1

Directorate-General for Communication

Public Opinion Monitoring Unit

Bruksela, 30 stycznia 2015 r.

Eurobarometr Parlamentu Europejskiego (EB/PE 82.4)

Parlemeter 2014 r.

PRZEGLĄD ANALITYCZNY

Zakres badania: UE-28 (27 801 obywateli UE)

Grupa docelowa: Europejczycy w wieku co najmniej 15 lat

Metodologia: wywiad bezpośredni (CAPI)

Badanie w terenie: 29 listopada – 9 grudnia 2014 r., TNS opinion

WPROWADZENIE ............................................................................................................................................................ 3

I. PARLAMENT EUROPEJSKI ...................................................................................................................................... 19

A.INFORMACJE O PARLAMENCIE EUROPEJSKIM ............................................................................................ 19

1. Widział(a)/Słyszał(a) w mediach .................................................................................................................... 19 2. Poczucie bycia poinformowanym o działaniach Parlamentu Europejskiego ................................................. 22

B.WIZERUNEK I ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO ................................................................................ 25 1. Ogólny wizerunek Parlamentu Europejskiego ............................................................................................... 25 2. Rola Parlamentu Europejskiego ..................................................................................................................... 28

C.WIEDZA NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO ................................................................................ 31 1. Sposób funkcjonowania Parlamentu Europejskiego ...................................................................................... 31 2. Sposób podejmowania decyzji przez Parlament Europejski ........................................................................... 34 3. Łączna wiedza o Parlamencie Europejskim ................................................................................................... 37

II. EUROPEJCZYCY I UNIA EUROPEJSKA ................................................................................................................ 43

A.TOŻSAMOŚĆ, CZŁONKOSTWO I TEMPO INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ .................................................... 43

1. Elementy tworzące tożsamość europejską ...................................................................................................... 43 2. Członkostwo w Unii Europejskiej ................................................................................................................... 46 3. Tempo integracji europejskiej ........................................................................................................................ 49 4. Instytucja, która najlepiej reprezentuje UE .................................................................................................... 53

B.GŁOS OBYWATELI EUROPY .............................................................................................................................. 56 1. Mój głos się liczy ............................................................................................................................................ 56 2. Wybór nowej Komisji ..................................................................................................................................... 62

C.PRIORYTETY POLITYCZNE I WARTOŚCI ........................................................................................................ 65 1. Priorytetowe polityki ...................................................................................................................................... 65 2. Wartości Parlamentu Europejskiego .............................................................................................................. 70

D.KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z NIENALEŻENIA DO UE .................................................................................... 74

2

Uwaga dla czytelnika

Należy mieć na uwadze, że średnia europejska jest ważona oraz że udział w tej średniej

sześciu państw członkowskich o największej liczbie mieszkańców wynosi około 70%.

Czytelnik powinien pamiętać, że wyniki sondażu stanowią dane szacunkowe, których

dokładność, przy założeniu, że pozostałe czynniki pozostają niezmienione, zależy od

wielkości próby i odnotowanego odsetka. W przypadku prób obejmujących około 1000

wywiadów (wielkość próby zazwyczaj stosowana w skali państwa członkowskiego) odsetek

rzeczywisty, to jest wynikający z przebadania całej populacji, mieściłby się w następujących

przedziałach ufności:

Odnotowany odsetek 10% lub 90% 20% lub 80% 30% lub 70% 40% lub 60% 50%

Granica ufności +/– 1,9 pp +/– 2,5 pp +/– 2,7 pp +/– 3,0 pp +/– 3,1 pp

3

WPROWADZENIE

Parlametr to coroczne badanie Parlamentu Europejskiego. Pierwsza część badania ma na celu

ustalenie, w jaki sposób Europejczycy postrzegają Parlament Europejski, jego wizerunek,

rolę oraz jaka jest ich wiedza na temat tej instytucji.

Druga część poświęcona jest Europejczykom i Unii Europejskiej. Podejmuje ona zagadnienia

tożsamości, członkostwa w UE, a także głosu Europejczyków w UE i wyboru

przewodniczącego Komisji Europejskiej.

Ponadto po raz pierwszy zapytano Europejczyków o to, czy ich zdaniem UE jest źródłem

wartości dodanej w 15 różnych dziedzinach.

Badanie w terenie przeprowadzono w dniach od 29 listopada do 9 grudnia 2014 r. Badanie miało postać wywiadów bezpośrednich i zostało przeprowadzone przez „TNS

opinion” w 28 państwach Unii Europejskiej wśród 27 801 obywateli.

Wyniki zostały przedstawione zbiorczo we wprowadzeniu do niniejszego streszczenia. W

drugiej części dokumentu, w formie tabeli i wykresów, ujęte zostały europejskie i krajowe

wyniki dotyczące każdego z pytań.

Kontekst europejski

Jak w każdym badaniu tego typu istotne jest określenie kontekstu, w jakim zostało ono

przeprowadzone. Badanie w terenie przeprowadzono w tygodniach bezpośrednio po

powołaniu Komisji pod przewodnictwem J.-C. Junckera, co miało prawdopodobnie

wypływ na odpowiedzi udzielone na niektóre pytania.

4

Najważniejsze wnioski

Podobnie jak po wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 r., pod koniec 2014

r. uwidocznił się istotny „wpływ wyborów europejskich” na obecność Parlamentu

w mediach, dzięki czemu był on obecny w świadomości prawie sześciu na dziesięciu

Europejczyków.

Niemniej jednak badanie wykazało, że chociaż badani słyszeli o Parlamencie

Europejskim, nie uważają wcale, by byli o nim dobrze poinformowani. Wręcz

znaczna większość Europejczyków nie uważa, by była dobrze poinformowana o

działalności Parlamentu.

