DYREKTYWA MASZYNOWAWydanie zaktualizowane

Wprowadzanie maszyn na rynek Unii Europejskiej Wymagania techniczneFUNDUSZ WSPPRACY WARSZAWA 1999

Dokument Wsplnot Europejskich opublikowany w niniejszej ksice zosta przetumaczony z oryginau w jzyku angielskim opublikowanego w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich za zgod jego wydawcy, Biura Oficjalnych Publikacji Wsplnot Europejskich, L-2985 Luksemburg. Oryginalny dokument Wsplnoty Europejskie 1998 Polskie tumaczenie Fundusz Wsppracy 1999

Opracowanie merytoryczne i redakcyjne Anna Hutyra

ISBN 83-87116-96-3

Opracowanie graficzne i przygotowanie do druku Roman Gowinkowski/STUDIO S

Druk Goetz - Druk

Wydawca Fundusz Wsppracy, 00-400 Warszawa, ul. Nowy wiat 6/12

SPIS TRECIWPROWADZENIE ROZDZIA I Zakres obowizywania, wprowadzanie na rynek i swoboda przepywu ROZDZIA II Procedury oceny zgodnoci ROZDZIA III Oznaczenie CE ROZDZIA IV Postanowienia kocowe ZACZNIK I Podstawowe wymogi w zakresie bezpieczestwa i ochrony zdrowia dotyczce konstrukcji i produkcji maszyn oraz urzdze bezpieczestwa 2. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia dla niektrych kategorii maszyn 3. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczeglnym zagroeniom zwizanym z przemieszczaniem si maszyn 4. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczeglnym zagroeniom zwizanym z podnoszeniem 5. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia dla maszyn przewidzianych do prac podziemnych 6. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczeglnym zagroeniom zwizanym z podnoszeniem i przemieszczaniem osb 82 80 68 54 50 22 1. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia 23 7 15 19 20 5

3

ZACZNIK II ZACZNIK III ZACZNIK IV

[Tre deklaracji zgodnoci EC] Oznaczenie zgodnoci CE Rodzaje maszyn i ich urzdze bezpieczestwa wymagajce zastosowania procedur, o ktrych mowa w Artykule 8(2) (b) i (c)

86 89

90 93 96

ZACZNIK V ZACZNIK VI

Deklaracja zgodnoci EC Badanie typu EC pastwa czonkowskie przy notyfikowaniu jednostek

ZACZNIK VII Minimalne kryteria brane pod uwag przez 99 101 Tabela korelacyjna 103

ZACZNIK VIII ZACZNIK IX

4

WprowadzenieJedn z najduej utrzymujcych si barier, ktre utrudniaj swobodny przepyw towarw w ramach Wsplnego Rynku Unii Europejskiej jest odmienno regulacji technicznych w poszczeglnych pastwach czonkowskich. Pocztkowo Wsplnota Europejska staraa si ujednolica te rozbiene przepisy, wydajc akty prawne (dyrektywy) bardzo szczegowo opisujce rnorodne wymogi techniczne, ktre musiay spenia poszczeglne grupy produktw. Ta metoda okazaa si jednak bardzo powolna i nieskuteczna. Od 1985 r. rozpoczto stosowanie tzw. Nowego Podejcia do harmonizacji regulacji technicznych we Wsplnocie. Jego istota sprowadza si do kilku podstawowych regu: - harmonizacji podlegaj wycznie podstawowe wymagania zwizane z bezpieczestwem, zdrowiem i ochron rodowiska, - produkt, ktry spenia te wymagania i oznaczony jest znakiem CE ma prawo by wprowadzony na rynek dowolnego pastwa czonkowskiego Wsplnoty, - przyjmuje si, e produkt spenia podstawowe wymagania rwnie wtedy, gdy wytwarzany jest zgodnie z odpowiednimi normami technicznymi zharmonizowanymi na szczeblu europejskim (normy EN). Do chwili obecnej Unia Europejska wprowadzia kilkanacie dyrektyw Nowego Podejcia precyzujcych podstawowe wymagania w odniesieniu do duych grup wyrobw. Jedn z nich jest Dyrektywa Maszynowa, ktrej polskie tumaczenie jest przedmiotem niniejszej publikacji.5

***Tekst bdcy przedmiotem niniejszej publikacji stanowi tumaczenie na jzyk polski

Dyrektywy 98/37/EC Parlamentu Europejskiego i Rady z 22 czerwca 1998 r. o zblieniu praw pastw czonkowskich odnoszcych si do maszyn (OJ L207, 23.07.1998, p.1)

Dyrektywa niniejsza uchyla i zastpuje poprzednio obowizujc dyrektyw 89/392/EEC wraz ze zmianami w dyrektywach 91/368/EEC, 93/44/EEC, 93/68/EEC.

Pominito preambu do dyrektywy.

Tekst niniejszy jest tekstem nieoficjalnym. Zosta wydany w celu uatwienia polskim przedsibiorstwom dostpu do obowizujcych w Unii Europejskiej przepisw prawnych.

Skrt OJ oznacza Official Journal of the European Communities (Dziennik Urzdowy Wsplnot Europejskich)

6

ROZDZIA IZakres obowizywania, wprowadzanie na rynek i swoboda przepywu

Artyku 11. Dyrektywa niniejsza ma zastosowanie do maszyn, okrelajc dla nich podstawowe wymogi w zakresie bezpieczestwa i ochrony zdrowia, zgodnie z opisem w Zaczniku I. Naley j rwnie stosowa do urzdze bezpieczestwa, wprowadzanych na rynek oddzielnie. 2. Na uytek niniejszej Dyrektywy: (a) termin maszyna oznacza bdzie: - zestaw poczonych wzajemnie czci lub podzespow, z ktrych przynajmniej jeden jest ruchomy, przy czym odpowiednie czony wykonawcze, obwody sterowania i zasilania itp., poczone s w cao dla wykonania konkretnej czynnoci, szczeglnie dla przetwarzania, obrbki, przemieszczania lub pakowania materiaw, - zesp maszyn poczonych i sterowanych tak, aby suc do osignicia tego samego celu funkcjonoway jako jedna cao, - sprzt wymienny, modyfikujcy funkcjonowanie maszyn, umieszczany na rynku w celu zamontowania go w maszynie lub szeregu rnych maszyn lub w cigniku, przez samego obsugujcego, o ile sprzt ten nie jest czci zapasow lub narzdziem;7

(b) urzdzenia bezpieczestwa oznaczaj element maszyny nie bdcy sprztem zamiennym, oferowany na rynku przez producenta lub jego upowanionego przedstawiciela ustanowionego we Wsplnocie, dla wypenienia podczas eksploatacji funkcji zabezpieczajcej, ktrej niespenienie zagraa bezpieczestwu lub zdrowiu osb naraonych na dziaanie maszyny. 3. Wyklucza si z zakresu obowizywania niniejszej Dyrektywy, co nastpuje: - maszyny bezporednio napdzane jedynie si mini ludzkich, chyba, e s to maszyny przeznaczone do podnoszenia i opuszczania adunkw, - maszyny o zastosowaniu medycznym w bezporednim kontakcie z pacjentami, - maszyny specjalne stosowane w wystawach lub placach zabaw, - koty parowe, zbiorniki i zbiorniki cinieniowe, - maszyny zaprojektowane specjalnie dla zastosowania w urzdzeniach jdrowych, mogce w przypadku awarii emitowa promieniowanie radioaktywne, - rda promieniowania radioaktywnego bdce czci maszyny, - bro paln, - rurocigi i zbiorniki do przechowywania benzyny, oleju napdowego, pynw (cieczy lub gazw) atwopalnych i substancji niebezpiecznych, - rodki transportu, tj. pojazdy wraz z przyczepami przeznaczone wycznie do przewozu osb drog powietrzn, w sieci drogowej, kolejowej lub wodnej, jak rwnie rodki transportu w zakresie w jakim przeznaczone s one do transportowania towarw drog komunikacji powietrznej, w sieci drg publicznych, kolej oraz w transporcie wodnym. Wykluczeniu spod dyrektywy nie podlegaj pojazdy wykorzystywane w przemyle wydobywczym.8

- jednostki penomorskie oraz ruchomy sprzt do poszukiwa/wierce przybrzenych wraz z wyposaeniem na ich pokadzie, - wycigi linowe, w tym koleje linowe dla publicznego lub prywatnego transportu osb, - cigniki rolnicze i lenicze, zgodnie z ich okreleniem w artykule 1(1) Dyrektywy Rady 74/150/EEC(1), - maszyny specjalnie zaprojektowane i wykonane dla wojska lub policji, - dwigi na stae obsugujce okrelone pitra budowli i budynkw, wyposaone w kabin posuwajc si midzy sztywnymi prowadnicami odchylonymi pod ktem wikszym ni 15 stopni od poziomu, zaprojektowane dla przewozu: - osb; - osb i towarw; - samych towarw, jeeli kabina jest dostpna, tzn. moe do niej bez trudu wsi osoba, oraz wyposaona w urzdzenia sterujce wewntrz kabiny, lub w zasigu osoby znajdujcej si w niej, - rodki transportu osb wykorzystujce pojazdy szynowe napdzane poprzez mechanizm zbatkowy, - grniczy sprzt wycigowy, - podnoniki teatralne, - maszyny podnoszce stosowane na placach budowy przeznaczone do podnoszenia osb lub osb i towarw. 4. W przypadkach, gdzie zagroenia dotyczce maszyn lub ich urzdze bezpieczestwa, opisywane w niniejszej Dyrektywie, s w caoci lub w czci objte szczegowymi dyrektywami Wsplnoty, niniejsza Dyrektywa nie bdzie obowizywaa lub przestanie obowizywa, w odniesieniu do tych maszyn lub tych urzdze bezpieczestwa, oraz tych zagroe, od momentu wdroenia wspomnianych dyrektyw szczegowych.9

5. W przypadku maszyn, gdzie charakter zagroe jest gwnie pochodzenia elektrycznego, zastosowanie bdzie miaa wycznie Dyrektywa 73/23/EEC(2).

Artyku 21. Pastwa czonkowskie podejm wszelkie odpowiednie dziaania zapewniajce, e maszyny i ich urzdzenia bezpieczestwa objte niniejsz Dyrektyw bd umieszczane na rynku i oddawane do eksploatacji tylko, jeli po waciwej instalacji, konserwacji i podczas eksploatacji zgodnej z przeznaczeniem, nie bd zagraay zdrowiu lub bezpieczestwu osb, oraz, w odpowiednich przypadkach, zwierzt domowych i majtku. 2. Dyrektywa niniejsza nie bdzie miaa wpywu na uprawnienie pastw czonkowskich do ustanawiania wymogw jakie, przestrzegajc ustale Traktatu, uznaj za konieczne dla zapewnienia osobom, a w szczeglnoci pracownikom, ochrony podczas korzystania z rzeczonych maszyn i ich urzdze bezpieczestwa, o ile nie bdzie to oznaczao ich modyfikacji w sposb nieuwzgldniony w niniejszej Dyrektywie. 3. Podczas targw, wystaw, pokazw, itp. pastwa czonkowskie nie bd zabraniay prezentowania maszyn i ich urzdze bezpieczestwa nie speniajcych postanowie niniejszej Dyrektywy, o ile widoczne oznaczenie jasno informuje, e maszyny i urzdzenia te nie speniaj wymogw i nie zostan dopuszczone do obrotu a do chwili ich spenienia przez producenta lub jego autoryzowanego przedstawiciela ustanowionego we Wsplnocie. Podczas pokazw naley zapewni ochron osb poprzez odpowiednie rodki bezpieczestwa.

10

Artyku 3Maszyny i ich urzdzenia bezpieczestwa objte niniejsz Dyrektyw powinny spenia podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia wyszczeglnione w Zaczniku I.

Artyku 41. Pastwa czonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrudnia wprowadzania na rynek i do uytku maszyn i ich urzdze bezpieczestwa, ktre speniaj wymogi niniejszej Dyrektywy. 2. Pastwa czonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrudnia wprowadzania na rynek maszyn, co do ktrych producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie owiadczy zgodnie z Zacznikiem II(B), e maj by wczone do maszyn, lub montowane do innych maszyn tak, aby stanowi maszyny objte niniejsz Dyrektyw, oprcz przypadkw, gdy te maszyny lub urzdzenia bezpieczestwa mog funkcjonowa samodzielnie. W znaczeniu stosowanym w trzecim akapicie Artykuu1(2)(a), sprzt wymienny musi by w kadym przypadku opatrzony oznaczeniem CE, oraz posiada towarzyszc deklaracj zgodnoci EC, o ktrej mowa w Zaczniku II(A). 3. Pastwa czonkowskie nie mog zabrania, ogranicza ani utrudnia umieszczania na rynku urzdze bezpieczestwa, okrelonych w Artykule 1(2), ktrym towarzyszy deklaracja zgodnoci EC ze strony producenta lub jego autoryzowanego przedstawiciela ustanowionego we Wsplnocie, o ktrej mowa w Zaczniku II(C).

