Eugenika – aspekt historycznyAr tur Nowakowsk i – Un iwersy te t Warmińsko -Mazursk i w O l sz tyn ie . 11 -10-

2013r.

1883 termin „eugenics” – Sir Francis Galton (1822 -1911)

eugenika

eu = „dobry”

genes = „urodzony”

eugenes = „dobrze urodzony”

eu-gennao = „dobre pochodzenie”

Wybiórcze rozmnażanie zwierząt lub ludzi w celu doskonalenia cech

Wybiórczy zakaz/nakłanianie do zakazu rozmnażania osobników mało wartościowych

Wszelkie działania zmierzające do rozwoju pozytywnych i eliminacji negatywnych cech dziedziczonych

Próba definicji

„rasowa inżynieria społeczna”

„rasizm antropologiczny”

„higiena rasowa”

„rasowa czystość”

„degeneracja rasy”

„walka ze zwyrodnieniem rasy”

„selekcjonizm”

„eliminacjonizm”

„biopolityka”

„Zatem i medycynę, którąśmy opisali, wraz z tak pojętą umiejętnością sędziowską w naszym mieście prawem ustanowisz i one będą służyły obywatelom, których i ciała, i dusze będą udane. A których by nie, to, jeśli ciała będą mieli liche, tym pozwoli się umrzeć, a których by dusze były złej natury i nieuleczalne, tych będą sędziowie skazywali na śmierć.”

Państwo 409 E – 410 A

Platon

Nauka XIX oraz XX wieku

Nauka zwłaszcza w XIX wieku, korzystając ze swobody badań i wolności słowa doprowadziła do tego, że filozofia znalazła nową inspirację w naukach przyrodniczych sprowadzających ludzi do jednego z gatunków zaludniających naszą planetę. Wielu ludzi nauki zwątpiło ostatecznie w dzieło Boga, jako zbyt niedoskonałe i postanowiło ulepszyć ludzi

Franciszek Galton

„Dziedziczny geniusz”

Plazma zarodkowa

Jakość potomstwa zależy od cech przodków

Charles Darwin (1809-1882)

„Postęp blokuje naturalną selekcję”

„Słabsze osobniki nie wymierają”

„Tracimy korzyści wynikające z doboru

naturalnego „

Thomas Robert Malthus

Przeludnienia - społeczeństwo powinno ograniczyć przyrost

naturalny

Liczba ludności wzrasta w postępie geometrycznym a wytwarzanie

żywności w postępie arytmetycznym

Badania z 1881 nad wskaźnikiem głuchoty -głuchota jest dziedziczna

Należy zakazać prokreacji i małżeństw osób

głuchych

Aleksander Graham Bell

Stany Zjednoczone

Carnegie Insitute zakłada instytut badawczy na Long Island (Cold Spring Harbor)

Stan Indiana przyjmuje pierwszą w USA ustawę o przymusowej sterylizacji

Kalifornia przyjmuję ustawę sterylizacyjną

Buck vs. Bell – sąd najwyższy orzekł, że przymusowa sterylizacja nie jest niezgodna z konstytucją

Ustawy sterylizacyjne funkcjonują w 35 stanach

19041907190919271936

North Carolina 4.472 Vermont 252 Connecticut 542 Michigan 355 North Dakota 961 Virginia 6.683 Delaware 871 Minnesota 2.313 Oklahoma 556 Washington 685 Georgia 2.490 Mississippi 602 Oregon 2.177 West Virginia 98 Idaho 33 Montana 256 South Carolina 201 Wisconsin 1.793 Indiana 2.325

Razem ponad 64.000 sterylizacji w latach 1907 - 1963

Alabama 224 Iowa 1.682 New Hampshire 670 South Dakota 779 Arizona 30 Kansas 3.025 New York 42 Utah 732 California 19.985 Maine 305 North Carolina 4.472 Vermont 252 Connecticut 542 Michigan 355North Dakota 961Montana 256 South Carolina 201 Wisconsin 1.793 Indiana 2.325

Virginia 6.683 Delaware 871 Minnesota 2.313 Oklahoma 556 Washington 685 Georgia 2.490 Mississippi 602 Oregon 2.177 West Virginia 98 Idaho 33 Utah 732 California 19.985 Maine 305

Sterylizacje wykonane do 1.01.1957 roku

Świat

W 1912 roku odbył się w Londynie I Międzynarodowy Kongres Eugeniczny, który zapoczątkował serię spotkań przerwanych przez I wojnę światową. W 1925 roku powstała IFEO - Międzynarodowa Organizacja Federacji Eugenicznych. Obok Amerykanów bardzo aktywną i blisko z nimi współpracującą grupę tworzyli Skandynawowie.