Skojarzenia Europejczyków dotyczące Parlamentu Europejskiego pozostają w

przeważającej mierze neutralne. Na to wskazują wyniki z 21 państw

członkowskich.

Z drugiej strony prawie jeden na dwóch Europejczyków osobiście chciałby, żeby

Parlament Europejski odgrywał ważniejszą rolę niż obecnie.

Z kolei ponad jedna czwarta respondentów uważa, że powinien on odgrywać

mniej ważną niż obecnie rolę, a opinia ta jest coraz bardziej popularna w 26

państwach członkowskich.

Wiedza Europejczyków o strukturze i funkcjonowaniu Parlamentu Europejskiego

pogłębiła się od czerwca 2013 r.

Europejczycy odbierają Parlament Europejski jako instytucję bardziej polityczną,

prawdopodobnie ze względu na jego rolę w wyborze przewodniczącego Komisji

Europejskiej.

W tym kontekście można zauważyć dwojakie zjawisko. Z jednej strony wiedza

respondentów o kryterium, według jakiego posłowie zasiadają w Parlamencie

Europejskim, jest największa od momentu, gdy pytanie to zadane zostało po raz

pierwszy w badaniu Parlametru (w sierpniu 2007 r.).

Z drugiej strony po raz pierwszy nieznaczna większość respondentów wyraziła

przekonanie, że decyzje Parlamentu Europejskiego są podejmowane zgodnie z

przynależnością polityczną posłów. Prawie taki sam odsetek respondentów uważa,

że decyzje PE podejmowane są zgodnie z interesami państw członkowskich, z

których pochodzą posłowie.

W oczach jednego na dwóch Europejczyków Parlament Europejski jest instytucją,

która najlepiej reprezentuje Unię Europejską.

5

Na pytanie o elementy, z których składa się tożsamość europejska, Europejczycy w

swoich odpowiedziach najczęściej wymieniali wartości demokratyczne i wolność –

elementy przybierające na znaczeniu w 22 państwach członkowskich.

Wspólna waluta, która zajmowała rok temu pierwsze miejsce, znajduje się obecnie

na drugiej pozycji, pozostając jednak silnym spoiwem tożsamości we wszystkich

państwach strefy euro. Tak też euro wymieniane jest jako pierwszy element

tożsamości europejskiej w 10 państwach strefy euro.

Odpowiedzi na historyczne pytanie Eurobarometru dotyczące sposobu postrzegania

członkostwa w Unii Europejskiej wykazały, że członkostwo jest czymś dobrym dla

bezwzględnej większości Europejczyków, także – w niektórych przypadkach po raz

pierwszy – dla tych, którzy nie należą do strefy euro.

Analiza odpowiedzi udzielanych na to pytanie na przestrzeni lat (2009–2014) ujawnia

dużą stabilność w tym zakresie zarówno odpowiedzi pozytywnych, negatywnych, jak

i neutralnych.

Jeżeli chodzi o tempo integracji UE, coraz więcej Europejczyków (niemal jeden

na dwóch) uważa, że zanim przystąpi się do przyspieszenia rozwoju nowych

wspólnych strategii politycznych, lepiej jest zaczekać, aż wszystkie państwa

członkowskie UE będą na to gotowe. Respondenci udzielający takiej odpowiedzi są

liczniejsi w państwach najbardziej dotkniętych kryzysem.

W odpowiedzi na pytanie, podobnie jak w 2013 r., o to, czy uważają, że ich głos się

liczy, 6 Europejczyków na 10 uznało, że ich głos liczy się w ich kraju, a ponad 4

na 10 uważa, że ich głos liczy się w UE. Oznacza to niewielki wzrost, przy czym

różnice na poziomie krajowym są wyraźne, zwłaszcza między państwami

najbardziej dotkniętymi kryzysem a pozostałymi krajami.

Chociaż odpowiedź ta wciąż przeważa, odsetek Europejczyków, którzy uważają, że

ich głos nie liczy się w UE, nieznacznie spadł.

Wyraźna większość odpowiedzi we wszystkich państwach członkowskich wskazuje

na to, że wybór przewodniczącego oraz całej Komisji Europejskiej na podstawie

wyników wyborów europejskich stanowi istotny krok naprzód dla demokracji

europejskiej.

Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym, pozostaje w 25 państwach

członkowskich polityką, którą Parlament Europejski powinien traktować jako

priorytetową, a jej popularność w udzielanych odpowiedziach stale rośnie.

Zagadnienia dotyczące imigracji i walki z terroryzmem najbardziej zyskały na

popularności, ujawniając przy tym nowe podziały między państwami członkowskimi.

Sytuacja przedstawia się podobnie, jeżeli chodzi o politykę bezpieczeństwa i

obrony.

6

Wartością, jakiej Parlament Europejski powinien bronić przede wszystkim, jest dla

Europejczyków zdecydowanie ochrona praw człowieka. Następnymi w kolejności

wartościami są równość kobiet i mężczyzn oraz wolność wypowiedzi, których

popularność rośnie.

Warto zaznaczyć, że jedyną wartością podawaną w odpowiedziach na szczeblu

europejskim rzadziej niż dotychczas jest solidarność między państwami

członkowskimi UE.

Wreszcie, na pytanie o to, jaka byłaby sytuacja kraju respondentów, gdyby znajdował

się poza Unią Europejską, większość odpowiedziała, że ich kraj radziłby sobie

„gorzej” bez UE w 11 na 15 dziedzin, których dotyczyły pytania zdane w badaniu.

W 4 pozostałych dziedzinach większość respondentów uważa, że sytuacja ich

kraju nie byłaby „ani lepsza, ani gorsza”, jeśli znajdowałby się poza UE.

