1

„„Dostosowanie krajowego Dostosowanie krajowego transportu do uregulowań w Unii transportu do uregulowań w Unii Europejskiej- aspekt regionalny” Europejskiej- aspekt regionalny”

Prof. zw. dr hab. Józef Perenc

Uniwersytet Szczeciński

Wydział Zarządzania i Ekonomiki Usług

2

Unia Europejska – wyzwania wobec transportu – dokument p.t.: „BIAŁA KSIEGA”

Część I. Zmiany proporcji między gałęziami transportu,

Część II. Eliminacja wąskich gardeł, Część III. Użytkownicy w centrum uwagi

polityki transportowej, Część IV. Radzenie sobie z globalizacją.

3

Przyczyny mało zharmonizowanej polityki ...

Nierówny rozwój poszczególnych gałęzi, Kongestia na drogach, na kolei w miastach i

portach lotniczych , Szkodliwe skutki działalności transportu dla

środowiska naturalnego (sprawca nie zawsze płaci).

4

Przeciętne koszty zewnętrzne w 1995 roku (17 krajów europejskich) według gałęzi transportu i rodzaju kosztu: przewóz pasażerów (bez kosztów zatorów)

Źródło: INFRAS, IWW dla IUR, 2000 r.

Samochód osobowy Autobus Pociąg Samolot

5

Do podstawowych narzędzi harmonizacji w „Białej Księdze” zalicza się:

poprawienie jakości w sektorze transportu drogowego, ożywienie kolei w Europie, poprawa bezpieczeństwa na drogach, promowanie transportu morskiego i żeglugi śródlądowej, prawa i obowiązki użytkownika, równowaga między wzrostem w lotnictwie a środowiskiem, intermodalność powinna stawać się rzeczywistością, budowanie transeuropejskiej sieci, wzrost skuteczności pobierania opłat za transport, możliwość radzenie sobie ze skutkami globalizacji.

6

Nowe przepisy i regulacje..

Reorganizacja czasu pracy( przeciętnie 48, max 60),

Harmonizacja jazd ciężarówek w weekendy, Wprowadzenie świadectwa kierowcy Rozwijanie regularnych szkoleń

zawodowych, Wprowadzenie do końca 2003 tachografu

cyfrowego.

7

Negocjacje rozdziału „Polityka Transportowa” z UE

Otwarcie rozdziału: 12 XI 1999 r. Zamknięcie rozdziału: 10 VI 2002 r. Warunki członkostwa:

– 1. Do 31 grudnia 2010 roku Polska otrzymała okres przejściowy na dopuszczenie do ruchu zwiększonych unijnych limitów wagowych dla pojazdów. Wiąże się to z gorsza infrastrukturą drogową niż ta w Unii Europejskiej.

– 2. Polscy przewoźnicy nie mogą wykonywać usług drogowego transportu kabotażowego w Unii przez 3 lata od momentu członkostwa z możliwością przedłużenia do 5 lat. Analogicznie unijni przewoźnicy nie mogą takich usług wykonywać w Polsce.

8

Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego w Europie i w Polsce

wolna czy też regulowana konkurencja?

jak sprawić aby państwo było strażnikiem szeroko rozumianej wolności gospodarczej?

Ustanowienie nowych ogólnych ram przepisów dla paliw zastępczych

9

Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego – aspekty marketingowe (cz. 1 z 2)

Dzisiaj W przyszłości ( za 5 , 10 lat )

Jakich klientów obsługujemy dziś? Jakich klientów będziemy obsługiwać w przyszłości?

Jakimi kanałami dystrybucji Jakimi kanałami będziemy

docieramy do naszych klientów docierali do klientów w przyszłości?

do naszych dzisiaj?

Na czy jest oparta nasza obecna Kim będą nasi konkurenci w przyszłości?

przewaga konkurencyjna?

10

Niektóre współczesne dylematy rynku transportowego – aspekty marketingowe (cz. 2 z 2)

Dzisiaj W przyszłości ( za 5 , 10 lat )

Na czy uzyskujemy dziś Na czy będziemy uzyskiwalinajwyższą marżę? najwyższą marżę w przyszłości?

Jakie umiejętności i cechy Jakich umiejętności będziesprawiają, że nasza firma nasza firma jest potrzebowałajest liderem rynkowym? w najbliższej przyszłości?

Na jakich rynkach i na jakich Na jakich rynkach jutrasegmentach jesteśmy chcemy być obecni?dzisiaj obecni?

