1

Ewa Malicka

Decyzje wydawane na podstawie prawa wodnego

ze szczególnym uwzględnieniem pozwolenia wodnoprawnego

2

Skrypt opracowany w ramach działalności

Instytutu Badań nad Demokracją

i

Studium Prawa Europejskiego

w Warszawie

Al. Jerozolimskie 151, kl. I, lok. 2222, 02-326 Warszawa

tel./fax. 22/833-38-90; 833-39-90

www.spe.edu.pl

e-mail: info@spe.edu.pl

Copyright by

Instytut Badań nad Demokracją

3

Spis treści

1. Wstęp 5

2. Podstawowe informacje o decyzjach i postępowaniu administracyjnym 6

2.1 System procedur administracyjnych w Polsce 6

2.2 Decyzja administracyjna 7

2.3 Zasady ogólne postępowania administracyjnego 8

2.4 Podstawowe etapy postępowania administracyjnego 9

3. Cele i zakres administracyjno-prawnej regulacji korzystania z wód 11

3.1 Cele regulacji 11

3.2 Zakres regulacji 12

4. Kiedy jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego 13

4.1 Przedsięwzięcia wymagające pozwolenia wodnoprawnego niezależnie od lokalizacji 15

4.2 Przedsięwzięcia wymagające pozwolenia wodnoprawnego ze względu na lokalizację 18

5. Szczególne wymogi w zakresie dokumentacji dołączanej do wniosku o wydanie pozwolenia

wodnoprawnego 20

5.1 Operat wodnoprawny 21

5.2 Opis działalności w języku nietechnicznym 23

5.3 Projekt instrukcji gospodarowania wodą 23

6. Cechy szczególne postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego 25

6.1 Brak możliwości wszczęcia postępowania z urzędu 25

6.2 Sposób zawiadomienia o czynnościach postępowania 26

6.3 Strony w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego 26

6.4 Wyłączenia dotyczące uczestników postępowania 27

6.5 Zasady pierwszeństwa 28

6.6 Zasady zgodności 29

6.7 Przesłanki odmowy wydania pozwolenia wodnoprawnego 29

6.8 Koszty 30

7. Cechy szczególne pozwolenia wodnoprawnego jako decyzji administracyjnej 31

7.1 Cechy podmiotowe pozwolenia wodnoprawnego 31

7.2 Cechy przedmiotowe pozwolenia wodnoprawnego 32

7.3 Cechy związane z trwałością decyzji 33

8. Okoliczności wpływające na zmiany lub utratę mocy wydanego pozwolenia wodnoprawnego 35

8.1 Okoliczności powiązane z regułami ogólnych przepisów postępowania administracyjnego 35

8.2 Okoliczności wynikające z prawa wodnego 37

4

9. Organy właściwe w zakresie pozwoleń wodnoprawnych 41

9.1 Organy samorządowe właściwe a zasadach ogólnych 42

9.2 Organy samorządowe właściwe ze względu na szczególny rodzaj spraw 42

9.3 Organy samorządowe właściwe w związku ze zbiegiem kompetencji 43

9.4 Organy właściwe państwowej administracji niezespolonej 43

9.5 Zasada trwałości właściwości 44

10. Pozostałe decyzje wydawane na podstawie prawa wodnego 45

11. Podsumowanie 48

12. Bibliografia 49

5

1. Wstęp

Współczesne prawo administracyjne – zarówno w aspekcie materialnoprawnym, jak

i proceduralnym – stanowi olbrzymią i rosnącą sferę regulacji normatywnych polskiego systemu

prawnego. Dzieje się tak z uwagi na rosnącą specjalizację i wzrastający poziom skomplikowania samych

stosunków społecznych i gospodarczych, stanowiących przedmiot regulacji, jak również z uwagi na

rosnącą rolę państwa, jako administratora coraz trudniejszych do utrzymania: porządku i równowagi

w otaczającym nas świecie, z którego kurczących się i obarczonych wzrastającymi zagrożeniami

zasobów, pragniemy korzystać.

Wymownym przykładem opisanego wyżej stanu rzeczy jest powstawanie rozbudowanych aktów

prawnych kompleksowo regulujących zarówno materialnoprawne, jak i kompetencyjne, organizacyjne

i proceduralne aspekty określonych sfer zainteresowania państwa. Do takich aktów należy również

ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (dalej: „prawo wodne”), która w swym obszernym,

składającym się po szeregu nowelizacji z aż 295 artykułów tekście, ma za zadanie przeciwdziałać

rosnącym zagrożeniom związanym ze skutkami niedoboru wód, ich zanieczyszczeń oraz powodzi, tak,

aby zapewnić zrównoważony rozwój społeczny i gospodarczy oraz odpowiedni poziom kontroli państwa

w tej dziedzinie.

Celem niniejszego skryptu jest przedstawienie podstawowych instytucji prawnych, związanych

z procedurami administracyjnymi prawa wodnego, z których najważniejsza dotyczy uzyskania

pozwolenia wodnoprawnego, stanowiącego kluczowy element systemu regulowania przez państwo

sposobu korzystania z wód.

Dla pełnego zrozumienia wspomnianych procedur trzeba scharakteryzować również, przynajmniej

w formie skrótowej, ścieżkę postępowania administracyjnego, skodyfikowanego w ustawie

z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego – i związanych z tym

postępowaniem podstawowych pojęć, albowiem, uwzględniając specyfikę uregulowań szczególnych

zawartych w prawie wodnym, nie wprowadzają one całościowo ujętego autonomicznego trybu

postępowania w zakresie wydawania decyzji administracyjnych.

6

2. Podstawowe informacje o decyzjach i postępowaniu administracyjnym

2.1. System procedur administracyjnych w Polsce.

Podstawową i zarazem kompleksową regulacją w zakresie procedur administracyjnych w prawie

polskim jest Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity:

Dz.U. z 2013 r., poz. 267), określana dalej jako KPA. Jak stwierdza art. 1 pkt 1 i 2 wymienionej ustawy,

normuje ona (między innymi), postępowanie przed organami administracji publicznej w należących do

właściwości tych organów sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji

administracyjnych, jak również postępowanie przed innymi organami państwowymi oraz przed innymi

podmiotami, gdy są one powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do załatwiania tego

rodzaju spraw. Przy tym, zawarte w KPA regulacje mają charakter norm ogólnych postępowania

administracyjnego dla całego systemu prawa polskiego, czego wyrazem jest zawarte w art. 5 § 1 KPA

odniesienie, w myśl którego, jeżeli inny przepis prawa powołuje się ogólnie na przepisy o postępowaniu

administracyjnym, należy przez to rozumieć właśnie przepisy KPA.

Należy jednak zauważyć, że funkcjonujący w naszym kraju system prawny zawiera szereg

uregulowań szczegółowych, które modyfikują ogólne przepisy zawarte w KPA. Poza tak zwanymi

regulacjami autonomicznymi, które w zasadzie wyłączają stosowanie KPA (np. postępowanie podatkowe

czy postępowanie celne), mamy też do czynienia z regulacjami określanymi w doktrynie prawa jako

nieautonomiczne, to jest takie, które nie posiadają całościowego, odrębnego systemu norm procesowych.

Ze względu na zakres można wśród uregulowań nieautonomicznych wyróżnić przepisy jedynie

odsyłające do odpowiedniego stosowania KPA w kwestiach w nich nieuregulowanych (np. procedury

dotyczące ochrony danych osobowych), oraz przepisy, które same tylko w ograniczonym zakresie

wprowadzają modyfikacje do podstawowych norm postępowania administracyjnego, np. poprzez

wskazywanie szczególnych wymogów dla pism procesowych. Do tych ostatnich przepisów należy ustawa

z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r., poz. 145, ze zm.), określana dalej

jako Prawo wodne.

Zapamiętaj:

Prawo wodne w zakresie procedury administracyjnej nie stanowi regulacji autonomicznej, dlatego

poza wyraźnie wskazanymi w tej ustawie wyjątkami (polegającymi na wyłączeniach lub dodaniu

dodatkowych wymogów formalnych), procedury związane z wydawaniem decyzji

administracyjnych, realizowane są w oparciu o KPA.

7

2.2. Decyzja administracyjna

Pod pojęciem decyzji administracyjnej rozumiemy władcze, jednostronne oświadczenie woli

organu administracji publicznej, oparte na przepisach prawa administracyjnego i określające sytuację

prawną konkretnie wskazanego adresata (strony), w indywidualnie oznaczonej sprawie. Zgodnie z treścią

art. 107 KPA, decyzja musi zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania,

oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnienie faktyczne

i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniem imienia i nazwiska

oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub, jeżeli decyzja wydana została

w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym

weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może

być wniesione powództwo do sądu powszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna

zawierać ponadto pouczenie o dopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Zgodnie z § 2

wymienionego przepisu, przepisy szczególne mogą określać także inne składniki, które powinna zawierać

decyzja. W przypadku postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego takie składniki

wyczerpująco określa art. 128 ust. 1-3 prawa wodnego.

Pozwolenie wodnoprawne oraz inne decyzje wydawane na podstawie przepisów prawa wodnego,

są decyzjami administracyjnymi w rozumieniu KPA. Należy od nich odróżnić akty normatywne

wydawane w oparciu o przepisy prawa wodnego, w tym akty planistyczne i akty prawa miejscowego,

a wreszcie – odrębną grupę czynności materialno-technicznych. Poza wyraźnie wskazanymi na mocy

delegacji ustawowej aktami wykonawczymi w postaci rozporządzeń ministrów, osiągnięcie ustawowych

celów w zakresie gospodarowania wodami wspomagane jest normatywnymi dokumentami

planistycznymi, których listę wskazuje art. 113 prawa wodnego. Również nie podlegają regułom

postępowania administracyjnego akty prawa miejscowego, wydawane, np. przy tworzeniu stref oraz

obszarów ochronnych, dla celów zapewnienia odpowiedniej jakości wody przeznaczonej do korzystania

powszechnego. Czynności materialno-techniczne zaś, to czynności podejmowane przez organ

administracyjny, odnoszące się do zindywidualizowanego adresata, w konkretnej sprawie, na podstawie

materialnego prawa administracyjnego, w sytuacji, gdy określony przepis, udzielający kompetencji do ich

wykonania, nie określa dla nich formy decyzji administracyjnej. Do czynności takich w prawie wodnym

można zaliczyć, np. ustalanie należności i opłat w ramach instrumentów ekonomicznych służących

gospodarowaniu wodami (art. 142 i nast. prawa wodnego). Choć nie można formułować wniosku, że

ustalanie wszelkich opłat to czynności materialno-techniczne, bowiem w pewnych wypadkach przepis

może wymagać dla takiej czynności formy decyzji, np. art. 74b prawa wodnego który mówi o opłatach

8

melioracyjnych. Jeszcze inną grupą swoistych czynności władczych są zarządzenia pokontrolne, do

wydawania których uprawniony jest na postawie art. 160 ust. 1 pkt 1 prawa wodnego Prezes Krajowego

Zarządu Gospodarki Wodnej, jako organ kontrolny.

Warto również wspomnieć, że na styku prawa wodnego i innych ustaw, organy administracyjne

wymienione w art. 4 prawa wodnego, są uprawnione do występowania w innych postępowaniach

administracyjnych, które są powiązane z regulacją stosunków wodnych, np. art. 4a pkt 3 prawa wodnego

stwierdza, że w celu zapewnienia prawidłowego gospodarowania wodami, uzgodnienia z właściwym

dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej wymaga, m. in. ustalenie lokalizacji inwestycji celu

publicznego oraz warunków zabudowy w rozumieniu ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu

i zagospodarowaniu przestrzennym, dla przedsięwzięć wymagających uzyskania pozwolenia

wodnoprawnego, do wydania którego organem właściwym jest marszałek województwa lub dyrektor

regionalnego zarządu gospodarki wodnej.

Zapamiętaj:

Decyzja administracyjna, to władcze, jednostronne oświadczenie woli organu administracji

publicznej, oparte na przepisach prawa administracyjnego i określające sytuację prawną

konkretnie wskazanego adresata (strony), w indywidualnie oznaczonej sprawie.

2.3. Zasady ogólne postępowania administracyjnego

W postępowaniu administracyjnym występuje wyraźna nierówność pozycji organu administracji,

prowadzącego sprawę i pozostałych uczestników (stron), dlatego ustawodawca ustanowił zasady ogólne,

które organ administracyjny musi respektować, dla zagwarantowania należytego traktowania interesów

stron i poszanowania porządku prawnego. Zasady te, wyrażone w art. 6-16 KPA, nie stanowią jedynie

wskazówek interpretacyjnych, czy zaleceń, ale są normami prawnymi, w związku z czym ich

nieprzestrzeganie przez organ administracyjny w toku postępowania, stanowi przesłankę wystarczającą

do wzruszenia decyzji administracyjnej, tak w trybie instancyjnym, jak i pozainstancyjnym.

Do zasad tych należą:

1. zasada praworządności (art. 6-7 KPA) – organ zobowiązany jest działać jedynie na podstawie

przepisów prawa;

2. zasada prawdy obiektywnej (art. 7 KPA) – organ jest zobowiązany wykazać inicjatywę

w dążeniu do ustalenia rzeczywistego stanu rzeczy;

3. zasada uwzględniania interesu społecznego i interesu obywateli (art. 7 KPA) – organ musi

w toku całego postępowania mieć na względzie wymienione interesy, jako chronione prawnie;

9

4. zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa (art. 8 KPA) – organ nie może

prowadzić czynności w sposób nieprofesjonalny;

5. zasada czuwania nad interesem stron i innych osób uczestniczących w postępowaniu (art. 9

KPA) – organ nie może stosować zasady ignorantia iuris nocet;

6. zasada czynnego udziału stron w postępowaniu (art. 10 KPA) – każde odstąpienie od

zapewnienia stronie możliwości wypowiedzenia się w sprawie musi wynikać wyłącznie

z nadzwyczajnych okoliczności, grożących szkodą dla życia, zdrowia, albo mienia i musi być

odnotowane;

7. zasada przekonywania (art. 11 KPA) – organ zobowiązany jest do wyjaśniania przesłanek

swych rozstrzygnięć;

8. zasada szybkości (art. 12 KPA) – organ zobowiązany jest do działania wnikliwie i szybko;

9. zasada nakłaniania do ugody (art. 13 KPA) – jeżeli interesy stron są sprzeczne, organ ma

obowiązek w pierwszej kolejności nakłaniać strony do ugody;

10. zasada pisemności (art. 14 KPA) – wszelkie czynności co do zasady muszą być utrwalane na

piśmie;

11. zasada dwuinstancyjności (art. 15 KPA) – decyzje nieostateczne można zaskarżać do organu

wyższej instancji;

12. zasada trwałości decyzji (art. 16 § 1 KPA) – decyzje ostateczne mogą być zmieniane jedynie

w granicach wyraźnie przewidzianych przez przepisy prawa;

13. zasada sądowej kontroli decyzji (art. 16 § 2 KPA) – decyzje mogą być zaskarżane do sądu

administracyjnego.

Zapamiętaj:

Zasady ogólne postępowania administracyjnego są normami prawnymi, w związku z czym ich

nieprzestrzeganie przez organ administracyjny w toku postępowania, stanowi przesłankę

wystarczającą do wzruszenia decyzji administracyjnej, tak w trybie instancyjnym, jak

i pozainstancyjnym.

