1

Infekcje przenoszone

drogą płciową

DefinicjaSTI-sexual transmitted infections

• Schorzenia zakaźne przenoszone głównie w wyniku kontaktu płciowego lub innych kontaktów seksualnych, których objawy umiejscawiają się przede wszystkim w obrębie narządu płciowego.

• Klasyczne choroby weneryczne : rzeŜączka, kiła, wrzód miękki, ziarniniak pachwinowy

• Inne schorzenia: bakteryjne, wirusowe, posoŜytnicze, grzybicze

Infekcje przenoszone drogą płciową

� Bakterie

� Chlamydie

� Wirusy

� Grzyby

Etiopatogeneza

Infekcje przenoszone drogą płciową

Bardzo często

Często

Często z rzeŜączka, skąpoobjawowe,

b.rzadko w E. Środkowej

Często nie rozpoznawana,zbeztlenowcami i chlamydiami

Wzrasta?

b.rzadko w Europie Środk.

Colpitis,upławy

Colpitis, zap. płuc noworodkówZap.cewki moczowej,szyjki, przydatków,gr. Bartholina

Powiększenie w. chłonnych, węzły twarde

RzeŜączka

Kiła, klasyczny obraz klin.

Wrz. miękki, owrzodzenia

BakterieGardnerella i beztlenowce

Mykoplazma

Chlamydia trachomatis

Neisseria gonorrhoeae

Treponema pallidum

Haemofilus ducreyi

WystępowanieObraz klinicznyCzynnik wywołujący

Infekcje przenoszone drogą płciową

Schorzenie przewlekłe, nawroty msc.

Schorzenie przewlekłe, karcynogeneza

Zajęcie OUN, zakaŜenia oportunistyczne

ZakaŜenie płodu i zarodka wył. w infekcji pierwotnej

Vulvitis,colpitis

Condylomataacuminata

ZakaŜenie utajone, limfopatia,AIDS

Embriopatie,fetopatie

hepatitis

Wirusy

Herpes simplextyp II (HSV2)

Wirusy papilloma(HPV)

ZakaŜenie HIV

Cytomegalia (CMV)

Virusy hepatitisB,C (HBV,HCV)

Infekcje przenoszone drogą płciową

Miejscowa predyspozycja waŜniejsza niŜ kontakt seksualny

Vulvitis, colpitis

GrzybyKandydozyCandidaalbicans

Często z beztlenowcami

rzadko

Czasami drogą pozapłciowa

Colpitis

Owłosienie na sromie, vulvitis

n. płciowe zewn.

PasoŜytyRzęsistki Trichomonasvaginalis

Wszy łonowePhthiruspubis

Świerzb Sarcoptesscabiei

2

Neisseria gonorrhoeae – dwoinka G (-)

� powinowactwo do nabłonka walcowatego

� 400/100 000 w USA

� wykrywalność – 2,9%

� gł. między 15-29 rŜ.

� człowiek – naturalny nosiciel

RzeŜączka

� kobiety – zapalenie szyjki, cewki moczowej, zapalenie w obrębie miednicy (PID), ostre zapalenie gardła, zapalenie stawów

� męŜczyźni – zapalenie cewki moczowej, gruczołu krokowego, najądrzy, zapalenie stawów

� noworodki– rzeŜączkowe zapalenie spojówek

� młody wiek

� częsta zmiana partnera seksualnego

� niestosowanie mechanicznych środków antykoncepcyjnych

Czynniki ryzyka

RzeŜączka

� krótki okres wylęgania – 3-5 dni

� u 40 - 60% kobiet początek pod koniec miesiączki

� ropna wydzielina z szyjki macicy (jak w zapaleniuszyjki), ropna wydzielina z cewki moczowej (

rzeŜączkowe zapalenie cewki), zapalenie spojówek (głównie noworodki, dorośli)

� ból w dole brzucha, gorączka, ⇓ łaknienia

Objawy kliniczne

RzeŜączka

RzeŜączka- rozpoznanie

• Barwienie metodą Grama wydzieliny z szyjki ( obecność dwoinek G(-)

• Hodowla na specjalnym podłoŜu• Wymazy naleŜy pobrać z cewki, szyjki i

odbytnicy• Immunologiczne wykrywanie antygenu dwoinki-

test Gonozyme• Początek objawów podczas miesiączki- najłatwiej

znaleźć dwoinki w kanale szyjki

Pobieranie materiału z cewki moczowej

• 2-3 h od oddania moczu

• Wprowadzić palec do pochwy, kilkakrotne uci śnięcie wzdłuŜ cewki moczowej od tyłu do ujścia cewki.

