http://www.edu.info.pl

3

Spis treœci

Czas na Studia

10 kroków do zdanej matury 4Jak poradzić sobie ze stresem przed maturą? 8Maturzysta odpukuje w niemalowane 10Dieta na rozum 12Nie taka matura straszna 16E-learning 20Kalendarz maturzysty 25Studia przystosowane do potrzeb rynku pracy 27W to inwestuję 28Praca nad motywacją 30Jestem the best! 34Skończyć studia. A co dalej? 37Babskie i męskie kierunki 38Kierunki bez przyszłości? – A skąd! 42Student z paszportem w kieszeni 45Moda na gap year 48Wyciśnij studia jak cytrynę 52Języki obce nie są mi obce 55Siła przyjaźni 60Studia 50-40-20 lat temu 63

Drogi Maturzysto!

Wyjątkowo długa w tym roku zima wreszcie przeszła do historii. Robi się coraz cieplej, niebawem będzie zielono, zakwitną kasztany, a z nimi przyjdzie czas, o którym myślicie… – no właśnie, jak? Z ekscytacją, strachem, ciekawością, drżącym sercem?

Boicie się matury? Nawet jeśli tak, to postarajcie się, żeby ten strach był mobilizujący, a nie paraliżujący – mała trema może się nawet okazać potrzeb-na, ale naprawdę nie ma powodu wpa-dać w panikę. To normalne, że teraz to dla Was jedna wielka niewiadoma – ale przecież macie nas! Przed Wami kolejny numer CZASU NA STUDIA – a w nim wszystko o maturze i studiach, co może Wam spędzać sen z powiek. Mamy nadzieję, że artykuły, które dla Was przygotowaliśmy, okażą się inspiracją i posłużą Wam cenną radą.

Jesteśmy z Wami. Uwierzcie – matura naprawdę jest do zdania. Od nas dostaje-cie tradycyjnego kopniaka na szczęście. Trzymamy kciuki – i podczas egzaminów, i podczas sprawdzania list, czy dostaliście się na wymarzone studia. Powodzenia, drodzy Maturzyści!

Redakcja

Wydawnictwo TELBIT01-797 Warszawa ul. Powązkowska 13 btel. (22) 468 08 83, fax: (22) 468 88 65tel. kom. 500 275 212, 507 097 947Dział marketingu:e-mail: marketing@telbit.plDział handlowy:e-mail: handlowy@telbit.plwww.telbit.pl, edu.info.plwww.czasnastudia.eu

© Copyright by Wydawnictwo TELBIT, 2013. Wszelkie prawa zastrzeżone. Zarówno całość, jak też żadna część niniejszego wydawnictwa nie może być publikowana w jakiejkolwiek formie bez pisemnej zgody Wydawcy. Wy-dawnictwo nie ponosi odpowiedzialności za treść reklam.Wydawca: Wydawnictwo TELBIT

Redaktor Naczelna: Zofia Wereszczyńska-OłdakowskaReklama: Sebastian Kijuke-mail: reklama@telbit.pl ISSN 2299-6281

3

4

CZAS NA STUDIA

4

CZAS NA STUDIA

Krok 1. WYSTARTUJ

Cudów nie ma – bez nauki ani rusz. Czasem trudno zdecydować się na ten najważniejszy krok, ale gdy już przełamiesz opór, masz szansę się rozpędzić (zupełnie jak niemowlę, które uczy się chodzić). Nie warto jednak (w odróżnieniu od niemowlęcia) iśæ po omacku w przeświadczeniu, że jakoś to będzie. Podstawą jest dobre rozplanowanie na-uki, samodyscyplina oraz wiara w swój sukces! Jeśli dotąd nie zastanawiałeś

się, jaka pora dnia lub nocy sprzy-ja Twojej koncentracji, czy lepiej przyswajasz materiał w samotności czy w grupie albo jak często musisz robiæ powtórki – najwyższa pora to ustalić. Zaoszczędzisz dzięki temu sporo czasu i energii (wszystkie mądre „sowy” wiedzą, że regularne tortury naukowe o poranku nie mają sensu, bo dużo szybciej uczą się wieczo-rem – w odróżnieniu od rześkich od samego świtu „skowronków”). Jeśli mobilizuje Cię obecnośæ eksperta lub rywala, powinieneś zainwestowaæ w korepetycje, zapisać się na kur-sy przygotowawcze organizowane przez wyższe uczelnie (niektóre są bezpłatne i, zdaniem wielu matu-rzystów, wiedza sama się na nich porządkuje), skorzystać z zajęć fakulta-tywnych w szkole lub organizowanych w klasowym gronie spotkañ powtórko-wych. Wolisz uczyæ się w samotności?

Pomyśl o uzbrojeniu się w dodatkowe pomoce naukowe: repetytoria, te-sty, arkusze maturalne z ubiegłych lat – jak połkniesz bakcyla, może po jakimś czasie zaczniesz sięgaæ po nie odruchowo, jak po krzyżówki?...

M¹droœæ Wschodu g³osi, ¿e nawet najd³u¿sza droga zaczyna siê od pierwszego kroku. W maratonie maturalnych przygotowañ warto zrobiæ ich przynajmniej dziesiêæ. Najwa¿niejsze to nie dreptaæ w miejscu i ostatecznie siê nie potkn¹æ...

Tekst: Arleta Niciewicz

10 kroków do zdanej

matury

Cudów nie ma – bez na-uki ani rusz. Czasem trud-no zdecydowaæ siê na ten najwa¿niejszy krok, ale gdy ju¿ prze³amiesz opór, masz szansê siê rozpêdziæ.

Z kolei świadomośæ tego, jaki styl uczenia się najbardziej Ci odpowiada (wzrokowy, słuchowy, dotykowy czy ki-nestetyczny – w Internecie znajdziesz odpowiednie testy, które pomogą Ci to ustalić) przyda się nie tylko w trakcie przygotowañ do matury, ale przez cały okres studiów. A kiedy już zgromadzisz własny arsenał spraw-dzonych sposobów wkuwania, nie bój się czasem poeksperymentować – może okaże się, że na przykład mind mapping, czyli metoda kre-atywnego notowania wymyślona przez brytyjskich naukowców (opisano ją

5

CZAS NA STUDIACZAS NA STUDIA

w książce T. Buzana „Mapy myśli”) stanie się Twoją tajną bronią? Jedno jest pewne: bez względu na to, jak się uczysz, musisz zacząæ odpowiednio wcześnie. Pierwszy dzwonek lekcyjny w maturalnej klasie powinien być zarazem ostatnim w tej kwestii – przynajmniej teoretycznie...

Krok 2. WYGRAJ STARCIE NA STARCIE

Prawdopodobnie już od samego początku przygotowañ do matury – może nawet na samą myśl o tym potworze na „m” – będzie Ci towarzyszył wróg numer jeden, czyli stres. Przy odrobinie szczęścia w trakcie samych egzaminów pokaże swoje ludzkie oblicze i zamieni się na chwilę w „mobilizującą tremę”, która owszem, pozwoli Twojemu umysłowi działać sprawniej, a nawet wzmocni Ci głos (będziesz zatem sprawiał wrażenie pewnego siebie). Niestety, znacznie częściej stres powoduje kołatanie serca, drżenie rąk, suchośæ w ustach i nagłą pustkę w głowie, co akurat stanowi już bezpośrednie zagrożenie „zonkiem” na egzaminie (uczestnicy teletur-nieju IdŸ na ca³oœæ na pamiątkę porażki dostawali przy-najmniej kota w worku...). To jednak nic w porównaniu z długotrwałym stanem napięcia, na jaki narażasz się w trakcie kilkumiesięcznych przygotowañ do matury: ciągłe zmęczenie, kłopoty ze snem, bóle głowy – to pozornie „łagod-ne” objawy przewlekłego stresu, który może doprowadzić nawet do depresji! Dobra wiadomośæ jest taka, że da się z tym walczyæ, zła – nie jest to umiejętnośæ wrodzona. Wprowadzania się w stan przeciwny niż stres, czyli relaks, trzeba się po prostu nauczyć i uczynić to stałym punktem w harmonogramie dnia. Na szczęście jest to proste, przyjem-ne i bezpieczne – pod warunkiem, że nie idziemy na skróty i nie ładujemy w siebie „rozluŸniającej” chemii! Każdy z nas ma swoje sposoby na wyluzowanie: jedni tañczą, drudzy zażywają aromatycznych kąpieli, inni słuchają szumu fal na CD, jeszcze inni poddają się długotrwałym masażom. Prócz tego specjaliści od chilloutu zalecają prostą metodę, którą można stosowaæ praktycznie zawsze i wszędzie – kontrolę oddechu. Nawet jeśli nie zamierzasz zmieniaæ się w jogina, pamiętaj, że medytacje nad książkami szczególnie sprzyjają prostym ćwiczeniom relaksacyjnym (możesz wykonywać je w dowolnej chwili i pozycji, byle było Ci wygodnie, a kręgosłup nie trzeszczał). Przykładowa instrukcja: zawieś wzrok na przedmiocie z twojego otoczenia, na który często patrzysz (raczej lampka lub obraz niż zegarek na ręku). Następnie weŸ głęboki wdech, a po chwili zacznij powoli wypuszczać powietrze ustami. W tym czasie mów sobie w myślach, że jesteś rozluŸniony i zrelaksowany. Czynności powtarzaj.

Krok 3. ZRÓB SELEKCJÊ KIBICÓW

Nie ma sensu zgrywaæ twardziela – przygotowania do matury to jeden z cięższych etapów w życiu i wsparcie życzliwych osób na pewno się przyda. Zatem jak najbar-dziej pozwól sobie kibicować, ale pamiętaj, że w każdej chwili możesz wyprosić z trybun szczególnie uciążliwe jednostki. Do takich należy zaliczyć na przykład starszego brata raczącego cię dowcipasami typu: „Matura to pikuś... pan Pikuś!”. To oczywiście nie znaczy, że rodzinę należy

definitywnie od siebie odizolowaæ aż do dnia ogłoszenia wyników. Jeżeli masz pewnośæ, że rodzice są w stanie odegrać rolę komisji egzaminacyjnej, wykorzystaj to i zamiast przed lustrem, wygłoś prezentację maturalną z polskiego przed rodzicielskim audytorium – rodzaj tremy na pewno zagwarantują podobny! Jeśli dialog z nimi Ci niestraszny, zaryzykuj i poproś o konstruktywne (koniecz-nie to podkreśl!) uwagi na temat prezentacji albo pomoc w przepytaniu z większej partii materiału. Może to pozwoli przełamać rodzicielskie obawy przed niepedagogicznym skutkiem opowiedzenia kilku rozluŸniających anegdot z cza-sów własnej matury? Czyż nie byłoby cudownie usłyszeć od przemądrzałego tatusia, że na ustnym polskim nie domyślił się, czym jest podmiot domyślny? W gronie dopingujących nie może oczywiście zabraknąæ przyjaciół, którzy siłą wyciągną Cię w weekend do kina, dadzą bolesnego kuksañca, gdy zaczniesz mamrotać wzory z matmy podczas seansu, oraz cierpliwie wysłuchają biadolenia w stylu: „i tak nie zdam”. Uwaga – w tej ostatniej sytuacji prawidłowa reakcja

Mo¿e wyda Ci siê to szokuj¹ce, ale zdarza siê, ¿e do grona osób sprzyjaj¹cych maturzyœcie awan-suj¹ nauczyciele. Jeœli masz niejasne przeczucie, ¿e w Twoim otoczeniu znajduje siê taka niepo-spolita jednostka, skwapliwie to wykorzystaj i uderzaj do niej z wszelkimi pytaniami w¹tpliwoœciami dotycz¹cymi matury.

