Diagnoza społeczna 2015

DIAGNOZA SPOŁECZNA 2015

sponsorzy

patroni medialni

Tygodnik

Konferencja prasowaPAP

16 września 2015

Merytoryczne opracowanie projektu badawczego

RADA MONITORINGU SPOŁECZNEGO w składzie:dr Dominik Batorski, UWdr hab. Janusz Czapiński, prof. UW i WSFiZ (przewodniczący)prof. dr hab. Janusz Grzelak, UWmgr Teresa Kamińska, Instytut PRO PUBLICO BONOprof. dr hab. Irena E. Kotowska, SGHmgr Wiesław Łagodziński, GUS (sekretarz)prof. dr hab. Tomasz Panek, SGH (wiceprzewodniczący)prof. dr hab. Antoni Sułek, UWprof. dr hab. Tadeusz Szumlicz, SGH


2

UWAGI METODOLOGICZNE• Dane pochodzą z czterech badań panelowych: 1991-1992, 1993-1994,

1995-1997 i 2000-2015; większość z lat 2011-2015• W badaniach stosowano dwa odrębne kwestionariusze: kwestionariusz

gospodarstwa domowego (wywiad z osobą najlepiej zorientowaną w sytuacji gospodarstwa) i kwestionariusz indywidualny wypełniany samodzielnie przez wszystkich dostępnych członków gospodarstwa w wieku 16+ lat. W 2015 były dwa różne kwestionariusze indywidualne: Diagnozy i Międzynarodowego Programu Badań Społecznych.

• Wielkości prób zróżnicowane: gospodarstw domowych od 3 tys. do ponad 11 tys. (2009,2011,2013, 2015), indywidualnych respondentów od 4 tys. do ponad 24 tys. (2009,2011,2013, 2015)

• Termin realizacji w 2015 r. marzec-połowa czerwca• Wykonawca: Biuro Badań i Analiz Statystycznych Polskiego Towarzystwa

Statystycznego, ankieterzy GUS


3

MISZ-MASZJanusz Czapiński

• Uwagi metodologiczne• Ekonomia• Kultura• Zdrowie • Emigracja• Psychologia• Kapitał społeczny• Miscellanea


4

EKONOMIA


5

Skumulowana procentowa zmiana realnych wartości dochodu rocznego gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną

i PKB w okresie od 1999 r. do 2014 r.

Źródło danych: GUS i Diagnoza Społeczna

0

8 11

38

4846,4

57,6

5,6

17,121,3

44,6

52,5 55,859,2

-10

0

10

20

30

40

50

60

1999 2002 2004 2006 2008 2010 2012 2014

Skum

ulow

ana

zmia

na p

roce

ntow

a

Dochód roczny na jednostkę ekwiwalentną

PKB


Współczynnik Giniego w latach 2005-2015 w Polsce i 27 krajach Unii Europejskiej

35,6

32,2

31,83

30,76 30,55

28,48

30,630,6

30,530,7

30,5

30,6

27

28

29

30

31

32

33

34

35

36

37

2005 2007 2009 2011 2013 2015

Wsp

ółcz

ynni

k Gi

nieg

o *

100

Polska

EU-27


7

Współczynnik Giniego w wybranych krajach w roku najbliższym 2015 (zazwyczaj w 2011-2012 r.) wg Banku Światowego i w Polsce wg Diagnozy Społecznej z 2011 i 2015 r.

25,6

26,6

26,8

26,9

27,8

28,2

28,5

28,9

29,4

30,53

30,76

32,1

32,16

32,6

33,7

34,3

34,7

35,5

35,8

36

38

38,1

40

41,1

42,8

43,6

53,1

0 10 20 30 40 50 60

CzechySłowacja

NorwegiaDania

FinlandiaRumunia

Polska DS2015Holandia

WęgryNiemcy

Polska DS2011IrlandiaEstonia

LitwaKanada

BułgariaGrecja

WłochyHiszpania

ŁotwaWielka Brytania

IndonezjaTurcja

USAIzrael

ArgentynaBrazylia


8

Procentowa zmiana dochodu gospodarstw domowych na jednostkę ekwiwalentną w cenach stałych z 2011 r. w latach 2011-2015 i 2013-2015. w

grupach gospodarstw według decyli dochodu w próbach panelowych

19

2019

15

13 14

14

7

10

21

23

19

1615 15

14

11

17

0

5

10

15

20

25

30

1 decyl 2 decyl 3 decyl 4 decyl 5 decyl 6 decyl 7 decyl 8 decyl 9 decyl

Proc

ento

wa

zmia

na

Grupy dochodowe gospodarstw domowych

2011-2015

2013-2015


9

Zasięg ubóstwa (proc. gospodarstw domowych poniżej minimum egzystencji)

11,5

6,1

3,74

5,2

3,33

5

7

9

11

13

2005 2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent

Liczba dzieci w gospodarstwach ubogich -- 350 tys., liczba dzieci w gospodarstwach ubogich, w których brakuje pieniędzy na jedzenie -- 85 tys. (w 2013 r. 120 tys.)


10

Radzenie sobie gospodarstw domowych przy uzyskiwanych dochodach w latach 2000-2015 w całych próbach

31

25

29

12

3

2625

33

13

3

2625

33

13

3

2221

32

20

5

1920

33

22

6

18

20

34

23

6

17

19

35

23

6

13

16

36

27

8

0

10

20

30

40

z wielką trudnością z trudnością z pewną trudnością raczej łatwo łatwo

Proc

. gos

poda

rstw

dom

owyc

h

Jak sobie radzą

2000

2003

2005

2007

2009

2011

2013

2015


11

Odsetek gospodarstw domowych deklarujących, że ich stałe dochody nie pozwalają na zaspokojenie bieżących potrzeb w latach 1993-2015 w całych próbach

19

24

26

28

32

37

41

46

64

74

0 10 20 30 40 50 60 70 80

2015 r.

2013 r.

2011 r.

2009 r.

2007 r.

2005 r.

2003 r.

2000 r.

1995 r.

1993 r.


12

Procent gospodarstw domowych, których nie stać na zakup wystarczających ilości różnych artykułów żywnościowych w latach 2000-2015 r. w całych próbach

13

32

30

31

37

16

5

19

6

46

54

13

20

23

23

35

9

7

15

6

31

37

9

13

15

14

21

7

5

9

5

19

18

9

12

13

12

19

6

5

7

7

16

15

7

10

12

11

19

5

4

7

5

15

15

5

7

8

8

15

3

3

4

3

11

11

0 10 20 30 40 50 60

warzywa i przetwory warzywne

owoce i przetwory owocowe

mięso i drób

przetwory mięsne i drobiowe

ryby i przetwory rybne

masło i inne tłuszcze

mleko

przetwory mleczne

cukier

wyroby cukiernicze

używki

Proc. gospodarstw domowych

2015

2013

2011

2009

2005

2000


13

Procent gospodarstw posiadających oszczędności i odsetek gospodarstw z różną wysokością oszczędności wśród wszystkich posiadających oszczędności w

latach 2000-2015

24

26

27

18

8

7

14

28

24

30

20

8

8

9

32

23

28

20

11

8

10

37

22

32

21

12

8

6

40

24

29

20

12

7

9

45

28

26

17

11

6

13

0 10 20 30 40 50

mają oszczędności

do miesięcznych dochodów

do 3 miesięcznych dochodów

3-6 miesięczne dochody

powyżej 6 miesięcznych dochodów

powyżej rocznych dochodów

trudno powiedzieć


2015

2013

2011

2009

2007

2000


14

Formy oszczędności gospodarstw domowych w latach 2000-2015

3

4

3

3

4

11

6

4

31

78

1

3

2

2

5

6

7

7

10

42

70

2

3

3

2

4

5

5

6

9

10

42

68

1

2

2

2

3

4

5

5

5

7

9

45

66

2

3

3

2

4

5

7

4

5

3

8

18

59

53

0 20 40 60 80

udziały oraz akcje w spółkach…

w obligacjach

w papierach notowanych na…

lokaty w innych dobrach…

lokaty w nieruchomościach

lokaty w bankach w walutach…

na IKE

pracowniczy program emerytalny

długoterminowe programy…

w innej formie

w funduszu inwestycyjnym

w polisie ubezpieczeniowej

w gotówce

lokaty w bankach w zł


2015

2013

2011

2000


15

Odsetek gospodarstw zadłużonych i odsetek gospodarstw o różnej wysokości zadłużenia wśród zadłużonych w latach 2000-2015

38

29

33

17

12

8

40

24

31

19

14

12

41

24

24

18

14

19

39

22

23

17

15

23

37

18

19

16

12

29

34

17

20

16

12

36

0 10 20 30 40 50

są zadłużone

do miesięcznych dochodów

do 3 miesięcznych dochodów

3-6 miesięczne dochody

powyżej 6 miesięcznych dochodów

powyżej rocznych dochodów


2015

2013

2011

2009

2005

2000


16

Cele zaciągniętych przez gospodarstwa domowe kredytów i pożyczek wśród gospodarstw zadłużonych w latach 2000-2015

0,1

7

4

10

16

15

18

23

9

36

45

0,5

3

3

7

10

11

15

11

14

23

11

33

40

0,3

4

3

6

5

9

9

8

13

18

17

35

38

0,2

3

3

6

4

7

8

8

11

18

18

32

37

0,2

2

3

3

5

5

7

8

8

11

16

23

31

35

0,2

2

3

4

5

5

6

6

7

11

14

27

30

33

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45 50

zakup papierów wartościowych

zabezpieczenie przyszłości dzieci

zakup, dzierżawa narzędzi pracy

wypoczynek

rozwój działalności gospodarczej

kształcenie

leczenie

stałe opłaty

spłata wcześniejszych długów

inne cele

bieżące wydatki konsumpcyjne

zakup domu/mieszkania

remont domu/mieszkania

zakup dóbr trwałego użytku


2015

2013

2011

2009

2005

2000


17

Odsetek gospodarstw domowych zalegających ze spłatą kredytu mieszkaniowego w latach 2000-2015 w całych próbach w grupie gospodarstw

posiadających taki kredyt

3,8

2,7 2,8

3,5

1,4

0,0

1,0

2,0

3,0

4,0

5,0

6,0

2000 2009 2011 2013 2015

Proc

. gos

poda

rstw

dom

owyc

h

Zaległości w spłacie kredytu mieszkaniowego


18

Kiedy Polska powinna przystąpić do strefy euro (próba panelowa)

5,1

25,3

40,2

29,3

5,2

20,4

41,7

32,7

0 10 20 30 40 50

Jak najszybciej

Gdy sytuacja w strefie euro się poprawi

Nigdy

Trudno powiedzieć

Proc.

2015

2013


19

Wyposażenie gospodarstw domowych w wybrane dobra trwałego użytku w latach 2000-2015

3

7

3

74

15

16

44

46

69

4

12

6

79

39

3

33

52

23

56

81

5

12

17

14

63

51

25

49

58

51

34

60

87

2

5

12

18

19

54

50

39

56

62

61

50

70

91

4

5

13

19

9

24

47

47

49

59

63

67

64

72

76

92

5

5

12

18

24,2

30

39

40

59

62

65

71

77

78

87

94

0 20 40 60 80 100

czytnik książek

dom letniskowy

działka rekreacyjna

kino domowe

tablet

zmywarka do naczyń

telefon stacjonarny

komputer stacjonarny

komputer przenośny

kuchenka mikrofalowa

samochód

dostęp do internetu

telewizor LCD/plazma

telewizja satelitarna/kablowa

własne mieszkanie/dom

pralka automatyczna


2015

2013

2011

2009

2005

2000


20

Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterium i licencjatu wśród osób aktywnych zawodowo w latach 2009-2015

8,6

45

5

24,4

45,6

10,7

47,5

39,8

7,7

36,7 35,5

5,5

0

20

40

60

80

100

Doktorat Magisterium Licencjat

Proc

.

