te-services.fi

An

ton

Ivano

v/Sh

uttersto

ck

Do pracy w FinlandiiPrzewodnik dla pracowników i przedsiębiorców

zainteresowanych Finlandią

Ministerstwo Pracy i Gospodarki, 11/2014

Składanie: Edita Publishing Ltd | Wydruk: Edita Prima LtdIlustracje: Pixmac, Shutterstock

PEFC/02-31-135

3

Spis treści1. Witamy! 4

2. Poszukiwanie pracy i kwestie pozwoleń 9

• Rozpocznijposzukiwaniepracyjużwswoimkrajuojczystym 9• PoszukiwaniepracywFinlandii 9• Uznaniezagranicznegodyplomuiprawodowykonywaniazawod 10• Amożezechceszzostaćprzedsiębiorcą? 10• Zapoznajsięzprocedurąuzyskiwaniapozwoleń 12• Złóżwniosekoprzyznaniepozwolenianapobyt 15

3. Imigracja i osiedlenie się w Finlandii 17

• Znajdźmieszkanie 17• Zarejestrowanieiosobistynumeridentyfikacyjny 17• Bądźcierpliwy,wszystkiesprawywymagajączasu 18

4. Na rynku pracy, w pracy i w zawodzie 20

• Czaspracyiwarunkizatrudnienia 20• Wynagrodzenieiopodatkowanie 20• Zrzeszaniesięirozwiązywanieproblemówwmiejscupracy 22

5. Bezpieczne życie w Finlandii 24

• Prawodofińskichzabezpieczeńspołecznych 25• Zabezpieczeniaemerytalneiodbezrobocia 25• Zasiłeknautrzymanie 26• Usługizzakresuprocesuintegracji 26• SystemedukacjiwFinlandii 27• Naukajęzykafińskiegoiszwedzkiego 28• Obywatelstwofińskie 28

6. Lista spraw imigranta 30

4

1. Witamy!

Dokonałeśtrafnegowyboru.Finlandiatootwarteirównouprawnionespołeczeństwo,któreoferu-jebezpieczneiurozmaiconeżyciedlawszystkich.Naszdobrobytopierasięnapracy,wykształceniuowysokimpoziomieibadaniach.Podstawądo-brobytustałsięsukcesprzemysłueksportowego.ObecnieponaddwietrzeciePKBwytwarzanejestprzezsektorusług.

FinkijakopierwszekobietywEuropieuzyska-łyprawawyborcze.Większośćkobietpracujepozadomem.Kobietystanowiąjednątrzeciąpracowni-kówzajmującychkierowniczestanowiska.

Finlandiajestpionieremtechnologiiwwie-ludziedzinach.Docenianiewiedzyiumiejętnościzawodowychjestwidocznewcałejspołeczności.Kształceniepodstawoweiwwiększościprzypad-

5

Kierowca autobusu Henrietta Koskenmäki, kraj pochodzenia Węgry:

”W Finlandii również kobiety pracują jako kierowcy autobusów. W mojej ojczyźnie na Węgrzech byłabym rzadkością.”

kówrównieżdalszanaukasąbezpłatne.Odmło-degoczłowiekaoczekujesięzdobyciawykształce-niawconajmniejjednymzawodzie.

Fińskieprzedsiębiorstwadziałająglobalnie.Zdrugiejstronywielezagranicznychprzedsię-biorstwoperujenarynkachświatowychzeswojejsiedzibywFinlandii.

GeograficznepołożenieFinlandiiwpółnocnejczęściEuropynaobszarachgranicznychpomiędzywschodemizachodemmiałowpływnahistorięidziedzictwokulturowe.Surowewarunkinatural-neuformowałyFinówifińskość.Uważasięnaszaspokojnyinieugiętynaród.

Ludnośćnaszegokrajuszybkosięstarzeje.Wprzyszłościcudzoziemcynafińskimrynkupracy

6

Agent ds. usług Ahmet Akin, kraj pochodzenia Turcja:

”Wręcz przeciwnie do twierdzenia, że język fiński jest nie do opanowania, można się go nauczyć. Opanowałem język w okresie około siedmiu miesięcy. Na początku rozmawiałem z żoną po angielsku, ale niezauważalnie przeszliśmy na język fiński.”

Lekarz Ilya Baryshnikov, kraj pochodzenia Rosja:

”Poprzez pracę zapoznałem się z fińską kulturą i sposobem myślenia Finów. Poprzez

pracę pozyskałem też fińskich przyjaciół.”

będąodgrywaćcorazwiększarolę.Miejscapracyoferowanesąszczególniewsektorzeusługiopiekizdrowotnej.Równieżnowiprzedsiębiorcysąpo-trzebni.

Ciągłezmianydotycząceżyciazawodowegowymagająodpracownikówinnowacyjnościichęcidoaktualizowaniaswoichumiejętności.Narynkupracysukcesyodnosipracownik,którynieboisięwyzwańipotrafiprzyswoićwielostronneumiejęt-nościzawodowe.

Wniniejszymprzewodnikuudzielonezosta-nąodpowiedzinanajogólniejszepytaniastawianeprzezimigrującychdoFinlandii.Szczególnynaciskzostałpołożonynasprawyzwiązanezpracąiży-ciemzawodowym.Założeniemjestzobrazowanie

podstawowychsprawiwskazaniedrogidoźródełwiedzy.

Zawartośćprzewodnikazostałazaplanowanawewspółpracywieluinstytucjirządowychiorgani-zacji.Obowiązująceprzepisymogąjednakżeszyb-kouleczmianie.Ichaktualnośćwartowięcspraw-dzićnastronachinformacyjnychzalecanychprzezprzewodnik.

PrzeprowadzkadoFinlandiiudasięnajlepiej,kiedyjużzgóryzapoznaszsięznaszymkrajemispołeczeństwem.Twojemożliwościosiągnięciasukcesunafińskimrynkupracywzrosnąwrazzopanowaniemumiejętnościposługiwaniasięjęzy-kiemfińskim.

Finlandia w skrócie w roku 2014

● 5,4 milionów mieszkańców● Stolica Helsinki 0,6 miliona mieszkańców● W dziesięciu największych miastach mieszka 40% populacji● Przeciętna rodzina składa się z 2,8 osób● Średnia płaca mężczyzny wynosi 3 530 €/m-c, kobiety 2 891 €/m-c● Przewidywana długość życia mężczyzny 77,5 lat, kobiety 83,4 lata

● Komputery w 88 % gospodarstw domowych● Ponad 80 % osób w wieku 18–64 lat włada językiem angielskim ● Finowie odbywają co roku około 8 milionów podróży za granicę● Co roku kraj odwiedza około 7 milionów podróżnych z zagranicy● Z bibliotek korzysta w roku 2 miliony klientów● Umiejętności matematyczne młodzieży należą do czołówki krajów OECD● Finlandia zajmuje I miejsce na świecie w zakresie wolności prasy i słowa

● Siła robocza 2,7 milionów osób● Stopa bezrobocia 8,2 %● Bezrobotni poszukujących pracy 329 900, z których 30 000 to cudzoziemcy● Obywatele obcych krajów mieszkający na stałe 195 511● Obywatele obcych krajów pracujący tymczasowo, rocznie 100 – 150 000

7

An

ton

Ivano

v/Sh

uttersto

ck

8

9

An

ton

Ivano

v/Sh

uttersto

ck

2. Poszukiwanie pracy i kwestie pozwoleń

Rozpocznijposzukiwaniepracyjużwswoimkrajuojczystym.Wpierwszejkolejnościdowiedzsię,czywnaszymkrajuznajdzieszpracęzgodnązTwoimiumiejętnościamizawodowymi.

Nastronachworkinfinland.fiznajdzieszwszech-stronneinformacjeofińskimżyciuzawodowym,wolnychmiejscachpracyiprzedsiębiorczości.

