1

Dostosowanie wymaga edukacyjnych do potrzeb psychofizycznych i edukacyjnych uczniw ze specyficznymi trudnociami w uczeniu si

Zgodnie z Rozporzdzeniem MEN z dnia 30 kwietnia 2007 r. w sprawie warunkw i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniw (...) nauczyciel jest obowizany na podstawie opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej dostosowa wymagania edukacyjne do indywidualnych potrzeb psychofizycznych edukacyjnych ucznia, u ktrego stwierdzono zaburzenia i odchylenia rozwojowe lub specyficzne trudnoci w uczeniu si, uniemoliwiajce sprostanie tym wymaganiom.

Majc na uwadze powysze rozporzdzenie chcielibymy Pastwu przybliy sposb jego realizacji w naszej szkole oraz stanowisko w sprawie dostosowania wymaga edukacyjnych do potrzeb dzieci ze zdiagnozowanymi specyficznymi trudnociami w uczeniu si (FAS Fetal Alcohol Syndrome; FASD Fetal Alcohol Spectrum Disorder).

Lepszemu zrozumieniu problemu moe posuy zdefiniowanie uywanej terminologii diagnostycznej:

Specyficzne trudnoci w uczeniu si - oglny termin dotyczcy niejednorodnej grupy zaburze przejawiajcych si powanymi trudnociami w rozumieniu i posugiwaniu si jzykiem mwionym i pisanym.

FASD Spektrum Poalkoholowych Zaburze Podu: to wszelkie zaburzenia wynikajce z prenatalnego naraenia podu na dziaania alkoholu. Do FASD zaliczany jest FAS, czyli Alkoholowy Zesp Podowy, bdcy jednostk chorobow, zwizan z wystpowaniem nieprawidowoci w zakresie rozwoju fizycznego, umysowego, prowadzc do zaburze zachowania. Zaburzenia s skutkiem naraenia podu na dziaanie alkoholu. Kryteriami potwierdzajcymi FAS s: a) udokumentowane picie alkoholu przez ciarn, b) deficyt wzrostu, wagi ciaa i obwodu gowy, c) uszkodzenie orodkowego ukadu nerwowego, ktre wyraa si jako upoledzenie funkcji fizycznych, intelektualnych i spoecznych, d) zesp fizycznych anomalii, wyraajcych si mniej lub bardziej widocznymi deformacjami budowy twarzy, koczyn i wadami narzdw wewntrznych.

2

Dostosowanie wymaga dla uczniw o specjalnych potrzebach edukacyjnych moe polega m.in. na:

Zindywidualizowaniu systemu wymaga i oceniania:

1. realizowanie rozporzdze MEN w sprawie warunkw i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniw i suchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianw i egzaminw w szkoach publicznych,

2. moliwo otrzymania przez ucznia dodatkowego czasu na wykonanie zadania, 3. posiadanie przez nauczycieli wiedzy dotyczcej specyfiki wystpujcych trudnoci

konkretnego ucznia, 4. ocenianie prac pisemnych przede wszystkim pod wzgldem poprawnoci treci

i kompozycji, 5. docenianie przez nauczyciela poprawnoci toku mylenia i wnioskowania, itp.,

Zindywidualizowaniu metod i form nauczania:

1. wielozmysowe uczenie si, angaujce jednoczenie wiele zmysw: wzrok, such, dotyk, kinestezj - odczuwanie ruchu, wch,

2. metody interakcyjne, np. technika czytania w parach oraz metody nawizujce do stylu uczenia si danego dziecka, bazujce za dobrze rozwinitych funkcjach- mocnych stronach rozwoju,