2.4. Podstawowe etapy postępowania administracyjnego

Postępowanie administracyjne reguluje Dział II KPA. Zgodnie z przepisami tego działu, jeżeli

strona złoży wniosek o wydanie decyzji administracyjnej (jest to zasadą w prawie wodnym), data

wpłynięcia wniosku jest z mocy prawa datą wszczęcia postępowania administracyjnego w danej sprawie.

Organ może pozostawić wniosek bez rozpoznania jedynie, gdy strona nie uzupełni niekompletnego

10

wniosku na wezwanie w przepisanym terminie, a umorzyć postępowanie jedynie z przyczyn

uzasadnionych prawnie – w tym, jeśli wniosku nie złożyła strona.

Wszelkie czynności podejmowane są zgodnie z zasadą pisemności, w szczególności czynności

mające istotne znaczenie dla sprawy, muszą zostać zaprotokołowane, a jeśli zachodzi potrzeba

uzgodnienia interesów stron oraz gdy jest to potrzebne dla wyjaśnienia sprawy przy udziale świadków lub

biegłych albo w drodze oględzin, albo wymagają tego przepisy, lub wnosi o to strona, należy

przeprowadzić rozprawę administracyjną z udziałem stron.

Organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały

materiał dowodowy, a jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia

sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania

świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Strony na każdym etapie postępowania, jak też po jego

zakończeniu, mają prawo wglądu do akt sprawy, łącznie z możliwością sporządzania z nich notatek, kopii

lub odpisów.

W przypadkach przewidzianych w art. 97-98 KPA może dojść do zawieszenia postępowania;

może o to wnosić także strona. Jeśli ustaną przyczyny zawieszenia postępowania (do czego organ winien

aktywnie dążyć), należy je podjąć, chyba że o zawieszenie wnosiła strona i żadna ze stron nie złoży

wniosku o podjęcie w okresie trzech lat od daty zawieszenia postępowania.

W toku postępowania mogą się wyłonić zagadnienia wymagające zajęcia w ustawowym terminie

stanowiska przez inny organ, co materializuje się przez wydanie postanowienia, na które służy zażalenie

(art. 106 KPA). Zakończenie postępowania – o ile sprawa nie stała się w toku postępowania

bezprzedmiotowa, co zostaje stwierdzone postanowieniem o umorzeniu postępowania – zostaje

sformalizowane poprzez wydanie decyzji administracyjnej.

Decyzji, od której służy odwołanie, może być nadany rygor natychmiastowej wykonalności

(również po wydaniu samej decyzji – co czyni się w drodze postanowienia), gdy jest to niezbędne ze

względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego

przed ciężkimi stratami bądź też ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes

strony. W tym ostatnim przypadku organ administracji publicznej może w drodze postanowienia zażądać

od strony stosownego zabezpieczenia.

Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej

doręczenia lub ogłoszenia. Stronie przysługuje uprawnienie do:

1. żądania jej uzupełnienia, albo sprostowania, zarówno w zakresie rozstrzygnięcia, jak i zapisów

o możliwości jej wzruszenia w trybie instancyjnym (art. 111-112 KPA);

2. żądania wyjaśnienia wątpliwości co do treści decyzji (art. 113 § 2 KPA);

3. wniesienia w terminie 14 dni od doręczenia decyzji stronie, odwołania od decyzji do organu

wyższego stopnia, za pośrednictwem organu, który wydał zaskarżoną decyzję (art. 127 i nast.

11

KPA), przy czym odwołanie nie wymaga szczegółowego uzasadnienia.

Organ, czynności będących przedmiotem żądań w skazanych wyżej w pkt 1 i 2, może dokonać

również z urzędu. Natomiast w przypadku wniesienia odwołania od decyzji, jeśli odwołanie wniosły lub

zgodziły się z nim wszystkie strony, a organ administracji publicznej, który wydał decyzję, uzna, że to

odwołanie zasługuje w całości na uwzględnienie, może wydać nową decyzję, w której uchyli lub zmieni

zaskarżoną decyzję (art. 132 KPA). Od takiej decyzji również służy odwołanie.

Jeżeli odwołanie od decyzji jest prawnie dopuszczalnie, organ, który wydał zaskarżoną decyzję

jest zobowiązany przekazać ją w ciągu 7 dni do organu wyższego stopnia, celem rozpatrzenia odwołania,

chyba, że zdecyduje się wydać decyzję, o której mowa w art. 132 KPA.

Postępowanie odwoławcze regulują przepisy art. 127-140 KPA.

Zapamiętaj:

Organ administracyjny w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego działa zgodnie

z regułami proceduralnymi określonymi w KPA, z różnicami wynikającymi jedynie z wyraźnego

wskazania w przepisach prawa wodnego.

3. Cele i zakres administracyjnoprawnej regulacji korzystania z wód

3.1. Cele regulacji.

Analizując treść art. 1 prawa wodnego, należy stwierdzić, że celem administracyjno-prawnej

regulacji korzystania z wód jest umożliwienie gospodarowania nimi w sposób racjonalny i oszczędny,

z zachowaniem dbałości o ochronę zasobów wodnych, ochronę środowiska, a także przy uwzględnieniu

wspólnych interesów administracji publicznej, użytkowników wód i społeczności lokalnych, zgodnie

z zasadą zrównoważonego rozwoju. Przy tym, przez zrównoważony rozwój należy rozumieć czynności

zmierzające do zachowania równowagi ekologicznej, poprzez minimalizowanie wpływu negatywnych

skutków gospodarowania na warunki życia, tak, aby działania człowieka pozostawały w jak

najmniejszym konflikcie z naturalnymi prawami przyrody. Pojęcie zrównoważonego rozwoju zostało -

jako zasada prawna - zamieszczone w art. 5 Konstytucji Rzeczpospolitej Polskiej.

Szczegółowe określenie celów ustawy - prawo wodne, zawarte zostało w jej art. 2 ust. 1, gdzie

wymieniono 7 następujących celów składowych:

1. zapewnienie odpowiedniej ilości i jakości wody dla ludności;

12

2. ochrona zasobów wodnych przed zanieczyszczeniem oraz niewłaściwą lub nadmierną

eksploatacją;

3. utrzymywanie lub poprawa stanu ekosystemów wodnych i od wody zależnych;

4. ochrona przed powodzią oraz suszą;

5. zapewnienie wody na potrzeby rolnictwa oraz przemysłu;

6. zaspokojenie potrzeb związanych z turystyką, sportem oraz rekreacją;

7. tworzenia warunków dla energetycznego, transportowego oraz rybackiego wykorzystania

wód.

Ustanowione zostały także instrumenty zarządzania zasobami wodnymi, do których należą

(art. 2 ust. 2 prawa wodnego):

1. planowanie w gospodarowaniu wodami;

2. pozwolenia wodnoprawne;

3. opłaty i należności w gospodarce wodnej;

4. kataster wodny;

5. kontrola gospodarowania wodami.

Zapamiętaj:

Ustanowione w prawie wodnym instrumenty planowania, administracyjno-prawnej reglamentacji,

rejestracji, opłat i kontroli przedsi ęwzięć w zakresie korzystania z wód, mają na celu umożliwienie

prowadzenia racjonalnej gospodarki i ochrony zasobów wodnych dla wszystkich użytkowników

wód.

3.2. Zakres regulacji.

Zgodnie z art. 7 prawa wodnego, przepisy ustawy mają w pełnym zakresie zastosowanie do wód

śródlądowych oraz morskich wód wewnętrznych, a do wód morza terytorialnego – w zakresie planowania

w gospodarowaniu wodami, ochrony przed zanieczyszczeniem ze źródeł lądowych oraz przed powodzią.

Obowiązująca ustawa - prawo wodne określa:

1. prawo własności wód (Dział I);

2. obowiązki właścicieli wody (Dział I);

3. zasady korzystania z wód (Dział II);

4. zasady ochrony wód (Dział III);

13

5. regulacje dotyczące budownictwa wodnego (Dział IV);

6. regulacje dotyczące ochrony przed powodzią i suszą (Dział VA i VB, w miejsce uchylonych

przepisów Działu V);

7. zarządzanie zasobami wodnymi - w tym organy zarządzające, zasady planowania

w gospodarowaniu zasobami wodnymi oraz uregulowanie kluczowej instytucji pozwoleń

wodnoprawnych, jak również przepisy dotyczące katastru wodnego, monitoringu i kontroli

gospodarowania wodami (Dział VI);

8. zasady tworzenia i działania spółek wodnych oraz związków wałowych (Dział VII);

9. uregulowanie zasad odpowiedzialności za szkody (Dział VIII);

10. czyny zabronione jako przestępstwa i wykroczenia (Dział IX).

Należy jednak pamiętać, że szereg istotnych zagadnień powiązanych z gospodarowaniem

wodami, znajduje się w innych ustawach, w szczególności w:

1. ustawie z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.), zwanej

dalej kodeksem cywilnym, który stosuje się, np. do niektórych form oddawania

w użytkowanie gruntów pokrytych wodami, stanowiących własność skarbu państwa;

2. ustawie z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r.

Nr 189, poz. 1471, ze zm.) - ustawa ta jest wobec prawa wodnego przepisem szczególnym

określającym zasady i warunki rybackiego korzystania z publicznych śródlądowych wód

powierzchniowych płynących, jednak część regulacji zawarta jest w art. 13 prawa wodnego;

3. ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r., Nr 243,

poz. 1623, ze zm.) - zwanej dalej prawem budowlanym;

4. ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. Nr 185, poz.

1243, ze zm.);

5. ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz.U.

z 2008 r., Nr 25, poz. 150, ze zm.) - zwanej dalej prawem ochrony środowiska;

6. ustawie z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym

odprowadzaniu ścieków (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, ze zm.);

7. ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U.

Nr 80, poz. 717, ze zm.) - zwanej dalej ustawą o zagospodarowaniu przestrzennym,

w powiązaniu z ustawą z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z

2010 r. Nr 102, poz. 651, ze zm.), która w art. 6 definiuje cele będące składową definicji

inwestycji celu publicznego;

8. ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz. 1220,

ze zm.);

14

9. ustawie z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. Nr 147, poz. 1033 ze zm.);

10. ustawie z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857,

ze zm.);

11. ustawie z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981, ze

zm.) - zwanej dalej prawem geologicznym i górniczym; w tym przypadku art. 8 prawa

wodnego wyraźnie odsyła do regulacji tej ustawy w kwestiach poszukiwania i rozpoznawania

wód podziemnych, solanek, wód leczniczych oraz termalnych, a także wprowadzania do

górotworu wód pochodzących z odwodnienia zakładów górniczych oraz wykorzystanych,

wymienionych wód, jeśli gromadzenie i wykorzystanie wód nie odbywa się za pomocą

urządzeń nie będących urządzeniami wodnymi;

- a jednocześnie na podstawie tak prawa wodnego, jak i wymienionych wyżej ustaw, wydane zostały

liczne akty wykonawcze, bez których pełne odtworzenie szczegółowych zasad dotyczących procesów

związanych z gospodarowaniem wodami, nie byłoby możliwe.

4. Kiedy jest wymagane uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego

Zgodnie z brzmieniem art. 122 Prawa wodnego, uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wymaga

13 przedsięwzięć, z których 3 odnoszą się do realizacji działań na obszarach bezpośredniego zagrożenia

powodzią, a pozostałe 10 nie jest uzależnione od lokalizacji przedsięwzięcia.

Zapamiętaj:

Prawo wodne jest aktem prawnym kompleksowo regulującym zagadnienia prawa

administracyjnego materialnego i procesowego, jak również zagadnienia organizacyjne

i kompetencyjne, zagadnienia odpowiedzialności za szkody, a także zawierającym przepisy

z zakresu prawa karnego i wykroczeń, dotyczące gospodarowania wodami. Jednakże odtworzenie

całego systemu norm powiązanych z regulacją gospodarowania wodami, wymaga od strony

materialnoprawnej sięgnięcia do szeregu innych ustaw i aktów wykonawczych, a w zakresie

procedury administracyjnej – do KPA.

15

4.1. Przedsięwzięcia wymagające pozwolenia wodnoprawnego niezależnie od

lokalizacji

W tej grupie uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wymagane jest na:

1. większość przypadków szczególnego korzystania z wód;

2. regulację wód oraz zmianę ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, mającą

wpływ na warunki przepływu wody;

3. wykonanie urządzeń wodnych;

4. rolnicze wykorzystanie ścieków, w zakresie nieobjętym zwykłym korzystaniem z wód;

5. długotrwałe obniżenie poziomu zwierciadła wody podziemnej;

6. piętrzenie wody podziemnej;

7. gromadzenie ścieków oraz odpadów w obrębie obszarów górniczych utworzonych dla wód

leczniczych;

8. odwodnienie obiektów lub wykopów budowlanych oraz zakładów górniczych;

9. wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;

10. wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów,

ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska

wodnego.

Ad 1. Szczególne korzystanie z wód

Prawo wodne wyróżnia trzy rodzaje korzystania z wód: zwykłe, powszechne i szczególne.

Zwykłe korzystanie z wód, jest to korzystanie służące zaspokojeniu potrzeb własnego

gospodarstwa domowego oraz gospodarstwa rolnego (art. 37 ust. 2 prawa wodnego). Przepis art. 36 ust. 3

prawa wodnego wyłącza przy tym z definicji korzystania zwykłego wykorzystanie do celów prowadzenia

działalności gospodarczej, a także korzystanie w znaczniejszym rozmiarze, definiując granicę poboru

wody i odprowadzania ścieków w ramach zwykłego korzystania na 5 m3 na dobę. Korzystanie

powszechne tym różni się od zwykłego, że wody będące jego przedmiotem nie służą konkretnemu

użytkownikowi, lecz ogółowi, a jednocześnie do tego korzystania nie mogą być używane specjalne

urządzenia techniczne (art. 34 prawa wodnego).

Szczególne korzystanie z wód jest każdym korzystaniem wykraczającym poza korzystanie zwykłe

lub powszechne. W art. 37 prawa wodnego podano przykładowe wyliczenie przypadków szczególnego

korzystania z wód, które w zestawieniu z treścią art. 124 prawa wodnego, ukazuje jakie przypadki

szczególnego korzystania z wód nie wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego. Ilustruje to

poniższa tabela.