�� www.workinfinland.fi

Informacjedotycząceposzukiwaniapracy,fińskiegorynkupracyiwolnychmiejscpracyoferujerównieżportalEURES.UrzędyPracywkrajachUE/EOGnale-żądoeuropejskiejsiecipośrednictwapracyEURESiichdoradcyudzielająporadodnośnieposzukiwaniapracynarynkachmiędzynarodowych.Możeszpo-prosićoporadęnajbliższegodoradcębiuraEURES,danekontaktoweznajdzieszpoprzezportalEURES.

�� www.eures.europa.eu

Bądźaktywny.Szukającpracywykorzystujdotegowszystkiemożliwekanały.Informacjaomiejscupracymożezostaćznalezionanastronieogłoszeńwgazecie,naspotkaniachrekrutacyjnychlubpo-przezznajomych.

Informacjaowolnychmiejscachpracyniewkaż-dymprzypadkujestogólniedostępna.JeżeliobiektTwojegozainteresowaniajestwyraźny,skontaktujsiębezpośredniozpracodawcą.Życzeniempracodaw-cówjest,abykwalifikacjezawodoweiumiejętnościzostałypokazaneprzedzawiązaniemstosunkupra-cy.Przygotujsięnaprzedstawieniepracodawcyswo-ichdyplomówzawodowychiświadectwpracy.Przy-gotujsięrównieżnato,żezdobytewkrajuojczystymumiejętnościikwalifikacjezawodowesamewsobieniesągwarancjąakceptacjinafińskimrynkupracy.

Wielupracodawcówposzukujepracownikówzwłaszczadozadańspecjalistówpoprzezmediaspołecznościowe.Networkingpomagawyróżnićsięnakorzyść.

Jeżeliplanujeszrozpoczęciedziałalnościgo-spodarczejskontaktujsięwmożliwienajwcześniej-szejfaziezespecjalistamizurzędupracy.Możeszuzyskaćwsparciefinansoweczylitzw.startowenazabezpieczenieswojegoutrzymaniawpoczątko-wejfaziedziałalnościprzedsiębiorczej.

Poszukiwanie pracy w Finlandii

JeżelijesteśobywatelemkrajuUEczyEOGlubobywatelemSzwajcarii,możeszposzukiwaćpracywFinlandiipobierającprzezokrestrzechmiesię-cyzasiłekdlabezrobotnychwypłacanywkraju,zktóregowyjechałeśbezkoniecznościuzyskaniapozwolenianapobyt.JeżelibędzieszprzebywałwFinlandiiponadtrzymiesiącemusiszzarejestrowaćswojeprawodopobytu.

Uzyskanieprzywilejuzasiłkudlabezrobotnychwkraju,zktóregowyjeżdżaszwymaga,abyśprzedprzybyciemdoFinlandiibyłbezrobotnyprzezconajmniejczterytygodnie.

PrzedpodróżądoFinlandiipowinieneśuzyskaćformularzU2odprzedstawicieliwładzprowadzą-cychsprawyzabezpieczeńodbezrobociawkra-ju,zktóregowyjeżdżasz.WciągusiedmiudniodprzyjazduzgłośsiędoUrzęduPracy(TE-toimisto)izarejestrujjakoosobaposzukującapracy.

SwobodneporuszaniesięobejmujerównieżczłonkówrodzinobywatelikrajówUEiEOGnawetjeżeliniesąoniobywatelamikrajuUElubEOG.

WUrzędziePracyuzyskaszinformacjeoryn-kachpracyiwolnychmiejscachpracy.Dozałatwia-niasprawwurzędziepotrzebnybędzieważnydo-kumenttożsamości,CViostatnieświadectwapra-cy.UrzędyPracydziałająwwielumiejscowościach.

Pomocąsłużąteżobejmująceterencałegokra-juusługitelefoniczneTyölinjaiYritys-Suomi,któreudzielająporadwsprawachzwiązanychzposzu-kiwaniempracylubrozpoczęciemdziałalnościgo-

10

spodarczej.Pomagająonerównieżwkorzystaniuzusługinternetowych.

�� www.workinfinland.fi �� www.te-palvelut.fi/tyolinja �� www.yrityssuomi.fi/puhelinpalvelu

Równieżfińskiebibliotekisłużąbardzopożytecznąibezpłatnąpomocą.Wbibliotekachznajdująsiękomputeryprzeznaczonedoużytkuklientów.

�� www.kirjastot.fi

Uznanie zagranicznego dyplomu i prawo do wykonywania zawodu

Pracawurzędachpublicznychwymagadecy-zjiwydanejprzezKomisjęds.Edukacjidotyczącejuznaniadyplomuuzyskanegozagranicą.Wdecy-zjidotyczącejuznaniadyplomuKomisjads.Eduka-cjiokreśla,najakiestanowiskauzyskanyprzezCie-biedyplomdajeuprawnienia.Komisjads.Edukacjiwydajerównieżopinieozagranicznychdyplomachzawodowych.Opinianiezapewniauzyskaniaposa-dyaniniejestgwarancjąkwalifikacjizawodowychalemożebyćpomocnawposzukiwaniupracy.De-cyzjeiopiniesąodpłatne.

Pracodawcasektoraprywatnegooceniakwali-fikacjepracownikagłówniewoparciuoswojewła-snezasady.Czasamidecyzjadotyczącauznaniajestpotrzebnarównieżwsektorzeprywatnymnp.wprywatnymprzedszkolu.

Oprzyznaniuprawadokontynuacjinaukinapodstawiezagranicznegoświadectwalubzaliczeniaodbytejjużnaukidecydująuczelnieiszkoływyższe.

Dowykonywanianiektórychzawodówwyma-ganesąpozwoleniaurzędowe.Takiegopozwoleniaudzielaprzedstawicielodpowiednichwładzad-ministracyjnych.Przykładowoosobawykonującazawódzwiązanyzopiekązdrowotnąmusizłożyć

wniosekoprzyznaniepozwolenianajegowykony-waniedoUrzęduValviranadzorującegodziedzinęsocjalnąisłużbęzdrowia.

�� www.oph.fi/tutkintojentunnustaminen �� www.minedu.fi �� www.valvira.fi

Do krajów członkowskich Unii Europejskiej należą Holandia, Belgia, Bułgaria, Hiszpa-nia, Irlandia, Włochy, Austria, Wielka Bry-tania, Grecja, Chorwacja, Cypr, Łotwa, Li-twa, Luxemburg, Malta, Portugalia, Polska, Francja, Rumunia, Szwecja, Niemcy, Sło-wacja, Słowenia, Finlandia, Dania, Czechy, Węgry i Estonia.

Kraje EOG, które nie są członkami Unii Europejskiej to Islandia, Lichtenstein i Nor-wegia.

A może zechcesz zostać przedsiębiorcą?

Obecnieprzedsiębiorczośćinteresujeludziróż-negowiekuipochodzenia.Finlandiapotrzebujeprzedsiębiorczościzwiększającejmożliwościza-trudnienia.Równieżzagraniczniprzedsiębiorcysąpotrzebni:dlategodążysiędotego,abyzakłada-nieiprowadzeniedziałalnościgospodarczejbyłasprawąjeszczebardziejprostą,opłacalnąibez-pieczną.

WFinlandiipanujeswobodaprowadzeniadziałal-nościgospodarczej.Wniektórychbranżachjednak-żewymaganesąodpowiedniepozwolenia.Wtychbranżachindywidualnyprzedsiębiorcamusiposia-daćodpowiedniewykształcenielubkwalifikacje.

Działalnośćgospodarczamożewymagaćuzy-skaniapozwolenialubzgłoszeniadowładz.Osobaplanującapodjęciedziałalnościgospodarczejpo-

11

Dyrektor naczelny, przedsiębiorca Khuong Le, kraj pochodzenia Malezja/Wietnam:

”Pochodzenie zagraniczne nie ma wpływu na odniesienie sukcesu w życiu zawodowym lub przedsiębiorstwie. Wręcz przeciwnie – może to pomóc w uzyskaniu wiarygodności działania na rynkach międzynarodowych.”

winnasprawdzićkwestieewentualnychpozwoleńlubobowiązkuwykonaniazgłoszenia.

