Dojrzałość szkolna sześciolatka

Gotowośd szkolna to proces i efekt współdziałania aktywności dziecka i aktywności dorosłych tworzących warunki do uczenia się. Gotowośd trzeba wykształcid.

Dojrzałośd szkolną określa się jako moment rozwoju dziecka, kiedy jest ono już zdolne sprostad wymaganiom szkoły, a więc moment równowagi między wymaganiami szkoły a możliwościami dziecka.

„Dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stanu rozwoju umysłowego, emocjonalnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwia mu udział w życiu szkolnym i opanowanie treści programowych w klasie I”

Słownik Pedagogiczny

„Gotowość do podjęcia zadań szkolnych nie jest stanem,

na który wystarczy po prostu czekać,

ale trzeba ją wykształcić”

J. S. Bruner

Dziecko 6-letnie jest gotowe do szkoły, jeżeli:

osiągnęło takie efekty dotychczasowego (od 0 do 6 r.ż.)

rozwoju fizycznego i psychospołecznego, że samodzielnie lub przy wsparciu rodziny i szkoły poradzi sobie:

1. ze zmianą rytmu dnia i zaspokajania potrzeb podstawowych i specjalnych,

2. ze zmianą środowiska z domowo-przedszkolnego na szkolne (rozstanie),

3. z podjęciem nowych obowiązków związanych z uczeniem się w szkole pod kierunkiem nauczyciela / nauczycieli,

4. z nawiązaniem nowych relacji społecznych z dorosłymi, rówieśnikami i uczniami starszymi

(prof. A.I Brzezińska)

TRZY PŁASZCZYZNY

ROZWOJU DZIECKA

I Rozwój fizyczny

sprawnośd ruchowa, motoryka

duża i mała, manualnośd

II Rozwój

społeczny i emocjonalny

nawiązywanie kontaktów, współdziałanie,

przestrzeganie norm, samodzielnośd, zaradnośd,

obowiązkowośd, odpowiedzialnośd

III Rozwój

intelektualny

mowa, myślenie, percepcja wzrokowa, percepcja słuchowa,

uwaga, pamięd

„ Sukces w życiu zależy

nie tylko od intelektu,

lecz od umiejętności

kierowania emocjami” Daniel Goleman

(psycholog)

7 kluczowe składników

gotowości szkolnej

wg. Daniela Golemana

1. Wiara we własne siły

Mam poczucie kontroli i panowania nad swoim zachowaniem a także przekonanie, że uda mi się zrobić to, czego się podejmę i że dorośli pomogą mi tylko w razie potrzeby

2. Ciekawość

Mam przekonanie, że dowiadywanie się nowych rzeczy jest czymś pozytywnym i sprawiać mi będzie wiele przyjemności

3. Intencjonalność – świadomość czegoś

Posiadam chęć i zdolność wpływania na bieg spraw oraz wytrwałe do tego dążę

4. Samokontrola i samodzielność

Posiadam zdolność kształtowania i kontrolowania swoich działań w sposób odpowiedni do mojego wieku; mam poczucie kontroli wewnętrznej i jestem samodzielny

5. Towarzyskość

Posiadam zdolność nawiązywania kontaktów z innymi, opierająca się na poczuciu wzajemnego zrozumienia

6. Umiejętność porozumiewania się

Posiadam zdolność wymiany myśli, uczuć i pomysłów. Rozmowa z innymi osobami sprawia mi przyjemność

7. Umiejętność współdziałania

Umiem traktować swoje potrzeby na równi z potrzebami innych członków grupy

Czy Ja jestem

gotowy do podjęcia nauki

w szkole?

JEŻELI - Podczas ubierania się nie wymagam pomocy

JEŻELI - Podejmuję próby radzenia sobie z trudnościami

JEŻELI - Nie potrzebuję dodatkowych wyjaśnień

JEŻELI - Nie zrażam się nawet małymi niepowodzeniami

JEŻELI - Nie mam kłopotów z zapamiętywaniem i wykonywaniem poleceń

To znaczy, że jestem

SAMODZIELNY– będę

podejmował zadania związane z czytaniem, pisaniem, matematyką

TAK!