16

Lp. Sfery szczególnego korzystania z wód na podst. art. 37 prawa wodnego:

Wyłączenia obowiązku uzyskania pozwolenia wodnoprawnego w ramach tych sfer, wynikające z art. 124 prawa wodnego:

1) Pobór i odprowadzanie wód powierzchniowych lub podziemnych

Pobór wód powierzchniowych lub podziemnych w ilości nieprzekraczającej 5 m3 na dobę. Oprócz tego: - wykonywanie urządzeń wodnych do poboru wód podziemnych na potrzeby zwykłego korzystania z wód z ujęć o głębokości do 30 m, - odwadnianie obiektów lub wykopów budowlanych, jeżeli zasięg leja depresji nie wykracza poza granice terenu, którego zakład jest właścicielem, - odprowadzanie wód z wykopów budowlanych lub z próbnych pompowań otworów hydrogeologicznych, - pobór i odprowadzanie wód w związku z wykonywaniem odwiertów lub otworów strzałowych przy użyciu płuczki wodnej na cele badań sejsmicznych

2) Korzystanie z wód do celów żeglugi oraz spławu

Uprawianie żeglugi na śródlądowych drogach wodnych oraz holowanie i spław drewna

3) Wydobywanie z wód kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów, a także wycinanie roślin z wód lub brzegu

Wydobywanie kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz wycinanie roślin w związku z utrzymywaniem wód, szlaków żeglownych oraz remontem urządzeń wodnych a także wykonanie pilnych prac zabezpieczających w okresie powodzi

4) Rybackie korzystanie ze śródlądowych wód powierzchniowych

- w pełnym zakresie

Oprócz wymienionych przypadków, uzyskania pozwolenia wodnoprawnego nie wymaga

odbudowa, rozbudowa, przebudowa lub rozbiórka urządzeń pomiarowych służb państwowych na

obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, jeżeli stosowną decyzję w tym zakresie wyda dyrektor

regionalnego zarządu gospodarki wodnej (art. 124 pkt 11 prawa wodnego).

Ad 2. Regulacje i zmiana ukształtowania terenu

Regulacja wód oraz zmiana ukształtowania terenu na gruntach przylegających do wód, jeśli ma

wpływ na warunki przepływu wody, może doprowadzić do zwiększenia zagrożenia powodziowego, albo

wywołać negatywne następstwa w stosunkach sąsiedzkich, dlatego wymaga uzyskania pozwolenia

wodnoprawnego, aby właściwy organ administracji mógł mieć w ten sposób kontrolę nad tego rodzaju

działaniami.

Ad 3. Wykonanie urządzeń wodnych

Przez urządzenie wodne należy rozumieć urządzenie służące kształtowaniu zasobów wodnych

oraz korzystaniu z nich; wyszczególnienie rodzajów urządzeń wodnych zawarto w art. 9 ust. 1 pkt 19

z uzupełnieniem w art. 19 ust. 2 pkt 1 i 2 prawa wodnego. W omawianym przypadku skutkiem inwestycji

może być doprowadzenie do ograniczenia zakresu lub rozmiaru zwykłego lub powszechnego korzystania

z wody przez osoby trzecie, jak również spowodowanie utrudnień w uprawnionym szczególnym

korzystaniu z wód przez inne podmioty, np. utrudnienie żeglugi, czy wykorzystywania wody do celów

energetycznych, stąd konieczność uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

17

Ad 4. Szczególne rolnicze wykorzystanie ścieków

Jeżeli w działalności rolniczej pobierana jest taka ilość wody, która stanowi szczególne

korzystanie z wód, a więc wymaga pozwolenia wodnoprawnego, to adekwatnie odprowadzanie ścieków

powstających w związku z takim poborem, również wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego.

Ad 5. Obniżenie poziomu wody podziemnej

Prace skutkujące długotrwałym obniżeniem poziomu zwierciadła wody podziemnej mogą

stanowić zagrożenie dla trwałości zabudowy na powierzchni, dlatego wymagają uzyskania pozwolenia

wodnoprawnego.

Ad 6. Piętrzenie wody podziemnej

Celem takiego przedsięwzięcia jest zwiększenie wydajności poboru wody podziemnej, ale może

doprowadzić do naruszenia stosunków wodnych, podtopień, czy zawilgocenia, albo nawet naruszenia

budynków, stąd konieczność poddania takich działań kontroli administracyjno-prawnej.

Ad 7. Gromadzenie ścieków lub odpadów w obrębie wód leczniczych

Wody lecznicze, ze względu na ich przeznaczenie, podlegają szczególnej ochronie, dlatego

konieczne jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego na gromadzenie ścieków w obrębie obszarów

górniczych utworzonych dla pozyskania takich wód.

Ad 8. Odwodnienie obiektów

W przypadku działań polegających na odwadnianiu obiektów lub wykopów budowlanych oraz

zakładów górniczych, występujące zagrożenia są podobne, jak opisane dla piętrzenia, czy obniżania

zwierciadła wód podziemnych.

Ad 9. Wprowadzanie do wód substancji hamujących rozwój glonów

Hamowanie rozwoju glonów w wodach powierzchniowych ma na celu polepszenie warunków

w zakresie powszechnego korzystania z wody, ale jednocześnie może rodzić zagrożenie naruszenia

równowagi ekosystemów wodnych, dlatego wymaga kontroli administracyjnej.

Ad 10. Wprowadzanie niebezpiecznych ścieków do kanalizacji

Wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków

przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego, które określa

w drodze rozporządzenia na podstawie art. 45a ust. 1 prawa wodnego minister właściwy do spraw

środowiska, wymaga uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, z uwagi na zagrożenie zdrowia i życia

ludzkiego, poprzez toksyczność takich substancji zawartych w ściekach.

18

Należy zwrócić uwagę, że wprowadzanie ścieków bezpośrednio do wód podziemnych jest

całkowicie zabronione, a wprowadzanie ścieków do wód powierzchniowych lub ziemi – a więc nie do

kanalizacji – jest zabronione w zakresie określonym w art. 39 prawa wodnego i w takim zakresie nie

można uzyskać pozwolenia wodnoprawnego. Wprowadzanie wód opadowych lub roztopowych, wód

z przelewów kanalizacji deszczowej oraz wód chłodniczych do wód powierzchniowych lub do ziemi,

w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk i plaż publicznych nad wodami, do możliwości

ubiegania się o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wymaga, uprzedniego wydania decyzji dyrektora

regionalnego zarządu gospodarki wodnej o zwolnieniu z zakazu wprowadzania ścieków; takie zwolnienie

może byś udzielone, o ile wystąpi istotna potrzeba ekonomiczna lub społeczna, a zwolnienie nie

spowoduje zagrożenia dla jakości wód (art. 122 ust. 3 prawa wodnego). Jednak zarówno w tym

przypadku, jak i w pozostałych, określonych w art. 39 ust. 2 prawa wodnego przypadkach (głównie

wprowadzanie wód opadowych, roztopowych i chłodniczych o określonej temperaturze), warunkowo

dopuszczalnego odprowadzania ścieków do wód powierzchniowych lub do ziemi, pozwolenie

wodnoprawne można uzyskać, jeśli organ właściwy do jego wydania ustali, że takie dopuszczenie nie

koliduje z utrzymaniem dobrego stanu wód lub wymaganiami jakościowymi dla wód.

W przypadkach dotyczących pozwoleń na wprowadzanie do wód i kanalizacji ścieków, należy

pamiętać ponadto, że pozwolenia wodnoprawne są wydawane z uwzględnieniem postanowień rozdziałów

1-4 w dziale IV tytułu III ustawy - Prawo ochrony środowiska.

Zapamiętaj:

Nieuzależnione od lokalizacji wymaganie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wiąże się

z potrzebą administracyjnej kontroli przedsi ęwzięć, które z uwagi na swój charakter, rozmiar, czy

oddziaływanie, mogą zagrażać życiu, zdrowiu, albo mieniu lub innym uprawnionym interesom

podmiotów trzecich.

4.2. Przedsięwzięcia wymagające pozwolenia wodnoprawnego ze względu na

lokalizację

Prawo wodne zabrania wszelkiej działalności mogącej zwiększyć zagrożenie powodziowe, albo

mogącej w razie wystąpienia powodzi spowodować zwiększenie zanieczyszczenia wód; zakazy te zostały

ujęte w art. 40 i 88i prawa wodnego. Sformułowano tylko dwa wyjątki od tych zakazów, które

umożliwiają uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego przy spełnieniu kwalifikowanych wymagań,

polegających na uprzednim uzyskaniu decyzji dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej

19

o zwolnieniu od zakazu.

Zgodnie z art. 40 ust. 1 pkt 3 prawa wodnego, generalnie zabronione jest na obszarach

szczególnego zagrożenia powodzią lokalizowanie nowych przedsięwzięć mogących znacząco

oddziaływać na środowisko, gromadzenie ścieków, odchodów zwierzęcych, środków chemicznych,

a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić wody, jak też prowadzenie odzysku lub

unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich składowania. Dyrektor regionalnego zarządu

gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić od tego zakazu, określając warunki niezbędne dla

ochrony jakości wód, jeżeli nie spowoduje to zagrożenia dla jakości wód w przypadku wystąpienia

powodzi.

Zgodnie z art. 88l prawa wodnego, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią zabrania

się wykonywania robót oraz czynności utrudniaj ących ochronę przed powodzią lub zwiększających

zagrożenie powodziowe, w tym:

1. wykonywania urządzeń wodnych oraz budowy innych obiektów budowlanych;

2. sadzenia drzew lub krzewów, z wyjątkiem plantacji wiklinowych na potrzeby regulacji wód

oraz roślinności stanowiącej element zabudowy biologicznej dolin rzecznych lub służącej do

wzmacniania brzegów, obwałowań lub odsypisk;

3. zmiany ukształtowania terenu, składowania materiałów oraz wykonywania innych robót,

z wyjątkiem robót związanych z regulacją lub utrzymywaniem wód oraz brzegu morskiego,

a także utrzymywaniem, odbudową, rozbudową lub przebudową wałów

przeciwpowodziowych wraz z obiektami związanymi z nimi funkcjonalnie.

Jeżeli jednak nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki

wodnej może, w drodze decyzji, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, zwolnić od

wymienionych zakazów.

Z wyjątkiem pasa technicznego utworzonego dla morza terytorialnego lub morskich wód

wewnętrznych (wyjątek nie dotyczy ujściowych odcinków rzek), dopiero wydanie wskazanych wyżej

decyzji wstępnych uprawnia do realizacji opisanych przedsięwzięć na obszarach zagrożonych powodzią,

przy czym dla niektórych z nich wymagane jest dodatkowo uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego.

Należy je uzyskać – jak wyliczono w art. 122 ust. 2 prawa wodnego – w przypadku:

1. gromadzenia ścieków, a także innych materiałów, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania

odpadów,

2. wznoszenia obiektów budowlanych oraz wykonywania innych robót,

3. wydobywania kamienia, żwiru, piasku, innych materiałów oraz ich składowania.

20

Zapamiętaj:

Na obszarach zagrożonych powodzią, możliwe jest uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego jedynie

na wyraźnie wskazane w ustawie przedsięwzięcia, po uprzednim uzyskaniu decyzji wstępnych

o zwolnieniu od zakazów.

5. Szczególne wymogi w zakresie dokumentacji dołączanej do wniosku

o wydanie pozwolenia wodnoprawnego

Zgodnie z wymogami art. 63 KPA, podanie powinno zawierać co najmniej wskazanie osoby, od

której pochodzi, jej adres i żądanie oraz czynić zadość innym wymaganiom ustalonym w przepisach

szczególnych. Wskazanie adresu jest szczególnie ważne, ponieważ niedopełnienie tego obowiązku

sankcjonowane jest pozostawieniem podania bez rozpatrzenia, jeśli organ nie ma możliwości jego

ustalenia na podstawie posiadanych danych (art. 64 § 1 KPA).

Przepisy szczególne, którym musi czynić zadość wniosek o wydanie pozwolenia wodnoprawnego

zawiera art. 131-132 prawa wodnego. Zgodnie z tymi przepisami, do wniosku należy dołączyć

dodatkowe dokumenty, które można podzielić na dokumenty dołączane każdorazowo oraz dokumenty

wymagane w zależności od rodzaju przedsięwzięcia, które ma być objęte pozwoleniem wodnoprawnym.

Każdorazowo – co do zasady – do wniosku należy dołączyć:

1. operat wodnoprawny,

2. opis prowadzenia zamierzonej działalności sporządzony w języku nietechnicznym.

Natomiast w zależności od rodzaju przedsięwzięcia, należy dołączyć, w przypadku wniosku:

1. na wykonanie urządzenia wodnego – decyzję o lokalizacji inwestycji celu publicznego lub

decyzję o warunkach zabudowy, jeżeli jest ona wymagana, przy czym w przypadku tego

wniosku wystarczy dołączenie projektu urządzeń, jeśli jest on zgodny z wymaganiami operatu,

ponieważ sama decyzja o lokalizacji podlega już kontroli w formie uzgodnienia z właściwym

dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej, na zasadach określonych w art. 4a

prawa wodnego;

2. na piętrzenie wód powierzchniowych lub na zależne od siebie korzystanie z wód przez kilka

zakładów – projekt instrukcji gospodarowania wodą;

3. na pobór wód podziemnych oraz na odwodnienie zakładu górniczego lub obiektu

budowlanego – dokumentację hydrogeologiczną, o ile jej sporządzanie wynika z przepisów

21

odrębnych;

4. na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających

substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego – zgodę właściciela urządzeń

kanalizacyjnych oraz projekt instrukcji gospodarowania wodą.

Najważniejsze z wyliczonych dokumentów zostały omówione poniżej.

5.1. Operat wodnoprawny

Zgodnie z art. 132 prawa wodnego, operat składa się z dwóch części: opisowej i graficznej (obie

mogą być sporządzone w wersji elektronicznej). Również w przypadku operatu jego elementy można

podzielić na:

1. wymagane każdorazowo oraz

2. wymagane w zależności od rodzaju przedsięwzięcia, które ma być objęte pozwoleniem

wodnoprawnym.

Należy przy tym zauważyć, że organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego może

odstąpić od niektórych wymagań dotyczących operatu, z wyjątkiem wymogu opisu urządzenia wodnego

w części opisowej operatu.

Ad. 1. Elementy wymagane każdorazowo

W przypadku każdego operatu część opisowa musi zawierać:

1. dane identyfikujące zakład wnioskodawcy (nazwa, adres, siedziba);

2. dane organizacyjno-prawne (cel i zakres zamierzonego korzystania z wód, rodzaj urządzeń

pomiarowych i znaków żeglugowych, opis stanu prawnego nieruchomości usytuowanych

w zasięgu oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub planowanych do wykonania

urządzeń wodnych, z podaniem siedzib i adresów ich właścicieli, a także wskazanie

obowiązków ubiegającego się o wydanie pozwolenia w stosunku do osób trzecich);

3. opis urządzenia wodnego (uwzględniając współrzędne geograficzne jego położenia,

podstawowe parametry charakteryzujące to urządzenie i warunki jego wykonania);

4. charakterystykę wód objętych pozwoleniem wodnoprawnym;

5. charakterystykę odbiornika ścieków objętego pozwoleniem wodnoprawnym;

6. ustalenia wynikające z dokumentów planistycznych, o których mowa w art. 113 ust. 1 pkt 1a i

4 prawa wodnego, tj. z planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza i warunków

korzystania z wód regionu wodnego;

– zgodnie z podstawową zasadą korzystania z wód (art. 31 ust. 2 prawa wodnego), nie może

22

ono powodować pogorszenia stanu wód i ekosystemów od nich zależnych, ustalonych

w planie gospodarowania wodami na obszarze dorzecza; plan jest zatwierdzany przez Radę

Ministrów i publikowany w „Monitorze Polskim” (art. 119 ust. 3 pkt 1 prawa wodnego),

natomiast warunki korzystania z wód opracowuje dyrektor regionalnego zarządu gospodarki

wodnej (art. 92 ust. 3 pkt 2 prawa wodnego) w formie aktu prawa miejscowego (art. 120 ust. 1

prawa wodnego); pozwolenie wodnoprawne nie może naruszać ustaleń planu, ani warunków

(art. 125 pkt 1 prawa wodnego);

7. określenie wpływu gospodarki wodnej zakładu na wody powierzchniowe oraz podziemne

zwłaszcza na stan wód i realizację celów środowiskowych);

8. planowany okres rozruchu i procedury dla: rozruchu, zatrzymania, awarii, uszkodzenia

urządzeń pomiarowych wraz z określeniem dla tych przypadków warunków korzystania

z urządzeń;

9. informację o formach ochrony przyrody występujących w zasięgu oddziaływania

przedsięwzięcia, – formy te określa ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody

(Dz.U. Nr 92, poz. 880, ze zm).