11

„Nowy marketing”

Odejście od „mechanicznego” trybu postępowania z klientami

dialogowe systemy informacyjne oraz szeroko rozumiana personalizacja, polegająca m.in. na:

– indywidualnej rozmowie z klientem,– kompleksowym systemie informacyjnym,– stosowaniu porad, tworzeniu funkcji opiekuna(doradcy)klienta.

12

Rola transportu w poprawie jakości służby publicznej w regionach

Traktat Rzymski , art. 73 definiujący służbę publiczną transportu i związane z tym możliwości pomocy,

Konferencja Rady Europejskiej w Nicei w grudniu 2000 – specjalne podkreślenie znaczenie służby publicznej.

13

Przykład z Kanady – aglomeracja Vancouver – nie tylko UE pomaga

W przeciwieństwie do KZK GOP, w aglomeracji Vancouver obligatoryjne jest solidarne członkostwo wszystkich 21 gmin w przedsiębiorstwie transportu publicznego TransLink na mocy ustawy uchwalonej przez parlament prowincji. TransLink samodzielnie ustala ulgi za przejazd. Dzięki gwarantowanym wpływom z lokalnych podatków od nieruchomości, części akcyzy za sprzedawane w mieście paliwa oraz innym dochodom, w sięgającym 650 mln dolarów kanadyjskich budżecie wpływy ze sprzedaży biletów na przejazd lokalnymi pociągami, autobusami, kolejkami napowietrznymi (SkyTrain) oraz promami (SeaBus) stanowią w budżecie TransLink zaledwie 38% wobec 66% w KZK GOP.

Źródło: http://www.silesia-region.pl/wiadomosc.php?id=653&curr_hit=&kategoria1=18&szukane=&kolej=0

14

Racjonalizacja transportu miejskiego i regionalnego

Sytuacja obecna– ogromny zalew ruchu w miastach spowodowany prywatnymi

samochodami. – Brak zintegrowanego podejścia polityki do planowania miast i transportu

pozwala samochodom osobowym na niemal całkowity monopol. – Zwiększony ruch i zatłoczenie miast ( np. w aglomeracji Śląska) idą w

parze z większym zanieczyszczeniem powietrza i hałasem oraz wypadkami. Transport miejski powoduje 40% emisji CO2 odpowiedzialnej za zmiany klimatyczne, jak również inne polutanty, które mają niepokojący wpływ na zdrowie mieszkańców miast, zwłaszcza tlenki azotu, których wydzielanie zmniejsza stężenie ozonu i nieregularnych mikrocząstek stałych. Niektóre badania określiły ten koszt dla społeczeństwa na 1,7% GNP

15

Racjonalizacja transportu miejskiego i regionalnego

Alternatywa dla samochodu osobowego - promowanie „czystych" pojazdów i rozwijanie dobrej jakości transportu publicznego (kolejowego lub autobusowego).

Na Śląsku istnieje dobra sieć kolejowa od Pyskowic do Zawiercia oraz od Tarnowskich Gór do Tych. W aglomeracji Śląskiej istnieje też korzystny układ połączeń miejską komunikacją autobusową. (KZK)

16

Stymulowanie prac badawczych (w ramach 6 Ramowego Programu Badań i Rozwoju)

Przykład:– Inicjatywa CIYITAS

pomoc w realizacji nowatorskich projektów w sprawie „czystego" transportu miejskiego. Budżet 50 mln euro

Miasta z krajów kandydujących do Unii: Bukareszt, Gdynia, Kowno, Pecs i Praga

Należy dodać, że wielką szkodą jest to, że na tej liście nie ma Śląska

17

Kontrakt dla Śląska

Najważniejsze do rozwiązania w województwie problemy, ustalone zostały pomiędzy stroną rządową i samorządową w specjalnej umowie nazwanej kontraktem wojewódzkim, zawartym w dniu 19 czerwca 2001 roku z mocą obowiązującą do końca 2002 roku

Dwuletni Kontrakt dla Województwa Śląskiego został zawarty ze środków krajowych na kwotę ok. 930 mln zł oraz 27,8 mln EURO ze środków pomocowych Unii Europejskiej dostępnych w ramach Programu Phare.

18

Promocja dobrej praktyki w transporcie publicznym

Rozwiązania alternatywne wobec transportu samochodowego muszą być bardziej atrakcyjne pod względem zarówno infrastruktury (linie metra - tramwaje - ścieżki rowerowe - pasy ruchu z pierwszeństwem dla transportu publicznego), jak i przewozów (jakość usług, informacja udzielana użytkownikom)

Transport publiczny musi osiągać oczekiwany poziom komfortu, jakość i prędkość, które zbliżają się do oczekiwań ludzi i sprawią, że przeciętny człowiek za bardziej korzystny sam uzna właśnie transport publiczny.