JEŻELI - Sprawnie łapię piłkę

JEŻELI - Mam mocny chwyt napięcia mięśni

JEŻELI - Z łatwością buduję z drobnych klocków

JEŻELI - Nie wycofuję się podczas zajęć ruchowych

To znaczy, że jestem

SPRAWNY MOTORYCZNIE – nie będę

miał problemów z nauką pisania i sprawnością fizyczną

TAK!

JEŻELI - Pomagam innym

JEŻELI - Okazuję radość z osiągniętego wyniku

JEŻELI - Mam potrzeby nawiązywania kontaktu z innymi dziećmi

JEŻELI - Mówię o sobie

To znaczy, że jestem

AKTYWNY SPOŁECZNIE

będę miał duży zasób, nigdy nie będę osamotniony

TAK!

Jak uczą się 6-latki?

PROCESY REGULACYJNE

EMOCJE – przyjemnośd – główny motyw uczenia się

MOTYWACJE – potrzeby biologiczne i psychiczne

POCZUCIE WŁASNEJ WARTOŚCI SAMOOCENA i jej ADEKWATNOŚĆ

Poziom tych procesów zależy od stopnia dojrzałości układu nerwowego, który dojrzewa poprzez uaktywnienie się układu hormonalnego (5,5 do ok. 6,5)

uwaga

myślenie

Spostrzeganie wzrokowe i słuchowe

mowa

pamięć

Procesy poznawcze

W procesie uczenia się wszystkie procesy poznawcze są ze sobą powiązane

i muszą dojrzed (ukształtowad się), aby ze sobą współdziaład

Dziecko, które kończy przedszkole i rozpoczyna naukę w klasie I potrafi określić kierunki oraz miejsca na kartce papieru, rozumie polecenia typu:

narysuj kółko w lewym górnym rogu kartki, narysuj szlaczek, zaczynając od lewej strony kartki;

potrafi (organizuje pole spostrzeżeniowe), aby rozpoznać i uważnie patrzeć zapamiętać to, co jest przedstawione na obrazkach;

dysponuje sprawnością rąk oraz współpracą ręki i oka potrzebną do rysowania, wycinania i nauki pisania;

interesuje się czytaniem i pisaniem; jest gotowe do nauki czytania i pisania; słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami; układa krótkie zdania, dzieli zdania na wyrazy, dzieli wyrazy na sylaby;

wyodrębnia głoski w słowach o prostej budowie fonetycznej; rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często

stosowanych oznaczeń i symboli, np. w przedszkolu, na ulicy, na dworcu.

Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania. Podstawa programowa wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego

w poszczególnych typach szkół

Gotowość do nauki czytania i pisania

Praca nauczyciela w okresie przygotowującym dziecko do podjęcia nauki czytania polega głównie na:

budzeniu w nim odpowiedniej, pozytywnej motywacji, wzbogacaniu posiadanego już zasobu słownikowego

i pojęciowego, kształtowaniu umiejętności swobodnego wypowiadania się na różne

tematy i w różnych sytuacjach, ćwiczeniu umiejętności rozpoznawania różnic i podobieństw, kształtowaniu umiejętności różnicowania bodźców, szczególnie

dźwiękowych.