6

CZAS NA STUDIA

przyjacielska nie polega na ochoczym przyłączaniu się do lamentów ani po-takiwaniu: „Tak, tak, matura to sajgon, zwłaszcza dla Ciebie”. Chyba że jest to zabieg zamierzony, mający na celu opanowanie twojej histerii.

Krok 4. ZAUFAJ TRENEROWI

Może to szokujące, ale zdarza się, że do grona osób sprzyjających maturzyście awansują nauczyciele. Jeśli masz niejasne przeczucie, że w Twoim otoczeniu znajduje się taka niepospolita jednostka, skwapliwie to wykorzystaj i uderzaj do niej z wszel-kimi pytaniami i wątpliwościami dotyczącymi matury. Choć Twój su-rowy trener przepisowo będzie trąbił o niewyobrażalnym wręcz ogromie materiału i porażających statysty-kach, jeśli wykażesz się niezłomną determinacją, wystraszy się i za-cznie kombinować, jak Ci pomóc w osiągnięciu jak najlepszych wyni-ków. Wielu nauczycieli wbrew pozo-rom lubi współuczestniczyć w sukcesie swoich uczniów – nawet jeśli nikt tego nie docenia. Ty przynajmniej dosta-niesz gratulacje...

Krok 5. STOSUJ ZDROWY

coca-coli wyłącznie jako odrdzewiacza. Można na przykład zacząć oswajać się ze „studencką paszą” i zakupić zapas orze-chów do pogryzania zamiast chipsów (z umiarem, bo też są kaloryczne) – za-warty w nich potas poprawi Twoją pamięć i koncentrację, a witami-ny oraz beta-karoten przy okazji dobrze wpłyną na wygląd skóry. Dla ogólne-go wzmocnienia, zamiast faszerować się zestawami minerałów w kapsułkach, co jakiś czas przydŸwigaj sobie siatę owoców i warzyw. Wprawdzie przyswajalnośæ witamin naturalnych i syntetycznych jest taka sama, ale z tych schrupanych organizm zro-bi lepszy użytek (tylko nie próbuj oszukiwać, chrupiąc tabletki przed połknięciem!). Ci, którzy potrafią poprzestać na kilku kostkach (nie tabliczkach!) czekolady, powinni regularnie poprawiać sobie humor tym wzmagającym uwagę, „namagne-zowanym” specyfikiem. Jeśli chcesz się dodatkowo podręczyć w słusznej sprawie, koniecznie wypróbuj neuro-bik, czyli gimnastykę mózgu. Polega to w skrócie na pobudzaniu komórek nerwowych do tworzenia dodatkowych połączeñ dzięki zmianie schematów codziennych zachowañ – co jakiś czas poprzestawiaj więc przedmioty na biurku albo zacznij odbierać telefon inną ręką niż zwykle.

Uwaga! Teraz będzie o aktywności fizycznej, zatem maturzyści spor-t o w c y m o g ą w t y m m i e j s c u przeskoczyć od razu do „kroku szó-stego”. Pozostali muszą usłyszeæ po raz setny w życiu, że uprawia-nie sportu: a) znacząco wpływa na wygląd, zdrowie i charakter człowieka; b) stymuluje wydzielanie endorfin i se-rotoniny, czyli uszczęśliwia; c) sprzyja powstawaniu neuronów w obszarze mózgu związanym z pamięcią, zatem realnie wzmaga tempo przyswajania wiedzy. Jeśli w Twoim przekonaniu regularne uczęszczanie na basen prze-kracza możliwości przeciętnego nasto-latka, a na samą myśl o siatkówce pul-sują twe wątłe nadgarstki, poprzestañ na spacerach, ale za to codziennych i dłuższych niż pięciominutowe. Œwieże powietrze i praca mięśni orzeŸwiają

lepiej niż kolejna kawa czy napój energetyczny! I dobra wiadomośæ dla leniwców – skutecznie regeneruje też krótka drzemka...

Krok 6. CHROÑ BARWY KLUBOWE

Na czas nauki w domu zbuduj sobie twierdzę (jeśli jeszcze jej nie masz). Wystarczy jakiś blat, byle nie kuchenny (stół, biurko, szeroki parapet), który zawłaszczysz nie-podzielnie do samych egzaminów, oraz miejsce wokół na niezbędne przybory: książki, notatki, laptopa, kubek, zestaw długopisów, zdjęcie z imprezy, a nawet misia w stroju żaka . Chodzi o to, by „kącik do nauki” był oazą skupienia i osobistą biblioteką z maturalnymi skryptami (unikniesz takich niespodzianek, jak bałwan wy-malowany zamaszyście przez młodszą siostrę na pożyczonym od kolegi refera-cie). Możesz zawiesić tablicę korkową, a na niej kalendarz z zaznaczonymi ważnymi datami. Tylko uwaga na autosugestię – na dniu egzaminu nie rysuj raczej gilotyny, lepiej szampana (może byæ konkretnej marki). Pamiętaj, że otaczające Cię kolory też mają zna-czenie – żółty rozjaśnia umysł i sprzyja kreatywności, szary i błękit działają stymulująco na komórki mózgowe, nasycony niebieski ułatwia zasypianie, a zieleñ odpręża, pobudzając naturalne talenty. Koniecznie zamów sobie na urodziny czerwony kubek z fioletowym uchem. Może nie będzie piękny, ale w połączeniu ognistej barwy zwycięzców z wzmagającym poczucie własnej wartości fioletem kryje się wielki potencjał!

DOPING Jeśli przez blisko dwadzieścia lat

tak zwane zdrowe nawyki budziły Twój sprzeciw lub nawet pogardę, okres przygotowañ do matury to do-bry pretekst, by wyrobić sobie zdanie na ten temat na podstawie własnych doświadczeñ. Jeśli chodzi o dietę, wprowadzanie zmian na tym polu nie musi oznaczaæ konieczności oto-czenia najbliższego budynku z fast foodem taśmą policyjną ani używania

Jeœli przez blisko dwadzieœcia lat tak zwane zdrowe na-wyki budzi³y Twój sprzeciw lub nawet pogardê, okres przygotowañ do matury to do-bry pretekst, by wyrobiæ sobie zdanie na ten temat na pod-stawie w³asnych doœwiadczeñ.

7

CZAS NA STUDIACZAS NA STUDIA

Krok 7. WYBIERZ HYMN MARATONU

Z muzyką jest jak z powietrzem – na co dzieñ nie uświadamiasz sobie, jak wiele dla Ciebie znaczy. W miesiącach wypełnionych zakuwaniem, w okresie wzmożonej abstynencji od imprez zazwyczaj zaniedbujesz swój zmysł słuchu albo nie zważasz na to, kto w radiu pisz-czy. Tymczasem to niebezpieczna gra. Po pierwsze, muzyka silnie wpływa na nasz nastrój – jeśli postanowiłeś właśnie przez ten rok delektowaæ się mrokiem Pink Floydów, nie oczekuj, że będziesz co rano tryskał optymizmem. Po dru-gie, didżeje radiowi to podstępne bestie i nie zważając na to, co z tego wyniknie, mogą zaserwować listę przebojów absolutnie dla Ciebie zakazanych. Do maja należą do nich: Czwarte Liceum T.Love’u (a nuż obudzi się sentyment do „granatowego snu” i zachce Ci się jeszcze rok pobyć w znajomych murach), Wszystko siê mo¿e zdarzyæ Anity Lipnickiej (tytuł zakłada pewną dozę improwizacji na egza-minach oraz nasuwa przeświadczenie, że ich rezultat ma cha-rakter losowy), Matura Czerwonych Gitar (no comment ). W tej kwestii weŸ sprawy w swoje ręce i przygotuj sobie najlepszy muzyczny support – sam wiesz, co Ci doda mobilizującego powera. Zrób jeszcze jeden ważny gest: uzupełnij zapas stoperów do uszu, na wypadek gdyby nowy sąsiad okazał się śpiewakiem operowym...

Krok 8. PRZYSI¥D PRZED DROG¥

Niektórzy wierzą, że wyruszając w daleką podróż, należy na chwilę przysiąśæ przed wyjściem, żeby nie sprowokowaæ pecha. Każdy maturzysta wie, że droga do zdanej matury jest wręcz naszpikowana przesądami! Już od studniówki nie po-winno się obcinać włosów ani nawet golić brody (w przestrze-ganiu tego ostatniego przodują zwłaszcza dziewczyny ), bo w bujnej fryzurze kryje się mądrośæ (wszystko przez biblij-nego Samsona). Czerwone koronkowe majtki, noszone na studniówce, maturzystki powinny założyć na każdy egzamin – i to jakoś tak, by umożliwiæ kolegom zerknięcie na nie, bo, jak głosi przesąd, tylko wówczas dopisze im szczęście. Mężczyznom jest znacznie łatwiej w kwestii stroju – powo-dzenie przynosi po prostu ten sam garnitur, w którym hasali na balu studniówkowym. Bez względu na reprezentowaną płeć, w drodze na egzamin należy się dyskretnie rozglądać, by na widok kominiarza niezwłocznie chwycić się za guzik, a po ujrzeniu zakonnicy powiedzieæ „hello!” oku-larnikowi. Złośliwego czarnego kocura, który pa-raduje przed tobą w poprzek drogi, znokautujesz, plując trzy razy przez lewe ramię, a napotkaną drabinę musisz zręcznie ominąć. W przeddzieñ egzaminu błogi sen powinna zakłócaæ Ci wciśnięta p o d p o d u s z k ę g r u b a ś n a książka. A przed samą salą eg-zaminacyjną, zamiast śmiaæ się z bandy włochaczy w skarpetkach w słonie (trzeba sobie jakoś radziæ, odkąd wprowadzono zakaz wnosze-

nia maskotek-talizmanów...), wypnij się do obowiązkowego kopniaka z kolanka i w żadnym razie nie dziękuj za życzenia połamania długopisu!!!

