Efektywne uczenie Efektywne uczenie się,się,

a nasze zmysły. a nasze zmysły.

Style uczenia się.Style uczenia się.

Badanie percepcji w klasach Badanie percepcji w klasach trzecich.trzecich.

WprowadzenieWprowadzenieJak uczyć (się)

efektywnie: polisensorycznie, obupółkulowo, wielointeligentnie.

Żyjemy w drugiej fazie globalizacji, w której liczy się ten, kto ma najbardziej aktualne i najbardziej przydatne informacje oraz potrafi się szybko uczyć, aby aktualizować posiadaną wiedzę i kompetencje.

Umiejętność uczenia się: szybkiego i efektywnego - staje się najważniejszą umiejętnością człowieka.

Własny model Własny model rzeczywistościrzeczywistości

Model świata jest konstruowany w umyśle i nigdy nie jest tożsamy z samą rzeczywistością

Powstaje w wyniku selekcjonowania elementów rzeczywistości przez trzy podstawowe filtry:

(1)wartości i przekonania charakterystyczne dla kultury, w której żyjemy,

(2) wartości i przekonania środowiska wychowawczego (głównie domu rodzinnego)

(3) wartości i przekonania nabyte w wyniku osobistych doświadczeń i nauki

PercepcjaPercepcja Organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych w Organizacja i interpretacja wrażeń zmysłowych w

celu zrozumienia otoczenia,celu zrozumienia otoczenia, Postrzeganie - uświadomiona reakcja narządu Postrzeganie - uświadomiona reakcja narządu

zmysłowego na bodziec zewnetrzny, sposób zmysłowego na bodziec zewnetrzny, sposób reagowania, odbierania wrażenia (W.Kopaliński),reagowania, odbierania wrażenia (W.Kopaliński),

Systemy percepcyjne umożliwiają nam widzieć, Systemy percepcyjne umożliwiają nam widzieć, słyszeć, czuć. słyszeć, czuć.

Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację Percepcja w szerokim sensie oznacza rejestrację (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń środowiska (uchwycenie) przedmiotów i zdarzeń środowiska zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zewnętrznego: ich odbiór sensoryczny, zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne zrozumienie, identyfikację i określenie werbalne oraz przygotowanie do reakcji na boziec.oraz przygotowanie do reakcji na boziec.

Etapy postrzegania to procesy mózgoweEtapy postrzegania to procesy mózgowe

Jak działa nasz umysł?Jak działa nasz umysł?

Prawa półkula odpowiada za:

RytmObrazyKolory

MuzykaPlastyka

WyobraźniaPomysłowość

Lewa półkula odpowiada za:

CzytaniePisanieUczeniePodział czasuRozumowanie logiczne

Dwie półkule naszego Dwie półkule naszego mózgumózgu

Informacje są przez Informacje są przez lewą półkulę myślane lewą półkulę myślane (w słowach), (w słowach), wypowiadane, pisane, wypowiadane, pisane, czytane, odliczane.czytane, odliczane.

Lewa półkula to: Lewa półkula to: rozsądek, trzeźwy rozsądek, trzeźwy umysł, myślenie umysł, myślenie przyczynowo-przyczynowo-skutkowe, skutkowe, konsekwentne konsekwentne postępowanie.postępowanie.

Prawa półkula poznaje Prawa półkula poznaje kształty i struktury. kształty i struktury.

Syntetyzuje myślenie Syntetyzuje myślenie ze szczegółów z lewej ze szczegółów z lewej półkuli i tworzy półkuli i tworzy całościowy obraz całościowy obraz problemu.problemu.

Prawa strona Prawa strona umożliwia umożliwia rozpoznawanie rozpoznawanie ujrzanych ludzi lub ujrzanych ludzi lub rzeczy.rzeczy.

Systemy reprezentacji sensorycznej

W wyniku wieloletnich badań i analiz zachowań ludzi – opisali trzy podstawowe systemy zmysłowe (sensoryczne), za pomocą których ludzie odbierają dochodzące do nich bodźce (informacje) oraz je relacjonują (werbalizują).

Zaczęto mówić o wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie narracji świata.

Wzrokowym, słuchowym i kinestetyczno-czuciowym sposobie uczenia się. Opisano też cechy zachowania osób, u których dominuje - z tych trzech –

jeden system sensoryczny. System sensoryczny to element naszego osobistego,

specyficznego„ okablowania” neurologicznego. Jest to podstawowy, odruchowo uaktywniany preferowany zmysł, właściwy nam sposób odbierania i reagowania na informacje.

Każdy z nas odbiera informacje ze świata w sposób polisensoryczny (przy pomocy wszystkich zmysłów), ale zawsze pewien zmysł ma priorytet, jest to tzw. zmysł preferowany.