2009

2011

2013

2015


21

Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterium i licencjatu wśród mężczyzn i kobiet aktywnych zawodowo w 2015 r.

41,5

29,9

2,4

29

43,2

10,1

0

20

40

60

80

100

Doktorat Magisterium Licencjat

Proc

.

Mężczyzna

Kobieta


22

Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie na poziomie doktoratu, magisterskim i licencjackim wśród kobiet i mężczyzn w zależności od sektora zatrudnienia

1,1

35,1

142

12,8

22,6

20,2

10,6

52,9

96

4,5

32,9

46

0 20 40 60 80 100 120 140 160

Licencjat

Magisterium

Doktorat

Licencjat

Magisterium

DontoratSe

ktor

pry

wat

nySe

ktor

pub

liczn

y

Proc.

Kobiety

Mężczyźni


23

Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie wyższe na różnych kierunkach studiów wśród osób aktywnych zawodowo w latach, 2009, 2013 i 2015

45

36

45

76

38

31

29

-8

52

35

59

94

39

29

34

-7

53

30

51

86

24

46

29

-15

-20 0 20 40 60 80 100 120

Informatyka

Nauki ścisłe

Nauki medyczne

Prawo

Nauki inżynieryjne

Marketing/ekonomia/biznes

Nauki społ./ humanistyczne/sztuka

Nauki rolnicze

proc.

2009

2013

2015


24

Stopa zwrotu z inwestowania w wykształcenie wyższe na różnych kierunkach studiów dla kobiet i mężczyzn aktywnych zawodowo

-19,6

20

33

26,2

77

63,6

11,2

33,8

34

39,5

27,7

62

63,2

44

71

83,5

-30 -10 10 30 50 70 90 110 130 150

Nauki rolnicze

Nauki społ./humanistyczne/sztuka

Marketing/ekonomia/biznes

Nauki inżynieryjne

Prawo

Nauki medyczne

Nauki ścisłe

Informatyka

Meżczyzna

Kobieta


25

KULTURA


26

Czy ktokolwiek z członków gospodarstwa domowego musiał z powodu braku pieniędzy zrezygnować w ostatnim roku z: (dane w całych próbach z lat 2009-

2015 w procentach odpowiedzi)

16,4

16,5

17,1

14,4

12,4

12,9

12,6

10,3

19,1

19

17,6

14,3

19

17,9

17,1

13,3

19

19,1

20

16,3

38,8

41,3

41,4

46,2

42

42,9

43,5

48,4

63,7

64,2

64,2

69,5

74,5

75,6

75,4

80,3

51,1

54,2

53,5

59,4

44,8

42,2

41,5

39,4

45,7

44,2

43,9

41,3

17,2

16,7

18,2

16,2

6,5

6,4

7,5

6,4

29,8

26,7

26,5

24,2

2009

2011

2013

2015

2009

2011

2013

2015

2009

2011

2013

2015

2009

2011

2013

2015

2009

2011

2013

2015

teat

rum

uzeu

mza

kupu

ksią

żki

zaku

p pr

asy

kina

TAK

NIE

Brak potrzeby


27

Ile książek Polacy przeczytali (wysłuchali) w ciągu roku?

45,8

23,6

15,4

10,3

93,3

4,6

1,8

0,4

91,1

5

2,7

1,1

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

0

1-3

4-10

>10

Proc.

Licz

ba k

siąże

k

E-booki

Audiobooki

Książki drukowane


28

Odsetek gospodarstw domowych, które zakupiły w minionym roku określoną liczbę książek innych niż podręczniki i instrukcje w wersji papierowej lub elektronicznej

Rok Zakupiłyksiążki

Zakupiły określoną liczbę książek wśród tych, które zakupiły książki

1-3 4-6 7-10 11-20 Powyżej 20

2013 47,6 30,2 28,1 21,8 12,3 7,6

2015 52,2 33,9 26,1 20,7 11,5 7,7


29

Ile godzin tygodniowo Polacy poświęcają na czytanie prasy (gazet, tygodników, miesięczników)?

45,8

23,6 24

9

6,2 6

4,3 3,9

1,5

10

10

20

30

40

50

0 1 2 3 4 5 7-8 9-10 11-19 20+

Proc

.

Liczba godzin


30

Intensywność oglądania telewizji a poczucie nieszczęścia przy kontroli płci i wieku

13

15

17

19

21

23

25

Nie oglądają do 1 h 1 do 2 h 2 do 3 h 3 do 4 h ponad 4 h

Proc

. nie

szcz

ęśliw

ych

i nie

zbyt

szcz

ęśliw

ych

Intensywność oglądania telewizji


31

Intensywność oglądania telewizji a otyłość przy kontroli płci i wieku

24

25

26

27


Proc

. oty

łych



32

Intensywność oglądania telewizji a poziom aktywności fizycznej przy kontroli płci i wieku

0,5

0,7

0,9

1,1


Akty

wno

ść fi

zycz

na



33

ZDROWIE


34

Procent gospodarstw domowych, które zrezygnowały z korzystania z wybranych rodzajów świadczeń zdrowotnych z powodu trudności finansowych w latach 2011-2015

17,9

16,9

13,4

17,1

16,2

14,2

6,5

5,7

4,9

13,8

13,5

11,6

7,5

7,2

6,4

6,8

7

6,4

6,3

5,7

4,6

0,8

0,7

0,7

75

75,9

80,5

56,6

55,7

60,8

19

17,7

19,1

69,8

70,2

73

58,3

57,8

59,3

25,8

25,9

25,6

14,3

14

14

29,8

28,1

28,3

7,1

7,2

6,2

26,3

28

25

74,5

76,6

75,9

16,3

16,3

15,4

34,3

34,9

34,3

67,4

67,1

67,9

79,4

80,2

81,3

69,3

71,3

71

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

2011

2013

2015

z zak

upu

lekó

wz l

ecze

nia

zębó

wz w

ykon

ania

prot

ezz u

sług

leka

rza

z bad

ańm

edyc

znyc

hz

reha

bilit

acji

zsa

nato

rium

ze sz

pita

laTAK NIE BRAK POTRZEBY


35

Procent gospodarstw domowych ponoszących w okresie jednego kwartału wydatki na ochronę zdrowia i przeciętna wysokość tych wydatków w latach

2011-2015 w cenach stałych z 2011 r. w całych próbach

Leki i artykuły farmaceutyczne

Kupowanie usług w zakresie

ambulatoryjnej opieki zdrowotnej

Opłaty nieformalne, tzw. dowody wdzięczności („łapówki”)

Prezenty jako dowody szczerej wdzięczności

Opłaty w szpitalu publicznym

2015 2013 2011 2015 2013 2011 2015 2013 2011 2015 2013 2011 2015 2013 2011

Procent gospodarstw ponoszących wydatki danego rodzaju 98 91 87 44 39 39 2,2 1,4 1,7 2,3 1,9 1,6 2,2 1,8 2,1

Przeciętna wysokość wydatków w zł 364 392 366 570 568 555 362 261 310 142 122 143 282 249 290


36

Procent gospodarstw domowych niezainteresowanych i zainteresowanych wykupieniem dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego w wysokości do 100 i

powyżej 100 zł miesięcznie w 2011, 2013 i 2015 r. w próbie panelowej

67,1

28,7

4,2

72,4

24,7

2,8

73,5

23,6

2,5

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Nie

Do 100 zł

Powyżej 100 zł

Proc.

2015

2013

2011


37

Przeciętna liczba poważnych symptomów chorobowych doświadczanych w minionym miesiącu przez co najmniej dwa tygodnie i procent zadowolonych ze stanu własnego

zdrowia w latach 1996 i 2003-2015 w próbach respondentów w wieku 18+ lat

0,9

0,88

0,84

0,81

0,75

0,69

0,65

0,6165,7

66,1

69,4

70,6

72,3

74,3 74,4

75,4

65

67

69

71

73

75

77

0,6

0,65

0,7

0,75

0,8

0,85

0,9

0,95

1996 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Pro

c. z

adow

olon

ych

Licz

ba s

ympt

omów

Liczba poważnych symptomów

Proc. zadowolonych ze zdrowia


38

Procent mieszkańców wybranych krajów w wieku 18+ lat z I, II i III stopniem otyłości (BMI >= 30)

3,6

4,9

17,8

18,4

19,4

20,1

20,6

21

21,7

22,9

23,1

23,7

23,9

24

24,1

25,2

25,3

25,7

25,9

26,8

28

28,1

33,7

37,2

0 5 10 15 20 25 30 35 40

WietnamIndie

Polska DS.Austria

SzwajcariaNiemcy

FinlandiaWłochy

RumuniaGrecja

NorwegiaHiszpania

FrancjaWęgry

Federacja RosyjskaPolska WHO

IzraelSłowacja

LitwaCzechyKanada

Wielka BrytaniaUSA

Zjednoczone Emiraty Arabskie

Proc.

Źródło danych: WHO Global Database on Body Mass Index (dla Polski DS. Diagnoza Społeczna 2015)


39

Odsetek palaczy i średnia liczba wypalanych dziennie papierosów w latach 1996-2015 w próbach osób w wieku 18+

17,27

16,48

16,22

15,8815,99

15,81

15,43

14,93

35,9

32,3

30,7

29,3 29,6

27,827,2

25,8

25

27

29

31

33

35

37

14,5

15

15,5

16

16,5

17

17,5

1996 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Pro

c. p

alac

zy

Licz

ba p

apie

rosó

w

Liczba wypalanych dziennie papierosów

Proc. palących papierosy


40

Odsetek palaczy i średnia liczba wypalanych dziennie papierosów w latach 1996-2015 w próbach osób w wieku 18+

0,3

0,70,9 0,9 1 0,9

1,3

11,2 1,3

6,66,3

5,4 5,3

4,4

65,8

6,56,8 6,7

0

0,7

1,4

2,1

2,8

3,5

4,2

4,9

5,6

6,3

7

7,7

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

5

5,5

1991 1995 1997 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Pro

c. n

aduż

ywaj

ącyc

h al

koho

lu

Pro

c. b

iorą

cych

nar

koty

ki

Biorących narkotyki

Nadużywający alkoholu


41

Przeciętne natężenie stresu życiowego w całych próbach w latach 2000-2015

8,41

8

7,717,59

6,97

6,586,68

6,25

6

6,5

7

7,5

8

8,5

9

2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Nat

ężen

ie st

resu

życ

iow

ego

Rok badania


42

Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

1,60

1,80

2,00

2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

małżeński rodzicielski ekologiczny zdrowotny


43

Przeciętne natężenie czterech rodzajów stresu w latach 2000-2015

0,00

0,20

0,40

0,60

0,80

1,00

1,20

1,40

1,60

1,80

2,00

2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015Rok badania

finansowy pracy kafkowski (urzędniczy) opiekuńczy


44

EMIGRACJA


45

Procent zamierzających emigrować zarobkowo w ciągu następnych 2 lat

11,4

6,46,9

87

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

2007 2009 2011 2013 2015

Proc

.