3. kontrolowanie stopnia uzupeniania notatek, 4. sprawdzanie na bieco stopnia rozumienia materiau, 5. przekazywanie uczniowi na bieco spostrzee dotyczcych jego pracy, 6. dzielenie materiau na mniejsze partie i konsekwentne egzekwowanie rezultatw ich

wykonania, 7. kierowanie uwagi ucznia na tok lekcji, 8. dostrzeganie i wzmacnianie nie tylko osigni, ale przede wszystkim woonego wysiku

ucznia, 9. udzielanie wsparcia emocjonalnego polegajcego na budowie zaufania oraz moliwoci

zgaszania przeywanych trudnoci, 10. uwzgldnianie indywidualnego toku i tempa pracy, 11. ograniczanie gonego czytania nowych tekstw na forum klasy, 12. wykorzystanie kreatywnoci ucznia w procesie edukacyjnym, 13. eliminowanie z otoczenia dziecka bodcw rozpraszajcych, 14. objcie dziecka opiek w ramach zaj korekcyjno-kompensacyjnych na terenie szkoy, 15. ksztatowanie nawyku korzystania z pomocy dydaktycznych, 16. wydawanie polece w formie krtkich, konkretnych komunikatw, 17. zachcanie i motywowanie dziecka do podejmowania wyzwa, 18. unikanie krytyki w sytuacji poraek dziecka, 19. wdraanie ucznia do zwikszonej samokontroli, wielokrotnego sprawdzania zapisanych

treci i wykonywanych zada, 20. ksztatowanie u dziecka umiejtnoci radzenia sobie ze stresem w trudnej sytuacji, 21. pomoc w budowaniu pozytywnej samooceny, 22. uczenie dostrzegania wasnych postpw, 23. zachcanie do wikszej koncentracji na pisanym tekcie, 24. stosowanie rnorodnych form sprawdzania wiadomoci, 25. wpieranie tekstu lektur materiaami fonicznymi (np. audiobooki), 26. nieuwzgldnianie w ocenie estetyki pisma, 27. indywidualna analiza bdw popenionych przez ucznia,

3

28. wyszczeglnianie najwaniejszych poj, dat, wydarze itp. (np. na tablicy), 29. uwzgldnianie mogcych pojawi si trudnoci, 30. okrelenie zakresu tematu prezentowanego na lekcji i umieszczenie w widocznym miejscu:

w formie planu, ilustracji na tablicy, 31. jak najczstsza praca ucznia w asycie nauczyciela.

Oglne zasady postpowania wobec ucznia ze spektrum FASD dotyczce wszystkich przedmiotw szkolnych:

Powiedz zapomn, poka moe zapamitam, zaangauj zrozumiem

Objawy Postpowanie

obnione moliwoci intelektualne, zaburzone funkcje pamici

bezporedniej, kopoty z rozumieniem sw

i gramatyki, miewa tzw. kwieciste wypowiedzi maskujce braki w zakresie rozumienia mowy innych osb i czytanego tekstu,

trudnoci w rozumieniu polece, niewaciwe rozmieszczanie liter

i wyrazw w liniaturze, zaburzenia przyswajania treci

werbalnych i kopoty z pamici suchow, co skutkuje brakiem wykonywania polece,

trudnoci z uwewntrznianiem mowy, gone mylenie, co jest powodem diagnozowania pod ktem zaburze zachowania lub niedostosowania spoecznego,

zaburzony odbir i przetwarzanie bodcw suchowych, np. rozumienia mowy potocznej, wychwytania subtelnych rnic w dwikach, kopoty ze syszeniem przy dodatkowym haasie,

