Olaf Brzeski

Dzieci z jeziOra

Bunkier Sztuki 2012

ilustracje: Olaf Brzeski

Dzieci z jeziOra

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

4

edward miał siedem lat, kiedy ojciec po raz pierw-szy zabrał go na wakacje. Tata edwarda mieszkał w wielkim mieście i zajmował się wielkimi spra-wami. Dlatego widywali się rzadko.Latem pojechali do drewnianego domu otoczonego ogrodem. za siatką znajdowało się jezioro. Ojciec natychmiast zamknął furtkę na klucz i powiedział, że edward pod żadnym pozorem nie może zbliżać się do wody. chłopcu wcale to nie przeszkadzało, bo na długo przed wyjazdem tata opowiedział mu jak to będą wspinać się na drzewa, puszczać kółka, kopać piłkę, strzelać z łuku, a wieczorem rozpalą ognisko. Tak powiedział, a potem wsiadł do swoje-go wspaniałego srebrnego samochodu.Stało się jednak inaczej. Ojciec pracował do póź-na, a potem spał długo i prosił, aby go nie budzić. W ciągu dnia, owszem, wypuścił strzałę i kopnął piłkę, ale większość czasu spędzał, śledząc wykresy splątane na ekranie. jego telefon dzwonił bez prze-rwy. jakiś niedobry „człowiek z daleka” nieustan-nie poganiał ojca. Ojciec odpowiadał, że niedługo skończy pracę i akcelerator ruszy. Potem siadał na tarasie, uderzał w klawisze i zerkał na bawiącego się edwarda.

6

Przez pierwsze dni ich wspólnego wyjazdu chłopiec bawił się w centralnej części ogrodu – posyłał strzały w kierunku gałęzi i celował piłką do bramki, której nikt nie bronił. Po drugiej stro-nie siatki dokazywali inni chłopcy. Było ich czte-rech albo pięciu. Przychodzili tuż przed zmrokiem. Ojciec widział tylko ich sylwetki, chude i spłasz-czone, jakby w pośpiechu wykrojone z cienia.

8

Pewnego wieczoru edward zapy-tał ojca, czym tak naprawdę się zajmuje i co to takiego ten akce-lerator. Ojciec odpowiedział, że jest fizykiem i rozpędza cząst-ki. Oczy chłopca zrobiły się wiel-kie, a ojciec rzekł:– cały świat zrobiony jest z cząst ek. Takich malutkich kru-szynek. a akcelerator to taka maszyna, która zmienia cząstki w strumień. Dzięki niemu stru-mień płynie coraz szybciej i szyb-ciej. Sęk w tym, że teraz nam się zepsuł i próbujemy go naprawić. Koledzy w instytucie potrzebują moich wyliczeń, rozumiesz?

10

11

edward pomyślał chwilę i zapytał, czy mógłby cza-sem przejść za siatkę, nad jezioro. Poznał fajnych chłopaków i chciałby bawić się z nimi, jeśli oczywi-ście może.– Oczywiście, że możesz – odparł ojciec. – Niech przyjdą do nas na działkę. Nie ty do nich, ale oni do nas. Nie chcę, żebyś zbliżał się do wody.– ale oni pływają cały czas! Tak mówią. Pływają w jeziorze od dawna.– Może są starsi od ciebie? Myślę, że rodzice two-ich przyjaciół powinni się zastanowić nad tym, co robią ich dzieci. Niech ci chłopcy przyjdą do nas. Źle im będzie? Powiedz sam…edward spuścił głowę, jak zawsze, kiedy próbo-wał pogodzić się z losem. Wspiął się na kolana ojca, mocno go objął i rzekł:– No ale tato, tato, oni mówią, że nie mogą przyjść. Mówią, że nie mogą odchodzić od wody. Mówią, że na to jest za późno.

Ojciec mu nie odpowiedział. Położyli się razem na łóżku. Tata edwarda opowiadał chłopcu o cząstkach, o tym, jak rozpędzają się coraz szybciej i szybciej, wyprzedzając po kolei najlepszych biegaczy: geparda i strusia pędziwiatra. Pędzą przez czas i prze-strzeń, śmieją się uradowane tym, że nikt nigdy ich nie dogoni.z czasem ojciec zauważył, że edward już nie in-teresuje się łukiem, piłką i drzewem, tylko czeka na kolegów. zjawiali się wraz z zachodem słońca. Szeptali przez siatkę, coś sobie pokazywali. Ojciec obserwował ich z tarasu. W końcu odłożył laptopa i zszedł na rozgrzaną trawę. edward klęczał po jednej stronie siatki, chłopcy po drugiej. Najwyż-szy z nich rysował coś patykiem na ziemi. Gdy ojciec zbliżył się do niego, chłopcy poderwali się i rozbiegli niczym spłoszone zwierzęta. Najwyższy chłopiec wskoczył do wody, niemal bez plusku.

