dtssertAtto "''

DE VIRIBUS ET USUATKOPAE BELLADONNAE

QUAM

VENIA EXP. FAC. MED. UPSAUPRyESIDE

CAROL P. THUNBERGCOMMENDATORK REG. ORD. DE WASA,

Med. DocT. Prof. Med. et iloT. Reg. etOrd. Reg. Coll. Sanit. MEivrB.HON. AC.AD. C.«S.AR. PeTBOPOI. E7 NaT, CuRIOS. ksG. SciENT,, loND. Hoi M.Agric. Med. kt Evang. Societ. Oecon. ttpsal. Patr. Hoim. et Civ.Oecon. Finl. Honor. Wermel. Westman. et Orebr Berol,Nat. Scrut. Paris. Hafn. Moscou. et Halens, Hist. Nat, Gorenk. Philad.LOND. HaRI.EM. AmSTELD. OeCON. ET InST. LtTT. ZeLAND. NlDROSlENS,TURICENS, IeNENS. LiNN. LoNDIN. ReG. SciENT. PhvS. ET PHyTOGRAPH. GOT-TiNGENs. MoNACH. Eklang. Wetter. Nanciens. Med. Paris. Emui,»rvIoNSpoL. Med. Matritens. Medic. et Nat. Studios, Edimeurg. etPeTROP. MeDICO ChTR. MeMBRO NEC NON ACAD. SciENT. PaRIS, ET iNSTi-TVT, Natjon. MoNssELiENS, Agricui.t. Paris, Medic. Londin Scandina¥»

FlORENTIN. ET BaTAVIN, InD, Or, CoRRESrOND,

PRO GRADU MEDICOPUBLIC^ SUBMITTIT CENSURiE i.iBi:'-''

' AUCTOR '^^X'^OLAVUS LINDBOM - R"'''*

STIP. REG. GOTHOBURGENSIS.

IN AUDIT. BOTANICO D* X. DEC. MDCCCXVII*H. S.

U P S A L I JE

XYJIS ZeIPEL ET PALMIiI,AS

VIRO ILLUSTRI

Dno hug. herm. bockerMED, DOCT. CHIR. MAG. PROF. REG. MED. PRlMAR».

NOSOC R£G. ORD. SERAPtt. HOLM.,

REG, COLL, SANIT, MEMBROj

S A C R U M

VolQit, debuit

AUCTOR.

DE VIRIEUS ET USUATROPAE EELLADONNAE.

I*nter medlcamlHa, qure recentlori setate anlmadverslonerii

e-xeltarunt- Medicorum , insignem slbi vindicat locum Belladon-

na, qua quidein i^taud scio an meliua ulla liorum famam par-

tam meruerlnt ; hanc enim ad praestantissima remedia, qui-

bus hujus 3svi experientia matcriam raedicam auxerit, suoju-

re este referendam, satis nrobant,quas peritissimi veracissi-

niique medici instituerunt , felicisslma experimenta, Nequetamen integra mansit hasc ejus laus; nam quoniam ad raedi-

camenta sic dida heroica fuit relata, huic idem,quod illis

omnibuSj fatum fuit , lamquam universalia modo laudari at-

que usurpari, modo qiiasi inutilia 8c nociva vituperari SC rejici.

Si vero a^quius has sibi contrarias sent«ntias examinaverls, ad

praecocia ista judicia,, quss scientiae ssepius ^iocuerint, ejusque

alumnos perturbaverint , faciie referendas esse dixeris. Namquemadmodum medela morbi cujusdam, benignas naturae ope