Z kolei część graficzna operatu wodnoprawnego winna zawierać:

1. plan urządzeń wodnych i zasięg oddziaływania zamierzonego korzystania z wód lub

planowanych do wykonania urządzeń wodnych, z oznaczeniem nieruchomości wraz z ich

powierzchnią, naniesiony na mapę sytuacyjno-wysokościową terenu;

2. zasadnicze przekroje podłużne i poprzeczne urządzeń wodnych oraz koryt wody płynącej

w zasięgu oddziaływania tych urządzeń;

3. schemat rozmieszczenia urządzeń pomiarowych oraz znaków żeglugowych;

4. schemat funkcjonalny lub technologiczny urządzeń wodnych.

Ad 2. Elementy zależne od przedsięwzięcia

W zależności od przedsięwzięcia, operat musi dodatkowo zawierać, w przypadku wniosku:

1. na pobór wód: określenie wielkości przewidywanych poziomów poboru wody, opis techniczny

urządzeń służących do poboru wody, określenie rodzajów urządzeń rejestrujących

i pomiarowych, określenie zakresu i częstotliwości wykonywania analiz pobieranej wody;

2. na wprowadzanie ścieków do wód, ziemi lub do urządzeń kanalizacyjnych: schemat

technologiczny wykorzystywanych materiałów, surowców i paliw istotnych z punktu widzenia

wymagań ochrony środowiska, określenie wielkości zrzutu ścieków, określenie stanu i składu

ścieków lub minimalnego procentu redukcji zanieczyszczeń w ściekach lub - w przypadku

ścieków przemysłowych - dopuszczalnych ilości zanieczyszczeń oraz przewidywany sposób

23

i efekt ich oczyszczania, wyniki pomiarów ścieków (jeżeli było wymagane), opis instalacji

i urządzeń służących do gromadzenia, oczyszczania oraz odprowadzania ścieków, określenie

zakresu i częstotliwości wykonywania analiz odprowadzanych ścieków oraz wód

podziemnych lub wód powierzchniowych powyżej i poniżej miejsca zrzutu ścieków, opis

urządzeń służących do pomiaru oraz rejestracji ilości, stanu i składu odprowadzanych ścieków,

opis jakości wody w miejscu zamierzonego wprowadzania ścieków, informację o sposobie

zagospodarowania osadów ściekowych;

3. na rolnicze wykorzystanie ścieków: określenie ilości, składu i rodzaju ścieków, jednostkowych

dawek ścieków i okresów ich stosowania, powierzchni i charakterystyki gruntów

przeznaczonych do rolniczego wykorzystania ścieków.

Nie określono przy tym, czy elementy dodatkowe mają być zawarte w opisowej, czy graficznej

części operatu. Z ich charakterystyki wynika, że będą one elementami części opisowej.

Zapamiętaj:

Operat wodnoprawny jest najważniejszym dokumentem, który należy dołączyć do wniosku

o wydanie pozwolenia wodnoprawnego. Składa się z części opisowej i graficznej, a ich zawartość w

przypadkach przedsięwzięć polegających na poborze wód oraz na wprowadzaniu lub rolniczym

wykorzystaniu ścieków jest kwalifikowana. Organ właściwy do wydania pozwolenia

wodnoprawnego może odstąpić od niektórych wymagań dotyczących operatu, z wyłączeniem

wymagania dotyczącego opisu urządzenia wodnego.

5.2. Opis działalności w języku nietechnicznym

Tak, jak operat wodnoprawny służy szczegółowemu, technicznemu opisaniu zamierzonej

działalności, mającej być przedmiotem pozwolenia wodnoprawnego i przeznaczony jest dla organu

administracyjnego oraz pracujących na jego rzecz ekspertów, tak opis działalności sporządzany w języku

nietechnicznym, jest uogólnionym odpowiednikiem operatu, przeznaczonym dla osób nieposiadających

wiedzy specjalistycznej, a mających interes prawny w uzyskaniu informacji o przewidywanych skutkach

realizacji przedsięwzięcia. Osobami tymi są, np. właściciele gruntów w zasięgu działania zakładu, który

ubiega się o uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego.

24

Zapamiętaj:

Wymóg dostarczenia razem z wnioskiem o wydanie pozwolenia wodnoprawnego opisu działalności

w języku nietechnicznym stanowi gwarancję możliwości realizacji w postępowaniu

administracyjnym praw stron niedysponujących wiedzą ekspercką.

5.3. Projekt instrukcji gospodarowania wodą

Instrukcja gospodarowania wodą, jak wskazano wyżej, dotyczy tylko pozwoleń wodnoprawnych

na piętrzenie wód powierzchniowych lub na zależne od siebie korzystanie z wód przez kilka zakładów

i w zasadzie tylko dla takich przedsięwzięć wymagane jest złożenie jej projektu wraz z wnioskiem

o wydanie pozwolenia. Projekt powinien zawierać opis sposobu gospodarowania wodą i zaspokojenia

potrzeb wszystkich użytkowników odnoszących korzyści z urządzenia wodnego, którego ma dotyczyć

instrukcja, a z chwilą wydania decyzji – pozwolenia wodnoprawnego – instrukcja podlega w niej

zatwierdzeniu i zostaje doręczona właściwemu dyrektorowi regionalnego zarządu gospodarki wodnej,

właścicielowi wody oraz zakładom, których ta instrukcja dotyczy. Szczegółowe zasady dotyczące formy

i treści instrukcji gospodarowania wodą określa wydane na podstawie delegacji art. 132 ust. 10 prawa

wodnego – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu instrukcji

gospodarowania wodą (Dz.U. Nr 150, poz. 1087). Zgodnie z powołanym rozporządzeniem, również

instrukcję należy sporządzić zarówno w formie opisowej, jak i graficznej. Szczegółowy zakres informacji

podlegających zamieszczeniu w dokumencie, zależny jest od rodzaju obiektu objętego inwestycją, przy

czym dane zawarte w instrukcji opracowuje się w dwóch wariantach: dla normalnych warunków

użytkowania i dla warunków użytkowania w okresie powodzi.

Zgodnie z treścią art. 133 ust. 1 prawa wodnego, w przypadku naruszenia interesów osób trzecich

lub zmiany sposobu użytkowania wód w regionie wodnym organ właściwy do wydania pozwolenia

wodnoprawnego, w drodze decyzji, może nałożyć na zakład posiadający pozwolenie, m. in. obowiązek

opracowania lub aktualizowania instrukcji gospodarowania wodą, co stanowi wyjątek od zasady, że

instrukcję opracowuje się tylko dla przedsięwzięć, dla których dopiero ma być wydane pozwolenie

wodnoprawne.

25

Zapamiętaj:

Projekt instrukcji gospodarowania wodą, zatwierdzany w pozwoleniu wodnoprawnym, dotyczy

pozwoleń na piętrzenie wód powierzchniowych lub na zależne od siebie korzystanie z wód przez

kilka zakładów. Celem instrukcji jest opisanie sposobu gospodarowania wodą i wskazanie sposobu

zaspokojenia potrzeb wszystkich użytkowników odnoszących korzyści z urządzenia wodnego.

6. Cechy szczególne postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego

Zasadnicze unormowania dotyczące przebiegu postępowania administracyjnego o wydanie

pozwolenia wodnoprawnego, zawarte są w KPA. W szczególności prawo wodne nie przewiduje

odrębnych terminów załatwienia spraw, w związku z czym, zgodnie z przepisem art. 35 KPA, wniosek

o wydanie pozwolenia wodnoprawnego powinien zostać załatwiony w terminie miesiąca, a jeśli sprawa

jest szczególnie skomplikowania – w terminie dwóch miesięcy od jego wniesienia. Do tych terminów nie

wlicza się jednak czasu przeznaczonego na zajęcie stanowiska przez inne organy, a także opóźnień

niewynikłych z okoliczności zależnych od organu właściwego do wydania pozwolenia. Jeżeli wniosek

wymaga uzupełnienia, organ wzywa do dokonania tego w terminie 7 dni. W toku załatwiania sprawy

organ może wezwać różne osoby – nie tylko strony – do złożenia wyjaśnień lub zeznań, a także może

przeprowadzić rozprawę administracyjną. Jeśli wystąpią przesłanki określone w art. 97 i 98 KPA,

postępowanie administracyjne może zostać zawieszone. Również zasady odmowy wszczęcia

postępowania (art. 61a KPA), a także zasady postępowania związanego ze wzruszeniem decyzji (w trybie

instancyjnym, jak też decyzji ostatecznych), są określone w KPA.

Przepisy prawa wodnego zawierają też jednak szereg uregulowań szczegółowych, które

należy respektować w postępowaniu administracyjnym o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego.

Należą do nich:

1. brak możliwości wszczęcia postępowania z urzędu;

2. sposób zawiadomienia o czynnościach postępowania;

3. określenie podmiotów, którym przyznano status strony;

4. wyłączenia dotyczące uczestników postępowania;

5. określenie zasad pierwszeństwa w ubieganiu się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego;

6. określenie zasad zgodności z innymi aktami regulującymi stosunki wodne;

7. sprecyzowanie przesłanek odmowy wydania pozwolenia wodnoprawnego.

Niezależnie od tego prawo wodne określa również zasady ponoszenia kosztów związanych

26

z uzyskaniem pozwolenia wodnoprawnego (art. 20 i art. 131 ust. 5 prawa wodnego).

6.1. Brak możliwości wszczęcia postępowania z urzędu

Zgodnie z jednoznacznym zapisem art. 131 ust. 1 prawa wodnego, pozwolenie wodnoprawne

wydaje się na wniosek. Jest to przepis szczególny wobec art. 61 § 1 KPA, gdzie dopuszczono możliwość

wszczęcia postępowania administracyjnego na wniosek lub z urzędu. Natomiast przepisy prawa wodnego

nie wyłączają zastosowania art. 61 § 2 KPA, wobec czego, jeśli zachodzi szczególnie ważny interes

strony, to nawet postępowanie w sprawie wydania pozwolenia wodnoprawnego organ może wszcząć

z urzędu, pod warunkiem, że w toku postępowania (a więc do czasu wydania decyzji), uzyska zgodę

strony. W przypadku nieuzyskania takiej zgody postępowanie podlega umorzeniu.

Zapamiętaj:

Pozwolenie wodnoprawne wydaje się, co do zasady jedynie na wniosek strony.

6.2. Sposób zawiadomienia o czynnościach postępowania

Postępowania w sprawach o wydanie pozwolenia wodnoprawnego niejednokrotnie dotyczą spraw,

w których występuje znaczna liczba podmiotów, mających status stron postępowania zgodnie

z dyspozycją art. 28 KPA, a więc podmiotów, których interesu prawnego, albo obowiązku te sprawy

dotyczą. W związku z tym przepis art. 127 ust. 7a prawa wodnego, wypełniając delegację zawartą w art.

49 KPA, precyzuje, że jeżeli liczba stron postępowania w sprawie o wydanie pozwolenia wodnoprawnego

przekracza 20, to strony inne niż: wnioskodawca, właściciel wody, właściciel urządzeń wodnych oraz

uprawniony do rybactwa, są powiadamiane o decyzjach i innych czynnościach organu przez

obwieszczenie lub w inny zwyczajowo przyjęty w danej miejscowości sposób publicznego ogłaszania.

Dotyczy to wszystkich czynności, włącznie z zawiadomieniem o wszczęciu postępowania, o którym

mowa w art. 64 § 4 KPA. Nie zawsze jednak możliwe będzie określenie z góry wszystkich podmiotów,

które powinny być w danej sprawie stronami, dlatego przepis art. 127 ust. 6 prawa wodnego nakazuje

każdorazowo informację o wszczęciu postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego podawać do

publicznej wiadomości.

27

Zapamiętaj:

Jeżeli liczba stron postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego przekracza 20, strony

niezainteresowane bezpośrednio osobistym udziałem w postępowaniu, powiadamia się przez

obwieszczenie lub inną zwyczajowo przyjętą metodą publicznego ogłaszania. Informacj ę

o wszczęciu postępowania zawsze podaje się do publicznej wiadomości.

6.3. Strony w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego

Jak już wspomniano, stroną w postępowaniu administracyjnym jest każdy podmiot, który spełnia

przesłanki określone w art. 28 KPA. Prawo wodne, na użytek postępowania o wydanie pozwolenia

wodnoprawnego, precyzuje te podmioty w art. 127 ust. 7, wskazując na wnioskodawcę, właściciela wody

oraz kilka podmiotów, które mogą na skutek udzielenia pozwolenia znaleźć się w zasięgu skutków

korzystania z wód przez beneficjenta pozwolenia. Z wyjątkiem właściciela urządzeń kanalizacyjnych, do

których wprowadzane będą ścieki przemysłowe zawierające substancje szczególnie szkodliwe dla

środowiska wodnego oraz podmiotu władającego (właściciela, użytkownika, dzierżawcy itp.),

powierzchnią ziemi położoną w zasięgu oddziaływania przedsięwzięcia, są to te same podmioty, które

należy powiadamiać o wszczęciu i czynnościach postępowania indywidualnymi pismami, zamiast przez

ogłoszenie.

Prawa właścicielskie w stosunku do wód mogą wykonywać różne organy, jednostki

organizacyjne, osoby prawne lub fizyczne, bezpośrednio na mocy przepisu prawa, albo na mocy

porozumień, co regulują przepisy art. 11-13 prawa wodnego. Część z tych podmiotów będzie działać jako

tzw. statio fisci skarbu państwa, w stosunku do wódy morza terytorialnego, morskich wód wewnętrznych,

śródlądowych wód powierzchniowych płynących oraz wód podziemnych, które na mocy art. 10 ust. 1a

prawa wodnego stanowią własność Skarbu Państwa.

Zapamiętaj:

Stronami w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego są nie tylko wnioskodawca i

właściciel wody, ale również podmioty, które mogą na skutek udzielenia pozwolenia znaleźć się w

zasięgu skutków korzystania z wód.

6.4. Wyłączenia dotyczące uczestników postępowania

Wyłączenia określonych podmiotów z udziału w postępowaniu można podzielić na

bezwarunkowe i warunkowe.

28

W art. 127 ust. 8 prawa wodnego stwierdza się, że w postępowaniu o wydanie pozwolenia

wodnoprawnego nie stosuje się przepisów art. 31 KPA. Oznacza to, że w postępowaniu o wydanie

pozwolenia wodnoprawnego nie ma nawet fakultatywnej możliwości dopuszczenia do udziału organizacji

społecznej, aby występowała „na prawach strony”, w związku z czym organizacja społeczna nie ma

uprawnienia do wnoszenia o takie dopuszczenie, a organ prowadzący postępowanie o wydanie

pozwolenia wodnoprawnego nie będzie zawiadamiać organizacji społecznych, których statutowe cele

wiążą się z gospodarowaniem wodami o wszczęciu takiego postępowania, nawet, jeśli przemawiałby za

tym interes społeczny. Wyłączenie organizacji społecznych jest wyłączeniem bezwarunkowym.