12

13

Wieczorem edward zapytał:– Tato, a czy cząstki mogą się rozpędzić do świata pomiędzy?– cóż, nie wiem za bardzo co to ten świat pomię-dzy – odpowiedział ojciec. – No bo chłopcy mówili mi, że są trzy światy, wiesz tatusiu? Ten, w którym jesteśmy my, ten do którego poszła babcia i jeszcze jeden, ten na dnie jeziora.Ojciec zwalczył w sobie ukłucie niepokoju i odpo-wiedział, że nigdy o takim świecie nie słyszał, ale jeśli rzeczywiście istnieje, to kto jak kto, ale stru-mień cząstek na pewno tam dotrze. Potem opowie-dział jeszcze raz jak cząstki lubią się rozpędzać i zamilkł w połowie historii, zasłuchany w spokoj-ny oddech śpiącego syna. zrobił sobie kawę i usiadł przed komputerem. Śledził skomplikowane ciągi cyfr, poprawiał tabele, wykręcał wykresy, aż zasnął z głową złożoną na klawiaturze.

Obudziło go pluśnięcie. jakby ktoś wrzucił wielki kamień do jeziora. Poderwał się znad komputera i zszedł do sypialni. Łóżko edwarda było pu-ste. Nawoływał syna, ale dom odpowiedział ciszą. Przerażony i bosy wybiegł do ogrodu. Przeskoczył przez siatkę i znalazł się nad jeziorem. Wszedł po pas do chłodnej wody. Wołał raz za razem: „edward, edward!”. już chciał nurkować, gdy dostrzegł znajomą sylwetkę, kucającą niedaleko przy brzegu.Porwał edwarda w ramiona i poniósł go w stronę domu. chłopiec był mokry. Ojciec mówił, że bardzo go przeprasza i przenigdy nie dopuści do czegoś podobnego. z każdym krokiem edward robił się coraz cięższy. Ojciec w końcu postawił go na ziemi i krzyknął z przerażenia. To nie był edward, lecz jeden z tamtych chłopców. Bardzo blady, o skórze jak łuska i rybich oczach.

15

14

– i co? – zapytał drwiąco tamten chłopiec. – coś głupi narobił? Teraz edward bawi się z nami! i będzie się bawił z nami! już zawsze! – skrzeknął i skoczył ponad siatką. rozeszły się kręgi na wodzie.

16 17

Ojciec chwycił za telefon, ale ręka zamarła mu nad klawiaturą. już wiedział, co powinien zrobić. czy cząstki mogą się rozpędzić do świata pomiędzy?Ojciec wsiadł do swojego pięknego, srebrnego sa-mochodu. Przejechał przez ogród, miażdżąc krzaki. Skręcił w stronę jeziora i zatrzymał się, nie gasząc silnika. Wybrał numer pogotowia ratunkowego. De-nerwował się, bo musiał długo czekać na połączenie. zgłosił wypadek, podał adres. Wyrzucił telefon.Piękny, srebrny samochód popędził po trawie i przebił się przez siatkę. „Oby zdążyli”, pomyślał ojciec, a gdy uderzył w taflę jeziora, wydało mu się, że jest tylko cząsteczką w strumieniu i pędzi przed siebie, w mrok.

Ocknął się w ogrodzie. Słońce stało wysoko. Mię-dzy drzewami bawił się edward i chłopcy z jeziora. Ojciec ruszył w ich kierunku. Nawoływał syna. Obiecywał, że od dzisiaj wszystko będzie inaczej. Spędzą razem resztę wakacji. Będą się bawić od rana do wieczora. edward odpowiedział:– Mówiłeś tak już wcześniej! Okłamałeś mnie.Pochwycił łuk i wystrzelił strzałę w powietrze. chłopcy z jeziora głośno się zaśmiali! Ojciec rozej-rzał się i pojął, że ogród nie do końca jest ogrodem. Powietrze było gęste jak woda. Między gałęziami wiły się rybie kształty. Od północy nadciągała czarna chmura. Grzmiało.