levati, interdum, sed falso, huic plantae fuit adscripta; ita

etiam haud sine ratione putamus, si quando boc remediuni

minus successerit , hoc prasclpue in caussa esse , quod modo ad

morbos curandos incurabiles usurpata fuerit , modo qula in ea

adliibenda vis ejus nocendi non fuerit considerata, denique

quod , hanc vim justo plus metuendo, parcius quam quod res

posceret, fuerit usurpata. — Belladonna igitur rede adhibi-

tasinedubio magni est momenti rem€dium,experimentorumque,

quae annis proxime praeterlapsis ad virtutem ejus medi-

cara explorandam fa^a sunt, &Cy quas ex iis elicere voluerunt,

v6onsequeatiaium cognitio magno usui 'erit medico pra£lico*

A ^ - - -

Hac re addudus, ut Constitutionibus Acadernicls satlsfiat , rnl-

hi sumsi discriber.dam vim SC usum Belladonnae tarnquam

materiam hujus Dissertatioais, quam examinandam tibi , Leftor'

tenigne! omni,qua par est, medestia ofFero, nullus du-

bitans,quin huic meo periculo , necessitate susscepto, consci-

entia deficientium virium perdufto , iiequus facilisque censor

sis adfuturus.

Belladonna, «tamlnibus 5, stylo unico SC fruftu baccato,

in Systemate sexuali ab illustr. Linnao ad Airoytz genus fuit

relata , atque ab illustr. Jussieuia ad ordinem naturalem So-

laT^arum, qui genera omnia 8C singula, pius minus venena-

ta, in nervos vi sua nociva agentia, cerebrique fundiones

aniroales turbantia, compieditur. — Grescit fere ubique iri.

DEuropae australioris sylvis inontosis, inque hoitis Sueciae occur-

lit culta, fere indig^ena,

Antiquitus hsc planta fuit- cognita; Mandragorse, quarunti

species erat, multum ab antiquis in medicina usurpatae sunt.

Jam apud Theoplirastum a), Plinium h) 8C Dioscoridem c) de-

scriptiones ejus inveniri crediderunt, quas vero difficile erit

probatu , in hanc plantam vere quadrare. Auftorum veteri-

orum,qui biinc rem traftarunt , illustrissimi sunt Fnchsius

^

Mathiolus d) , Gesnerus , Rayus e) , Parkinson, Hoffmann , Siccz-

a) Historia plantarum Lib. Vf. Cap. 2.

b) Hist. naturalis. Lib. XXII : Cap. 13.

s) Libror. de Materia mediea IV. Cap. 1-3,

d) Neu Krauterbucb. Prag. 1553.

s) Historia Plantarum. VoU i.

IhiX /), Gettingei- g) , Spielman /i) , Daries i) , Gmelin i) , J^a-

ling, Milnck l), Ludwig m) SCc , Sc recentiorum, quL de ma-teria medica scripserunt, a quibus plenius est <lescrip(a , Cul-

len n), Murray o) , Gren p^^^.Jahn q') , Hecker r) , Horn *),Sprengel r} SCc, ex quoruin scriptis primarium comprehende-re volui. -

f) Diatribe de Belladonna. Jenae 1724.

g) Diss. de Belladonna, taroquam specifico in cancro &c, Hal.

^759'

h) Diss. de vegetabilibus venenatis Alsatise. Argent. 1764.

i) Dissertatio de Belladonna. Lipsise 1774.

k) Allg. Geschichte der PflanzeDgifte. Niirnberg, 1777. Ejusd.

Abhandlang von giftigen Gewachsen , die in Deutschland &c. wild\vachs«n. Ultn. i775« P» *'8' —

l) Disseftatio de Belladonna, efficaci in rabie canina remedio. Goet-

tingae. 1781«

EJHsd. Abhandleng von der Belladonna und ihrer Anwendting, be-

sondsrs zur Vorbaoang und Heilung der Wuth, nach dem Bisse voa

toilen Hunden. Gottingen. i^SS^

m) De Belladonna , ejtjsque usu in Vesania, Jense 1789.

«' Abhandlung uber di« Mat, medica, iibersezt von Hahnemann.

Leipzlg 1790.