11

Artyku 51. Pastwa czonkowskie bd uznaway za odpowiadajce wszystkim postanowieniom niniejszej Dyrektywy, w tym procedurom sprawdzania zgodnoci opisanym w Rozdziale II: - maszyny posiadajce oznaczenie CE, ktrym towarzyszy deklaracja zgodnoci EC wzmiankowana w Zaczniku II(A), - urzdzenia bezpieczestwa, ktrym towarzyszy Deklaracja Zgodnoci EC, wzmiankowana w Zaczniku II(C). W razie braku zharmonizowanych norm, pastwa czonkowskie podejm wszelkie kroki, jakie uznaj za konieczne dla zwrcenia uwagi zainteresowanych stron na dotychczasowe krajowe normy techniczne i specyfikacje uznane za istotne lub wane dla waciwego wdroenia podstawowych wymogw bezpieczestwa i ochrony zdrowia opisanych w Zaczniku I. 2. W przypadkach, gdy norma krajowa odpowiadajca normie zharmonizowanej, ktrej symbol opublikowany zosta w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich, obejmuje jeden lub wicej z podstawowych wymogw bezpieczestwa, maszyny i ich urzdzenia bezpieczestwa skonstruowane zgodnie z t norm bd uznawane za speniajce odpowiednie podstawowe wymogi. Pastwa czonkowskie maj obowizek publikowania symboli norm krajowych odpowiadajcych normom zharmonizowanym. 3. Pastwa czonkowskie zapewni podjcie odpowiednich rodkw w celu umoliwienia czynnikom spoecznym uzyskania na poziomie oglnokrajowym wpywu na proces przygotowywania i kontrolowania norm zharmonizowanych.

12

Artyku 61. W przypadkach, gdy pastwo czonkowskie lub Komisja uzna, e normy zharmonizowane, o ktrych mowa w Artykule 5(2) niecakowicie speniaj podstawowe wymogi, o ktrych mowa w Artykule 3, Komisja lub odpowiednie pastwo czonkowskie wniesie spraw przed komitet ustanowiony w ramach Dyrektywy 83/189/EEC, podajc przyczyny takiego kroku. Komitet niezwocznie wyda sw opini. Po otrzymaniu opinii komitetu, Komisja powiadomi pastwa czonkowskie o tym, czy zachodzi konieczno usunicia tych norm z publikowanej informacji wspomnianej w Artykule 5(2). 2. Zostanie powoany komitet stay, zoony z przedstawicieli pastw czonkowskich, pod przewodnictwem przedstawiciela Komisji. Komitet stay opracuje swe wasne zasady proceduralne. Kada kwestia dotyczca wdroenia i praktycznego zastosowania niniejszej Dyrektywy moe zosta wniesiona przed komitet stay, zgodnie z nastpujc procedur: Przedstawiciel Komisji przedoy komitetowi projekt zalecanych rodkw. Komitet wyda sw opini o projekcie, w ramach czasowych, jakie moe wyznaczy przewodniczcy, zgodnie z pilnoci danej sprawy. Jeli okae si to konieczne, komitet podejmie decyzj drog gosowania. Opinia ta zostanie zapisana w protokole; ponadto, kademu z pastw czonkowskich bdzie przysugiwao prawo do wniesienia swego stanowiska do protokou. Komisja rozpatrzy z najwysz uwag opini przedstawion przez komitet. Poinformuje ona komitet o sposobie uwzgldnienia tej opinii.

13

Artyku 71. W przypadkach, gdy pastwo czonkowskie uzna, e maszyny z oznaczeniem CE lub urzdzenia bezpieczestwa, ktrym towarzyszy deklaracja zgodnoci EC, przy ich stosowaniu zgodnie z przeznaczeniem mog stanowi zagroenie dla osb, lub, w odpowiednich przypadkach, dla zwierzt lub majtku, pastwo podejmie wszelkie odpowiednie rodki dla usunicia takich maszyn lub urzdze bezpieczestwa z rynku, zabronienia ich wprowadzania na rynek, oddawania do eksploatacji lub uywania, oraz dla ograniczenia ich swobodnego przepywu. Pastwa czonkowskie niezwocznie powiadomi Komisj o podjciu tego rodzaju rodkw, wskazujc na przyczyn swej decyzji i w szczeglnoci na to, czy niezgodno wynika z: (a) niespenienia podstawowych wymogw, o ktrych mowa w Artykule 3; (b) niewaciwego zastosowania norm opisanych w Artykule 5(2); (c) brakw w samych normach, o ktrych mowa w Artykule 5(2). 2. Komisja niezwocznie podejmie rozmowy z zainteresowanymi stronami. Tam, gdzie Komisja uzna, po wspomnianych rozmowach, e podjte rodki s uzasadnione, natychmiast poinformuje o tym pastwo czonkowskie, ktre podjo inicjatyw oraz inne pastwa czonkowskie. W przypadku, gdy Komisja uzna, po wspomnianych rozmowach, e dziaanie jest nieuzasadnione, natychmiast powiadomi o tym pastwo czonkowskie, ktre podjo inicjatyw oraz producenta lub jego upowanionego przedstawiciela ustanowionego we Wsplnocie. W przypadku, gdy decyzja, o ktrej mowa w punkcie 1 podjta zostaa w oparciu o braki w samych normach, a pastwo czonkowskie podejmujce decy14

zj podtrzymuje swe stanowisko, Komisja niezwocznie powiadomi komitet, dla podjcia dziaa, o ktrych mowa w Artykule 6(1). 3. W przypadku, gdy: - maszyny nie speniajce wymogw posiada bd oznaczenie CE, - urzdzeniu bezpieczestwa, ktre nie spenia wymogw, towarzyszy deklaracja zgodnoci EC, waciwe pastwo czonkowskie podejmie odpowiednie dziaania przeciw osobie lub podmiotowi, ktry umieci oznaczenie lub sporzdzi deklaracj, o czym powiadomi Komisj i inne pastwa czonkowskie. 4. Komisja zapewni, aby pastwa czonkowskie byy informowane o przebiegu i wynikach tego postpowania.

ROZDZIA IIProcedury oceny zgodnoci

Artyku 81. Producent, lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie ma obowizek, w celu zawiadczenia o zgodnoci maszyn i ich urzdze bezpieczestwa z niniejsz Dyrektyw, sporzdza dla wszelkich maszyn oraz urzdze bezpieczestwa deklaracj zgodnoci EC, na podstawie wzoru podanego w Zaczniku II, A lub C, odpowiednio.

15

Ponadto, w odniesieniu do samych maszyn, producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie ma obowizek umieci na nich oznaczenie CE. 2. Przed umieszczeniem maszyny na rynku, producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie: (a) jeli maszyna nie figuruje w Zaczniku IV, opracuje dokumentacj przewidzian w Zaczniku V; (b) jeli maszyna figuruje w Zaczniku IV, a jej producent nie spenia, lub spenia jedynie czciowo, normy, o ktrych mowa w Artykule 5(2) lub jeli normy takie nie istniej, przedstawi egzemplarz maszyny do bada typu EC, o ktrych mowa w Zaczniku VI; (c) jeli maszyna figuruje w Zaczniku IV i jest produkowana zgodnie z normami, o ktrych mowa w Artykule 5(2): - opracuje dokumentacj, o ktrej mowa w Zaczniku VI i przekae j jednostce notyfikowanej, ktra niezwocznie potwierdzi otrzymanie dokumentacji i zatrzyma j, lub - przekae dokumentacj, o ktrej mowa w Zaczniku VI jednostce notyfikowanej, ktra jedynie potwierdzi, e normy, o ktrych mowa w Artykule 5(2) zostay zastosowane poprawnie, i wystawi dokumentacji zawiadczenie poprawnoci, lub - przedoy egzemplarz maszyny do badania typu EC, o ktrym mowa w Zaczniku VI. 3. W przypadkach, gdy ma zastosowanie pierwszy akapit punktu 2(c), bdzie miao take zastosowanie pierwsze zdanie punktu 5 i punkt 7 Zacznika VI. W przypadkach, gdy ma zastosowanie drugi akapit punktu 2(c), zastosowanie bd rwnie miay punkty 5, 6 oraz 7 Zacznika VI. 4. W przypadkach, gdy ma zastosowanie punkt 2(a) oraz pierwszy i drugi akapit punktu 2(c), deklaracja zgodnoci EC powinna16

stwierdza wycznie zgodno z podstawowymi wymogami niniejszej Dyrektywy. W przypadkach, gdy ma zastosowanie punkt 2(b) oraz trzeci akapit punktu 2(c), deklaracja zgodnoci EC powinna stwierdza zgodno z egzemplarzem poddanym badaniu typu EC. 5. Urzdzenia bezpieczestwa bd poddawane postpowaniu certyfikacyjnemu dla maszyn zgodnie z punktami 2, 3 i 4. Ponadto, podczas badania typu EC, jednostka notyfikowana potwierdzi zdolno urzdzenia bezpieczestwa do speniania funkcji zabezpieczajcych deklarowanych przez producenta. 6. (a) W przypadkach, gdy maszyny podlegaj innym dyrektywom, dotyczcym innych aspektw, ktre rwnie przewiduj naniesienie oznaczenia CE, bdzie ono oznaczao, e zakada si i maszyna spenia rwnie postanowienia tych innych dyrektyw. (b) Jednak w przypadkach, gdy jedna lub wicej z tych dyrektyw zezwala producentowi w okresie przejciowym na dokonanie wyboru przyjtych wymogw, do ktrych ma si stosowa, oznaczenie CE bdzie oznaczao zgodno jedynie z dyrektywami zastosowanymi przez producenta. W takim przypadku, odnoniki do zastosowanych dyrektyw, zgodnie z tekstem opublikowanym w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich, musz zosta zamieszczone w dokumentach, napisach ostrzegawczych lub instrukcjach wymaganych dyrektywami i towarzyszcych maszynom. 7. W przypadkach, gdy ani producent, ani jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie nie wypeni obowizkw wymienionych w punktach 1 - 6, obowizki te spadaj na kad osob umieszczajc maszyn lub urzdzenie zabezpieczajce na rynku Wsplnoty. Te same obowizki dotycz kadej osoby17

dokonujcej montau maszyny, lub jej czci, oraz urzdze bezpieczestwa rozmaitego pochodzenia, lub budujcej maszyny bd urzdzenia bezpieczestwa dla wasnego uytku. 8. Obowizki wyszczeglnione w punkcie 7 nie bd dotyczyy osb montujcych do maszyny lub cignika sprzt wymienny, zgodny z Artykuem 1, o ile czci pasuj wzajemnie, a kady z elementw skadowych gotowej maszyny nosi oznaczenie CE i towarzyszy mu deklaracja zgodnoci EC.

Artyku 91. Kade z pastw czonkowskich ma obowizek informowa Komisj i pozostae pastwa czonkowskie o jednostkach zatwierdzonych, ktre wyznaczyo do przeprowadzania procedury, o ktrej mowa w Artykule 8, wraz z wyszczeglnieniem zakresu przydzielonych im zada i numerami identyfikacyjnymi przydzielonymi im wczeniej przez Komisj. Komisja opublikuje w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich list jednostek notyfikowanych, ich numery identyfikacyjne oraz zakres czynnoci, dla ktrych zostay notyfikowane. Komisja zapewni sta aktualizacj tej listy. 2. Pastwa czonkowskie zastosuj kryteria podane w Zaczniku VII w ocenie jednostek przewidzianych do uwzgldnienia w takiej notyfikacji. Spenianie przez jednostki kryteriw oceny zamieszczonych w odpowiednich normach zharmonizowanych uznawa si bdzie za spenianie niniejszych kryteriw. 3. Pastwo czonkowskie, ktre zatwierdzio dan jednostk, obowizane jest wycofa notyfikacj w przypadku stwierdzenia, e jednostka nie spenia ju kryteriw, o ktrych mowa w Zaczniku VII. Pastwo niezwocznie powiadomi o tym fakcie Komisj oraz inne pastwa czonkowskie.18

ROZDZIA IIIOznaczenie CEArtyku 101. Oznaczenie zgodnoci CE skadao si bdzie z inicjaw CE. Wzr oznaczenia pokazano w Zaczniku III. 2. Oznaczenie zgodnoci CE powinno by umieszczane na maszynach w sposb widoczny i wyrany, zgodnie z punktem 1.7.3 w Zaczniku I. 3. Umieszczanie na maszynach znakw, mogcych zmyli trzeci stron co do znaczenia i formy oznaczenia CE, jest zabronione. Na maszynach wolno umieszcza wszelkie inne znaki, o ile nie wpynie to ujemnie na widoczno i czytelno oznaczenia CE. 4. Bez uszczerbku dla postanowie Artykuu 7: (a) W przypadkach, gdy pastwo czonkowskie uzna, e oznaczenie CE umieszczone zostao nieprzepisowo, producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie obowizany bdzie doprowadzi do tego, aby produkt spenia postanowienia dotyczce oznaczenia CE oraz zaprzesta narusze zgodnie z warunkami naoonymi przez pastwo czonkowskie; (b) W przypadkach dalszego nieprzestrzegania przepisu, pastwo czonkowskie ma obowizek podj wszelkie odpowiednie rodki, aby ograniczy lub zapobiec umieszczaniu na rynku produktu, o ktry chodzi, lub zapewni jego wycofanie z rynku zgodnie z postpowaniem przedstawionym w Artykule 7.19

ROZDZIA IVPostanowienia kocowe

Artyku 11Kada podejmowana na podstawie niniejszej Dyrektywy decyzja ograniczajca umieszczanie na rynku i wprowadzanie do eksploatacji maszyny lub urzdzenia bezpieczestwa wyszczeglnia powinna podstaw na ktrej decyzj podjto. Taka decyzja zostanie niezwocznie zakomunikowana zainteresowanemu podmiotowi, ktry powiadomiony zostanie jednoczenie o przysugujcych mu prawnych rodkach zaradczych w ramach przepisw waciwego pastwa czonkowskiego, oraz o ograniczeniach czasowych jakim podlegaj te rodki prawne.

Artyku 12Komisja podejmie niezbdne kroki dla zapewnienia informacji o wszelkich istotnych decyzjach w zakresie wykonywania niniejszej Dyrektywy.

