Etapy rozwoju człowieka
description
Transcript of Etapy rozwoju człowieka
ETAPYETAPY ROZWOJU ROZWOJU CZŁOWIEKACZŁOWIEKA
opracowała: opracowała: Paula PilarskaPaula Pilarska
Psychologia rozwoju Psychologia rozwoju człowieka w ciągu życiaczłowieka w ciągu życia
ZMIANAZMIANA
ROZWÓJROZWÓJ
Trzy rodzaje zmian wyróżnionych Trzy rodzaje zmian wyróżnionych przez Helen Bee (1994):przez Helen Bee (1994):
• UNIWERSALNE – zegar biologiczny i kulturowy, np.. Pojawienie się pytania „kim jestem?” pomiędzy dzieciństwem a dorosłością,
• WSPÓLNE – dla grupy (kultura, grupa społeczna, pokoleniowa, rodzina – ten sam czas historyczny, to samo środowisko fizyczne, ale inne środowisko psychologiczne),
• INDYWIDUALNE – zdarzenia traumatyczne, niepowtarzalne doświadczenie.
Jakie cechy musi posiadać zmiana, aby Jakie cechy musi posiadać zmiana, aby można ją było nazwać przejawem rozwoju?można ją było nazwać przejawem rozwoju?
• nie może być nagła krótkotrwała i jednorazowa, ale musi to być zmiana względnie trwała,
• nie może to być zmiana pojedyncza, ale musi pewien ciąg,
• nie jest to ciąg stale powtarzającego się cyklu, ale ciąg stale rosnący lub malejący,
• zmiana dotyczy przeobrażeń jakościowych,• zmiany są względnie nieodwracalne,• zmiany są spontaniczne, a więc wewnętrzne.
Nie można zobaczyć Nie można zobaczyć zmian rozwojowych,zmian rozwojowych,
można jedynie o nich wnioskować można jedynie o nich wnioskować na podstawie zmian zachowania na podstawie zmian zachowania
w różnych sytuacjach. w różnych sytuacjach.
Czy rozwój głównie wyznaczony jest przez
NATURĘNATURĘ czy przez ŚRODOWISKOŚRODOWISKO?
• Enwironmentaliści Enwironmentaliści
• NatywiściNatywiści
• InterakcjoniściInterakcjoniści
Rozwój NORMATYWNY badania dotyczące prawidłowości rozwoju wszystkich dzieci
Rozwój IDIOGRAFICZNY badania dotyczące różnic indywidualnych
STRATEGIE BADAŃ:STRATEGIE BADAŃ:• POPRZECZNE (przekrojowe) – badanie grup ludzi
w różnym wieku i porównanie uzyskanych wyników; każda osoba badana jest tylko jeden raz
(np.: w 2009 roku badanie grupy dzieci urodzonych w 2001, 2002 i 2003 roku),
• PODŁUŻNE – badanie tej samej grupy ludzi w kolejnych odstępach czasu
(np.: badanie tych samych dzieci gdy mają 6, 7 i 8 lat), • SEKWENCYJNE – zbieranie danych od co najmniej
dwóch grup pokoleniowych badanych nie mniej niż w dwóch odcinkach czasu
(np.: badanie 6 – latków w 2001, 2006 i 2011 roku).
Rozwój w różnych Rozwój w różnych koncepcjach psychologicznych:koncepcjach psychologicznych:
Koncepcje psychologiczne dotyczą kilku kwestii:• kim jest człowiek,• jaki jest,• jakie są podstawowe mechanizmy jego działania,• jakie są podstawowe mechanizmy jego
zachowania,• jakie są podstawowe mechanizmy jego rozwoju.
Koncepcje psychologiczne:Koncepcje psychologiczne:
• psychoanalityczna,• behawiorystyczna,• humanistyczna,• poznawcza,• socjobiologiczna,• potoczne koncepcje człowieka.