Zdania były za to bardzo podzielone między odpowiedzią „lepiej” i „gorzej” w

trzech następujących dziedzinach: inflacja i koszty utrzymania, imigracja oraz

rolnictwo.

7

Najważniejsze wyniki

I. PARLAMENT EUROPEJSKI

A. INFORMACJE NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

1. Wybory do Parlamentu Europejskiego w maju 2014 r. pozostają ciągle żywe w

pamięci

Podobnie jak po wyborach do Parlamentu Europejskiego w 2009 r., pod koniec

2014 r. uwidocznił się istotny „wpływ wyborów europejskich” na obecność

Parlamentu w mediach, dzięki czemu był on obecny w świadomości prawie sześciu

na dziesięciu Europejczyków.

Na szczeblu europejskim 58% respondentów niedawno słyszało w mediach o

Parlamencie Europejskim, co oznacza, że odsetek ten wzrósł o 11 pp od czerwca

2013 r.

Odsetek respondentów, którzy stwierdzili, że nie pamiętają, by ostatnio słyszeli coś o

Parlamencie Europejskim w mediach, wyniósł 40% (spadek o 10 pp w stosunku do

czerwca 2013 r.).

Na szczeblu krajowym odsetek respondentów przypominających sobie o obecności

Parlamentu w mediach najbardziej wzrósł w Słowenii (86%, +23) i w Luksemburgu

(78%, +21), a także w Polsce (56%, +21) i w Estonii (75%, +19).

Odsetek ten również znacznie wzrósł we Francji (44%, +18), mimo że kraj ten jest

jedynym obok Irlandii krajem, w którym odsetek respondentów, którzy ostatnio

słyszeli o Parlamencie w mediach, sytuuje się poniżej progu 50%.

2. Odczucia dotyczące bycia poinformowanym o działalności Parlamentu

Europejskiego

Jeżeli chodzi o odczucia dotyczące stopnia poinformowania o działalności

Parlamentu Europejskiego, stopień ten oceniany jest w dalszym ciągu jako niski, co

nie zmieniło się na przestrzeni lat (w porównaniu do listopada 2011 r.)

Nieco mniej niż jedna trzecia Europejczyków (30%) uważa się za dobrze

poinformowanych o działalności Parlamentu Europejskiego.

Natomiast 67% uważa się za raczej źle poinformowanych o tej działalności.

8

Na szczeblu krajowym jedynie na Litwie większość respondentów, tzn. 52%, uważa

się za dobrze poinformowanych. Najmniej osób wśród respondentów (19%) uznało,

że są dobrze poinformowane o działalności PE, we Francji.

Respondenci, którzy nie uważają się za osoby dobrze poinformowane o działaniach

PE, byli najliczniejsi w Szwecji (80%), we Francji (78%) i w Hiszpanii (77%).

Z analizy tego badania wynika, że chociaż badani słyszeli o Parlamencie

Europejskim w mediach, nie uważają jednak, by byli o nim dobrze poinformowani.

Zatem chociaż 41% respondentów, którzy ostatnio słyszeli o Parlamencie

Europejskim w mediach, uważa się za dobrze poinformowanych, aż 57% uważa się

za źle poinformowanych.

Na szczeblu krajowym na przykład wśród osób uczestniczących w badaniu w

Szwecji jedynie 20% uważa się za osoby dobrze poinformowane, chociaż odsetek

respondentów przypominających sobie o obecności PE w mediach sięga 69%, co

oznacza wzrost o 14 pp w stosunku do czerwca 2013 r.

Pod względem społeczno-demograficznym świadomość obecności PE w mediach

jest wyższa wśród osób starszych, jednak ich przeświadczenie o byciu

poinformowanym o jego działaniach jest bardzo niewielkie.

Jak ma to często miejsce przy okazji różnych badań, osoby, które czują się najlepiej

poinformowane, należą do kadry kierowniczej (39%) i są to osoby o najwyższym

poziomie wykształcenia (37%).

B. WIZERUNEK I ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

1. Ogólny wizerunek Parlamentu Europejskiego

Wizerunek Parlamentu Europejskiego wśród Europejczyków nieznacznie się

poprawił, pomimo że PE wywołuje neutralne skojarzenia u zdecydowanej większości

respondentów w 22 państwach członkowskich.

Wizerunek Parlamentu wśród respondentów ustabilizował się w porównaniu do

czerwca 2013 r., przy czym 30% respondentów (=) wskazało na pozytywne

skojarzenia, a 43% (+1) na neutralne. Odsetek respondentów mających negatywne

skojarzenia wynosi 23% i zmalał o 2 pp.

Na szczeblu krajowym:

skojarzenia neutralne dominują w 22 z 28 państw członkowskich;

9

skojarzenia pozytywne przeważają nad skojarzeniami negatywnymi w 23

państwach członkowskich. Należy w szczególności zauważyć, że w stosunku do

czerwca 2013 r. skojarzenia pozytywne:

o wyraźnie występowały częściej w Hiszpanii (29%, +10), w Szwecji (34%,

+9) i na Cyprze (34%, +8), a także na Łotwie (25%, +6) i w Portugalii

(30%, +5); przy czym poziomy te jednak pozostają niskie;

o w Rumunii, Bułgarii, we Włoszech i na Malcie przeważały nad

skojarzeniami neutralnymi;

o były przywoływane znacznie rzadziej w Irlandii (40%, -10), Bułgarii

(48%, -8) i w Belgii (34%, -7).

Skojarzenia negatywne przeważały za to nad skojarzeniami pozytywnymi w

Grecji, Zjednoczonym Królestwie, we Francji i w Holandii.