Artyku 131. Pastwa czonkowskie zapoznaj Komisj z tekstem przepisw ich prawa krajowego, ktre przyjm w zakresie tematycznym niniejszej Dyrektywy. 2. Do dnia 1 stycznia 1994 r. Komisja zbada postpy dokonane w zakresie prac normalizacyjnych dotyczcych niniejszej Dyrektywy i zaproponuje ewentualne dalsze rodki.

20

Artyku 141. Dyrektywy wyszczeglnione w Zaczniku VIII(A) niniejszym uchyla si, bez uszczerbku dla zobowiza pastw czonkowskich dotyczcych terminw przeniesienia i obowizywania wspomnianych dyrektyw, tak jak zostao to okrelone w Zaczniku VIII(B). 2. Odnoniki do uchylonych dyrektyw powinny by tworzone jako odnoniki do niniejszej Dyrektywy i odczytywane zgodnie z tabel korelacyjn podan w Zaczniku IX.

Artyku 15Niniejsza Dyrektywa wchodzi w ycie w dwudziestym dniu od dnia jej publikacji w Dzienniku Urzdowym Wsplnot Europejskich.

Artyku 16Niniejsza Dyrektywa przeznaczona jest dla pastw czonkowskich. Sporzdzono w Luksemburgu 22 czerwca 1998 r.

(1)

Dyrektywa Rady 74/150/EEC z 4 marca 1974 dotyczca zbliania przepisw pastw czonkowskich w zakresie certyfikacji koowych cignikw rolniczych lub leniczych (OJ L84, 28.3.1974, p.10). Dyrektywa Rady 73/23/EEC z 19 lutego 1973 o harmonizacji przepisw pastw czonkowskich dotyczcych sprztu elektrycznego zaprojektowanego dla okrelonych przedziaw napi (OJ L77, 26.3.1973 p.29). Dyrektywa zgodna z ostatni poprawk w dyrektywie 93/68/EEC (OJ L220, 30.8.1993, p.1).

(2)

21

ZACZNIK IPodstawowe wymogi w zakresie bezpieczestwa i ochrony zdrowia dotyczce konstrukcji i produkcji maszyn oraz urzdze bezpieczestwa

Na uytek niniejszego Zacznika, maszyny oznacza bd maszyny lub urzdzenia bezpieczestwa, zgodnie z ich definicj w Artykule 1(2).

Uwagi wstpne1. Poszczeglne obowizki wynikajce z podstawowych wymogw bezpieczestwa i ochrony zdrowia maj zastosowanie tylko wtedy, gdy dana maszyna stwarza okrelone zagroenie bdc eksploatowana w warunkach zgodnych z przewidywaniami producenta. W kadym przypadku, wymogi 1.1.2, 1.7.3 i 1.7.4 maj zastosowanie do wszystkich maszyn objtych niniejsz Dyrektyw. 2. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia przedstawione w niniejszej Dyrektywie s obowizujce. Biorc jednak pod uwag aktualny poziom techniki, spenienie celw przez nie wyznaczonych moe si okaza niemoliwe. W takim przypadku, maszyny musz by skonstruowane i wyprodukowane w taki sposb, aby zapewni maksymalne zblienie si do osignicia tych celw. 3. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zostay uporzdkowane wedug powstajcych zagroe. Maszyny stwarzaj szereg zagroe, ktre w niniejszym Zaczniku mog figurowa pod wicej ni jednym tytuem.22

Producent zobowizany jest oceni zagroenia w celu okrelenia wszystkich tych, ktre maj zastosowanie do jego maszyny; nastpnie powinien zaprojektowa i zbudowa maszyn uwzgldniajc t ocen.

1. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia1.1. Uwagi oglne 1.1.1. Definicje Na uytek niniejszej Dyrektywy: 1. Strefa zagroenia oznacza wszystkie miejsca wewntrz i/lub wok maszyny, w ktrych osoba naraona wystawiona jest na zagroenie swego zdrowia lub bezpieczestwa. 2. Osoba naraona oznacza kad osob znajdujc si cakiem lub czciowo w obrbie strefy zagroenia. 3. Obsuga oznacza osob lub osoby, ktrym przydzielono obowizki instalowania, obsugi, regulacji, konserwacji, czyszczenia, naprawy lub przewozu maszyn. 1.1.2. Zasady zintegrowanego bezpieczestwa (a) Maszyny musz by zbudowane w taki sposb, aby odpowiednio speniay swe funkcje, oraz umoliwiay regulacj i konserwacj bez naraania na szwank osb, jeeli czynnoci te wykonywane bd w warunkach przewidzianych przez producenta. Celem podejmowanych rodkw musi by usunicie wszelkiego ryzyka wypadku przez cay przewidywalny czas eksploatacji maszyny, w tym na etapach montau i demontau, nawet jeli ryzyko wypadku miaoby powsta w wyniku przewidywalnych sytuacji nienormalnych.

23

(b) Przy doborze najodpowiedniejszych metod, producent winien kierowa si nastpujcymi zasadami, wedug podanej kolejnoci: - najbardziej jak to moliwe, wyklucza lub ogranicza ryzyko (konstruowanie i produkcja maszyn nieodcznie bezpiecznych), - podejmowa niezbdne rodki ochronne wobec zagroe nie dajcych si wykluczy, - powiadamia uytkownikw o wszelkich pozostaych zagroeniach zwizanych z niedoskonaociami przyjtych metod ochrony, wskazywa na ewentualn potrzeb konkretnych szkole oraz okrela ewentualn konieczno zastosowania osobistego sprztu ochronnego. (c) Przy konstruowaniu i produkcji maszyny, oraz podczas redagowania instrukcji obsugi, producent ma obowizek uwzgldni nie tylko normalne jej wykorzystanie, ale rwnie sposoby wykorzystania, jakich rozsdnie mona by si spodziewa. Maszyna powinna by zaprojektowana tak, aby zapobiega niewaciwemu jej wykorzystaniu, jeeli wykorzystanie to spowodowa miaoby zagroenie. W przeciwnym razie, instrukcja obsugi powinna zwraca uwag uytkownika na tryby pracy - w praktyce niekiedy stosowane - w ktrych maszyna nie powinna pracowa. (d) Przy uytkowaniu w warunkach zamierzonych przez producenta, do minimum ograniczy naley niewygod, zmczenie i napicie nerwowe obsugujcego, z zastosowaniem zasad ergonomii. (e) Przy projektowaniu i produkcji maszyny naley wzi pod uwag ograniczenia, jakim poddany jest obsugujcy wskutek koniecznego lub przewidywalnego zastosowania przedmiotw ochrony osobistej (jak obuwie, rkawice, itp.) (f) Maszynom musz towarzyszy wszelkie niezbdne elementy wyposaenia i specjalne narzdzia umoliwiajce bezpieczn eksploatacj, regulacj i konserwacj.24

1.1.3. Materiay i produkty Materiay wykorzystywane do produkcji maszyny oraz produkty wykorzystywane i wytwarzane podczas jej eksploatacji nie mog stanowi zagroenia dla bezpieczestwa i zdrowia osb naraonych. W szczeglnoci, jeli wykorzystywane s pyny, konstrukcja i wykonanie maszyny musi przewidywa wolne od zagroe napenianie, eksploatacj, odzyskiwanie i spust. 1.1.4. Owietlenie Producent ma obowizek zainstalowa wbudowane owietlenie odpowiednie dla warunkw eksploatacji, jeeli jego brak moe spowodowa zagroenie pomimo wystpowania owietlenia zewntrznego o normalnym nateniu. Obowizkiem producenta jest zapewnienie, e nie bd wystpoway mczce olnienia, uciliwe zacienienia, oraz, e owietlenie zainstalowane przez producenta nie spowoduje niebezpiecznych efektw stroboskopowych. Podzespoy wewntrzne wymagajce czstych przegldw, oraz obszary regulacji i konserwacji musz by zaopatrzone w odpowiednie owietlenie. 1.1.5. Konstrukcja maszyny uatwiajca manipulowanie ni Maszyna lub kada z jej czci skadowych powinny: - nadawa si do bezpiecznego przemieszczania, - by opakowane lub skonstruowane w sposb umoliwiajcy ich przechowywanie bezpiecznie i bez uszkodze (np. posiadana odpowiednia stabilno, specjalne podpory, itp.). W przypadkach, gdy masa, gabaryty lub ksztat maszyny lub jej poszczeglnych czci skadowych uniemoliwiaj ich rczne przemieszczanie, maszyna wzgldnie poszczeglne jej czci skadowe musz:25

- by wyposaone w zaczepy dla sprztu podnoszcego, lub - by wyposaone w moliwo doczenia takich zaczepw (np. otwory gwintowane), lub - posiada ksztaty umoliwiajce atwe zastosowanie standardowych urzdze podnoszcych. W przypadkach, gdy maszyna, lub jedna z jej czci skadowych maj by przemieszczane rcznie, musz one: - by atwe w przemieszczaniu, lub - by dostosowane do ich podnoszenia (np. uchwyty, itp.) i cakowicie bezpiecznego przemieszczania. Naley przewidzie specjalne udogodnienia dla manipulowania narzdziami i/lub czciami maszyny, nawet o maej masie, ktre mogyby spowodowa zagroenie (ze wzgldu na swe ksztaty, materia, itp.). 1.2. Sterowanie 1.2.1. Bezpieczestwo i niezawodno ukadw sterowania Ukady sterowania musz by skonstruowane z myl o ich niezawodnoci i bezpieczestwie, w sposb uniemoliwiajcy powstanie sytuacji zagroenia. Przede wszystkim, ich konstrukcja i wykonanie musz zapewnia: - wytrzymao na wymagania normalnej eksploatacji i czynnikw zewntrznych, - to, aby bdy logiczne obsugi nie prowadziy do zagroe. 1.2.2. Urzdzenia sterujce Urzdzenia sterujce powinny: - by atwo widoczne oraz rozpoznawalne i, jeeli to potrzebne, odpowiednio oznaczone, - by umieszczone w sposb zapewniajcy bezpieczn obsu26

g bez wahania lub straty czasu ze wzgldu na wieloznaczno, - by skonstruowane w taki sposb, aby przesunicie byo spjne z powodowanym skutkiem, - by umieszczone poza strefami zagroenia, z wyjtkiem tych urzdze, gdzie jest to konieczne, jak np. awaryjne zatrzymywanie, pulpit do szkolenia robotw, - by umieszczone w sposb zapobiegajcy powstawaniu dodatkowego zagroenia podczas ich wykorzystywania, - by skonstruowane lub chronione w taki sposb, by podany skutek, jeli zwizane jest z nim zagroenie, nie mg by spowodowany inaczej, ni poprzez zamierzon czynno obsugi, - by wykonane w sposb zapewniajcy wytrzymao na przewidywalne obcienia; naley zwrci szczegln uwag na urzdzenia awaryjnego zatrzymywania, ktre naraone by mog na znaczne obcienia. W przypadkach, gdy urzdzenie sterujce skonstruowano i wykonano z myl o kilku rnych funkcjach, a wic tam, gdzie nie wystpuje bezporednia relacja przyczynowo-skutkowa (np. klawiatury, itp.), dziaanie musi by przed jego wykonaniem jednoznacznie wskazane i tam gdzie to konieczne, potwierdzane. Konstrukcja urzdze sterujcych pod wzgldem ich rozmieszczenia, odlegoci przesuwu i stawianego oporu powinna zapewnia zgodno z wykonywanymi funkcjami, przy zachowaniu zasad ergonomii. Naley przewidzie ograniczenia zwizane z koniecznym lub przewidywalnym zastosowaniem przedmiotw ochrony osobistej (jak rkawice, obuwie, itp.). Maszyna musi by wyposaona we wskaniki (zegary, lampki, itp.) wymagane dla bezpiecznej eksploatacji. Obsuga musi mie mono ich odczytywania ze stanowiska sterowania. Obsugujcy na gwnym stanowisku kierowania musi mie mono upewnienia si, i w strefach zagroenia nie znajduj si adne naraone osoby.27

Jeli spenienie powyszego byoby niemoliwe, ukad sterowania musi posiada konstrukcj i wykonanie przewidujce ostrzegawczy sygna akustyczny i/lub wzrokowy przed kadym uruchomieniem maszyny. Osoba naraona musi mie odpowiedni czas i rodki dla podjcia szybkiego dziaania zapobiegajcego uruchomieniu maszyny. 1.2.3. Uruchamianie Uruchomienie maszyny ma by moliwe jedynie poprzez zamierzone wczenie jej urzdzeniem sterujcym do tego przeznaczonym. Ten sam wymg ma zastosowanie: - podczas ponownego uruchomienia maszyny po zatrzymaniu, bez wzgldu na jego przyczyn, - podczas wystpienia istotnej zmiany w warunkach pracy (np. szybko, cinienie, itp.) chyba, e ponowne uruchomienie lub zmiana warunkw nie powoduj zagroenia dla osb naraonych. Ten wymg podstawowy nie ma zastosowania do ponownego uruchomienia maszyny lub zmiany w warunkach pracy bdcych normaln sekwencj automatycznego cyklu pracy. W przypadkach, gdy maszyna posiada kilka urzdze sterowania, a wskutek tego osoby obsugujce mog spowodowa wzajemne zagroenie, maszyna musi by wyposaona w dodatkowe urzdzenia (np. blokady lub selektory, pozwalajce kadorazowo na wczenie tylko jednej czci mechanizmu rozruchowego) dla wykluczenia takich zagroe. Przywrcenie funkcjonowania zakadu pracujcego w trybie zautomatyzowanym, po zatrzymaniu, musi by atwe jeli spenione zostan wymogi bezpieczestwa. 1.2.4. Urzdzenie zatrzymujce Zatrzymywanie w trybie normalnym28