ROZWÓJ PRENATALNYROZWÓJ PRENATALNY
od zapłodnienia do narodzinod zapłodnienia do narodzin
Pierwszy trymestr rozwoju prenatalnego
• Około 18 (ok. 2,5 tyg.) dnia od poczęcia kształtuje się struktura serca zarodka, około 3 tygodnia w sercu zaczynają występować skurcze mięśni,
• Pod koniec 1 miesiąca życia zaczyna rozwijać się centralny układ nerwowy (mózg i rdzeń kręgowy)
• Zaczynają się rozwijać wszystkie wewnętrzne organy: płuca, wątroba, nerki, gruczoły dokrewne i system trawienny
• Pod koniec 1 miesiąca zarodek ma około 5 mm długości
• Pod koniec 8 tygodnia zarodek ma ponad 2,5 cm długości i waży prawie 28 gramów
• W 6 tygodniu pojawiają się uszy
• Pod koniec 8 tygodnia twarz zarodka ma już „ludzkie” rysy
• Z końcem 12 tygodnia płód może już kopać, zginać palce rąk i nóg, poruszać kciukiem, a nawet robić zeza, rozwijają się nawet paznokcie
Drugi trymestr rozwoju prenatalnegoCzwarty miesiąc
• Gwałtowne przyspieszenie wzrostu
• 4 miesiąc płód ma ponad 12 cm długości i waży około 300 gramów
• Głowa nieproporcjonalnie wielka w stosunku do reszty ciała
• Płód jest dość aktywny (zamyka i otwiera usta)
Piąty miesiąc
• Wewnętrzne organy gwałtownie się rozwijają z wyjątkiem płuc, które rozwijają się z opóźnieniem
• Między 16 a 18 tygodniem matka zwykle odczuwa pierwsze ruchy płodu
• Płód ma okresy snu i czuwania
• Podczas czuwania płód płacze, ssie palec, ma czkawkę, fika koziołki
Szósty miesiąc
• Zaczyna gromadzenie substancji tłuszczowych, jego waga sięga 800 gramów
• Rozpoczyna się twardnienie kości
• Mimo tych sygnałów dojrzałości płód miałby niewielkie szanse na przeżycie, gdyby urodził siew tym momencie trwania ciąży
Trzeci trymestr rozwoju prenatalnego
• Przez ostatnie dwa miesiące płód przybiera średnio około 250 gramów na tydzień
• Dojrzewają korowe obszary mózgu odpowiedzialne za zachowania motoryczne i sensoryczne (rozwijają się odruchy, które ujawniają się w chwili urodzenia, np. odruch ssania)
Porównanie masy ciała i wielkości dziecka w poszczególnych okresach rozwoju prenatalnego
Okres rozwoju Wielkość ciała Masa ciała
Pierwszy miesiąc 5 mm
Drugi miesiąc 2,5 cm 28 gramów
Trzeci miesiąc 7,5 cm 45 gramów
Czwarty miesiąc 12 cm 130 gramów
Piąty miesiąc 20 cm 500 gramów
Szósty miesiąc 30 cm 800 gramów
Siódmy, ósmyZwiększenie o około
50%250 gramów na
tydzień
Dziewiąty miesiąc Średnio 52 cm Średnio 3200 gramów
Czynniki zaburzające rozwój prenatalny
Szkodliwość danego czynnika dla rozwijającego się organizmu zależy od:
1. Właściwości matki oraz łożyska,
2. Właściwości konstytucyjnych dziecka, które czynią go mniej lub bardziej podatnym na szkodliwe czynniki,
3. Okresu rozwojowego, w którym dany czynnik zadziałał
4. Innych czynników, działających uprzednio lub w tym samym czasie, co zwiększa działanie głównego czynnika negatywnego,
5. Rodzaju, siły i długości czasu działania bodźca uszkadzającego.
Im wcześniejszy etap w rozwoju, tym szybsze tempo wzrostu, intensywne dojrzewanie, słabsza obrona kosmówkowa lub łożyskowa oraz odporność
dziecka, stąd bardziej rozległe i poważne efekty patogenne działających czynników, które mogą zaburzyć kształtowanie się tego, co zostało
dziedzicznie przekazane (okresy krytyczne)
Czynniki zaburzające rozwójprenatalny
czynniki przyczyna
genetyczne
Przekazywane dziedzicznie lub spowodowane działaniem na komórki rozrodcze: zygotę i embrion szkodliwych czynników powodujących zmiany materiału dziedzicznego
aberracje chromosomowe strukturalne
aberracje chromosomowe liczbowe
mutacje monogenowe
mutacje poligenowe
Paragenetyczne
i pozagenetyczne
Genetyczno-konstytucjonalne właściwości matki stanowiące tzw. regulator matczyny, wpływający na modyfikację predyspozycji genetycznych dziecka
wirus
pasożyt
promieniowanie
toksyny
niedotlenienie
Stany niedoborowe ilościowe (niedożywienie) i jakościowe (niedobory witamin)
Choroby matki
Komplikacje ciążowe
Stres matki
Urazy okołoporodowe
Teratogeny – leki terapeutyczne
Leki Możliwy skutek
Aspirynaw dużych ilościach – poronienie, krwawienie, kłopoty noworodka z oddychaniem
Barbituraty kłopoty noworodka z oddychaniem
DES (lek zapobiegający poronieniom)
anomalie narządów płciowych obu płci, rak pochwy i szyjki macicy u kobiet
Izoretyna (wit. A używana przy leczeniu wysypek
zniekształcenia głowy i uszu, uszkodzenia serca i centralnego układu nerwowego
Fenytoina (lek rozkurczowy)
trzykrotny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wad serca i zahamowania wzrostu
Streptomycyna utrata słuchu
Tetracyklina Najczęściej plamy na zębach, może wpływać na rozwój kości
TalidomidDeformacje kończyn, deficyty sensoryczne, uszkodzenia narządów wewnętrznych, śmierć
Teratogeny – narkotyki
Narkotyki Możliwy skutek
Kokaina i „crack”zahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość noworodka, syndrom głodu narkotycznego
Heroina i metadonzahamowanie wzrostu, przedwczesny poród, drażliwość noworodka, syndrom głodu narkotycznego, syndrom nagłej śmierci
LSD i marihuana
Przy znacznych ilościach – prawdopodobny powód przedwczesnych porodów i zahamowań wzrostu, uważane za przyczynę odrywania się kawałków chromosomów, ale efekt ten nie jest pewny
Teratogeny – warunki związane z matką
Warunki związane
z matkąMożliwy skutek
Wiek
nastoletnie matki oraz kobiety powyżej 35 roku życia mają dzieci z niższa wagą urodzeniową niż matki w optymalnym wieku rozrodczym, prawdopodobieństwo urodzenia dziecka z syndromem Downa rośnie wraz z wiekiem
Alkoholuszkodzenia mózgu, serca, zahamowanie wzrostu, opóźnienie umysłowe, płodowy zespół alkoholowy
Cukrzycatrzykrotny wzrost prawdopodobieństwa wystąpienia wszystkich typów wad wrodzonych, nie wyłączając takich jak: bezmózgowie, rozszczepienie kręgosłupa, wady wrodzone serca
Niedożywienie
wzrost prawdopodobieństwa zahamowania wzrostu, wcześniactwo, kłopoty z koncentracja uwagi, małe zdolności społeczne, szczególnie wtedy gdy matka była niedożywiona w okresie poprzedzającym ciążę
Fenyloketonuriaopóźnienia rozwojowe mózgu i głowy, opóźnienie umysłowe, wady serca
Papierosy zahamowanie wzrostu, wcześniactwo
Teratogeny – infekcje
Infekcje Możliwy skutek
