V Oglnopolska KonferencjaSuicydologia wrd nastolatkwKuria Diecezji Warszawsko-Praskiej i Naczelny Kapelan WiziennictwaWarszawa, 23 luty 2009 rokDYLEMATY ZAPOBIEGANIA SAMOBJSTWOM DZIECI I MODZIEY

WODZIMIERZ A. BRODNIAKINSTYTUT PSYCHIATRII I NEUROLOGIIPRACOWNIA SUICYDOLOGICZNAE-mail: brodniak@ipin.edu.plWARSZAWA

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyMOTTO:TYLKO DZIECKO, KTRE NIEDOWIADCZYO MIOCI, LECZDOZNAO KRZYWDY, PONIENIAI KTREGO POZBAWIONONADZIEI, E MOE BY KOCHANE,ODBIERA SOBIE YCIEZ.Puek i B. Pilecka

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieySTRUKTURA PREZENTACJI

STATYSTYKA SAMOBJSTW I ZACHOWA SAMOBJCZYCH WRD UCZNIW ROZMIARY PROBLEMUDWA PODSTAWOWE DYLEMATY ZAPOBIEGANIA SAMOBJSTWOM DZIECI I MODZIEYCZTERY MODELE PREWENCJI SAMOBJSTW

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieySTATYSTYKA ROZMIARY PROBLEMU

W latach 2001-2007 liczba zgonwsamobjczych w szerokiej grupie wiekowej 1019 lat wynosia w Polsce przecitnie 300-330rocznie.W grupie wieku 10-14 lat od 30 do 50 przypadkwW grupie wieku 15-19 lat od 267 do 285 przypadkwW wieku 7-9 lat na szczcie zdarzaj si samobjstwa sporadycznie, przecitnie 1 przypadek rocznie

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieySTATYSTYKA ROZMIARY PROBLEMU C.D.

Istotne znaczenie ma oszacowanie liczby zachowa samobjczych w formie prb samobjczych wrd dzieci i mlodzieyWedug wielu bada, w tym WHO liczba prb samobjczych wrd uczniw jest co najmniej 15-20 razy wiksza od liczby samobjstw dokonanych. Wedug tego wskanika mona w Polsce j oszacowa w skali od 4 do 6 tysicy przypadkw rocznie.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modziey2. Dwa podstawowe dylematyzapobiegania samobjstwom dzieci imodziey

A. Dylemat zwizany ze stygmatyzacj,tematem tabu, wstydem, mitami,uprzedzeniami i lkami wobec samobjstwa

B. Dylemat zwizany z wyborem do kogo kierowadziaania edukacyjne, jakie treci, formy i metodyprewencji zachowa samobjczych uczniw

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieySamobjstwo podobnie jak choroba psychiczna jest w wiadomoci spoecznej tematem tabu, stygmatyzujcym, wstydliwym, wywoujcym rne lki, poczucie bezradnoci, poczucie winy, czsto jest ukrywane, przemilczane, a take wie si z wieloma mitami i uprzedzeniami, o nieuchronnoci, zwaszcza samobjstw zakoczonych zgonem, o braku sygnaw i oznak ze strony osb podejmujcych prby samobjcze czy ogromnych obaw przed zadawaniem pyta o myli i plany samobjcze, aby nie prowokowa takich zachowa.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyTen stan wiadomoci, take znacznej czci wielu grup profesjonalnie zajmujcych si pomoc osobom z zachowaniami i tendencjami samobjczymi znacznie wpywa i utrudnia dziaania prewencyjne szczeglnie w przypadku tragicznego kontekstu i konsekwencji samobjstw dzieci i modziey w wymiarze rodzinnym i szkolnym.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyDrugi dylemat w znacznym stopniu wie si z pierwszym i dotyczy wanego pytania w dziaaniach zapobiegawczych do kogo kierowa, jakie treci, formy i metody prewencji zachowa samobjczych wrd uczniw stosowa? Odpowied jest zarwno prosta, jak i zoona.Kto? rodzice, ale przede wszystkim nauczyciele, psycholodzy, lekarze, pracownicy pomocy spoecznej, duchowni, policjanci i inne zaangaowane grupy zawodowe szeroka edukacja suicydologiczna

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyTreci, formy i metody - doroli:

Wiedza teoretyczna i praktyczna zwaszcza o oczynnikach ryzyka, czynnikach chronicych(protektywnych), metodach diagnozy problemu,identyfikacji grup ryzyka, form pomocy, kontaktu,komunikacji, w tym rozmowy (pytania) z uczniami wstanach kryzysu i zagroenia wasnego ycia.Edukacja ta powinna take obejmowa problemy iczynniki ryzyka wspwystpujce z zachowaniamisamobjczymi, jak: agresja, przemoc w rodzinie,naduywanie substancji psychoaktywnych ( szczeglniealkoholu), przestpczo, molestowanie seksualne i in.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyTreci, formy i metody uczniowie:Do dzieci i modziey nie jest zalecane, a nawetWskazane, na podstawie wielu bada, kierowaniebezporednich treci edukacyjnych o samobjstwach negatywna rola internetu i innych mass mediw.Zalecane s programy promocji zdrowia psychicznego,ktre obejmuj: 1.uczenie umiejtnoci radzenia sobie ze stresami iproblemami,2.rozwijanie zainteresowa, wartoci afirmujcych ycie,3. rozwijanie ducha wsplnoty, wsppracy isolidarnoci w ramach szkoy, organizacji sportowych,turystycznych, modzieowych, religijnych, samo-pomocowych oraz innych ruchw i stowarzyszespoecznych

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyCztery modele prewencji samobjstw:

Model socjologicznyModel kryminologicznyModel psychologicznyModel psychiatryczny

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyModel socjologiczny prewencji samobjstw korzystajc z teorii integracji spoecznej, przemian spoeczno-ekonomicznych (modernizacji i transformacji systemowej), wartoci kulturowych, norm etycznych i prawnych, reakcji spoecznej oraz transmisji zachowa samobjczych przez mass media wskazuje na rol wsparcia spoecznego, wizi i kontroli spoecznej, stopnia integracji spoecznoci lokalnych, w tym organizacji samorzdowych, samopomocowych, religijnych i innych organizacji spoecznych. W modelu tym mona wskaza zesp praktycznych dziaa obejmujcy integrowanie i budowanie wizi spoecznych przez promowanie rnego rodzaju organizacji, a take tworzenie rozwiza ustawowych w systemie prawa korzystnych dla zdrowia psychicznego np. ograniczanie negatywnych skutkw wpywu mass mediw i internetu na rozpowszechnienie zachowa samobjczych.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyModel kryminologiczny koncentruje si na wiktymologicznej i osobowociowej analizie zachowa samobjczych i ocenie czy nie ma zwizku samobjstwa z przestpstwem. Zapobieganie w tym modelu powinno gwnie obejmowa szerok edukacj policjantw i pracownikw wiziennictwa w zakresie problematyki zdrowia psychicznego w kontekcie samobjstw i samouszkodze oraz odpowiednich dziaaniach organizacyjnych i programowych.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyModel psychologiczny kadzie si nacisk na rol cech osobowoci, stresu psychologicznego i spoecznego, pourazowych zaburze stresowych (PTSD), a w ramach stosowanych metod prewencji podstaw stanowi wczesna diagnoza zagroenia ycia, strategie interwencji kryzysowej, pomoc psychologiczna i rne formy psychoterapii. W modelu psychologicznym s dwa kierunki praktycznych dziaa: intensywne szkolenia psychologw w zakresie metod identyfikacji grup ryzyka, wczesnej diagnozy i technik interwencji kryzysowej oraz tworzenie lokalnej i regionalnej sieci orodkw interwencji kryzysowej, telefonw zaufania i pomocowych portali internetowych.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyModel psychiatryczny najwaniejsze elementy, to: wczesna diagnoza zaburze psychicznych, zwaszcza zaburze afektywnych (depresje), terapia osoby w stanie ryzyka suicydalnego, a take czasami leczenie jego rodziny, tworzenie grup wsparcia w ramach postwencji pomocy osobom po samobjstwie osb bliskich i psychoedukacja. W tym modelu podobnie jak w modelu psychologicznym promuje si intensywne szkolenie psychiatrw w zakresie diagnostyki i terapii osb w stanie ryzyka suicydalnego. Dziaania na rzecz usprawnienia i rozwoju lecznictwa psychiatrycznego, w tym rozwoju programw leczenia metodami psychospoecznymi, a nie tylko farmakoterapia oraz organizowaniem grup wsparcia. Tworzona jest take sie oddziaw interwencji kryzysowej w szpitalach.

Dylematy zapobiegania samobjstwom dzieci i modzieyKonkluzjaTe wielostronne i kompleksowe dziaaniaedukacyjne i promocyjne, ktre powinny siznacznie rozwin po wprowadzeniu od 1stycznia 2009 roku drog ustawowNarodowego Programu Ochrony ZdrowiaPsychicznego mog ograniczy liczbzachowa samobjczych wrd dzieci imodziey oraz zmniejszy ich negatywneskutki i koszty spoeczne, zdrowotne iekonomiczne.

DZIKUJ SERDECZNIE ZA UWAG