2. Rola Parlamentu Europejskiego

Prawie jeden na dwóch Europejczyków osobiście chciałby, żeby Parlament

Europejski odgrywał ważniejszą rolę niż obecnie. Za to ponad jedna czwarta

respondentów uważa, że powinien on odgrywać mniej ważną niż obecnie rolę.

Popularność tej opinii wzrosła w 26 państwach członkowskich.

Zapytani o rolę, jaką życzyliby sobie, by Parlament odgrywał w przyszłości,

respondenci w znacznej większości opowiedzieli się za ważniejszą niż

dotychczasowa rola (47%, -2 w stosunku do czerwca 2013 r.)

Należy zauważyć, że odsetek respondentów, którzy spontanicznie opowiedzieli się za

taką samą rolą, coraz bardziej maleje (12%, -8) na korzyść tych, którzy chcieliby, by

Parlament odgrywał mniej ważną rolę, (27%, +7) i tych, którzy nie mają zdania w

tej kwestii (14%, +3).

Na szczeblu krajowym:

Życzenie, by Parlament odgrywał ważniejszą rolę niż obecnie wyraziła

bezwzględna większość respondentów w 16 państwach członkowskich,

stanowisko to przeważa wśród respondentów w 22 państwach członkowskich,

a największy ich udział odnotowano na Cyprze (84%, +5), na Malcie i w

Portugalii (67%, odpowiednio +2 i +7), a także w Hiszpanii i w Rumunii (65%,

odpowiednio +9 i =).

Odsetek respondentów wyrażających życzenie, by Parlament odgrywał

ważniejszą rolę niż obecnie, wzrósł w Portugalii i w Hiszpanii – państwach

dotkliwe doświadczonych kryzysem – a także w Grecji (63%, +2) i we Włoszech

(49%, +4). Największy wzrost odsetka respondentów, którzy chcieliby, by

10

Parlament odgrywał ważniejszą rolę niż obecnie, zarejestrowano na Łotwie (58%,

+16) i Litwie (64%, +15).

Jeżeli natomiast chodzi o życzenie, by PE odgrywał mniej ważną niż obecnie

rolę, odsetek respondentów wyrażających je wzrósł w 26 państwach

członkowskich, przy czym wyjątek stanowią Cypr i Polska.

Popularność tej opinii wzrosła w 6 państwach członkowskich. w Danii (46%,

+12), Finlandii (44%, +25), Szwecji (49%, +25), Zjednoczonym Królestwie

(43%, +4), Republice Czeskiej (43%, +19) i w Holandii (48%, +13).

Należy zwrócić uwagę na fakt, że wzrost odsetka respondentów opowiadających

się za odgrywaniem przez Parlament mniej ważnej roli jest bardziej znaczący w

państwach strefy euro niż w państwach spoza niej.

C. ZNAJOMOŚĆ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

Wiedza Europejczyków o strukturze i funkcjonowaniu Parlamentu Europejskiego

wyraźnie się pogłębiła od 2013 r.

W odpowiedziach można doszukać się wpływu wyborów europejskich z maja 2014 r.,

którego przejawem jest bardziej upolitycznione postrzeganie tej instytucji, być może

związane również z wyborem przewodniczącego Komisji Europejskiej.

Jak już podkreślono we wstępie, kluczowa rola Parlamentu Europejskiego w

wyborze przewodniczącego Komisji Europejskiej i w powołaniu całego kolegium

komisarzy niewątpliwie przyczyniła się do tego, że Europejczycy odbierają Parlament

jako instytucję bardziej polityczną.

1. Funkcjonowanie Parlamentu Europejskiego

48% respondentów wie, że posłowie do PE zasiadają w sali posiedzeń plenarnych

według swojej przynależności politycznej, co oznacza wzrost o 5 pp w stosunku do

czerwca 2013 r.

35% (-4) respondentów sądzi, że zasiadają oni według swojego obywatelstwa.

Co do respondentów, którzy stwierdzają, że „nie wiedzą”, według jakiego kryterium

zasiadają posłowie w Parlamencie Europejskim, ich odsetek zmalał do 17% (-1).

Na szczeblu krajowym odsetek respondentów, którzy wiedzą, że sala posiedzeń

plenarnych jest zorganizowana według przynależności politycznej posłów, wzrósł

stosunku do czerwca 2013 r. w 23 państwach członkowskich. Największy wzrost

odnotowano na Litwie (60%, +18), w Szwecji (70%, +16) i w Danii (60%, +14).

11

2. Tryb podejmowania decyzji w Parlamencie Europejskim

Po raz pierwszy większość respondentów uważa, że decyzje Parlamentu

Europejskiego są podejmowane zgodnie z przynależnością polityczną posłów.

Obecnie opinię tę podziela 40% Europejczyków, podczas gdy 38% sądzi, że

decyzje te są podejmowane zgodnie z interesami państw członkowskich, z których

pochodzą posłowie.

Na szczeblu krajowym stwierdzono, co następuje:

w piętnastu państwach członkowskich zaczyna przeważać opinia, że decyzje

opierają się na przynależności politycznej posłów do PE, przy czym najczęściej

taka odpowiedź padała w Szwecji (62%, +15), w Finlandii (55%, +13), w

Słowenii i Holandii (51%, odpowiednio +4 i +9);

w jedenastu państwach członkowskich większość sądzi natomiast, że decyzje są

motywowane interesami narodowymi, przy czym najwięcej takich odpowiedzi

padało w Republice Czeskiej (56%, -3), na Słowacji (54%, -2) i w Grecji (52%,

+4).

3. Ogólna znajomość Parlamentu Europejskiego

Choć obiektywna wiedza o Parlamencie Europejskim pozostaje na wysokim

poziomie, w państwach założycielskich jej poziom wykazuje tendencję malejącą.