• Materiał pobra ć cienkim jałowym wacikiem po wprowadzeniu na głębokość 2-3 cm

• Po pobraniu rozprowadzić na szkiełku podstawowym i utrwali ć. W przypadku posiewu – podłoŜe hodowlane.

3

Pobieranie materiału z szyjki macicy

• Dowolna faza cyklu

• Jałowy gazik wprowadzić do kanału, lekko obracając trzymać 10-15 sekund –lepsze nasączenie.

• Po wyjęciu rozmaz na szkiełku podstawowym i utrwali ć. W przypadku posiewu – podłoŜe hodowlane.

Pobieranie materiału z odbytu

• Jałowy gazik wprowadzić do odbytu na 3-4 cm –obracając pobrać materiał z jego ścian (krypty). Wacik pozostaje w odbycie 20 sekund.

• Po wyjęciu rozmaz na szkiełku podstawowym i utrwalić. W przypadku posiewu – podłoŜe hodowlane.

Leczenie rzeŜączki

W Polsce podstawowym lekiem jest PENICYLINA PROKAINOWA (i.m.)

U KOBIET – 2 400 000 j przez 2 dni

U MĘśCZYZN - jednorazowo 2 400 000 j.

Leczenie rzeŜączki

Inne antybiotyki:

• ciprofloksacyna 500 mg doustnie

• cefiksim 400 mg doustnie

• ceftriakson 125 lub 250 mg i.m.

• norfloksacyna 800 mg doustnie

• ofloksacyna 400 mg doustnie

• spektynomycyna 2 g i.m.

RzeŜączka RzeŜączka

4

RzeŜączka RzeŜączka

RzeŜączkowe zapalenie spojówek

�Nieruchoma bakteria G (-)

�„łańcuchowy” wygląd

� gł. u osób mających kontakt z prostytutkami

� okres wylęgania: 3-5 dni

Haemophilus ducrei – szankier miękki, wrzód weneryczny

Wrzód miękki ( ulcus molle)

• ZakaŜenie częściej u M niŜ K

• Uszkodzenia nabłonka sprzyjają zakaŜeniu

• W miejscu wniknięcia powstaje miękkie, tkliwe owrzodzenie, z czerwoną obwódką, bolesne

• Obrzmienie węzłów chłonnych- dymienica)

Haemophilus ducrei – szankier miękki, wrzód weneryczny

� miękkie tkliwe owrzodzenie lub szankier z martwicą powierzchowną dna + czerwona obwódka zapalna

� bolesność

� w 50% - zapalny obrzęk węzłów chłonnych

Objawy kliniczne

5

Haemophilus ducrei – szankier miękki, wrzód weneryczny

Rozpoznanie

� wydzielina z owrzodzenia – barwienie metodą Grama

� zmieniony zapalnie węzeł pachwinowy –barwienie metodą Grama

Haemophilus ducrei – szankier miękki, wrzód weneryczny

� 10 – dniowa terapia doustna sulfonamidami lub tetracyklinami

Leczenie

Gardnerella vaginalis – waginozabakteryjna

� powinowactwo do sromu i pochwy

� 25% wszystkich infekcyjnych zapaleń

� Szczególnie często u kobiet z licznymi parterami seksualnymi

Bacterial Vaginosis

• ObniŜenie poziomu Lactobacillusacidophilus

• Opłaszczenie kom. płaskonabłonkowychbakteriami (wymaz- komórki jeŜowe)

• pH zasadowe• Dodatnia próba z 10% KOH• Zaburzony stosunek bakterii tlenowych do

beztlenowych

Bakterie- nieswoiste zapalenie pochwy

Gardnerella vaginalis-

• Objawy:

• wzmoŜone upławy,

• biało-szara płynna wydzielina z pochwy,

• czasem nieco spieniona,

• o wyraźnym rybim zapachu ,

• świąd,

• pieczenie

Gardnerella vaginalis – waginozabakteryjna

Rozpoznanie

� preparat zawieszony w kropli NaCl

� test zapachowy – 10% KCl – „rybi zapach”

� pH pochwy w przedziale: 5,0-5,5 (N-4,0-4,5)

�bad. mikroskopowe świeŜej wydzieliny- komórki kluczowe (jeŜowe)( clue cells)- kom. nabłonka pokryte gęsto w/w bakteriami