ROZWÓJ FIZYCZNY odpowiedni gwarantuje sprawnośd ruchów ręki

przy pisaniu

ROZWÓJ SPOŁECZNY prawidłowy – gotowośd do przyjęcia

„roli ucznia”

Sześciolatki w szkole urodzone tego samego roku - różnice w rozwoju

Wrzesieo rozpoczęcie roku szkolnego

Jestem urodzony w styczniu mam

Jestem urodzony w grudniu mam

6 lat 8 miesięcy

5 lat 8 miesięcy

Cechy rozwojowe dziecka pięcioletniego i

sześcioletniego

Sfera rozwoju Pięciolatek Sześciolatek

Rozwój motoryczny

Chodzi, biega, skacze, wspina się, rzuca piłką, kopie piłkę. Skacze na skakance, umie jeździć na rowerze

Potrafi utrzymywać ciało w równowadze (np. stać na jednej nodze). Próbuje wykonywać skomplikowane ćwiczenia gimnastyczne

Rozróżnia prawą i lewą stronę

Umie wycinać nożyczkami po zaznaczonej linii, koloruje nie wychodząc za linię

Potrafi się umyć, skorzystać samodzielnie z toalety

Je samodzielnie. Używa sztućców

Pięciolatek sam się ubiera chociaż może nie potrafić zasznurować butów, zapiąć guzików

Sześciolatek sam się ubiera, powinien umieć wiązać sznurowadła i zapinać guziki

Cechy rozwojowe dziecka pięcioletniego i

sześcioletniego

Sfera rozwoju Pięciolatek Sześciolatek

Rozwój procesów poznawczych

Prawidłowo nazywa kolory podstawowe

Potrafi prawidłowo nazywać i dobierać kolory

Zarówno pięcio- jak i sześciolatki potrafią śpiewać piosenki, mają poczucie rytmu.

Spostrzeżenia dzieci w wieku 5 i 6 lat cechuje synkretyzm (dziecko spostrzega globalnie, ogólnie). Spostrzeżenia dzieci w tym okresie rozwojowym są subiektywne - dziecko potrafi dostrzegać szczegóły,

Liczą do 10. Problemem może być odtwarzanie figur geometrycznych

Odtwarzają poprawnie wszystkie figury

Opisuje najczęściej to co widzi,bez opisywania możliwych zależności

Potrafią opisać obrazek i proste zależności

Cechy rozwojowe dziecka pięcioletniego i

sześcioletniego

Sfera rozwoju

Pięciolatek Sześciolatek

Rozwój procesów poznawczych

Prawidłowo nazywa kolory podstawowe

Potrafi prawidłowo nazywać i dobierać kolory

Zarówno pięcio- jak i sześciolatki potrafią śpiewać piosenki, mają poczucie rytmu.

Spostrzeżenia dzieci w wieku 5 i 6 lat cechuje synkretyzm (dziecko spostrzega globalnie, ogólnie). Spostrzeżenia dzieci w tym okresie rozwojowym są subiektywne - dziecko potrafi dostrzegać szczegóły,

Liczą do 10. Problemem może być odtwarzanie figur geometrycznych

Odtwarzają poprawnie wszystkie figury

Opisuje najczęściej to co widzi,bez opisywania możliwych zależności

Potrafią opisać obrazek i proste zależności

Cechy rozwojowe dziecka pięcioletniego i sześcioletniego

Sfera rozwoju Pięciolatek Sześciolatek

Rozwój społeczny

Jest przyjacielski, lubi przebywad w grupie, łatwo nawiązuje kontakty. Dba o swoich przyjaciół

Może mied kłopot ze współdziałaniem z rówieśnikami ze względu na potrzebę rywalizacji i zwyciężania. Ma najlepszego przyjaciela

Wobec osób dorosłych jest posłuszny, chętny do współpracy i realizacji stawianych przed nim zadao*. Zależy mu na uznaniu dorosłych

Podlega gwałtownym emocjom od entuzjazmu do agresji. W dobrym nastroju jest entuzjastyczny i pomocny

Lubi popisywad się swoimi umiejętnościami

Chce byd najlepszy, najszybszy, najsilniejszy, najmądrzejszy, ..naj…naj…

Czasem krytykuje lub zawstydza inne dzieci, sam zaczyna się wstydzid

Czasem oszukuje. Jest bardzo czuły na krytykę. Ma problem z przyznaniem się do winy.