0) Apparatus Medicamirium. Vol. r.

jp) Handbuch der Pharmakologie 3;ter Aufl. i Band. igij»

q) Praktifiche Met. medica. Erfurt, 18 14«

r) Kunst die Krafikheiten der ]\Ienschen zu heiieD. ^rter Thei!l

s) Handbuch der praftischen Arzneymittellehre. Berh*n i^oS*

Institiitiones medicse T. V. Lipsiae i^i$.

Belladonna, in Italla ita denorainata, partim ex pulchro-

baccarum colore, partim ex eo, quod ut cosmeiicurn adhibea-

tur, in omnibus partibus adspeftu est lurido 8c sordido, qui

suspeftam reddit. Omties hujus planias partes, quae statim in.

sipidura quendam , deln vero acerbum arguunt saporem odo-

remque fere nauseosum, eandern omnino , diverso llcet gra-

<lu , maferiam venenosam continere videntur; qualitates che-

micas hujus materise explorare conatus est Vauquelinus. Se.

cundum analysin, quam instltuit, succi Belladonnas, idem con-

tinet: 1:0 subbtantiam animalem,quae in calore ex parte ina-

rescit , ex parte vero in succo soluta manet propter acidumaceilcum liberum, quod in eo continetur; 2:0 plures sales cumbasibus kalinls, ut sulphas, nitras, murias, superoxalas Sc ace-

tas kalicurn; c:o substantiam saporis amari 8c nauseosi, in spi-

rltu vinl solubilem, cum prlnGipIo coriario junctam solvi ne-

sciam, e qua ignis aramonlum elicit. Huic substantlas, qu33

ad acidum borusslcum accedere videiur, forsan adscrlbendii.

est vis n.oc.Iva &C. inortifera. plants,

-Effeftus Belladonnoe in cor[)us huifhanum diversi sunt ax di-

versis plantae partlbus , atque ex majpfe minoreve quantitate , in

qua adhibeatur. In rnajpre dosisumta afFert ebrletatem, vertigi-

nem, sitlm vehernentem, nauseam curn nisu vomendi inani,dele-

tam sen«ibill(atem ventriculi Sc intestinorum , deglutltionem diffi-

cilem,pupulam dilatatam immobilemque cum coecitate tem-

poraria, delirium interdum in furorem ablens, cum. stridore

dentlum ac convulsioni,bus,paralysln cura dissolutione hu-

inorum, denlque vero mortem u); Cadavera eorum, qui Bella-

donna interierunt , cito putrescuntj Sc in superficie eorum, ut

etiam in ventriculo, intestlnis, hepate Sc omento , apparent

tt) Qaantum in emeticls, laxantibus, aceto & involventibus, Bella-

donna vitiose ingesta, solatiaro , vicie Mlinch, 1. c, Murray. 1.c Hu»fd. Journal Bd. XI. St. 3. p. 126 6cc. — -

sxpe vestigia ixiflammatlonls Sc gangrajnas; vasa etlam cerebrr

sangulne valde turgescentia plerunique invenierunt observa-

tores. In. mlnore vero dosi efficit ariditatem pharyngis, anxie-

tatem , dilatationem pupillje, visum hebetiorem , vertiglpem 8C

soporem , promovet sudorem 8c. excretiones alvinaT, majovemquoque, rariiis licet, excretlanem urinas. Katio igitur, qua cere-

brum ac nervos af["icit analoga esse videtur cum narcoticorura

in genere; sed praeterea in- systemai vasculare- generatim, at-

qae vasoruin exhalantlum speciatim,, vim valde stlmulantemexercere videtur, ex qua ejus propria vi explicari possint trans-

ppiratio major, suppuratio benignicr,. se- 8c excretiones ube-litmes ,

quas usus eju»3 afferre 'videtur, Sine dublo huic ejus

composIiaB, cum illa Opii^ quodammodo convenienti, agendirationi adscribendas sunt utilitates. eximiae, quas, imprimisin morbls nervosi Sc lymphatici systematls, ex usu Eeliadpn.

