Ekonomiczny Uniwersytet Dziecięcy

Pomiar dobrobytu gospodarczego i społecznego

Dr Monika Grabowska

EKONOMICZNY UNIWERSYTET DZIECIĘCY WWW.UNIWERSYTET-DZIECIECY.PL

Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

17.11.2014 r.

Z czym kojarzy się Dobrobyt ?

Ocena poziomu dobrego samopoczucia z dostępnych warunków

gospodarczych, kulturowych, środowiskowych i politycznych

Bogactwo Błogostan

Dostatek Dobry stan zdrowia

Majętność Pomyślność

Posiadanie Powodzenie

Sukces Szczęście

Wysoka jakość życia Zadowolenie

Zamożność Zasobność

Dobrobyt Gospodarczy

Określa w jakim stopniu ludzie

zaspakajają swoje potrzeby

Majątek

Zależy od wzrostu gospodarczego,

wielkości produkcji

Aspekt ilościowy

Dobrobyt Społeczny

Określa w jakim stopniu ludzie

zaspakajają swoje potrzeby

Oświata

Kultura

Bezpieczeństwo

Opieka zdrowotna

Ochrona środowiska

Zależy od rozwoju gospodarczego Aspekt jakościowy

Jak mierzyć ?

ONZ w latach 50-tych stworzył obecny system liczenia

wzrostu gospodarczego

SNA - System of National Account

System rachunków narodowych

Najważniejszy miernik tego systemu to

Produkt Krajowy Brutto

PKB

PKB

Pieniężny miernik produkcji wytworzonej na terenie kraju

przez obywateli danego kraju i obcokrajowców

w określonym czasie (rok)

Suma wartości wszystkich, nowych wyprodukowanych

dóbr i usług finalnych

Inne mierniki systemu SNA:

PNB – Produkt Narodowy Brutto

PNN – Produkt Narodowy Netto

DN – Dochód Narodowy

DO – Dochody Osobiste

DOD – Dochody Osobiste Do Dyspozycji

Ujęcie:

Nominalne – w cenach bieżących

Realne – w cenach stałych

Dynamika wzrostu gospodarczego - informuje, o ile procentowo

zmieniła się sytuacja gospodarcza danego kraju w porównaniu do

innego okresu (roku poprzedniego)

Tempo wzrostu gospodarczego w Polsce w latach 2000-2013

Do porównań międzynarodowych

PKB PER CAPITA

To realny PKB podzielony przez

liczbę ludności kraju

PKB (realny) przypadający na 1 mieszkańca

w dolarach ($)

Euro (dla UE)

Lp. Państwo PKP per capita w USD

(wg. PPP)

1. Katar 145 894

2. Luxemburg 90 333

3. Singapur 78 762

4. Brunei 73 823

5. Kuwejt 70 785

6. Norwegia 64 363

7. ZEA 63 181

8. San Marino 62 766

9. Szwajcaria 53 977

10. Stany Zjednoczone 53 001

48. Polska 23 273

184. Burundi 877

185. Malawi 748

186. Dem. Rep. Konga 655

187. Rep. Środkowoafryk. 604

Międzynarodowy Fundusz Walutowy 2013 r.

PKB per capita (wg. PPP – Parytetu Siły Nabywczej)

Według Eurostatu wartości PKB per capita,

w krajach UE kształtowały się pomiędzy

45% (w Bułgarii) a 274% (w Luksemburgu) – w 2012 r.

Kraje o najwyższych wartościach PKB per capita:

1. Luksemburg (274%)

2. Niderlandy (131%)

3. Austria (129%)

Znacznie poniżej przeciętnej unijnej PKB per capita:

1. Bułgaria (45%) 4. Litwa 62%

2. Rumunia (49%) 5. Polska 65%

3. Łotwa (58%)

PKB

per capita

w UE

2012 r.

Wady PKB

PKB nie uwzględnia:

1. Wartości czasu wolnego

2. Pracy wykonywanej na własny użytek przez gospodarstwa

domowe

3. Samozaopatrzenia – produkcja własna, która nie trafia na rynek

4. Zanieczyszczenia środowiska – efekty zewnętrzne działalności

gospodarczej

5. Nierówności społecznych w rozkładzie dochodu

PKB wlicza:

1. Produkcję antydóbr – alkohol, tytoń, broń

(wpływa na wzrost uciążliwości i zmniejsza dobrobyt;

wydłużenie czasu dojazdu do pracy, korki drogowe, hałas,

wzrost wydatków na administrację, policję, więziennictwo)

Alternatywne mierniki dla PKB

1. DEN – Dobrobyt Ekonomiczny Netto

2. HDI - Human Development Index, Wskaźnik Rozwoju

Społecznego

3. ISEW - Index of Sustainable Economic Welfare, Trwały Dobrobyt

Ekonomiczny

4. Współczynnik Giniego – miara nierówności rozkładu dochodów

5. GNH – Gross National Happiness, Szczęście Narodowe Brutto

Wskaźnik Rozwoju Społecznego

(Human Development Index, HDI)