Natomiast warunkowe wyłączenie przewiduje art. 127 ust. 7b prawa wodnego, albowiem na mocy

tego przepisu, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej, marszałek województwa albo starosta

podlega wyłączeniu od załatwienia sprawy, w której jest wnioskodawcą. Nie chodzi tu więc o wyłączenie

strony, czy podmiotu działającego na prawach strony, ale wyłączenie z możliwości prowadzenia sprawy

jako organ właściwy, organu, który pomimo istnienia właściwości, działałby jako „sędzia we własnej

sprawie”, z uwagi na fakt, że jednocześnie sam wnosi o wydanie pozwolenia wodnoprawnego. W takim

przypadku prowadzeniem sprawy zajmie się inny organ, wyznaczony, zgodnie z regułami określonymi

w art. 127 ust. 7c prawa wodnego.

Zapamiętaj:

W postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego nie mogą uczestniczyć organizacje

społeczne, a jeżeli z wnioskiem występuje organ administracyjny, który jest jednocześnie właściwy

do prowadzenia wydania pozwolenia, sprawę załatwia inny organ wskazany w ustawie.

6.5. Zasady pierwszeństwa

Zgodnie z ogólnym unormowaniem art. 62 KPA, w sprawach, w których prawa lub obowiązki

stron wynikają z tego samego stanu faktycznego oraz z tej samej podstawy prawnej i w których właściwy

jest ten sam organ administracji publicznej, można wszcząć i prowadzić jedno postępowanie dotyczące

więcej niż jednej strony. Prawo wodne potwierdza tę regułę, określając w art. 130, że na wspólne

korzystanie z wód przez kilka zakładów może być wydane jedno pozwolenie wodnoprawne. Jednakże

w sytuacjach, w których występuje konkurencja podmiotów ubiegających się o wydanie pozwolenia na

korzystanie z wód, a ich działalność wzajemnie się wyklucza, nie pozwalając na wydanie decyzji

wspólnej, prawo wodne określa w art. 123 ust. 1 i 1a, zasady pierwszeństwa w ubieganiu się o jego

uzyskanie.

W myśl powołanego przepisu, pierwszeństwo w uzyskaniu pozwolenia wodnoprawnego mają

29

zakłady, które będą pobierać wodę do spożycia dla ludności, następnie – zakłady, których korzystanie

z wód przyczyni się do zwiększenia retencji wód lub poprawy stosunków biologicznych w środowisku

wodnym, a w dalszej kolejności właściciele oraz posiadacze samoistni i zależni innych obiektów,

instalacji lub urządzeń infrastruktury krytycznej. Pojęcie infrastruktury krytycznej definiuje art. 3 pkt 2

ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. Nr 89, poz. 590, ze zm.), zgodnie

z którym należy przez to rozumieć systemy oraz wchodzące w ich skład powiązane ze sobą funkcjonalnie

obiekty, urządzenia, instalacje, usługi kluczowe dla bezpieczeństwa państwa i jego obywateli oraz służące

zapewnieniu sprawnego funkcjonowania organów administracji publicznej, a także instytucji

i przedsiębiorców.

Jeżeli jednym z zakładów ubiegających się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego jest właściciel

urządzenia wodnego koniecznego do realizacji tego pozwolenia, pierwszeństwo w uzyskaniu pozwolenia

przysługuje temu zakładowi, przy czym przepisy prawa wodnego dotyczące właścicieli stosuje się

odpowiednio do posiadaczy samoistnych oraz użytkowników wieczystych, a w przypadku eksploatacji

instalacji stosuje się do prowadzącego instalację w rozumieniu prawa ochrony środowiska (art. 9 ust. 2

pkt 3 prawa wodnego).

Zapamiętaj:

W ubieganiu się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego na korzystanie z wód, pierwszeństwo

mają w razie konfliktu interesów, podmioty świadczące usługi dla ludności, następnie podmioty,

których działalność wiąże się z poprawą stanu środowiska wodnego, po nich zaś podmioty

władające infrastruktur ą krytyczną.

6.6. Zasady zgodności

Zgodnie z art. 125 prawa wodnego, pozwolenie wodnoprawne, nie może naruszać:

1) ustaleń planu gospodarowania wodami na obszarze dorzecza, lub ustaleń warunków korzystania

z wód regionu wodnego lub warunków korzystania z wód zlewni,

– wyjątkiem są sytuacje, gdy zgodnie z prawem dopuszcza się nieosiągnięcie lub niepogorszenie dobrego

stanu ekologicznego wód powierzchniowych, jak również dobrego stanu wód podziemnych,

przewidziane w art. 38j prawa wodnego,

2) ustaleń miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, decyzji o ustaleniu lokalizacji

inwestycji celu publicznego oraz decyzji o warunkach zabudowy,

30

3) wymagań ochrony zdrowia ludzi, środowiska i dóbr kultury wpisanych do rejestru zabytków oraz

wynikających z odrębnych przepisów.

Oznacza to, że w toku postępowania o wydanie pozwolenia wodnoprawnego organ

administracyjny będzie musiał każdorazowo zbadać, czy wnioskowane przedsięwzięcie jest zgodne

z wymienionymi dokumentami i wymaganiami, co wiąże się z koniecznością przeprowadzenia dowodów

na te okoliczności, chyba, że będzie chodziło o fakty znane organowi z urzędu (art. 77 § 4 KPA). Jeśli

postępowanie wykaże brak omawianej zgodności, konieczne będzie wydanie decyzji odmownej (art. 126

pkt 1 prawa wodnego).

Zapamiętaj:

Aby można było wydać pozwolenie wodnoprawne, wniosek i dołączona do niego dokumentacja

muszą być zgodne nie tylko z wodnoprawnymi dokumentami planistycznymi, ale również

z dokumentami i warunkami określanymi przez przepisy odrębne, w tym przepisy budowlane,

ochrony środowiska i ochrony zdrowia oraz dóbr kultury.

6.7. Przesłanki odmowy wydania pozwolenia wodnoprawnego

Poza przesłankami formalnymi odmowy wydania pozwolenia wodnoprawnego, związanymi

z niespełnieniem wymogów określonych dla dokumentacji dołączanej do wniosku o wydanie pozwolenia,

w tym przesłanek zgodności, o których wspomniano wyżej, decyzja odmowna będzie wydana także, gdy

projektowany sposób korzystania z wody dla celów energetyki wodnej nie zapewni wykorzystania

potencjału hydroenergetycznego w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony (art. 126 pkt 2 prawa

wodnego). Jest to związane z koniecznością przestrzegania przez organ administracyjny podstawowej,

wyrażonej w art. 1 prawa wodnego zasady, zgodnie z którą zasoby wodne muszą być wykorzystywane

w sposób racjonalny, z wyłączeniem marnotrawstwa.

Zapamiętaj:

Niezależnie od spełnienia warunków formalnych we wniosku, pozwolenie wodnoprawne nie będzie

wydane, jeśli planowany w przedsięwzięciu sposób korzystania z wody dla celów energetyki

wodnej nie będzie w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony wykorzystywać potencjału

energetycznego wody w danej lokalizacji.

31

6.8. Koszty

W oczywisty sposób uzyskanie pozwolenia wodnoprawnego wiąże się z koniecznością

poniesienia kosztów, związanych tak z przygotowaniem przedsięwzięcia, czy inwestycji, jak i z samym

postępowaniem, zarówno na etapie postępowania związanego z pozwoleniem wodnoprawnym, jak też

w związku z koniecznością uzyskania ewentualnych innych decyzji, czy dokumentów, niezbędnych do

skompletowania pełnej dokumentacji dołączanej do wniosku. Także po uzyskaniu pozwolenia,

w pewnych sytuacjach konieczne będzie poniesienie kosztów – w tym administracyjnych.

Jeżeli grunt pokryty wodami, niezbędny do prowadzenia przedsięwzięcia wymagającego

uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, jest własnością Skarbu Państwa, organ reprezentujący Skarb

Państwa jest zobowiązany po wydaniu pozwolenia, oddać go posiadaczowi pozwolenia w użytkowanie

w drodze pisemnej umowy. Jednakże w takim przypadku – o ile użytkowania nie ustanawia się na rzecz

jednostki reprezentującej administrację publiczną – ustanowiona zostanie opłata roczna, w wysokości i na

warunkach określonych w art. 20 prawa wodnego. Na marginesie należy wskazać, że zakres przypadków,

omawianego oddania w użytkowanie jest szerszy, niż zakres przedsięwzięć wymagających pozwolenia

wodnoprawnego.

Należy pamiętać, że organ wydający pozwolenie wodnoprawne, nie bada, czy wnioskodawca

uzyskał prawa do nieruchomości lub urządzeń koniecznych do realizacji pozwolenia, dlatego konieczne

jest wcześniejsze uzyskanie takich praw, gdyż zgodnie z art. 123 ust. 3 prawa wodnego wnioskodawcy

nie przysługuje roszczenie o zwrot nakładów poniesionych w związku z otrzymaniem pozwolenia, jeśli

na skutek nieuzyskania wspomnianych praw do nieruchomości, czy urządzeń, realizacja przedsięwzięcia,

pomimo wydania pozwolenia okaże się niemożliwa.

Warto wspomnieć również o szczególnej sytuacji, gdy na wspólne korzystanie z wód przez kilka

zakładów wydawane jest jedno pozwolenie wodnoprawne (art. 130 prawa wodnego). W takim przypadku

we wniosku określa się zakład główny i to on utrzymuje urządzenia wodne służące do wspólnego

korzystania z wód, ale konieczne jest zawarcie umowy określającej sposób partycypacji wszystkich

zakładów w kosztach związanych z opłatami środowiskowymi oraz karami.

Zapamiętaj:

Jeżeli przedsięwzięcie objęte pozwoleniem wodnoprawnym ma być prowadzone na gruncie skarbu

państwa, grunt ten oddawany jest podmiotowi je prowadzącemu w użytkowanie za opłatą roczną.

32

7. Cechy szczególne pozwolenia wodnoprawnego jako decyzji

administracyjnej

Szczególne cechy pozwolenia wodnoprawnego w stosunku do decyzji administracyjnej

wydawanej w oparciu o KPA, można podzielić na podmiotowe, przedmiotowe i cechy związane

z trwałością decyzji.

7.1. Cechy podmiotowe pozwolenia wodnoprawnego

Z punktu widzenia podmiotu prowadzącego działalność w zakresie objętym obowiązkiem

uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, pozwolenia można podzielić na takie, które są związane

z podmiotem prowadzącym działalność i takie, które są związane jedynie z zakładem, jaki ten podmiot

prowadzi.

Ogólna zasada, że decyzja administracyjna odnosi się do strony, a więc podmiotu wykonującego

przedsięwzięcie z nią związane, obowiązuje w przypadku pozwoleń wodnoprawnych dotyczących

eksploatacji urządzeń wodnych, w prawie ochrony środowiska nazywanych instalacjami. W takim

przypadku, zgodnie z art. 134 ust. 2 prawa wodnego, jeśli dojdzie do przejścia zakładu eksploatującego

takie instalacje na inny podmiot, to następca prawny musi wszcząć postępowanie o przeniesienie na niego

decyzją praw i obowiązków określonych w pierwotnym pozwoleniu wodnoprawnym. Zasadę tę rozszerza

przepis art. 139 ust. 5 prawa wodnego, dla sytuacji związanych z wygaśnięciem lub cofnięciem

pozwolenia wodnoprawnego, ograniczając prawo własności. Zgodnie bowiem z ogólnym reżimem,

ustanowionym w art. 48 KC, budynki i inne urządzenia trwale związane z gruntem stanowią części

składowe nieruchomości, więc dzielą jej losy prawne, tymczasem w przypadku urządzeń wodnych, o ile

w terminie 6 miesięcy od dnia, kiedy pozwolenie wodnoprawne wygasło lub zostało cofnięte, właściciel

urządzeń nie rozporządzi swoim prawem własności do nich, organ administracji jest uprawniony do

wydania decyzji administracyjnej rodzącej skutki w sferze prawa rzeczowego, poprzez przeniesienie

własności urządzeń na właściciela wody, i to bez odszkodowania. Należy jednak zaznaczyć, że jest to

możliwe jedynie w przypadku, gdy dalsze użytkowanie urządzeń wodnych jest niezbędne do

kształtowania zasobów wodnych i nie narusza praw właściciela do samego gruntu (w tym gruntu

pokrytego stawem).

Natomiast w pozostałych przypadkach, zgodnie z brzmieniem art. 134 ust. 1 prawa wodnego,

pozwolenie wodnoprawne ma charakter rzeczowy, co oznacza, że nie jest ono związane z podmiotem

prowadzącym zakład, lecz z samym zakładem, ponieważ następca prawny przejmujący zakład,

33

w związku z działalnością którego wydane zostało pozwolenie, wstępuje w prawa i obowiązki z tego

pozwolenia wypływające, bez konieczności wydawania odrębnej decyzji. Zakład w tym wariancie

traktowany jest jako część przedsiębiorstwa w znaczeniu przedmiotowym, zdefiniowanego w art. 551 KC,

a więc, jako zorganizowany zespół składników niematerialnych i materialnych przeznaczony do

prowadzenia działalności gospodarczej, obejmujący także koncesje, licencje i zezwolenia. Warto wszakże

pamiętać, że takie wstąpienie w prawa będzie się ograniczać wyłącznie do uprawnień, jakie wynikają

z samego pozwolenia wodnoprawnego, to zaś nie rodzi praw do nieruchomości i urządzeń wodnych

koniecznych do realizacji pozwolenia oraz nie narusza prawa własności i uprawnień osób trzecich

przysługujących wobec tych nieruchomości i urządzeń (art. 123 ust. 2 prawa wodnego).

Zapamiętaj:

Pozwolenie wodnoprawne ma charakter rzeczowy, co oznacza, że następca prawny przejmujący

zakład, w związku z działalnością którego wydane zostało pozwolenie, wstępuje w prawa

i obowiązki z tego pozwolenia wypływające, bez konieczności wydawania odrębnej decyzji.

7.2. Cechy przedmiotowe pozwolenia wodnoprawnego

Jak stwierdza art. 128 ust. 1 prawa wodnego, w pozwoleniu wodnoprawnym ustala się cel i zakres

korzystania z wód, warunki wykonywania uprawnienia oraz obowiązki niezbędne ze względu na ochronę

zasobów środowiska, interesów ludności i gospodarki. Wymieniony przepis precyzuje następnie otwartą

listę wspomnianych warunków, poprzez podanie 18 najistotniejszych spośród obligatoryjnie

podlegających uwzględnieniu w decyzji (oczywiście należy mieć także na względzie sam szczegółowy

przedmiot decyzji, a więc rodzaj działalności, której ona dotyczy). Natomiast w ust. 2 omawianego

przepisu wskazano dodatkowe warunki, jakie winno zawierać pozwolenie wodnoprawne, jeśli zajdą

wskazane normatywnie konkretne okoliczności, albo potrzeba wynikająca z celów gospodarowania

wodami.

