], (herb Łabędź). 169. Ex libris Alicji Banat, P1, 1978, 91 x 41, [1000], (farmacja,

wąż i trzy kielichy tulipana).

170. Ex libris Jana Berdyszaka, P1/2, 1978, 68 x 50, [500], (z

inicjałów „JB” trzy tarcze – herb cechu malarzy).

171. Ex libris Wojciecha Owsianowskiego, P1, 1978, 80 x 50,

[500], (nenufar, znak zodiaku Baran, mewy nad wodą).

Ex Bibliotheca

18

172. Ex libris Zygfryda Krzyżańskiego, P1, 1978, 131 x 70, [500],

(organy ze świec, inicjały „ZK”).

173. Ex libris Włodz[imierza] Ścisłowskiego, P1, 1978, 112 x 57,

(elementy ułańskie w herbie).

174. Ex libris Mieczysława Lisieckiego, P1, 1978, 114 x 66, (herb

Lis, inicjały „ML”, znak zodiaku Bliźnięta, pszczoła, lis, w

komórce plastra miodu).

175. Ex libris Emilii Ratajczyk, P1, 1978, 105 x 49, [500], (znak

zodiaku Koziorożec).

176. Ex libris Danuty Derda – Lisieckiej, P1, 1978, 102 x 70,

[500], (w komórce plastra miodu znak Lew).

1979

177. Ex libris Janiny Wilczyńskiej, P1, 1979, 91 x 60, [1000],

(siedmioramienny świecznik z wilczełyka, z „J” herb Janina).

178. Ex libris Czesława Kelmy, P1, 1979, 80 x 87, [1000], (gryf

drukarski).

179. Ex libris Bohdan Adamczak, P1, 1979, 60 x 72, [1000],

(inicjały „AB” na tle księgi).

180. Ex libris Bohdana Kopczyńskiego, P1, 1979, 117 x 76,

(miecz, kotwica, paragraf, gryf szczeciński).

181. Ex libris dr Tadeusza Drobińskiego, P1, 1979, 62 x 64, [300],

(karykatura właściciela).

1980

182. Biblioteka Publiczna Miasta Gniezna, L, 1980, 115 x 77,

[300], (orzeł w gnieździe i książkach, herb miasta).

183. Ex libris Teresy i Jerzego Kopani, P1, 1980, Ø 68, [1000],

(cyklamen na talerzu z ornamentem ludowym).

184. Ex libris W. F. Denneborg, P1/2, 1980, 115 x 72, [130],

(fontanna z muszli murex).

185. Ex libris Leonard Howlett, P1, 1980, 62 x 61, [130],

(puszczyk na księdze).

186. Ex libris Marity i Stefana Sachów, P1, 1980, 103 x 70, [1000],

(znaki zodiaku Bliźnięta i Waga).

187. Ex libris dr med. Michael Gadomski, P7, 1980, 100 x 78, (wąż w muszli, pszczoła).

188. Ex libris Mariana Osady, P7, 1980, 70 x 70, [1500], (kwiat

jabłoni).

189. Ex libris Edmunda Dudzińskiego, P7, 1980, 120 x 50, [1500],

(dziewięćsił na tle gór).

190. Ex libris Jacka i Marii Wiśniewskich, P2, 1980, 166 x 115,

(trawestacja „Szału’ M. Podkowińskiego, znaki zodiaku

Koziorożec i Panna, element godła Francji).

191. Ex libris Ignacego Mosia, P1, 1980, 56 x 69, (inicjały „HS” –

„Ogniem i mieczem”).

192. Ex libris Hanny i Tadeusza Grześkowiaków, P2, 1980, 133 x

80, [1500], (mandragora, dwugłowy wąż Eskulapa).

193. Ex libris Wacława Tuchołki, P1, 1980, 85 x 57, [1000], (herb

Korzbok; ekslibris nie odebrany).

194. Ex libris Karola Tomaszewskiego, P1, 1980, 135 x 60, (portret

M. Konopnickiej, książka).

195. Ex libris Komisji Przewodnickiej ZG PTTK, P1, 1980, 117 x

78, [2500], (dąb pomnikowy ze wskazującymi dłońmi zamiast

konarów).

196. Ex libris Wielkopolskiego Klubu Publicystów

Krajoznawczych w Poznaniu, P1, 1980, 80 x 41, [1000], (liść z piór).