Wprowadzony w 1990 r. przez ONZ dla celów porównań

międzynarodowych

Miernik opisujący efekty w zakresie

społeczno-ekonomicznego

rozwoju poszczególnych krajów

Opracowany przez pakistańskiego ekonomistę

Mahbuba ul Haqa oraz indyjskiego Amartya Sena

Do pomiaru HDI służą następujące wskaźniki:

1. oczekiwana długość życia

2. średnia liczba lat edukacji otrzymanej przez

mieszkańców w wieku 25 lat i starszych

3. oczekiwana liczba lat edukacji dla dzieci

rozpoczynających proces kształcenia

4. PKB per capita w USD

Podział państw wg. HDI (0-1)

1. państwa bardzo wysoko rozwinięte 0,8-1,0

2. państwa wysoko rozwinięte 0,7-0,8

3. państwa średnio rozwinięte 0,5-0,7

4. państwa słabo rozwinięte 0,0-0,5

Miejsce Państwo HDI

1 Norwegia 0,943 b. wysoko rozwinięte

2 Australia 0,929 „

3 Holandia 0,910 „

4 USA 0,910 „

5 Nowa Zelandia 0,908 „

39 Polska 0,813 „

47 Barbados 0,793 „ end

94 Tunezja 0,698 Kraje wysoko rozwinięte,

end

141 Bhutan 0,522 Kraje średnio rozwinięte,

end

187 Dem. Rep. Konga 0,286 Kraje słabo rozwinięte,

end

Human Development Report 2012 r.

Szczęście Narodowe Brutto

Gdzie obowiązuje Szczęście Narodowe Brutto?

Kto to ???

W 1971 roku Bhutan odrzucił założenie, że podstawowym

miernikiem rozwoju jest PKB

Zaproponował nowe, inne podejście do rozwoju, mierzące

dobrobyt poprzez poziom szczęścia

Wskaźnik GNH (Gross National Happiness)

Poczucie szczęścia powinno być ważniejsze

niż wzrost gospodarczy

Troska o środowisko naturalne i szczęście ludzi

Nieformalne wskaźniki pomiaru

wzrostu gospodarczego

??????

INDEKS BIG MACA

Co burgery mówią o gospodarce?

Indeks siły nabywczej

Został opracowany w 1986 roku przez „The Economist”

Uproszczona metoda szacowania wartości

poszczególnych walut

Informuje czy waluta jest przewartościowana czy

niedowartościowana względem USD

Wykorzystuje koszyk dóbr zawierający tylko jedną pozycję:

kanapkę Big Mac – towar występujący w wielu krajach

w tej samej postaci

Zestawienie porównujące siłę nabywczą walut z ponad 100 krajów

Kraje w których Big Mac jest najdroższy 01. 2014 Cena Big Maca w

USD

Norwegia 7,76

Szwajcaria 6,83

Wenezuela 6,82

Szwecja 5,95

Brazylia 5,86

Strefa Euro 4,95

USA 4,80

Polska 3,00

Kraje w których Big Mac jest najtańszy

Ukraina 1,63

Indie 1,75

RPA 2,33

Egipt 2,37

Malezja 2,41

Indonezja 2,43

Indeks

Co oferuje IKEA?

Główna zasada sieci IKEA:

dostarczenie jak najszerszej gamy produktów, po jak

najniższych cenach w danym kraju, biorąc pod uwagę

koszty działalności

Portal biznesowy Slon.ru porównał ceny produktów

w 30 krajach

(Ikea ma swoje sklepy w 38 krajach na świecie)

Koszyk dóbr z IKEI zawierał 30 takich samych produktów

Indeks Ikea pokazuje koszty zestawu w USD

Informuje, w którym kraju najtaniej

prowadzi się biznes wg. IKEI

Kraje najdroższe wg.

Indeksu IKEA

Cena za koszyk dóbr z

IKEA

Australia 5,5 tys. USD

Japonia 5,0 tys. USD

Rosja 4,8 tys. USD

Islandia 4,7 tys. USD

Izrael 4,4 tys. USD

Chiny 4,3 tys. USD

Kraje najtańsze wg.

Indeksu IKEA

Cena za koszyk dóbr z

IKEA

Polska 3,2 tys. USD

Czechy 3,3 tys. USD

Rumunia 3,4 tys. USD

Warsztaty:

IDEALNY MIERNIK DOBROBYTU

1. Jak ulepszyć obecnie obowiązujące mierniki

gospodarcze?

2. Jak mierzyć wartość gospodarki, żeby uwzględnić

aspekty zarówno gospodarcze, jak i społeczne?