KażdyobywatelkrajuUElubEOGmożeswo-bodnieprowadzićdziałalnośćgospodarcząwFin-landii.Innicudzoziemcymusząuzyskaćpozwole-nienapobytzwiązanezprowadzeniemdziałalno-ścigospodarczejjeżelijesttoichgłównezajęcie.

Wprzypadkudziałalnościzawodowej,którejwykonywaniewymagapozwolenia,równieżoby-watelkrajuUE/EOGmusiuzyskaćtakiepozwolenie.

Informacjinatematdoradztwabiznesowego,kształceniasięidokładniejszychwskazówekudzie-lającentraELY,Yritys-Suomiiinneorganizacjetejbranży.

�� www.yrityssuomi.fi �� www.ely-keskus.fi �� www.kauppakamari.fi �� www.uusyrityskeskus.fi

Więcejinformacjiznajdzieszrównieżwprzewod-nikuYrittäjäksiSuomeen(JakoprzedsiębiorcadoFinlandii):

www.uusyrityskeskus.fi/ neuvontamateriaalit

UrządPracymożeprzyznaćzasiłeknatzw.”star-towe”dlaosóbzainteresowanychrozpoczęciem

12

działalnościgospodarczej.Takizasiłekmanaceluzapewnienieutrzymaniawpoczątkowymokresierozwijaniadziałalnościprzedsiębiorczej.

�� www.workinfinland.fi

Zapoznaj się z procedurą uzyskiwania pozwoleń

KiedydecyzjaoprzeprowadzcedoFinlandiizo-staniepodjęta,należyzapoznaćsięzprocedurąuzyskiwaniapozwoleńdotyczącąimigracjidotegokraju.Praca,okresjejwykonywaniaiTwójkraj,zktóregoemigrujeszmająwpływnastosowanewTwoimprzypadkuprzepisyirodzajpozwolenia,któryCiebiedotyczy.

u Jeżeli jesteś obywatelem kraju UE lub EOG,maszprawodowykonywaniapracyiprowa-dzeniadziałalnościgospodarczejwFinlandiinarównizobywatelamitegokraju.Możeszrozpo-cząćpracęiprowadzeniedziałalnościzarazpoprzyjeździe.JeżeliTwójpobytwFinlandiibę-dzietrwałponadtrzymiesiące,musiszzareje-strowaćnapolicjiprawodoswojegopobytu.

�� www.poliisi.fi

PrzebywającywkrajuprzezokrestrzechmiesięcyczłonekrodzinyobywatelakrajuUE,którysamniejestobywatelemkrajuUE,musiposiadaćkartępobytuczłonkarodzinyobywa-telakrajuUElubważnepozwolenienapobyt.

u Obywatel kraju niebędącego członkiem UE/

EOG,niemożerozpocząćpracywFinlandiibezpozwolenianapobyt.Występującoprzyzna-niepozwolenianapobytmusiszjużmiećza-pewnionemiejscepracy.Praktycznieoznaczatootrzymanieodpracodawcywiążącejoferty

pracy.Pozwoleniemmożebyćpozwolenienapobytpracownikalubinnepozwolenienawy-konywaniepracyzarobkowej.

Douzyskaniapozwolenianapobytwceluwykonywaniapracywymaganejestmiędzyin-nymito,abyśzadochodyuzyskanezpracybyłwstanieutrzymaćsięprzezcałyokresważno-ścipozwolenianapobyt.Ponadtopozwolenienapobytpracownikamusispełniaćwarunek,żenawolnemiejscepracyniemożnaznaleźćod-powiedniegopracownikazterenówUE/EOG.

Jakoprzedsiębiorcamusiszuzyskaćpozwo-lenienapobytdotyczącedziałalnościgospo-darczejjeżeliformąprawnąprzedsiębiorstwajestspółkaotwartalubprzedsiębiorcaindywi-dualnylubjeżelidziałaszjakokomplementa-riuszwspółcekomandytowej.Jeśliprowadziszdziałalnośćgospodarcząpowinnabyćonaeko-nomicznieopłacalna.

u Jeżeli praca trwa nie dłużej niż trzy miesiące,

pozwolenie na pobyt nie jest wymagane. Po-

zwolenia na pobyt nie wymaga sięm.in.wsto-sunkudonastępującychzawodów:

Tłumacz, nauczyciel, rzeczoznawca, sportowiec,

trener, opiekun, sędzia sportowy, artysta zawo-

dowy, marynarz, zbierający owoce, jagody runa

leśnego, rośliny specjalne, jarzyny lub warzywa,

pracownik farmy futerkowej, badacz, demon-

strator produktów, filmowiec, kierownik wy-

cieczki, kierowca pojazdu zagranicznego oraz

pracownik biorący udział w wykonywaniu prac

tymczasowych lub podwykonawczych.

Odosóbzobowiązanychdoposiadaniawizypobytowejwymaganajestważnawizalubprzyznaneprzezdrugikrajpozwolenienapo-bytwramachumowySchengen.

u Inne pozwolenie na pobyt w celu pracy zarobko-

wej.Jeżeliniepotrzebujeszpozwolenianapobyt

13

dlapracownika,możeszpotrzebowaćinnegopozwolenianapobyt.Innepozwolenienapobytwceluwykonywaniapracyzarobkowejwyma-ganejestm.in.dlarzeczoznawcyspecjalnego,pracownikastowarzyszeniawyznaniowegolubideologicznego,stażysty,średniegolubwyższe-gokierownictwaprzedsiębiorstwa,wizytującegowykładowcy,szkoleniowcalubkonsultanta.

u Pozwolenie na pobyt pracownika lub przedsię-

biorcy indywidualnegomożeteżzawieraćpo-zwolenienawykonywaniepracy.Wtakimprzy-padkunietrzebaoddzielnegopozwolenianapobytwceluwykonywaniapracyzarobkowej.SprawdźjakieprawodowykonywaniapracyzostałozawartewotrzymanejprzezCiebiede-cyzjidotyczącejpozwolenianapobyt.

u Dyplom/świadectwo uzyskane w Finlandii. Je-żelistudiowałeśiuzyskałeśdyplom/świadec-twoukończenianauki,możeszwoparciuopo-szukiwaniepracyzłożyćwniosekoprzyznanienowegoprawadopobytupoznalezieniumiej-scapracy.

u Rezydent długoterminowy. Jeżelijesteśobywa-telemkrajuniebędącegoczłonkiemUniiEuro-pejskiejiprzebywasznatereniektóregośzkra-jówUnii,możeszuzyskaćwtymkrajuczłonkow-skimstatusrezydentadługoterminowego.Unijnepozwolenienapobytjestprzyznawanepopięciulatachciągłegopobytuwkrajuczłonkowskim.

u Fińskie pochodzenie. JeżeliTwojekorzenierodo-wewywodząsięzFinlandiilubmaszbardzobli-skiezwiązkizFinlandią,możeszuzyskaćpozwo-lenienapobytwFinlandii.Otrzymaniepozwole-nianiewymagawykonywaniapracyanipodjęcianauki.PrawotodotyczybyłychobywateliFinlan-diilubpotomkówurodzonychwFinlandiioby-watelitegokrajutakichjakFinowieIngriańscy.

u Okazjonalne wykonywanie działalności gospo-

darczej przez przedsiębiorcę indywidualnego

Możesz wykonywaćdziałalnośćokazjonalniewoparciuopozwolenienapobytprzyznanenainnejpodstawie.

Zprocedurąuzyskiwaniapozwoleńzwiąza-nesączęstoprzepisyiwarunkispecjalne,któredobrzejestsprawdzićnauaktualnionychstro-nachinternetowychUrzęduds.ImigracjiiMini-sterstwaSprawZagranicznych.