46

Najpopularniejsze kierunki zamierzonych emigracji zarobkowych w latach 2007-2015

2537,8

36,139,6

22,519

20,823,7

1212,3

10,611,6

6,43,8

7,95,7

4,33

2,21,7

2,81,7

2,12,3

4,82,92,82,9

23

2,72,7

1,61,8

2,63,6

0 10 20 30 40 50

200920112013201520092011201320152009201120132015200920112013201520092011201320152009201120132015200920112013201520092011201320152009201120132015

Nie

mcy

Wie

lka

Bryt

ania

Hola

ndia

Nor

weg

iaW

łoch

yIrl

andi

aU

SABe

lgia

Szw

ecja

Proc.

UWAGI: otwarcie rynków pracy dla Polaków: Wielka Brytania i Irlandia 2004, Holandia 2007, Norwegia 2009, Niemcy 2011


47

Procent respondentów, którzy uznali, że miniony rok należał w ich życiu do udanych w latach 2000-2015

84

79,980,980,4

78,5

72,371,1

69,2

65

70

75

80

85

90

20152013201120092007200520032000

Proc

.


48

Od kogo zależało, że miniony rok był w życiu respondenta udany lub nieudany? (procent wskazań na samego siebie, na władze, los i innych ludzi wśród osób oceniających

miniony rok jako udany lub nieudany w 2000, 2003, 2009, 2011 i 2015 r.)

82,8

11,9

43,6

24

32,4

52,2

46,6

27

76,5

5,4

38,5

21,8

24,5

39

50,2

27,2

81,1

3,5

37,1

24,4

27,1

24

56,6

31,6

81,7

4,4

37,9

23,9

30,2

22,1

57,5

33,1

81,6

2,7

36,7

26,6

33,3

19,3

54,4

34,9

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Ode mnie

Od władz

Od losu

Od innych ludzi

Ode mnie

Od władz

Od losu

Od innych ludziRo

k ud

any

Rok

nieu

dany

Proc.

2015

2011

2009

2003

2000


49

Wartość standaryzowanego wskaźnika religijności w przekroju wojewódzkim

GrupaReligijność

2015 2013 2011Ogółem -,04 -,01 ,00

WojewództwoPodkarpackie ,97 ,95 ,90

Małopolskie ,61 ,64 ,64

Opolskie ,50 ,36 ,51

Lubelskie ,36 ,41 ,30

Śląskie ,02 ,04 ,02

Podlaskie ,01 ,16 ,05

Pomorskie -,09 ,11 ,14

Świętokrzyskie -,15 -,52 -,42

Mazowieckie -,23 -,21 -,25

Kujawsko-Pomorskie -,29 -,20 -,02

Wielkopolskie -,31 -,20 -,09

Dolnośląskie -,34 -,21 -,36

Lubuskie -,35 -,28 -,15

Zachodniopomorskie -,39 -,46 -,53

Łódzkie -,56 -,52 -,49

Warmińsko-Mazurskie -,62 -,49 -,31


50

Procent respondentów pozytywnie oceniających całe swoje dotychczasowe życie (jako „wspaniałe”, „udane” lub „dosyć dobre”)

58,1

55,4

53,1

58,8

61

58,2

61,6

68,6 69

72,1

76,2 76,678,2 78,9

81,2

50

55

60

65

70

75

80

85

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent

Rok badania


51

Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej wiosną 2014 r. i w Polsce wiosną 2015 r.

4344

5055

6266

6770

7272

7478

798080

8182

8485

909191

9293

949595

969898

0 20 40 60 80 100

GrecjaBułgaria

PortugaliaRumunia

WęgryWłochy

ChorwacjaŁotwaLitwa

SłowacjaHiszpania

EstoniaCzechy

EU28Polska

Polska DS2015Cypr

SłoweniaFrancjaIrlandia

MaltaNiemcyAustriaBelgia

Wielka BrytaniaHolandiaFinlandia

LuksemburgDania

Szwecja

Proc.


Źródło danych: Eurobarometr wiosna 2014 (file:///C:/Users/czapinski/Desktop/eb81_publ_en.pdf) i Diagnoza Społeczna 201552

Procent osób pozytywnie oceniających swoje życie w 28 krajach Unii Europejskiej


53

Procent respondentów bardzo i dosyć szczęśliwych

57,859,2

64,7

67,7

64,6 65,4

69,8

76 76

80,3 80,5

83,5

50

55

60

65

70

75

80

85

90

1992 1993 1995 1996 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent

Rok badania


54

Przeciętne natężenie symptomów depresji psychicznej

5,2 5,2

5

4,7 4,7 4,7

4,6

4,5

4,3

4,2

4,1 4,1

3,9

3,7

3,9

4,1

4,3

4,5

4,7

4,9

5,1

5,3

1992 1993 1994 1995 1996 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Sym

ptom

y de

pres

ji

Rok badania


55

Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” ze stosunków z najbliższymi w rodzinie, ze stosunków z kolegami (grupą przyjaciół),

z małżeństwa i z dzieci w latach 1991-2015.

40

50

60

70

80

90

100

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

ze stosunków w rodzinie z relacji z kolegami z małżeństwa z dzieci


56

Procent osób w wieku 18+ którzy są „bardzo zadowolone” lub „zadowolone” z własnych osiągnięć, z perspektyw na przyszłość, z własnego wykształcenia i z pracy w latach 1991-2015

0

10

20

30

40

50

60

1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

z osiągnięć z perspektyw z wykształcenia z pracy


57

KAPITAŁ SPOŁECZNY


58

Odsetek osób ufających innym ludziom, działających na rzecz społeczności lokalnej, będących członkami nieobligatoryjnych organizacji i wolontariuszy

10,3

8,4

10,3

12,4

10,5 10,511,5

13,4 13,412,2

15,2

9,3

12,9 13,6

14,1

15,6 15,6 15,2 15,4

12,2 12,1

15,1

13,2

14,813,7

13,4

20

2627

5

10

15

20

25

30

1992 1995 1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

%Ufający innym

Aktywni społecznie

Członkowie organizacji

Wolontariusze


59

Procent aktywnie działających w różnych rodzajach organizacji wśród osób należących do jakiejś organizacji

2,9

2,7

3,2

4,9

6,7

6,5

7,8

8,1

9,5

11,7

13,7

15,3

23,9

24,6

3,1

4,1

4,2

4,8

6

6

7,2

8,3

9,5

12,1

13,6

13,8

24,5

24,7

0 5 10 15 20 25 30

Ekologowie

Władze samorządowe

Partie polityczne

Organizacje upowszechniające wiedzę

Komitet mieszkańców

Organizacje zawodowe, branżowe

Organizacja pomagające

Komitety rodzicielskie

Organizacje towarzyskie

Związki zawodowe

Koła zainteresowań

Kluby sportowe

Organizacje religijne

Inne organizacje

2013

2015


60

Intensywność korzystania z telewizji a poziom kapitału społecznego przy kontroli wieku i płci

-0,3

-0,2

-0,1

0

0,1

0,2

0,3

0,4

Nie oglądają do 1 h 1 do 2 h 2 do 3 h 3 do 4 h Ponad 4 h

Kapi

tał s

połe

czny



61

Intensywność korzystania z internetu a poziom kapitału społecznego przy kontroli wieku i płci

-0,5

-0,3

-0,1

0,1

0,3

0,5

Nie korzystają do 3 godz. 1 do 2 h 4-9 godz. 10-13 godz. 14-20 godz.

Kapi

tał s

połe

czny

Intensywność korzystania z internetu


62

MISCELLANEA


63

Odsetek osób dorosłych uczestniczących w nabożeństwach i innych uroczystościach religijnych co najmniej 4 razy w miesiącu i modlących się do Boga w trudnych

sytuacjach w latach 1992-2015

55,7

51,8 51,3 51,450,1

46,4 46,4 46,1

43,742,7

41,442,7

27,4

30,431,9 32,1

33,8

30,5

28,3

25,5 25,323,6

20

25

30

35

40

45

50

55

60

1992 1993 1995 1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Udział w nabożeństwach 4+ razy

Modlitwa


64

Standaryzowany wskaźnik religijności (częstości praktyk religijnych, modlitwy i wskazania Boga jako wartości kardynalnej)


65

Odsetek bezrobotnych wśród osób w wieku aktywności zawodowej (kobiety 18-60 lat, mężczyźni 18-65 lat) bez emerytów, rencistów i uczących się w trybie

dziennym według różnych kryteriów bezrobocia

Kryterium bezrobociaStopa bezrobocia wśród osób w wieku aktywności

zawodowej

2005 2007 2009 2011 2013 2015

Rejestracja w urzędzie pracy 17,6 12,5 9,9 10,9 13,9 9,5

Rejestracja + gotowość podjęcia pracy 14,7 8,9 7,2 9,0 11,4 5,9

Rejestracja + gotowość podjęcia pracy + poszukiwanie pracy + niepracowanie 11,9 6,5 5,1 6.5 8,6 5,4

Łącznie z bezrobotnymi niezarejestrowanymi (bierni zawodowo gotowi do podjęcia pracy i poszukujący jej, N w 2013=278, w 2015=214)

10,3 6,7


66

Procentowy rozkład odpowiedzi na pytanie, „Czy Pana(-i) zdaniem, reformy w Polsce po 1989 r. udały się ogólnie czy raczej nie udały?”, w latach 1997-2015

wśród osób w wieku 18+ lat

10,47,7 6,1 7,5

10,3 12,5 1411,7

16,1

29,8

47,4

57,4

46,7

40,136,3

37,244,4

37,8

0

10

20

30

40

50

60

70

1997 2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

udały się

nie udały się


67

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

Dochód

Wykształcenie

Klasa miejscowości

Wiek

Uprzedzenia

Religijność

FatalizmAutodeterminizm

Zadowolenie zsytuacji w kraju

Demokracja

Dobro wspólne

Internauci

Przedsiębiorczość

PiS PO

PSL SLD

2013

-0,8

-0,6

-0,4

-0,2

0

0,2

0,4

0,6

Dochód

Wykształcenie

Klasa miejscowości

Wiek

Uprzedzenia

Religijność

FatalizmAutodeterminizm

Zadowolenie zsytuacji w kraju

Demokracja

Dobro wspólne

Internauci

Przedsiębiorczość

PiS POPSL SLD

2015

Profile demograficzno-społeczno-psychologiczne elektoratów 4 partii politycznych w latach 2013 i 2015


68

Która z przyczyn katastrofy polskiego samolotu pod Smoleńskiem 10 IV 2010 r jest Pana/Pani zdaniem najbardziej prawdopodobna?

(proszę zaznaczyć najwyżej dwie z poniższych przyczyn)

20

15,3

23,4

23,5

3,8

34

21,1

16,7

24,5

26,2

4,9

30,5

21,8

12,1

36

30,7

6,2

26,5

0 5 10 15 20 25 30 35 40

Błąd pilotów lub kontrolerów lotu

Zamach, spisek przeciwko polskiemu Prezydentowi

Naciski na pilotów, aby lądowali bez względu na trudne warunki

Ogólny bałagan w instytucjach odpowiedzialnych za lot

Inna przyczyna

Trudno powiedzieć

Procent odpowiedzi

2015

2013

2011

69

Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych i sfera ubóstwa w Polsce w latach

2013-2015

Tomasz Panek

Instytut Statystki i Demografii SGH


Tygodnik 70


Tygodnik

PLAN PREZENTACJI

1 Warunki życia gospodarstw domowych.

1.1 Wymiary warunków życia.

1.2 Sytuacja dochodowa gospodarstw domowych i sposób gospodarowania dochodami w

latach 2013-2015.