nas profectas esse vidimua. Ex: hac etiam ejus vi siimulante

fieri puiainus, ut constitutionibus maceris , laxis, phlegrnaticis-

lam idoneura slt remedium , cum e contrario habitus stridus

Sc plethoricus usumj ejusdera, semper. prohibet,,

Omnes liujus plantas partes;, pr^ter- semina, ut 'remedia

sunl usurpatse, Sc ex omnibus, Ilcetr majore minoreve gradu,

fellces effeclus comperti, Medici antiquiores , im*p'rimis Ma-yerne v) Sc Gessner x) , ba<:cis, forma decoAi aut syrupi, usi

sunt, sed postea nuUa, quod sciam , earum experimenta fafta-

sv:nt. Tempore posieriore radix tantum 8c foUa adhibita sunt,,' irnprimis vero illa

,quippe qiise his efficacia. praestat ; si vero

riosis eorum auda. fuerit, idem prorsus, quod' radix,. effici.'

ent. Folia, mox antequam planta. florescit, sunt colligenda,,

radix vero verno tempore ,, ex planta bienni aut triennl, ^aJ-

V) Prax. ined. syntagiB* alt. p, 136»

X) Epist. p, 34,.

6 ====

que sponte crescente potlus, quam culta; ut vim suam con-

servent , diligenter siccentur & separatim aJserventur.

Optlma J^&Iladonnara adhibendi methodus, sine dubio ea

est,quffi a ^parvis incipiatur doiibus, quae nisi iritercesserint

vertigo aliave turbantia symptomata, paullatim augentur usque

dum bonus in morbum efTectus apparuerit. Dosis vero, a qua

incipiendum, adultis est radicis i — 3 gr., herbae 2 — 5

gr. , infantibus |- —' 1 gr., ratione aetatis 8c constitutionis. In

forma pulveris saepissime dari solet, sed et in aliis formis

efficax reperta est. Ita apud auftores Sc in pharmacopoeis

occurrunt nominatim: extraclum, infusum^ acetum, oxymel 8C

syrupus Eelladonnae, quorum inodo lioc, modo illud ad rem

optime conduxit. Ex his vero praeparatis extraftum aquosuru

foliorum 8c radicis, quod in quibusdarn pharmacopeis inser-

tum est, — exeepto forsan illo Pharrnacopoeae Borussicae abs-

que defaccatione parato — ex ipso parandl modo minus eifi-

cax videtur, quamquam non desunt apud- audorcs exempla,

quod a 5- — 2 vel plura grana, in forma pulveris, pilula-

rum aut mixturae datum, efficax compertum est. Exterrie ad-

bibetur herba siccata aut pulverata, ad fomentationes 8c cata-

plasmata sicca vel humida.

Si omnes, qulhus adhlbltaest Belladonna, enumerandiessent

Itnorbl ^ tota fere pervaganda esset nosologia; haud faclle quem-

quam enim nominaveris morbum, contra quem hanc medici-

nam non sint experti. Hoc factum esse minus ccnslderate,

adeoque minus successisse, vlx monendum est ; nam ex de-

terminat» ejus agendl modo a priori etiam sequiiur, ut fere

«xclusive iis tantum morbis conveniat, in quibus systemata

nervosa aut lymphatica imprlmis affecta sunt. Ad hos ego

morbos me igitur restringam , omnes ceteros prseiermittens,

— sic etiam febres intermittentes y ,^ typhum pettchiahm

y) V. Michaelis ia Hufei. Juurn. d. praut A. W. Bd. XXXIV^St a. pag, 12, Hecker/s Kuqsc zu beilen. 1 Th. p. 186; 396 &c.

7

festem 2), rheumaiismum^ arthrltldem &c. contra quos cumsuccessu usurpatam voluerunt, sed quibus prsestantiora fovsan

remedia adhibenda habemus.