Elementy obligatoryjne pozwolenia wodnoprawnego dotyczą uwzględnienia informacji o skali

przedsięwzięcia, sposobie gospodarowania wodą, ograniczeniach i zakazach, kwestiach odprowadzania

ścieków, charakterystyce urządzeń wodnych, obowiązkach wobec podmiotów trzecich, sposobie

i zakresie koniecznych działań mających na celu ochronę środowiska, zakresie dokonywanych

koniecznych pomiarów i urządzeniach do tego wykorzystywanych, a także o procedurach awaryjnych

i sanacyjnych. Dodatkowo art. 128 ust. 3 prawa wodnego precyzuje, że zatwierdzeniu w pozwoleniu

wodnoprawnym podlega instrukcja gospodarowania wodą, staje się więc ona elementem decyzji.

34

W zakresie warunków dodatkowych, wymieniono zamkniętą listę obowiązków, wraz ze

wskazaniem okoliczności, kiedy te obowiązki powinny być zawarte w pozwoleniu. Przy tym, wszystkie

obowiązki z tej listy nakłada się „w razie potrzeby”, a niektóre z nich, do sformułowania w decyzji

wymagają dodatkowych przesłanek, co ilustruje poniższa tabela:

Lp. Rodzaj obowiązku Wyrażona w przepisie przesłanka dodatkowa:

1) Prowadzenie pomiarów jakości wód w związku ze zrzutem ścieków.

BRAK (występuje wyłącznie przesłanka ogólna: „w razie potrzeby”).

2) Wykonanie robót lub uczestniczenia w kosztach utrzymania urządzeń wodnych, proporcjonalnie do odnoszonych korzyści.

BRAK (należy jednak wskazać, że zaistnienie w tym przypadku potrzeby uwzględnienia takiego obowiązku będzie miało miejsce w przypadku, gdy pozwolenie wydane zostało wspólnie dla kilku zakładów).

3) Wykonanie robót lub uczestniczenia w kosztach utrzymania wód.

Wystąpienie wzrostu kosztów utrzymania wód w związku z realizacją pozwolenia wodnoprawnego.

4) Wykonanie prac dla odtworzenia retencji. Zmniejszenie retencji wód, spowodowane realizacją pozwolenia wodnoprawnego.

5) Podjęcie działań lub pokrycie kosztów zarybiania. Zmniejszenie populacji lub utrudnienie migracji ryb na skutek realizacji pozwolenia wodnoprawnego.

Prawo wodne przewiduje również możliwość określenia w pozwoleniu wodnoprawnym

dodatkowych warunków w zakresie wprowadzania do wód lub do ziemi ścieków, w tym bytowych lub

komunalnych, co zostało uregulowane w art. 41 ust. 4-6 tej ustawy.

Zapamiętaj:

Elementy obligatoryjne pozwolenia wodnoprawnego dotyczą: skali przedsięwzięcia, sposobu

gospodarowania wodą, ograniczeń i zakazów, odprowadzania ścieków, charakterystyki urządzeń

wodnych, obowiązków wobec podmiotów trzecich, sposobu i zakresu działań koniecznych w celu

ochrony środowiska, koniecznych pomiarów i urządzeń pomiarowych, a także o procedur

awaryjnych i sanacyjnych.

7.3. Cechy związane z trwałością decyzji

Niezależnie od okoliczności, że pozwolenie wodnoprawne może być modyfikowane (uchylone,

ograniczone), albo wygasnąć zależnie od wystąpienia wskazanych w ustawie przesłanek (zdarzeń),

konieczne jest wskazanie, że nawet bez wystąpienia takich przesłanek, każde pozwolenie wodnoprawne,

z wyjątkiem pozwoleń na wykonanie urządzeń wodnych, wydawane jest obligatoryjnie jedynie na czas

określony. W przypadku pozwolenia na wykonanie urządzeń wodnych organ ma fakultatywną możliwość

określenia terminu obowiązywania decyzji. Przepis art. 127 prawa wodnego precyzuje, na jaki czas

35

wydaje się pozwolenia, w zależności od ich przedmiotu, co ilustruje poniższa tabela.

Lp. Rodzaj pozwolenia (przedsięwzięcia): Okres ważności:

1) Szczególne korzystanie z wód do 20 lat

2) Wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi do 10 lat

3) Wprowadzanie do wód lub do urządzeń kanalizacyjnych, będących własnością innych podmiotów, ścieków przemysłowych zawierających substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego

do 4 lat

4) Wycinanie roślin z wód lub z brzegu oraz wydobywanie kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów z wód lub z obszarów szczególnego zagrożenia powodzią

do 5 lat

Zapamiętaj:

Każde pozwolenie wodnoprawne, z wyjątkiem pozwoleń na wykonanie urządzeń wodnych,

wydawane jest obligatoryjnie na czas określony, zależny od charakteru objętego nim

przedsięwzięcia.

8. Okoliczności wpływające na zmianę lub utrat ę mocy wydanego

pozwolenia wodnoprawnego

Pozwolenie wodnoprawne jest decyzją administracyjną i w związku z tym należy do niej stosować

przepisy KPA, jeśli brak w danym zakresie uregulowań szczególnych zawartych w prawie wodnym.

Zgodnie z regułami określonymi w KPA, decyzję nieostateczną można zaskarżyć przez wniesienie

odwołania. Jednak istnieje również szereg okoliczności, które pozwalają lub nakazują wzruszenie decyzji

ostatecznej, a więc, takiej, od której odwołanie już nie służy. Mowa tu o instytucjach: wznowienia

postępowania (art. 145-152 KPA), a także uchylenia, zmiany oraz stwierdzenia nieważności decyzji (art.

154-163 KPA).

Niezależnie od tego same przepisy prawa wodnego przewidują możliwość dokonywania zmian

w już wydanych i ostatecznych pozwoleniach wodnoprawnych, a także określają okoliczności, w których

te pozwolenia mogą utracić moc.

Wobec tego, wśród okoliczności, jakie mogą wpływać na konieczność zmiany (w tym

spowodowaną wadliwością prawną wydanej decyzji), lub utratę mocy wydanego pozwolenia

wodnoprawnego, można wyróżnić dwie główne grupy:

1. okoliczności powiązane z regułami ogólnych przepisów postępowania administracyjnego,

mające związek z wadliwością postępowania albo samej decyzji administracyjnej;

2. okoliczności wynikające bezpośrednio i wyłącznie z samych przepisów prawa wodnego,

dotyczące decyzji prawidłowo wydanych i niewadliwych.

36

Należy pamiętać, że zgodnie z art. 128 ust. 5 prawa wodnego, organ właściwy do wydania

pozwolenia wodnoprawnego jest zobowiązany przekazać do właściwego dyrektora regionalnego zarządu

gospodarki wodnej informację o pozwoleniu wodnoprawnym, które wygasło z mocy prawa, zostało

zmienione albo cofnięte, albo którego wygaśnięcie zostało stwierdzone w drodze decyzji.

8.1. Okoliczności powiązane z regułami ogólnych przepisów postępowania

administracyjnego

Wznowienie postępowania jest możliwe w przypadkach wskazanych w art. 145-145b KPA. Są to

przyczyny wynikające z wad związanych z nieprawidłowym lub niedopuszczalnym prawnie sposobem

zgromadzenia informacji, czy ustalenia faktów na ścieżce zmierzającej do wydania decyzji ostatecznej,

a także z zaistnieniem okoliczności negatywnie wpływających na obiektywizm, czy prawne podstawy jej

wydania.

Natomiast uchylenie, zmiana oraz stwierdzenie nieważności decyzji, najczęściej wynika

z okoliczności powiązanych z nieprawidłowym zastosowaniem prawa przy jej wydawaniu. Zmiana, albo

uchylenie decyzji ostatecznej może być dokonane przez organ, który ją wydał, w każdym czasie,

z zastrzeżeniem, że, jeżeli na mocy takiej decyzji strona nabyła prawo, to do wydania decyzji uchylającej,

albo zmieniającej wymagana jest zgoda strony. Stwierdzenie nieważności decyzji również następuje

w drodze decyzji, ale wydaje ją co do zasady organ wyższego stopnia w stosunku do organu, który wydał

decyzję podlegającą stwierdzeniu nieważności. Postępowanie można w takim przypadku wszcząć

zarówno na żądanie strony, jak i z urzędu. Przepis art. 156 § 1 KPA przewiduje 7 przypadków, kiedy

stwierdzenie nieważności decyzji jest obligatoryjne i powoduje obowiązek wstrzymania wykonania

decyzji. Należą do nich:

1. naruszenie przepisów o właściwości;

2. brak podstawy prawnej lub rażące naruszenie prawa;

3. rozstrzygnięcie tej samej sprawy inną, wcześniejszą decyzją ostateczną;

4. skierowanie decyzji do osoby niebędącej stroną w sprawie;

5. trwała niewykonalność decyzji w dniu jej wydania;

6. możliwość wywołania czynu zagrożonego karą w razie wykonania decyzji;

7. wada decyzji powodująca jej nieważność z mocy prawa.

W związku z tym warto zwrócić uwagę, że np. uzasadnione będzie stwierdzenie nieważności

pozwolenia wodnoprawnego, jeśli zostało ono wydane z naruszeniem okoliczności obligatoryjnie

uzasadniających odmowę jego wydania na podstawie art. 126 prawa wodnego.

37

Inną podstawą do wydania decyzji o stwierdzeniu nieważności pozwolenia wodnoprawnego

będzie, np. wada pozwolenia, polegającą na:

1. nieokreśleniu lub nieprawidłowym określeniu terminu jego ważności, tj. naruszenie art. 127

prawa wodnego;

2. naruszeniu określonych w art. 123 prawa wodnego reguł pierwszeństwa uprawnień do

ubiegania się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego w przypadku konkurencji ubiegania się

o nie kilku zakładów.

Zapamiętaj:

Wadliwe pozwolenie wodnoprawne może być wzruszone w trybie instancyjnym

i pozainstancyjnym, na zasadach określonych w KPA.

8.2. Okoliczności wynikające z prawa wodnego

Prawo wodne przewiduje również szereg przypadków uzasadniających zmianę lub utrat ę

mocy pozwolenia wodnoprawnego, albo unieruchomienie działalności zakładu korzystającego z

pozwolenia. niezwiązanych z wadliwością pierwotnie wydanej decyzji. Należą do nich:

1. możliwość zmiany pozwolenia wodnoprawnego w przypadku naruszenia interesów osób

trzecich lub zmiany sposobu użytkowania wód w regionie wodnym (art. 133 prawa wodnego);

2. przypadki wygaśnięcia pozwolenia wodnoprawnego z powodu upływu czasu, zrzeczenia

uprawnień lub nierozpoczęcia wykonywania działalności określonej w pozwoleniu (art. 135

prawa wodnego);

3. możliwość cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego bez odszkodowania, w przypadkach

wskazanych w art. 136 prawa wodnego;

4. możliwość cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego za odszkodowaniem, w przypadkach

wskazanych w art. 137 prawa wodnego;

5. możliwość wydania decyzji o unieruchomieniu zakładu lub jego części, do czasu usunięcia

zaniedbań.

W każdym, z wymienionych przypadków organ właściwy do wydania decyzji pierwotnej, może

wydać decyzję modyfikującą, zarówno na wniosek, jak i z urzędu. W sytuacjach uzasadniających

wydanie decyzji modyfikującej wystąpieniem negatywnych skutków, jakie ma wykonanie decyzji

pierwotnej dla środowiska, organ może każdorazowo nałożyć obowiązek usunięcia tych negatywnych

skutków, wskazując zakres i termin wykonania tego obowiązku (art. 138 prawa wodnego). Podobnie,

38

w decyzji stwierdzającej wygaśnięcie lub cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego można określić

obowiązki zakładu niezbędne do kształtowania zasobów wodnych, a w szczególności zobowiązać zakład

do usunięcia urządzeń wodnych i innych obiektów, które zostały wykonane lub były użytkowane na

podstawie tego pozwolenia (art. 139 ust. 1 prawa wodnego).

Dla zabezpieczenia specjalistycznej kontroli administracyjnej, art. 128 ust. 5 prawa wodnego

nakłada na organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego obowiązek przekazywania do

właściwego dyrektora regionalnego zarządu gospodarki wodnej informacji o pozwoleniu

wodnoprawnym, które wygasło z mocy prawa, zostało zmienione albo cofnięte, albo którego wygaśnięcie

zostało stwierdzone w drodze decyzji.

Należy jednak również wspomnieć, że ograniczenia obowiązywania pozwoleń wodnoprawnych

mogą być wprowadzone także w innym trybie, niż decyzją administracyjną. Zgodnie bowiem z art. 88q

i art. 88t prawa wodnego, w przypadku w przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej, z powodu

powodzi, albo suszy, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze aktu prawa

miejscowego, wprowadzić czasowe ograniczenia w korzystaniu z wód, w szczególności w zakresie

poboru wody lub wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi oraz zmiany sposobu gospodarowania

wodą w zbiornikach retencyjnych, co zawiesza wykonywanie uprawnień wynikających z pozwoleń

wodnoprawnych. Zakładom nie przysługuje w takich przypadkach odszkodowanie.

Ad 1. Okoliczności określone w art. 133 prawa wodnego

Organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego jest uprawniony do zmiany już

wydanego pozwolenia wodnoprawnego poprzez wydanie nowej decyzji, w której może zostać

ograniczony zakres korzystania z wód przez uprawnionego na mocy pierwotnej decyzji, lub też mogą

zostać zmodyfikowane podstawowe obowiązki nałożone na korzystającego z wód na mocy art. 128 ust. 1

prawa wodnego, a także może zostać nakazane zmodyfikowanie instrukcji korzystania z wód.

Modyfikacja nie dotyczy jedynie obowiązków dodatkowych, nakładanych „w razie potrzeby”, na mocy

art. 128 ust. 2 prawa wodnego. Wydanie decyzji zmieniającej jest jednak możliwe dopiero po nałożeniu

na zakład obowiązku wykonania niezbędnej ekspertyzy, albo obowiązku opracowania, bądź

zaktualizowania już obowiązującej instrukcji korzystania z wód. Nałożenie obowiązku nie odbywa się

w drodze decyzji administracyjnej, lecz jest czynnością materialno-techniczną. Dopiero wyniki

ekspertyzy, albo treść zaktualizowanej instrukcji korzystania z wód, stanowią podstawę do wydania

decyzji zmieniającej, przy czym, jeśli z ekspertyzy będzie wynikało, że konieczne jest opracowanie

instrukcji korzystania z wód, która nie stanowiła elementu pierwotnej decyzji, organ może zatwierdzić ją

w ramach decyzji zmieniającej.

Przesłanką do realizacji procedury określonej w art. 133 prawa wodnego jest wystąpienie stanu

39

naruszenia interesów osób trzecich, albo wystąpienie niekorzystnych zmian w sposobie użytkowania wód

w regionie wodnym.