197. Ex libris Róża Wojta, P1, 1980, 60 x 61, [500], (książka z

róży; projekt P2, druk P1).

198. Ex libris Tadeusza Kaliszana, P1, 1980, 56 x 70, [500], (znak

zodiaku Lew z lirą i liściem winnym na ogonie).

199. Ex libris Janusza Zimnowłodzkiego, P1, 1980, 52 x 70, [500],

(wąż z jabłkiem).

200. Ex libris Muzeum b. obozu karno – śledczego w Żabikowie,

P2, 1980, 155 x 77, [250], (dłoń z orłem zamiast środkowych

palców, druty kolczaste; temat projektu na pomnik 1956 r.).

201. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Wybickiego).

202. Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu, P1, 1980,

153 x 73, [1000], (portret K. Marcinkowskiego).

203. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Taczanowskiego).

204. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret F. Ratajczaka).

205. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J.K. Janiszewskiego).

206. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret Z. Padlewskiego).

207. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret . Krauthofera –

Krotowskiego).

208. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret M. Kasprzaka).

209. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret L. Waryńskiego).

210. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret S. Chudoby).

211. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret A.B. Bema).

212. Ex libris Muzeum Historii Ruchu Robotniczego w Poznaniu,

P1, 1980, 153 x 73, [1000], (portret J. Przybylskiego).

1981

213. Ex libris Maciej Rychły, P1, 1981, 115 x 82, [1050], (banjo z

muszli rozkolca).

214. Ex libris Waldemar Rychły, P1, 1981, 121 x 40, [1050],

(architektura z liter nazwiska właściciela).

215. Ex libris Pawła Bednarskiego „Fantazos”, P2, 1981, 118 x 61,

[1050], (Fantaros – nimfa z nenufarami).

216. Ex libris Barbary i Macieja Koszutskich, P1, 1981, 49 x 109,

[1050], (pegaz; logo dla stadniny w Iwnie).

217. Ex libris Andrzeja Mroczkowskiego 1939 – 1945, P1, 1981,

116 x 60, [1050], (orzeł z kiełkującym ziemniakiem).

218. Ex libris Jacka Juszczyka, P1, 1981, 112 x 83, [1050],

(pomnik Hygei w Poznaniu i Zaniemyślu, róża, znak zodiaku

Lew).

219. Ex libris Marii & Michała Żurawskich, P1, 1981, 62 x 88,

[1050], (wąż, glob, róża wiatrów).

220. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1981, 91 x 66, [1050],

(prasa graficzna, portret Gutenberga).

221. Ex libris Przemysława Jarmarka, P1, 1981, 52 x 33, 72 x 46 i

100 x 65, (gryf drukarski z kluczami Poznania zamiast

grzybków).

222. Ex libris Janusza Bergera II, P1, 1981, 68 x 85, [1050],

(Apollo, tekst w dymku, znak zodiaku Bliźniąt). 223. Ex libris II Antoniego Antkowiaka, P1, 1981, 51 x 66, [1050],

(znak zodiaku Bliźniąt). 224. Ex libris Krystyny Nowakowskiej, P1, 1981, 97 x 66, [1000],

(znak zodiaku Skorpion z książką, inicjały „KN”).

225. Z księgozbioru Wydziału Dziecięcego Biblioteki Publicznej w

Gnieźnie, L/2, 1981, 109 x 70, [100], (trzy krasnoludki z

księga i piórem).

226. Ex musicis Filii Muzycznej Biblioteki Publicznej Miasta

Gniezna, L, 1981, Ø 71, [100], (winieta płyty gramofonowej

„ODEON” na kolorowych papierach).

227. Ex libris Koła Przyjaciół Biblioteki Publicznej Miasta

Gniezna. Amor librorum nos unit, L, 1981, 83 x 60, [100],

(pawie pióro; oko ręcznie malowane temperą).

228. Ex libris Stanisława Mrowińskiego, P1, 1981, 80 x 60, [20],

(łoś w bagnie z nenufarami).

229. Ex libris Jana K[anty] Maćkowiaka, P1, 1981, 55 x 72, (mapa

Krymu, monogram „JKM”).