Krok 9. ROZGRZEJ SIÊ PRZED FINA£EM

W przeddzieñ każdego egzaminu będzie Cię kusiło, by oddać się aktywnościom pozwalającym całkowicie zapomnieæ o czekającej cię nazajutrz walce. Niestety, najważniejsza randka w życiu lub całonocny finał na Play Station wy-czerpują emocjonalnie i fizycznie, co nie sprzyja kon-centracji, dlatego warto je przełożyć na inny termin. Przed egzaminem musisz się wyspaæ – nawet jeśli po zamknięciu oczu jak neony wyświetlają Ci się wkuwane niedawno angielskie czasowniki nieregularne, nie daj się sprowokowaæ i nie wstawaj! Kiedy naprawdę masz dośæ, sięgnij po jeden z babcinych sposobów na bezsennośæ i napij się gorącego mleka (waleriany lepiej nie, bo obudzisz się po wszystkim). Przed położeniem się do łóżka sprawdŸ też stan swojej egzaminacyjnej garderoby – może wyda Ci się to mało ważne do momentu, w którym odkryjesz, że rajstopy za sprawą twojego kota zmieniły się w kabaretki albo że jedyny w szafie krawat nosi ślady kąpieli w rosole. W dniu egzaminu po przebudzeniu poprzeciągaj się smacznie i poziewaj sobie (dotlenisz organizm), potem zjedz pożywne i lekkie śniadanie (możesz się inspirowaæ reklamami płatków śniadaniowych i jogurtów). BądŸ w szkole o odpo-wiedniej porze: na tyle wcześnie, by zrobiæ spokojnie dziesięæ głębokich oddechów przed wejściem na egzamin, i na tyle póŸno, by nie zestresował Cię widok galowo odzianych zombie snujących się bez celu po szkolnych korytarzach.

Krok 10. PEWNIE PRZEKROCZ METÊ

Nieważne, ile razy zbaczałeś z trasy – zawsze masz szansę na piękny finisz. O ile totalnie nie odpuściłeś sobie treningów i wcześniej nie podpadłeś sędziom niesportowym zachowaniem, możesz przekroczyć metę z najlepszym wynikiem! Staraj się utrzymaæ stan maksymalnej koncentracji aż do momentu wyjścia z sali egzaminacyjnej – nie pozwól, by euforia spowodo-wana pierwszymi poprawnymi odpowiedziami uderzyła Ci do głowy, odbierając zdolnośæ logicznego myślenia. Na egzaminach pisemnych, nawet gdybyś miał zostaæ ostatni na sali, nie oddawaj kartki przed czasem. W tym sporcie nie liczy się szybkośæ, ale strategia – nigdy nie wiesz, co i kiedy wpadnie Ci jeszcze do głowy. Pamiętaj, że tylko po przekroczeniu maturalnej mety masz szansę wskoczyć na wyższy level swojej edukacji. Zatem... szerokiej drogi i połamania nóg!

Niewa¿ne, ile razy zbacza³eœ z trasy – zawsze masz szansê na piêkny finisz. O ile totalnie nie odpuœci³eœ sobie treningów i wczeœniej nie podpad³eœ sêdziom niesportowym zachowa-niem, mo¿esz przekroczyæ metê z najlepszym wynikiem!

8

CZAS NA STUDIA

8

CZAS NA STUDIA

Jak poradzić sobieze stresem przed maturą?Jak się skupić, gdy nauka jest obciążona tak ogromnym ciśnieniem?Egzamin maturalny często nazy-

wany jest egzaminem dojrzałości, i nie bez powodu. Oczywiście ma on sprawdzać zakres wiedzy maturzysty, natomiast równie ważne są umiejęt-ności związane z opanowywaniem lęku. Stres może pomóc w osiągnię-ciu sukcesu, ale tylko wówczas, gdy działa na nas mobilizująco i gdy jego poziom jest dla nas optymalny. Kiedy poziom stresu zaczyna przewyższać nasze możliwości, ma już działanie destrukcyjnie. Wówczas zadania do wykonania mogą wydawać się nam zbyt trudne, nie do wykonania. To wprowadza nas w stan stałego zde-nerwowania. Dają nam o tym znać sygnały płynące z naszego ciała: poce-nie się, osłabienie, szybsze bicie serca, zaburzenia układu pokarmowego. W takiej sytuacji możemy mieć rów-

nież trudności z koncentracją. Pojawiają się problemy związa-ne z opanowywaniem emocji. Wówczas możemy nazbyt gwał-townie reagować na sytuacje lub poddawać się i ulegać stanom zwątpienia.

Kilka porad: Wybierz miejsce do nauki.

ZnajdŸ takie miejsce, gdzie można swobodnie rozłożyć materiały.

Wybrane miejsce musi być dobrze oświetlone oraz na bieżąco wietrzone.

Zastanów się, czy łatwiej jest Ci skoncentrować się w kom-pletnej ciszy, czy przy różnych odgłosach w tle.

Wybierz godziny nauki. Określ ten czas u siebie oraz ucz się systema-tycznie w tych godzinach.

Na czas nauki wyłącz telefon, tele-wizor, rozłącz się z Internetem.

Nie odkładaj całego materiału na póŸniej, postaraj się uczyæ syste-matycznie.

Zacznij swoją naukę od zrobienia listy rzeczy, których musisz się na-uczyæ. Podziel materiał na drobne zagadnienia i daj sobie dużo czasu na zapoznanie się z każdym z nich.

Pamiętajmy o robieniu dłuższych przerw, tak by twój mózg mógł odpocząć.

Ucz się jednego przedmiotu przez godzinę. Zrób sobie przerwę i zacznij się uczyæ czegoś innego. Dzięki zróżnicowaniu tematów unikniesz znudzenia i czas pracy się wydłuży.

9

CZAS NA STUDIA

9

CZAS NA STUDIA

Czytanie jest efektywnie wyłącznie wtedy, gdy zapamiętujemy przeczy-tane informacje. Przeczytaj częśæ materiału i go streśæ.

Jeśli nie rozumiesz materiału, poproś o pomoc kogoś kompetent-nego lub pomyśl o korepetycjach.

Nagradzaj się za wykonaną pracę. Zastanów się nad drobnymi przy-jemnościami w przerwach.

Co robić, gdy wciąż mamy wrażenie, że nie umiemy wystarczająco? Pozostały czas wykorzystajmy na

relaks. Może w tym pomóc spacer, wycieczka, zajęcie się hobby. Dużo świeżego powietrza, może jakiś sport. Uważajmy natomiast na pokusy związane z używkami lub lekami uspokajającymi. Nigdy nie wiadomo jak na nie zareaguje nasz organizm, zwłaszcza w silnym stresie. Taka de-cyzja może przyczynić się do naszej póŸniejszej niedyspozycji.

Jak radzić sobie z naciskami i oczekiwaniami najbliższych?„Rozczarujê rodziców lub bêdzie

wstyd przed znajomymi, gdy pójdzie mi s³abo.”

Zadbajmy o nasze otoczenie. Popro-śmy rodzinę o wyrozumiałośæ i odwie-szenie czasochłonnych obowiązków domowych. (Chociaż niektórym ma-turzystom, to właśnie one pozwalają oderwać się i zapomnieć o nauce.) Poprośmy o wsparcie i rozmowę oso-by najbliższe – rodzinę, przyjaciół. Unikajmy natomiast osób z naszego otoczenia, które mogą wzmagać w nas zwątpienie.

Jak się nie załamać, jeśli nam się nie powiedzie? Opracujmy plan B – co zrobię, jeśli

egzamin nie pójdzie po mojej myśli? Może to być słabszy wynik lub niezda-ny egzamin. Wybierzmy kilka opcji -

Jeœli nie rozumiesz materia³u, poproœ o pomoc kogoœ kompetentnego lub po-myœl o korepetycjach.

kierunków na studiach. Zastanówmy się, czy w razie porażki poczekamy rok i będziemy ponownie próbować. Czy może zdecydujemy się na kierunek „z drugiej” listy? Jeśli opracujemy plan awaryjny, być może wizja porażki nie będzie tak przerażająca. Jeśli uświa-domimy sobie (i nie tylko sobie – rów-nież rodzinie), że nie są to sytuacje bez wyjścia, presja będzie mniejsza.

Jak poradzić sobie ze stresem na samym egzaminie? Przed samym egzaminem starajmy

się wyspaæ i wstaæ na tyle wcześnie, by spokojnie się przygotowaæ. Kilka głębokich wdechów i dokładnie zapo-znajmy się z poleceniami i tematami. Bardzo nam zależy na pomyślnym zdaniu egzaminu. Natomiast nasz sukces jest uzależniony również, w jakimś stopniu, od szczęścia, od tego czy trafimy na tzw. "nasze te-maty”.

Krystyna Łuczakpedagog, licencjonowany trener Trenin-

gu Zastêpowania Agresji (ART)

10

CZAS NA STUDIA

10

CZAS NA STUDIA

Tekst: Anna ZasadzkaMatura zbli¿a siê wielkimi krokami, ka¿dy z Was z pewnoœci¹ przygotowuje siê do niej, jak mo¿e najlepiej. Nauka samodzielna, pod okiem korepetytora, kurs przygotowawczy – to wszystko ma Wam pomóc. Warto jednak pamiêtaæ o jeszcze jednej formie wsparcia – przestrzeganiu maturalnych przes¹dów. Œmiejcie siê, œmiejcie, ale wiedzy te¿ czasem nie zaszkodzi pomóc! Jesteœcie na tyle pewni siebie, ¿eby kusiæ los?

Przezorny zawsze ubezpieczony

Wielu z Was z pewnością pomyślało o zapewnieniu sobie szczęścia na długo przed egzaminem, zwłaszcza dziew-czyny. Te, które założyły koronkową czerwoną bieliznę na studniówkę teraz powinny wyciągnąć ją z szafy i włożyć

na każdy egzamin. O ile jednak w czasie studniówki nosiłyście majtki na lewą stronę, teraz musicie założyć je zgodnie z obowiązującymi normami ubierania się. Chłopakom czerwone koronkowe bokserki szczęścia raczej nie przyniosą, nie biegajcie więc po sklepach w poszu-

kiwaniu takowych. Dobra passa będzie sprzyjała natomiast temu, kto zobaczy takie majteczki u koleżanki (oby tylko nie stało się to Waszym głównym celem!). Panom natomiast dużo bardziej przy-dadzą się garnitury, w których wystąpili na imprezie studniówkowej. W tych samych powinni udać się na egzamin maturalny, a wtedy szanse na jego zali-czenie się zwiększają.

Ze studniówką związany jest jeszcze jeden przesąd, który może przynieśæ farta, zarówno chłopcom, jak i dziewczy-nom. Mianowicie, od czasu balu stud-niówkowego nie wolno Wam obcinaæ w³osów, dobrze te¿, aby panowie do matury siê nie golili. Wytłumaczenie tego przesądu znajdziecie w jednej z naj-starszych ksiąg – w Biblii. Tam to właśnie jest opisana historia Samsona, któremu niezwykłą siłę zapewniały długie włosy. Pamiętacie już, co się z nim stało, kiedy zdradliwa Dalila mu je obcięła?...

11

CZAS NA STUDIA

11

CZAS NA STUDIA

Zdob¹dŸ ten szczyt

Maturzyści z Tatr wierzą, ¿e w zdaniu egzaminu doj- rzałości pomo¿e im wdrapanie się na Giewont.

To ma pozwoliæ na osiągnięcie szczytu własnych mo¿liwości. Jeśli więc mieszkacie w jego pobli¿u lub chcecie przed maturą chwilę odpocząæ, warto pomyśleæ o zdobyciu któregoś z trzech szczytów tej góry (Wielki Giewont mierzy 1894 metrów n.p.m., Długi Giewont wznosi się na wysokości 1867 metrów n.p.m., Mały Giewont to ju¿ tylko 1728 metrów n.p.m.).