1.3 Nierówność rozkładu dochodów.

2 Sfera ubóstwa.

2.1 Założenia analizy sfery ubóstwa.

2.2 Zasięg ubóstwa oraz jego zmiany w latach 2013-2015.

71


Tygodnik

WYMIARY WARUNKÓW ŻYCIA

• sytuacja dochodowa gospodarstw domowych i sposób gospodarowania dochodami,

• wyżywienie,

• zasobność materialna,

• warunki mieszkaniowe,

• kształcenie dzieci,

• uczestnictwo w kulturze

• wypoczynek

• korzystanie z usług systemu opieki zdrowotnej,

72


Tygodnik

DOCHÓD EKWIWALENTNY GOSPODARSTWA DOMOWEGO

• dochód porównywalny, ze względu na możliwość zaspokojenia potrzeb, gospodarstw

domowych o różnych charakterystykach,

• dochód ekwiwalentny gospodarstwa domowego otrzymywany jest przez podzielenie

jego dochodu przez odpowiadającą mu skalę ekwiwalentności,

skala ekwiwalentności

• parametr określający ile razy należałoby zmniejszyć lub zwiększyć dochód

gospodarstwa domowego aby osiągnęło ono ten sam poziom zaspokojenia potrzeb, co

gospodarstwo domowe stanowiące punkt odniesienia,

• za standardowe gospodarstwo domowe, o skali ekwiwalentności równej 1, zostało

przyjęte jednoosobowe gospodarstwo domowe pracownicze,

73


Tygodnik

Tabela 1. Dochody netto gospodarstw domowych według grup społeczno-ekonomicznych i typu aktywności ekonomicznej w marcu/czerwcu 2015 r.

Grupa społeczno-ekonomiczna i typ aktywności ekonomicznej

Dochody netto w zł

na gospodarstwo

domowe na osobę

na jednostkę ekwiwalentną

Pracownicy 4474,39 1634,27 2138,08

Rolnicy 3930,29 1008,28 1483,76

Emeryci 2673,22 1562,29 1673,70

Renciści 2137,52 1118,21 1235,70

Pracujący na własny rachunek 5876,89 2181,17 2808,18

Utrzymujący się z niezarobkowych źródeł 1619,77 857,52 960,50

Bez bezrobotnych 3813,18 1634,22 1985,45

Z bezrobotnymi 3071,98 859,72 1230,48

Ogółem 3731,02 1548,97 1902,26

74


Tygodnik

Tabela 2. Dochody netto gospodarstw domowych według województw w marcu/czerwcu 2015 r.

Województwa Dochody netto w zł

na gospodarstwo domowe na osobę na jednostkę

ekwiwalentną Dolnośląskie 3642,73 1635,90 1962,15 Kujawsko-pomorskie 3273,90 1332,43 1636,54 Lubelskie 3211,89 1316,61 1627,80 Lubuskie 3906,77 1567,77 1959,80 Łódzkie 3353,55 1458,63 1763,84 Małopolskie 3987,33 1557,61 1947,21 Mazowieckie 4541,23 1939,78 2365,05 Opolskie 3401,53 1408,81 1727,79 Podkarpackie 3294,36 1200,76 1531,41 Podlaskie 3432,73 1398,20 1735,99 Pomorskie 4017,59 1632,00 2016,14 Śląskie 3653,58 1607,50 1937,18 Świętokrzyskie 3489,62 1339,68 1686,91 Warmińsko-mazurskie 3409,91 1371,10 1715,07 Wielkopolskie 3767,99 1468,83 1836,86 Zachodniopomorskie 3593,37 1560,05 1890,51

75


Tygodnik

Tabela 3. Zmiany realnych dochodów netto z ostatniego miesiąca według grup społeczno-ekonomicznych i typu aktywności ekonomicznej w okresie marzec 2011-maj 2015

Grupa społeczno-ekonomiczna i typ

aktywności ekonomicznej

Dochody netto w ostatnim miesiącu na gospodarstwo

domowe na osobę na jednostkę ekwiwalentną

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2011 = 100

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2013 = 100

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2011 = 100

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2013 = 100

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2011 = 100

marzec 2011-

do maja 2015

marzec 2013 = 100

Pracownicy 100,27 111,43 102,22 112,11 96,98 116,51 Rolnicy 100,96 119,20 103,59 112,00 99,86 119,03 Emeryci 99,72 107,77 102,47 111,29 97,64 115,05 Renciści 101,87 115,82 102,91 108,48 95,86 118,87 Pracujący na własny rachunek 90,39 117,49 86,53 117,23 86,70 119,19

Utrzymujący się z niezarobkowych źródeł 104,90 108,04 106,67 114,90 96,77 119,51

Bez bezrobotnych 99,23 109,29 102,21 110,30 96,87 114,47 Z bezrobotnymi 100,57 111,78 101,83 114,14 97,13 117,40 Ogółem 99,23 110,00 101,69 112,14 96,54 115,95

76


Tygodnik

NIERÓWNOŚĆ ROZKŁADU DOCHODÓW

• Nierówność rozkładu dochodów gospodarstw domowych została zmierzona współczynnikiem Giniego (stopień odchylenia rozkładu dochodów od rozkładu równomiernego) oraz współczynnikiem zróżnicowania decylowego (stosunek decyla dziewiątego do decyla pierwszego w rozkładzie dochodów).

• Wartość współczynnika Giniego zmniejszyła się w badanym okresie z 0,3055 w marcu 2013 r. do 0,2848 w maju 2015 r.

• Wartość współczynnika zróżnicowania decylowego zmniejszyła się w maju 2015 r. o 5,56% w stosunku do marca 2013 r.

77


Tygodnik

17,54 19,80

34,16

23,20

5,30

16,7419,54

36,14

22,49

5,0913,05

17,05

36,91

26,74

6,24

0,00

5,00

10,00

15,00

20,00

25,00

30,00

35,00

z wielkątrudnością

z trudnością z pewnątrudnością

raczej łatwo łatwoProc

. gos

poda

rstw

dom

owyc

h o

okre

ślon

ym s

poso

bie

radz

enia

so

bie

Sposoby radzenia sobie

201120132015

Wykres 1. Radzenie sobie gospodarstw domowych przy uzyskiwanych dochodach w latach 2011-2015 w próbie panelowej.

78


Tygodnik

9,68

8,64

37,09

21,60

13,27

1,29

2,22

4,65

1,55

10,11

8,36

37,51

22,13

13,13

1,44

1,72

3,99

1,61

12,54

8,17

37,66

23,21

11,24

1,19

1,44

3,22

1,19

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

starcza na wszystko i jeszczeoszczędzamy na przyszłość

starcza na wszystko bez wyrzeczeńlecz nie oszczędzamy

żyjemy oszczędnie i dzięki temustarcza na wszystko

żyjemy bardzo oszczędnie abyodłożyć na poważniejsze zakupy

starcza na najtańtańsze jedzenie,ubranie i opłatę za mieszkanie oraz spłatę kredyt

starcza na najtańtańsze jedzenie,ubranie i opłatę za mieszkanie,

ale nie starcza na spł kred

starcza na najtańtańsze jedzenie, ubranie,ale nie starcza na mieszkanie

starcza na najtańtańsze jedzenie,ale nie starcza na ubranie

pieniędzy nie starcza nawet na najtańsze jedzenie

Proc. gospodarstw domowych o określonym sposobie gospodarowania dochodem

Spos

ób g

ospo

daro

wan

ia d

ocho

dem

2015 2013 2011

Wykres 2. Sposób gospodarowania dochodem przez gospodarstwa domowe w latach 2011-2015 w próbie panelowej.

79


Tygodnik

DEFINICJA UBÓSTWA

• Ubóstwem będziemy określali sytuację, w której gospodarstwo domowe nie dysponuje wystarczającymi środkami finansowymi (zarówno środkami pieniężnymi w postaci dochodów bieżących i dochodów z poprzednich okresów jak i w formie nagromadzonych zasobów materialnych) pozwalających na zaspokojenie jej podstawowych potrzeb.

80


Tygodnik

SPOSÓB POJMOWANIA UBÓSTWA

(Sposób określania poziomu zaspokojenia potrzeb uznanego za pożądany)

• Ujęcie absolutne: opiera się na pojęciu stopnia zaspokojenia potrzeb, zdefiniowanych w konkretnych kategoriach ilościowych i wartościowych. Jednostki (osoby, rodziny, gospodarstwa domowe) określane są jako ubogie kiedy ich podstawowe potrzeby nie są zaspokojone w sposób wystarczający.

• Ujęcie względne (relatywne): opiera się na odniesieniu poziomu zaspokojenia potrzeb jednostek (osób, rodzin, gospodarstw domowych) do poziomu zaspokojenia tych potrzeb przez innych członków społeczeństwa. Ubóstwo jest tutaj utożsamiane z nadmiernymi rozpiętościami w poziomie zaspokojenia potrzeb w społeczeństwie.

81


Tygodnik

KRYTERIA UBÓSTWA

• Podejście jednowymiarowe bazujące wyłącznie na wskaźnikach monetarnych (bieżące dochody gospodarstw domowych).

• Podejście wielowymiarowe włączające do pomiaru ubóstwa obok wskaźników monetarnych wskaźniki pozamonetarne (bieżące dochody gospodarstw domowych oraz symptomy ubóstwa).

82


Tygodnik

IDENTYFIKACJA UBOGICH

• Gospodarstwo domowe jest ubogie gdy jego dochód ekwiwalentny (doprowadzony do porównywalności dochód netto gospodarstw domowych o różnej wielkości i strukturze demograficznej) jest niższy od pewnej wartości krytycznej, poniżej której zaspokojenie jego podstawowych potrzeb nie jest możliwe: 540,7 zł miesięcznie dla jednoosobowego gospodarstwa pracowniczego

(minimum egzystencji) w miesiącu poprzedzającym badanie.

83


Tygodnik

ZASIĘG UBÓSTWA W MAJU 2015

Tabela 4. Agregatowe indeksy ubóstwa, w ujęciu jednowymiarowym, według grup społeczno-ekonomicznych i typu aktywności ekonomicznej w marcu/czerwcu 2015 r.


Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

zasięg ubóstwa monetarnego

Pracownicy 1,98

Rolnicy 7,83

Emeryci 0,78

Renciści 7,93

Pracujący na własny rachunek 0,38

Utrzymujący się z niezarobkowych źródeł 31,76

Bez bezrobotnych 2,03

Z bezrobotnymi 13,79

Ogółem 3,32

84


Tygodnik


Tabela 5. Agregatowe indeksy ubóstwa, w ujęciu jednowymiarowym, według typu gospodarstwa w

marcu/czerwcu 2015 r.

Typ gospodarstwa Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

zasięg ubóstwa monetarnego

Jednorodzinne: małżeństwa bez dzieci

1,96

małżeństwa z 1 dzieckiem 1,82

małżeństwa z 2 dzieci 1,88

małżeństwa z 3 i więcej dzieci 8,62

rodziny niepełne 5,65

Wielorodzinne 2,08

Nierodzinne: jednoosobowe 4,10

wieloosobowe 5,65

Ogółem 3,32

85


Tygodnik


Tabela 6. Agregatowe indeksy ubóstwa, w ujęciu wielowymiarowym, według klasy miejscowości

zamieszkania w marcu/czerwcu 2015 r.

Klasa miejscowości zamieszkania Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

zasięg ubóstwa monetarnego Miasta powyżej 500 tys. 2,04

Miasta 200-500 tys. 2,23

Miasta 100-200 tys. 2,04

Miasta 20-100 tys. 3,26

Miasta poniżej 20 tys. 2,54

Wieś 4,89

Ogółem 3,32

86


Tygodnik

ZASIĘG UBÓSTWA W MAJU 2015 Tabela 7. Agregatowe indeksy ubóstwa, w ujęciu wielowymiarowym, według województw w marcu/czerwcu 2015 r.