�� www.migri.fi �� www.formin.fi

NastronachInfo-bankuznajdująsiępraktyczneporadyiinformacjedotycząceimigracjidoFinlan-diiorazwarunkówżyciawnaszymkraju.Stronyzawierająinformacjewwielujęzykach.

�� www.infopankki.fi

Obywatel kraju UE, EOG lub Szwajcarii

Możesz pracować lub wykonywać działal-ność gospodarczą w Finlandii na równi z Finami. Nie potrzebujesz pozwolenia na po-byt, ale swoje prawo do pobytu musisz za-rejestrować na policji i w miejscowym magi-stracie po upływie trzech miesięcy pobytu.

Obywatel kraju spoza UE/EOG

Do wykonywania pracy i wykonywania dzia-łalności gospodarczej potrzebujesz pozwo-lenia wydawanego przez Urząd ds. Imigracji.

14

Szef planowania produkcji Alexander Nenonen, kraj pochodzenia Rosja:

”Nie ustawiam obywatelstw w rankingu. Jest to niemożliwe tak samo jak określenie, który z rodziców jest mi bliższy, ojciec czy matka.”

15

Złóż wniosek o przyznanie pozwolenia na pobyt

PracownikiprowadzącyindywidualnądziałalnośćgospodarcząskładająwnioskioprzyznanieprawadopobytuwprzedstawicielstwieFinlandiizagra-nicą.WprzypadkachwyjątkowychwniosekmożnazostawićnapolicjiwFinlandii.Pracownikpowinienzałączyćdoswojegownioskuoprzyznaniepozwo-lenianapobytwiążącąofertępracyodpracodaw-cy.Prowadzącydziałalnośćgospodarczązałączadoswojegownioskum.in.biznesplan.

WniosekpracownikarozpatrujenajpierwUrząd Pracy (TE-toimisto).Wswojejczęściowejdecyzjiwyjaśniaon,czynawolnemiejscepracyznajdziesięsiłęrobocząchętnądojejpodjęcianatymob-szarzerynkupracyiczywarunkizatrudnieniasązgodnezustawodawstwemrynkupracy.UrządPracywyjaśniarównieżwarunkistawianeprzezpracodawcęorazto,czydochodybędądlacudzo-ziemcawystarczającenajegoutrzymanie.

Urząd ds. Imigracji (Maahanmuuttovirasto) badaogólnewarunkiniezbędnedoprzyznaniapo-zwolenianapobytidecydujeoprzyznaniutakiegopozwolenia.Składającywniosekzagranicąotrzy-mujeinformacjęopodjętejdecyzjizprzedstawi-cielstwaFinlandii.JeżeliskładającywniosekjużprzebywawFinlandii,odecyzjiinformujeUrządds.Imigracjilubpolicja.

WprzypadkuprzedsiębiorcyczęściowądecyzjępodejmujeCentrumds.RozwojuEkonomiczne-go,RuchuDrogowegoiŚrodowiska,czyliCentrumELY(ELY-keskus).CentrumELYdokonujewswojejdecyzjiocenyrentownościdziałalnościgospodar-czejoraztego,czyjestonawystarczającadoza-pewnieniaśrodkównautrzymaniecudzoziemca.

Pierwszepozwoleniejestzawszetymczasoweizazwyczajprzyznawanenarok.

Jestonoudzielanejakotymczasowelubciągłe.Ciągłetymczasowepozwolenienapobytudzielanejestjednorazowonaokresconajwyżejczterechlat.

Stałepozwolenienapobytjestudzielane,kiedyokreszamieszkiwaniawFinlandiitrwanieprzerwa-nieprzezokresczterechlatwoparciuotymcza-sowepozwolenienapobytijeśliwdalszymciąguspełnianesąwarunkidającepodstawydociągłegopozwolenianapobyt.

Pozwolenienapobytpracownikaudzielanejestzazwyczajdowykonywaniajednegolubkilkuzawodów.Jeżelimaszpracęwinnejbranżyza-wodowej,możeszwjednymwnioskuwystąpićoudzieleniepozwoleniadlaobu.Wwyjątkowychprzypadkachpozwoleniemożedotyczyćrównieżkonkretnegopracodawcy.

�� www.migri.fi �� www.workinfinland.fi �� www.ely-keskus.fi

Pouzyskaniupozwolenianapobytmożeszrozpo-cząćpracęluburuchomićdziałalnośćgospodarcząwFinlandii.

Możeszmieszkać,przebywaćiporuszaćsiępoFinlandiiorazwyjeżdżaćzagranicęiwracaćtutajwokresietrwaniaważnościudzielonegoCipo-zwolenianapobyt.Twojarodzinamożewystąpićoudzieleniepozwolenianapobytwoparciuozwiąz-kirodzinne.

16

17

3. Imigracja i osiedlenie się w Finlandii

ImigrującdoFinlandiiwykorzystajusługiofero-waneprzezinstytucjepubliczne.Przedstawicieleorganówwładzsłużąswojąpomocąwjęzykufiń-skim,szwedzkimiangielskim.

PrzedwyemigrowaniemdoFinlandiizapoznajsięzprzepisamicelnymi.Rzeczyosobistezwiąza-nezprzeprowadzkąosobyimigrującejdoFinlandiizinnegokrajunależącegodoUEsązwolnionezopłatcelnych.Zasadazwolnieńzopłatcelnychniedotyczyjednaknarzędzipracyprzeznaczonychdoużytkuzawodowego.

Rzeczyzwiązanezprzeprowadzkązkrajuspo-zaUEnależyzgłosićdoprzedstawicieliwładzcel-nychwmiejscuichprzywozu.Sprowadzeniepo-jazdunależyzgłosićbezwzględunato,czykrajempochodzeniajestkrajUEczyteżtaki,któryniejestjejczłonkiem.

Sprowadzeniezwierzątiinnychprzedmiotówspecjalnychjestdopuszczalnepodpewnymiwa-runkami.Przedstawicielwładzcelnychudzieliwraziepotrzebydodatkowychinformacjiwzakresieograniczeńprzywozowych.

�� www.tulli.fi

Znajdź mieszkanie

Rozpocznijposzukiwaniemieszkaniaodprzeglą-daniaogłoszeńnałamachprasylubwinternecie.Odpowiadajnaogłoszenia,pytajododatkowein-formacjelubsamzostawogłoszenie.

WiększośćFinówmieszkawmieszkaniachwła-snościowych.Wwynajmowaniumieszkańpośred-niczągminy,przedsiębiorstwainiedochodowewspólnotyorazprywatniobywatele.

Wynajętemieszkaniapołożonewcentrachmiejskichsądrogie.Gminyoferujątaniemieszka-niadowynajęcia,aleichilośćjestograniczona.Za-mieszkaniewmieszkaniuwłasnościowymzakupio-nymwoparciuoprzyznanąprzezbankpożyczkę

namieszkaniemożepopewnymczasieokazaćsięrozwiązaniemrozsądniejszymodwynajmu.

Ilośćwolnychmieszkańiichcenywróżnychre-gionachkrajusązróżnicowane.

�� www.kunnat.net �� www.etuovi.com �� www.oikotie.fi

Zarejestrowanie i osobisty numer identyfikacyjny

Kiedycudzoziemiecjestrejestrowanywrejestrzeludności,dokonywanyjestwpisojegomiejscuzamieszkaniunapobytstałyiotrzymujeonfińskiosobistynumeridentyfikacyjnybezwzględunakrajswojegopochodzenia.Podstawowedaneoso-byrejestrowanejzostająwprowadzonedofińskie-gorejestruludności.

Danesąwykorzystywanemiędzyinnymiwsys-temachopodatkowania,opiekizdrowotnej,wymia-rusprawiedliwościiorganizacjiwyborów.