CKE maskotkom mówi NIE

Dawniej, jeszcze za czasów tak zwanej „starej ma- tury”, mo¿na było bez obaw zabraæ ze sobą

maskotkę na szczęście i wejśæ z nią spokojnie na ka¿dy egzamin. Mógł to byæ malutki pluszowy miś, czy słonik z porcelany (koniecznie z uniesioną do góry trąbą!). Od 2005 roku Centralna Komisja Edukacyjna w zarządzeniach dotyczących instrukcji maturalnych zabrania wnoszenia na salę egzaminacyjną wszelkiego rodzaju maskotek. I ten przepis mo¿ecie obejśæ – wy-starczy zabrać np. wisiorek ze s³onikiem lub cokolwiek innego przynoszącego Wam szczęście, byleby nie znalaz³o się na biurku.

zwólcie przebiec drogi czarnemu kotu, a jeśli zwierzak okaże się od Was szybszy i jednak złośliwie przebiegnie, koniecznie spluñcie trzy razy przez lewe ramię! W takim momencie pomóc Wam może kominiarz, więc gdybyście go przypad-kiem spotkali, złapcie się za jakikolwiek guzik i trzymajcie mocno, dopóki pan od czarnej roboty nie zniknie Wam z oczu. Trudniej może byæ, jeśli spotkacie zakonnicę (ta pani przynosi ponoć pecha, nie pytajcie dlaczego, tego nie wie nikt!) – wtedy musicie znaleŸæ osobę w okula-rach i się z nią przywitać. Najlepiej więc udać się na maturę w większym gronie, w którym znajdzie się choć jeden „oku-larnik”, tak na wszelki wypadek.

Życzenia nieszczęścia

Przed wejściem na salę egzaminacyjną dobrze zaopatrzyæ się w coś pożyczonego, najlepiej od osoby mądrzejszej lub bardzo bliskiej. Najczęściej jest to długopis, ołówek albo wieczne pióro, którym możecie rozwiązywać zadania i odpowiadać na pytania maturalne. Upew-nijcie się jednak, czy posiadają one czarny

wkład/tusz, zgodnie z obowiązującymi przepisami (nie pozwólcie, by te ogra-niczenia odebrały Wam szczęście!). Jeśli zachowacie je na wszystkie egzaminy, tym większa szansa na dobry wynik. W takich chwilach liczymy na wsparcie naszych kolegów i koleżanek. Jednak i tu-taj obowiązują pewne reguły. Maturzyście bowiem nie wolno życzyć sukcesu, powo-dzenia ani ogólnie szczęścia, ponieważ w ten sposób kusimy los. ¯yczenia po-wodzenia na maturze muszą być zatem przewrotne – należy życzyæ skręcenia kar-ku, złamania długopisu, a tuż przed prze-kroczeniem progu sali należy delikwenta lekko kopnąć „z kolanka”. Jakby tego było mało, maturzysta w żadnym wypadku nie może dziękować życzliwej mu osobie, bo wtedy cały efekt na nic! Nie przejmujcie się, że kogoś urazicie, w tych dniach z pewnością bliscy wiele Wam wybaczą.

!

!

W drodze

Nie znaczy to jednak, że nie trzeba uczyæ się do egzaminu. Oczywiście że trzeba! Kiedy? Ponoæ najlepiej wiedza wchodzi do głowy we śnie. Należy więc tuż przed pójściem do łóżka wsunąæ pod poduszkę potrzebne książki, aby rano obudzić się w pełni przygotowanym. Jak już się obudzicie, pamiętajcie, aby wstać z łóżka prawą nogą! Postawienie na podłodze najpierw lewej stopy nie wróży dobrego dnia, a tym bardziej zdanego egzaminu. Próg szkoły również trzeba przekroczyć, wysuwając do przodu prawe odnóże, natomiast pytania losujemy już lewą ręką.

W drodze na egzamin dojrzałości mu-sicie uważać na różne niebezpieczeñstwa, które zastawiło na Was złe licho. Nie przechodŸcie więc pod drabiną, nie po-

Ponoæ najlepiej wiedza wchodzi do g³owy we œnie. Nale¿y wiêc tu¿ przed pójœciem do ³ó¿ka wsun¹æ pod poduszkê potrzeb-ne ksi¹¿ki, aby rano obudziæ siê w pe³ni przygotowanym.

Maturzysta w ¿adnym wypadku nie mo¿e dziêkowaæ ¿yczliwej mu osobie, bo wtedy ca³y efekt na nic!

12

CZAS NA STUDIA

12

Dieta na rozum

CZAS NA STUDIA

Teoretycznie wszyscy wiedz¹, ¿e odpowiednio zbilansowane posi³ki maj¹ ogromny wp³yw na kondycjê i pracê naszego mózgu. Jednak w praktyce czêsto nie stosujemy siê do zasad zdrowego od¿ywiania. W okresie wzmo¿onego wysi³ku, jakim z pewnoœci¹ jest nauka i stres przedmaturalny, powinniœmy przywi¹zywaæ do tego szczególn¹ uwagê.

Dr n. med. Irena Bia³okoz-Kalinowska z Kliniki Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzieci i M³odzie¿y Uniwersytetu Me-dycznego w Bia³ymstoku podpowiada, w jaki sposób wspomóc dietą uczenie siê do matury.

Czy w krótkim czasie można dzięki odpowiedniej diecie zwiększyć wydajność naszego mózgu?

Oczywiście, ale dbanie o kondycję naszego mózgu i zdrowie całego orga-nizmu, nie może przebiegać zrywami. I choć stare porzekadło ludowe mówi, że „lepiej póŸno, niż wcale”, to z me-dycznego punktu widzenia korzyst-niejsze jest podejście „im wcześniej (wdrożymy zasady prawidłowego żywienia do naszej diety) , tym lepiej (dla naszego zdrowia)”.

Odpowiednia dieta to podstawowy warunek dobrego samopoczucia,

zdrowia fizycznego i psychicznego, odporności na stres. Matura stano-wi duże wyzwanie dla organizmu młodego człowieka. Jest to egzamin nie tylko sprawdzający wiedzę, ale również umiejętnośæ radzenia sobie z sytuacjami trudnymi, presją oto-czenia, nadmiernym obciążeniem nauką, niepokojem o przyszłośæ. W tym okresie szczególnie pożąda-na jest dobra koncentracja uwagi, umiejętnośæ szybkiego przyswajania wiedzy i niezawodna pamięæ – cechy efektywnej pracy mózgu.

Poprzez wprowadzenie do diety kilku prostych zasad prawidłowego żywienia można zapewnić optymal-ne warunki funkcjonowania mózgu. Przede wszystkim należy pamiętaæ o 5 regularnych posi³kach w ciągu całego dnia, zapewniających odpo-wiednie stężenie glukozy, niezbędne

do prawidłowej pracy mózgu. Dlatego nie można zapominać o śniada-niu, co jest najczęstszym błędem dietetycznym popełnianym przez młodzież. Brak śniadania przekła-da się na trudności w koncentracji i zapamiętywaniu, drażliwośæ i iryta-cję. Podobny wpływ na przyswajanie wiedzy mają długie przerwy między poszczególnymi posiłkami. Zalecane przerwy między posiłkami to maksy-malnie 4 godziny.

Posiłki nie powinny byæ zbyt obfi-te, aby uniknąć efektu przejedzenia, czego konsekwencją jest uczucie ociężałości i senności.

W komponowaniu składu posił-ków należy uwzględnić zalecenia z Piramidy Zdrowego Żywienia IŻŻ (Instytutu Żywienia i Żywności). Z diety maturzysty dbającego o dobrą kondycję swojego mózgu zdecydo-

13

CZAS NA STUDIA

13

CZAS NA STUDIA

wanie powinny zniknąć posiłki typu fast-food i junk -food, słodycze (żelki, batony, cukierki, ciasteczka), chipsy, napoje słodzone, gazowane, produkty wysoko przetworzone, z konserwanta-mi. W dokonaniu dobrego wyboru pomóc mo¿e prosta rada, aby unikaæ produktów zawierających na etykie-cie wiêcej ni¿ 5 sk³adników.

Na co powinni zwracać uwagę maturzyści: jakie produkty są niezbędne podczas wzmożone-go wysiłku?

W codziennej diecie maturzysty nie może zabraknąć produktów zbo-¿owych pe³noziarnistych, ró¿nego rodzaju kasz: gryczanej, jaglanej, jęczmiennej, świeżych warzyw (m.in. papryki, cebuli, selera naciowego, kapusty, brokułów, marchwi, sałaty, cykorii) i owoców (jabłek, manda-rynek, pomarañczy, grejpfrutów, bananów, owoców jagodowych) oraz Ÿródeł dobrej jakości białka w nisko-t³uszczowych produktach nabia³o-wych (jogurty naturalne, twarożki, sery), jajach, roślinach strączkowych (soi, fasoli), mięsie ryb morskich i drobiowym.

Godną polecenia na drugie śniadanie lub podwieczorek jest tzw. mieszanka studencka składająca się z orzechów (laskowych, włoskich, ziemnych – ale nie solonych) migdałów, rodzynek, pestek dyni i słonecznika, suszonych moreli. Garśæ takiej przekąski dostar-cza koniecznych do funkcjonowania mózgu składników: magnezu, cynku, potasu, niezbędnych wielonienasyco-nych kwasów tłuszczowych (NNKT), witamin z grupy B. Bogate w wit E. kiełki pszeniczne warto dodać do su-rówek lub kanapek. Należy również pamiętać o odpowiednim nawadnia-niu organizmu. Zalecane jest przede wszystkim picie wody mineralnej lub dobrej jakości wody Ÿródlanej i w zależności od upodobañ herbat ziołowych. Kakao (bez cukru) jest również dobrym sposobem na wzbo-gacenie diety o dodatkowe Ÿródło ma-gnezu. Podobnie jak gorzka czekolada o zawartości przynajmniej 70% ka-kao.

Wystrzegaæ siê nale¿y picia moc-nej kawy i herbaty oraz napojów energetyzujących zawierających środki psychostymulujące, m.in. kofeinê, guaranê itp. Spo¿ywanie tego typu napojów zamiast pomóc w nauce i koncentracji uwagi, za-zwyczaj przynosi odwrotny efekt do zamierzonego.

Jakie produkty maturzysta po-winien jeść, by zminimalizować stres przedmaturalny, a czego powinien się wystrzegać?

Aby zminimalizować stres przed-maturalny trzeba po prostu syste-matycznie przygotowywać się do egzaminu dojrzałości i dbaæ o zdrowy styl życia tj. codzienną aktywnośæ fizyczną, dobry wypoczynek i relaks w gronie życzliwych osób, zrezygno-wać z używek (alkoholu, papierosów, kawy w dużych ilościach), przezna-czyæ co najmniej 7 godzin na sen i oczywiście stosowaæ odpowiednią dietę. Zalecenia dietetyczne wspoma-gające organizm w sytuacjach streso-wych są identyczne jak te dotyczące dbania o efektywne funkcjonowanie

układu nerwowego. Zasadę „4 x U” prof. Bergera, stanowiącą swoistą mnemotechniczną pomoc w realizacji zasad prawidłowego żywienia, warto zapamiętać i stosować na co dzieñ. Mówi ona o: urozmaiceniu (szeroki asorty-

ment produktów spożywczych w codziennej diecie)

umiarze (nieprzejadanie się) unikaniu (nadmiaru soli, cukru,

spożywania wysoko przetworzonej żywności)

uregulowaniu (stałe pory i liczba posiłków w ciągu dnia).