AIDS wrodzone deformacje, dziecko bezbronne wobec infekcji
Cytomegalowirusgłuchota, ślepota, anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe
Liszaje opóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, śmierć
Różyczkaopóźnienie umysłowe, uszkodzenie oczu, głuchota, wady wrodzone
Syfilis opóźnienie umysłowe, poronienie, ślepota, głuchota, śmierć
Toksoplazmoza anomalie rozwoju głowy i mózgu, opóźnienie umysłowe
Teratogeny – zagrożenia środowiskowe
Zagrożenia środowiskowe
Możliwy skutek
Ołów Poronienie, anemia, opóźnienie umysłowe
RtęćAnomalie rozwoju głowy i mózgu, brak koordynacji motorycznej, opóźnienie umysłowe,
PCV Zahamowanie wzrostu
PromieniowanieBiałaczka, anomalie rozwoju głowy i ciała, rak, zmiany genetyczne, poronienie, urodzenie martwego dziecka
Ocena funkcji Ocena funkcji noworodka noworodka
Skala Virginii ApgarSkala Virginii Apgar
Zabarwienie skóry 0 1 2
Czynność serca 0 1 2
Odruchy 0 1 2
Napięcie mięśniowe 0 1 2
Czynność oddychania
0 1 2
Skala ocen: 7 - 10 Dobry stan
4 - 6 Średni stan (tlen)
0 - 3Ciężki stan – konieczne wspomaganie akcji oddechowej
Odruchy noworodka
Odruchy wspólne dla noworodka i
dorosłego
Mruganie zamykanie powiek przy próbie dotknięcia rogówki
Odruch źrenicowy zwężanie się źrenicy pod wpływem światła
Ssania
Połykania
Wydalania moczu i kału
Odruch kolanowyStuknięcie w ścięgno, poniżej rzepki pod kolanem powoduje szybki wyprost kolana
Występujące tylko u noworodka i/lub niemowlęcia a zanikające lub patologiczne u człowieka dorosłego
Odruch Babińskiego unoszenie dużego palca przy podrażnieniu stóp
Odruch toniczno-szyjny
wraz z odwróceniem głowy wyprostowują się kończyny po tej samej stronie, a kurczą po przeciwnej
Odruch Morounoszenie kończyn i przyciąganie ich do ciała w geście obejmowania
Odruch chwytnyZaciskanie dłoni na przedmiocie i mocne trzymanie, tak że można dziecko unieść w górę i oderwać od podłoża
Odruch marszu automatycznego
Przy dotknięciu stóp z podłożem dziecko wykonuje rytmiczne ruchy chodzenia
Odruch poszukiwania piersi
Dziecko odwraca głowę w tę stronę, po której dotkniemy jego policzka/okolic ust
Zadania rozwojoweZadania rozwojoweczyli to czego oczekujemy od człowieka czyli to czego oczekujemy od człowieka
na poszczególnych etapach życiana poszczególnych etapach życia
• Niemowlęctwo (0 do 2 lat)• Wczesne dzieciństwo (od 2 do 4 lat)• I średnie dzieciństwo (od 5 do 7 lat)• II średnie dzieciństwo (od 8 do 12 lat)• Wczesna adolescencja (od 13 do 17 lat)• Późna adolescencja (od 18 do 22 lat)• Wczesna dorosłość (od 23 do 34 lat)• Średnia dorosłość (od 35 do 60 lat)• Późna dorosłość (powyżej 61 lat)
Niemowlęctwo (0 do 2 lat)Niemowlęctwo (0 do 2 lat)
• Społeczne przywiązanie• Inteligencja sensomotoryczna
i prymitywna przyczynowość (płacz – pokarm)
• Stałość przedmiotu• Uczenie się chodzenia• Uczenie się przyjmowania stałego
pokarmu• Uczenie się mówienia• Uczenie się kontroli nad własnym ciałem• Samoświadomość• Lęk separacyjny (8 do 24 m-cy, przy
raczkowaniu)
Wczesne dzieciństwo (2 do 4 lat)Wczesne dzieciństwo (2 do 4 lat)
• Uczenie się różnic związanych z płcią • Fantazja i zabawa• Uczenie się wstydu (emocja kontrolna:
blokada lub wyzwalanie zachowania)• Samokontrola (hamowanie niektórych
emocji, odporność na pokusy, zdolność do odraczania gratyfikacji)
• Uczenie się mowy do opisu rzeczywistości społecznej i fizycznej
• Uczenie się rozróżniania dobra i zła, początki rozwoju sumienia
• Początki kształtowania się gotowości do opanowania mowy pisanej
Kolejność dojrzewania Kolejność dojrzewania funkcji lokomocyjnychfunkcji lokomocyjnych