Województwa Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

zasięg ubóstwa monetarnego Dolnośląskie 3,65 Kujawsko-pomorskie 4,23 Lubelskie 4,54 Lubuskie 1,52 Łódzkie 4,46 Małopolskie 2,25 Mazowieckie 2,41 Opolskie 3,59 Podkarpackie 4,33 Podlaskie 3,79 Pomorskie 3,34 Śląskie 2,30 Świętokrzyskie 4,45 Warmińsko-mazurskie 4,86 Wielkopolskie 3,60 Zachodniopomorskie 2,82 Ogółem 3,32

87


Tygodnik

ZMIANY ZASIĘGU UBÓSTWA MONETARNEGO W OKRESIE MARZEC 2013-MAJ 2015

Tabela 8. Zmiany zasięgu ubóstwa, w ujęciu jednowymiarowym, według grup społeczno-ekonomicznych i typu aktywności ekonomicznej w okresie marzec 2013 – marzec/czerwiec 2015.


Agregatowe indeksy ubóstwa * 100 (marzec/czerwiec 2015 - marzec 2013)

zasięg ubóstwa

Pracownicy -2,05

Rolnicy -4,76

Emeryci -1,87

Renciści -5,58

Pracujący na własny rachunek -2,97

Utrzymujący się z niezarobkowych źródeł 1,09

Bez bezrobotnych -2,20

Z bezrobotnymi -2,94

Ogółem -2,30

88


Tygodnik


Tabela 9. Zmiany zasięgu ubóstwa, w ujęciu jednowymiarowym, według typu gospodarstwa w okresie marzec 2013 - marzec/czerwiec 2015.

Typ gospodarstwa Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

(marzec/czerwiec 2015 - marzec 2013) zasięg ubóstwa

Jednorodzinne: małżeństwa bez dzieci

-1,37

małżeństwa z 1 dzieckiem -1,35

małżeństwa z 2 dzieci -1,43

małżeństwa z 3 i więcej dzieci -4,93

rodziny niepełne -4,38

Wielorodzinne -3,57

Nierodzinne: jednoosobowe -2,34

wieloosobowe -3,23

Ogółem -2,30

89


Tygodnik


Tabela 10. Zmiany zasięgu ubóstwa, w ujęciu jednowymiarowym, według klasy miejscowości zamieszkania w okresie marzec 2013 - marzec/czerwiec 2015.

Klasa miejscowości zamieszkania Agregatowe indeksy ubóstwa * 100

(marzec/czerwiec 2015 - marzec 2013) zasięg ubóstwa

Miasta powyżej 500 tys. -0,82

Miasta 200-500 tys. -0,87

Miasta 100-200 tys. -1,53

Miasta 20-100 tys. -1,77

Miasta poniżej 20 tys. -1,79

Wieś -4,03

Ogółem -2,30

90

AKTYWNOŚĆ EDUKACYJNA

Izabela Grabowska, Irena E. Kotowska

Instytut Statystyki i Demografii

Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

sponsorzy

patroni medialni

Tygodnik

Konferencja prasowaWarszawa, 16.09.2015

Plan prezentacji• Korzystanie z usług edukacyjnych korzystanie z usług opiekuńczo-edukacyjnych przez dzieci w wieku 0-6 lat korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 20-24 lata osoby bierne zawodowo i edukacyjnie w wieku 15-24 lata korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 25-29 lat korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 30-39 lat

• Doskonalenie zawodowe doskonalenie zawodowe a status na rynku pracy doskonalenie zawodowe a sytuacja dochodowa pracujących

• Przyczyny pozostawania bez pracy

• Warunki podjęcia zatrudnienia


Dzieci w wieku 0-6 lat korzystające ze żłobka, przedszkola lub innych usług edukacyjnych (w %)

Korzystanie z usług edukacyjnych (1)

Źródło: opracowanie własne na podstawie Diagnozy Społecznej 2013, 2015.

Poprawa dostępu wystąpiła we wszystkich klasach miejscowości zamieszkania za wyjątkiem miast najmniejszych oraz miast liczących od 100 do 200 tys. mieszkańcówNajwiększy wzrost zanotowano w miastach dużych od 200 do 500 tys. mieszkańców oraz w średnich od 20 do 100 tys. mieszkańców oraz na wsiUtrzymały się dysproporcje ze względu na klasę miejscowości zamieszkania


50,2 50,346,2

39,836,2

29,3

37,3

49,144,6 46,1

33,8

41,3

21,9

33,6

0

10

20

30

40

50

60

Miastapowyżej 500tys. mieszk.

Miasta od 200do 500 tys.

mieszk.


mieszk.


mieszk.

Miastaponiżej 20 tys.

mieszk.

Wieś Ogółem

2015

2013

Korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 20-24 lata w ujęciu terytorialnym w latach 2013-2015 (w %)



Trend spadkowy uległ zintensyfikowaniu i widoczny był we wszystkich typach miejscowości zamieszkaniaStosunkowo najlepiej wypadli mieszkańcy dużych miast, w średnich duży regresUtrzymanie się różnic przestrzennych w korzystaniu z usług edukacyjnych


78,5

69,2

53,356,2

50

44

52,7

78,8 75,3

63,1 61,2

52,548

57,6

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90



mieszk.


mieszk.


mieszk.

Miasta poniżej20 tys. mieszk.

Wieś Ogółem

2015

2013

Korzystanie z usług edukacyjnych (3)Osoby bierne zawodowo i edukacyjnie w wieku 15-24 lata w 2011 r., 2013 i 2015r.

według płci i miejsca zamieszkania (w %) (NEET – not in employment, education or training)

2011 2013 2015

Mężczyźni 8,2 10,5 11,3

Kobiety 9,2 10,0 10,1

Miasto 7,2 8,3 10,5

Wieś 10,7 12,5 11,6

Ogółem 8,7 10,2 10,7

Źródło: opracowanie własne na podstawie Diagnozy Społecznej 2011, 2013 i 2015.

Wzrost bierności ogólnej w 2015 r., silniejszy dla mężczyzn Pomimo pozytywnych zmian niższa aktywność zawodowa i edukacyjna na wsiach w porównaniu z miastami


Korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 25-29 lat w ujęciu terytorialnym w latach 2013-2015 (w %)



Zahamowaniu uległ trend spadkowy notowany od 2009r. Zwiększył się stopień korzystania z usług edukacyjnych w miastach dużych i średnich, a także na wsiachW miastach najmniejszych zanotowano niewielkie spadki Różnice terytorialne w ujęciu miasto-wieś utrzymały się


20,5

22,9

15,5

12,9

15,9

9,2

13,8

20,2

16,9

13,314,4

16,8

8,5

13,3

0

5

10

15

20

25



mieszk.


mieszk.


mieszk.

Miasta poniżej20 tys. mieszk.

Wieś Ogółem

2015

2013

Korzystanie z usług edukacyjnych przez osoby w wieku 30-39 lat w ujęciu terytorialnym w latach 2013-2015 (w %)



W 2015r. nastąpiło pogorszenie sięstopnia korzystania z usług edukacyjnychTrend wzrostowy został zahamowany w niemal wszystkich kategoriach miejscowości zamieszkania za wyjątkiem miast liczących od 100 do 200 tys. mieszkańcówNajwiększe spadki zanotowano w miastach najmniejszych i na wsiachPo 39 roku życia aktywność edukacyjna niemalże zanika


7,36,8

3,7

2,7

1,8 1,6

3,3

9,2

8,3

2,6

3,7

5,4

2,7

4,75

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

10


Miasta od200 do 500tys. mieszk.

Miasta od100 do 200tys. mieszk.


mieszk.

Miastaponiżej 20

tys. mieszk.

Wieś Ogółem

2015

2013

• Bierność zawodowa -> Zatrudnienie (+)od roku 2005 r. poprawa kwalifikacji ma znaczenie dla aktywizacji osób biernych zawodowo

• Bezrobocie-> Zatrudnienie (+/-)uczestnictwo w podnoszeniu kwalifikacji poprawiało możliwości znalezienia zatrudnienia przez bezrobotnych w okresie 2007-2009, 2009-2011 oraz 2013-2015 w odróżnieniu do lat 2005-2007 i 2011-2013

• Zatrudnienie -> Zatrudnienie (0)

od 2005r. szanse pozostawania w zatrudnieniu były bardzo wysokie i stosunkowo zbliżone dla obu porównywanych grup osób – aktywnych edukacyjnie i niepodejmujących wysiłku podnoszenia swych kwalifikacji

• Znaczenie płcidynamika rynku pracy jest zróżnicowana według płci. Kobiety aktywne edukacyjnie czerpią większe korzyści w zakresie zmiany statusu na rynku niż mężczyźni w porównaniu do osób biernych edukacyjnie

Doskonalenie zawodowe (1)Uczestnictwo osób w wieku powyżej 25 lat w jakiejkolwiek aktywności związanej z

podnoszeniem kwalifikacji zawodowych lub innych umiejętności a STATUS NA RYNKU PRACY (analiza przepływów na rynku pracy)


• w okresie 2013-2015 dochody osób pracujących aktywnych i biernych edukacyjnie różnią się wciąż wyraźnie

z korzyścią dla osób podejmujących dokształcanie się

• luka między średnimi dochodami osób aktywnych i biernych edukacyjnie nieznacznie zwiększyła się w

latach 2013-2015 w porównaniu z poprzednim okresem ze względu na szybszy wzrost dochodów osób

aktywnych edukacyjnie, szczególnie w III i IV kwartylu dochodów

• istnieją różnice w rozkładzie dochodów i ich dynamice dla obu wyróżnionych grup wśród kobiet i mężczyzn

- średnie zarobki kobiet podejmujących dokształcanie się są i tak mniejsze niż średnie zarobki mężczyzn

niepodejmujących trudu dokształcania się

Doskonalenie zawodowe (2)

Uczestnictwo osób pracujących w wieku powyżej 25 lat w jakiejkolwiek aktywności związanej z podnoszeniem kwalifikacji zawodowych lub innych umiejętności a

SYTUACJA DOCHODOWA


Niepracujący według deklarowanych przyczyn pozostawania bez pracy w latach 2011-2015 (w %)

Przyczyny pozostawania bez pracy


Struktura niepracujących według określonej przyczyny bardzo zależy od płci i wieku


Wzrost lub utrzymanie znaczenia Spadek znaczenia

17,3

6,9

13,3

3,4

19,9

8,2

17,6

4,5

0 5 10 15 20 25

Nauka

Nieodpowiedni wiek

Trudności ze znalezieniem pracy

Brak kwalifikacji odpowiadajacychpracodawcom

2011-2013

2013-2015

46,1

7,4

7,7

14,2

3,3

2,4

2

40,9

6,9

7

12,9

2,7

2,3

2

0 10 20 30 40 50

Emerytura

Zajmowanie się domem

Opieka nad dziećmi

Zdrowie

Otrzymywanie świadczeń społecznych

Brak chęci do pracy

Opieka nad niepełnosprawnymi lubstarszymi członkami gosp.dom.