Niektórzy dodają jeszcze jedno „u” do tej listy. Uśmiech przy spożywa-niu posi³ków, najlepiej w mi³ym towarzystwie i bez pośpiechu. Każ-dy dzieñ przed maturą doprawmy szczyptą nadziei i optymizmu i nie dajmy się stresowi, a wynik egzaminu maturalnego na pewno nie zawiedzie. Powodzenia!

Dr n. med. Irena Bia³okoz-Kalinowska, Klinika Pediatrii i Zaburzeń Rozwoju Dzie-ci i M³odzie¿y Uniwersytetu Medycznego w Bia³ymstoku

Przykładowy jadłospis maturzysty żurawina suszona [1 łyżka] 12 g

[38 kcal]

Obiad (zupa kalafiorowa, schab pie-czony w rękawie, ryż brązowy) [ok. 570 kcal] zupa kalafiorowa [1 miseczka]

300 ml [80 kcal] schab 100 g [174 kcal] olej [1 łyżeczka] [44 kcal] ryż brązowy [pół torebki] 50 g

[161 kcal] surówka z kapusty kiszonej

[2 łyżki] [2 kcal]Sok marchwiowy [1szklanka] [108 kcal]

Podwieczorek (kanapka z serem twarogowym i pestkami z dyni) [ok. 300 kcal] chleb pełnoziarnisty [1 kromka]

[89 kcal]

DZIEÑ I 1900 kcalŚniadanie (kanapki z szynką z indy-ka, sałata, pomidor) [ok. 370 kcal] chleb pełnoziarnisty [3 małe

kromki] 100 g [268 kcal] masło [1 łyżeczka] 5 g [33 kcal] szynka z indyka [3 plastry] 45 g

[55 kcal] 1 pomidor 80 g [12 kcal] sałata [2 liście] 10 g [1,4 kcal]Herbata owocowa bez cukru [1 szklanka]

II Śniadanie (jogurt z orzechami i żurawiną) [382 kcal] jogurt naturalny 2 % [1 szklanka]

250 g [150 kcal] 10 orzechów włoskich 30 g [194

kcal]

14

CZAS NA STUDIA

twaróg chudy [1 łyżka] [20 kcal] pestki z dyni do twarogu [1 łyżka]

[83 kcal]Sok marchwiowy [1 szklanka][108 kcal]

Kolacja (zapiekanki z mozzarellą i pomidorem – na chlebie położyæ ser i pomidora, doprawiæ – zapiekane 10 min. w piekarniku) [ok. 267 kcal] chleb chrupki [2 kromki] [50 kcal] serek mozzarella [30 g] [71 kcal] 1 pomidor, bazylia [12 kcal] kakao z mlekiem 1,5 % [1szklan-

ka] [134 kcal]

DZIEÑ II 1900 kcal Œniadanie (kanapki z pastą z makreli) [ok. 420 kcal] chleb razowy 60 g [2 kromki] =128

kcal makrela 40 g [1 łyżka]= 88 kcal,

jajko gotowane 60 g [1 sztuka]=65 kcal, szczypiorek 10 g [łyżeczka] 3 kcal, śmietana 18 % 10 g [łyż-ka]=20 kcal

jabłko 250 g [duże]= 115 kcalHerbata bez cukru

Śniadanie II (Shake bananowy) [ok. 300 kcal] mleko 2% [szklanka]= 150 kcal banan 150 g [1 duży]= 143 kcal

Obiad (barszcz czerwony, klopsiki z mięsa wieprzowego z ziemniakami, surówka z czerwonej kapusty) [ok. 670 kcal] barszcz czerwony – 300 ml [misecz-

ka] = 100 kcal klopsiki 150 g [2 klopsiki 2 łyżki

sosu] = 410 kcal ziemniaki gotowane bez dodatków

100 g [3 łyżki ugotowanych] = 90 kcal

surówka z czerwonej kapusty 100 g [talerzyk]= 67 kcal

Woda mineralna z cytryną

Podwieczorek (jogurt naturalny, cze-kolada gorzka) [ok. 270 kcal] jogurt naturalny 150 g [opakowa-

nie] = 90 kcal czekolada gorzka 3 kostki = 180

kcal

Kolacja (kanapki) [ok. 390 kcal] chleb żytni 30 g [1 kromka] = 60

kcal masło śmietankowe 5 g [łyżecz-

ka]= 33 kcal polędwica drobiowa 20g [1 pla-

ster]= 20 kcal pomidor 100g [1 sztuka] = 15 kcal maślanka 200 ml [ niepełna szklan-

ka]= 75 kcal orzechy laskowe 30 g [10 sztuk]

= 190 kcal

DZIEÑ III 1900 kcalŚniadanie (owsianka z orzechami, kanapka z dżemem) [436 kcal] płatki owsiane [2 łyżki] [73 kcal] mleko 2% [1 szklanka] [120 kcal] orzechy włoskie [5 sztuk] [97 kcal] chleb żytni razowy [1 kromka] [75

kcal] masło śmietankowe [1 łyżeczka]

[33 kcal] dżem truskawkowy niskosłodzony

[2 płaskie łyżeczki] [38 kcal]

II Śniadanie (jogurt + 3 kostki gorz-kiej czekolady) [330 kcal] jogurt naturalny [250 ml] [150 kcal] gorzka czekolada 70% [3 kostki]

[180 kcal]

Obiad (zupa, łosoś pieczony w folii, surówka) [662 kcal] krupnik z kaszy jęczmiennej

[1 talerz] 300 ml [120 kcal] łosoś 100 g [201 kcal] olej [1łyżeczka] [44 kcal] ziemniaki [4 małe sztuki] [139 kcal] surówka (z kapusty białej, marchwi

i cebuli, oleju) [2-3 łyżki] [50 kcal]Sok marchwiowy [1 szklanka] [108 kcal]

Podwieczorek (koktajl owocowy) [241 kcal] banan [1średni] [114 kcal] kefir [1szklanka] [127 kcal]

Kolacja (kanapki z pastą rybną) [320 kcal] pieczywo razowe [2 kromki] [150

kcal] masło [1płaska łyżeczka] [33 kcal]pasta: twaróg chudy [1 łyżka] [20 kcal]

makrela [40] [1 łyżka rozdrobnio-nej] [88 kcal]

cebulka, ogórek kiszony [1 szt] [30 kcal]

Herbata owocowa [1 szklanka]

DZIEÑ IV 1900kcalŚniadanie I (kanapki z chleba razowe-go z polędwicą drobiową i pomidorem, sok marchwiowy) [ok. 400 kcal] chleb razowy 60 g [2 kromki] =

128 kcal masło śmietankowe 10 g [łyżka]

= 66 kcal polędwica z piersi indyka 40 g

[2 plastry] = 40 kcal pomidor 200 g [2 małe] = 30 kcalSok marchwiowy 300 ml [szklanka] = 130 kcal

Śniadanie II (kisiel owocowy, musli jako przekąska) [ok. 370 kcal] kisiel owocowy 200 g [pół misecz-

ki] = 240 kcal musli bez dodatków 40 g [4 łyżki]

= 130 kcalZielona herbata bez cukru

Obiad (zupa kalafiorowa, kotlet z piersi kurczaka z kaszą gryczaną i fasolką szparagową) [ok. 560 kcal] zupa kalafiorowa 300 g [miseczka]

= 80 kcal pierś z kurczaka kotlet 100 g

[1 mały] = 250 kcal kasza gryczana 60 g [3 łyżki ugo-

towanej] = 200 kcal fasolka szparagowa gotowana 100

g [4 łyżki] = 30 kcalWoda mineralna z cytryną

Podwieczorek (jogurt naturalny i orzechy włoskie, herbata zielona bez cukru) [ok. 280 kcal] jogurt naturalny 150 g [opakowa-

nie] = 90 kcal orzechy włoskie 30 g [ok. 10 sztuk]

= 194 kcalHerbata zielona bez cukru

Kolacja (kanapki z twarożkiem i polędwicą drobiową) [ok. 350 kcal] chleb razowy 60 g [2 kromki]

= 128 kcal twaróg półtłusty 50 g [2 plastry]

= 66,5 kcal, szczypiorek 10 g

15

CZAS NA STUDIA

[łyżeczka] = 3 kcal, śmietana 18% 10 g [łyżka] = 20 kcal

masło śmietankowe 10 g [łyżka] = 66 kcal polędwica z indyka 40 g [ 2 plastry] = 40 kcal papryka 80 g [1/2 papryki] = 25 kcalHerbata zielona bez cukru

DZIEÑ V 1900 kcalŚniadanie (kanapki + pomarañcza) [ok. 326 kcal] bułka grahamka [1 szt.] [129 kcal] masło [1 łyżeczka] [33 kcal] szynka z indyka [5 plastrów] [46 kcal] pomidor [1 mały] [12 kcal] pomarañcza [106 kcal]Herbata owocowa bez cukru [1 szklanka]

II Śniadanie (jogurt z dżemem, suszonymi morelami i migdałami) [ok. 370 kcal] jogurt naturalny [1szklanka] [120 kcal] dżem truskawkowy niskosłodzony [2 płaskie łyżki]

[38 kcal] suszone morele [4 sztuki] [128 kcal] migdały [6 sztuk] [85 kcal]

Obiad (zupa, risotto z kurczakiem) [ok. 433 kcal] zupa pomidorowa [1 talerz] [33 kcal]

risotto: kurczak 50 g [50 kcal] ryż brązowy [pół torebki] [161 kcal] oliwa z oliwek [1 łyżeczka] [44 kcal] papryka [1/2 szt.] [25 kcal] pomidor [12 kcal]Sok marchwiowy [108 kcal]

Podwieczorek (serek wiejski z pest-kami, jabłko) [ok. 360 kcal] serek wiejski [150 kcal] pestki z dyni [1łyżka] [60 kcal] pestki słonecznika [1 łyżka] [56

kcal] jabłko [100 kcal]

Kolacja (zapiekanki z mozarellą, pomidorkami koktajlowymi, oliw-kami na grzankach czosnkowych) [ok. 320 kcal]grzanki: chleb pszenny [2 kromki] [129

kcal] masło czosnkowe(1 łyżeczka ma-

sła + czosnek) [33 kcal] ser mozarella [3 plastry] [71 kcal] szynka [2 plastry] [37 kcal] pomidory koktajlowe [4 szt.]