Tę obiektywną wiedzę Europejczyków o Parlamencie mierzy się za pomocą

odpowiedzi na cztery pytania o wybory bezpośrednie do Parlamentu Europejskiego,

o liczbę posłów przypadających na każde państwo członkowskie, o sposób ustalania

budżetu Unii Europejskiej oraz o sposób ustanawiania prawa europejskiego.

Na szczeblu europejskim średnia poprawnych odpowiedzi wynosi 59%, a średnia

niepoprawnych odpowiedzi – 19%.

Mimo tych zachęcających wyników trzeba zauważyć, że odsetek respondentów,

którzy stwierdzają, że nie wiedzą, jak odpowiedzieć na te pytania, wzrósł od

czerwca 2013 r. (22%, +4).

O ile prawie we wszystkich państwach członkowskich obiektywną wiedzę o

Parlamencie Europejskim można uznać za rozległą, o tyle w stosunku do czerwca

2013 r. da się zauważyć spadek jej poziomu w państwach założycielskich.

Natomiast w Bułgarii odsetek poprawnych odpowiedzi na te cztery pytania wzrósł w

stosunku do czerwca 2013 r.

12

II. EUROPEJCZYCY A UNIA EUROPEJSKA

A. INSTYTUCJA NAJLEPIEJ REPREZENTUJĄCA UE

W oczach bezwzględnej większości Europejczyków Parlament Europejski jest

instytucją, która najlepiej reprezentuje Unię Europejską.

Faktycznie aż 50% respondentów (= w stosunku do czerwca 2013 r.) postrzega

Parlament Europejski jako instytucję, która najlepiej reprezentuje Unię

Europejską.

Komisja Europejska została wskazana przez 16% respondentów (+1), a Rada UE –

przez 9% z nich (-6).

Warto zauważyć, że 23% respondentów (+4) nie wie, która instytucja najlepiej

reprezentuje UE.

Na szczeblu krajowym we wszystkich państwach członkowskich Parlament był

wskazywany najczęściej (choć w Zjednoczonym Królestwie odpowiedź ta padała

rzadziej niż odpowiedź „trudno powiedzieć”). Parlament wskazywano najczęściej na

Słowacji (67%) oraz w Chorwacji (57%), a najrzadziej w Zjednoczonym Królestwie

(36%) i na Łotwie (44%).

Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, Parlament również plasuje się na

czele we wszystkich kategoriach.

B. TOŻSAMOŚĆ, PRZYNALEŻNOŚĆ I TEMPO INTEGRACJI

1. Składowe tożsamości europejskiej

Respondentom zadano pytanie, jakie są ich zdaniem najważniejsze elementy tworzące

europejską tożsamość.

W oczach Europejczyków najważniejszym elementem tworzącym tożsamość

europejską, w którego przypadku zanotowano wzrost w 22 państwach

członkowskich, są wartości demokratyczne i wolność.

Wyniki na szczeblu UE28 wykazują znaczny wzrost popularności odpowiedzi

wskazującej na wartości demokratyczne i wolność (47%, +7 w stosunku do czerwca

2013 r.), która wyprzedziła wspólną walutę (40%, -2).

Kultura zajęła trzecią pozycję (28%), a za nią znalazła się historia (24%), sukcesy

gospodarki europejskiej (20%) i geografia (18%). Co do geografii ciekawe, że ten

element wykazuje tendencję spadkową w 25 państwach członkowskich.

13

Na szczeblu krajowym widać, że wartości demokratyczne i wolność były

wskazywane częściej w większości państw członkowskich, przy czym wzrost ten w

stosunku do czerwca 2013 r. sięga +17 pp w Holandii (65%), +16 pp w Belgii (57%) i

+15 pp w Finlandii (60%).

Można również zauważyć, że były one wskazywane najczęściej w północnej części

UE, a mianowicie przez 69% respondentów w Szwecji, 67% w Niemczech, 65% w

Holandii, 63% w Danii i 60% w Finlandii. Ponadto z analizy wynika, że były one

wskazywane najrzadziej w państwach poważnie dotkniętych kryzysem: w

Hiszpanii 30% (+1), w Grecji 34% (+5), we Włoszech 37% (-2), na Cyprze 43% (-3),

w Irlandii 45% (+11) – wszystkie te kraje plasują się poniżej średniej UE wynoszącej

47%.

Wspólna waluta – euro stanowi wyraźny wyznacznik tożsamości z uwagi na to, że

odpowiedzi wskazujące ten element w państwach strefy euro padały częściej w

porównaniu ze średnią europejską (40%), z wyjątkiem Portugalii (39%).

2. Członkostwo w Unii Europejskiej

Członkostwo w Unii Europejskiej jest postrzegane jako „coś dobrego” przez

wzrastającą większość Europejczyków, także i w tych państwach, które nie należą do

strefy euro.

54% (+4 w stosunku do czerwca 2013 r.) Europejczyków uważa, że członkostwo w

UE jest „czymś dobrym”.

29% (-2) Europejczyków jest zdania, że nie jest ono „ani czymś dobrym, ani czymś

złym”.

14% (-3) z nich sądzi, że jest ono „czymś złym”.

Na szczeblu krajowym ci, którzy najliczniej uważają, że członkostwo w Unii

Europejskiej jest „czymś dobrym”, to osoby uczestniczące w badaniu w Luksemburgu

(83%, +12 w stosunku do czerwca 2013 r.), w Niemczech (72%, +4) i w Belgii (70%,

+6).