ZarejestrowaniedotyczyosóbosiedlającychsięwFinlandiinastałe.Osobaskładającawniosekopozwolenienapobytpowinnamócwykazać,żejejzamiaremjestpobytstały.

RównieżcudzoziemiecmieszkającywFinlandiiprzezkrótkiokresczasumożeotrzymaćosobistynumeridentyfikacyjny.Możeonmubyćpotrzebynp.wzwiązkuzwykonywanąpracą.Wnioskodaw-cazostajezarejestrowanyjakoosobamieszkają-cawkrajutymczasowoiniemaonwpisustałegomiejscazameldowaniawFinlandii.

Wnioskodawcategorodzajuniezawszeposia-datakiesameprzywilejejakosobyzameldowanenapobytstały.

Warunkiemzarejestrowaniajestprawidłowozłożonezgłoszenieozmianiemiejscazamieszka-nia.Załatwiajsprawyosobiściewmagistraciemiej-scaTwojegozamieszkania.Zabierzzesobąpasz-

18

portlubdowódosobistyzgodnyzestandardamiUE,ważnepozwolenienapobyt,możliweświadec-twaślubu,rozwodulubśmierciorazświadectwaurodzeniadzieci.

CudzoziemiecmieszkającywFinlandiitymcza-sowomożesięrównieżzarejestrowaćwmagistra-cielubUrzędziePodatkowym.WniosekmożnazostawićrównieżwbiurzeZakładuUbezpieczeńSpołecznych(KELA).

Najpóźniejwroku2015obcokrajowcybędąmo-gliskładaćwniosekoosobistynumeridentyfika-cyjnyjednocześniezprośbąoprzyznaniepozwo-lenianapobyt.

Obywatel kraju spoza UE/EOG

Zgłoszenie o zmianie miejsca zamieszka-nia w miejscowym magistracie jest obo-wiązkowe. Twoje dane zostaną wprowa-dzone do fińskiego rejestru ludności.

Po spełnieniu warunków zarejestrowa-nie gwarantuje imigrantom stałe miejsce zameldowania i fiński osobisty numer iden-tyfikacyjny.

�� www.maistraatti.fi

Bądź cierpliwy, wszystkie sprawy wymagają czasu

Czasamiprzyzwyczajeniesiędonowegokrajuijegokulturywymagawsparcia.Wielokulturowestowarzyszeniaiwłasneorganizacjeimigrantówpomagająwprocesieintegracji.

Organizacjedziałająjakopomostłączącybyłyświatznowym.Kierująone,doradzają,szkoląior-ganizująspędzanieczasuwolnegowzakresiekul-turyirekreacji.

�� www.ysl.fi �� www.mosaiikki.info �� www.mirahouse.fi

Opanowanieznajomościjęzykafińskiegojestjed-nymznajważniejszychzałożeńprocesuintegracji.Szczególniewdużychskupiskachludnościofero-wanesąróżnorodnemożliwościnaukijęzyka.

Możeszrozszerzyćswojeumiejętnościnakur-sachorganizowanychprzezuniwersytetyspołecz-neirobotnicze,liceadladorosłych,uniwersytetyludowe,otwarteszkoływyższelubuczącsięsa-modzielniewsieciinternetowej.

�� www.kotisuomessa.fi �� www.ktol.fi �� www.avoinyliopisto.fi �� www.kesayliopistot.fi

19

Bibliotekarz-specjalista Hysni Krasniqi, kraj pochodzenia Kosowo:

”Wielokulturowość jest dla kraju bogactwem. Widzę to w bibliotece. Służę

pomocą setkom różnych narodowości i nie zauważam wokół siebie żadnych

zróżnicowań. Do kościoła i meczetu chodzą tylko ci, którzy należą do tego wyznania.

Do biblioteki przychodzą wszyscy bez żadnych uprzedzeń.”

20

4. Na rynku pracy, w pracy i w zawodzie

ImigrującegocudzoziemcadotycząnarównizFi-namitakiesamezasadywstosunkudopłacy,pra-cyiwymagańbezpieczeństwapracy.

Podobniejakfińskiespołeczeństworównieżkulturamiejscapracyopierasięnazasadachrów-nouprawnienia.Pracownicyiprzełożenimówiąsobiepoimieniubezwzględunazajmowanesta-nowisko.

Podstawowezasadyżyciazawodowegosąwy-raźne.Zadaniempracodawcyjestzaoferowaniepracyibezpiecznychwarunkówjejwykonywa-nia.Pracownikzeswojejstronyjestzobowiązanystosowaćsiędoinstrukcjikierownictwaistaranniewykonywaćswojąpracę.

Pracodawcadbaozapewnienieprofilaktycznejopiekizzakresumedycynypracy.Wielupracodaw-cówzapewniaswoimpracownikomrównieżusługiopiekizdrowotnej.

Każdypracownikmaprawodowynagrodze-niazgodnegoprzynajmniejzwarunkamiukładówzbiorowychpracy,warunkówzatrudnienia,zrze-szaniasięwzwiązkizawodowe,bezpiecznegośro-dowiskapracyiniedyskryminacji.

Zwyczajemfińskiegożyciazawodowegojestuzgadnianiesprawidotrzymywanietychustaleń.Spóźnianiesięuważanejestzanieuprzejmość.Wmiejscupracyosprawachmówisięwprostibez„owijaniawbawełnę”.

Czas pracy i warunki zatrudnienia

RegularnyczaspracywFinlandiiwynosinajwy-żej8godzinwciągudobyi40godzinwtygodniu.Wyjątkiodtychzasadmogązostaćustalonewra-machukładówzbiorowychpracylubwumowieopracępomiędzypracodawcąipracownikiem.

Wykonywanienadgodzinjestmożliwetylkozazgodąpracownika.Zaczaswykonywanianadgo-dzinwypłacanajestpodwyższonastawkawyna-grodzenia.

Tydzieńroboczytrwazazwyczajpięćdni.Dłu-gośćurlopurocznegookreślanajestnapodstawieilościmiesięcywykonywaniapracylubwoparciuoumowę.Urloppracownikawykonującegocało-dziennąpracętrwazazwyczajokołomiesiąca.Pra-cownikwypracowujeconajmniejdwadniurlopuzakażdyprzepracowanymiesiąc.

Szczegółystosunkuopracęsązaznaczanewumowieopracęwramachobowiązującychzasadprawnychiukładówzbiorowych.Umowaopracęmożemiećrównieżformęustną,aleumowanapi-śmiejestzawszeformązalecaną.

Pozakończeniustosunkuopracępracownikmaprawodootrzymaniaświadectwapracy.

Wynagrodzenie i opodatkowanie

Ogólnypoziompłaciwynagrodzeniaminimalnewróżnychbranżachsąokreślanewumowachzbio-rowychwynegocjowanychpomiędzyzwiązkamizawodowymiizwiązkamipracodawców.Sąwnichrównieżzawarteprzepisydotycząceinnychwarun-kówzatrudnienia,któremusząbyćstosowanewumowachopracę.

KiedywykonujeszpracęwFinlandiizazwyczajpłaciszrównieżpodatkiwFinlandii.

JeżeliprzebywaszwFinlandiiprzezokresnieprzekraczającysześciumiesięcyipracujeszjakoosobazatrudnionaucudzoziemskiegopracodaw-cy,zazwyczajniemusiszwtedypłacićpodatkówwFinlandii.

Jeżelipracujeszjakopracownikdelegowanyprzezzagranicznegopracodawcę,Twojewynagro-dzeniejestopodatkowanewFinlandiijeżelijesttodopuszczalnewoparciuozawartązTwoimkrajemzamieszkaniaumowępodatkową.