[15 kcal] oliwki [5 szt.] 10 g [35 kcal]

DZIEÑ VIŚniadanie I (sałatka owocowa z ser-kiem wiejskim) [ok. 450 kcal] banan 100 g [średni] = 95 kcal brzoskwinia 200 g [średnia] = 90

kcal gruszka 200 g [średnia] = 110 kcal serek wiejski 150 g [opakowanie]

= 150 kcalHerbata bez cukru

II śniadanie (kanapka z pastą ja-jeczną) [ok. 245 kcal] chleb żytni 30 g [kromka] = 128

kcal jajko 60 g [1 sztuka] = 65 kcal,

rzodkiewka 50 g [3 sztuki] = 7 kcal, śmietana 10 g [łyżka] = 20 kcal

papryka 80 g [1/2 całej] = 25 kcalWoda mineralna niegazowana

Obiad [ok. 620 kcal] łosoś z rusztu 100 g [filet] = 380

kcal brokuły z wody 150 g [4 różyczki]

= 40 kcal kasza jęczmienna 60 g [3 łyżki

ugotowanej] = 195 kcalWoda z cytryną

Podwieczorek [ok. 220 kcal] jogurt naturalny 150 g [opakowa-

nie] = 90 kcal jagody 10 g [łyżeczka] = 5 kcal grahamka 50 g [1 sztuka] = 129

kcal

Kolacja [ok. 460 kcal]Sałatka z kurczakiem kurczak grillowany 100 g [1/3 file-

tu] = 180 kcal mix sałat 60 g [2 garście] ok. 10

kcal cebula czerwona 10 g [łyżeczka]

= 3 kcal, papryka 40 g [1/4 papryki] = 13

kcal, ogórek 100 g [1 sztuka] = 13 kcal, oliwki czarne 10 g [5 sztuk] = 35

kcal, ser feta 50 g [1/5 opakowania]

= 125 kcal, oliwa z oliwek 10 g [łyżka] 90 kcal

Jadłospis ułożony przez Joannę Smarkusz i Annę Romaniuk z Wy-działu Nauk o Zdrowiu Uniwersyte-tu Medycznego w Białymstoku

16

CZAS NA STUDIA

J

16

CZAS NA STUDIA

Tekst: Marta Morelowska

Nie taka matura

Jakich b³êdów wystrzegaæ siê na egzaminie dojrza³oœci z jêzyka polskiego, matematyki, angielskiego? Jak siê przygotowywaæ do matury? – radz¹ nauczyciele i egzaminatorzy z ró¿nych stron Polski.

strasznaMarta Domañska, polonistka z I LO

im. H. Sienkiewicza w P³oñsku

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch

Moja, jeśli można to tak określiæ, przygoda z nauczaniem trwa czwar-ty rok, więc nie mam jeszcze na tyle doświadczenia, by patrzeæ na kwestię ma-tury dośæ perspektywicznie. Oczywiście, jak każdy nauczyciel, jestem zainte-resowana wynikami uczniów – anali-za egzaminu uświadamia, jakie błędy najczęściej są popełniane, choæ nie zawsze można skutecznie walczyć z ich przyczynami. Myślę, że – przynaj-mniej w części pisemnej, polegającej na napisaniu wypracowania – jedną z tych przyczyn – i najważniejszych, i najbardziej oczywistych – jest pobieżne czytanie samego tematu. Uczniowie

17

CZAS NA STUDIA

17

CZAS NA STUDIA

Romana Berbecka- -Chróst, matematyczka

Zespo³u Szkó³ Zawodowych nr 2

w Miñsku Mazowieckim

Jêzyk polski:

Uczniowie czêsto niewystarczaj¹co skupiaj¹

siê na zagadnieniu, nie konkretyzuj¹ rozwa¿añ, pisz¹ zbyt ogólnikowo

i - co za tym idzie - chaotycznie.

Zauważyliśmy z kolegami, że maturzy- ści mają często trudności z rozwiązywaniem zadañ do koñca. Np. przy rozwiązywaniu nierówności kwadratowych – koñczą na wyliczeniu pierwiastków funkcji, a w nierównościach trzeba po wyliczeniu pierwiastków podać jeszcze przedziały, w których mieszczą się rozwiązania. Poza tym zdarza się, że nie czytają dokładnie zadañ i nie rozwiązują tego, co zostało po-lecone w zadaniu, tylko… to co umieją.

Bywa, że pytanie jest tak skonstru-owane, że trzeba coś policzyæ, ale wynik tego wyliczenia nie jest jeszcze odpowie-dzią, tylko należy jej udzielić na podsta-wie rozwiązania. Uczniowie tymczasem

uczestnictwa – liczy się samodzielna pra-ca i przede wszystkim – zdolnośæ logicz-nego myślenia. Bez konkretnej wiedzy i umiejętności – wyrabianych na przed-miocie, ale dopracowywanych indywi-dualnie – nie można odnieśæ sukcesu. Przed maturą radziłabym zaprzyjaŸniæ się z kompendiami wiedzy, poczytaæ – na spokojnie, bez stresu (o ile to możliwe) – podręczniki podsumowujące program licealny, przejrzeć zeszyty, przypomnieć sobie tematykę omawianych lektur. I nabrać dystansu do wszelkich propo-zycji kursów, szkoleñ etc., rozsądnie korzystaæ z tego typu możliwości, bo – mogą pomóc, ale na pewno nie zastąpią czasu spędzonego nad książką. Jeśli uczeñ uczciwie pracuje, czyta lektury i – co dla mnie najistotniejsze – samo-dzielnie wartościuje zawarte w nich treści, to, mam głęboką nadzieję, jego wysiłek zostanie wymiernie nagrodzony.

Ale żeby zdać maturę z języka pol-skiego (i nie tylko oczywiście), przede wszystkim należałoby zrobić rzecz pod-stawową – zrozumieæ, że ten przedmiot jest niezwykle istotny. Przyswojenie wiedzy, której zasadności, sensu się nie podważa, przychodzi łatwiej i na pewno – mniej boleśnie.

często niewystarczająco skupiają się na zagadnieniu, nie konkretyzują rozważañ, piszą zbyt ogólnikowo i – co za tym idzie – chaotycznie. Mają problemy z wnioskowaniem. Oczywiście w wie-lu przypadkach zdeterminowane jest to stresem, ale przecież nie tylko.

Jak się przygotować do matury? Ja głęboko wierzę w sens humanistyczne-go wykształcenia, wierzę, że szkoła może pomóc w zarażeniu miłością do literatu-ry. Ale – oprócz zajęæ, aktywnego w nich

18

CZAS NA STUDIA

pozostawiają samo rozwiązanie, a nie formułują tej odpowiedzi.

Inny typ trudności związany jest ze słabym odczytywaniem danych z wy-kresu. Niekiedy maturzyści wykonują zły rysunek do zadañ z geometrii, albo robią dobry rysunek, ale wprowadzają na nim oznaczenia, których nie stosują już

Jêzyk obcy:Maturzysta powinien skupiæ siê na wzbogacaniu swojego s³ownictwa oraz æwiczeniu gramatyki: bêdzie to potrzebne zarówno na egzami-

nie pisemnym, jak i ustnym.

Matematyka:Zdarza siê, ¿e uczniowie

nie czytaj¹ dok³adnie zadañ i nie rozwi¹zuj¹

tego, co zosta³o poleco-ne w zadaniu, tylko… to

co umiej¹.

Matematyka:Maturzyœci maj¹

czêsto trudnoœci z rozwi¹zywaniem zadañ

do koñca.

Iwona B³och, anglistka w Zespole Szkó³ nr 3

im. Boles³awa Barbackiego w Nowym

S¹czu, egzaminator maturalny języka angielskiego

przy OKE Kraków

CZAS NA STUDIA

18

w rozwiązaniu (są w nim inne oznaczenia tych samych wartości niż na rysunku).

Od tego roku obowiązuje ocenianie holistyczne (całościowe), a nie jak dotąd czynnościowe, czyli sprawdzający nie doszukuje się tego, co uczeñ zrobił do-brze, tylko jak daleko posunął się we właściwym kierunku. Znaczy to, że jeśli np. maturzysta Ÿle zrobił rysunek, ale do-brze na jego podstawie policzył wysokośæ, nie otrzyma już za to punktów (jak było dotychczas), ponieważ wyszedł ze złych przesłanek – generalnie zły start to zero punktów!

Co robić, by unikać błędów? Starać się czytaæ ze zrozumieniem. Po zakoñczeniu rozwiązywania zadania należy je jeszcze

raz przeanalizować i sprawdzić, czy dało się odpowiedŸ na zadane pytanie. Trzeba też upewnić się, czy rozwiązanie ma sens matematyczny. Przy zadaniach z geome-trii warto zrobić dobry rysunek.

Należy też nauczyć się rozwiązywać za-dania zamknięte (te, w których nie trze-ba przedstawiać rozwiązania, tylko po-prawną odpowiedŸ). Warto pamiętaæ, że w takich zadaniach poprawna jest jedna odpowiedŸ z czterech, nieważne jak się do niej doszło. Trzeba więc eliminować odpowiedzi złe i rozważać tylko te, któ-re zostały.

A jak się przygotowywać do matury? Uczyć się wg standardów i wymagañ ma-turalnych (czyli tego, co BÊDZIE na ma-turze) – znajdziemy je na stronie komi-sji egzaminacyjnej www.cke.edu.pl. Cały

materiał warto podzieliæ na 10 działów i powtarzać według nich, a potem rozwiązywać zadania maturalne z arku-szy, które można ściągnąæ ze stron (komi-sji, wydawnictw itd.), albo kupić gotowe.

Wiadomo, jakie działy obowiązują na egzaminie maturalnym

i w jakich mniej więcej pro-porcjach występują.

W tym roku na maturach prób-nych było 46% geometrii, 14% funkcji i ciągów, 36% stanowiły liczby rzeczywi-ste, wyrażenia a l g e b r a i c z -ne, r ó w n a n i a i nierówności,

Maturę z języka angielskiego zdajemy na poziomie podstawowym lub rozsze-rzonym w dwóch częściach: pisemnej i ustnej.

W części zamkniętej pisemnego egza-minu maturalnego, zarówno na poziomie podstawowym, jak i rozszerzonym, sporo problemów sprawiają zdającym zadania sprawdzające rozumienie ze słuchu i ro-zumienie tekstu czytanego. Problema-tyczne okazują się zadania typu prawda/fałsz, w których to należy skupić się na szczegółowej informacji, oraz zadania wielokrotnego wyboru, w których poda-ne wersje odpowiedzi skutecznie wpro-wadzają maturzystów w błąd. Najlepszą receptą na pokonanie tych trudności jest ćwiczenie rozumienia ze słuchu tak często, jak się da. Osłuchanie się z językiem jest bowiem najlepszą me-todą na jego zrozumienie. Warto też czytaæ dużą ilośæ angielskich tekstów, najlepiej autentycznych (np. artykułów zaczerpniętych z prasy, etc.). Poza tym, aby ułatwić sobie rozwiązywanie zadañ, należy stosować strategie egzaminacyj-ne opracowane do rozwiązywania zadañ testowych. I tak np. według jednej z tych strategii – aby poprawnie rozwiązaæ za-danie, należy najpierw przeczytać pole-cenie, zastanowiæ się nad główną myślą tekstu. Następnie czyta się treśæ za-dania oraz pytania, ale bez opcji odpo-wiedzi, gdyż mogą nas one od początku

4% elementy statystyki i rachunku prawdopodobieñstwa.

Najważniejszą rada, jakiej mogę udzielić maturzystom brzmi nieorygi-nalnie: systematycznie pracować.