230. Ex libris Ewy i Przemysława Kędziorków, P1, 1981, 102 x 60,

[1000], (Temida z paragrafem, muza z maską, znaki zodiaku

Baran i Skorpion).

231. Ex libris Marii Handl, P1, 1981, 115 x 57, [1000], (konwalia

w wazonie z monogramem „HM”).

232. Ex libris Stefana Anioły, P1/2, 1981, 98 x 70, [25], (pingwiny

cesarskie, gwiazdki śniegu; kolor akwarelą).

1982

233. Ex libris Adama Dytkiewicza, P1, 1982, 92 x 60, [500],

(jelonek z Aniołem Stróżem na pniu, monogram A. Dürera,

znak zodiaku Strzelec).

234. Ex libris Stanisława Pijanowskiego. Muzeum w Głuchej

Puszczy, P1, 1982, 74 x 71, [1500], (bocian w locie, łopata

łosia; „Głucha Puszcza”, muzeum leśnictwa).

235. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 66 x 71, [500],

(alpinarium z irysami).

Ex Bibliotheca

19

236. Ex libris Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 53 x 78, [500],

(alpinarium z iglakami).

237. Z księgozbioru Pawła Bednarskiego, P1, 1982, 76 x 56, [500],

(krzyż Armii Krajowej).

238. Ex libris Jerzego Kozeńskiego, P1, 1982, 82 x 58, [500],

(owoce lipowe, czeskie liście, godło Austrii).

239. Ex libris Michała Józefa Iwaszkiewicza, P1, 1982, 70 x 80,

[500], (oręż dzika, liście iwy, liść wina).

240. Ex libris Danuta Kudła, P1, 1982, 125 x 35, [500], („Fontanna

życia” wg H. Boscha w rajskim ogrodzie).

241. Ex libris Elżbiety i Macieja Jaworowiczów, P1, 1982, 153 x

45, [1500], (lira, struny z trawy, znaki zodiaku Lew i

Bliźnięta).

242. Ex libris Maji i Aleksandra Taczanowskich, P1, 1982, 74 x 58,

[1500], (jamnik z goździkiem).

243. Ex libris Jerzego Karczewskiego, P1, 1982, 118 x 53, [500],

(drewniany klucz z herbu Jasieńczyk, znak zodiaku Byk).

244. Ex libris Zbigniewa Karczewskiego, P1, 1982, 92 x 63, [500],

(halabarda, znak zodiaku Panna).

245. Ex libris Jan Kolek, P1, 1982, 92 x 48, [500], (husarz – lotnik,

koń szachowy, szachownica lotnicza).

246. Ex libris Heleny i Jacka Bednarskich, P1, 1982, 72 x 70,

[500], (wycinanka).

247. Ex libris Marii Szczepaniak, P1, 1982, 100 x 90, [500],

(ważka, znak zodiaku Libella).

248. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1982, 118 x 70,

[500], (parostki – kapitalne trofeum łowieckie).

249. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1982, 105 x 45, [500],

(ryba Iwa).

250. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P1, 1982, 85 x 67,

[1500], (haft, herb Poznania, znaki zodiaku Baran i Waga).

251. Ex libris Piotra Mencla, P2, 1982, 120 x 62, [2000], (wąż, kwiat Jukki, alpinarium, znak zodiaku Rak).

252. Ex libris Marianny Świętek – Jasnosz, P1, 1982, 93 x 88,

[500], (róża – książka).

253. Ex libris Bogny Wernichowskiej, P1, 1982, 108 x 76, [1000],

(inicjały „WB”, znaki zodiaku Lew i Skorpion).

254. Ex libris Heleny i Jerzego Mądrzaków, P1, 1982, 115 x 90,

[1000], (sowa atakująca książki z inicjałów).

255. Ex libris Kazimierza Franke, P1, 1982, 90 x 97, [1000],

(medal z łosiem).

255B. Ex libris Stanisława Jasnosza, P1, 1982, 60 x 77,

[1000], (łabędź z nazwiska, znak zodiaku Strzelec).

256. Ex libris Jana Majewskiego, P1, 1982, 148 x 60, [1000],

(makówki – buławy, liść mniszka lekarskiego – halabardy).

257. Ex libris Elżbiety i Stanisława Michałowskiego, P1, 1982, 80

x 86, [1000], (owoc brzoskwini, pestki monogramami „E.S.”,

książka z liści).