Morbl, adversus quos praecipue efScax fult Belladonna,

hl sunt:

Hydrophohia. In hoc morbo adhlbita est Bellailonna, partim ut

praevertantur inorsus efFeftus , pariim ut lollanturj cum reve-

ra adsunt. Ut prius fiat, ex prasscripto Miinchii danda sunt

xadicis pulveratae solius vel una cum rheo infantibus , unumad sex iannos natis , grana 1 ad 5 , et adultis usque ad 1 5 g.ra-

na, 48 horarum intervallo; sudorem profusum & foetidum,

qul tum demum erumpere solet, promovere necesse est decu-

bi(u Sc potlbus tepidis. Hanc methodum dlu secutl sunt, sed

recentiori tempore commodius duxeruntj Belladonnam cumaliis efficaclbus stimulantibus conjungere, quo vis ejus par-

tim adjavaretur, partim ut pssevertantur maJse iHs accidentlas,

quae saeplus ex dl<fta methodo provenlunt, curamque impedlunt.

Nunc igltur temporis conjunda cum moscho, opio SCc. datur

initio la dosi gr. •^- ad 1 singula aut, aecunda quaque hora;

postea vero dosls augetur pauUatlm ad 3,4 vel f) gv»

Hoc modo adhlbltas usus — si eo eruptio morbi prsevenien-

da sit —' plures hebdomadas continuandus est, intervalHs ini-

tio breviorlbus , delnde vero longioribus , dum interea adsi^

eommoda vulneris chirurgica tradailo, Ad morbum vero,

cum jam erupit , curandum , eodem modo adhibetur, sed

i|n majoribus dosibus , brevlorlbusque intervaliis. Inter ca-

sus , qui effi.caciam Belladonnas adversus jam formatam hydro-

z) Vide All^. Litt. Zeitung A:o i78St N:o 10. Llk. oeh Natnr»

fors^areni Band. IX.

phoblatn probant, prasclput sunt , quos memorant Bnchholz a)

:8C Sauter b) , qui ea perfeftam elTecerunt curam. SI vera sit

Hujus observatio, hydrophobiam in paroxysmis suis typumrertianK exacte serva^e, metliodus ejusderii &C Munchii, qua

datur Eelladonna sola'5^ in magnis dosibus, hora ([uaque^B^a ad

vel paullo ante initium paroxysmi, praeferenda esse videtur

runc usitatse, qua datur in parvis 8C saspe repetitis dosibus una

cuin medicameniis,qu» fortassis efFeftum ejus toUunt.

MelanchoHa 8C Mania, ~Vis Eelladonnoe In hydrophobiae

medendo ansam ,dedit ad usum ejus in his rnorbis, atque ex-

perientia demonstravit , eandem advexsus hos non carere efFi-

cacia. Pulvis foliorum cum radice rhei ad giana duo vel tria,

vel radicis ad granum unicum initio , adscendendo ad grana

sex aut odo, his in morbis exhibetur. Secundum consenta.

neam Heckcri , Ju/ifi pluriumque expenentiatn , Belladonna exi-

mia est efficacia contra^am melancholiam,quae oritur ex suppres-

sione .evacuationum sanguinis -solitarum vel necessariarum

,

exanthematibus iretrogressis, obstruftionibus viscerum abdoml-

nalium , atque lex praedispositione hysterica vel hypochondri-

aca, Ad curam maniae radicalem minus eificax fuit, sed ad

morbum ita levandum , ut impetus ejus insigniter minuan-

tur, valde utilera reperierunt Greding c) Sc Ludwig d). Hicradicem Belladonnae imprimis efficacem expertus est In vesaniis,

<qu3e c^ metastajibus SC nimia animi contentione proficiseuntur.

'Epilepsia. Insigne levamen hujus morbl ex Belladon-na

a) Huf. JourD. Bd. V. St. -i.

tr) Huf. Journ. Bd. XI: St. i. p. iir !

In Ladwigi AdTers. Praft. Vol. r. P. 4. p. 637, sequ. .