Cechy rozwojowe dziecka pięcioletniego i

sześcioletniego

Sfera rozwoju Pięciolatek Sześciolatek

Rozwój emocjonalny

Są raczej pozbawione lęków, otwarte na nowe doświadczenia

Jest to wiek, kiedy nasilają się lęki. Boi się samotności,ciemności, duchów, burzy

Zdarza im się w gwałtowny sposób wyrażać emocje

Są wrażliwe na krytykę, nie zawsze przyznają się do winy

Potrafią obrażać się na wszystkich

Nie zawsze potrafią współdziałać z rówieśnikami

Dążą do zrealizowania celu wytrwale, by otrzymać nagrodę

Podlegają gwałtownym emocjom, we wszystkim chcą być najlepsze

Zdolnośd do uczenia się

Wrażliwośd dziecka Podatnośd dziecka

Dziecko wrażliwe, to takie dziecko, które w wieku 5-6 lat samo zaczyna się bawid w szkołę. Zaczyna fascynowad się pismem, czytaniem. Często „czyta” na pamięd.

Dziecko podatne, to dziecko zdolne do uczenia się pod kierunkiem osoby starszej. Zdolnośd do uczenia się polega na stosowaniu się do ustnych poleceo, uwag i wskazówek.

Dzieci, które nie mają wrażliwości nie dorastają często do podjęcia roli ucznia.

Dziesięć przykazań szkolnych

dla nauczycieli i rodziców

1. Nie straszmy szkołą! 2. Pomagajmy, wspierajmy, ale nie

wyręczajmy! 3. Schowajmy swoje ambicje! 4. Mądrze motywujmy! 5. Doceniajmy osiągnięcia dziecka,

a nie stopnie! 6. Ufajmy dziecku, nie odtrącajmy go! 7. Bądźmy konsekwentni i sprawiedliwi

w egzekwowaniu poleceń! 8. Zaakceptujmy lęki i obawy dziecka! 9. Zawsze okazujmy dziecku zrozumienie i

uczucia! 10. Towarzyszmy dziecku w jego rozwoju!

Dzieci są nadzieją, która rozkwita wciąż na nowo,

projektem, który nieustannie się urzeczywistnia,

„przyszłością”, która pozostaje zawsze otwarta

Jan Paweł II

Literatura: 1. Gotowość dziecka do podjęcia nauki w szkole- prezentacja Bogumiła Ogrodowczyk,

MSCDN Wydział w Płocku. 2. Jak kształtować gotowość do nauki czytania i pisania u dziecka w

wieku przedszkolnym? – prezentacja Barbara Muszyńska MSCDN wydział w Siedlcach, Mirosława Pleskot Wydział w Warszawie.

3. Dojrzałość dziecka u progu szkoły i jej diagnoza – prezentacja Bożena Janiszewska, psycholog,

4. E.Marek, K.Nadrowska Diagnoza gotowości dziecka do podjęcia nauki szkolnej WSiP, www.wsip.pl 5. Edukacja Polska Diagnoza przedszkolna, www.edukacjapolska.pl 6. B.Janiszewska Ocena dojrzałości szkolnej, www.seventhsea.pl 7. B.Janiszewska Diagnoza dojrzałości szkolnej u progu klasy 1, WSiP, www.wsip.pl 8. CMPPP „Doradca Nauczyciela Sześciolatków”, Warszawa 2006 9. Gruszczyk – Kolczyńska E., Zielińska E. ”Zajęcia dydaktyczno- wyrównawcze dla dzieci, które rozpoczną naukę w szkole”, Edukacja Polska, Warszawa 2009, 10.Grabowska B. „Umiejętności manualne dzieci w wieku 5-7 lat”, PETRUS, Kraków 2009 11.Janiszewska B., „Diagnoza dojrzałości szkolnej u progu klasy I”, WSiP, Warszawa 2009 http://eduentuzjasci.pl/publikacje-ee-lista/224-niezbednik-dobrego-nauczyciela