Opodatkowaniezarobkówodpowiadaśrednie-mupoziomowieuropejskiemu.Zdochodówpo-datkowychpłaconychpaństwuigminiezamiesz-kaniafinansujesięusługidlaspołeczeństwatakie

21

Inżynier ds. sprzedaży Frederico Contente, kraj pochodzenia Portugalia:

”W mojej ojczyźnie Portugalii taki jak ja początkujący pracownik obsługuje kopiarkę, w najlepszym przypadku prowadzi statystykę. Tutaj zostałem od razu skierowany do załatwienia spraw z dyrektorem fabryki. Tu masz numer telefonu, zadzwoń. Ja mam dzwonić?”

22

jakkomunikacjapubliczna,opiekaprzedszkolna,opiekazdrowotnaiedukacja.

Wymiarpodatkujestuzależnionyoddocho-dówwskalirocznejiilościodliczeń.Podatekjestprogresywnyirośniewrazzdochodem.Podatkisąodprowadzanenapodstawieosobistejkartypo-datkowej.Zaodprowadzanieprzedpłatpodatko-wychodpowiadapracodawca.

Jeżelipobytwkrajutrwaponadsześćmiesięcy,cudzoziemiecpłacipodatkidochodowetaksamojakFin.Jeżelipobyttrwanajwyżejpółroku,oddo-chodówpłacisiępodatekźródłowywwysokości35procent.

Przedzapłatąpodatkuźródłowegomożnado-konaćodliczeniaoddochodu,któregowielkośćwynosi510euromiesięcznielub17eurodziennie.Wykonanieodliczeniawymagawzmiankiwkarciepodatkuźródłowego.Innychodliczeńoddochoduniemożnawykonywać.

JeżeliosobaprzybywazkrajuEOGlubkraju,zktórymFinlandiazawarłaumowępodatkową,możeonazamiastpodatkuźródłowegozażądaćtakiegosamegoopodatkowania,jakiedotyczyosóbmieszkającychnastałewFinlandii.

MiejscoweUrzędyPodatkoweudzielająinfor-macjiwsprawachzwiązanychzopodatkowaniem.

�� www.vero.fi

Zrzeszanie się i rozwiązywanie problemów w miejscu pracy

Większośćfińskichpracownikównależydozwiąz-kówzawodowych.Związkizawodowesązorgani-zowanewtrzechcentralnychorganizacjachpra-cowniczych.Członekzwiązkówzawodowychpłaciskładkiczłonkowskieiwzamianzatojegozwiązkizapewniająmuusługizwiązanezdbaniemojegointeresy.

Jeżeliwmiejscupracywystąpiąproblemyna-leżyonichzawiadomićpracodawcę,abymógłondokonaćodpowiednichposunięćwcelunaprawysytuacji.

Żadenzpracownikówniepowinienpoddawaćsięniestosownemutraktowaniu,zaniżonejpłacy,zbytdługimdniompracylubniebezpiecznymwa-runkomprzywykonywaniupracy.

Pracownicyzrzeszeniwybierająwmiejscupra-cyspośródsiebiemężazaufania,którydziałajakolinkpomiędzypracownikamiipracodawcą.

Jeżelipracodawcaipracownikniedojdądopo-rozumienia,sprawaspornazostanieprzekazanadowyjaśnieniamężowizaufania,przedstawicielowids.BezpieczeństwaiHigienyPracylubpełnomoc-nikowids.BHP.Wraziepotrzebyzwrócąsięonizprośbąopomocdozwiązkówzawodowych.

Związkizawodoweudzieląpomocyjeżelinp.wchodzisięnadrogęsądowąwceluuzyskaniaza-ległychpłac.Poradudzielająrównieżprzedstawi-cieleorganówinspekcjipracy.Inspektorinspekcjipracymaprawodoprzeprowadzeniakontroliwmiejscupracy.

Przedstawicielinspekcjipracymożewydaćpra-codawcypoleceniedotyczącenaprawienianiepra-widłowości,aleniepomagawprocesiesądowym.WtejsprawienależyzwrócićsięopomocdoBiuraPomocyPrawnej.

�� www.tyosuojelu.fi �� www.oikeus.fi/oikeusapu

Jeżeliosobanależydokasydlabezrobotnychwswoimzwiązkuzawodowym,maonaprawodowyższegozasiłkudlabezrobotnychwsytuacjiutratypracy.Pracownikmożebyćczłonkiemkasydlabezrobotnychbezkoniecznościprzynależno-ścidozwiązkówzawodowych:wFinlandiidziałająrównieżprywatnekasydlabezrobotnychniepo-wiązanezezwiązkamizawodowymi.

23

Brygadzista Alainblaisi Ngassa, kraj pochodzenia Kamerun:

”My afrykańczycy jesteśmi ludźmi głośnymi. Kiedy komunikujemy się

w sposób dla nas zupełnie normalny fińscy koledzy w pracy myślą, że się kłócimy.

Kiedy zauważę, że są przestraszeni, uspakajam ich: nic się nie dzieje,

my tylko trochę dyskutujemy.”

24

5. Bezpieczne życie w Finlandii

Geronomi Lutfor Rahman, kraj pochodzenia Bangladesz:

”Finlandia jest piękna jak obrazek.”

Fińskakonstytucjazapewniakażdemuprawodoniezbędnychśrodkównautrzymanieiopiekę.Pod-stawąsystemuzabezpieczeńspołecznychizdro-wotnychjesturzeczywistnianaprzypomocypań-stwagminnaopiekasocjalnaizdrowotna.

Zabezpieczeniaspołeczneskładająsięzusługiświadczeń.Typowymprzykłademusługspołecz-nychjestopiekaprzedszkolna,poradnierodzinne,usługidlainwalidówiosóbuzależnionych.Usługizwiązanezopiekązdrowotnąoferowanesąprzez

ośrodkizdrowia,specjalistycznąopiekęlekarską,porodówkiiopiekędentystyczną.

Zausługispołeczneizdrowotneodpowiadajągminy,alesąoneoferowanerównieżprzezsektorprywatny.

Typowymiświadczeniamispołecznymisąza-siłkichorobowe,zasiłekrodzicielski,dodateknadzieci,zasiłeknaopiekęwdomu,zasiłekmieszka-niowy,refundacjalekówiświadczeniadlabezro-botnych.

25

Instalator sprzętu chłodniczego Enn Kotselainen, kraj pochodzenia Estonia:

”Fin ma cierpliwość czekać na przyjęcie u lekarza nawet przez cztery godziny. Estończyk podniósłby już szum.”

ŚwiadczeniamispołecznymizaliczanymidopodstawowychzabezpieczeńzajmujesięZakładUbezpieczeńSpołecznychKela.

Prawo do fińskich zabezpieczeń społecznych

Prawodozabezpieczeńspołecznychosobyprze-prowadzającejsiędoFinlandiiokreślanejestnapodstawietego,jakdługomaonazamiarprzeby-waćnatereniekraju.Prawodozabezpieczeńspo-łecznychmożezrodzićsięrównieżwoparciuowy-konywaniepracy.

ZreguływszystkieosobymieszkającenastałewFinlandiimająprawodoprzyznawanychprzezKelaświadczeńspołecznych.Ocenyzamieszkiwa-nianastałedokonujeKela.

JeżelizamiaremprzeprowadzkidoFinlandiiniejestpobytstały,zabezpieczeniaspołecznemogąpodpewnymiwarunkamizostaćprzyznanewoparciuowykonywaniepracy.

PrawodozabezpieczeńspołecznychwFinlan-diinieprzysługujeosobie,którazgodniezprawo-dawstwemUElubwoparciuoumowęosystemiezabezpieczeńspołecznychotrzymujeświadczeniazjakiegośinnegokrajulubobjętajestsystememzabezpieczeniaspołecznegowinnymkraju.

OsobaprzeprowadzającasiędoFinlandiimusizłożyćwKelawniosekoprzyznanieprawadofiń-skichzabezpieczeńspołecznych.

KELAdecydujeoprawiedozabezpieczeńspo-łecznychiwydajekartęKelaosobom,którymprzy-znanoprawodoopiekizdrowotnej.