Kada maszyna musi by wyposaona w przyrzd sterowniczy, przy pomocy ktrego mona j bezpiecznie i cakowicie zatrzyma. Kade stanowisko pracy musi by wyposaone w urzdzenie sterujce zatrzymujce wszystkie lub pewne czci ruchome maszyny, w zalenoci od charakteru tworzonego zagroenia, tak, aby maszyna bya bezpieczna. Urzdzenia sterujce zatrzymaniem maszyny musz mie pierwszestwo przed urzdzeniami j uruchamiajcymi. Po zatrzymaniu maszyny, lub podzespow stwarzajcych zagroenie, musi nastpi odcicie zasilania odpowiednich napdw. Zatrzymywanie w trybie awaryjnym Kada maszyna musi by wyposaona w jeden lub wicej wycznikw awaryjnych, umoliwiajcych uniknicie istniejcego lub grocego niebezpieczestwa. Zastosowanie maj nastpujce wyjtki: - maszyny, w ktrych zatrzymanie awaryjne nie zmniejszaoby zagroenia, poniewa albo nie zmniejszyoby czasu potrzebnego do zatrzymania, albo nie umoliwioby zastosowania szczeglnych rodkw niezbdnych do likwidacji zagroenia, - maszyny przenone rczne oraz maszyny prowadzone rcznie. Wycznik taki musi: - posiada atwo widoczne, atwo rozrnialne i atwo dostpne urzdzenia sterujco-kontrolne, - wstrzymywa niebezpieczny proces najszybciej jak to moliwe bez stwarzania dodatkowego zagroenia, - tam, gdzie to konieczne, uruchamia lub zezwala na uruchomienie pewnych procesw zabezpieczajcych. Gdy ustanie dziaanie organu inicjujcego zatrzymanie po wydaniu polecenia zatrzymania, polecenie to musi by podtrzymane poprzez dalsze dziaanie wycznika awaryjnego a do chwili, gdy dziaanie to jest celowo zniesione. Nie moe istnie moliwo za29

dziaania wycznika bez wydania polecenia zatrzymania; musi istnie moliwo rozczenia wycznika tylko poprzez odpowiedni czynno, a rozczenie to nie moe ponownie uruchamia maszyny, a jedynie zezwala na jej uruchomienie. Instalacje zoone W przypadku maszyn lub ich czci zaprojektowanych dla wsplnej pracy, producent ma obowizek tak skonstruowa i wykona maszyn, aby urzdzenia zatrzymujce, w tym wycznik awaryjny, zatrzymyway nie tylko sam maszyn, ale take wszelkie urzdzenia przed lub po tej maszynie w cigu produkcyjnym, jeeli ich dalsze dziaanie mogoby stwarza niebezpieczestwo. 1.2.5. Wybr trybu pracy Wybrany tryb sterowania musi unieruchamia wszelkie inne ukady sterowania, za wyjtkiem sterowania wycznikiem awaryjnym. Jeeli maszyn skonstruowano i wykonano w sposb zezwalajcy na jej wykorzystanie w kilku trybach sterowania i pracy, przedstawiajcych rnice si poziomy bezpieczestwa (np. przy wykonywaniu regulacji, konserwacji, inspekcji, itp.), musi by ona wyposaona w selektor trybw pracy, ktry mona ustawi trwale w wybranej pozycji sterowania lub pracy. Kada z pozycji selektora musi odpowiada jednemu trybowi sterowania lub pracy. Korzystanie z selektora moe by zastpione innym sposobem wyboru trybu, zastrzegajcym korzystanie z pewnych funkcji maszyny, dla pewnych kategorii obsugi (np. kody dostpu do pewnych funkcji sterowanych numerycznie, itp.). Jeeli, dla pewnych operacji, maszyna musi by zdolna do pracy z wyczeniem urzdze bezpieczestwa, selektor trybw pracy musi jednoczenie: - odcza tryb sterowania automatycznego,30

- zezwala na ruch wywoany jedynie urzdzeniami sterujcymi wymagajcymi staego podtrzymania, - zezwala na prac niebezpiecznych czci ruchomych tylko w trybie zwikszonego bezpieczestwa (np. zmniejszonej prdkoci, zmniejszonej mocy, krokowo, lub przy innych odpowiednich zabezpieczeniach) zapobiegajc jednoczenie zagroeniom z tytuu sekwencji czynnoci powizanych, - zapobiega jakimkolwiek ruchom mogcym spowodowa zagroenie poprzez oddziaywanie zamierzone lub przypadkowe na wewntrzne czujniki maszyny. Ponadto, obsuga musi mie mono sterowania dziaaniem regulowanej czci z miejsca dokonywania regulacji. 1.2.6. Awaria zasilania Przerwanie, wznowienie po przerwie lub dowolnego rodzaju wahania zasilania maszyny nie mog prowadzi do powstania sytuacji niebezpiecznych. W szczeglnoci: - maszyna nie moe niespodziewanie uruchomi si samoczynnie, - nie mona powstrzyma zatrzymania maszyny po wydaniu takiego polecenia, - z maszyny nie moe wypa lub zosta wyrzucony jakikolwiek jej element ruchomy lub przedmiot przez ni przytrzymywany, - automatyczne lub rczne zatrzymywanie dowolnych czci ruchomych maszyny musi przebiega bez przeszkd, - urzdzenia ochronne musz pozosta w cakowitej sprawnoci. 1.2.7. Awaria obwodu sterujcego Bd, jak te i awaria lub uszkodzenie w ukadach logicznych obwodu sterujcego nie mog prowadzi do sytuacji niebezpiecznych.31

W szczeglnoci: - maszyna nie moe uruchomi si niespodziewanie, - nie mona powstrzyma zatrzymania maszyny po wydaniu takiego polecenia, - z wntrza maszyny nie moe wypa lub zosta wyrzucony jakikolwiek jej element ruchomy lub przedmiot przez ni przytrzymywany, - automatyczne lub rczne zatrzymywanie dowolnych czci ruchomych maszyny musi przebiega bez przeszkd, - urzdzenia ochronne musz pozosta w cakowitej sprawnoci. 1.2.8. Oprogramowanie Interakcyjne oprogramowanie pomidzy obsugujcym a systemem sterowania lub wydawania polece w maszynie musi by oprogramowaniem przyjaznym w obsudze. 1.3. Ochrona przed zagroeniami mechanicznymi 1.3.1. Stabilno Maszyny, ich podzespoy i osprzt musz by tak skonstruowane i wykonane, aby zapewniay wystarczajc stabilno w przewidywanych warunkach eksploatacji (jeli trzeba, z uwzgldnieniem warunkw klimatycznych) bez zagroenia przewrceniem, spadniciem, lub gwatownym przemieszczeniem. Jeeli sam ksztat maszyny lub jej przewidzianej instalacji nie zapewnia wystarczajcej stabilnoci, odpowiednie jej zakotwiczenie musi by przewidziane i uwzgldnione w instrukcji obsugi. 1.3.2. Zagroenie rozpadem podczas pracy Poszczeglne czci maszyny i ich poczenia musz by w stanie32

wytrzyma naprenia, ktrym zostan poddane podczas pracy w warunkach przewidzianych przez producenta. Trwao uytych materiaw musi by odpowiednia do charakteru miejsca pracy przewidzianego przez producenta, co w szczeglnoci odnosi si do zjawisk zmczenia materiau, jego starzenia si, korozji i cierania. W instrukcji obsugi producent ma obowizek wskaza rodzaj i czstotliwo przegldw i konserwacji wymaganych z przyczyn bezpieczestwa. Musi on, tam, gdzie to niezbdne, wskaza czci naraone na zuycie oraz kryteria kwalifikujce je do wymiany. Tam, gdzie mimo podjtych rodkw istnieje zagroenie przetarciem lub rozpadem (np. przy tarczach ciernych), czci ruchome naley umieci i umocowa w taki sposb, aby ich odamki pozostay wewntrz maszyny. Zarwno sztywne jak i gitkie rury do transportu pynw, w szczeglnoci pozostajce pod wysokim cinieniem, musz wytrzymywa przewidywane naprenia wewntrzne i zewntrzne, oraz by pewnie zamocowane i/lub chronione przed wszelkimi zewntrznymi napreniami i odksztaceniami; naley podj rodki zapobiegawcze, chronice przed ewentualnym zagroeniem z tytuu pknicia (gwatowne przemieszczenia, strumie wysokocinieniowy, itp.). W przypadkach, gdzie materia do obrbki podawany jest pod narzdzie automatycznie, naley speni nastpujce wymogi w celu wykluczenia zagroe wobec osb naraonych (np. zamanie narzdzia): - najpniej w momencie zetknicia si elementu obrabianego z narzdziem, musi ono osign normalne parametry swej pracy, - podczas uruchamiania/zatrzymywania narzdzia (celowego lub przypadkowego) ruch podawania materiau musi by zharmonizowany z ruchem narzdzia.33

1.3.3. Zagroenia spowodowane przedmiotami spadajcymi lub wyrzuconymi Naley podj rodki zapobiegawcze wobec ewentualnych zagroe spowodowanych przedmiotami spadajcymi lub wyrzuconymi (np. elementy obrabiane, narzdzia, wiry, odamki, odpady, itp.). 1.3.4. Zagroenia spowodowane przez powierzchnie, krawdzie lub naroa Na tyle, na ile jest to moliwe ze wzgldu na ich przeznaczenie, dostpne elementy maszyny nie powinny mie ostrych krawdzi, ostrych naroy i szorstkich powierzchni mogcych atwo spowodowa obraenia ciaa. 1.3.5. Zagroenia zwizane z maszynami zoonymi W przypadkach, gdy maszyna przeznaczona jest do wykonywania szeregu rnych czynnoci z rcznym wyjciem elementu pomidzy poszczeglnymi operacjami (maszyny zoone), jej konstrukcja i wykonanie musi przewidywa wzajemnie niezalene wykorzystywanie poszczeglnych elementw, bez stworzenia niebezpieczestwa lub zagroenia wobec osoby naraonej. W tym celu musi istnie moliwo niezalenego uruchamiania i zatrzymywania poszczeglnych elementw, ktre nie s zabezpieczone. 1.3.6. Zagroenia zwizane ze zmianami w prdkoci obrotowej narzdzi Jeeli konstrukcja i wykonanie maszyny przewiduj jej wykorzystanie w rnych warunkach pracy (np. rne prdkoci lub zasilanie), musz one take przewidywa moliwo bezpiecznego i niezawodnego wybierania i regulacji tych warunkw.34

1.3.7. Zapobieganie zagroeniom pochodzcym od ruchomych czci Ruchome czci maszyn musz by skonstruowane, wykonane i rozplanowane tak, aby unikn zagroe, a tam, gdzie zagroenia pozostaj, zaopatrzone w osony lub konstrukcje ochronne, uniemoliwiajce wszelki kontakt mogcy prowadzi do wypadku. Naley podj wszelkie niezbdne rodki dla zapobiegania przypadkowemu blokowaniu si pracujcych czci ruchomych. W przypadkach, gdy pomimo podjtych rodkw, zablokowanie si jest prawdopodobne, producent maszyny zobowizany jest do zapewnienia specjalnych konstrukcji ochronnych lub narzdzi, instrukcji obsugi i ewentualnie oznakowania maszyny dla jej bezpiecznego odblokowania. 1.3.8. Wybr ochrony przed zagroeniami zwizanymi z ruchomymi czciami Osony lub konstrukcje ochronne zabezpieczajce przed zagroeniami spowodowanymi przez ruchome czci musz by wybierane na podstawie rodzaju spodziewanego zagroenia. W podejmowaniu decyzji naley kierowa si nastpujcymi wskazwkami: A. Ruchome czci przenoszenia napdu Osony, majce chroni osoby naraone przed zagroeniami pochodzcymi z ruchomych czci przeoe (jak koa linowe, pasy, koa zbate, mechanizmy zbatkowe, way, itp.) musz by: - przytwierdzone na stae, speniajce wymogi 1.4.1 oraz 1.4.2.1, lub - ruchome, speniajce wymogi 1.4.1 oraz 1.4.2.2(A). W miejscach, gdzie przewidywany jest czsty dostp, naley montowa osony ruchome.35

B. Czci ruchome uczestniczce bezporednio w procesie technologicznym Osony lub konstrukcje ochronne zabezpieczajce przed zagroeniami spowodowanymi przez ruchome czci uczestniczce w samej obrbce, (jak np. narzdzia skrawajce, ruchome czci pras, walce, elementy poddawane obrbce skrawaniem, itp.) musz by: - tam, gdzie to moliwe osonami przytwierdzonymi na stae, speniajcymi warunek 1.4.1 i 1.4.2.1, - w innych przypadkach, osonami ruchomymi speniajcymi warunek 1.4.1 i 1.4.2.2(B) lub konstrukcjami ochronnymi, takimi jak czujniki i wykrywacze (np. bariery niematerialne, chodniki czujnikowe, itp.), konstrukcje ochronne wymagajce zdalnego podtrzymywania (np. sterowanie dwurczne), oraz konstrukcje ochronne zapobiegajce wejciu czci lub caego ciaa obsugujcego w obszar zagroenia, zgodnie z wymogami 1.4.1 oraz 1.4.3. Jednak tam, gdzie pewne czci ruchome bezporednio wykorzystywane w procesie technologicznym nie mog zosta cakowicie lub czciowo odgrodzone od obsugujcego ze wzgldu na sposb wymagajcy interwencji obsugi w ich pobliu, gdzie jest to technicznie moliwe, elementy te powinny by wyposaone w: - osony przytwierdzone na stae, speniajce wymogi 1.4.1 i 1.4.2.1, uniemoliwiajce dostp do tych fragmentw czci ruchomych, ktre nie uczestnicz w procesie, - osony regulowane, speniajce wymogi 1.4.1 i 1.4.2.3 ograniczajce dostp do tych fragmentw czci ruchomych, ktre s bezporednio przeznaczone do pracy. 1.4. Wymagania dla oson i konstrukcji ochronnych 1.4.1. Wymogi oglne36