6

Gardnerella vaginalis – waginozabakteryjna

� dopochwowe kremy:

�Metronidazol

�Klindamycyna krem

�Sulfonamidy

�Ampicylina

Leczenie

Treponema pallidum – krętek kiły

�corocznie 30 000 nowych przypadkówkiły I° w USA

�gł. u homoseksualistów

� okres inkubacji – 10-90 dni

Epidemiologia

Podział • Kiła pierwszego okresu, kiła pierwotna• Kiła drugiego okresu, kiła wtórna• Kiła wtórna nawrotowa• Kiła trzeciego okresu, kiła trzeciorzędowa,

kiła późna objawowa• Kiła czwartorzędowa, narządowa• Kiła wrodzona; wczesna i późna• Kiła utajona ( wczesna, późna)- odczyny +,

bez objawów

Kiła pierwotna- objaw pierwotny

• w miejscu wtargnięcia: naciek, niebolesna nadŜerka lub owrzodzenie śr. 5-8 mm. obwałowane brzegi -ulcus durum ( wrzód twardy), u K – wejście do pochwy, tylna cz. sromu, lub poza narządami płciowymi

• Okres od zakaŜenia do obj. pierwotnego : najczęściej 3 tygodnie

• Zanika samoistnie po 2-6 tygodniach

Treponema pallidum – krętek kiłyObjawy kliniczne

�Kiła drugorzędowa, wtórna

� po 6 tyg.- 6 miesiącach od objawu pierwotnego (do kilku lat) zakaŜenie ogólnoustrojowe, droga krwionośna

�Ogólne rozbicie, obj. rzekomogrypowe, wysoka zakaźność

� plamisto–grudkowa osutka na dłoniach, podeszwach, śluzówkach ( nie boli, nie swędzi)

�Łysienie kiłowe ( futro wygryzione przez mole)

�Angina kiłowa, chrypka

� lepieŜe płaskie (condylomata lata)

� uogólniona limfadenopatia

Treponema pallidum – krętek kiły�Kiła trzeciorzędowa

�Po 2-5 latach

�Kilaki: guz tkanki podskórnej, śluzówek, okostnej, kości, mięśni i innych tkanek i narządów ( wątroba, nerki, płuca, mózg, naczynia)

� zajęcie narządów wewnętrznych

� tętniaki aorty, niedomykalność zastawek

� wiąd rdzenia kręgowego

� zanik nerwu wzrokowego kiła IV rzędowa

� paraliŜ postępujący

� kiła oponowo-naczyniowa

Objawy kliniczne

7

Kiła wrodzona• Płód ulega zakaŜeniu po 16 Hbd• Kiła wrodzona wczesna płodowa:

Płód urodzony przedwcześnie, często martwy, zapalenie śródmiąŜszowe wątroby, zap. płuc, ropnie grasicy

• Kiła wrodzona wczesna niemowląt:płód Ŝywy, sepsa, nieŜyt nosa (sapka kiłowa), kilaki skóry, osutki, pow, wezłów chłonnych, śledziony, uszkodzenie chrząstek pośrednich ( ch. Parrota)

• Kiła wrodzona późna: dziecko rodzi się pozornie zdrowe, w wieku 14-15 lat- kilaki, zmiany skórne, rumień guzowaty, szablowate k. piszczelowe, nos siodełkowaty, triada Hutchinsona: beczułkowate siekacze, zap. rogówki, siatkówki, twardówki, głuchota

Treponema pallidum – krętek kiły

Rozpoznanie

� preparat w ciemnym polu widzenia –

� badania serologiczne –

niespecyficzne:

O.Wassermana, VDRL, USR

Specyficzne:

� FTA-ABS, TPHA, MHA-TP, TPI, pCR, IgM-FTA, 19S-IgM-FTA

testy

• TPHA (MHA-TP) T. pallidum hemaglutinatiom assay(microhemaglutination assay for T.pallidum)

Test pierwszego wyboru, b. czuły, swoisty, wykrywa IgM po 2-3 tyg od zakaŜennia, wykrywa aktualna i przebyta kiłe, gdy + weryfiakcja FTA-ABS

• FTA-ABS (fluorescent treponemal absorbtion)ostateczny test potwierdzający, pobobna czułość i swoistość do TPHA

• TPI (T.pallidum immobilization test)wymaga zywych kretków, +najwczesniej po 6-8 tyg. Drogi, rzadko wykonywany