258. Ex libris Rodziny Dudzińskich, P1, 1982, 135 x 82, [1000],

(dudy, znak zodiaku Koziorożec, winogrona).

259. Ex libris Jana Szopińskiego, P1, 1982, 100 x 53, [1000],

(inicjały „JS” z haczyków na ryby).

1983

260. Ex libris Euzebiusza Bartoszewskiego, P1, 1983, 115 x 76,

[1000], (centaur z polskimi hartami, znak zodiaku Strzelec).

261. Ex libris PRP Phillip Richard N.D. Pittman, P1, 1983, 120 x

73, [1000], (tygrysi jednorożec i wąż Eskulapa).

262. Ex libris Rolf Helbig, P1, 1983, 105 x 73, [1000], (sowa

polarna, kryształek śniegu, księga).

263. Ex libris St[anisława] Jasnosz, P1, 1983, 93 x 72, [30], (Leda

z łabędziem, znak zodiaku Strzelec).

264. Ex libris Gerhard Richter Hirsberg a/d Saale, P1, 1983, 55 x

102, [1000], (znaczek pocztowy z monetą, herb Hirschberga

Saale).

265. Ex libris Stan[isława] Pijanowskiego, P1, 1983, 155 x 78, (św.

Franciszek wołający na puszczy, psy, ptaki).

266. Ex libris Władysława Golisa, P1, 1983, 103 x 56, [1000],

(stare żelazko krawieckie, znak zodiaku Strzelec).

267. Ex libris Joyce Harasowska, P1, 1983, 136 x 66, (oset popłoch

– herb Szkocji).

268. Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Poznaniu, P1, 1983, 120

x 85, [200], (ziemniak – herb Wielkopolski).

269. Ex libris Rolf Künstler, P1, 1983, 165 x 65, [200], (Statua

Bamberki na Starym Rynku w Poznaniu).

1984

270. Ex libris Haliny Kotkowiak, P1, 1984, 112 x 70, [1000], (ryś na skale, znak zodiaku Bliźnięta).

271. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1984, 125 x 50, [500],

(generalski wąż Eskulapa – obandażowany).

272. Ex libris Ewy Zakrzewskiej, P1, 1984, 110 x 66, [500], (bawół

afrykański, skała w Szczelińcu, znak zodiaku Byk).

273. Z księgozbioru Mariana Króla, P1, 1984, 88 x 78, [2000],

(portugalski znaczek pocztowy z koroną). 274. Ex libris August Bracke, P1, 1984, 100 x 65, (porcelana, znak

zodiaku Wodnik).

275. Ex libris Macieja Koszutskiego, P1, 1984, 101 x 141 (Chiron

uczy sztuki medycznej Asklepiosa).

276. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta Gniezna 1950 – 1985,

P1, 1984,135 x 100, [1000], (herb miasta, orzeł z muszli

murex).

277. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. R.W.

Berwińskiego w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000],

(wieża fary średzkiej, pieczęcie miasta, cukrowni i Stomilu).

278. Biblioteka Publiczna Miasta i Gminy im. R.W. Berwińskiego

w Środzie Wlkp., P1, 1984, 128 x 42, [1000], (portret

Ryszarda Berwińskiego).

1985

279. Ex libris Biblioteki Publicznej Miasta i Gminy im. Eugeniusza

Paukszty w Skokach XXXV, P1, 1985, 50 x 145, [1000],

(karykatura patrona biblioteki, Eugeniusza Paukszty; herb

miasta).

280. Ex libris Michała Iwaszkiewicza, P1, 1985, 126 x 63, [300],

(ryba, trofeum łopaty daniela).

281. Ex libris Romana Górala, P1, 1985, 123 x 78, [300], (trofeum

– rak z nożycami chirurgicznymi).

282. Ex libris Ferdynanda Wójtowskiego, P1, 1985, 120 x 100,

[300], (odyniec w zaroślach trzciny).

283. Ex libris Edivigio Santosuosso, P2, 1985, 100 x 120, [15],

(orzeł polski, but włoski).

283B. Dieter Hilpert, P2, 1985, 137 x 80, [100],

(papużki nierozłączki na inicjałach „HD”).

284. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1985, 108 x 70, [500],

(kielich naparstnicy – symbol farmaceutyczny).