19

CZAS NA STUDIACZAS NA STUDIA

wprowadziæ w błąd. Podczas słuchania trzeba skupiæ się wów-czas na fragmentach, w których jest zawarta odpowiedŸ na py-tanie i dopasować informację z tekstu do propozycji w zadaniu. Przy czytaniu ze zrozumieniem zadanie jest ułatwione, gdyż mając tekst przed sobą, możemy podkreślaæ sobie fragmenty i analizowaæ ich zgodnośæ z odpowiedziami. Każde repetyto-rium do matury obecnie dostępne na rynku zawiera informa-cje o strategiach rozwiązywania zadañ testowych oraz rady, jak z nich korzystać.

W części otwartej egzaminu pisemnego maturzysta sam reda-guje tekst, na poziomie podstawowym krótką formę użytkową (ogłoszenie, zaproszenie, ankietę, e-mail, notatkę, wiadomośæ, pocztówkę) oraz dłuższą formę użytkową (list: formalny lub potoczny), a na poziomie rozszerzonym wypracowanie (opis, opowiadanie, recenzję lub rozprawkę). W tej części maturzyści popełniają błędy językowe i ortograficzne. Fleksyjne – polegają na wyborze niewłaściwej postaci wyrazu

(zła odmiana) Np. czasownik nieregularny fall uczniowie odmieniają w cza-

sie Past Simple według zasad właściwych dla czasownika regu-larnego (używają formy z koñcówką –ed, zamiast zastosować formę fell).

Składniowe – polegają na niewłaściwym łączeniu form wyra-zowych

Np. make the shopping, zamiast do the shopping; How many years have you got?, zamiast How old are you?

Leksykalne – używanie wyrazów w niewłaściwym znaczeniu, tworzenie niewłaściwych postaci wyrazów o znaczeniu prze-ciwnym lub innej kategorii

Np. napisane przez ucznia zdanie I’m actually studying for my exam. powinno brzmieć: I’m studying for my exam at present.

Zdarzają się też zamiany typu: Infriendly, zamiast unfrien-dly

Examinator, zamiast examiner Stylistyczne – niedostosowanie środków językowych do

określonej wypowiedzi, jej charakteru i funkcji, np. używanie elementów oficjalnych w wypowiedziach potocznych lub na odwrót

Ortograficzne i interpunkcyjneAby uniknąć tego typu błędów, należy pisać dużo rozmaitych

tekstów oraz skupić się na rozwiązywaniu dodatkowych zadañ gramatycznych oraz słownikowych. Pomimo że na poziomie

Jêzyk obcy:Os³uchanie siê z jêzykiem jest najlepsz¹ metod¹ na jego zrozumienie.

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch

podstawowym nie ma zadania, które wprost sprawdzałoby gramatykę, jest ona pośrednio sprawdzana w zadaniach otwar-tych. Co do poziomu rozszerzonego, to ćwiczenie gramatyki i słownictwa dodatkowo będzie przydatne podczas rozwiązywania zadañ leksykalno-gramatycznych.

Wspomnę również o niezbyt licznych sytuacjach, kiedy to maturzyści nie tyle popełniają błędy językowe, co nie czy-tają poleceñ i tracą punkty. Zdarza się, że zdający pisząc list nie doczytał, że chodziło o opisanie Œwiąt Wielkanocnych i pisze o Bożym Narodzeniu, co przekłada się na klasyfikację ta-kiego tekstu jako tekst niezgodny z poleceniem. Podobne sytu-acje mają miejsce na części rozszerzonej, szczególnie jeśli uczeñ wybiera opowiadanie, do którego podany jest tytuł. Złe odczyta-nie tytułu prowadzi do zredagowania opowiadania nie na temat. Na przykład, uczeñ ma napisać opowiadanie pod tytułem „The Chance of a Lifetime”, pomylił słowo Chance z change , i zamiast szansy w życiu mamy zmianę. Dlatego jeszcze raz przypominam o dokładnym przeczytaniu polecenia i przeanalizowaniu go.

Dobre przygotowanie się do matury to ogrom pracy i cza-su. Maturzysta powinien skupić się na wzbogacaniu swojego słownictwa oraz ćwiczeniu gramatyki, będzie to potrzebne za-równo na egzaminie pisemnym, jak i ustnym. Wskazane jest æwiczenie wszystkich umiejętności, a więc pisania, czytania, słuchania i mówienia. Każdy maturzysta, który będzie dobrze przygotowany do egzaminu pisemnego na danym poziomie, poradzi sobie również na części ustnej. Warto jednak wcześniej zapoznać się z procedurą egzaminu ustnego, oraz przeanalizować przykładowe zestawy do matury ustnej, by uniknąć sytuacji, kie-dy to maturzysta nie wie, że na egzaminie ustnym są 2 zadania, albo, że prezentacja tematu na poziomie rozszerzonym to nie jest analiza materiału stymulującego. Przykładowe zestawy można znaleŸæ w repetytoriach dostępnych na rynku wraz z analizą.

20

CZAS NA STUDIA

@

@E-learningTekst: Izabela Maleñczyk, Politechnika Warszawska

Krótka historia e-learninguNauczanie na odległośæ (distance

learning) jest alternatywą dla tradycyj-nej edukacji. Wszystko zaczęło się od kursów korespondencyjnych, gdzie do dystrybucji materiałów edukacyjnych wykorzystywano tradycyjną pocztę. Wraz z upływem czasu i rozwojem technologii metody dostarczania wie-dzy były wzbogacane o coraz to now-sze formy przekazu: radio, telewizję, komputer, a w koñcu Internet.

Co to jest e-learning?E-learning to nowoczesna i inte-

raktywna metoda nauczania na od-ległośæ z wykorzystaniem Internetu oraz elektronicznych treści edukacyj-nych. Obecnie e-learning znajduje za-stosowanie niemalże we wszystkich sferach życia od biznesu czy polity-

ki, po życie społeczne i prywatne. Ce-chą charakterystyczną jest możliwośæ nauki w dowolnym miejscu, czasie i tempie, a stale rosnąca liczba uczel-ni oferujących e-learning dowodzi wy-sokiej skuteczności i efektywności tej metody nauczania. Na świecie stu-diuje ponad 170 mln ludzi, 10 proc.

szych akademickich ośrodków kształ-cących przez Internet zalicza się: Ośrodek Kształcenia na Odległośæ

Politechniki Warszawskiej OKNO PW (www.okno.pw.edu.pl)

Polski Uniwersytet Wirtualny Aka-demii Humanistyczno-Ekono-micznej w Łodzi (www.puw.pl)

E-learning to nowoczesna i interaktywna metoda nauczania na odleg³oœć z wykorzystaniem Internetu oraz elektronicznych treœci edukacyjnych.

z nich korzysta z e-edukacji, a 50 proc. z tej grupy uczy się w ramach studiów przez Internet. Jest więc ponad 850 tys. e-studentów, których z roku na rok przybywa.

e-Studia w PolscePierwsze w Polsce studia przez In-

ternet uruchomiono w roku 2000. Obecnie studia na odległośæ oferuje ponad 20 uczelni, co stanowi 5 proc. ogółu szkół wyższych. Do najwięk-

Polsko-Japoñska Wyższa Szkoła Technik Komputerowych w War-szawie (www.pkwstk.waw.pl)

e-SGH Szkoły Głównej Handlowej (www.e-sgh.pl)

Centrum Edukacji Niestacjonar-nej Politechniki Gdañskiej (www.dec.pg.gda.pl)

Centrum Otwartej i Multimedial-nej Edukacji Uniwersytetu War-szawskiego COME (www.come.uw.edu.pl)

2121

CZAS NA STUDIA

@ @ The Polish Open University Wyż-szej Szkoły Zarządzania w Warsza-wie (www.pou.pl)

Centrum e-learningu Akademii Górniczo-Hurniczej CEL AGH (www.cel.agh.edu.pl)

Przepisy dotycz¹ce studiów on-line

Przepisy prawne1 dotyczące szkol-nictwa wyższego nie zezwalają na prowadzenie pełnych studiów przez Internet. Liczba godzin dydaktyc-znych na studiach stacjonarnych i niestacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległośæ nie może byæ większa niż 60 proc. ogólnej lic-zby godzin zajęć dydaktycznych. W siedzibie uczelni muszą również 1 Rozporządzenie MNiSW z dnia 2 listopa-da 2011 roku zmieniające rozporządzenie w sprawie warunków, jakie muszą być spełnione, aby zajęcia dydaktyczne na stu-diach mogły być prowadzone z wykorzysta-niem metod i technik kształcenia na odległośæ.

odbywać się wszystkie egzaminy koñczące dany przedmiot, a zdoby-wanie umiejętności praktycznych (podczas zajęć laboratoryjnych, tere-nowych i warsztatowych), powinny odbywać się w warunkach rzeczy- wistych z bezpośrednim udziałem nauczycieli i studentów.

Oferta kszta³cenia Studia przez Internet są wersją stu-

diów niestacjonarnych. Przez Internet można studiować niemalże wszyst-ko, od nauk ekonomicznych po tech-niczne, nie ma bowiem żadnych ogra-niczeñ jeżeli chodzi o tematykę za-jęć on-line.

W zależności od realizowanego po-ziomu wyróżnia się studia: I-go stopnia, które trwają 3 lub 4

lata i koñczą się uzyskaniem stop-nia licencjata lub inżyniera,

II-go stopnia (magisterskie uzupeł-niające) zwykle trwają 2 lata i za-koñczone są dyplomem magistra,

Podyplomowe, zazwyczaj roczne koñczą się uzyskaniem stosowne-go świadectwa.

Większośæ uczelni daje możliwośæ skrócenia lub wydłużenia czasu trwa-nia studiów.

Kalendarz roku akademickiego obo-wiązujący na studiach on-line pokry-wa się zwykle z tradycyjnym dwuse-mestralnym kalendarzem studiów, choć spotkać można również podział na cztery półsemestry: jesienny, zimo-wy, wiosenny i letni (Ośrodek Kształ-cenia na Odległośæ PW).

DyplomDyplom ukoñczenia e-studiów wy-

gląda identycznie z tym, który otrzy-mują studenci tradycyjnych studiów niestacjonarnych. Zgodnie z wymoga-mi Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego powinien być on uzupełnio-ny stosownym suplementem. Ana-logicznie wygląda sytuacja z absol-wentami e-studiów podyplomowych

Przez Internet mo¿na studiowaæ

niemal¿e wszystko, od nauk ekonomicznych

po techniczne, nie ma bowiem ¿adnych

ograniczeñ je¿eli chodzi o tematykê

zajêæ on-line.

fot.

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch

21

22

CZAS NA STUDIA

Dostêp do Internetu,

Konto poczty elektronicznej,

Oprogramowanie (przeglądar-ka internetowa, oprogramowanie umożliwiające tworzenie i prze-glądanie plików pakietu MS Offi-ce, oprogramowanie umożliwiające odczytywanie dokumentów zapi-sanych w formacie PDF oraz opro-

(otrzymują oni dyplom ukoñczenia studiów) i osób koñczących e-kursy (typowy certyfikat uczestnictwa).