rozproszenie uwagi, kopoty z zapamitywaniem treci

i uczeniem si, brak zdolnoci uoglniania, trudnoci w planowaniu,

przewidywaniu i wykonywaniu czynnoci,

zaburzenia mylenia przyczynowo-

wyduenie czasu pracy na testach i sprawdzianach,

wyduenie czasu na sporzdzanie notatek,

ograniczenie iloci materiau wymagajcego przepisywania przez ucznia,

tworzenie dla ucznia gotowych notatek, kopii referatw, materiaw z lekcji,

wpisywanie, pogrubianie, drukowanie w powikszeniu wybranych definicji,

zwolnienie tempa dyktowania notatek zaznaczanie w zeszycie/podrczniku

szczeglnie wanych do zapamitania treci,

czste powtarzanie materiau dla lepszego utrwalenia,

zachcanie do samodzielnej pracy, formuowanie kolejnych polece,

ktrymi ucze kieruje si przy wykonywaniu zadania,

stosowanie dodatkowych pyta naprowadzajcych przy czytaniu ze zrozumieniem,

czytanie krtkich fragmentw tekstw na lekcji,

liberalizacja oceniania, docenianie w pracach pisemnych

zawartej treci, uwzgldnianie trudnoci

z zastosowaniem schematw krtkich i dugich wypowiedzi pisemnych,

przewaga oceniania na podstawie

4

skutkowego, saba zdolno do przywoywania

informacji, impulsywno, labilno uczuciowa, trudnoci w rozumieniu intencji, nadpobudliwo psychoruchowa;

niemono pozostania przez duszy czas w tym samym miejscu,

trudnoci z samodzieln prac, kopoty z podejmowaniem decyzji, trudnoci z uszczegawianiem, trudnoci z podaniem za tekstem, zaburzenia percepcji i rozumienia

poj czasowych, trudnoci w pracy w grupie trudno z wybraniem z tekstu treci

istotnych, mylenie znacze wyrazw|

o podobnym znaczeniu, frustracja spowodowana nadmiarem

moliwoci wyboru.

ustnych odpowiedzi, czste powtarzanie materiau dla

lepszego utrwalenia, zapoznanie ucznia z nieznanymi mu

terminami przed ich praktycznym zastosowaniem,

pomoc w konstruowaniu wypowiedzi ustnych,

stosowanie powtrze, polimodalno przedstawiania

materiau, uycie technik multimedialnych, sprawdzanie rozumienia materiau

przez ucznia, uycie krtkich, nieskomplikowanych

zda, unikanie abstrakcji, uywanie pyta typu kto?, co?,

gdzie?, jak? a nie dlaczego?, podzielenie zadania na mniejsze

elementy uprzedzanie ucznia o kadorazowo

wprowadzanej zmianie dotyczcej struktury lekcji, miejsca odbywania si zaj, nauczyciela prowadzcego lekcj,

ograniczaj sytuacje, ktre s dla dziecka niespodziewane, nage, nieznane,

angaowanie ucznia w prace moliwe do wykonania, np. przygotowania prezentacji, przynoszenie dodatkowych materiaw na lekcje, itp.,

podpowiadanie uczniowi jak zacz wykonywa polecenie i jak je zakoczy,

pozwl uczniowi zaprezentowa zdobyte umiejtnoci w preferowany przez niego sposb,

zapewnienie moliwoci pracy w maych grupach,

dostrzeganie i docenianie kadego postpu dziecka,

stosowanie konkretnych podpowiedzi uatwiajcych uczniowi zrozumienie treci zadania na sprawdzianie i kartkwce (pytania naprowadzajce),

kontrolowanie na bieco stopnia zrozumienia przekazywanej treci na lekcji,

5

kontrolowanie zrozumienia treci polecenia zawartego w sprawdzianie lub kartkwce,

dzielenie materiau do nauczenia si na kilka mniejszych partii, umoliwienie zaliczenia danego tematu podczas kilku spotka ucznia z nauczycielem (wykorzystywanie lekcji zerowej, konsultacji dla uczniw),

ukadanie zada wedug stopnia trudnoci,

wyduenie czasu przeznaczonego na opanowanie danej partii materiau,

kierowanie uwagi ucznia na aktualn tre lekcji,

wykorzystywanie demonstracji podpartej konkretnymi przykadami w momencie wprowadzania nowych treci,

POMAGAJ UCZNIOWI W TRAKCIE ZAJ!