285. Ex libris Eugeniusza Gramzy, P1, 1985, 115 x 40, [500],

(szabla polska, wojskowy orzełek).

286. Ex libris Andrzeja Sieradzkiego, P1, 1985, 132 x 65, [500],

(architektura gotycka, herb i panorama Wrześni).

1986

287. Ex libris Jerzego Misterskiego, P1, 1986, 125 x 66, [500], (św.

Jerzy walczący ze smokiem a‘la drzeworyt ludowy).

288. Ex libris Mirosławy i Romana Misterskiego, P1, 1986, 83 x

63, [500], (cegły, mur, monogram, element elektroniki).

289. Ex libris Anny i Macieja Dzieciuchowiczów, P2, 1986, 120 x

80, [400], (sowa pójdźka na czaszce).

290. Ex libris Tadeusza Ostafina, P1, 1986, 75 x 100, [400],

(egzotyczna niedźwiedziówka ze zbiorów entomologicznych).

291. Ex libris Jerzego Mastyńskiego, P1, 1986, 63 x 88, [1000],

(szczupak, monogram „JM” z żyłki i haczyka).

292. Ex libris Aleksandry Mateckiej, P1, 1986, 87 x 67, [500],

(bocian, znak zodiaku Bliźnięta).

293. Ex libris Muzeum Literackiego H. Sienkiewicza w Poznaniu,

P1, 1986, 81 x 82, 81 x 82, [1500], (Zagłoba wg P.

Stachiewicza, herb wesele).

1987

294. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta

do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

295. Ex libris Jadwigi i Jana Budzyłów, P1, 1987, 152 x 57, (karta

do gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

296. Ex libris Ryszarda Zielewicza, P1, 1987, 102 x 40, (karta do

gry, serce, moneta, znak zodiaku Panna).

297. Ex libris Joanny Lewandowskiej, P2, 1987, 102 x 50,

(raniuszek, gałązki jodły).

298. Ex libris Krystyny i Andrzeja Lewandowskich, P1, 1987, 160

x 55, (irys japoński w wazonie).

Ex Bibliotheca

20

299. Ex libris Małgorzaty Mikołajewskiej, P1, 1987, 143 x 68,

(sukulent cereus, świeca, motyl – kwiat, znak zodiaku Lew).

300. Ex libris Piotra Jankowiaka, P1, 1987, 128 x 72, (Amor

trzymający szczeżuję, kwiat jabłoni).

301. Ex libris Krzysztofa Przewoźnego, P1, 1987, 100 x 60,

(tańcząca złota rybka, balet).

1988

302. Biblioteka Miasta i Gminy w Kostrzynie Wielkopolskim, P1,

1988, 120 x 65, (karykatura patronki biblioteki K.

Iłłakowiczówny, pawie pióro).

303. Ex libris Walther Deutschmann, P1, 1988, 110 x 60, (mostek,

skrzypiec).

304. Ex libris Adeli Mroczkowskiej, P1, 1988, 118 x 64, [200],

(pingwin Adeli, globus z czaszki).

305. Ex libris Lucjana Spelaka, P1, 1988, 77 x 68, [200], (czaszka z

kompasem).

306. Ex libris Jeremiego Gajewskiego, P1, 1988, 92 x 77, [200],

(czaszka z trupią główką – motylem).

307. Ex libris Teresy Prościńskiej, P1, 1988, 115 x 63, [200],

(czaszka – jabłko w wazie zbroi).

308. Ex libris Elżbiety Mielcarek, P1, 1988, 57 x 98, [200],

(czaszka – portret).

309. Ex libris Zbigniewa Kędziory, P1, 1988, 107 x 67, [200],

(czaszka – hełm z pawim piórem).

310. Ex libris Piotra Łojewskiego, P1, 1988, 108 x 88, [200],

(czaszka – kielich z wężem Eskulapa).

311. Ex libris Pawła Łojewskiego, P1, 1988, 105 x 68, [200],

(czaszka na stosie z Feniksem).

312. Ex libris Władysława Łojewskiego, P1, 1988, 90 x 77,

(czaszka z zębami – kryształami).

313. Ex libris M[ieczysława] Banaszewskiego, P1, 1988, 104 x 78,

(czaszka z nastroszem półpawikiem).