Osony i konstrukcje ochronne musz: - by solidnej budowy, - nie powodowa adnych dodatkowych zagroe, - by trudne do ominicia lub demontau, - by umieszczone w odpowiedniej odlegoci od strefy zagroenia, - powodowa moliwie najmniejsze ograniczenia w widocznoci procesu technologicznego, - umoliwia przeprowadzanie podstawowych czynnoci w zakresie instalowania i/lub wymiany narzdzi oraz konserwacji, ograniczajc dostp tylko do obszaru, gdzie ma by wykonana praca, jeli moliwe, bez demontau samej konstrukcji ochronnej. 1.4.2. Wymagania szczeglne dla oson 1.4.2.1. Osony przytwierdzone na stae Osony przytwierdzone na stae musz by pewnie zamocowane. Musz one by mocowane przy pomocy systemw otwieralnych jedynie przy pomocy narzdzi. Tam, gdzie to moliwe, osony nie powinny pozostawa na swoim miejscu bez elementw mocujcych. 1.4.2.2. Osony ruchome A. Osony ruchome typu A musz: - w miar monoci, w pozycji otwartej pozostawa przymocowane do maszyny, - by sprzone z podzespoem blokujcym, uniemoliwiajcym uruchomienie czci ruchomych maszyny dopki s one dostpne, oraz podajcym polecenie zatrzymania po ich otwarciu. B. Osony ruchome typu B musz by skonstruowane i wmontowane w ukad sterowania w sposb, ktry:37

- uniemoliwia uruchomienie czci ruchomych podczas gdy pozostaj w zasigu obsugujcego, - uniemoliwia osobie naraonej dostp do czci ruchomych po ich uruchomieniu, - umoliwia ich regulowanie tylko przy pomocy celowego dziaania, np. przy wykorzystaniu narzdzia, klucza, itp., - uniemoliwia uruchomienie lub dalsz prac czci ruchomych w przypadku braku lub awarii jednego z ich podzespow, - poprzez odpowiedni przegrod zapewnia ochron przed ryzykiem ewentualnego wyrzucenia. 1.4.2.3. Regulowane osony ograniczajce dostp Regulowane osony ograniczajce dostp jedynie do tych obszarw czci ruchomych, ktre s konieczne do wykonywania pracy, musz: - by regulowane rcznie lub automatycznie zgodnie z rodzajem wykonywanej pracy, - by atwo regulowane bez zastosowania narzdzi, - maksymalnie ogranicza ryzyko wyrzucenia. 1.4.3. Wymagania szczeglne wobec konstrukcji ochronnych Konstrukcje ochronne musz by zaprojektowane i zintegrowane z ukadem sterowniczym w taki sposb, aby: - czci ruchome nie mogy by uruchomione, dopki pozostaj w zasigu obsugujcego, - osoba naraona nie miaa moliwoci dosignicia czci ruchomych po ich uruchomieniu, - ich regulowanie byo moliwe jedynie poprzez celowo wykonan czynno, jak np. zastosowanie klucza, narzdzia, itp., - brak lub awaria jednego z elementw skadowych spowodoway niemono uruchomienia lub zatrzymanie czci ruchomych.38

1.5. Ochrona przed innymi zagroeniami 1.5.1. Zasilanie elektrycznoci Maszyny przeznaczone do zasilania elektrycznego musz by skonstruowane, wykonane i wyposaone w taki sposb, aby unikn lub umoliwi uniknicie wszelkich zagroe natury elektrycznej. Obowizujce szczegowe przepisy dotyczce sprztu elektrycznego przeznaczonego do pracy w ramach pewnych zakresw napicia powinny by zastosowane do maszyn pracujcych w tych zakresach. 1.5.2. Elektryczno statyczna Maszyny musz by skonstruowane i wykonane tak, aby zapobiega, bd ogranicza, powstawanie potencjalnie gronych adunkw elektrostatycznych oraz/lub musz posiada zamontowany ukad ich rozadowywania. 1.5.3. Nieelektryczne rda zasilania Maszyny przeznaczone do zasilania ze rde innych ni elektryczne (np. hydrauliczne, pneumatyczne, cieplne, itp.), musz by tak skonstruowane, wykonane i wyposaone, aby unikn powstawania wszelkich zagroe zwizanych z danym rodzajem zasilania. 1.5.4. Bdy w instalacji Przewidywalne bdy w instalowaniu lub ponownym instalowaniu pewnych czci, mogce stanowi rdo zagroenia musz by uniemoliwione poprzez konstrukcj tych czci, lub, jeli to niemoliwe, poprzez podanie informacji na samych czciach lub na ich obudowie. Podobna informacja musi zosta podana na cz39

ciach ruchomych i/lub ich obudowie, jeli dla uniknicia zagroenia obsugujcy musi zna waciwy kierunek ruchu. Wszelkie inne informacje, ktre mog by niezbdne naley poda w instrukcji obsugi. W miejscach, gdzie rdem zagroenia mogoby by niewaciwe podczenie do zasilania, niewaciwe poczenia przepywowe, w tym przewodniki elektrycznoci, musi to by uniemoliwione poprzez konstrukcj, lub, gdy to niemoliwe, poprzez informacj podan na rurach, przewodach, i/lub zczach. 1.5.5. Skrajne temperatury Naley podj rodki wykluczajce zagroenie uszkodzeniem ciaa wynikajcym z bliskoci lub zetknicia si z czci maszyny lub materiaami o bardzo wysokich lub niskich temperaturach. Naley oceni zagroenie wyrzuceniem gorcego lub zimnego materiau. Tam, gdzie zagroenie takie istnieje, musz zosta podjte niezbdne rodki dla jego wykluczenia, a tam gdzie to niemoliwe, naley zapewni bezpieczestwo. 1.5.6. Poar Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb wykluczajcy wszelkie zagroenie poarem lub przegrzaniem spowodowanym przez sam maszyn, bd przez gazy, ciecze, pyy, opary, lub inne substancje wytwarzane lub wykorzystywane przez maszyn. 1.5.7. Wybuch Maszyny musz by skonstruowane i wykonane z myl o zapobieganiu wszelkim zagroeniom wybuchem powodowanym przez sam maszyn, bd przez gazy, ciecze, pyy, opary, lub inne substancje wytwarzane lub wykorzystywane przez urzdzenie.40

W tym celu producent ma obowizek podj kroki dla: - uniknicia niebezpiecznych ste produktw, - zapobiegnicia zaponowi potencjalnej mieszaniny wybuchowej, - ograniczenia wszelkich wybuchw, jakie mog mie miejsce tak, aby nie zagraay one otoczeniu. Te same rodki zapobiegawcze naley zastosowa w przypadku, jeeli producent przewiduje wykorzystanie maszyn w rodowisku zagroonym wybuchem. Wyposaenie elektryczne bdce czci maszyny musi by zgodne, w zakresie zapobiegania zagroeniu wybuchem, z postanowieniami obowizujcych dyrektyw szczegowych. 1.5.8. Haas Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy, e zagroenia wynikajce z emisji haasu przenoszonego drog powietrzn ograniczone zostan do jak najniszego poziomu, biorc pod uwag aktualny postp techniczny i dostpno rodkw ograniczajcych haas, w szczeglnoci u jego rda. 1.5.9. Wibracje Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy, e zagroenia wynikajce z wytworzonych przez nie drga ograniczone zostan do jak najniszego poziomu, biorc pod uwag aktualny postp techniczny i dostpno rodkw ograniczajcych wibracje, w szczeglnoci u ich rda. 1.5.10. Promieniowanie Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy e jakakolwiek emisja promieniowania ograniczona bdzie41

do poziomu niezbdnego dla funkcjonowania maszyny, oraz e jego wpyw na osoby naraone bdzie zerowy lub ograniczony do poziomu nie stanowicego zagroenia. 1.5.11. Promieniowanie zewntrzne Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i/lub wyposaone w sposb zapewniajcy, e promieniowanie zewntrzne nie spowoduje zakcenia ich funkcjonowania. 1.5.12. Wyposaenie laserowe W przypadkach zastosowania sprztu laserowego, naley wzi pod uwag nastpujce postanowienia: - sprzt laserowy zainstalowany w maszynie musi by skonstruowany i wykonany w sposb uniemoliwiajcy powstanie przypadkowego napromieniowania, - sprzt laserowy zainstalowany w maszynie musi zapewnia odpowiedni ochron, tak, aby promieniowanie skuteczne, promieniowanie pochodzce z odbicia, oraz promieniowanie wtrne nie stanowiy zagroenia zdrowia, - sprzt optyczny sucy do obserwacji lub regulowania urzdze laserowych musi dziaa tak, aby promienie laserowe nie stanowiy zagroenia dla zdrowia. 1.5.13. Emisja pyw, gazw, itp. Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy uniknicie zagroe spowodowanych przez gazy, ciecze, py, opary i inne materiay odpadowe przez nie wydzielane. W przypadkach, gdy istnieje zagroenie ww. substancjami, maszyna musi by odpowiednio wyposaona dla ich gromadzenia i/lub usunicia.42

W przypadkach, gdy maszyna podczas normalnej pracy nie znajduje si w pomieszczeniu, podzespoy suce do gromadzenia i/lub usuwania substancji musz by umieszczone jak najbliej rda wydzielania substancji. 1.5.14. Zagroenie uwizieniem wewntrz maszyny Maszyny musz by skonstruowane, wykonane lub wyposaone w sposb uniemoliwiajcy zamknicie osoby naraonej wewntrz maszyny, lub, tam gdzie to niemoliwe, umoliwiajcy wezwanie pomocy. 1.5.15. Zagroenie polizgniciem, potkniciem lub upadkiem Czci maszyn, na ktrych mog sta lub porusza si osoby, musz by odpowiednio skonstruowane i wykonane, aby uniemoliwi polizgnicie, potknicie lub upadek na nie lub spadnicie z nich. 1.6. Konserwacja 1.6.1. Konserwacja maszyn Punkty regulacji, smarowania i konserwacji musz znajdowa si poza strefami zagroenia. Dokonywanie regulacji, konserwacji, napraw, czyszczenia i czynnoci serwisowych powinno by moliwe podczas postoju maszyny. Jeli jeden lub wicej z powyszych wymogw nie jest moliwy do spenienia z przyczyn technicznych, wykonanie tych czynnoci nie moe pociga za sob zagroenia (patrz 1.2.5). W przypadku maszyn zautomatyzowanych, oraz, jeli to konieczne, innych maszyn, producent ma obowizek przedsiwzi rodki umoliwiajce podczenie urzdze diagnostycznych lokalizujcych miejsca awarii.43

Podzespoy maszyn zautomatyzowanych, wymagajce czstej wymiany, w szczeglnoci przy zmianie profilu produkcji oraz tam, gdzie s one podatne na zuycie lub przypadkowe zniszczenie, musz by atwo i bezpiecznie wymienialne. Dostp do tych podzespow musi umoliwia dokonywanie tych czynnoci przy pomocy niezbdnych rodkw technicznych (narzdzi, urzdze pomiarowych, itp.) zgodnie z metod dziaania zalecan przez producenta. 1.6.2. Dostp do stanowisk roboczych i punktw podlegajcych okresowemu serwisowi. Producent zobowizany jest zapewni moliwo bezpiecznego dostpu (schodki, drabiny, pomosty robocze, itp.) do wszystkich obszarw wykorzystywanych w pracach produkcyjnych, regulacyjnych i konserwacyjnych. 1.6.3. Odczenie od rde zasilania Wszelkie maszyny musz posiada moliwo odczenia ich od wszelkich rde zasilania. Takie odczniki musz by wyranie rozpoznawalne. Odczniki musz posiada moliwo ryglowania, na wypadek zagroenia osb naraonych przy ponownym podczeniu. W przypadku maszyn zasilanych elektrycznie poprzez wtyczk wczan do sieci, wystarczajce jest odczenie wtyczki. Odcznik musi posiada moliwo ryglowania take w przypadkach, gdy obsugujcy nie miaby moliwoci, z dowolnego miejsca, do ktrego ma dostp, sprawdzi czy zasilanie jest nadal odczone. Po odczeniu zasilania musi by moliwe normalne wytracenie energii pozostajcej lub magazynowanej w obwodach maszyny bez zagroenia dla osb naraonych. W drodze wyjtku od powyszych wymogw, niektre obwody mog pozosta podczone do swego rda zasilania w celach, na przykad, przytrzymywania czci, ochrony danych, owietlania44

wntrz, itp. W takiej sytuacji konieczne s rodki zabezpieczajce obsug maszyny. 1.6.4. Ingerencja obsugujcego Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i wyposaone w sposb ograniczajcy ingerencj osoby obsugujcej do minimum. W przypadkach, gdy ingerencja obsugujcego jest nieunikniona, musi by moliwe jej atwe i bezpieczne dokonanie. 1.6.5. Czyszczenie czci wewntrznych Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i wyposaone w sposb umoliwiajcy czyszczenie ich wewntrznych czci, uprzednio zawierajcych niebezpieczne substancje lub preparaty, bez wchodzenia do wntrza maszyny; wszelkie niezbdne odblokowywanie musi by te moliwe z zewntrz. Jeli wejcie osoby czyszczcej do wntrza maszyny jest absolutnie konieczne, konstrukcja maszyny musi przewidywa rodki umoliwiajce dokonanie jej czyszczenia z jak najmniejszym zagroeniem. 1.7. Wskaniki 1.7.0. Przyrzdy informacyjne Informacja niezbdna do sterowania maszyn musi by jednoznaczna i atwo zrozumiaa. Jej nadmiar nie powinien powodowa nadmiernego obcienia obsugujcego. W przypadkach, gdy poprzez bd w pracy nie nadzorowanej maszyny moe powsta zagroenie dla zdrowia lub ycia osb naraonych, maszyna musi by wyposaona w odpowiedni sygnalizacj ostrzegawcz dwikow lub wietln.45