Jzyk polski

Objawy Postpowanie

trudnoci w zorganizowaniu wasnych myli w taki sposb, by tworzy sekwencje zdaniowe,

trudnoci w rozumieniu struktur gramatyczno-logicznych,

trudnoci w rozumieniu czytanych treci, metafor, wierszy, artw, itp.

dodatkowe pytania naprowadzajce przy czytaniu ze zrozumieniem,

umoliwienie pracy ze sownikami przewaga tekstw o niskim poziomie

abstrakcji na sprawdzianach i kartkwkach,

ocenianie w pracach pisemnych treci wypowiedzi bez uwzgldniania konstrukcji, stylistyki i ortografii,

przedstawiajc temat lekcji unikaj skomplikowanych, dugich wypowiedzi, aluzji, ironii, przenoni, sarkazmu,

unikaj w wypowiedziach terminw literackich i lingwistycznych

pozostae zasady tabela 1.

6

Jzyki obce

Objawy Postpowanie

trudnoci z rozwijaniem sprawnoci mwienia i rozumienia ze suchu,

trudnoci w rozumieniu polece, zaburzenia przyswajania treci

werbalnych i kopoty z pamici suchow, co skutkuje brakiem wykonywania polece.

umoliwienie pracy ze sownikiem, ograniczanie czytania na forum klasy, unikaj w wypowiedziach terminw

lingwistycznych pozostae zasady tabela 1.

Matematyka, fizyka

Objawy Postpowanie

trudno z rozumieniem pojcia

liczby, czasu, wartoci pienidza, kopoty z rozumieniem zada

tekstowych, kopoty z rozumieniem

i wykonywaniem rysunkw geometrycznych,

trudnoci w rozumieniu relacji, miary, wartoci,

trudnoci z samodzieln prac, kopoty z podejmowaniem decyzji, trudnoci z uszczegawianiem, trudnoci z podaniem za tekstem, zaburzenia percepcji i rozumienia

poj czasowych, sabe rozumienie rysunkw

geometrycznych (widzenie bry).

zminimalizowanie liczby zada rozmieszczonych na jednej stronie,

grupowanie problemw, nie mieszanie ich ze sob,

stosowanie pyta zamknitych i zada z podanymi moliwociami odpowiedzi,

zredukowanie moliwoci wyboru (sytuacja nadmiernych moliwoci frustruje dziecko),

umoliwienie wykonywania oblicze przy uyciu kalkulatora i innych pomocy dydaktycznych (nie w pamici),

odwoywanie si w zadaniach tekstowych do poj praktycznych i sytuacji znanych uczniowi z ycia,

wykorzystuj pomoce graficzne pozwalajce wizualizowa przekazywane treci,

pozostae zasady tabela 1.

7

Muzyka, plastyka, technika

Objawy Postpowanie

zaburzenia mog dotyczy zarwno maej jak i duej motoryki,

zaburzenia koordynacji wzrokowo-ruchowej,

zaburzenia orientacji przestrzennej, saba kontrola rwnowagi, niezborno ruchowa, zaburzenia syszenia, trudnoci w odwzorowaniu prostych

figur, mylenie kierunkw w rysunkach, rysunki s ubogie w tre i form; nieprawidowy nacisk przyborw, zakcenie stosunkw przestrzennych,

proporcji elementw, trudnoci w rozplanowaniu i

waciwym umieszczeniu na kartce elementw rysunku,

trudnoci w robtkach rcznych, kreleniu, lepieniu, malowaniu,

trudnoci w wykonaniu modeli, brak umiejtnoci zaplanowania

wasnej pracy, problem z orientacj przestrzenn, trudnoci z rozumieniem polece, maa sprawno i koordynacja

podczas zabaw ruchowych, trudnoci w posugiwaniu si wzorami

i symbolami.