Ad 2. Okoliczności określone w art. 135 prawa wodnego

Wygaśnięcie pozwolenia wodnoprawnego następuje w okolicznościach wskazanych w art. 135

prawa wodnego. W przypadku zaistnienia tych okoliczności decyzja traci ważność z mocy samego prawa,

tj. bez konieczności potwierdzania tego faktu jakimkolwiek odrębnym aktem. Tak więc pozwolenie

wodnoprawne wygasa, jeśli upłynął czas, na jaki zostało ono wydane, jak również w przypadku

zrzeczenia się uprawnień ustalonych w decyzji przez zakład, który był jej beneficjentem (w takim

przypadku zakład powinien skierować do organu właściwego do wydania pozwolenia pisemne

oświadczenie woli o zrzeczeniu), a wreszcie, w sytuacji, gdy zakład nie rozpoczął wykonywania urządzeń

wodnych w terminie 2 lat od dnia, w którym pozwolenie wodnoprawne stało się ostateczne, czyli, od

kiedy przestała od niego przysługiwać droga odwoławcza w trybie instancyjnym.

Ad 3. Okoliczności określone w art. 136 prawa wodnego

Sankcją za niewykonanie lub nienależyte wykonanie obowiązków określonych w pozwoleniu

wodnoprawnym jest możliwość cofnięcia lub ograniczenia tego pozwolenia bez odszkodowania. Może to

nastąpić w następujących przypadkach:

1. jeżeli zakład dopuszcza się działalności niezgodnej z warunkami określonymi

w pozwoleniu, w tym, jeśli zmienia cel i zakres korzystania z wód;

2. jeżeli nastąpiło nieprawidłowe (niezgodne z warunkami określonymi w decyzji) wykonanie

urządzeń wodnych, albo są one nienależycie utrzymywane;

3. jeżeli zakład nie realizuje obowiązków wobec innych podmiotów narażonych na szkody, albo

nie realizuje przedsięwzięć ograniczających negatywne oddziaływanie na środowisko,

ustalonych w pozwoleniu;

4. zakład nie korzysta z uprawnień określonych w pozwoleniu wodnoprawnym przez okres co

najmniej 2 lat (w tym nie rozpoczął działalności z innego powodu niż niewykonanie urządzeń

wodnych).

Należy jednak wskazać, że na mocy omawianego przepisu art. 136 prawa wodnego, ograniczenie

lub cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego bez prawa do odszkodowania, może nastąpić także z przyczyn

nieleżących po stronie beneficjenta pozwolenia (a więc nie jako sankcja). Wyliczono tu następujące

przesłanki:

1. naturalne zmniejszenie zasobów wód podziemnych;

2. zmiana rozporządzeń określających: warunki, jakie należy spełnić przy wprowadzaniu

ścieków do wód lub do ziemi, albo przy rolniczym wykorzystaniu ścieków, a także

40

dopuszczalne ilości wprowadzanych substancji;

3. ustalenie przez organ właściwy do wydania decyzji, na podstawie wyników monitoringu, że

ograniczenie lub cofnięcie pozwolenia wodnoprawnego jest konieczne dla osiągnięcia celów

środowiskowych określonych w dokumentach planistycznych i ramowych wyznaczających te

cele.

W ostatnim, z omawianych przypadków chodzi o to, aby działalność prowadzona na podstawie

udzielonych pozwoleń wodnoprawnych była na całej przestrzeni czasu, na jaki te pozwolenia zostały

wydane, zgodna z celami planowania w gospodarowaniu wodami, określonymi w art. 112 prawa

wodnego. Cele te nie są statyczne, lecz zakładają osiąganie w czasie poprawy w zakresie zjawisk

pożądanych, z jednoczesnym zmniejszeniem występowania zjawisk negatywnych, wobec czego może się

zdarzyć, że pozwolenie wodnoprawne wydane na dłuższy okres, zostanie uznane za wymagające

ograniczenia lub cofnięcia, nawet, gdy działalność z nim związana nie wywołała nominalnie pogorszenia

stanu wód.

We wszystkich przypadkach, w których na mocy art. 136 prawa wodnego możliwe jest dokonanie

ograniczenia lub cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego, stwierdzenie okoliczności uzasadniającej

podjęcie takiego kroku, uzależnione jest od wyników monitorowania faktycznej sytuacji w zestawieniu

z okresowym przeglądem treści wydanych pozwoleń. W przypadku pozwoleń na pobór wody lub

odprowadzanie ścieków, istnieje normatywny obowiązek dokonywania takich przeglądów przez organ nie

rzadziej, niż raz na 4 lata.

Ad 4. Okoliczności określone w art. 137 prawa wodnego

Przepis art. 137 ust. 1 prawa wodnego przewiduje, że, jeśli jest to uzasadnione interesem

społecznym, albo ważnymi względami gospodarczymi, pozwolenie wodnoprawne można cofnąć lub

ograniczyć za odszkodowaniem. Przy tym, jeśli przyczyną jest interes społeczny, odszkodowanie

przysługuje z budżetu organu wydającego decyzję, jednak w przypadku interesu gospodarczego, koszt

odszkodowania ponosi podmiot, który odniesie korzyści z cofnięcia, albo ograniczenia pozwolenia.

Ad 5. Okoliczności określone w art. 160 prawa wodnego

Jeśli beneficjent pozwolenia wodnoprawnego dopuszcza się zaniedbań w zakresie gospodarki

wodnej, w wyniku których może powstać stan zagrażający życiu lub zdrowiu ludzi albo zwierząt, bądź

środowisku, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, realizując funkcję kontrolną,

wzywa zakład do usunięcia tych zaniedbań, w określonym terminie, a jeśli termin ten upłynie

bezskutecznie, organ może wydać decyzję o unieruchomieniu zakładu lub jego części, do czasu usunięcia

zaniedbań. Podjęcie wstrzymanej działalności może nastąpić za zgodą organu, działającego

41

w porozumieniu z właściwym dyrektorem regionalnego zarządu gospodarki wodnej, po stwierdzeniu, że

usunięto zaniedbania. Organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego nie może stosować

opisanych środków jedynie w przypadkach, gdy zaniedbania dotyczą wprowadzania ścieków do wód lub

do ziemi.

Zapamiętaj:

Niewadliwe pozwolenie wodnoprawne może być zmienione lub uchylone w przypadku zmiany

warunków uzasadniających wydanie decyzji pierwotnej, nawet jeśli odpowiedzialności nie ponosi

beneficjent.

9. Organy właściwe w zakresie pozwoleń wodnoprawnych

Kompetencje do wydawania pozwoleń wodnoprawnych można podzielić na:

1) ogólne;

2) szczególne, te zaś na:

a) szczególne w ramach właściwości organów administracji samorządowej, a w tym:

• wynikające z rodzaju spraw (zarezerwowane dla organu wyższego stopnia w hierarchii

organów administracji publicznej);

• wynikające wyłączenia organu podstawowego w związku ze zbiegiem kompetencji;

b) szczególne ze względu na właściwość organów administracji państwowej niezespolonej.

Właściwość organów pierwszej instancji modyfikuje zasada wyłączenia, wynikająca z art. 127 ust.

7b i 7c prawa wodnego (omówiona wyżej w podrozdziale 6.4.), natomiast właściwość organów

odwoławczych uregulowana została w art. 4 prawa wodnego. Poniżej przedstawiono opis kompetencji

organów w zakresie właściwości do wydawania pozwoleń wodnoprawnych w pierwszej instancji.

9.1. Organy samorządowe właściwe na zasadach ogólnych

Zgodnie ze sformułowaną w art. 140 ust. 1 prawa wodnego zasadą ogólną, organem właściwym

do wydania pozwolenia wodnoprawnego jest starosta, wykonujący to zadanie jako zadanie z zakresu

administracji rządowej. Należy dodatkowo wspomnieć, że starosta będzie również organem ochrony

środowiska, właściwym do wydania decyzji, o których mowa w art. 378 ust. 1 prawa ochrony

42

środowiska, powiązanych z wydawaniem pozwoleń wodnoprawnych. Do decyzji tych zalicza się:

1. decyzje o dopuszczalnym poziomie hałasu (art. 115a ust. 1 prawa ochrony środowiska);

2. decyzje nakładające obowiązek pomiarów emisji (art. 149 ust. 1 i art. 150 prawa ochrony

środowiska);

3. sprzeciwy w formie decyzji, gdy emisja nie wymaga dokonywania pomiarów, ale może rodzić

ryzyko dla środowiska (art. 152 ust. 1 prawa ochrony środowiska);

4. decyzje o ustaleniu wymagań dla emisji, jeśli prowadzenie pomiarów nie jest wymagane (art.

154 ust. 1 prawa ochrony środowiska);

5. decyzje nakładające obowiązek prowadzenia pomiarów emisji, m. in. w portach (art. 178

prawa ochrony środowiska);

6. pozwolenia zintegrowane uwzględniające jako element treść pozwolenia wodnoprawnego,

wydawane przez starostę jako organ ochrony środowiska (art. 183 prawa ochrony

środowiska);

7. decyzje nakładające obowiązek przedłożenia przeglądu ekologicznego instalacji (art. 237

prawa ochrony środowiska);

8. decyzje o nałożeniu obowiązków sanacyjnych, gdy zakład negatywnie oddziałuje na

środowisko (art. 362 ust. 1-3 prawa ochrony środowiska).

Zapamiętaj:

Organem ogólnie właściwym w sprawach pozwoleń wodnoprawnych jest starosta.

9.2. Organy samorządowe właściwe ze względu na szczególny rodzaj spraw

Natomiast w przypadkach szczególnych, kwalifikowanych ze względu na zwiększone ryzyko

negatywnego oddziaływania na środowisko, albo w związku z zagrożeniem powodzią, a wymienionych

w art. 140 ust. 2 prawa wodnego, organem właściwym jest marszałek województwa. Do przypadków

tych należy wydanie pozwolenia wodnoprawnego:

1. jeżeli szczególne korzystanie z wód, wykonywanie urządzeń wodnych lub eksploatacja

instalacji bądź urządzeń wodnych, a także korzystanie z wód i wykonywanie urządzeń

wodnych w sztucznych zbiornikach wodnych usytuowanych na wodach płynących są

związane z przedsięwzięciami lub instalacjami mogącymi zawsze znacząco oddziaływać na

środowisko w rozumieniu ustawy z dnia 3 października 2008 r. o udostępnianiu informacji o

środowisku i jego ochronie, udziale społeczeństwa w ochronie środowiska oraz o ocenach

oddziaływania na środowisko (Dz.U. DzU. 2008 nr 199 poz. 1227); w tych przypadkach

43

marszałek województwa jest jednocześnie organem ochrony środowiska, w myśl przepisów

prawa ochrony środowiska;

2. na wykonanie budowli przeciwpowodziowych;

3. na przerzuty wody i wykonanie niezbędnych do tego urządzeń wodnych;

4. na wprowadzanie do wód powierzchniowych substancji hamujących rozwój glonów;

5. wydawanego w związku ze szczególną lokalizacją na obszarach bezpośredniego zagrożenia

powodzią (przypadki omówione w tytule 4.2. rozdziału 4 niniejszego skryptu);

6. na wydobywanie z wód powierzchniowych kamienia, żwiru, piasku oraz innych materiałów;

7. na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych zawierających

substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska, pochodzące z instalacji mogących zawsze

znacząco oddziaływać na środowisko.

Zapamiętaj:

W przypadkach szczególnych, kwalifikowanych ze względu na zwiększone ryzyko negatywnego

oddziaływania na środowisko, albo w związku z zagrożeniem powodzią, organem właściwym do

wydania pozwolenia wodnoprawnego jest marszałek województwa.

9.3. Organy samorządowe właściwe w związku ze zbiegiem kompetencji

Marszałek województwa jest również właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, jeśli

następuje chociażby częściowy zbieg jego kompetencji z kompetencją ogólną. W takich przypadkach,

które określone zostały w art. 140 ust. 2 pkt 5c-5d prawa wodnego, wyłączona zostaje kompetencja

starosty. Dotyczy to sytuacji, gdy:

1. wnioskodawca wnosi o wydanie pozwolenia na więcej, niż jedno przedsięwzięcie,

a przynajmniej dla jednego z nich byłby właściwy marszałek województwa, w oparciu o art.

140 ust 2 prawa wodnego;

2. pozwolenie wodnoprawne ma być wydane na wspólne korzystanie z wód przez kilka

zakładów (art. 130 prawa wodnego), a przynajmniej dla jednego z tych zakładów, organem

właściwym do wydania pozwolenia wodnoprawnego jest marszałek województwa.

44

Zapamiętaj:

W przypadku zbiegu kompetencji ogólnej i szczególnej organów samorządowych, właściwym do

wydania pozwolenia wodnoprawnego jest marszałek województwa.

9.4. Organy właściwe państwowej administracji niezespolonej

Zgodnie z art. 140 ust. 2a prawa wodnego dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej

wydaje pozwolenia wodnoprawne, w przypadku gdy szczególne korzystanie z wód lub wykonywanie

urządzeń wodnych, w całości lub w części, odbywa się na terenach zamkniętych w rozumieniu przepisów

prawa ochrony środowiska, a odrębne przepisy nie stanowią inaczej. Zgodnie z definicją zawartą w art. 3

pkt 40 prawa ochrony środowiska, pod pojęciem terenu zamkniętego rozumie się teren, a w szczególnych

przypadkach obiekt budowlany lub jego część, dostępny wyłącznie dla osób uprawnionych oraz

wyznaczony w sposób określony w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. - Prawo geodezyjne i kartograficzne

(Dz.U. z 2005 r. Nr 240, poz. 2027, ze zm.).

Zapamiętaj:

Organem właściwym dla pozwoleń wodnoprawnych dotyczących terenów zamkniętych jest

dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej.

9.5. Zasada trwałości właściwości

W art. 140 ust. 3 prawa wodnego wyrażona została reguła, zgodnie z którą organ właściwy do

wydawania pozwolenia wodnoprawnego jest właściwy w sprawach stwierdzenia wygaśnięcia, cofnięcia

lub ograniczenia tego pozwolenia, a także orzeczenia o przeniesieniu prawa własności urządzenia

wodnego na własność właściciela wody. Jest to podyktowane ekonomiką postępowania

administracyjnego. Organ, który wydał pozwolenie wodnoprawne, jest w posiadaniu akt sprawy i zna już

wszelkie okoliczności z nią związane, natomiast zmiana organu dla przeprowadzenia sprawy dotyczącej

modyfikacji lub ustania bytu prawnego pozwolenia wodnoprawnego powodowałaby każdorazowo

konieczność ponownego zapoznawania się z tymi okolicznościami.

45

Zapamiętaj:

Organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego jest również właściwy do wydania

decyzji modyfikujących.