W przypadku tej odpowiedzi największy wzrost odnotowano w Estonii i w Rumunii,

(w obu krajach odsetek takich odpowiedzi wyniósł 68%, co oznacza w obu

przypadkach wzrost o 13 pp) w Luksemburgu (83%, +12), w Hiszpanii (59%, +12), w

Portugalii (46%, +10) i w Polsce (63%, +10).

Z kolei spośród krajów, w których najwięcej respondentów sądzi, że członkostwo w

UE jest „czymś złym”, dwa pierwsze zostały poważnie dotknięte kryzysem, lecz

odsetek odpowiedzi pozostał na tym samym poziomie lub zmniejszył się; te kraje to

Grecja (30%, =) i Cypr (30%, -6). Podobna stabilizacja nastąpiła w Zjednoczonym

Królestwie (27%, =), a w Austrii odnotowano lekki wzrost (23%, +2).

14

Biorąc pod uwagę kategorie socjodemograficzne, osoby najbardziej sprzyjające

członkostwu w UE to – tak jak przedtem – mężczyźni, ludzie młodzi, osoby o

najwyższym poziomie wykształcenia i uprzywilejowane kategorie społeczno-

zawodowe.

3. Tempo integracji Unii Europejskiej

W pytaniu o tempo integracji Europejczyków poproszono o wskazanie jednej z dwóch

możliwości: aby przyspieszyć prowadzenie wspólnej polityki europejskiej w pewnych

ważnych obszarach należy zaczekać, aż wszystkie państwa członkowskie UE będą na

to gotowe, czy robić to, nie czekając na inne państwa członkowskie UE?

Coraz więcej Europejczyków (niemal jeden na dwóch) uważa, że zanim przyspieszy

się realizację nowych wspólnych strategii politycznych, lepiej byłoby zaczekać, aż

wszystkie państwa członkowskie UE będą na to gotowe. Respondenci opowiadający

się za takim podejściem są najliczniejsi w państwach najbardziej dotkniętych

kryzysem.

I tak, wyniki badania pokazują, że prawie połowa Europejczyków (49%, +3)

wolałaby zaczekać, aż wszystkie państwa członkowskie będą gotowe do kolejnego

kroku, podczas gdy 39% (-4) z nich opowiada się za kroczeniem naprzód w

niepełnym gronie, bez oglądania się na pozostałe państwa.

Na szczeblu krajowym za czekaniem, aż wszystkie państwa członkowskie UE będą

gotowe, zanim przyspieszy się realizację wspólnych strategii politycznych, w

największym stopniu opowiadają się państwa najbardziej dotknięte kryzysem:

Portugalia (70%, =), Grecja (62%, +4), Hiszpania (61%, +3), Cypr (60%, -2) i

Irlandia (53%, +5).

Natomiast najliczniej za wyborem drugiej opcji („nie czekać”) wypowiadają się osoby

mieszkające w Holandii (61%, +3), w Słowenii (54%, +1) oraz na Litwie i w Austrii

(52%, odpowiednio +7 i = od czerwca 2013 r.).

C. GŁOS OBYWATELI EUROPEJSKICH

1. Mój głos się liczy

Czy obywatele europejscy mają poczucie, że ich głos się liczy, zarówno na poziomie

ich kraju, jak i na poziomie UE? Wyniki badania pokazują, że to poczucie jest w

pierwszym przypadku silniejsze niż w drugim.

15

a. Mój głos liczy się w moim kraju

Od czerwca 2013 r. odsetek Europejczyków, którzy uważają, że ich głos się liczy w

ich kraju, nie uległ zmianie i wynosi 58% (=), podczas gdy 39% (-1) obywateli

europejskich sądzi, że tak nie jest.

b. Mój głos liczy się w UE

Jeśli chodzi o to, czy ich głos się liczy w UE, w listopadzie–grudniu 2014 r. 41%

(+2) Europejczyków było zdania, że tak. Warto zauważyć, że bezpośrednio po

wyborach z 2009 r. odsetek ten wynosił 38%.

Chociaż Europejczycy, którzy uważają, że ich głos się nie liczy w UE, pozostają w

większości, ich odsetek zmniejszył się w dwóch ostatnich latach (53%, -4 od czerwca

2013 r.).

Na szczeblu krajowym w odpowiedziach na to pytanie występują znaczne różnice

sięgające aż 54 pp.

Respondenci, którzy najliczniej mają poczucie, że ich zdanie się liczy w UE,

mieszkają w Szwecji (74%, +10), w Danii (62%, =), w Luksemburgu (59%, +6), w

Belgii, w Holandii i w Chorwacji (58%, odpowiednio -2, +9, +1) oraz w Niemczech

(57%, +5).

Natomiast najwięcej osób, które uważają, że ich głos się nie liczy w UE, mieszka w

Grecji (78%, -3), na Cyprze (75%, -5), w Republice Czeskiej, w Hiszpanii i we

Włoszech (68%, odpowiednio -4, = i +2) oraz w Portugalii (66%, -1).

2. Powołanie nowej Komisji

Bardzo ważne było zbadanie opinii Europejczyków o pierwszym w historii

zastosowaniu postanowień Traktatu z Lizbony dotyczących wyboru przewodniczącego

oraz całej Komisji Europejskiej przez Parlament Europejski. Okazało się, że

wyraźna większość odpowiedzi we wszystkich państwach członkowskich wskazuje na

to, że wybór przewodniczącego oraz całej Komisji Europejskiej na podstawie

wyników wyborów europejskich stanowi dla demokracji europejskiej istotny krok

naprzód.

I tak, na poziomie europejskim 63% respondentów podziela tę opinię, 18% jej nie

podziela, a 19% nie ma zdania.

