"Efektywność energetyczna na terenach niezurbanizowanych

– diagnoza, zagrożenia, szanse"

V Forum Gospodarcze „Energia i Środowisko”Warszawa 7 grudnia 2011 r.

Agenda

• Forum Rozwoju Efektywnej Energii• Energetyka na ternach niezurbanizowanych• Raport TNS OBOP nt. efektywności energetycznej• Zagrożenie ubóstwem energetycznym (Raport Ecofys)• Nowoczesne rozwiązania energetyczne• Bariery w rozwoju nowoczesnych technologii na obszarach wiejskich• Wnioski

Forum FREE jest częścią inicjatywy o zasięgu paneuropejskim. Jej celem jest zwiększanie dostępu do nowoczesnych i przyjaznych źródeł energii na terenach wiejskich. FREE działa dla poprawy komfortu i jakości życia ludności wiejskiej oraz energetycznej modernizacji terenów pozamiejskich, tak aby stały się nowoczesne, bezpieczne i nieskażone.

Cele:• Budowanie świadomości w zakresie wykorzystania nowoczesnych,

bezpiecznych i przyjaznych środowisku rozwiązań energetycznych na obszarach pozamiejskich (małe miasta, tereny wiejskie).

• Uwzględnienie terenów pozamiejskich w dyskusji na temat polityki energetycznej Polski oraz polityki klimatycznej Unii Europejskiej.

• Budowanie szerokiej koalicji społecznej oraz pobudzenie dyskusji wokół potrzeb energetycznych społeczności terenów pozamiejskich.

Forum Rozwoju Efektywnej Energii (FREE)

Energetyka na terenach niezurbanizowanych

• Około 93% powierzchni Polski stanowią tereny niezurbanizowane, zamieszkane przez 14 mln obywateli (dane GUS).

• Obszary te charakteryzują się ograniczonym dostępem do sieci gazowej i elektrycznej, dlatego ich mieszkańcy częściej korzystają z paliw wysokoemisyjnych, mniej przyjaznych dla zdrowia i środowiska.

• Jak udowadnia najnowszy raport Ecofys opracowany przy współpracy z FREE, obszary niezurbanizowane generują dziś znacznie więcej szkodliwych gazów cieplarnianych niż tereny zurbanizowane.

*Badanie Ecofys zrealizowane na zlecenie europejskiej inicjatywy FREE, zostało przeprowadzone w 5 krajach UE: Niemcy, Francja, Włochy, Polska i Wielka Brytania (2011).

Raport TNS OBOP 2011

Czy i jakie innowacyjne rozwiązania energetyczne Pani/Pana gmina wdraża? (dane w %)

Zdecydowana większość gmin termomodernizuje budynki (82%), ponad połowa korzysta

z odnawialnych źródeł energii (56%), zaś blisko dwie piąte – modernizuje lub wymienia

urządzenia cieplne (39%).

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie burmistrzów na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Raport TNS OBOP 2011

Czy był(a)by Pan/i skłonny/a wdrażać na poziomie gminy rozwiązania efektywne energetyczne, gdyby były dofinansowane ze środków publicznych? (dane w %)

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie burmistrzów na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Badani burmistrzowie i prezydenci miast są gotowi wdrażać na poziomie gminy rozwiązania efektywne energetycznie,

jeśli byłyby one dofinansowywane ze środków publicznych.

Raport TNS OBOP 2011

Jakie rozwiązania był(a)by Pan/i skłonny/a wdrożyć na poziomie gminy, jeśli byłyby dofinansowane ze środków publicznych? (dane w %)

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie burmistrzów na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Preferowane rozwiązania energetyczne to termomodernizacja

budynków (67%) oraz odnawialne źródła energii (63%). Co piąty badany

jest skłonny inwestować w systemy mikrokogeneracji (22%).

Zagrożenie ubóstwem energetycznym

Raport Ecofys dostarcza dowodów na to, że mieszkańcy wsi są bardziej zagrożeni zjawiskiem tzw. ubóstwa energetycznego.

Spowodowane jest to:• niższymi dochodami na wsi,• starzeniem się energochłonnych zasobów

mieszkaniowych,• wyższymi kosztami surowców i paliw.Ponadto:• obszary niezurbanizowane nie są interesującym

miejscem do inwestycji związanych z rozbudową infrastruktury sieciowej,

• mieszkańcy obszarów wiejskich mają ograniczony dostęp do nowoczesnych technologii i urządzeń efektywnych energetycznie.