4) Diss* de BelladoDna, ejusque usu ia Vesania. Jeose x789«

Sjepenumero obserwifum fuit; complures casus , in quihusBelladonna contra hutic rnorbuin feliciter usi sunt , afferunt

Mdnch , Stoll , Greding , JaJini Caussam, cur interduni minusfelices efFcftus ediderit, niagis in segroto, quam in reinedio

latere ciedit Juhn. Tenipoie por.teriore eam cum fructu in

epilepsia usurparunt Stai.ke, von Hovm, Huftland , Kdujer,

cet. Stoll extradto usus est in dosi initio tantum unius grani;

Miiuch 8C Jahn usi sunt herba in dosi gr. 5, quas postea audafuit. — ;Etiam Chorcea S.ti Viti , imprimis ex vehementi ner-

vorum afFeftione profeda, Belladonnce ope curata est.

JPertussis. Pauca sunt remedla, quorum elTicacIa contra

hunc morbum tam comprobata fuit, quam ]5elladonna3,quare

haud facile intelllgitur , cur tain pretiosum remedium rnorbi

tain vulgaris tenacisque, non majore studio recepfum atque

,usurpatum fuerit. Schc^ffer e) primus titilitatem Eelladonnae

in pertussi ostendit, et plures raedici recentiores, quorum suffi-

ctat nominare -Berg, Ettmillhr , L,iidi\ig, WetzUr f), Wiede-mann g) , Hufdand h), Hecktr 8c Jahn e"xperientiam ejuscora-

probant; horum omnium consensu Eelladonna fere pro speci-

fico adversus hunc morbum esset habenda. Schaffer statim post

emeticum Belladonnam dedit Sc Wetzler^ qui in pertussi epi-

demica Augustse Vindelicorum A:o i8to, infantes 30 ope

radicis Eelladonnse intra diem 8:um ad i^rum ad salutem re-

B

e) HuF. Joarn. Bd. VI. St. 2. p. 258. & Die Zeit-und Volcks-

Krankheiten der Jahre li^n^ nnd 1807 in und um Regensburg. 1808.

/) Huf. Journ. XXII: St. i. p. 58.

g) Ejusd. Jcurnal Bd. XXXIV: St. 5. pag. 13.

h) Salzburg, Medic. Chir. Zeitung, T. IV. 18 10. p. 346,

' lO

duxit, csridenj dedit iii dosl 5— 1^ gr. infantibus 1 ad 4

•vel 6 aiinos natis, qn« dosis post iiiduum vel quatiiduum

ita aufta fult , ut rnaxlrna pro infarjie natu mlnimo gr. ^. Sc

pro rnaxinio gr. 3 Intia horas 24 fuerir. Quamquam tem\)us

ad I5eIladonnatri in lioc morho adhibendani rr)axiine opporiu-

ntirn est a 14:0 ad Qoimum dJern , quatunr (arrien afFeri casus,

in quibus Relladonna ab iniiio adhii^ita , rnorbum intra vicesi-

nium diein depulit , quod, saliem respe<Su hirjus remedii,

refellere videiur oplriioneni Hiiftlaudi aliorumque quorundam

mediiQorum , pertussim non nisi jiost integrum iriensern pnsse

curari. Simplicitas hujus meihodi , facilis ejus appHcatio

etiam in paaperrimo, exiguurnque segroti fastidium dignam

reddere videntur, quae a medicis magis generaliter tentetur

atque admittatur.

JParalyses. In hemiplegia cnrn usu adhibita est BeHadonna-

a Schmucker i) 8C Evers; in paralysi lingiice i Selle, MaximCvero profuit in amcurosiy imprimls in ea

,qu» in gravidiS-

occurrit, in qua post venaesedlones 8C evacuatione» alvi suf-

fi.cientes cum successu usurpata, est a Jahn 8cc.