Na szczeblu krajowym osoby uczestniczące w badaniu w Luksemburgu opowiadają

się za takim stwierdzeniem najliczniej (81%). Respondenci w Zjednoczonym

16

Królestwie najliczniej (28%) się z nim nie zgadzają. Natomiast respondenci w Estonii

jako najliczniejsi (35%) nie wyrazili swojego zdania.

D. PRIORYTETOWE DZIEDZINY POLITYKI I WARTOŚCI

1. Priorytetowe dziedziny polityki

Walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym pozostaje w 25 państwach

członkowskich dziedziną polityki, którą Parlament Europejski powinien traktować

jako priorytetową, a jej znaczenie w udzielanych odpowiedziach stale rośnie.

Zagadnienia dotyczące imigracji i walki z terroryzmem zyskały na popularności

najbardziej, ujawniając przy tym nowe podziały między państwami członkowskimi.

Sytuacja przedstawia się podobnie, jeżeli chodzi o politykę bezpieczeństwa i obrony.

Na szczeblu europejskim walka z ubóstwem i wykluczeniem społecznym (54%, +3 od

czerwca 2013 r.) pozostawała w 25 państwach członkowskich dziedziną polityki,

która powinna być traktowana jako priorytetowa. W Danii i Szwecji wyprzedziła ją

jednak walka ze zmianami klimatycznymi, a w Estonii – polityka bezpieczeństwa i

obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła kryzysom międzynarodowym.

Koordynacja polityki gospodarczej, budżetowej i podatkowej przesunęła się na drugie

miejsce (31%, +1), dystansując lepszą ochronę konsumenta i zdrowia publicznego

(30%, -3).

Na kolejnej pozycji znajduje się walka z terroryzmem przy jednoczesnym

poszanowaniu wolności osobistych, której odsetek wzrósł o 4 pp, osiągając 29%.

Na politykę bezpieczeństwa i obrony, która pozwala Unii Europejskiej stawić czoła

kryzysom międzynarodowym, wskazało 27% (+1) respondentów, niewiele więcej niż

na politykę imigracyjną realizowaną w porozumieniu z krajami pochodzenia

imigrantów, w której przypadku nastąpił największy wzrost odsetka odpowiedzi

(25%, +6).

Co ciekawe, aktualne wydarzenia na arenie europejskiej i międzynarodowej wydają

się mieć znaczący wpływ na tematykę imigracji, walki z terroryzmem oraz polityki

bezpieczeństwa i obrony, a także ujawniają nowe podziały w niektórych państwach

członkowskich.

Na szczeblu krajowym dwie pierwsze dziedziny polityki (polityka imigracyjna i

walka z terroryzmem) zyskują na popularności w 19 państwach członkowskich, przy

czym w 16 z nich obie te dziedziny polityki ewoluują równolegle.

17

Jak stwierdzono w badaniu powyborczym z 2014 r. tematyka polityki imigracyjnej

cieszy się wzrostem zainteresowania, przy czym jest to bardzo widoczne w takich

krajach jak Włochy (36%, +20), Malta (44%, +17) i Szwecja (32%, +13).

Popularność odpowiedzi wskazującej na walkę z terroryzmem wzrosła najbardziej w

Polsce (29%, +13), w Republice Czeskiej (35%, +11), na Malcie (31%, +11) i w

Austrii (27%, +10).

Jeśli chodzi o politykę bezpieczeństwa i obrony jest bardzo prawdopodobne, że

dotyczące jej odpowiedzi mają swoje źródło w sytuacji na Ukrainie. Ich odsetek

rekordowo wzrósł w 15 państwach członkowskich, a szczególnie w państwach

bałtyckich, sięgając następujących wartości: +21% pp na Litwie (38%), +19 pp w

Estonii (45%) i +13 pp na Łotwie (35%). Warto przy okazji nadmienić wzrost o 16 pp

w Holandii (34%) oraz spadek o 18 pp w Rumunii (29%).

2. Wartości, których przede wszystkim powinien bronić Parlament Europejski

Ochrona praw człowieka odnotowała znaczny wzrost od czerwca 2013 r. (60%, +6).

Dwie kolejne wartości: równość kobiet i mężczyzn (36%, +3) oraz wolność

wypowiedzi (34%, +1) również zyskały na popularności.

Warto zaznaczyć, że jedyną wartością wskazywaną w odpowiedziach na szczeblu

europejskim rzadziej niż dotychczas jest solidarność między państwami

członkowskimi UE (30%, -3). Ten spadek stwierdzono w 20 państwach

członkowskich. Należy również podkreślić, że o ile solidarność między Unią

Europejską a ubogimi krajami na świecie odnotowała wzrost o 2 pp, osiągając

wartość 22%, o tyle w ujęciu długoterminowym straciła na popularności, gdyż jej

wynik jest o 10 pp niższy w porównaniu z październikiem 2007 r.

Dialog między kulturami i religiami pozostaje od trzech lat na stałym poziomie z

wynikiem 20%, lecz był wskazywany o 8 pp rzadziej w stosunku do października

2007 r.

E. WARTOŚĆ DODANA UNII EUROPEJSKIEJ LUB JEJ BRAK

Po raz pierwszy w Parlametrze zapytano Europejczyków o to, jaka byłaby sytuacja

ich kraju, gdyby znajdował się poza UE. Zaproponowano im listę różnych dziedzin,

aby ocenili, czy w każdej z nich z osobna sytuacja ich kraju byłaby „lepsza”,

„gorsza” czy też „ani lepsza, ani gorsza” niż obecnie.

15 dziedzin objętych badaniem to: handel, zatrudnienie, badania naukowe, polityka

zagraniczna, edukacja, rolnictwo, imigracja, opieka zdrowotna, równość płci, ochrona

18

środowiska i walka ze zmianami klimatycznymi, przemysł, inflacja i koszty

utrzymania, energetyka, gospodarka i ochrona danych osobowych.