�� www.kela.fi

Zabezpieczenia emerytalne i od bezrobocia

WFinlandiiobowiązujądwasystemyemerytal-ne:emeryturaopartanazarobkachiemeryturapaństwowazabezpieczającaminimumśrodkównautrzymanie.Każdypracownikjestubezpieczo-nyodwypadków,bezrobociaimaubezpieczenieemerytalne.

Opłatamiubezpieczeniowymiodbezrobociafinansujesięzwiązanezzarobkamizasiłkidlabez-robotnych.

Oemeryturyopartenazarobkachdbająpry-watnezakładyubezpieczeńemerytalnychorazor-ganwspółpracysystemuemerytalnegoCentrumZabezpieczeńEmerytalnych(Eläketurvakeskus).Zaubezpieczeniaodwypadkówodpowiadająza-kładyubezpieczeniowesektoruprywatnegooraz

26

ZwiązekZakładówUbezpieczeńodWypadków(Tapaturmavakuutuslaitostenliitto).

�� www.etk.fi

Składkinaubezpieczeniaspołeczneiodbezrobo-ciasąfinansowanewspólnieprzezpracodawców,pracownikóworazpaństwo.Pracodawcadbaood-prowadzanieczęściprzypadającejnapracownikaprzykażdorazowejwypłaciewynagrodzenia.

Osobabezrobotnaposzukującapracymazabez-pieczonepodstawoweśrodkinautrzymaniewfor-miezasiłkudlabezrobotnych(työttömyyspäivära)lubzasiłkurynkupracy(työmarkkinatuki).Zasiłekdlabezrobotnychwypłacasięwwielkościpodsta-wowychstawekdziennychlubjakostawkidzienneprzeliczonewedługpoziomuostatnichzarobków.

Uzyskaniezasiłkudlabezrobotnychwymagabyciabezrobotnym,zgłoszeniasiędoUrzęduPra-cyjakoosobaposzukującapracy,poszukiwanieca-łodziennegozatrudnieniaispełnieniawarunkudo-tyczącegouprzedniegowykonywaniapracy.

Uzyskaniezasiłkuprzeliczanegowedługwyna-grodzeniawymagaczłonkostwawkasiedlabez-robotnychiwielkośćtegozasiłkuokreślanajestwoparciuowynagrodzenieotrzymywaneprzedokresembezrobocia.

Jeżeliwarunekdotyczącyuprzedniegowyko-nywaniapracyniezostaniespełnionybezrobotnyposzukującypracyitakmaprawodozasiłkurynkupracy.Uzyskaniezasiłkurynkupracywymagaza-mieszkiwaniawFinlandiinastałe.

OprzyznaniezasiłkupodstawowegoizasiłkurynkupracywystępujesiędoKELi,ozasiłekzwią-zanyzpoziomemostatnichzarobkówdokasydlabezrobotnych.

�� www.workinfinland.fi �� www.kela.fi

Zasiłek na utrzymanie

Zasiłeknautrzymaniejestostatniąmożliwąformąpomocynautrzymanie.Przyznajesięgogospo-darstwomdomowym,wktórychdochodyiposia-danymajątekniesąwystarczającedozaspoko-jenianiezbędnychwydatkównażyciecodzienne.Zasiłekjestprzyznawanywoparciuoocenępo-trzebijednorazowoprzyznajesięgozazwyczajnaokresmiesiąca.

Zasiłekwypłacasięwtakiejilości,wjakiejwy-kazaneprzezklientawydatkiprzekraczająjegodo-chody.OzasiłeknautrzymaniewystępujesiędoBiuraOpiekiSocjalnejwswojejgminie.

�� www.kunnat.net

Usługi z zakresu procesu integracji

Poszukującapracyosobabezrobotnamaprawodoosobistegoplanuintegracji,któryprzygotowu-jesięwspólniezprzedstawicielemgminyiUrzęduPracy.

Doplanumożenależećnaukawramachin-tegracji.Oznaczatonaukęjęzykafińskiegolubszwedzkiego,inneszkolenia,praktykipracowniczeikursyprzygotowującedopracy.

Wniektórychprzypadkachdoplanuintegracjinależąrównieższkoleniamającenaceluukończe-nieszkołypodstawowej,liceumlubszkołyzawo-dowejorazdalszestudiawszkolewyższej.

Prowadzonewjęzykufińskimlubszwedzkimszkoleniaintegracyjnezwiększająmożliwościuzy-skaniamiejscawżyciuzawodowymikontynuowa-nianauki.

Jeżelidyplomuzyskanyprzezimigrantawswo-imkrajunieznajdujeodpowiednikawfińskiejprak-

27

Trener Kevin Collet, kraj pochodzenia Francja:

”Moja motywacja nauczenia się języka fińskiego jest bardzo silna. Chciałbym rozumieć tak fińską kulturę jak i rodziców mojej dziewczyny.”

tyce,poprzezdodatkoweszkoleniemożnauzyskaćpoziomodpowiadającywymaganiomżyciazawo-dowego.

Czasurzeczywistnieniaplanuintegracjizależyodzawartychwnimzałożeń.Planzachowujeważ-nośćprzezokresniedłuższyniżtrzylatalubdomomentu,kiedyosobaposzukującapracyznajdziezatrudnienienawolnymrynkupracy.

Poszukującypracy,któryzobowiązałsiędore-spektowaniazałożeńplanuintegracjimożeuzy-skaćprzyznawanyprzezKelęzasiłekintegracyjny.Określasięgonatychsamychzasadachiwielko-ściąodpowiadaonzasiłkowirynkupracy.

Osobaposzukującapracymamożliwośćsta-raniasięoszkoleniezawodowesiłyroboczej.JestonoorganizowanewZawodowychCentrachSzko-leniadlaDorosłych,szkołachwyższychiprywat-nychzakładachszkoleniowych.Szkoleniejestdlauczniabezpłatne.MiejsceszkoleniasiłyroboczejuzyskujesiępoprzezUrządPracy.

�� www.te-palvelut.fi �� www.workinfinland.fi

System edukacji w Finlandii

Fińskisystemedukacjiobejmujeu dziewięcioletniąogólnokształcącąnaukępodsta-

wową

u naukępoukończeniustopniapodstawowego,doktórejzaliczasięszkołyzawodoweiliceaoraz

u naukęnapoziomiewyższym,któraudzielanajestwwyższychszkołachzawodowychinauni-wersytetach.

Naukastopniapodstawowegojestbezpłatnaimaformęogólnokształcącą.Poukończeniunaukizzakresuwiedzypodstawowejuczeńmaspełnionyobowiązeknauki.

Naukapoukończeniuszkołypodstawowejobejmujenaukęwliceumiszkołachzawodowych.Trzyletnianaukawliceummacharakterogólno-kształcącyiprzygotowujedoegzaminumatural-nego.Poukończeniuliceumuczeńmożestaraćsięoprzyjęciedopodstawowejszkołyzawodowejlubokontynuowanienaukiwszkołachwyższych.

Świadectwoukończeniaszkołyzawodowejdajepodstawowąwiedzęzawodowąikwalifika-cjeumożliwiającewykonywaniepracywdanymzawodzie.

Dyplomyzawodoweidyplomyspecjalistycz-nezaliczanesądozawodowegowyszkoleniado-datkowego.Możnajeuzyskaćskładającegzaminpraktyczny.Wceluzłożeniatakiegoegzaminuor-ganizowanesąkursyprzygotowujące.

Nauniwersytetachkładziesięnacisknabadanianaukowe,naktórychopierasięprocesnauczania.Wyższeszkołyzawodoweoferująpraktycznąnaukę,któraodpowiadapotrzebomżyciazawodowego.