Porównanie rozwoju tkanki nerwowej, Porównanie rozwoju tkanki nerwowej, rozwoju fizycznego oraz genitalnegorozwoju fizycznego oraz genitalnego
I średnie dzieciństwo (5 do 7 lat)I średnie dzieciństwo (5 do 7 lat)
• Identyfikacja z płcią
• Wczesny rozwój moralny, uczenie się reguł
• Uczenie się zabawy grupowej
• Uczenie się przebywania z rówieśnikami, bez obecności dorosłych
• Nabywanie sprawności fizycznych potrzebnych w codziennym życiu
• Kształtowanie się fundamentalnych sprawności związanych z pisaniem, czytaniem i liczeniem
II średnie dzieciństwo (8 do 12 lat)II średnie dzieciństwo (8 do 12 lat)
• Rozwijanie się postaw społecznych wobec szkoły• Kooperacja społeczna, rozwijanie się postaw
społecznych wobec innych ludzi• Kształtowanie się postaw wobec samego siebie –
samoocena• Rozwijanie się pojęć sumienia, • pojęć moralnych i skali wartości• Nabywanie sprawności szkolnych
Wczesna adolescencja (13 - 17 lat)Wczesna adolescencja (13 - 17 lat)
• Nawiązywanie nowych, bardziej dojrzałych relacji z rówieśnikami obojga płci
• Akceptacja zmian zachodzących we własnym organizmie
• Kształtowanie się myślenia abstrakcyjnego
• Kształtowanie się systemu wartości i systemu etycznego
• Dążenie do wpływu społecznego• Podejmowanie decyzji dotyczących
przyszłego zawodu i typu kształcenia
Późna adolescencja (18 do 22 lat)Późna adolescencja (18 do 22 lat)
• Dążenie do emocjonalnej i życiowej niezależności (autonomii) od rodziców i innych dorosłych
• „Zaloty” i wybór partnera• Ugruntowanie tożsamości dotyczącej roli seksualnej• Podjęcie studiów lub pracy i rozpoczęcie kariery
zawodowej
• Poszukiwanie stosowanych dla siebie grup towarzyskich i społecznych• Osiągnięcie zinternalizowanej własnej moralności
TO BYŁY ETAPY:TO BYŁY ETAPY:
KU TOŻSAMOŚCIKU TOŻSAMOŚCI
„„JA” – NAJWAŻNIEJSZEJA” – NAJWAŻNIEJSZE
„„JA” – ZAMIENIA SIĘ NA „MY”JA” – ZAMIENIA SIĘ NA „MY”
Wczesna dorosłość (23 do 34 lat)Wczesna dorosłość (23 do 34 lat)
• Uczenie się harmonijnego życia z partnerką / -em
• Rozpoczęcie życia rodzinnego i uczenie się nowej roli rodzica
• Uczenie się odpowiedzialności za dzieci i rodzinę, uczenie się umiejętności zaspokajania potrzeb dzieci
• Realizacja drogi zawodowej• Kształtowanie się tożsamości
obywatelskiej• Ukształtowanie się indywidualnego
stylu życia
ZAMIANA ZAMIANA „MY”„MY”
NA NA „TY”„TY” I I „JA”„JA”
Średnia dorosłość (od 35 do 60 lat)Średnia dorosłość (od 35 do 60 lat)
• Traktowanie siebie jako „osoby” w relacjach z partnerem
• Dążenie do / i podtrzymanie satysfakcjonującego wykonywania swojego zajęcia (roli zawodowej)
• Uzyskanie stabilności ekonomicznej, prowadzenie domu
• Osiągnięcie dojrzałej odpowiedzialności społecznej i obywatelskiej
• Towarzyszenie dorastającym dzieciom w stawaniu się odpowiedzialnymi i szczęśliwymi dorosłymi
• Przystosowanie do starzenia się rodziców• Akceptowanie i dostosowanie się do
fizjologicznych zmian wieku średniego• Rozwijanie różnych form spędzania wolnego
czasu
Późna dorosłość (powyżej 61 lat)Późna dorosłość (powyżej 61 lat)
• Przygotowanie się do wycofania z pracy zawodowej i zredukowanych dochodów
• Przyjmowanie i dostosowywanie się do zmiennych ról społecznych
• Ustalenie jasnej przynależności do swej grupy wiekowej• Przystosowanie się do spadku
sił fizycznych i pogarszającego się zdrowia
• Przystosowanie się do śmierci współmałżonka i do problemu własnej śmierci
• Ustalenie bilansu życiowego
Teoria rozwoju psychospołecznego Teoria rozwoju psychospołecznego Erika EriksonaErika Eriksona
Erik Erikson(15.06.1902 – 12.05.1994)
Erikson wyodrębnił osiem stadiów życia człowieka.
Każdy z nich charakteryzuje się tym, że wywołuje u jednostki inny, specyficzny dla siebie kryzys.