1.7.1. Urzdzenia ostrzegawcze W przypadkach, gdy maszyny wyposaone s w urzdzenia ostrzegawcze (jak np. lampki, itp.) musz by one wyrane i atwo dostrzegalne. Obsugujcy musi posiada w dowolnej chwili moliwo sprawdzenia dziaania takich przyrzdw ostrzegawczych. Konieczne jest przestrzeganie postanowie dyrektyw szczegowych dotyczcych kolorw i sygnalizacji ostrzegawczej. 1.7.2. Ostrzeganie o pozostajcych zagroeniach W przypadkach, gdy mimo wszystkich podjtych rodkw pozostaj pewne zagroenia lub w przypadkach zagroe potencjalnych, ktre nie s oczywiste (np. szafki elektryczne, rda promieniowania, wycieki z obwodw hydraulicznych, zagroenia w obszarze niewidocznym, itp.), obowizkiem producenta jest zapewnienie ostrzee. Ostrzeenia takie powinny, jeli moliwe, posugiwa si atwo zrozumiaymi piktogramami i/lub by sformuowane w jednym z jzykw kraju, w ktrym maszyny bd eksploatowane, oraz, na zamwienie, jzykach zrozumiaych dla obsugi. 1.7.3. Oznakowanie Kada maszyna musi by oznaczona w sposb czytelny i nieusuwalny przynajmniej z podaniem nastpujcych szczegw: - nazwa i adres producenta, - oznaczenie CE (patrz Zacznik III), - oznaczenie serii lub typu, - numer fabryczny, jeli posiada, - rok budowy.46

Ponadto, w przypadkach, gdy producent przewiduje wykorzystanie maszyny w rodowisku zagroonym wybuchem, fakt ten musi by na niej zaznaczony. Na maszynie powinny by rwnie naniesione informacje dotyczce danego typu i niezbdne do jej bezpiecznej eksploatacji (np. prdko maksymalna pewnych czci obrotowych, maksymalna rednica montowanych narzdzi, masa, itp.). W przypadkach, gdy cz maszyny przewidziana jest do przemieszczania podczas pracy przy pomocy urzdzenia podnoszcego, jej masa musi by oznaczona czytelnie, trwale i wyranie. Sprzt wymienny wspomniany w Artykule 1(2), ust. trzeci, musi by oznaczony w analogiczny sposb. 1.7.4. Instrukcje (a) Wszelkim maszynom musz towarzyszy instrukcje, zawierajce co najmniej ponisze informacje: - powtrzenie informacji podanej na maszynie, oprcz numeru fabrycznego (patrz 1.7.3), wraz z odpowiednimi dalszymi informacjami uatwiajcymi konserwacj (np. adresy importera, zakadw naprawczych, itp.), - przewidywane zastosowanie maszyny w znaczeniu 1.1.2 (C), - stanowisko(-a) robocze, ktre zajmowa moe obsuga, - instrukcje dla bezpiecznego/bezpiecznej: - oddania do uytku, - eksploatacji, - przemieszczania, z podaniem masy maszyny i jej poszczeglnych podzespow jeeli s one normalnie przewoone oddzielnie, - montau i demontau, - regulacji, - konserwacji (przegldw i napraw), - jeli to konieczne, szkolenia,47

- tam, gdzie to konieczne, podstawowe dane narzdzi, jakie mona domontowa do maszyny. Jeli to konieczne, instrukcja powinna zwraca uwag na niedozwolone sposoby eksploatacji maszyny. (b) Producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie ma obowizek sformuowa instrukcje w jednym z jzykw Wsplnoty. W chwili oddania do eksploatacji, kadej maszynie towarzyszy musi instrukcja w jzyku lub jzykach kraju, w ktrym bdzie ona eksploatowana oraz instrukcja w jzyku oryginau. Tumaczenie musi zosta dokonane na zlecenie producenta lub jego upowanionego przedstawiciela we Wsplnocie, lub osoby wprowadzajcej maszyn na dany obszar jzykowy. Jako odstpstwo od powyszego wymogu, instrukcje dla wyspecjalizowanego personelu zatrudnianego przez producenta lub jego upowanionego przedstawiciela ustanowionego we Wsplnocie mog by sformuowane w jednym tylko z jzykw Wsplnoty, zrozumiaym dla tego personelu. (c) Instrukcje musz zawiera odpowiednie rysunki i schematy niezbdne przy oddaniu maszyny do eksploatacji, jej konserwacji, przegldach, sprawdzaniu poprawnego dziaania, oraz, w odpowiednich przypadkach, jej naprawie, jak rwnie wszelkie przydatne wskazwki, w szczeglnoci w zakresie bezpieczestwa. (d) Opisy maszyny nie mog zawiera niezgodnoci z instrukcj w kwestiach bezpieczestwa. Dokumentacja techniczna opisujca maszyn musi podawa informacje o emisji haasu przenoszonego drog powietrzn, o ktrych mowa w (f) oraz, w przypadku maszyn prowadzonych rcznie i/lub rcznie sterowanych, informacje dotyczce wibracji, o ktrych mowa w pkt. 2.2. (e) Tam, gdzie to konieczne, instrukcje musz podawa wymogi dotyczce instalowania i montau umoliwiajcego zmniejszenie haasu lub wibracji (np. wykorzystanie amortyzatorw drga, rodzaj i masa bloku fundamentowego, itp.).48

(f) W instrukcjach musi by podana informacja dotyczca emitowanego przez maszyn haasu przenoszonego drog powietrzn, na podstawie pomiarw w warunkach rzeczywistych lub wartoci z pomiarw dokonanych przy urzdzeniu identycznym: - rwnowany stay poziom cinienia akustycznego z korekcj typu A, mierzony na stanowiskach pracy, jeeli przekracza 70 dB(A); jeeli nie przekracza poziomu 70 dB(A) fakt ten musi by uwidoczniony, - chwilowy poziom cinienia akustycznego z korekcj typu C na stanowiskach pracy, jeli przekracza ono 63 Pa (130 dB w odniesieniu do 20 mPa), - poziom dwiku emitowanego przez maszyn, gdzie rwnowany stay poziom cinienia akustycznego z korekcj typu A na stanowiskach pracy przekracza 85 dB(A). W przypadkach maszyn bardzo duych, zamiast poziomu dwiku, mona podawa rwnowane stae cinienie akustyczne w okrelonych pooeniach wok maszyny. W przypadkach, gdy nie stosuje si norm zharmonizowanych, poziom haasu mierzy naley najbardziej odpowiedni metod dla danego typu maszyny. Producent obowizany jest wskaza w jakich warunkach pracy i zgodnie z jak metod dokonano pomiaru. W przypadkach, gdy umiejscowienie stanowisk pracy pozostaje nieokrelone lub nie moe by okrelone, pomiaru cinienia akustycznego dokonuje si w odlegoci 1 metra od powierzchni maszyny i na wysokoci 160 cm ponad podog lub pomostem dla obsugi. Umiejscowienie i warto maksymalnego cinienia akustycznego musi by oznaczone. (g) Jeeli producent przewiduje, i maszyna bdzie eksploatowana w atmosferze potencjalnie wybuchowej, w instrukcjach powinny znajdowa si wszystkie niezbdne informacje. (h) W przypadku maszyn przewidzianych do obsugi rwnie przez osoby niefachowe, sformuowania i ukad instrukcji obsugi mu49

si, przy spenieniu innych wymaga podstawowych podanych powyej, bra pod uwag oglny poziom wyksztacenia i oglnej sprawnoci umysowej, jakiej mona spodziewa si od takich osb.

2. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia dla niektrych kategorii maszyn2.1 Maszyny do przetwrstwa spoywczego W przypadkach maszyn przewidzianych do przygotowywania i przetwarzania ywnoci (np. gotowanie, chodzenie, rozmraanie, pukanie, przemieszczanie, pakowanie, przechowywanie, transport i dystrybucja), musz by one skonstruowane i wykonane w sposb zapobiegajcy powstanie zagroenia zakaeniem, chorob czy zaraeniem, oraz zapewniajcy przestrzeganie nastpujcych zasad ochrony zdrowia: (a) materiay majce kontakt, lub przewidziane do stykania si z ywnoci musz spenia wymogi wyszczeglnione w odpowiednich dyrektywach. Maszyny powinny by skonstruowane i wykonane tak, by materiay te mogy by doprowadzone do czystoci przed kadym uyciem maszyny; (b) wszystkie powierzchnie, cznie z ich poczeniami, musz by gadkie i nie mog mie krawdzi ani szczelin, w ktrych mogyby zalega materiay organiczne; (c) zmontowane podzespoy powinny by zaprojektowane w sposb ograniczajcy do minimum wystpy, krawdzie i wgbienia. Preferowan technik czenia jest spawanie, lub zgrzewy typu cigego. Naley unika stosowania wkrtw, rubek i nitw, chyba, e jest to technicznie nieodzowne; (d) wszelkie powierzchnie stykajce si z ywnoci powinny by atwe w czyszczeniu i odkaaniu, tam gdzie to moliwe po zdjciu atwo zdejmowalnych czci. Powierzchnie wewntrzne po50

winny mie krzywizny o promieniu pozwalajcym na dokadne oczyszczenie; (e) pyny pochodzce z ywnoci jak te pyny czyszczce, odkaajce i puczce powinny by bez przeszkd odprowadzalne z maszyny (na ile to moliwe, w ramach odrbnego trybu Czyszczenie); (f) maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby zapobiega przedostawaniu si pynw i ywych stworze, w szczeglnoci owadw i wszelkich substancji organicznych do miejsc nie pozwalajcych na ich czyszczenie, np. w przypadku maszyn nie spoczywajcych na stopkach lub kkach, poprzez umieszczenie uszczelki midzy maszyn a jej podstaw, poprzez zastosowanie zestaww fabrycznie uszczelnionych, itp.; (g) maszyny powinny by tak skonstruowane i wykonane, aby adne substancje eksploatacyjne (np. smary, itp.) nie miay monoci przedostania si do ywnoci. Tam, gdzie to niezbdne, maszyny powinny by skonstruowane i wykonane tak, aby umoliwi biece kontrolowanie speniania tego wymogu. Instrukcje Poza informacjami wymaganymi zgodnie z dziaem 1, instrukcje powinny take wyszczeglnia produkty i metody zalecane w czyszczeniu, odkaaniu i pukaniu (nie tylko w miejscach atwo dostpnych, ale te w miejscach, do ktrych dostp jest niemoliwy lub nie zalecany, takich jak rury, i ktre trzeba czyci in situ). 2.2. Przenone maszyny rczne i/lub prowadzone rcznie Przenone, rczne i/lub prowadzone rcznie maszyny musz spenia nastpujce podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia:51

- zalenie od rodzaju maszyny, musi mie ona powierzchni podstawy o odpowiedniej wielkoci i posiada wystarczajc liczb uchwytw oraz podpr o odpowiedniej wielkoci i rozmieszczeniu, aby zapewni maszynie stabilno w warunkach eksploatacyjnych przewidzianych przez producenta, - oprcz sytuacji, gdzie jest to technicznie niemoliwe lub gdzie zainstalowane jest niezalene sterowanie, w przypadku uchwytw, ktrych nie mona zwolni cakowicie bezpiecznie, maszyna musi by wyposaona w przyrzdy uruchamiajce i zatrzymujce, ktrymi obsuga mogaby posugiwa si bez zwalniania uchwytw, - musi by skonstruowana, wykonana lub wyposaona tak, aby unikn zagroenia nieumylnym uruchomieniem i/lub dalsz prac po zwolnieniu uchwytw przez obsug. Gdyby ten warunek by technicznie nie do spenienia, obowizuje podjcie rodkw rwnowanych, - przenone maszyny rczne/prowadzone rcznie musz by skonstruowane i wykonane tak, aby pozwalay, gdzie to konieczne, na wzrokowe sprawdzenie, e narzdzie utrzymuje styczno z obrabianym materiaem. Instrukcje W instrukcjach musi by podana nastpujca informacja dotyczca drga wytwarzanych przez przenone maszyny rczne/prowadzone rcznie: waona warto skuteczna przyspieszenia dziaajcego na ramiona, jeeli przekracza ono 2,5 m/s2, okrelone poprzez odpowiedni metodyk badania. W przypadkach, gdy przyspieszenia nie przekraczaj 2,5 m/s2, fakt ten musi by odnotowany. Jeli nie istnieje odpowiednio znormalizowana metodyka badania, producent ma obowizek wskaza zastosowane metody pomiaru oraz warunki w jakich go dokonano.52