10. Pozostałe decyzje wydawane na podstawie prawa wodnego

Przepisy prawa wodnego, poza pozwoleniem wodnoprawnym, przewidują wydawanie szeregu

innych decyzji administracyjnych. Część z nich wiąże się bezpośrednio z pozwoleniem wodnoprawnym,

co omówiono w poprzednich rozdziałach. Poniżej przedstawiony został przegląd głównych

okoliczności, w których wymagane jest wydanie decyzji przewidzianych prawem wodnym:

1. przejście gruntów pokrytych powierzchniowymi wodami płynącymi do zasobu, nieruchomości

skarbu państwa oraz ich wykreślenie z zasobu stwierdza, w drodze decyzji, na wniosek

podmiotu wykonującego prawa właścicielskie, właściwy starosta realizujący zadanie z zakresu

administracji rządowej (art. 14a ust. 2 prawa wodnego);

2. właściwy terenowy organ administracji morskiej, marszałek województwa, albo starosta

(zależnie od rodzaju wód), ustala w drodze decyzji linię brzegu dla cieków naturalnych, jezior

oraz innych naturalnych zbiorników wodnych, na wniosek podmiotu mającego w tym interes

prawny lub faktyczny (art. 15 prawa wodnego), – w tym przypadku warto zauważyć, że jeżeli

ustalenie linii brzegu jest konieczne w związku z wykonaniem urządzeń wodnych lub

kształtowaniem nowych koryt cieków naturalnych, postępowanie w sprawie ustalenia linii

brzegu przeprowadza się łącznie z postępowaniem w sprawie wydania pozwolenia

wodnoprawnego, a jednocześnie decyzja o ustaleniu linii brzegu może być wydana po

uzyskaniu przez zakład pozwolenia wodnoprawnego na wykonanie niecierpiących zwłoki

budowli regulacyjnych, przy czym w obu przypadkach właściwym do wydania decyzji

ustalającej będzie organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego;

3. rozgraniczenia gruntów, które były pokryte wodami przed wykonaniem urządzenia wodnego,

od pozostałych gruntów dokonuje, na wniosek właściciela wody lub właściciela gruntu

sąsiadującego, w drodze decyzji, właściwy starosta (art. 15a prawa wodnego);

4. organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, w drodze decyzji, dokonuje

podziału kosztów utrzymywania tworzących brzeg wody budowli lub murów niebędących

urządzeniami wodnymi, pomiędzy właścicieli, proporcjonalnie do odnoszonych przez nich

korzyści (art. 21 ust. 2 prawa wodnego); to samo dotyczy podziału kosztów utrzymywania

urządzeń wodnych (art. 64 ust. 1a i 1b prawa wodnego);

46

5. podobnie, w drodze decyzji, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego,

dokonuje podziału obciążeń z tytułu wzrostu kosztów utrzymania wód, do których przyczyniły

się zakłady, (art. 22 prawa wodnego);

6. dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić z zakazu

grodzenia nieruchomości przyległych do powierzchniowych wód publicznych w odległości

mniejszej niż 1,5 m od linii brzegu, a także zakazywania lub uniemożliwiania przechodzenia

przez ten obszar (art. 27 prawa wodnego);

7. wójt, burmistrz lub prezydent miasta w drodze decyzji, wyznacza części nieruchomości

umożliwiające dostęp do wody za odszkodowaniem (art. 28 prawa wodnego);

8. jeżeli spowodowane przez właściciela gruntu zmiany stanu wody na gruncie szkodliwie

wpływają na grunty sąsiednie, wójt, burmistrz lub prezydent miasta może, w drodze decyzji,

nakazać właścicielowi gruntu przywrócenie stanu poprzedniego lub wykonanie urządzeń

zapobiegających szkodom (art. 29 ust. 3 prawa wodnego); ten sam organ w drodze decyzji

zatwierdza ugodę pomiędzy właścicielami ustalającą zmiany stanu wody na gruntach (art. 30

prawa wodnego);

9. dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić od zakazu

wprowadzania do ziemi, w odległości mniejszej niż 1 kilometr od granic kąpielisk oraz plaż

publicznych nad wodami, ścieków innych niż dozwolone, jeżeli wystąpi istotna potrzeba

ekonomiczna lub społeczna, a zwolnienie nie spowoduje zagrożenia dla jakości wód (art. 39

ust. 3 prawa wodnego);

10. dyrektor regionalnego zarządu gospodarki wodnej może, w drodze decyzji, zwolnić od

zakazu, lokalizowania na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią nowych przedsięwzięć

mogących znacząco oddziaływać na środowisko, gromadzenia ścieków, odchodów

zwierzęcych, środków chemicznych, a także innych materiałów, które mogą zanieczyścić

wody, prowadzenia odzysku lub unieszkodliwiania odpadów, w tym w szczególności ich

składowania, określając warunki niezbędne dla ochrony jakości wód, jeżeli nie spowoduje to

zagrożenia dla jakości wód w przypadku wystąpienia powodzi (art. 40 ust. 3 prawa wodnego);

11. na wniosek i koszt właściciela ujęcia wody, w drodze decyzji, organ właściwy do wydania

pozwolenia wodnoprawnego ustanawia strefę ochronną obejmującą wyłącznie teren ochrony

bezpośredniej (art. 58 ust. 5 w zw. z art. 52 ust. 3 prawa wodnego);

12. na wniosek właściciela urządzenia, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego

może wydać decyzję o legalizacji urządzenia wodnego wykonanego bez wymaganego

pozwolenia wodnoprawnego, jeżeli lokalizacja tego urządzenia nie narusza przepisów

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym oraz zasady zrównoważonego rozwoju,

ustalając jednocześnie, w drodze postanowienia, wysokość opłaty legalizacyjnej, a jeśli

47

właściciel nie wystąpił ze stosownym wnioskiem, wymieniony organ w drodze decyzji

nakazuje likwidację urządzenia (art. 64a prawa wodnego);

13. w przypadku nienależytego utrzymywania urządzenia wodnego, organ właściwy do wydania

pozwolenia wodnoprawnego może, w drodze decyzji, nakazać przywrócenie poprzedniej

funkcji urządzenia wodnego lub likwidację szkód (art. 64b prawa wodnego);

14. organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego na regulację wód dokonuje,

w drodze decyzji ustalenia i podziału kosztów rozbudowy lub przebudowy przez zakład

urządzeń wodnych, ograniczenia lub cofnięcia pozwolenia wodnoprawnego posiadanego przez

inny zakład, jeżeli jest to niezbędne do wykonania regulacji wód (art. 68 prawa wodnego);

15. marszałek województwa wydaje decyzje dotyczące budowy urządzeń melioracji wodnych

i związanych z tym kosztów (art. 72 i 74b prawa wodnego);

16. organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego ustala, w drodze decyzji,

proporcjonalnie do odnoszonych korzyści przez właścicieli gruntu, szczegółowe zakresy

i terminy wykonywania obowiązku utrzymywania urządzeń melioracji wodnych

szczegółowych, jeśli obowiązku tego nie wykonują zainteresowani właściciele gruntów lub

spółki wodne (art. 77 prawa wodnego);

17. jeżeli nie utrudni to ochrony przed powodzią, dyrektor regionalnego zarządu gospodarki

wodnej może, w drodze decyzji, na obszarach szczególnego zagrożenia powodzią, zwolnić od

zakazów wykonywania robót oraz czynności utrudniających ochronę przed powodzią lub

zwiększających zagrożenie powodziowe, albo wskazać sposób zagospodarowania gruntów lub

nakazać usunięcie drzew lub krzewów (art. 88l prawa wodnego);

18. marszałek województwa może, w drodze decyzji, zwolnić od zakazów dotyczących wałów

przeciwpowodziowych, a starosta, w uzgodnieniu z regionalnym dyrektorem ochrony

środowiska – usunięcie z nich drzew lub krzewów (art. 88n ust. 3 i 7-8 prawa wodnego);

19. organ właściwy na podstawie art. 88o prawa wodnego może nakazać, w drodze decyzji,

przywrócenie stanu nieutrudniającego ochrony przed powodzią i niepowodującego

zanieczyszczenia wód, na koszt tego, kto wykonał roboty lub czynności, które wywołały stan

niepożądany;

20. w przypadku ostrzeżenia o nadejściu wezbrania powodziowego dyrektor regionalnego zarządu

gospodarki wodnej, w drodze decyzji z rygorem natychmiastowej wykonalności, może

nakazać zakładowi piętrzącemu wodę obniżenie piętrzenia wody lub opróżnienie zbiornika,

bez odszkodowania (art. 88p prawa wodnego);

21. starosta ustanawia w drodze decyzji strefę ochronną urządzeń pomiarowych służb

państwowych na wniosek właściwej służby, określając zakazy, nakazy, ograniczenia oraz

obszary, na których one obowiązują (art. 107 ust. 6 prawa wodnego);

48

22. starosta właściwy miejscowo dla siedziby spółki wodnej ma uprawnienia do wydawania

decyzji administracyjnych w ramach nadzoru nad działalnością spółek (Dział VII prawa

wodnego);

23. wreszcie, organ właściwy do wydania pozwolenia wodnoprawnego, a jeżeli szkoda nie jest

następstwem pozwolenia wodnoprawnego – właściwy marszałek województwa – na wniosek

poszkodowanego ustala w drodze decyzji wysokość odszkodowania tytułem naprawienia

szkód, o których mowa w prawie wodnym, za wyjątkiem szkód wynikłych z naturalnego

zalania, powodzi oraz suszy.

49

11. Podsumowanie

Na podstawie lektury niniejszego skryptu, warto zapamiętać, że prawo wodne w zakresie

procedury administracyjnej nie stanowi regulacji autonomicznej, dlatego poza wyraźnie wskazanymi

w tej ustawie wyjątkami (polegającymi na wyłączeniach lub dodaniu dodatkowych wymogów

formalnych), procedury związane z wydawaniem decyzji administracyjnych, realizowane są w oparciu

o KPA, ze szczególnym uwzględnieniem zasad ogólnych postępowania administracyjnego. Organ

administracyjny w postępowaniu o wydanie pozwolenia wodnoprawnego działa zgodnie z regułami

proceduralnymi określonymi w KPA, z różnicami wynikającymi jedynie z wyraźnego wskazania

w przepisach prawa wodnego.

Prawo wodne jest aktem kompleksowym, a ustanowione w nim instrumenty planowania,

administracyjno-prawnej reglamentacji, rejestracji, opłat i kontroli przedsięwzięć w zakresie korzystania

z wód, mają na celu umożliwienie prowadzenia racjonalnej gospodarki i ochrony zasobów wodnych dla

wszystkich użytkowników wód.

Wymaganie uzyskania pozwolenia wodnoprawnego wiąże się z potrzebą administracyjnej kontroli

przedsięwzięć, które z uwagi na swój charakter, rozmiar, czy oddziaływanie, mogą zagrażać życiu,

zdrowiu, albo mieniu lub innym uprawnionym interesom podmiotów trzecich, w związku z korzystaniem

z wód. Dlatego, np. na obszarach zagrożonych powodzią, możliwe jest uzyskanie pozwolenia

wodnoprawnego jedynie na wyraźnie wskazane w ustawie przedsięwzięcia, po uprzednim uzyskaniu

decyzji wstępnych o zwolnieniu od zakazów. Dlatego też wymagania dotyczące dokumentacji dołączonej

do wniosku o wydanie pozwolenia wodnoprawnego wykraczają poza ogólne unormowania KPA.

W szczególności odzwierciedlają to wymogi określone dla operatu wodnoprawnego i instrukcja

gospodarowania wodą. Również inne odmienności lub uszczegółowienia w stosunku do ogólnej

procedury administracyjnej, jak sposób zawiadamiania o czynnościach postępowania, zasady

pierwszeństwa w ubieganiu się o wydanie pozwolenia wodnoprawnego, zasady zgodności dokumentacji

wymaganej do wydania pozwolenia z przepisami i wymogami innych aktów prawnych, a także

ograniczenie czasu ważności większości pozwoleń wodnoprawnych, rzeczowy charakter pozwolenia

wodnoprawnego, czy wreszcie wskazanie rozbudowanej listy elementów, które obligatoryjnie należy

zawrzeć w pozwoleniu wodnoprawnym, mają na celu zapewnienie maksymalnej racjonalności,

przejrzystości i bezpieczeństwa w systemie gospodarowania wodami. Ten sam cel przyświeca zresztą

całemu systemowi administracyjnej reglamentacji i kontroli korzystania z wód.

Wszystko to powoduje jednak, że prawo wodne jest aktem bardzo rozbudowanym

i kazuistycznym, a posługiwanie się nim niejednokrotnie sprawia problemy zarówno podmiotom

realizującym przedsięwzięcia w zakresie korzystania z wód, jak i organom administracji.

50

12. Bibliografia

12.1. Akty prawne

1) Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jednolity:

Dz.U. z 2013 r., poz. 267);

2) Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93, ze zm.);

3) Ustawa z dnia 18 kwietnia 1985 r. o rybactwie śródlądowym (tekst jednolity: Dz.U. z 2009 r. Nr

189, poz. 1471, ze zm.);

4) Ustawia z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r., Nr 243, poz.

1623, ze zm.);

5) Ustawa z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2010 r. Nr 102, poz.

651, ze zm.)

6) Ustawa z dnia 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej (Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 857, ze

zm.);

7) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. o odpadach (tekst jednolity: Dz.U. z 2010 r. Nr 185, poz. 1243,

ze zm.),

8) Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity: Dz.U. z 2008 r.,

Nr 25, poz. 150, ze zm.);

9) Ustawa z dnia 7 czerwca 2001 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu

ścieków (tekst jednolity: Dz.U. z 2006 r. Nr 123, poz. 858, ze zm.);

10) Ustawa z dnia 18 lipca 2001 r. - Prawo wodne (tekst jednolity: Dz.U. z 2012 r., poz. 145, ze zm.);

11) Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80,

poz. 717, ze zm.);

12) Ustawa z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. Nr 92, poz. 880, ze zm.);

13) Ustawa z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz.U. Nr 89, poz. 590, ze zm.)

14) Ustawa z dnia 10 lipca 2007 r. o nawozach i nawożeniu (Dz.U. Nr 147, poz. 1033 ze zm.);

15) Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981, ze zm.);

16) Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 sierpnia 2006 r. w sprawie zakresu instrukcji

gospodarowania wodą (Dz.U. Nr 150, poz. 1087).

51

12.2. Publikacje

1) Łaszczyca G., Martysz C., Matan A. - „Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz. Tom

I i II” - Zakamycze, 2005;

2) Szubiakowski M., Wierzbowski M. (red.), Wiktorowska A. - „Postępowanie administracyjne –

ogólne, podatkowe i egzekucyjne” wyd. IV – C.H. Beck, 2000;

3) Janowicz Z. - „Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz” - PWN 1992;

4) Szachułowicz J. - „Prawo wodne. Komentarz” wyd. III – LexisNexis, 2007.

12.3. Publikacje internetowe

1) http://poradnik.ekoportal.pl/inny/SW_1.html

2) http://www.wodnoprawne.pl/pozwolenia.html

3) http://www.srodowisko.abc.com.pl/czytaj/-/artykul/pozwolenia-wodnoprawne-procedura-

uzyskania

4) http://ioze.pl/energetyka-wodna/uzyskanie-pozwolenia-wodnoprawnego

5) http://gruntiwoda.pl/nsa-wyjasnia-charakter-prawny-urzadzen-wodnych/

6) http://www.kzgw.gov.pl/Ramowa-Dyrektywa-Wodna-Plany-gospodarowania-wodami.html

7) http://www.gwppl.org/download/polityka.gosp.woda.pdf

8) http://www.pzits.not.pl/docs/ksiazki/Odra_2010/Gluchowska%20321-331.pdf

9) http://www.ekofirma.gov.pl/pl/21,41,66/2/pozwolenie-wodnoprawne-na-wprowadzanie-sciekow-

do-wod-lub-do-ziemi.asp