J^lerus 8C Scrophulce. In hls moibls aliquoties vim suam

exseruit Belladonna. Greding k) varios roemorat casus ifteri,

tara inveterati, quam recentis , in quibus hocce successit rc-

medium. Iraprtmis autem laudatur in scropbulis /j , 8C, ut

perhibent Huftland Sc Conshruch y valde efficacera se praebuit

i") Vermischte Chir. Schrifcen i Bd. 1776.

k) In Ludwigi Adverf. Vol. 2, P. 2. p. 3^4- ^^^^''

i) Praecipue comtnendant Hufeland & Consbruch oxymel Belladon-

nae sequenti iBodo paratum:

Rec. Aceti Belladonrse libram semis

Mellis despumati libram

Misce &in lebete ftanneocoque ed mellisliquidi fpi.-^rifudinem, Datur dosi-

bus successIvisprorationeKtatis diversis, Conf. Hufeland: iiber die Na^

II

adversus ulcera callosa tenacia, tumores obstlnatos , fere scir-

ihosos 8C rnorUos convulsivos e «crophulis oriundo».

Morhi ventrei. JBoettcher , medicus Regiomontaniis, ulce-

ra phagadsnica sine inflammatlone in fauclbus 8c genitalibus

usu interno pulveris JBelladonn» una curn hydrarg. dulci , bre-

vi propulit.

Scirrhus Sc caneer. Jjm ad finem saerull lyrmi radix 8C

folia Belladonnae, ut arcanum in his~ roorbls externe adhibita

sunt, Sc fruftus, quem ex usu eius hoc modo applicatag per-

ceperunt, occaslonem ea interne utendi cito praebult. Plurestara antlqulores, quam recentlores autSores , ut Junckerus m),Timmermannus n) , Lamhersm o), Oettinger p), Miinch g), Lud-wig r) , JLentin s , Cullen, Htcker , Jahn &c. frequentes affe-

runt observationes, qu^e hanc ejus vim demonstrant. Con-junda cum Antiraonlo , Arsenico, Hydrargyro 8c !Rheo utHi-

tatem attulit tam in cancro labiorum 8c indurationibus scir

tur, Erkentniss und Heilart der SkrofelKrar.kbelt. Jena. I795,'&Consbruch, Klinisches Taschenbuch. Th. 2. pag. 276,

m) Consp. Therap. gen. Ed. 1725 p. 49 r.

h) V. Th. G. Tiinmermanni Progr. de Beiladonna. Rintel. 1765.

0) Left, inaug. sistecs ephemeridem j)ersanati carcinomatis, Grl.ning. 1754^

f) 1. c. ,

q) Hannover. "Magazin 1767 &c,'

r) Comment. de rebus io medicina & scieat. nat» ^edis Bd. VIII.

p. 654.

5) BeitrSge-zar Ausub. A. W. III. Bd. p^ si5. & Beobacbtung

tz

rhosls ventrlcull 8C intestlnorum ,quam in sclrrlio & cancr»

uteri 8C mamrnarum, In quo posteriove imprimis efficax fuit.

In his vero moibis forsan magis insigne affert levamen, quimcuram efficlt rndlcaleni, quamquam apud au<!!lores multi occur.

runt casus, in quibas perfedia moibi curatio ex ea eiTefta e$t.

Non clesunt quidem esempla, Belljdonnam in his morbis ali-

quando sine fruftu esse adhibitatn t), scd cum haec pauca sint

latione eorum, quas sunt contra, ab usu continuando hujus re-

medii efficacis in morbis tarn gravibus vulgaribusque, quamsoirrbo & cancro, deterrere non debent..

Scarlatina, Tamquam remediun:i prophyladicum certun*

Sc fallere nescium contra hunc morbum Beiladonna commen.

data est ah Hahmmann; experimenta ejus cum successu repe.

tita sunt a pluribus medicis u;, atque maxime commendatur

elnJKef Krankheiten &c.Gottiag. 1774. Btlladonria fcJrrhfs njamtPce mu-

liebris medendis tta ufus est, ut ejusdem granura cum rhei granis XV"omni vespere dedit, iutermixtis omni quinto die emeticis. —

t) V. Murray I, c. p. 436 & 7-

«) V. Schetick \x\ Hijf. Joarn. Bd. XXX1V._ St. 5. p. Ii^ Me-

thodura, quani ei suppeditavit Habnemann ,qua ei contigit homines 522.