2011-2013

2013-2015

Niepracujący według deklarowanych warunków podjęcia pracy w latach 2011-2015 (w %)

Warunki podjęcia pracy


Struktura niepracujących według określonego warunku związana jest z przebiegiem życia jednostki i podziałem ról w rodzinie


Wzrost znaczenia Spadek znaczenia

11,8

6,9

9,2

1,9

2,6

2,8

2,3

15,3

13,2

7,4

10,7

2,5

3

4,4

2,9

19,1

0 5 10 15 20 25

Niepełny wymiar czasu pracy

Możliwość wykonywania części pracy w domu

Elastyczny czas pracy

Większa pomoc członków rodziny w obowiązkachdomowych

Możliwość opieki nad dziećmi lub chorymi

Możliwość zachowania prawa do świadczeńspołecznych

Dogodne warunki dojazdu i pracy dla osóbniepełnosprawnych

Inne

2011-2013

2013-201560,4

49,7

0 20 40 60 80

2013-2015

2011-2013

Brak chęci do pracy

Koncepcja Zdrowia Finansowego

Zdrowa kondycja finansowa to stan, w którym gospodarstwo domowe:

• efektywnie zarządza codziennymi przychodami i wydatkami• jest przygotowane na niespodziewane zawirowania

finansowe• Długoterminowego planuje swoje bezpieczeństwo

finansowe

Koncepcja stworzona została w USA przez Centrum Innowacyjnych Usług Finansowych CFSI, a na potrzeby polskie zaadaptowana została przez Fundację Microfinance Centre www.mfc.org.pl

Justyna PytkowskaMicrofinance Centre (MFC)

Elementy koncepcji zdrowia finansowegoBieżące zarządzanie

budżetem domowym

Pokonywanie trudności i

przygotowanie na niespodziewane

wypadki

• Stabilność źródła dochodu• Zbilansowane dochody i wydatki• Terminowość płatności bieżących• Umiejętne gospodarowanie budżetem domowym

• Oszczędności zapewniające poduszkę bezpieczeństwa• Przystępne raty kredytu• Ubezpieczone miejsce zamieszkania• Ubezpieczone życie głowy rodziny

Długoterminowa perspektywa

• Oszczędzanie na emeryturę• Odpowiednio wysoka kwota oszczędności

Koncepcja Zdrowia Finansowego

Zdrowie finansowe mierzone jest za pomocą Indeksu Zdrowia Finansowego (IZF).

• Indeks skonstruowany w oparciu o 10 zmiennych Diagnozy Społecznej

• Skala 0-100

Indeks Zdrowia Finansowego Gospodarstw Domowych w Polsce• Średnia wartość IZF: 54.03• Mediana IZF: 55.0

0%

5%

10%

15%

20%

25%

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Indeks Zdrowia Finansowego

% gosp. domowych

26% 46% 28%

Zagrożeni Radzący sobie Zdrowi

Zdrowie finansoweSegmentacja w oparciu o wartość Indeksu

Zdrowia Finansowego

Wartość IZF:0-44 45-64 65-100

Profile segmentów• Wiek 60+• Mężczyźni• Wykształcenie ponadlicealne lub wyższe• Przedsiębiorcy prywatni, emeryci• Małżeństwa bez dzieci lub z 1 dzieckiem• Miasta pow. 100 tys. mieszk.

Zdrowi28%

Radzący sobie46%

Zagrożeni

26%

• Wiek 65+• Kobiety• Wykształcenie średnie i poniżej• Rolnicy, uczniowie i studenci, emeryci,renciści, pracownicy sektora

prywatnego• Małżeństwa z 2 dzieci• Gospodarstwa nierodzinne jednoosobowe• Tereny wiejskie

• Wiek do 24 lat lub 35-60 lat• Wykształcenie zasadnicze/gimnazjum i poniżej• Bezrobotni, bierni zawodowo, renciści, studenci i uczniowie• Małżeństwa z 3+ dzieci, rodziny niepełne, wieloosobowe i wielorodzinne• Miasta poniżej 20 tys. mieszk. lub wieś

Zdrowie finansowe a dochód

(1,000)

-

1,000

2,000

3,000

4,000

5,000

10 20 30 40 50 60 70 80 90 100

Miesięczny dochód na jedn. ekwiwalentną (w PLN)

Nadwyżka dochodu nad bieżącymi wydatkami na jedn.ekw. (PLN)

Indeks Zdrowia Finansowego

• Korelacja Indeksu Zdrowia Finansowego z dochodem gospodarstwa domowego

26% 46% 28%

Zagrożeni Radzący sobie Zdrowi

Korzystanie z produktów i usług finansowych• Konto z banku• Karta kredytowa• Bankowość elektroniczna• Lokata, Konto

oszczędnościowe• IKE/IKZE• Akcje, fundusze inwest.• Kredyt z banku• Kredyt hipoteczny• Cel kredytu – zakup

domu/mieszkania, wypoczynek

• Kredyt z banku• Kredyt ratalny• Cel kredytu –

dobra trwałe, remont

• Brak konta w banku• Kredyt ze SKOKu,

parabanku, prywatnych źródeł

• Cel kredytu - bieżące wydatki, opłaty, spłata długów


sponsorzy

patroni medialni

Tygodnik

Zaufanie do instytucji finansowychprof. dr hab. Tadeusz Szumlicz


Dwie uwagi metodyczne:Porównania dotyczące poszczególnych lat należy poprzedzić dwiema uwagami

metodycznymi.Po pierwsze, od 2011 r. w DS pojawiło się pytanie o zaufanie do Narodowego Banku

Polskiego, a w pytaniu o zaufanie do banków dodano dookreślenie „komercyjnych”.Po drugie, w 2013 r. do odpowiedzi na pytania o zaufanie do instytucji finansowych

wprowadzono rozszerzoną skalę. Zamiast trzech możliwości odpowiedzi: (1) tak, (2) nie, (3) nie mam zdania, wprowadzono cztery możliwe odpowiedzi:(1) tak – duże, (2) tak – umiarkowane, (3) nie, (4) nie mam zdania, co utrudniło porównywanie wyników 2013 r. z poprzednimi. Chodzi o to, że odpowiedzi „tak – duże” występują stosunkowo rzadko, a w odpowiedziach „tak – umiarkowane” znalazła się zapewne część stwierdzeń, które wcześniej mogły oznaczać „nie”. Inaczej mówiąc suma odpowiedzi „tak – duże” i „tak – umiarkowane” zawyża zaufanie wynikające wcześniej tylko z odpowiedzi „tak”.

Obecnie istnieje możliwość dobrego porównania wyników z 2013 r. i 2015 r.

Tabela 1. Zaufanie do instytucji finansowych:TAK pośród tych, co mają zdanie w 2007 r. (w proc.)(uwaga: od 2000 r. do 2007 r. systematyczny wzrost zaufania!!!)


BankiNarodowy Bank Polski

77,2Banki komercyjne

Zakłady ubezpieczeń życiowych 48,7Zakłady ubezpieczeń majątkowych 34,4Zakład Ubezpieczeń Społecznych 38,7Otwarte Fundusze Emerytalne 34,8Giełda 21,8

Tabela 2. Zaufanie do instytucji finansowych:TAK (duże i umiarkowane) pośród tych, co mieli zdanie

w 2013 r. (w proc.)


Narodowy Bank Polski 83,6Banki komercyjne 57,4Zakłady ubezpieczeń życiowych 47,3Zakłady ubezpieczeń majątkowych 44,5Zakład Ubezpieczeń Społecznych 43,9Otwarte Fundusze Emerytalne 33,6Giełda 31,5

Tabela 3. Zaufanie do instytucji finansowych:TAK (duże i umiarkowane) pośród tych, co mają zdanie

w 2015 r. (w proc.)


Narodowy Bank Polski 83,8Banki komercyjne 63,2Zakłady ubezpieczeń życiowych 52,7Zakłady ubezpieczeń majątkowych 49,4Zakład Ubezpieczeń Społecznych 48,0Giełda 36,2


Tabela 4. Zaufanie do instytucji finansowych:TAK pośród tych, co mają zdanie (w wybranych latach)

w proc.Wyszczególnienie 2007 2013 2015NBP

77,283,6 83,8

Banki komercyjne 57,4 63,2ZU życiowych 48,7 47,3 52,7ZU majątkowych 34,4 44,5 49,4ZUS 38,7 43,9 48,0OFE 34,8 33,6 -Giełda 21,8 31,5 36,2


Trudno stwierdzić (po wprowadzonej zmianie metodycznej), czy zaufanie do instytucji finansowych powróciło do poziomu sprzed kryzysu finansowego z 2007 r.Natomiast można niewątpliwie stwierdzić, żew latach 2013-2015 nastąpił o kilka punktów procentowych wzrost wiarygodności instytucji finansowych, co może być pewnym zaskoczeniem*.

*Stało się tak, mimo że w tym czasie mieliśmy przynajmniej kilka wydarzeń (ograniczenieudziału OFE w systemie emerytalnym, problem kredytów mieszkaniowych we frankachszwajcarskich, zawirowania wokół ubezpieczeń na życie z funduszem kapitałowym),które musiały to zaufanie jednak nadwyrężać.


Tabela 5. Zmiana zaufania do instytucji finansowychw latach 2013-2015 (w p.p.)

Narodowy Bank Polski +0,2Banki komercyjne +5,8Zakłady ubezpieczeń życiowych +5,4Zakłady ubezpieczeń majątkowych +4,9Zakład Ubezpieczeń Społecznych +4,1Giełda +4,7


Najogólniej, największe zaufanie dotyczy:- osób w wieku 25-44 lata- osób lepiej sytuowanych- pracowników sektora publicznego- prywatnych przedsiębiorców

Nie dotyczy ZUS.W przypadku tej instytucji decyduje starszy wiek i status świadczeniobiorcy (emeryt, rencista)


Spektakularnym zabiegiem badawczym w opisie zaufania jest ustalenie przypadków, w których fakt zaufania do instytucji finansowej statystycznie przewyższa brak zaufania. Sytuacje takie dotyczą zaufania ze strony respondentów do:- Narodowego Banku Polskiego, według wszystkich cech respondentów;- banków komercyjnych, jednak bez osób z wykształceniem podstawowym i niższym;- zakładów ubezpieczeń życiowych, jednak bez osób w wieku 60-64 lata, bez prywatnych przedsiębiorców, rolników i bezrobotnych;- zakładów ubezpieczeń majątkowych, ale tylko ze strony osób w wieku 45-59 lat, osób o przynajmniej średnim wykształceniu, osób o najwyższych dochodach, pracowników sektora publicznego, rolników;- Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ale tylko ze strony kobiet, osób w wieku 60-64 lat i 65 i więcej lat, osób z wykształceniem podstawowym oraz rencistów i emerytów.


Na przeszkodzie do zaufania systemowego („poczucie bezpieczeństwa egzystencjalnego, opartego na przekonaniu o efektywności, rzetelności, sprawiedliwości systemu społeczno-politycznego czy ustroju, w obrębie którego żyjemy”) i kultury zaufania może stać kultura nieufności („rozpowszechniona i uogólniona podejrzliwość w stosunku do osóbi instytucji, nakazująca nieustannie monitorować i kontrolować ich działania w obawie przed oszustwami, nadużyciami, kłamstwami, nierzetelnością, spiskami i konspiracją”)P. Sztompka


Jak wypada zaufanie do instytucji finansowych na tle instytucji państwa?Okazuje się (tabela 7), że niektóre z instytucji utraciły zaufanie w bardzo znaczącym stopniu.


Instytucja: 2013 2015 zmiana w p.p.Sejm 32,7 33.6 + 0,9Prezydent 58,9 50,1 – 8,8Rząd 33,3 33,8 + 0,5Sądy 63,1 50,6 – 12,5Policja 72,1 69,2 – 2,9Parlament Europejski 51,3 38,0 – 13,3

Tabela 7. Zaufanie do instytucji państwa …TAK (duże i umiarkowane) pośród tych, co mają zdanie (w proc.)