314. Ex libris Kazimierza Pająka, P1, 1988, 88 x 70, (czaszka z

komarem usiłującym ssać krew).

315. Ex libris Jerzego Klisowskiego, P1, 1988, 89 x 80, (czaszka,

jajo mewy zwycięskiej).

316. Ex libris Józefa Michalaka, P1, 1988, 113 x 75, (czaszka z

wyrastającym z niej dębem).

317. Ex libris Jerzego Gizy, P1, 1988, 95 x 66, (czaszka z włosami

i gwiazda rozchodnika).

318. Ex libris Jerzego Niedziałka, P1, 1988, 143 x 80, (czaszka z

kiełkami – zębami, piwonia).

319. Ex libris Jerzego Noskowiaka, P1, 1988, 114 x 88, [300],

(czaszka z krzewem).

320. Ex libris Janusza Ignaszczaka, P1, 1988, 78 x 100, [300],

(czaszka z czcionkami).

321. Ex libris Lecha Konopińskiego, P1, 1988, 86 x 100, [300],

(czaszka – słońce, usta – fale, mewa).

322. Ex libris Macieja Rychły, P1, 1988, 95 x 68, [300], (czaszka z

brodą grająca na flecie z kości).

323. Ex libris Macieja i Renaty Hennebergów, P1, 1988, 97 x 80,

[300], (czaszka antropologiczna i biologia krwi Rh).

324. Ex libris Ireny Rychły, P1, 1988, 104 x 75, [300], (czaszka –

muszla murex).

325. Ex libris ST[anisława] Mrowińskiego, P1, 1988, 76 x 117,

[300], (czaszka z gwiazdką śniegu, herbem Jelita i laurem).

1989

326. Antykwariat Naukowy im. K.J. Żupańskiego. 6/7.VI.89

Poznań XX Aukcja Książek, P7, 1989, 85 x 87, (puszczyk).

327. Ex libris Bogusława Januchowskiego, P7, 1989, 68 x 50,

[300], (taśma filmowa, róża wiatrów).

328. Ex libris Barbary Rychły, P7, 1989, 77 x 66, [100], (złota

rybka).

329. Ex libris Łukasza Zagórskiego, P7, 1989, 82 x 74, (żubr).

1990

330. Ex libris Stanisława Bątkiewicza, P7, 1990, 88 x 90, (sowa z

dwoma małymi na księdze).

1991

331. Ex libris Floriana Zielińskiego, P7, 1991, 122 x 35, (inicjały

„FZ”).

1992

332. Ex libris Aleksandra Winnickiego, P7, 1992, 62 x 122,

(szczupak).

1993

333. Ex libris Wojciecha Andrzejewskiego, P7, 1993, 65 x 150,

(szczupak).

1994

334. Ex libris Krystyny i Jerzego Jałoszyńskich, P7, 1994, 70 x

145, (baran z owcą).

1995

335. Ex libris Jerzego Małeckiego, P7, 1995, 62 x 82, (skorpion).

1996

336. Ex libris Piotra Pawełczyka, P7, 1996, 78 x 103, (muszla

rozkolca z żaglami).

1997

337. Ex libris Jana Jakuba Jakubowskiego, P7, 1997, 91 x 61, (słup

ogłoszeniowy, sylwetka mężczyzny).

338. Ex libris Romualda Zielazko, P7, 1997, 90 x 70, (aparat

fotograficzny, fotoreporter).

Tomasz Suma

Wrocław

cancertom@wp.pl

Ex Bibliotheca Magazyn Grafików i Kolekcjonerów Ekslibrisów

Nr 1 (20) Rok 2009

Janina Saffarini

Anna Buta-Kluska

Ryszard Bandosz

Zygmunt Gontarz

Michał Witak

Skład komputerowy:

Anna Buta-Kluska

Korekta: Joanna Kluza

Adres redakcji:

Warszawska Galeria Ekslibrisu

ul. Grójecka 109, 02-120 Warszawa

tel. / fax (022) 822-53-18

e-mail:wge@bpochota.waw.pl

Wydawca:

Biblioteka Publiczna w Dzielnicy Ochota m.st. Warszawy

Druk:

ARW Grzegorczyk

www.grzeg.com.pl

Nakład 300 egzemplarzy

Na okładce ekslibris Wojciecha Jakubowskiego

ISSN 1731-1055