ex 525 illis , qni ea usi sunt, a Scarlatina defendere, seqaentibus me-

morat verbi^: — — 3 ^r^n Extr. Belladonnaj durch socgfillij^es

Reiben in einer kleinen Reibschaale bei allmShligen Zugiesspn in einec

Unze einfachen destillirten Wasser aufzulosen, diese Auflosung zu

einer iMischor«5r aus einer Unze destillirtem Wasser und einer Unzegereinigtem Wfingeiste bereitet , zu giessen , so dass dis Ganze drei

Ui.zen FlU5si_4keit betruge, es wohl unnzijschiitteln und slcb demnachst

setsen zu Ussen. Von dem Heilen sollte ich einen sinzigen Trojpfftt

in eine Flasche , worin drei Unzen simples destillirtes Wasser unrt ei-

ne Unze rectificirtes. Weiflgeist enthalten ware, tropfeln und es tucl>

ti>^ umschiicteln. Dieses letzere wjre zum Finnehmen, so dass eia

kieines Kind bis za 9 Jahren einen einzigen Tfopfen , Personen iiber

dieses Alter aber 2 Tropfen «af etwis wenigem Zu :ker alle 4 Tage

einmahl einnehmen miissten, also 2 Tage frei halten, wo sie nichts

aahmen. Die Kinder miissten d«bei vor Schrecken , Argeroiss und

»3

a Hufeland,' tamquam ulterlus imitantfa, Praeparatum^ quodHahnemann usurpavit 8c recommendavit , est solutio extrafti

Belladonnae, qusein una eutia continet circa —- uni-

U5 grani succi inspissafl Belladonnse, ex qua pro «tate gutt»'2 ad 40 liora quaque 7 2:a dari debentur. Etiam si dynami-

cam agendi rationem admittamus, haud faclle tamen concipi-

inus remedium quoddam in dosi tam infinite parva efflcax v)

,

quamqaam negari nequeat, B^lladonnam in majore dosi ad-

hibitam, per vim suam sudoiem movendi , id efficere posse,

•ut a dido morbo defendat.

Externe herba Belladonnae adhlbita est ad cataplasmata,

fomeniationes 8c gargarismata , atque hoc modo usurpata effi-

cax fait ad resolvendos tumores scirrhosos atqvie etiam cancro-

sos 8c eas affediones oris , faucium & glandularum colli, quse

saepe ex scarlatirra aliisque morbis oriuntur. A chlrurgis re-

centioribus solutio extrodi Belladonnffi usurpata est, qua ocu-

lus prasparetur ad operationem cataraftae per keratonyxidem,'

ad quem usum , 3sque ac ad explorandam adhjesionem catarad»

ad iridem, haud raediocrem meruit laudem.

Susserljcber Beschadigung in Acht genonfimen werden, sonst aber lebenvvie in ge\v6hn!ichen Tagen, die freie Luft wie sonst. aber woblbekleidet,geniessen. ur.d essen was die Wirth5ch;^fc mit sich brSchre. Conf,Swenska Lak?re Sallsk. Hmdlingar Bd. 3. p. 36. & Huf. Journ. Bd. XIXSt. 2. p, 136. ubi SpfUn niethodum suam Belladonnam hunc in fi-

pem adhibendr bisce descripsit verbis : h-h liess 1 — 2 gr. Pxtr. Bel-

ladonnae io einer halben Unze destiil. Wasser aufiosen ; von diesec^uflosung bekam jedes Kind laglich 2 bis 3 mahl i Tropfen mit 10Tropfen Rrunnenwasser — nnd ich hatte das Vergniigen, dasskein einziges dieser Kinder angesteckt wurde, und die Kr«»nkheit auf-

hofte.

v) Conf. Hahneniann fiber die Kraft kleioer Ghben der Arzneiett

iSberbaupt ond der Belladonna insbesondere, in,Huf. Journ» Bd. XIII»

St. 2 p. 152.