W przypadku jedenastu dziedzin Europejczycy w przeważającej liczbie uważają,

że ich kraj radziłby sobie gorzej bez UE.

Jednak ich zdania bardzo się różnią w odniesieniu do trzech dziedzin: inflacji i

kosztów utrzymania (34% „gorzej” poza UE i 33% „lepiej” poza), imigracji

(33% „gorzej” i 32% „lepiej”), rolnictwa (36% „gorzej” i 34% „lepiej”).

W przypadku czterech dziedzin przeważa odpowiedź, że sytuacja ich kraju nie

byłaby „ani lepsza, ani gorsza”: równość płci (46%), opieka zdrowotna (37%),

edukacja i ochrona danych osobowych, obie po 35%.

19

I. PARLAMENT EUROPEJSKI

A. INFORMACJE O PARLAMENCIE EUROPEJSKIM

1. Widział(a)/Słyszał(a) w mediach

1) Średnia dla UE

20

2) Wyniki krajowe

21

3) Sytuacja krajowa

22

2. Poczucie bycia poinformowanym o działaniach Parlamentu Europejskiego

1) Średnia dla UE

23

2) Wyniki krajowe

24

3) Sytuacja krajowa

* NZ = nie zadano. Tego pytania nie zadano w tym kraju w czasie poprzedniego badania.

25

B. WIZERUNEK I ROLA PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

1. Ogólny wizerunek Parlamentu Europejskiego

1) Średnia dla UE

26

2) Wyniki krajowe

27

3) Sytuacja krajowa

28

2. Rola Parlamentu Europejskiego

1) Średnia dla UE

29

2) Wyniki krajowe

30

3) Sytuacja krajowa

31

C. WIEDZA NA TEMAT PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

1. Sposób funkcjonowania Parlamentu Europejskiego

1) Średnia dla UE

32

2) Wyniki krajowe

33

3) Sytuacja krajowa

34

2. Sposób podejmowania decyzji przez Parlament Europejski

1) Średnia dla UE

35

2) Wyniki krajowe

36

3) Sytuacja krajowa

37

3. Łączna wiedza o Parlamencie Europejskim

1) Średnia dla UE

38

2) Wyniki krajowe

a. Posłowie do Parlamentu Europejskiego są wybierani bezpośrednio przez obywateli każdego

państwa członkowskiego.

39

b. W ramach Unii Europejskiej decyzje w zakresie ustanawiania prawa europejskiego (dyrektywy

i rozporządzenia) podejmowane są wspólnie przez Parlament Europejski i państwa członkowskie

40

c. Budżet Unii Europejskiej jest ustalany wspólnie przez Parlament Europejski i państwa

członkowskie

41

d. Każde państwo członkowskie ma taką samą liczbę posłów do Parlamentu Europejskiego

42

3) Sytuacja krajowa

43

II. EUROPEJCZYCY I UNIA EUROPEJSKA

A. TOŻSAMOŚĆ, CZŁONKOSTWO I TEMPO INTEGRACJI EUROPEJSKIEJ

1. Elementy tworzące tożsamość europejską

1) Średnia dla UE

44

2) Wyniki krajowe

45

3) Sytuacja krajowa

Cztery pierwsze wymienione pozycje

46

2. Członkostwo w Unii Europejskiej

1) Średnia dla UE

47

2) Wyniki krajowe

48

3) Sytuacja krajowa

49

3. Tempo integracji europejskiej

1) Średnia dla UE

50

2) Wyniki krajowe

a. Zaczekać aż wszystkie państwa członkowskie UE będą na to gotowe

51

b. Zrobić to, nie czekając na inne państwa członkowskie UE

52

3) Sytuacja krajowa

53

4. Instytucja, która najlepiej reprezentuje UE

1) Średnia dla UE

54

2) Wyniki krajowe

55

3) Sytuacja krajowa

56

B. GŁOS OBYWATELI EUROPY

1. Mój głos się liczy

1.1 Mój głos liczy się w Polsce

1) Średnia dla UE

57

2) Wyniki krajowe

58

3) Sytuacja krajowa

59

1.2 Mój głos liczy się w UE

1) Średnia dla UE

60

2) Wyniki krajowe

61

3) Sytuacja krajowa

62

2. Wybór nowej Komisji

1) Średnia dla UE

63

2) Wyniki krajowe

64

3) Wyniki krajowe

65

C. PRIORYTETY POLITYCZNE I WARTOŚCI

1. Priorytetowe polityki

1) Średnia dla UE

66

a. Sześć pierwszych wymienionych pozycji

67

b. Ostatnie sześć wymienionych pozycji

68

2) Wyniki krajowe

69

3) Sytuacja krajowa

Sześć pierwszych wymienionych pozycji

70

2. Wartości Parlamentu Europejskiego

1) Średnia dla UE

71

72

2) Wyniki krajowe

73

3) Sytuacja krajowa

Sześć pierwszych wymienionych pozycji

74

D. KORZYŚCI WYNIKAJĄCE Z NIENALEŻENIA DO UE

1) Średnia dla UE

75

2) Wyniki krajowe

a. Rolnictwo

76

b. Inflacja i koszty utrzymania

77

c. Imigracja

78

d. Zatrudnienie

79

e. Gospodarka

80

f. Opieka zdrowotna

81

g. Edukacja

82

h. Przemysł

83

i. Ochrona danych osobowych

84

j. Handel

85

k. Energetyka

86

l. Polityka zagraniczna

87

m. Ochrona środowiska i walka ze zmianami klimatycznymi

88

n. Równość płci

89

o. Badania naukowe