IgM-FTA ( 19 IgM-FTA) +najwcześniej, po 10 dniach od zakaŜenia, drogi, szczególnie

wskazany u noworodków

Treponema pallidum – krętek kiły

� penicylina prokainowa 1.2 mln 20 dni, lub p. benzatynowa 1,2 mln co 4 dni do 9,6 mln

�Erytromycyna 2,0 g/d 15-20 dni

�Doxycyklina 200mg przez 15 dni

Leczenie

Kiła – objaw pierwotny

Kiła – objaw pierwotny

8

Kiła – objaw pierwotny Kiła – objaw pierwotny

Kiła - osutka Kiła - osutka

Kiła - osutka Kiła wrodzona

9

Kiła wrodzona ZakaŜenia wywołane przez Chlamydia

• Chlamydia trachomatis- Gram (-) wewnątrzkomórkowa bakteria

Serotypy A-C: endemiczna trachoma, L1-L3: ziarniniak pachwinowy, D-K : zapalenie szyjki macicy, cewki moczowej,

zapalenie bł. Śluzowej macicy, przydatków, gr. Bartholina

U noworodków- zakaŜenie podczas poroduCh. Reitera ( zapalenioe cewki, spojówki i stawów)• Trachoma-Egipska choroba oczu

Chlamydie

� organizmy wewnątrzkomórkowe

�Serotypy: L1, L2, L3

�Okres inkubacji: 4-21 dni

Ziarniniaklimfatyczny

pachwin

Chlamydia trachomatis (L1, L2, L3)

�Kobiety

� niebolesne pęcherzyki lub grudki

� zajęcie węzłów chłonnych pachwinowych –objaw „marszczenia” skóry

� ropienie węzłów z tworzeniem przetok + objawyogólne (bóle mięśni, stawów)

� destrukcja tkanek okolicy moczowo-płciowej + słoniowacizna

Objawy kliniczne

Rozpoznanie + leczenie

� odczyn wiązania dopełniacza

�Erytromycyna, tetracyklina

� rekonstrukcja chirurgiczna

Chlamydia trachomatis (L1, L2, L3)

� ostre zapalenie cewki moczowej + jałowy ropomocz ( dysuria, dolegliwości

bólowe),

� śluzowo-ropne zapalenie szyjki macicy( wydzielina Ŝółto-zielona)

� ostre stany zapalne miednicy mniejszej

�Noworodki: zapalenie spojówek, zapalenie płuc, zakaŜenie okołoporodowe

Chlamydia trachomatis (inne serotypy)

Objawy kliniczne

10

Rozpoznanie + leczenie

� test immunofluorescencji bezpośredniej

�Metoda immunoenzymatyczna ELISA

�PCR, LCR

�Serologia: IgM, IgA, IgG,

�Hodowla: na zarodku jaja kurzego, hodowla komórkowa

Chlamydia trachomatis (inne serotypy)

Chlamydie -leczenie

� tetracyklina (u niecięŜarnych)

� erytromycyna 10-14 dni

�Amoxycylina 7 dni u nietolerującycherytromycyny,

� doksycyklina,

Chlamydiowe zapalenie spojówek Chlamydie

Chlamydie Chlamydie

11

Chlamydie Chlamydie

� dwuniciowy DNA

� przenoszenie – drogą płciową, w czasie porodu (układ oddechowy noworodków)

� okres inkubacji: 6 tyg. Do 6 miesięcy (śr. 3 miesiące)

Wirus Papilloma (HPV)

� typy 6 i 11 HPV – onkowirusy małego stopniaryzyka

� typy 31, 33, 35 i 42 HPV – onkowirusyśredniego stopnia ryzyka

� typy 16 i 18 HPV – onkowirusy duŜego stopnia ryzyka

Wirus Papilloma (HPV)

Wirus Papilloma (HPV)

� kłykciny kończyste (condylomata acuminata)

� zmiany dysplastyczne w okolicy krocza

� zmiany subkliniczne

Objawy kliniczne

Wirus Papilloma (HPV)

Rozpoznanie

� bezpośrednia ocena wzrokowa

� barwienie metodą Papanicolau

� badanie kolposkopowe

� technika hybrydyzacji DNA

12

Wirus Papilloma (HPV)

Leczenie� chemiczne niszczenie zmian

� krioterapia

� elektrokauteryzacja

� waporyzacja (laseroterapia)

� 5-fluorouracyl

� INF

Wirus Papilloma (HPV)

Leczenie – stany przedrakowe

�krioterapia

�waporyzacja (laseroterapia)