22

– Lepiej chodźmy stąd! – wołał ojciec. – To nie są twoi przyjaciele!– a ty? jesteś moim przyjacielem? – zapytał edward drwiąco, ale opuścił łuk.– Tak. Przyjaciele popełniają błędy. Potem próbują je naprawić. ja… – chciał jeszcze coś powiedzieć, ale głos uwiązł mu w gardle. chmura na północy nie była chmurą, lecz ogromną rybą o złośliwych oczach, z paszczą pełną płomieni. Sunęła prosto na nich. a chłopcy z jeziora próbowali zająć edwarda zaba-wą…Ojciec podbiegł do nich i chwycił syna w ramiona. edward bronił się ze wszystkich sił. Wołał, że tylko tutaj będzie szczęśliwy. Ojciec szepnął:– czasem nawet ten, kto do tej pory kłamał, raz może powiedzieć prawdę. Synku, patrz!

25

Straszny potwór był tuż przed nimi i edward przestał się wyrywać. Ojciec skoczył. Stało się dokładnie to, co prze-widywał. Wybili się lekko i popłynęli ku górze. Mijali małe rybki między gałęziami. chłopcy z jeziora wygrażali sinymi pięściami. Najwyższy z nich, o wielkich oczach i cienkich ustach, próbował schwycić ojca za kostkę. za późno. Ojciec i syn popłynęli ku górze. Głodna paszcza zamknęła się tuż poniżej.Żaden z nich nie pamiętał, co się potem stało. czyje ręce wyciągnęły ich z jeziora? jak znaleźli się w tym jasnym korytarzu? Kto otulił ich kocami i przyniósł herbatę? To było nieważne. Ojciec nie wypuszczał syna z ramion, a syn nie chciał być z nich wypuszczony. Świeciło mocne światło.– Tato, a w którym świecie teraz jesteśmy? W naszym, czy tym, co babcia?Były to pierwsze słowa, jakie wypowiedział tej nocy. Ojciec zamilkł z otwartymi ustami. Postacie w bieli krążyły za-aferowane między licznymi pokojami. Panowała cisza. Ojciec chciał zobaczyć, dokąd prowadzi korytarz. co jest za oknem? edward przytrzymał go za rękę.– Nie wiem, gdzie jesteśmy – odpowiedział ojciec. –ale ważne, że jesteśmy razem.

27

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ..

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .

.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . ...

Dzieci z jezioraautor: Łukasz Orbitowski ilustracje: Olaf

Brzeski Pomysłodawczyni i redaktorka serii: anna Bargiel Konsultacja merytoryczna:

dr Monika Nęcka redakcja i korekta: Karolina Więckowska Projekt graficzny i skład: agata

Biskup iSBN: 978-83-62224-17-3 Wydawca: Galeria Sztuki Współczesnej Bunkier Sztuki,

31-011 Kraków, pl. Szczepański 3a, tel.: +48 12 422 40 21, +48 12 422 10 52, fax: +48 12 421 83 03, www.bunkier.art.pl, sekretariat@bunkier.art.pl, Dyrektor: Piotr

cypryański Nakład: 1000 sztuk, Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa

Narodowego, Książka jest dostępna na licencji creative commons: Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0. Treść licencji jest dostępna na stronie: www.creativecommons.

org/licenses/by-sa/3.0

28

Dzieci z jeziora to bajka o chłopcu, który spędzał lato ze swoim ojcem i o tym,

że cały świat zbudowany jest z cząstek. To także opowieść o prawdziwej przyjaźni. Seria Małego Klubu Bunkra Sztuki to cykl książek dla dzieci powstający we współ-pracy zaproszonych autorów i artystów wizualnych. Książki wpisują się w trady-cję tak zwanych picture books, w których ilustracje i tekst są równie ważne i pozo-stają ze sobą w dialogu. ukasz Orbitowski

(ur. 1977) Pisarz i publicysta. Laureat licznych nagród i stypendiów. Mieszka w Krakowie i Kopenhadze. Olaf Brzeski (ur. 1975) Studiował rzeźbę w aSP we

Wrocławiu. Dwukrotny stypendysta Młodej Polski. Brał udział w wielu wystawach indywidualnych i zbiorowych. Mieszka

i pracuje we Wrocławiu.Książka rekomendowana starszym dzieciom