Stadia rozwoju psychospołecznego Stadia rozwoju psychospołecznego według E. Eriksonawedług E. Eriksona
Wiek Kryzys Właściwe rozwiązanie
Niewłaściwe rozwiązanie
0–1,5 Ufność vs nieufność
Podstawowe poczucie bezpieczeństwa
Niepewność, lęk
1,5–3 Autonomia vs zwątpieniew siebie
Postrzeganie siebie jako podmiotu zdolnego do kontrolowania własnego ciała i sprawcę działania
Poczucie niezdolności kontroli przebiegu zdarzeń
Stadia rozwoju psychospołecznego Stadia rozwoju psychospołecznego według E. Eriksonawedług E. Eriksona
Wiek Kryzys Właściwe rozwiązanie
Niewłaściwe rozwiązanie
3–6 Inicjatywa vs poczucie winy
Zaufanie do siebie jako inicjatora i twórcy
Poczucie braku własnej wartości
6–okres dojrzewania
Kompetencja vs poczucie niższości
Opanowanie podstawowych umiejętności intelektualnych i społecznych
Brak pewności siebie, poczucie klęski
Stadia rozwoju psychospołecznego Stadia rozwoju psychospołecznego według E. Eriksonawedług E. Eriksona
Wiek Kryzys Właściwe rozwiązanie
Niewłaściwe rozwiązanie
Adolescencja
Tożsamość vs pomieszanie ról
Poczucie siebie jako osoby
Poczucie fragmentacji własnego „ja”, niejasne poczucie siebie
Wczesna dorosłość
Intymność vs izolacja
Zdolność do nawiązywania bliskich więzi i zaangażowania się wobec innych
Poczucie osamotnienia i separacji, zaprzeczanie potrzebie bliskości
Stadia rozwoju psychospołecznego Stadia rozwoju psychospołecznego według E. Eriksonawedług E. Eriksona
Wiek Kryzys Właściwe rozwiązanie
Niewłaściwe rozwiązanie
Średnia dorosłość
Produktywność vs stagnacja
Koncentracja troski poza „ja” – na rodzinie, społeczeństwie, przyszłych pokoleniach
Troska o siebie, brak orientacji na przyszłość
Późna dorosłość
Integralność ego vs rozpacz
Poczucie pełni, podstawowa satysfakcja z życia
Poczucie bezowocności życia, rozczarowanie
Teoria poznawczo-rozwojowa Teoria poznawczo-rozwojowa Jeana PiagetaJeana Piageta
Według tej teorii, istotą rozwoju psychicznego jest rekonstrukcja i reintegracja struktur poznawczych. Mechanizmem tak rozumianego rozwoju jest dążenie systemu pozna-wczego do zrównoważenia, u którego podstaw leżą dwa, powiązane ze sobą, procesy – asymilacja i akomodacja.
Jean Piaget
(9.08.1896 – 16.09.1980)
ADAPTACJAADAPTACJA – procesy przystosowywania się – procesy przystosowywania się do środowiska:do środowiska:
• AsymilacjaAsymilacja – włączanie struktur zewnętrznych do już ukształtowanych struktur poznawczych.
• AkomodacjaAkomodacja – proces polegający na dostosowaniu struktur wewnętrznych do struktur asymilowanych, w wyniku czego dochodzi do ich przekształceń.
• Stałość przedmiotu – 4-8 miesiąc (stadium 3)
• Egocentryzm – nie rozróżnianie siebie od świata zewnętrznego.
Operacja
zakłada jakąś formę działania, operowania w celu rozumienia świata. Operacje to systemy
wewnętrznych działań
Schematy
są wyrażone w działaniu zewnętrznym, sięganiu, chwytaniu, manipulowaniu
Cztery okresy rozwojoweCztery okresy rozwojowe
• Okres sensoryczno – motoryczny od urodzenia do 2 r.ż.
• Okres przedoperacyjny od 2 do 6 r.ż.
• Okres operacji konkretnych od 6 do 11 r.ż.
• Okres operacji formalnych od 11 do dorosłości
Okres sensoryczno - motorycznyStadium 1 Ćwiczenie
odruchów
od ur. do 1 msc
Stadium 2 Rozwijanie schematów
od 1 do 4 mc-a
• Schemat – wyćwiczone wzorce działania np.: schemat ssania, • coraz precyzyjniejsze, koordynacja zmysłów (słuch – wzrok, wzrok - dotyk)• zachowanie skierowane do wewnątrz, zabawa misiem dla manipulacji
Stadium 3 Odkrywanie procedur
od 4 do 8 mc-a
• Zainteresowanie światem zewnętrznym – działanie na zewnątrz.• rozumienie przyczynowości post factum
Okres sensoryczno - motoryczny
Stadium 4 Intencjonalne zachowanie
od 8 do 12 msc
• intencja a nie rozumienie post factum – bierze grzechotkę, aby grzechotać• badania z przeszkodami (przykrywanie zabawek)
Stadium 5 Nowość i eksploracja
od 12 do 18 mc-a
• tworzy nowe schematy,• odkrywa nowe rozwiązania,• aktywnie eksploruje metodą prób i błędów,• eksperymentowanie dla eksperymentowania
Stadium 6 Reprezentacje umysłowe
od 18 do 24 mc-a
• myślenie i działanie wobec świata w sposób wewnętrznyJacqueline (1,8) – trawa – obrazy umysłoweLuciene zabawa zegarkiem – funkcja symboliczna
Okres przedoperacyjny Okres przedoperacyjny od 2 do 6 r.ż.od 2 do 6 r.ż.