2.3. Maszyny do obrbki drewna i materiaw pokrewnych Maszyny przeznaczone do obrbki drewna oraz maszyny do obrbki materiaw o wasnociach fizycznych przypominajcych drewno, jak korek, ko, utwardzona guma, utwardzone tworzywo sztuczne, oraz inne podobne materiay twarde musz odpowiada nastpujcym podstawowym wymogom bezpieczestwa i ochrony zdrowia: (a) maszyna musi by skonstruowana, wykonana i wyposaona w sposb zapewniajcy, e obrabiany element bdzie umieszczony i prowadzony bezpiecznie; w przypadkach, gdy element ten jest przytrzymywany rcznie na stole warsztatowym, ten ostatni musi zapewnia dostateczn stabilno podczas pracy i nie powinien utrudnia przesuwania elementu obrabianego; (b) w przypadkach, gdy zachodzi prawdopodobiestwo, e maszyna bdzie wykorzystywana w warunkach stwarzajcych zagroenie wyrzuceniem obrabianego elementu drewnianego, powinna by ona skonstruowana, wykonana i wyposaona w sposb wykluczajcy takie wyrzucenie, lub jeli tak nie jest, w sposb zapewniajcy, e wyrzuceniu nie bdzie towarzyszyo zagroenie dla obsugi i/lub dla osb naraonych; (c) maszyna musi by wyposaona w automatyczny hamulec zatrzymujcy narzdzie obrabiajce w czasie odpowiednio krtkim, jeeli zachodzi zagroenie kontaktem z narzdziem podczas jego zwalniania wybiegu; (d) w przypadkach, gdy narzdzie obrabiajce stanowi cz maszyny nie w peni zautomatyzowanej, ta ostatnia musi by skonstruowana i wykonana w sposb wykluczajcy lub zmniejszajcy zagroenie powanym wypadkiem, na przykad poprzez zastosowanie walcowych gowic strugarskich, ograniczenie gbokoci skrawania, itp.53

3. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczeglnym zagroeniom zwizanym z przemieszczaniem si maszynMaszyny stanowice zagroenie ze wzgldu na swe przemieszczanie musz by skonstruowane i wykonane tak, aby spenia wymogi podane poniej. Zagroenia zwizane z przemieszczaniem istniej zawsze w odniesieniu do maszyn samojezdnych, holowanych lub pchanych, lub przewoonych przez inne maszyny czy cigniki, eksploatowanych na terenach roboczych, ktrych eksploatacja wymaga przemieszczania si podczas pracy, czy to cigego, czy z przerwami, pomidzy szeregiem staych stanowisk roboczych. Zagroenia zwizane z przemieszczaniem mog rwnie zaistnie w przypadku maszyn dziaajcych bez przemieszczania, lecz wyposaonych w sposb umoliwiajcy ich atwy transport z miejsca na miejsce (maszyny zaopatrzone w koa, rolki, pozy, itp., lub umieszczone na suwnicach bramowych, wzkach, itp.). Aby sprawdzi, czy kultywator obrotowy lub brona napdzana nie stanow nadmiernego zagroenia dla osb naraonych, producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie obowizany jest wykona odpowiednie prby lub zleci ich wykonanie dla kadego z typw maszyn. 3.1. Postanowienia oglne 3.1.1. Definicja Okrelenie kierujcy oznacza osob obsugujc odpowiedzialn za przemieszczanie maszyny. Kierujcy moe sam by wieziony przez maszyn, moe porusza si pieszo, towarzyszc maszynie,54

lub moe ni kierowa przez przyrzd zdalnego sterowania (przewodowy, radiowy, itp.). 3.1.2. Owietlenie Jeli producent przewiduje wykorzystanie maszyny samojezdnej w miejscach nie owietlonych, musi ona by wyposaona w przyrzd owietlajcy odpowiedni dla wykonywanej pracy, bez uszczerbku dla innych przepisw majcych zastosowanie (przepisy ruchu drogowego, przepisy nawigacyjne, itp.). 3.1.3. Konstrukcja maszyny uatwiajca manipulowanie Podczas manipulacji maszyn i/lub jej czciami nie moe powsta moliwo nagego przesunicia, lub innych zagroe zwizanych z niestabilnoci, jeli tylko maszyna i/lub jej czci s traktowane zgodnie z instrukcjami producenta. 3.2. Stanowiska pracy 3.2.1. Stanowisko kierujcego Stanowisko kierujcego musi uwzgldnia odpowiednie zasady ergonomii. Mog istnie dwa lub wicej stanowiska kierujcego i w takich przypadkach kade z nich musi posiada wszystkie niezbdne urzdzenia sterujce. W przypadkach istnienia dwu lub wicej stanowisk kierujcego, konstrukcja maszyny musi uniemoliwia korzystanie z wicej ni jednego z nich rwnoczenie, za wyjtkiem czynnoci zatrzymywania awaryjnego. Widoczno ze stanowiska kierujcego musi wystarcza, aby mg on cakowicie bezpiecznie dla siebie i osb naraonych kierowa prac maszyny i jej narzdzi w warunkach uytkowania dla nich przewidzianych. Wtedy, gdy to konieczne, musz by zastosowane odpowiednie urzdzenia55

w celu zlikwidowania zagroe spowodowanych niedostateczn widocznoci bezporedni. Maszyny musz by skonstruowane i wykonane w sposb wykluczajcy dla osoby na stanowisku kierujcego i dla obsugi zagroenie spowodowane nieumylnym kontaktem z koami jezdnymi lub z gsienicami. Stanowisko kierujcego na maszynie musi by tak skonstruowane i wykonane, aby wykluczy jakiekolwiek zagroenie dla zdrowia spowodowane gazami wydechowymi i/lub brakiem tlenu. Stanowisko kierujcego musi by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy moliwo zamontowania kabiny ochronnej dla kierujcego, jeeli tylko jest odpowiednia ilo miejsca. W takim przypadku, w kabinie musi znale si miejsce dla instrukcji potrzebnych kierujcemu i/lub obsudze. Stanowisko kierujcego musi zosta wyposaone w odpowiedni kabin, jeli istnieje zagroenie z tytuu niebezpiecznego rodowiska pracy. W przypadkach, gdy maszyna wyposaona jest w kabin, kabina musi by skonstruowana, wykonana i/lub wyposaona w sposb zapewniajcy kierujcemu dobre warunki pracy i chronicy go przed ewentualnymi zagroeniami (np. niedostateczne ogrzewanie czy wentylacja, nadmiar haasu i wibracji, niedostateczna widoczno, spadajce przedmioty, przedmioty przebijajce, zagroenie wywrceniem, itp.). Wyjcie z kabiny musi zapewnia moliwo szybkiego jej opuszczenia. Ponadto, kabina musi by wyposaona w wyjcie awaryjne w kierunku innym, ni wyjcie robocze. Materiay konstrukcyjne kabiny i jej wyposaenia musz by ognioodporne. 3.2.2. Siedzenia Siedzenie kierujcego jakkolwiek maszyn musi umoliwia mu utrzymanie stabilnej pozycji i by skonstruowane z zachowaniem zasad ergonomii.56

Siedzenie musi zapewnia ograniczenie przenoszenia wibracji na kierujcego do najniszego osigalnego normalnymi metodami poziomu. Mocowania siedzenia musz wytrzyma wszelkie naprenia, na ktre mog by naraone, w szczeglnoci w przypadku wywrcenia si maszyny. Jeeli pod stopami kierujcego nie ma podogi, stanowisko musi by wyposaone w podnki pokryte materiaem przeciwpolizgowym. Jeli maszyna zaopatrzona jest w moliwo montowania konstrukcji chronicej przed skutkami wywrcenia, siedzenie musi by wyposaone w pas bezpieczestwa lub inne rwnowane urzdzenie uniemoliwiajce wypadnicie kierujcego z jego siedzenia, bez ograniczania ruchw koniecznych dla kierowania maszyn, ani ruchw przenoszonych od jej zawieszenia. 3.2.3. Inne miejsca Jeli warunki eksploatacji przewiduj, e obsugujcy inny ni sam kierujcy bywa czasami lub regularnie przewoony przez maszyn lub na niej pracuje, musi mie ona odpowiednie miejsca dla jego przewozu lub pracy bez zagroenia, w szczeglnoci zagroenia upadkiem. Tam, gdzie warunki pracy na to zezwalaj, miejsca te powinny by wyposaone w siedzenia. Gdy stanowisko kierujcego jest wyposaone w kabin, pozostae miejsca musz rwnie uzyska ochron przed zagroeniami, ktre uzasadniay ochron stanowiska kierujcego. 3.3. Urzdzenia sterujce 3.3.1. Oprzyrzdowanie Kierujcy musi mie moliwo wczania ze swego stanowiska wszelkich wymaganych do kierowania maszyn urzdze steruj57

cych, z wyjtkiem funkcji, ktre mona bezpiecznie uruchamia jedynie przez wykorzystanie urzdze sterujcych umiejscowionych z dala od stanowiska kierujcego. Dotyczy to w szczeglnoci stanowisk pracy innych ni stanowisko kierujcego, za ktre odpowiedzialni s inni czonkowie obsugi, lub do ktrych kierujcy musi przemieci si ze swojego stanowiska, aby bezpiecznie wykona manewr. Jeeli w wyposaeniu znajduj si peday, musz by one skonstruowane, wykonane i wyposaone w sposb umoliwiajcy ich bezpieczne wykorzystanie przez kierujcego z jak najmniejsz moliwoci przypadkowych pomyek; musz one posiada powierzchni przeciwpolizgow i by atwe w czyszczeniu. Jeeli ich dziaanie moe prowadzi do zagroe, w szczeglnoci niebezpiecznych ruchw, organy sterujce maszyn, oprcz organw posiadajcych tylko okrelone pooenia, musz, po ich zwolnieniu przez obsugujcego, powraca do pooenia spoczynkowego. W przypadku maszyn zaopatrzonych w koa jezdne, ukad kierowniczy musi by skonstruowany i wykonany w sposb ograniczajcy si nagych ruchw kierownicy lub dwigni kierujcej spowodowanych wstrzsami przenoszonymi na koa kierowane. Urzdzenia sterujce blokujce mechanizm rnicowy musz by skonstruowane i wykonane w sposb pozwalajcy na odblokowanie mechanizmu w czasie jazdy maszyny. Ostatnie zdanie podpunktu 1.2.2 nie dotyczy funkcji jazdy maszyny. 3.3.2. Rozruch/jazda Maszyny samojezdne z kierujcym na pokadzie musz by wyposaone w sposb zniechcajcy niepowoane osoby do uruchomienia silnika. Przemieszczanie si maszyny samojezdnej z kierujcym na pokadzie moe by moliwe tylko wtedy, gdy kierujcy jest obecny przy urzdzeniach sterowania.58

W przypadkach gdy dla celw eksploatacyjnych do maszyny trzeba domontowa konstrukcje wykraczajce gabarytami poza normaln stref jej obrysu (np. stabilizatory, wysigniki, itp.), kierujcy musi mie moliwo atwego sprawdzenia przed jazd maszyny, e konstrukcje te pozostaj w pooeniu umoliwiajcym bezpieczn jazd. Dotyczy to take wszystkich innych czci, ktre musz znajdowa si w szczeglnym pooeniu, jeli trzeba - zablokowanym, dla umoliwienia bezpiecznej jazdy. Tam, gdzie to technicznie i ekonomicznie moliwe, moliwo jazdy maszyny powinna by uzaleniona od bezpiecznego rozmieszczenia ww. czci. Nie moe istnie moliwo jazdy maszyny podczas uruchamiania jej silnika. 3.3.3. Funkcja jezdna Bez uszczerbku dla przepisw ruchu drogowego, maszyny samojezdne oraz ich przyczepy musz spenia wymogi dotyczce zwalniania, zatrzymywania si, hamowania i unieruchomienia, tak aby zapewni bezpieczestwo w kadych warunkach eksploatacji, adowania, szybkoci, nawierzchni i nachylenia drogi przewidzianych przez producenta i odpowiadajcych warunkom spotykanym podczas normalnej eksploatacji. Kierujcy musi mie moliwo zwolnienia i zatrzymania maszyny samojezdnej przy pomocy gwnego ukadu hamujcego. W przypadkach podyktowanych bezpieczestwem, na wypadek awarii gwnego ukadu hamujcego, lub braku zasilania koniecznego do jego uruchomienia, musi istnie moliwo skorzystania z ukadu awaryjnego o cakowicie niezalenych i atwo dostpnych przyrzdach sterujcych dla hamowania i zatrzymywania maszyny. Jeli bezpieczestwo tego wymaga, maszyna musi by wyposaona w hamulec postojowy, dla zabezpieczenia jej unieruchomienia.59

Hamulec taki moe by poczony z jednym z ukadw, o ktrych mowa w ust. drugim, pod warunkiem, e jego dziaanie jest wycznie mechaniczne. Maszyny o sterowaniu zdalnym musz by skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy ich automatyczne zatrzymanie na wypadek utraty panowania przez kierujcego. Podpunkt 1.2.4 nie ma zastosowania do funkcji jezdnej. 3.3.4. Jazda maszyn sterowanych przez pieszego Ruch maszyn samojezdnych sterowanych przez pieszego moe odbywa si tylko wskutek cigego oddziaywania osoby kierujcej na odpowiedni przyrzd sterowania. W szczeglnoci, nie moe istnie moliwo jazdy maszyny podczas uruchamiania jej silnika. Konstrukcja ukadw sterowania maszyn samojezdnych sterowanych przez pieszego musi przewidywa ograniczenie zagroe wynikajcych z niezamierzonego ruchu maszyny w stron kierujcego. W szczeglnoci: (a) zmiadenia; (b) obrae spowodowanych wirujcymi narzdziami. Ponadto, normalna szybko ruchu maszyny musi by dostosowana do chodu kierujcego pieszego. W przypadku maszyn wyposaanych w narzdzia wirujce, nie moe istnie moliwo uruchomienia narzdzia podczas wczenia ruchu wstecznego, oprcz przypadkw, gdy ruch maszyny jest powodowany ruchem narzdzia. W takim przypadku, szybko ruchu wstecznego nie moe powodowa zagroenia dla kierujcego. 3.3.5. Awaria obwodu sterujcego Awaria zasilania ukadu wspomagajcego kierowanie k, jeli taki zamontowano, nie moe uniemoliwia kierowania maszyn przez czas niezbdny dla jej zatrzymania.60