zapewnienie uczniowi moliwoci pracy w maej grupie,

uznawanie, jeli ucze ma trudnoci z estetyk, ksztatem wykonywanych prac rcznych, kreleniem, lepieniem,

uznawanie trudnoci w wykonaniu modeli,

uznawanie faktu, i ucze ma trudnoci z waciw organizacj i planowaniem swej pracy,

liberalne traktowanie ucznia, ktry ma problemy z estetyk pisma,

podczas oceny zadania zwizanego z pismem technicznym,

liberalizacja oceniania pod ktem estetyki prac,

stosowanie dodatkowych instrukcji wobec uczniw z zaburzeniami orientacji przestrzennej,

czste powtarzanie zaleconych wicze,

uznawanie trudnoci z okrelaniem stron,

ciaa i okrelaniem kierunkw oraz stosunkw przestrzennych,

uznawanie trudnoci zwizanych z zaburzeniami koordynacji wzrokoworuchowej,

ocenianie wkadu pracy ucznia w wykonanie wicze a nie tylko wysiku kocowego,

pozostae zasady tabela 1.

Wychowanie fizyczne

Objawy Postpowanie

8

dziecko wykazuje niepewno przy poruszaniu si w przestrzeni oraz przenoszeniu przedmiotw,

ma zmniejszon wraliwo na dotyk oraz sab wiadomo wasnego ciaa,

szybka mczliwo, niezborno ruchowa, maa wydolno wysikowa, trudnoci w okreleniu pooenia

wasnej czci ciaa bez kontroli wzrokowej,

trudno w chwytaniu i utrzymywaniu przedmiotw,

saba kontrola rwnowagi, podwyszony lub obniony prg

blu, unikanie podejmowania wysikw

i prac wymagajcych precyzyjnego wykonania,

trudno w osdzie odlegoci dzielcej dziecko od przedmiotw,

problemy z koordynacj.

prowadzenie zaj metod naladowczo-ruchow w pracy z dzieckiem z FAS,

czstsze powtarzanie wzorca ruchowego,

uznawanie trudnoci z orientacj w schemacie wasnego ciaa,

uznawanie trudnoci zwizanych z zaburzeniami koordynacji ruchowej,

szczeglna kontrola wysiku ucznia, ocenianie wkadu pracy ucznia w

wykonanie zadania, ocenianie wkadu pracy ucznia

w wykonanie wicze a nie tylko wysiku kocowego,

pozostae zasady tabela 1.

Przyroda, historia, geografia, biologia, chemia

Objawy Postpowanie

problem z orientacj przestrzenn, trudnoci w rozplanowaniu i

waciwym umieszczeniu na kartce elementw rysunku,

zakcenie stosunkw przestrzennych, proporcji elementw,

mylenie kierunkw w rysunkach, trudnoci w wykonaniu modeli, trudnoci z rozumieniem skali,

odlegoci i czasu, sabe rozumienie rysunkw

geometrycznych, trudnoci w posugiwaniu si

wzorami i symbolami, mylenie kierunkw wiata i trudnoci

z ich wskazaniem i zapamitaniem,

uwzgldnianie pomyek zwizanych z orientacj przestrzenn,

stosowanie dodatkowych pyta przy sprawdzaniu poj, definicji, itp.,

pozostae zasady tabela 1.

9

trudnoci z orientacj na mapie, trudnoci w okrelaniu stron ciaa, mylenie znakw topograficznych, trudnoci z odczytaniem danych

z tabelek, wykresw, map, trudnoci z zapamitaniem dni

tygodnia, pr roku, nazw miesicy, nazw planet, itp.

mylenie wydarze, trudnoci z chronologicznym

odtworzeniem wydarze, trudnoci z chronologicznym

odtworzeniem dat, trudnoci z przypisaniem wydarze

datom, trudnoci zaznaczeniem dat na osi

czasu, trudnoci ze zrozumieniem tekstw,

w ktrych zachodz stosunki przestrzenne i przyczynowo-skutkowe,

trudnoci z zapisem i zapamitaniem acuchw reakcji biochemicznych.

Nauczyciele uczcy religii, etyki, informatyki oraz EDB realizuj dostosowanie wymaga edukacyjnych w oparciu o tabel 1.