Pojawia się funkcja symboliczna – zastosowanie jednej rzeczy jako symbolu innej,
Rozumienie tożsamości jakościowej – drut pomimo zgięcia to ten sam drut
Egocentryzm – niemożność przyjęcia innej perspektywy – zadanie z górami
Koncentracja na jednym aspekcie problemu
Egocentryzm
Problem zachowania stałości
Centracja na długości
Centracja
Centracja
Centracja
Centracja
Okres operacji konkretnych Okres operacji konkretnych od 6 do 11 r.ż.od 6 do 11 r.ż.
dziecko zyskuje wiedzę, że ILOŚCIOWE cechy obiektów są niezmienne
coraz bardziej odwracalne manipulacje na reprezentacjach konkretnych przedmiotów,
decentracja umożliwiająca uwzględnienie w rozważaniach wielu własności przedmiotu w tym samym czasie
główne osiągnięcia – zdolność do zachowania ilości, np.: masy, czy objętości,
a także rozumowanie sylogistyczne, np.: „Jeżeli każdy M jest P oraz każdy P jest S, to każdy M jest S.”
Okres operacji formalnych Okres operacji formalnych od 11 do dorosłościod 11 do dorosłości
w pełni odwracalne operacje umysłowegłówne osiągnięcia – myślenie abstrakcyjne
i hipotetyczno dedukcyjne (gdyby, może, jeśli) rozumowanie logiczne, logika zdań
nastolatek lepiej czuje się w tym co hipotetyczne, wyobrażone
zadanie: badany musi określić jakie czynniki wpływają na częstotliwość wahnięć wahadła (długość sznurka, waga ciężarka, siła z jaką jest popychany, wysokość z jakiej jest spuszczany, kombinacja dwóch lub więcej czynników.)
Stadia rozwoju moralnego Stadia rozwoju moralnego teoria Lawrence Kohlbergateoria Lawrence Kohlberga
Skonstruował teorię moralnego rozwoju dziecka.
Teoria Kohlberga ujmuje rozwój moralny na trzech poziomach, z których każdy obejmuje dwa stadia rozwoju moralnego dziecka.
Rezultatem końcowym jest ukształtowanie człowieka dojrzałego z klarownym poczuciem dobra i sprawiedliwości.
Lawrence Kohlberg (25.10.1927 – 15.04.1987)
I Poziom I Poziom moralności przedkonwencjonalnejmoralności przedkonwencjonalnej
• Moralność unikania kary – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia irracjonalnego strachu przed karą.
• Moralność własnego interesu – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia nagród i przewidywanych korzyści osobistych.
II Poziom II Poziom moralności konwencjonalnejmoralności konwencjonalnej
• Moralność harmonii interpersonalnej – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia przewidywanego braku aprobaty ze strony osób pozostających w bezpośrednich relacjach oraz na podstawie wyobrażeń o „znaczących” i „grzecznych” osobach.
• Moralność prawa i porządku – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia uznanych autorytetów, obowiązujących norm i pełnionych ról społecznych.
III Poziom III Poziom moralności pokonwencjonalnejmoralności pokonwencjonalnej
• Moralność umowy społecznej – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia ogólnych norm, które są uznane i zweryfikowane przez ogół członków społeczeństwa przy uwzględnieniu relatywnej wartości osobistych opinii jednostki.
• Moralność uniwersalnych zasad etycznych – podmiot uzasadnia sądy z punktu widzenia ustalonych i uogólnionych przez siebie zasad etycznych.
Literatura
Vasta, R., Haith, M.M., Miller, S.A., (2005)
Psychologia dziecka.
Warszawa:
Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Dziękuję
za
uwagę