Zmiany na rynku pracyDr Paweł Strzelecki (Szkoła Główna Handlowa w Warszawie)


Mniej umów cywilnoprawnych- więcej czasowych umów o pracę

• Poprawa sytuacji na rynku pracyprzyniosła więcej umów o pracę (na czasokreślony i nieokreślony) oraz wyraźnywzrost zatrudnienia na okres próbny.

• Po wzroście w 2013 roku odsetek osóbpracujących tylko na umowachcywilnoprawnych spadł poniżej 2%

• Niewielki spadek odsetkaprzedsiębiorców oraz samozatrudnienia (także poza rolnictwem)

• Zatrudnienie Polaków w szarej strefieprawdopodobnie się zmniejszyło

Forma pracy będąca najważniejszymźródłem dochodu

18,4

54,2

2,5

13,8

2,8

1,5

0,9

0,6

1,5

1,4

2,3

18,1

52,6

2,9

14,1

2,8

1,4

1,1

0,2

2,2

1,4

3,1

17,7

54,3

3,0

14,0

2,6

1,1

0,8

0,3

1,7

1,8

2,6

0 10 20 30 40 50 60

umowy o pracę (czas określony)

umowy o pracę (czas określony)

na własny rachunek (przedsiębiorca)

na własny rachunek (samozatrudniony)

pomagający bezpłatnie członek rodziny

praca dorywcza

umowy krótkookresowe (<12 miesięcy)

praca na okres próbny

umowy cywilnoprawne (dzieło, zlecenia)

praca najemna bez formalnej umowy

inne/brak odpowiedzi

2015

2013

2011


Umowy sezonowe i cywilnoprawne dają mniejszą szansę stabilizacji

• Stabilizacja sytuacji zawodowej poprzezumowę o prace na czas nieokreślony jestnajbardziej prawdopodobna, jeśli osobapracuje wcześniej na umowie na czasokreślony powyżej 12 m-cy

• Osoby, z którymi zawierane są umowysezonowo (poniżej roku) lubcywilnoprawne mają szanse nastabilizację swojego zatrudnienia w ciągu2 lat porównywalną z osobamibezrobotnymi.

• W latach 2013-2015 wyraźny wzrostprzechodzenia do zatrudnienia przezosoby do tej pory pracujące na własnyrachunek i pomagających członkówrodzin.

Odsetek osób, które po 2 latach mają umowę na czas nieokreślony

76

35

10

8

5

11

2

76

35

9

5

3

11

2

0 10 20 30 40 50 60 70 80 90

Umowa o pracę - czasnieokreślony

Umowa o pracę - czasokreślony

Umowy cywilnoprawne iinne krótkookresowe

Praca na własny rachunek

Pomagający członkowierodzin

BEZROBOCIE

NIEKATYWNOŚĆ

2013-2015

2011-2013

Początkowy status na rynku pracy:


Mniej gospodarstw domowych odczuwa problem bezrobocia• Wyraźny wzrost gospodarstw domowych,

w których nie jest odczuwalny problem bezrobocia

• Zmiana wynika głownie z poprawy sytuacji gospodarstw, w których w których były i osoby bezrobotne i pracujące.

• Pozytywne zmiany na rynku pracy mniej widoczne w gospodarstwach zagrożonych ubóstwem ( tylko osoby bezrobotne lub nieaktywne)

6058

59

68 68 6765

70

0

10

20

30

40

50

60

70

80

0

5

10

15

20

25

2000 2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Pracujący, bezbezrobotnych -PRAWA

Bez pracujących ibezrobotnych - LEWA

Bezrobotni, bezpracujących - LEWA

I bezrobotni ipracujący - LEWA

Udział osób z gospodarstw domowych według sytuacji członków na rynku pracy


Upowszechnienie szukania pracy przez internet

• Internet stał się jednym z powszechnych sposobów poszukiwania ofert pracy

• Rewolucja dokonała się bardzo szybko, początkowo dynamiczniej korzystały osoby już pracujące

• Czasy wzrostu bezrobocia (światowy kryzys finansowy) był impulsem do częstszego korzystania przez osoby bezrobotne

• Tańsze poszukiwanie pracy i ogłoszenia o pracę powinny zmniejszać bezrobocie i zwiększać mobilność zawodową i przestrzenną. 0

5

10

15

20

25

30

35

40

2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Bezrobotni

Pracujacy

Nieaktywnizawodowo

Udział osób wykorzystujących Internet do szukania ofert pracy i wysyłania ofert dotyczących zatrudnienia


Internet w szukaniu pracy – nie tylko wymiana generacji

0

5

10

15

20

25

30

35

40

45

15 - 19 20 - 24 25 - 29 30 -34 35 - 39 40 - 44 45 -49 50 -54 55 -59 60 -64

2003 2007 2009 2011 2013 2015

Udział osób bezrobotnych wykorzystujących Internet do szukania ofert pracy i wysyłania ofert dotyczących zatrudnienia

• Wzrost popularności wykorzystywaniu internetu w poszukiwaniu pracy wynika nie tylko z coraz większej obecności na rynku pracy pokoleń, które traktują używanie internetu jako normalność

• Upowszechnianie się następowało także samorzutnie wśród osób w średnim wieku i mogło wynikać też ze zmian funkcjonowania rynku pracy - (presji pracodawców)

• Pomimo dynamicznych zmian wciąż ok. 2/3 bezrobotnych nie wykorzystuję możliwości internetu w poszukiwaniu pracy. W tym połowa młodych osób młodych.


Emigracja zarobkowa

Katarzyna Saczuk, Irena E.Kotowska


Plan prezentacji

• Przyczyny powrotu z migracji

• Doświadczenia migracyjne według wybranych cech migrantów

• Doświadczenia migracyjne osób w wieku produkcyjnym a ich status na rynku pracy

• Zamierzenia migracyjne według wykształcenia

• Zamierzenia migracyjne według płci, wykształcenia i statusu na rynku pracy


PRZYCZYNY POWROTU Z MIGRACJI

Przyczyny powrotu z emigracji 2009 2011 2013 2015Przyczyny ekonomiczne

Zakończenie/utrata pracy 31.9 23.3 31.3 23.4Z powodu spadku wysokości dochodów z pracy w porównaniu z zarobkami w kraju 4.8 2.5 1.8 0.2Nie mogła znaleźć pracy za granicą 1.6 1.3 3 x

Inne przyczynyTaki był plan wyjeżdżając zagranicę 28.5 33.5 23.3 23.8Z powodów rodzinnych 17.3 14.6 13.9 14.7Z powodów zdrowotnych 3.2 3.6 1.2 2.2Czasowo dla załatwienia spraw w kraju 3.8 9 13.6 16.5

inne powody/ trudno powiedzieć/zakończyła naukę 7.9 11.5 11.8 19.2

• Nadal istotne czynniki ekonomiczne, choć wyniki nie w pełni porównywalne z poprzednimi rundami.• Systematycznie rośnie odsetek osób deklarujących powrót czasowy dla załatwienia spraw w kraju –

może to świadczyć o utrwalaniu się zjawiska• Zmiana kafeterii odpowiedzi w pytaniu mogła się przyczynić do wyższego odsetka odpowiedzi typu

„inne powody”


DOŚWIADCZENIA MIGRACYJNE WEDŁUG WYBRANYCH CECH MIGRANTÓW

Cechy emigrantów

Doświadczenia w latach 2005-2009




Odsetek osób powtarzających

migracje po okresie 2011-2013

PłećMężczyźni 5.5 4.8 3.1 3.5 50.7Kobiety 2.6 2.1 1.1 1.3 28Wykształcenie Podstawowe 1.7 1.2 0.9 1.1 43.5Zasadnicze zawodowe 4.3 4.2 2.4 2.9 57.8Średnie 4.9 3.8 2.7 2.5 43.5Wyższe 4 3.3 1.4 2.0 33.6Wiek Poniżej 24 4 4.8 1.9 2.4 0.025-34 8.1 6 3.3 4.2 31.435-44 6.2 5.3 3.5 3.0 53.245-59 2.8 2.8 2 2.5 58.860-65 0.8 0.3 0.6 0.9 18.8Miejscowość zamieszkaniamiasta 500 tys. i więcej 4.2 2.8 0.8 1.5 24.6miasta200-500 tys. 4.1 3.4 3.1 2.6 40.8miasta100-200 tys. 3.5 2.5 1.6 2.6 23.9miasta 20-100 tys. 3.3 3 1.9 1.7 38.4miastaponiżej 20 tys. 5.3 3.9 2.4 2.5 52.4wieś 3.9 3.9 2.2 2.6 47.9

Uwaga: w 2013 i 2015 dane dotyczą okresu o połowę krótszego niż w poprzednich latach Doświadczenia emigracji

częstsze wśród mężczyzn Największy udział osób z

doświadczeniami emigracji zarobkowej wśród osób z wykształceniem średnim i zas. zawodowym, w wieku 25-44 lat oraz z mniejszych ośrodków Wśród osób powtarzających

migracje po okresie 2011-2013 dominują mężczyźni, osoby z wykształceniem zas. zawodowym, w wieku 35-60 lat oraz z mniejszych ośrodków


DOŚWIADCZENIA MIGRACYJNE OSÓB W WIEKU PRODUKCYJNYM A ICH STATUS NA RYNKU PRACY

Status na rynku pracy

Osoby z doświadczeniami emigracji zarobkowej Odsetek wśród osób w

wieku produkcyjnym

ogółem w 2015 roku

w ciągu ostatnich 4 lat w ciągu ostatnich 2 lat

2009 2011 2013 2015Mężczyźni

Pracujący 75.5 79.5 78.7 80.3 71.6w tym na własny rachunek 14.5 14.9 14.9 13.7 13.6Bezrobotni 16.5 15.3 15.7 10.4 5.4Bierni 8.1 5.2 5.6 9.3 23.0

KobietyPracujące 55.7 54.1 59.1 55.4 59.7w tym na własny rachunek 7.6 5.2 3.8 3.2 7.6Bezrobotne 16.6 23.3 14.5 15.7 5.2Bierne 27.8 22.7 26.4 29.0 35.1

• Osoby mające doświadczenie migracyjne w ciągu ostatnich 2 lat są rzadziej bierne zawodowo, zwłaszcza mężczyźni

• Doświadczenie migracyjne sprzyja zatrudnieniu mężczyzn, kobiety są bardziej narażone na bezrobocie


ZAMIERZENIA MIGRACYJNE WEDŁUG WYKSZTAŁCENIADeklaracje wyjazdu pracujących

Wykształcenie 2007 2009 2011 2013 2015Wyższe i policealne 8,3 4.1 5.1 7.1 6.7Średnie 13,0 6.4 8.9 9.3 7.5Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 14,3 7.6 10.4 8.7 8.9Podstawowe i niższe 8,1 6.3 8.0 7.1 4.2Ogółem 11,7 6.1 8.1 8.3 7.4

Deklaracje wyjazdu bezrobotnychWykształcenie 2007 2009 2011 2013 2015Wyższe i policealne 19,3 16.8 15.4 24.2 19.8Średnie 31,9 23.8 15.8 27.3 27.0Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 23,0 17.7 17.0 21.2 16.7Podstawowe i niższe 21,5 15.1 10.7 15.4 15.4Ogółem 25,4 19.2 15.5 22.9 20.7

Deklaracje wyjazdu biernych zawodowoWykształcenie 2007 2009 2011 2013 2015

Wyższe i policealne 14,0 4.41 2.7 5.4 5.5Średnie 18,2 6.6 5.6 7.1 7.3Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 15,5 7.53 5.4 7.2 6.3Podstawowe i niższe 3,8 1.24 1.1 0.7 0.9Ogółem 14,5 5.19 3.9 5.3 5.1