� resekcja chirurgiczna

HPV –condylomataacuminata

� dwuniciowy DNA

� przenoszenie – drogą płciową, w czasie porodu

�powinowactwo do skóry i śluzówki dolnej częścinarządu płciowego

� zwoje miedniczne - rezerwuar

� okres wylęgania: 3 – 7 dni

Wirus Opryszczki (HSV2)

Wirus Opryszczki (HSV2)

� nawracające zmiany pęcherzykowe

� owrzodzenia okolicy moczowo - płciowej

� noworodkowe zapalenie OUN (duŜa śmiertelność)

� rak szyjki macicy

Objawy kliniczne

Wirus Opryszczki (HSV2)

� zmiany pierwotne

� płytkie, bolesne, zlewające się owrzodzenia (2-3 tyg.)

� ostra dyzuria, zatrzymanie moczu

� upławy śluzowo-ropne

� powiększenie węzłów pachwinowych, gorączka

Objawy kliniczne

13

Wirus Opryszczki (HSV2)

� zmiany nawracające

� podobne do zmian pierwotnych

� mniejsze objawy ogólne

� mniejsze nasilenie

� miesiączka, stres – nasilenie objawów

Objawy kliniczne

Wirus Opryszczki (HSV-2)

Rozpoznanie + leczenie

� hodowla wirusa – posiew płynu pęcherzykowego + badanie cytologiczne (kom. wielojądzrzaste z wtrętami wewnątrzkomórkowymi)

� Acyklowir – ogólnie, miejscowo

Mięczak zakaźny

� dwuniciowy DNA

�okres wylęgania: kilka tygodni

� małe (1-5 mm) grudki z pępkowatymzagłębieniem w części środkowej

Mięczak zakaźny

Leczenie

� wycięcie miejscowe zmian

� krioterapia

� elektrokauteryzacja

� waporyzacja (laseroterapia)

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

� dwuniciowy RNA

� współczynnik zapadalności – 9/100 000

� M > K

�okres wylęgania: 2 miesiące- 5 lat

� grupy ryzyka: homo-, biseksualiści, narkomani, zakaŜone preparaty krwi, noworodki zakaŜonych matek

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

� okres inkubacji (2-4 tyg.)

� zapalenie gardła, gorączka

� bóle mięśni, stawów, światłowstręt

� uogólnione powiększenie węzłów chłonnych(początek w 2 tygodniu)

Objawy kliniczne

14

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

� postać ostra choroby

� biegunka, gorączka, nocne poty

� utrata masy ciała, zmęczenie

� uogólniona limfodenopatia

� zakaŜenia HSV, kandydiaza jamy ustnej

Objawy kliniczne

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

� AIDS

� ostatnie stadium choroby

� głębokie zmiany odporności komórkowej

� uogólniona limfadenopatia, mięsak Kaposiego

� zakaŜenia Pneumocystis carini (zap. płuc)

� zgon

Objawy kliniczne

Ludzki wirus upośledzenia odporności (HIV)

Rozpoznanie + leczenie

� test Elisa (badanie przeciwciał)

� badanie techniką Western Blot

� leczenie przeciwwirusowe

HIV - budowa

HIV - budowa HIV - limfadenopatia

15

HIV HIV

HIV AIDS

Trichomonas vaginalis

� zapalenie pochwy i sromu

� Ŝółtoszare, pieniste upławy

� świąd sromu

� intensywne nakrapianie szyjki –„szyjka malinowa”

� pH pochwy = 5-6

Objawy kliniczne

Trichomonas vaginalis - budowa

16

Trichomonas vaginalis –„szyjka malinowa”

Trichomonas vaginalis

Rozpoznanie + leczenie

� preparat bezpośredni – intensywny odczyn zapalny+ ruchome rzęsistki

� Metronidazol (1 – 7 dni)

PasoŜyty zewnętrzne

� Objawy

� alergizacja + nasilony świąd sromu

� Rozpoznanie + leczenie

� oglądanie pod szkłem powiększającym okolicy łonowej

� 1% roztwór lindanu

Wszawica łonowa

PasoŜyty zewnętrzne

� Objawy

� silne przejściowe swędzenie (ręce, nadgarstki, piersi, pośladki)

� Rozpoznanie + leczenie

� oglądanie pod szkłem powiększającym

� dezynfekcja odzieŜy, pościeli

�1% roztwór lindanu

Świerzb

Dziękuje za uwagę