Ta preferencja uaktywnia się zwłaszcza wtedy, gdy działamy pod wpływem stresu, napięcia, zmęczenia, kiedy uczymy się nowych zachowań (wiedzy, umiejętności).

Te preferencje można zaobserwować już u kilkuletnich dzieci, ujawniają się one niezależnie od stymulacji otoczenia, jak każde naturalne predyspozycje.

Style uczenia sięStyle uczenia się

WzrokowcyWzrokowcy – Lubią wykresy, tabele, teksty zorganizowane. Lubią się uczyć poprzez patrzenie lub obserwację pokazu. Lubią opisy, pamiętają twarze, zapominają imiona, lubią robić notatki, listy rozwiązań. Koncentrację zburzy im nieporządek i ruch.

Lubią słowa:

O ile dobrze widzę.Przyjrzyjmy się temu bliżej.Widzę co masz na myśli.Oko w oko.Mam wrażenie.Stracić z oczu.Mgliste pojęcie.Jasny, świetlisty.Rzucić światło.Ten pomysł wygląda dobrze!

Style uczenia sięStyle uczenia się

SłuchowcySłuchowcy – Lubią słuchać innych lub siebie. Lubią dialog i rozmowy, unikają długich opisów, nie zauważają ilustracji, poruszają ustami i czytają po cichu. Powtarzają głośno to co napisali, dobrze pamiętają imiona, zapominają twarze. Łatwo się dekoncentrują w wyniku hałasu, „głośno myślą”, nucą, rozmawiają ze sobą

Lubią słowa:

O ile dobrze słyszę.O ile mnie uszy nie mylą.To niesłychane.Trzymać język za zębami.Głośno i wyraźnie.Dźwięczny, grać.Nadawać na falach.Ten pomysł brzmi bardzo interesująco!

Style uczenia sięStyle uczenia sięCzuciowcyCzuciowcy (kinestetycy)–(kinestetycy)– Lubią się uczyć poprzez wykonywanie i bezpośrednie zaangażowanie, lubią emocje, ruch, zapachy, smaki. Czytanie nie jest ulubionym zajęciem, ale lubią wartkie akcje. Mają kłopoty z ortografią, najlepiej pamiętają to co sami wykonali, wyobraźnia ich pracuje w ruchu, muszą się poruszać, lubią coś trzymać, podskakują z zadowolenia, gestykulują.Lubią słowa:

O ile dobrze czuję.Czuję w kościach.Położyć na tym łapę.Jednym gestem.Kiwnąć palcem.Ręka w rękę, mieć pod ręką.Świeża myślCzuję to dobrze! To ma dobry smaczek!

Preferencje sensoryczne w klasie

większość uczniów posiada umiejętność przełączania kanału odbioru informacji do aktualnych potrzeb, czyli sposobu nadawania informacji przez nauczyciela.

efektem kosztów przestrojenia zmysłu dominującego na zmysł aktywowany przez metodę pracy nauczyciela są zachowania interpretowane jako „nieuważanie”

nauczyciel dyscyplinuje uczniów – nieobecnych wzrokowców poleceniem: „patrz na mnie” lub przeszkadzających kinestetyków - „siedź spokojnie” i ... wtedy zwyczajnie uniemożliwia tym dzieciom naukę!).

wzrokowcy zaczynają coś rysować, pisać listy do kolegów, porządkować blat biurka lub patrzeć gdzieś w dal („zagapiają się”),

słuchowcy – zaczynają mruczeć, rozmawiać (z samym sobą lub innymi),

kinestetycy – wiercą się lub wykonują samoloty z papieru.

Praktyczne stosowanie wiedzy Praktyczne stosowanie wiedzy o stylach uczenia sięo stylach uczenia się

Nauczyciel modeluje „właściwy” sposób uczenia się, poprzez dobór metod pracy i typ czynności proponowanych do wykonania uczniom

Optymalne byłoby, gdyby nauczyciel co 5 - 10 minut zmieniał modalność przekazu informacji i miał świadomość, że przy zmianie sposobu niektórzy uczniowie są zmuszeni do przetransformowania docierających informacji na swój system wewnętrzny, a więc są chwilowo nieobecni – „nieuważni”

Nauczyciel winien uświadamiać sobie, że i on Nauczyciel winien uświadamiać sobie, że i on ma własny sposób preferencji zmysłowej.ma własny sposób preferencji zmysłowej.