W porównaniu do 2013 roku zmniejszył się odsetek osób planujących wyjazdy zarobkowe za granicę wśród osób pracujących, zwłaszcza z wykształceniem średnim i najniższym, oraz bezrobotnych, szczególnie z wykształceniem najwyższym i zasadniczym zawodowym

Chęć wyjazdu deklaruje prawie co 13 pracujący i co 5 bezrobotny - niezmiennie praca za granicą wydaje się atrakcyjną alternatywą dla osób bezrobotnych


ZAMIERZENIA MIGRACYJNE WEDŁUG PŁCI, WYKSZTAŁCENIA I STATUSU NA RYNKU PRACYDeklaracje wyjazdu pracujących 2015

Wykształcenie Ogółem Mężczyźni KobietyWyższe i policealne 6.7 8.4 5.5Średnie 7.5 10.0 4.7Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 8.9 10.9 4.7Podstawowe i niższe 4.2 5.2 2.7Ogółem 7.4 9.6 5.0

Deklaracje wyjazdu bezrobotnych 2015Wykształcenie Ogółem Mężczyźni Kobiety

Wyższe i policealne 19.8 35.0 11.1Średnie 27.0 40.2 17.7Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 16.7 18.7 12.9Podstawowe i niższe 15.4 13.5 17.3Ogółem 20.7 26.5 15.0

Deklaracje wyjazdu biernych zawodowo 2015Wykształcenie Ogółem Mężczyźni Kobiety

Wyższe i policealne 5.5 6.1 5.2Średnie 7.3 9.6 6.2Zasadnicze zawodowe/gimnazjum 6.3 7.4 5.2Podstawowe i niższe 0.9 1.0 0.9Ogółem 5.1 6.5 4.3

• Wśród aktywnych zawodowo chęć wyjazdu prawie dwa razy częściej deklarują mężczyźni.

• Co 4 bezrobotny mężczyzna rozważa migrację w celach zarobkowych, przy czym częściej są skłonni wyjechać ci z wykształceniem co najmniej średnim

• Wśród bezrobotnych kobiet najczęściej są skłonne wyjechać te z wykształceniem średnim lub zasadniczym zawodowym

• Kobiety bierne zawodowo deklarują chęć wyjazdu prawie tak samo często jak pracujące

• Wśród pracujących wykształcenie słabo różnicuje zamierzenia wyjazdu, zwłaszcza dla kobiet 0


Korzystanie z mediów 2015Dominik Batorski


Internet, komputery i telefony komórkowe

Przyrost nowych użytkowników komputerów, internetu i telefonów komórkowych był w ostatnich latach zdecydowanie wolniejszy niż w pierwszej dekadzie XXI wieku.

Przyrost użytkowników internetu i komputerów jest związany przede wszystkim z procesami demograficznymi i zastępowalnością pokoleń. Osoby w wieku 16-18 lat w zdecydowanej większości są użytkownikami sieci, a najwięcej niekorzystających jest w najstarszych grupach wiekowych.

Telefony komórkowe posiada już ponad 90% Polaków, wolniejszy przyrost jest też efektem nasycenia rynku. Szybko rośnie natomiast grupa osób korzystających ze smartfonów. Posiada je już 45% osób mających 16 i więcej lat.

23,1

33,4

41,8

50,9

6063,2 66

29,9

48,1

70,1

78,485,1 87,4 90,5

2,8

25,1

44,8

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2003 2005 2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent o

sób

w w

ieku

16+

Korzystanie z technologii

Komputer Internet Komórka Smartfon


Koniec upowszechnienia internetu w Polsce?

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50 52 54 56 58 60 62 64 66 68 70 72 74 76 78 80

Korzystanie z internetu według wieku

korzystanie z internetu w 2015

korzystający już w 2013 roku

Choć z internetu korzysta obecnie więcej osób niż przed dwoma laty, jest to przede wszystkim efekt dojścia dwóch kolejnych roczników.

Jeśli popatrzymy jak osoby mające obecnie 20-80 lat korzystały z sieci dwa lata temu to okaże się, że praktycznie nie obserwujemy przyrostu nowych użytkowników internetu w Polsce. Istotne wzrosty widać jedynie w grupie osób w wieku 30-40 lat i sporadycznie w niektórych rocznikach osób powyżej 50 roku życia.


Polak przed ekranem…… telewizora

Niezmiennie dużo czasu poświęcają Polacy na oglądanie telewizji. Aż 56% spędza przed telewizorem przynajmniej 2 godz. dziennie.

Czy internet ma wpływ na obniżenie czasu poświęcanego na oglądanie TV?

2,6 3,6 3,4 4,3 5,311,5 10,7 10,3 9,9 11

14,2 14,7 14,9 15,1 15,4

15,3 15,5 16 17,2 15,4

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

2007 2009 2011 2013 2015

Oglądanie telewizji 2007-2015

powyżej czterech godzin

od trzech godzin doczterech godzin

od dwóch do trzechgodzin

od godziny do dwóchgodzin

mniej niż godzinę

nie oglądam telewizji


Oglądanie telewizji wśród internautów i osób niekorzystających

05

101520253035404550

2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent n

ieko

rzys

tają

cych

z sie

ci

Niekorzystający z internetu

do godziny powyżej trzech

05

101520253035404550

2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent i

nter

naut

ów w

wie

ku 1

6+

Internauci

do godziny powyżej trzech

Największe zmiany w czasie poświęcanym na oglądanie telewizji nie dotyczą osób korzystających z internetu, ale tych, które do sieci nie zaglądają. Osoby te oglądają coraz więcej telewizji. Wśród internautów zmiany są niewielkie, choć powoli rośnie grupa nieoglądających telewizji wcale (6,8% internautów).


Czytelnictwo prasy papierowej

Prasę papierową przynajmniej od czasu do czasu czyta 79% Polaków. Zdecydowana większość nie poświęca na to zbyt wiele czasu – 24% do godziny tygodniowo, a kolejne 29% około 2-3 godzin. Co dziesiąty czyta prasę przez mniej więcej godzinę dziennie lub dłużej.

Choć gazety codzienne tracą czytelników w związku z upowszechnieniem się internetu, to jednak konkurencja ze strony sieci w znacznie mniejszym stopniu dotyczy tygodników i innych czasopism.

Internauci nieco częściej czytają prasę i poświęcają na to nieco więcej czasu niże osoby, które z sieci nie korzystają.

21,2 24,9 19,2

29 27,6 29,8

18 16,8 18,7

7,8 7,5 8

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

wszyscy osoby niekorzystające zinternetu

internauci

Czas poświęcany na czytanie prasy (w okresie tygodnia)

nie czyta prasy do godziny 2-3 godziny 4-7 godzin powyżej 8


Czas poświęcany na korzystanie z mediów

Czas korzystania z mediów, jest zróżnicowany w grupach społeczno-demograficznych. Prasę zdecydowanie częściej czytają osoby starsze, powyżej 60tego roku życia. One też spędzają najwięcej czasu na oglądaniu telewizji. Z kolei z internetu najwięcej korzystają osoby młode.Osób, które poświęcają więcej czasu na czytanie prasy, jak i korzystanie z internetu jest więcej w największych miastach. Telewizja jest nieco częściej oglądana w mniejszych miejscowościach. Bardzo duże znaczenie ma wykształcenie. Na czytanie prasy najwięcej czasu poświęcają osoby z wykształceniem wyższym. Najrzadziej robią to ci, którzy jeszcze się uczą. Najwięcej telewizji oglądają słabiej wykształceni, a z internetu korzystają najwięcej uczniowie i studenci, oraz lepiej wykształceni.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

prasa (min1/2godz./dzień)

telewizja(2+godz./dzień)

internet(2+godz./dzień)

Proc

ent o

sób

z dan

ej g

rupy

Korzystanie z mediów według wieku

do 24 lat 25-34 lata 35-44 lata 45-59 lat 60-64 lata 65+ lat



0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%




Proc

ent o

sób

z dan

ej g

rupy

według wykształcenia

Podstawowe i niższe Zasadnicze/gimnazjum Średnie

Wyższe i policealne Uczący się

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%




Proc

ent o

sób

z dan

ej g

rupy

…według miejsca zamieszkania

miasta powyżej 500 tys. miasta 200-500 tys. miasta 100-200 tys.

miasta 20-100 tys. miasta poniżej 20 tys. wieś



0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

prasa (min 1/2godz./dzień) telewizja (2+godz./dzień) internet (2+godz./dzień)

Proc

ent o

sób

z dan

ej g

rupy

…według miejsca statusu społeczno-zawodowego

pracownicy sekt. publicznego pracownicy sekt. prywatnego prywatni przedsiębiorcy rolnicy renciści

emeryci uczniowie i studenci bezrobotni inni bierni zawodowo


Książek czytamy mało, a jak już to w papierze

Prawie połowa Polaków nie czyta książek. Uwzględniając książki elektroniczne i audiobooki czytanie (słuchanie) książek deklaruje 56%.

Dominują książki w postaci papierowej. Czytnik książek elektronicznych jest jedynie w 4% gospodarstw domowych.

Osoby, które czytają książki papierowe poświęcają na to przeciętnie 4 godziny tygodniowo (choć średnia to 8 godzin). Osoby czytające e-booki korzystają z nich przeciętnie 3 godziny tygodniowo (średnio nieco ponad 6). Audiobooki są słuchane przeciętnie przez 2 godziny tygodniowo.

54,2

30,6

8,6

3,26,4

1,50

10

20

30

40

50

60

czytelnictwo ogółem czytający przeciętnie pół godzinydziennie

Proc

ent o

sób

w w

ieku

16+

Czytelnictwo

książki papierowe e-booki audiobooki


Nowe technologie w gospodarstwach domowychDominik Batorski


Komputery, internet i TV w gospodarstwach domowychTelewizja jest cały czas kluczowym medium dla Polaków.

• Przyrost nowoczesnych telewizorów jest znacznie szybszy niż przyrost gospodarstw domowych z komputerem.

• Telewizja satelitarna lub kablowa jest w większej liczbie gospodarstw niż dostęp internetu.

• Przyrost gospodarstw domowych z dostępem do internet jest coraz wolniejszy. Obecnie do sieci podłączonych jest 71% gospodarstw.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

2007 2009 2011 2013 2015

Proc

ent g

ospo

dars

tw d

omow

ych

Telewizory komputery, internet

telewizor LCD lub plazmowy

telewizja satelitarna lubkablowakomputer


Przepustowość dostępu do internetu w gospodarstwach domowychEuropejska Agenda Cyfrowa przewiduje, że w 2020 roku 100% gospodarstw domowych powinno mieć dostęp do internetu na poziomie 30Mb/s, a połowa przynajmniej 100Mb/s. Czy cele te są możliwe do osiągnięcia w Polsce?Obecnie łącza 30Mb/s i szybsze są w 25% podłączonych gospodarstw domowych, a te powyżej 100Mb/s w 4%.Nasze wyniki pokazują, że przepustowość internetu w GD podwaja się co mniej więcej 19 miesięcy. Wykres przedstawia trend zmiany przeciętnej przepustowości do 2020 roku. Przewidujemy, że w 2020: • ponad połowa gospodarstw będzie mieć dostęp

przynajmniej 100Mb/s,• ale nie wszystkie gospodarstwa będą mieć dostęp

na poziomie 30Mb/s.Ten drugi cel jest znacznie trudniejszy do osiągnięcia.


Diagnoza społeczna 2015

Documents

Transcript of Diagnoza społeczna 2015