3.4. Ochrona przed zagroeniami mechanicznymi 3.4.1. Ruch nie kontrolowany Po zatrzymaniu czci maszyny, wszelkie jej odchylenia od pozycji zatrzymania z przyczyn innych ni czynnoci dokonywane urzdzeniami sterowania nie mog stanowi zagroenia dla osb naraonych. Maszyny musz by skonstruowane, wykonane i w odpowiednich przypadkach umieszczone na ruchomej podstawie w sposb zapewniajcy, e podczas ruchu nie kontrolowane wahania pooenia rodka cikoci nie wpyn na ich stabilno ani nie bd powodoway nadmiernych napre w ich konstrukcji. 3.4.2. Zagroenie rozpadem podczas pracy Czci maszyn wirujce z du prdkoci, ktre, pomimo podjtych rodkw, mogyby ulec rozbiciu, rozdrobnieniu lub rozpadowi, musz by umocowane i zabezpieczone w sposb zapewniajcy, w przypadku rozpadu, przechwycenie odamkw, lub, gdzie to niemoliwe, niewyrzucenie ich w kierunku stanowisk kierujcego i/lub obsugi. 3.4.3. Wywrcenie W przypadkach dotyczcych maszyn samojezdnych przewocych kierujcego i ewentualnie obsug na pokadzie, gdy istnieje zagroenie wywrceniem, w maszynie powinny by zainstalowane mocowania dla wyposaenia jej w konstrukcj chronic przed skutkami wywrcenia (tzw. ROPS). Konstrukcja ta musi by takiego rodzaju, aby w przypadku wywrcenia zapewniaa przewoonemu kierujcemu i ewentualnej obsu61

dze odpowiedni objtociowo przestrze ograniczajc odksztacenia (tzw. DLV). Dla potwierdzenia, e konstrukcja jest zgodna z wymogami podanymi w ust. drugim producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie ma obowizek dla kadego z rodzajw konstrukcji dokona odpowiednich bada lub zleci takie badania. Ponadto, wymienione niej rodzaje sprztu do robt ziemnych o mocy przekraczajcej 15 kW musz by wyposaone w konstrukcje chronice przed skutkami wywrcenia: - adowarki gsienicowe lub koowe, - koparko-adowarki podsibierne, - cigniki gsienicowe lub koowe, - zgarniarki, take samoadujce, - rwniarki, - wywrotki przegubowe. 3.4.4. Spadajce przedmioty W przypadkach, dotyczcych maszyn samojezdnych przewocych kierujcego i ewentualnie obsug na pokadzie, gdy istnieje zagroenie ze strony spadajcych przedmiotw lub materiaw, i pozwalaj na to rozmiary maszyny, w maszynie musz by zainstalowane mocowania dla wyposaenia jej w konstrukcj chronic przed spadajcymi przedmiotami (tzw. FOPS). Konstrukcja ta musi by takiego rodzaju, aby w przypadku spadajcych przedmiotw lub materiau zapewniaa przewoonemu kierowcy i ewentualnej obsudze odpowiedni objtociowo przestrze ograniczajc odksztacenia (tzw. DLV). Dla potwierdzenia, e konstrukcja jest zgodna z wymogami podanymi w ust. drugim producent lub jego upowaniony przedstawiciel ustanowiony we Wsplnocie ma obowizek dla kadego z rodzajw konstrukcji dokona odpowiednich bada lub zleci takie badania.62

3.4.5. rodki dostpu Uchwyty i stopnie powinny by skonstruowane, wykonane i umiejscowione w sposb umoliwiajcy obsudze instynktowne z nich korzystanie i niewykorzystywanie w tym celu przyrzdw sterujcych. 3.4.6. Maszyny do holowania Wszelkie maszyny uywane do holowania lub holowane musz mie zamontowane konstrukcje holownicze lub zaczepowe, ktrych budowa, wykonanie i rozmieszczenie zapewnia atwe i bezpieczne przyczanie i odczanie oraz uniemoliwia przypadkowe odczenie si podczas eksploatacji. Na tyle, na ile wymaga obcienie drga holowniczego, maszyny takie musz by wyposaone w podpor o powierzchni nonej odpowiedniej dla adunku i dla nawierzchni. 3.4.7. Przeniesienie napdu z maszyny samojezdnej (lub cignika) do maszyny odbiorczej Way napdowe o przegubach uniwersalnych czce maszyny samojezdne (lub cigniki) z pierwszym staym oyskiem maszyny odbiorczej musz by chronione od strony maszyny samojezdnej oraz od strony urzdzenia odbiorczego oraz na caej dugoci wau wraz z towarzyszcymi przegubami uniwersalnymi. Po stronie maszyny samojezdnej (lub cignika), punkt odbioru mocy, do ktrego przyczony jest wa napdowy musi by osonity przy pomocy osony przymocowanej do samej maszyny samojezdnej (lub cignika) lub innej maszyny zapewniajcej rwnorzdny stopie bezpieczestwa.63

Po stronie maszyny holowanej, wa wejciowy musi by zabezpieczony obudow ochronn mocowan do maszyny. Do napdu ze zczem uniwersalnym mona montowa ogranicznik momentu obrotowego lub sprzgo jednokierunkowe jedynie od strony maszyny napdzanej. Na wale napdowym z przegubem uniwersalnym musz by odpowiednie oznaczenia. Wszystkie maszyny holowane, ktrych dziaanie wymaga przyczenia ich do maszyny samojezdnej lub cignika musz posiada ukad czenia wau napdowego zapewniajcy, i po rozczeniu maszyn, wa napdowy i jego osona nie ulegn uszkodzeniu poprzez kontakt z ziemi lub z inn czci maszyny. Zewntrzne czci osony musz by skonstruowane, wykonane i wyposaone w sposb uniemoliwiajcy ich obracanie si wraz z waem napdowym. Osona musi przykrywa wa napdowy a po koce wideek wewntrznych w przypadku prostych przegubw uniwersalnych, oraz przynajmniej do rodka zewntrznego przegubu lub przegubw w przypadku przegubw uniwersalnych szerokoktnych. W ramach projektowania dostpu do stanowisk pracy blisko wau napdowego z przegubem uniwersalnym producent musi uniemoliwi wykorzystanie osony wau opisanej w szstym akapicie jako stopnia, chyba, e jej konstrukcja to przewiduje. 3.4.8. Ruchome czci przeniesienia napdu W drodze odstpstwa od punktu 1.3.8(A), w przypadku silnikw spalinowych, zdejmowalne osony chronice przed dostpem do czci ruchomych silnika nie musz mie urzdze ryglujcych, jeli otwieranie ich moliwe jest tylko za pomoc narzdzi lub kluczy, lub poprzez urzdzenie sterujce, umieszczone przy stanowisku kierujcego, jeeli mieci si ono w cakowicie zamknitej kabinie zamykanej na klucz dla uniemoliwienia dostpu osb nieupowanionych.64

3.5. Ochrona przed innymi zagroeniami 3.5.1. Baterie Obudowa baterii (akumulatorw) musi by odpowiednio skonstruowana i umiejscowiona, a bateria odpowiednio zamocowana, tak aby zapobiega w jak najwikszym stopniu zagroeniu wylaniem si pynu elektrolitycznego na obsugujcego w przypadku wywrcenia si maszyny, oraz gromadzeniem si oparw w miejscach zajmowanych przez obsug. Maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby umoliwia odczenie baterii przy pomocy atwo dostpnego urzdzenia przewidzianego do tego celu. 3.5.2. Poar W zalenoci od przewidywanych przez producenta zagroe eksploatacyjnych, maszyny musz, jeli pozwalaj na to ich wymiary: - umoliwia instalowanie atwo dostpnych ganic, lub - by zaopatrzone we wbudowany ukad ganiczy. 3.5.3. Emisja pyw, gazw, itp. Tam, gdzie istniej tego rodzaju zagroenia, pojemniki, o ktrych mowa w podpunkcie 1.5.13 mona zastpowa innymi rodkami, np. spryskiwaniem wodnym. Jeeli gwnym zadaniem maszyny jest samo spryskiwanie produktw, ustp drugi i trzeci podpunktu 1.5.13 nie maj zastosowania. 3.6. Wskazania eksploatacyjne 3.6.1. Oznakowanie i ostrzeenia65

Maszyny musz posiada rodki sygnalizacji i/lub tabliczki z instrukcjami dotyczcymi zastosowania, regulacji i konserwacji, gdzie to konieczne, dla zapewnienia zdrowia i bezpieczestwa osb naraonych. Oznakowanie i ostrzeenia musz by dobrane, skonstruowane i wykonane w sposb zapewniajcy wyran widoczno i nieusuwalno. Bez uszczerbku dla przestrzegania przepisw ruchu na drogach publicznych, maszyny z kierujcym na pokadzie musz by wyposaone w nastpujcy sprzt: - urzdzenie do ostrzegania akustycznego dla zwrcenia uwagi osb naraonych, - ukad sygnalizacji wietlnej odpowiedni dla przewidywanych warunkw eksploatacji, taki jak wiata zatrzymywania, cofania, oraz wirujce wiata ostrzegawcze. Ostatni warunek nie dotyczy maszyn przewidzianych wycznie do prac podziemnych i nie wyposaonych w zasilanie elektryczne. Maszyny sterowane zdalnie, ktre w normalnych warunkach eksploatacji wystawiaj osoby naraone na zagroenie uderzeniem lub zgnieceniem, musz by wyposaone w odpowiednie rodki sygnalizowania ich ruchw lub w inne rodki chronice osoby naraone przed tymi zagroeniami. To samo dotyczy maszyn powtarzajcych cyklicznie podczas pracy ruchy do przodu i do tyu wzdu jednej osi, jeli ty maszyny nie jest bezporednio widoczny dla kierujcego. Maszyny musz by tak skonstruowane i wykonane, aby nie istniaa moliwo nieumylnego odczenia wszystkich urzdze ostrzegawczych i sygnalizacyjnych. Jeli ma to podstawowe znaczenie dla bezpieczestwa, urzdzenia takie musz by wyposaone w moliwo sprawdzenia ich stanu technicznego, a ich awaria musi by widoczna dla obsugi. Jeeli ruchy maszyny lub jej narzdzi stanowi szczeglne zagroenie, oznakowanie na niej musi ostrzega przed zblianiem si do podczas pracy; oznakowanie to musi by czytelne z odpowiedniej66

odlegoci, aby zapewni bezpieczestwo osb, ktrych obecno w pobliu jest konieczna. 3.6.2. Oznakowanie Wymogi minimalne wyszczeglnione w 1.7.3 naley uzupeni o nastpujce: - moc znamionowa w kW, - masa w kg w najbardziej typowej konfiguracji roboczej, oraz, w odpowiednich przypadkach: - maksymalna warto ucigu na zaczepie przewidziana przez producenta, wyraona w N, - maksymalne obcienie pionowe zaczepu przewidziane przez producenta, wyraone w N. 3.6.3. Instrukcja obsugi Poza spenieniem wymogw minimalnych wyszczeglnionych w 1.7.4, broszura instrukcji obsugi musi zawiera nastpujce informacje: (a) dotyczce drga wytwarzanych przez maszyn, jako warto zmierzona, lub wynikajca z pomiarw dokonanych na maszynie identycznej: - waona warto skuteczna przyspieszenia, jakiemu poddane s ramiona, jeli warto ta przekracza 2,5 m/s2; jeli nie przekracza 2,5 m/s2, fakt ten powinien by odnotowany, - waona warto skuteczna przyspieszenia, jakiemu poddane jest ciao (stopy lub poladki), jeeli warto ta przekracza 0,5 m/s2, jeli nie przekracza tej wartoci, fakt ten powinien by odnotowany. Tam, gdzie nie s stosowane normy zharmonizowane, pomiar wibracji musi by dokonywany wedug metody najodpowiedniejszej dla danego typu maszyn.67

Producent ma obowizek wskaza, w jakich warunkach roboczych dokonano pomiaru oraz jakie metody pomiaru zastosowano; (b) w przypadku maszyn o kilku zastosowaniach w zalenoci od zastosowanego osprztu, zarwno producent maszyny podstawowej, do ktrej montowane bd elementy osprztu wymiennego, jak te i producent tego ostatniego maj obowizek dostarczenia niezbdnej informacji dla bezpiecznego zmontowania i eksploatacji maszyny.

4. Podstawowe wymogi bezpieczestwa i ochrony zdrowia zapobiegajce szczeglnym zagroeniom zwizanym z podnoszeniemMaszyny tworzce zagroenia w zwizku z podnoszeniem (gwnie zagroenia upadku adunku i jego zderze, lub zagroenia przechyem spowodowanym przez podnoszenie) musz by skonstruowane i wykonane zgodnie z poniej wymienionymi wymogami. Zagroenia zwizane z podnoszeniem istniej szczeglnie w przypadku maszyn przewidzianych dla przemieszczania adunku z jednoczesn zmian jego wysokoci podczas przemieszczania. adunek moe skada si z przedmiotw, materiaw lub towarw. 4.1. Uwagi oglne 4.1.1. Definicje (a) osprzt dwigowy oznacza elementy lub sprzt nie przymocowany do maszyny, umieszczany midzy maszyn a adunkiem lub na samym adunku, w celu jego