Szkolne sukcesy bez diagnozy Szkolne sukcesy bez diagnozy percepcjipercepcji

Jak się uczyć żeby się nauczyć - Jak się uczyć żeby się nauczyć - typ czynności proponowanej uczniom

wzrokowiec Czyta, ogląda, obserwuje; Korzysta z kolorów, podkreśla Wizualizuje materiał; Tworzy mnemotechniki wzrokowe (ideogramy, obrazki,

plakaty

WIDZĘ TO

słuchowiec Słucha (głosu nauczyciela, innych, taśm), czyta na głos, czyta dramatycznie, powtarza na głos. Stawia pytania i odpowiada na nie (na głos). Uczy innych; Rapuje, rytmizuje Tworzy mnemotechniki słuchowe (wierszyki). Słucha muzyki (właściwej dla określonego stanu uczenia się: relaksującej, energetyzującej, integrującej

SŁYSZĘ TO

Wzrokowiec, słuchowiec

Ogląda filmy, tworzy prezentacje multimedialne WIDZĘ I SŁYSZĘ

kinestetyk Odpowiada pisemnie. Robi notatki, rysuje (tworzy tematyczne pocztówki) Układa fragmenty w logicznej całości. Uaktywnia fizycznie, modeluje treści na własnym ciele. „Odgrywa” (gra w role); Wykonuje eksperymenty. Wykorzystuje ruch do osiągania odpowiednich stanów dla efektywnego uczenia się: integracji, relaksu, energetyzacji (ćwiczy mięśnie uczenia się)

CZUJĘ TO

Wzrokowiec,kinestetyk

Tworzy projekty, wykonuje modele. Rysuje linie czasu, tworzy mapy mentalne. Wykorzystuje ruch do osiągania odpowiednich stanów dla efektywnego uczenia się: integracji, relaksu, energetyzacji. (ćwiczy mięśnie uczenia się)

 CZUJĘ TO

Wielozmysłowiec-o pełnym polu oercepcji

Bierze udział w dramie; Pracuje projektami; Wycieczki. Wykorzystuje ruch do osiągania odpowiednich stanów dla efektywnego uczenia się: integracji, relaksu, energetyzacji. (ćwiczy mięśnie uczenia się)

WIDZĘ, SŁYSZĘ, CZUJĘ, DZIAŁAM

Poznaj style uczenia się Poznaj style uczenia się swoich uczniówswoich uczniów

Ankieta dla klas III-analizaAnkieta dla klas III-analiza

Wyniki ankiety- klasa IIIa Wyniki ankiety- klasa IIIa

Wiekszość uczniów przyswaja obraz świata Wiekszość uczniów przyswaja obraz świata poprzez doznania polisensorycze poprzez doznania polisensorycze (wielozmysłowo),(wielozmysłowo),

50% uczniów klasy preferuje ruchowo-50% uczniów klasy preferuje ruchowo-czuciowy styl uczenia się,czuciowy styl uczenia się,

U większości uczniów dominuje lewa U większości uczniów dominuje lewa półkula mózgu,półkula mózgu,

Jedna osoba jest o dominacji prawej półkuli Jedna osoba jest o dominacji prawej półkuli mózgowej,mózgowej,

Dwie osoby sa o nieskrystalizowanej Dwie osoby sa o nieskrystalizowanej lateralizacji.lateralizacji.

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

lewa półkula prawa półkula

DK

DK-W

W

W-S

S

Wnioski dla nauczycieli Wnioski dla nauczycieli uczących w klasie III auczących w klasie III a

Stosować metody pracy angażujące wszystkie Stosować metody pracy angażujące wszystkie zmysły, poprzez działanie, doświadczenie, zmysły, poprzez działanie, doświadczenie, przeżywanie, ale także wzrok i słuchprzeżywanie, ale także wzrok i słuch

Zmieniać sposoby aktywności co 7- 10 minut,Zmieniać sposoby aktywności co 7- 10 minut, Przy działaniach wymagających ciszy-zezwalać na Przy działaniach wymagających ciszy-zezwalać na

dłuższy czas „przestrojenia się”,dłuższy czas „przestrojenia się”, Indywidualne preferencje sensoryczne uczniów Indywidualne preferencje sensoryczne uczniów

wykorzystywać w zadaniach indywidualnych,wykorzystywać w zadaniach indywidualnych, Uaktywniać półkulę prawą poprzez działania Uaktywniać półkulę prawą poprzez działania

artystyczne.artystyczne. Przy zadaniach indywidualnych korzystać z analizy Przy zadaniach indywidualnych korzystać z analizy

ankiety w zakresie określonych stylów ankiety w zakresie określonych stylów indywidualnych uczniów indywidualnych uczniów

Wyniki ankiety- klasa IIIBWyniki ankiety- klasa IIIB

U ponad 50% uczniów przeważa percepcja U ponad 50% uczniów przeważa percepcja wzrokowa,wzrokowa,

1/3uczniów klasy dysponuje dwuzmysłową 1/3uczniów klasy dysponuje dwuzmysłową preferencją postrzegania: wzrokową i preferencją postrzegania: wzrokową i słuchową na równi - 4 osoby, wzrokową i słuchową na równi - 4 osoby, wzrokową i kinestetyczną - 3 osoby,kinestetyczną - 3 osoby,

Dwie osoby są typowymi kinestetykami,Dwie osoby są typowymi kinestetykami, Wszystkie osoby w klasie wykazują Wszystkie osoby w klasie wykazują

dominację półkuli lewej, ale jedna osoba dominację półkuli lewej, ale jedna osoba preferuje obie strony w tym samym preferuje obie strony w tym samym stopniu. stopniu.