*Badanie Ecofys zrealizowane na zlecenie europejskiej inicjatywy FREE, zostało przeprowadzone w 5 krajach UE: Niemcy, Francja, Włochy, Polska i Wielka Brytania (2011).

Gaz płynny (LPG)

Gaz płynny LPG jest nie tylko idealnym „partnerem” w rozwiązaniach hybrydowych, ale również sam w sobie stanowi produkt ekologiczny (emituje ok. 20% mniej CO2 niż olej opałowy oraz o połowę mniej niż węgiel). Jest alternatywą dla wysokoemisyjnych paliw i może zapobiec niedoborom energetycznym, związanym z rosnącym zapotrzebowaniem na energię elektryczną.

Zalety:• bezpieczeństwo i elastyczność dostaw• zdecentralizowana sieć dystrybucji • eliminacja strat przesyłowych• wysoka kaloryczność i wydajność• uniwersalność zastosowań • redukcja emisji zanieczyszczeń

(CO2, sadza, związki kancerogenne)

Nowoczesne rozwiązania energetyczne

Szansą dla podniesienia efektywności energetycznej na obszarach wiejskich jest ułatwienie dostępu do nowoczesnych rozwiązań energetycznych, takich jak:

• gazowe pompy ciepła, • systemy mikrokogeneracji, • solarne systemy hybrydowe

współdziałające z LPG.

Aż 70% Polaków jest skłonnych wykorzystywać w swoim domu tego typu rozwiązania, gdyby były one dofinansowane*.

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie Polaków na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Solarne systemy hybrydowe współdziałające z LPG

Systemy ogrzewania hybrydowego - wykorzystują energię pochodzącą z dwóch źródeł ciepła w jednej instalacji odbiorczej. Ogrzewanie hybrydowe (inaczej: łączone) stosowane jest najczęściej, jeśli do ogrzewania domu wykorzystuje się niekonwencjonalne źródła energii, np. kolektory słoneczne.

Korzyści:• Koszty – zmniejsza zużycie paliw

do podgrzania wody użytkowej.• Zmniejszenie emisji zanieczyszczeń

do środowiska. • Zmniejszenie eksploatacji nieodnawialnych

źródeł energii.

Gazowe pompy ciepła

Pompa ciepła - jest to urządzenie, które pobiera ciepło z dolnego źródła energii i przy wykorzystaniu energii mechanicznej dostarcza ciepło do górnego źródła energii.

Korzyści:• Wysoka wydajność urządzeń.• Zapewniają ogrzewanie i klimatyzację

pomieszczeń.• Wysoka sprawność urządzeń ogranicza ilość

zanieczyszczeń emitowanych do środowiska.• Niższe narastające koszty eksploatacji

urządzenia. Im dłużej eksploatowane urządzenie tym większe oszczędności.

Mikrokogeneracja

Mikrokogeneracja – skojarzona produkcja energii cieplnej i elektrycznej w oparciu o urządzenia różnych mocy.

Korzyści:• Obniżenie rachunków za energię elektryczną.• Zwiększenie niezależności gospodarstwa

domowego od rosnących cen energii elektrycznej i dostawcy energii.

• Zmniejszenie emisji CO2.• Zmniejszenie eksploatacji nieodnawialnych

źródeł energii.• Ograniczenie strat przesyłowych.

System minikogeneracji firmy SenerTec

Bariery dla efektywności energetycznej wsi

Na drodze do wdrażania nowoczesnych

technologii na obszarach wiejskich stoi wiele barier:

• Bariery finansowe - brak dotacji i zachęt finansowych dostosowanych do potrzeb gmin i indywidualnych gospodarstw domowych.

• Bariery prawne - mało przyjazne dla terenów o rozproszonej zabudowie przepisy.

• Bariery społeczne - brak świadomości społecznej w zakresie efektywności energetycznej i wiedzy nt. innowacyjnych rozwiązań.

Bariery finansowe

Co Pani/Pana zdaniem może być przeszkodą dla realizacji polityki energetycznej w polskich gminach? (dane w %)

Ponad połowa badanych uważa, że trudności w realizowaniu

polityki energetycznej wynikają z kwestii finansowych.

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie burmistrzów na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Bariery prawne

• Brak prawnego wsparcia efektywności energetycznej na terenach niezurbanizowanych.

• Brak szans na uzyskanie zachęt w postaci tzw. białych certyfikatów (na podstawie ustawy o efektywności energetycznej), ponieważ progi, od których mogą być wydawane, są dla niewielkich, wiejskich przedsięwzięć zbyt wysokie.