28

WFinlandiidyplomzawodowymożnauzyskaćrównieżdrogąumowydotyczącejnaukizawodu.Umowaonaucezawoduopierasięnazawiązanejpomiędzypracodawcąiuczniemumowieopracęzawartejnaczasokreślony,doktórejtoumowyna-leżynaukazawoduwmiejscupracy.

Naukadladorosłychjestdostępnanawszyst-kichpoziomachkształcenia.Wszkołachwyższychmożnastudiowaćwsystemieprogramunauczaniawjęzykuangielskim.SpecjalistycznaOrganizacjaUsługowaCIMObędącaznawcąmiędzynarodowejmobilnościiwspółpracyrealizujeprogramyzza-kresuwymiany,praktykistypendiów.

Środkinautrzymaniewokresiestudiówmożnauzyskaćwformiezasiłkunanaukę.Natenzasiłekskładasiępomocfinansowadlastudenta,dodateknamieszkanieigwarantowanieprzezpaństwokre-dytustudenckiego.Zasiłeknanaukęjestprzyznawa-nynapewnychwarunkachrównieżobcokrajowcom.

Studiowaniewewłasnymzakresiemożebyćrównieżwspieranepoprzezzasiłekdlabezrobot-nych.Otrzymanietakiegozasiłkuwymaga,abyna-ukaodbywałasięwpełnymwymiarzeiUrządPracypotwierdziłizaakceptowałpotrzebętakiejnauki.

�� www.minedu.fi �� www.oph.fi �� www.opintoluotsi.fi �� www.kela.fi/opintotukikeskus �� www.cimo.fi �� www.infopankki.fi �� www.workinfinland.fi

Nauka języka fińskiego i szwedzkiego

WFinlandiiobowiązujądwajęzykiurzędowe,fińskiiszwedzki.Językfińskinależącydogrupyjęzykówugro-fińskichodbiegaodjęzykówindoeuropejskich.

Językiemszwedzkimjakoojczystymposługujesię5%populacji.NaterenieLaponiibędącejczęściąPół-nocnejFinlandiizamieszkujeokoło4000osóbza-liczanychdoluduSaame,zktórychczęśćposługujesięjęzykiemsaamejakojęzykiemojczystym.

WFinlandiidziaławieleszkółotwartychorazuniwersytetówludowychirobotniczychumożli-wiającychnaukędladorosłych.Naukawnichjestdobrowolnaizazwyczajwiążesięzrekreacją.Ofe-rowanajestteżmożliwośćnaukijęzykafińskiegoiszwedzkiegodlaimigrantów.

�� www.studyinfinland.fi �� www.finnishcourses.fi

Obywatelstwo fińskie

CudzoziemiecmożeuzyskaćobywatelstwoFin-landiipodwarunkiem,żespełniwymaganiaztymzwiązane.

Obywatelstwomożezostaćprzyznanenawetjeżeliniewszystkiewarunkibędąspełnione.Zdru-giejstronywniosekootrzymanieobywatelstwamożezostaćoddalony,chociażwarunkiokreślonewprawiebędąspełnione.

PewnegrupyosobowetakiejakbyliobywateleFinlandiimogąotrzymaćobywatelstwofińskienapodstawiezgłoszenia.

PaństwoFińskieuznajewielokrotneobywatel-stwa,dlategocudzoziemiecniemusirezygnowaćzposiadanegoobywatelstwawceluotrzymaniaobywatelstwaFinlandii.

Oprzyznanieobywatelstwafińskiegowystę-pujesiępisemniedoUrzęduds.Imigracji.Wnio-sekprzyjmujeprzedstawicielpolicjiwmiejscuza-mieszkaniaosoby.

�� www.migri.fi �� www.poliisi.fi

29

Nauczyciel komunikacji biznesowej Louise Stansfield,kraj pochodzenia Anglia:

”Kiedy w Finlandii można dać sobie radę mówiąc po angielsku, wielu imigrantów

pozostawia naukę języka fińskiego na uboczu. Szkoda. Znajomość miejscowego

języka jest kluczem do integracji.”

Odpowiedzialny instruktor Dilbar Uotinen, kraj pochodzenia Uzbekistan:

”Jeżeli imigrant chce zostać zaaprobowany, on też musi aprobować. Uprzedzenia należy zostawić w domu. Odpowiednie połączenie własnej i obcej kultury jest wielokulturowością w najlepszym tego słowa znaczeniu.”

30

6. Spis spraw pracownika imigrującego do Finlandii

Przed wyjazdem

u Jeżeliniemaszpracy,rozpocznijnatychmiastjejposzukiwanie.

Nastronachworkinfinland.fiznajdzieszwszech-stronneinformacjeożyciuzawodowymwFinlan-dii,wolnychmiejscachpracyiprzedsiębiorczości.PortalEURESoferujerównieżwieleinformacji.�� www.workinfinland.fi �� www.eures.europa.eu �� www.infopankki.fi

u ZłóżwniosekouznanieTwojegodyplomuwFinlandii

�� www.oph.fi/tutkintojentunnustaminen �� www.minedu.fi

uWyjaśnij,czywykonywanieTwojegozawodujesturegulowaneprzepisamiiczymusiszwy-stąpićdoprzedstawicieliwładzoprzyznanieprawadowykonywaniaswojegozawodu.

�� www.oph.fi/tutkintojentunnustaminen

uZadbajoto,abywszystkiewymaganezezwole-niaidokumentybyływporządku.

ZłóżwniosekoprzyznaniepozwolenianapobytwprzedstawicielstwieFinlandii.Jeżelijesteśobywa-telemkrajuUElubEOGmożeszwFinlandiiprze-bywaćbezpozwolenianapobytprzezokrestrzechmiesięcy.�� www.formin.fi �� www.poliisi.fi �� www.migri.fi �� www.europa.eu

uWyjaśnijsprawyzwiązanezprzepisamicelnymi�� www.tulli.fi

Po przybyciu do Finlandii

uZnajdźmieszkanie�� www.kunnat.net �� www.etuovi.com �� www.oikotie.fi

uWykonajzgłoszenieoswojejimigracjiizareje-strujsię

�� www.maistraatti.fi �� www.poliisi.fi

uZgłośsiędoUrzęduPodatkowegopokartępo-datkową

�� www.vero.fi

uOtwórzkontobankowe

u Jeżelimaszproblemywmiejscupracyskon-taktujsięzeswoimiZwiązkamiZawodowymi,przedstawicielamiwładzds.BHPlubzBiuremPomocyPrawnej

CentralnaOrganizacjaRynkuPracyPracowników zWyższymWykształceniemAkava�� www.akava.fi

CentralnaOrganizacjaZwiązkówZawodowychFinlandiiSAK�� www.sak.fi

CentralnyZwiązekZawodowyPracowników UmysłowychSTTK�� www.sttk.fi

Administracjads.BHP�� www.tyosuojelu.fi

Pomocprawna�� www.oikeus.fi/oikeusapu

31

Dlaczego do Finlandii:

• wspaniałe, czyste środowisko naturalne • sprawne usługi publiczne• bezpieczne i równouprawnione społeczeństwo i życie zawodowe• interesująca kultura i uczciwi ludzie

uNauczsięjęzykafińskiego.

Naukaikursy:�� www.kansalaisopistot.fi �� www.finnishcourses.fi �� www.avoinyliopisto.fi �� www.kesayliopistot.fi

Materiałydosamodzielnejnaukiwsieci:�� www.kotisuomessa.fi

uPomocwprocesieintegracji�� www.infopankki.fi

uWsprawachzwiązanychześrodkaminautrzy-maniezwróćsiędoKelilubskontaktujsięzprzedstawicielamiwładzwswojejmiejscowościzamieszkania.

�� www.kela.fi �� www.kunnat.net

uKiedynadejdzieodpowiedniapora,złóżprośbęoprzyznanieobywatelstwaFinlandii

�� www.migri.fi �� www.poliisi.fi

An

ton

Ivano

v/Sh

uttersto

ck

te-services.fi