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

lewa półkula prawa półkula

DK

DK-W

W

W-S

S

Wnioski dla nauczycieli Wnioski dla nauczycieli uczących w IIIbuczących w IIIb

Jak najczęściej wykorzystywać środki wizualne Jak najczęściej wykorzystywać środki wizualne przekazu, tworzyć prezentacje multimedialne, przekazu, tworzyć prezentacje multimedialne, korzystać z filmów, wizualizować materiał,korzystać z filmów, wizualizować materiał,

W pracy artystycznej nie dbać o efekt lecz o W pracy artystycznej nie dbać o efekt lecz o realizację celu poszerzenia i rozwoju obszaru realizację celu poszerzenia i rozwoju obszaru prawej półkuli mózgowej,prawej półkuli mózgowej,

Wyzwalać inicjatywę twórczą, stymulować do Wyzwalać inicjatywę twórczą, stymulować do aktywności.aktywności.

Przy zadaniach indywidualnych korzystać z Przy zadaniach indywidualnych korzystać z analizy ankiety w zakresie określonych stylów analizy ankiety w zakresie określonych stylów indywidualnych uczniów.indywidualnych uczniów.

Kategorie stylów uczenia się Kategorie stylów uczenia się wyodrębnione w ankiecie. wyodrębnione w ankiecie.

Przenikliwy obserwator – (wzrokowiec,lewa półkula)W-Przenikliwy obserwator – (wzrokowiec,lewa półkula)W-LL

Lektor filmowy – (słuchowiec,lewa pólkula)S-LLektor filmowy – (słuchowiec,lewa pólkula)S-L Systematyczny majsterkowicz-(doznaniowiec Systematyczny majsterkowicz-(doznaniowiec

kinestetyk, lewa półkula)DK-Lkinestetyk, lewa półkula)DK-L

Niecierpliwy wizjoner-(wzrokowiec,prawa półkula)W-PNiecierpliwy wizjoner-(wzrokowiec,prawa półkula)W-P Pianista samouk - (słuchowiec,prawa półkula)S_PPianista samouk - (słuchowiec,prawa półkula)S_P Pomysłowy Dobromir - (doznaniowiec-Pomysłowy Dobromir - (doznaniowiec-

kinestetyk,prawa pólkula)DK-Pkinestetyk,prawa pólkula)DK-P

PodsumowaniePodsumowanie Znajomość stylów uczenia się i preferencji Znajomość stylów uczenia się i preferencji

sensorycznych służy pełniejszemu poznaniu sensorycznych służy pełniejszemu poznaniu uczniów oraz rozwijaniu ich umiejętności,uczniów oraz rozwijaniu ich umiejętności,

Każdy człowiek jest inny – zwykle w Każdy człowiek jest inny – zwykle w preferencjach sensorycznych jest preferencjach sensorycznych jest „kombinacją” kilku,„kombinacją” kilku,

Najefektywniej uczą się ci, którzy potrafią Najefektywniej uczą się ci, którzy potrafią rozwinąć wszystkie style uczenia się,rozwinąć wszystkie style uczenia się,

Warto korzystać ze świadomości własnych Warto korzystać ze świadomości własnych możliwości, ale również warto rozwijać i możliwości, ale również warto rozwijać i udoskonalać umiejętności, które są najmniej udoskonalać umiejętności, które są najmniej wykorzystywane. wykorzystywane.

LiteraturaLiteratura

Atlas efektywnego uczenia (się),nie Atlas efektywnego uczenia (się),nie tylko dla nauczycieli - Małgorzata tylko dla nauczycieli - Małgorzata Taraszkiewicz i Colin RoseTaraszkiewicz i Colin Rose

Jak się uczyć? – Jarosław RudniańskiJak się uczyć? – Jarosław Rudniański Poznaj style uczenia się swoich Poznaj style uczenia się swoich

uczniów-ankieta dla klas III - Anna uczniów-ankieta dla klas III - Anna Cieślik i Kamil Madeja-Bień (wyd. Cieślik i Kamil Madeja-Bień (wyd. Nowa era)Nowa era)

Psychologia dla nauczycieli – Dawid Psychologia dla nauczycieli – Dawid FontanaFontana