• Brak odpowiednich preferencji podatkowych sprzyjających ekologicznym i efektywnym rozwiązaniom.

Instrumenty wsparcia dla stosowania mikrokogeneracji na rynkach europejskich

KrajInstrument wsparcia

Rodzaj instrumentu wsparcia

Wartość instrumentu wsparcia

BelgiaUlga podatkowa Ulga podatkowa 2, 830 €

Taryfa netto Płatność roczna 1,300 € - 2,400 €

Wielka Brytania

Zwolnienie z podatku VAT

Płatność z góry  1,100 € - 1,700 €

Taryfa na

energię elektryczną

Płatność roczna  1,900 € - 3,500 €

HolandiaDotacja Płatność z góry  4, 000 €

Taryfa netto  Płatność roczna 1,500 € - 4,100 €

Niemcy

Zwolnienie z podatku

ekologicznego Płatność roczna 1,200 € - 1,300 €

Taryfa na energię elektryczną

 Płatność roczna 900 € - 1,500 €

Źródło: Micro-CHP Incentives, A Delta Micro-CHP Service Report

Taryfa netto - taryfa bazująca na dwukierunkowym liczniku.

Dotacje zwykle pochodzą w całości bezpośrednio z budżetów rządowych.

Instrumenty wsparcia dla stosowania mikrokogeneracji na rynkach europejskich

• taryfa na energię elektryczną

• obniżona stawka podatku VAT na zakup produktu

• taryfa feed - in

• dotacje

• taryfa netto

• ulga podatkowa

• taryfa netto

• brak dotacji, z wyjątkiem wsparcia badań terenowych w ramach programu ogniw paliwowych

• taryfa na energię elektryczną

• zwolnienie z podatku od paliwa

• dotychczasowo brak wsparcia, ale rozważane przez Rząd

Źródło: Micro-CHP Incentives, A Delta Micro-CHP Service Report

Bariery społeczne

Z czym się Pani/Panu kojarzy pojęcie efektywność energetyczna? (dane w %)

25

8

10

12

15

18

28

38

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Nie wiem

Poprawa i ochrona środowiska naturalnego

Oszczędności finansowe wynikające zużytkowania energii

Korzystny stosunek uzyskanej energii doilości jej użycia

Ograniczenie strat energii

Odnawialne źródła energii

Efektywne wykorzystanie dostępnej energii

Oszczędzanie energii

Co 4. Polak nie ma żadnych skojarzeń z pojęciem efektywności energetycznej.

Tylko 12% badanych poprawnie definiuje efektywność energetyczną,

jako korzystny stosunek uzyskanej energii do ilości jej zużycia.

Badanie „Efektywność energetyczna w oczach Polaków” przeprowadzone przez TNS OBOP na reprezentatywnej grupie Polaków na zlecenie FREE, czerwiec 2011 r.

Co należy zrobić?

Finansowanie• Równe traktowanie wszystkich rozwiązań i podmiotów

instytucjonalnych oraz indywidualnych.• Uproszczenie procedur istniejących i wprowadzenie nowych

systemów wsparcia poprawy efektywności energetycznej.

Prawo• Uwzględnienie omawianych rozwiązań w katalogu przedsięwzięć

wpływających na poprawę efektywności energetycznej.• Uwzględnienie mikrokogeneracji i innych rozwiązań URE w

projektowanych ustawach pakietu energetycznego.

Edukacja• Przekonanie decydentów, że istnieją alternatywne rozwiązania co

do spełniania wymogów unijnych w zakresie redukcji emisji poza wielką energetyką.

• Edukacja mieszkańców o dostępnych formach poprawy efektywności energetycznej.

Konkurs „Gmina przyszłości 2011”

Konkurs ma na celu wyłonienie tych gmin, które już dziś realizują główne założenia polityki energetycznej Polski i UE poprzez wdrażanie i edukowanie nt. innowacyjnych, efektywnych i przyjaznych środowisku rozwiązań energetycznych.

Kategorie:

1. Innowacje dla Klimatu

2. Promotor innowacji

Ranking dobrych praktyk

„Ranking dobrych praktyk” to publikacja, w której opisane zostały najlepsze projekty zgłoszone do konkursu „Gmina przyszłości 2011”.

Ranking jest opublikowany na stronach:

www.kibicujklimatowi.pl

www.forumfree.pl

Dziękuję za uwagę!

V Forum Gospodarcze „Energia i Środowisko”Warszawa 8 grudnia 2011 r.