Trzecia Rzesza

Sterylizacja chorych psychicznie i niedorozwiniętych: schizofrenicy, psychozy maniakalno-depresyjne (350.000 ofiar)

Zakaz mieszanych małżeństw

Sterylizacja kilkuset kolorowych dzieci oraz początek sterylizacji Romów

1933

1935

1937

Trzecia Rzesza

Zagłada Żydów i Romów motywowana eugenicznie

Akcja Tiergartenstrasse 4 (T-4)likwidacja ciężko chorych np. Alzheimer, Parkinson, stwardnienie rozsiane, ciężkie choroby psychiczne (ponad 300.000 zabitych)

T4

Pod koniec 1939 roku na osobisty rozkaz Hitlera ruszyła pod kryptonimem „T 4” akcja eutanazji psychicznie chorych dorosłych osób narodowości niemieckiej. Była ona dopełnieniem mordowania upośledzonych niemowląt. Chorych, którzy zdaniem lekarzy nie mieli szans na poprawę wywożono do specjalnych tajnych ośrodków na terenie Rzeszy gdzie byli zabijani. W Brandenburgu mordowano w komorze gazowej imitującej łazienkę z natryskami. Dla zachowania akcji w tajemnicy, zwłoki były poddawane kremacji, a rodzina otrzymywała prochy zmarłego i list podający nieprawdziwą przyczynę zgonu. Do 7 sierpnia 1941 roku naziści zamordowali najprawdopodobniej 70 tysięcy osób.

Szwecja

Koncepcja sterylizacji „nieprzydatnych społecznie”

Wysterylizowano 63.000 osób

1934

1936 - 1976

Najdłużej, bo ponad 40 lat, program eugeniczny był prowadzony w Szwecji. Szwecja była jednym z pierwszych krajów na świecie, w którym powstał instytut poświęcony higienie rasowej (w 1922 r.), kierowany kolejno przez Hermana Lundborga i Gunnara Dahlberga. W latach 1936-1976, w czasie rządów Szwedzkiej Socjaldemokratycznej Partii Robotniczej, przymusowo wysterylizowano tam 63 tys. osób "nieprzydatnych" lub "niedostosowanych społecznie

Polskie Towarzystwo Eugeniczne

Leon Wernic

Ludwik Hirszfeld

Jan Mazurkiewicz

Wiktor Grzywo-Dąbrowski

Irena Krzywicka

Tadeusz Boy-Żeleński

Janusz Korczak

ks. Władysław Wicher

dzi

ała

cze

zwole

nnic

y

sterylizacja prostytutek, kryminalistów, alkoholików i dewiantów

seksualnych

zahamowanie aktywizacji zawodowej kobiet

państwowe udzielanie zezwoleń na śluby i prokreację

higiena architektoniczna osiedli

zakaz seksu przedmałżeńskiego

aborcja i antykoncepcja służyć może jedynie celom eugenicznym

Postulaty Polskiego Towarzystwa Eugenicznego

„Dla wyłączenia z rozrodu jednostek obarczonych bądź to dziedzicznie bądź też chorobą wrodzoną, bądź nabytą uniemożliwiającą wychowanie potomstwa lub przekazującą potomstwu ciężkie wady fizyczne lub psychiczne stosuje się środki następujące:

a/ zakaz zawierania małżeństw względnie odradzanie

b/ stosowanie środków i zabiegów antykoncepcyjnych ewentualnie pouczenie o okresach jałowych kobiet

c/ umieszczanie w zamkniętych zakładach /dla chorych psychicznie, domach pracy dla przestępców, włóczęgów i żebraków/

d/ wyjałowienie drogą chirurgiczną jednostek obarczonych psychicznymi cierpieniami /np. niedorozwój umysłowy, dziedziczna padaczka, obłęd maniakalno-depresyjny, rozwinięta schizofrenia/, dziedziczną głuchoniemotą i dziedziczną ślepotą, zboczeniami seksualnymi i ciężkim alkoholizmem (...)”

Fragment projektu jednej z polskich ustaw z połowy lat 30.

 

Dziękuję za uwagę!