Ceny e-studiówWbrew powszechnej opinii mówią-

cej, że e-learning jest tañszą metodą uczenia się, czesne za studia przez In-ternet są porównywalne do tradycyj-nych studiów niestacjonarnych (za-ocznych czy wieczorowych). W za-leżności od uczelni i kierunku ceny e-studiów od 1500 zł do ok. 5000 zł za semestr.

Co jest potrzebne do studiowania przez Internet?

Zazwyczaj jedynymi technicznymi wymogami uczestnictwa w zajęciach przez Internet są:

Komputer (posiadający CD ROM, pracujący w trybie graficznym z za-instalowanym programem poczto-wym, edytorem tekstów, przeglą-darką obsługującą język HTML i pliki graficzne),

uczyciela prowadzącego przedmiot, pełniącego raczej funkcję moderatora (stymuluje proces dydaktyczny), któ-rego głównym zadaniem jest wspoma-ganie procesu nauczania, nie zaś bez-pośrednie kierowanie tym procesem. Rola wykładowcy na studiach on-li-ne koncentruje się na następujących czynnościach2: przygotowanie materiałów dydak-

tycznych; polecanie wykonania określonych

zadañ i ich sprawdzanie; nadzorowanie pracy i śledzenie

postępów studenta (obserwacja aktywności wraz z komentarzem i wskazówkami dalszej pracy);

udzielanie odpowiedzi na zadawa-ne pytania;

ustosunkowywanie się do zgłasza-nych uwag;

moderowanie wypowiedzi na fo-rach/grupach dyskusyjnych itp.

2 Opracowanie na podstawie A. Clarke, e-learning nauka na odleg³oœæ, Wydawnic-twa Komunikacji i Łączności, Warszawa 2007, s. 24–25

Czesne za studia przez Internet s¹ porównywalne do tradycyj-nych studiów niestacjonarnych (zaocznych czy wieczorowych).

gramowanie służące do odtwarza-nia animacji, filmów, samouczków i gier stworzonych w popularnym formacie Flash).

Jak wygl¹da kontakt z wyk³adowc¹?

W nauczaniu tradycyjnym i w e--learningu role wykładowców są od-mienne. Studenci internetowi powin-ni mieć zagwarantowaną opiekę na-

2323

CZAS NA STUDIA

Dla kogo s¹ studia on-line?Studia przez Internet są w zasadzie

dla wszystkich, choć największy od-setek studiujących w takiej formie stanowią osoby niepełnosprawne, mieszkające za granicą, studiujące już gdzieś równolegle, pracujące, zajęte, zmuszone do pogodzenia nauki z in-nymi obowiązkami. E-learning otwie-ra więc drogę do kształcenia osobom, które z różnych przyczyn nie mogły-by regularnie uczestniczyć w tradycyj-nych studiach ze względu na sytuację rodzinną, zdrowotną, zawodową etc.

Rekrutacja i warunki studiowania

W większości uczelni nie trze-ba zdawać egzaminów wstępnych, a kandydaci przyjmowani są w kolej-ności zgłoszeñ. Oczywiście warun-kiem bezwzględnym jest posiadanie matury, złożenie wymaganych doku-mentów rekrutacyjnych i opłacenie czesnego. Rekrutacja na studia od-

bywa się zazwyczaj raz lub dwa razy w roku, chociaż zdarzają się również uczelnie, które umożliwiają rozpoczę-cie studiów w trakcie trwania seme-stru. Większośæ tego typu ośrodków nie robi problemów z przepisaniem ocen z innych uczelni, czy kierun-ków, dzięki czemu dany student może rozpocząć naukę od wyż-szego semestru.

Jaki jest status e-studenta?

Studenci internetowi mają jednakowe prawa (i obowiązki!), co studenci uczący się tra-dycyjnie. Tak samo jak oni, otrzymują indek-sy i legitymacje stu-denckie, mogą ubiegać się o stypendia naukowe, socjalne, sportowe oraz wszelkiego rodzaju zapo-mogi. Przyznaje się im kre-dyty studenckie na preferencyj-

nych warunkach i mają prawo do za-świadczeñ ZUS i WKU.

CZAS NA STUDIA

Wyszukiwarka studiów

Prezentacje uczelni

Informacje edukacyjne

klik, klik!

26

CZAS NA STUDIA

26

CZAS NA STUDIA

Część ustna egzaminu maturalnegood 7 do 28 maja – przeprowadzana jest w szkołach według harmonogramów ustalonych przez przewodniczących szkolnych zespołów egzaminacyjnych.

pp – poziom podstawowypr – poziom rozszerzony

Część pisemna egzaminu maturalnego7 maja, wtorekgodzina 9.00: język polski (poziom podstawowy – pp)godzina 14.00: wiedza o tańcu – pp, wiedza o tańcu – pr

8 maja, środagodzina 9.00: matematyka (poziom podstawowy – pp)godzina 14.00: historia muzyki – pp, historia muzyki – pr

9 maja, czwartekgodzina 9.00: język angielski – ppgodzina 14.00: język angielski – pr, język angielski dla klas dwujezycznych

10 maja, piątekgodzina 9.00: matematyka – prgodzina 14.00: język polski – pr

13 maja, poniedziałekgodzina 9.00: wiedza o społeczeństwie – pp, prgodzina 14.00: filozofia – pp, pr

14 maja, wtorekgodzina 9.00: chemia – pp, prgodzina 14.00: geografia – pp, pr

16 maja, czwartekgodzina 9.00: języki mniejszości narodowych – pp, język kaszubski – ppgodzina 14.00: języki mniejszości narodowych – pr, język kaszubski – prgodzina 9.00: matematyka w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**godzina 10.35: historia w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**godzina 12.10: geografia w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**godzina 13.45: biologia w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**godzina 15.20: chemia w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**godzina 16.55: fizyka i astronomia w języku obcym dla absolwentów klas dwujęzycznych**

27

CZAS NA STUDIA

27

CZAS NA STUDIA

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch

17 maja, piątekgodzina 9.00: biologia – pp, prgodzina 14.00: historia – pp, pr

20 maja, poniedziałekgodzina 9.00: fizyka i astronomia – pp, prgodzina 14.00: język łaciński i kultura antyczna – pp, pr

21 maja, wtorekgodzina 9.00: język niemiecki – ppgodzina 14.00: język niemiecki – pr, język niemiecki dla klas dwujęzycznych

22 maja, środagodzina 9.00: informatyka – pp, prgodzina 14.00: historia sztuki – pp, pr

23 maja, czwartekgodzina 9.00: język rosyjski – ppgodzina 14.00: język rosyjski – pr, język rosyjski dla klas dwujęzycznych

24 maja, piątekgodzina 9.00: język francuski – ppgodzina 14.00: język francuski – pr, język francuski dla klas dwujęzycznych

27 maja, poniedziałekgodzina 9.00: język hiszpański – ppgodzina 14.00: język hiszpański – pr, język hiszpański dla klas dwujęzycznych

28 maja, wtorekgodzina 9.00: język włoski – ppgodzina 14.00: język włoski – pr

** Dodatkowe zadania egzaminacyjne w języku obcym z biologii, chemii, fizyki i astronomii, geografii, historii, matematyki mogą rozwiązywać absolwenci klas dwujęzycznych, w których przedmioty te były nauczane w języku obcym nowożytnym.

HARMONOGRAM EGZAMINU MATURALNEGO W TERMINIE POPRAWKOWYM*dla zdających egzamin, którzy przystąpili do egzaminu maturalnego ze wszystkich przedmiotów obowiązkowych i nie zdali egzaminu tylko z jednego przedmiotu w części ustnej albo w części pisemnej1. Część pisemna – 27 sierpnia 2013 r. (wtorek), godz. 9:002. Część ustna – 26–30 sierpnia 2013 r.

25

CZAS NA STUDIACZAS NA STUDIA

STUDIA PRZYSTOSOWANE

System szkolnictwa wy¿szego a rynek pracy

Rynek pracy wymaga od absolwentów studiów coraz większej elastyczności. Dotychczasowa obowiązująca pañstwo-wa lista kierunków studiów nie była wystarczającą odpowiedzią na potrzeby rynku pracy oraz na aspiracje edukacyjne młodzieży. Wskazuje na to chociażby duża liczba studentów studiujących dwa kierunki. Dlatego też wprowadzono zmiany prawne i możliwośæ tworzenia programów przez uczelnie. Każda szkoła wyższa powinna dostosować swoją ofertę do zmieniających się wymagañ rynku pracy poprzez identyfikację tych wyma-gañ (określenie efektów kształcenia), zaprojektowanie programów kształcenia, a następnie skuteczne monitorowanie rynku pracy oraz wprowadzanie korekt do programów studiów.

Wydział Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego jako jeden z pierwszych w Polsce skorzystał z tej możliwości i podjął się trudnego zadania zmiany programów studiów oraz ich dopaso-wania do wymagañ rynku pracy. W tym celu powołano zespół specjalistów, który przez 6 miesięcy przygotowywał nową ofertę programową, analizował programy uczelni europejskich i amerykañskich, jak również nawiązał współpracę z wie-loma instytucjami i firmami z otoczenia biznesowego, aby wspólnie z praktykami określiæ potrzeby pracodawców.

Kluczowe cechy nowych programów Wydzia³u Zarz¹dzania U£: opracowane pod kątem przygotowania

do zawodu; konsultowane z partnerami bizneso-

wymi; formy kształcenia dostosowane do

współczesnych czasów: większa interaktywnośæ, większe zaangażowanie studenta

i nauczyciela, ograniczenie form wykładowych na

rzecz dyskusyjnych, prezentacyjnych, gier symulacyjnych);

zamiast „wysłuchaj i powtórz” wpro-wadzamy model „zrozum i zrób”;

nacisk na zajęcia kształtujące kon-kretne umiejętności;

Bussiness English w programie stu-diów;

nowy przedmiot w I semestrze studiów: „Kształtowanie umiejętno-ści profesjonalnych” – dostarczenie narzędzi, które ułatwią studiowanie i korzystanie z aktywnych elementów programu:

ścieżki rozwoju zawodowego, zarządzanie czasem, techniki komunikacji w biznesie; proponowany studentom szeroki za-

kres wyboru przedmiotów w trakcie studiów upodabnia program studiów do programów w uczelniach krajów anglosaskich, które charakteryzują się bardzo dużą elastycznością;

zapewnienie stałego dostosowywania

do potrzeb rynku pracy

programów studiów do potrzeb rynku pracy poprzez włączanie przedstawi-cieli pracodawców do Rad Kierunków, które nadzorują programy;

przygotowanie absolwenta do aktyw-nego zaistnienia na rynku pracy.

Oferta edukacyjna Wydzia³u Zarz¹dzania U£

Wśród tak przygotowanych programów znajdziemy zarówno studia stacjonarne, jak i niestacjonarne, m.in.: Analiza i zarządzanie w biznesie Business Management (studia w jęz.

angielskim) Marketing Zarządzanie publiczne Zarządzanie zasobami ludzkimi Zarządzanie (specjalności): Analityka systemowa i technologie

e-biznesu Projektowanie i doskonalenie orga-

nizacji Przedsiębiorczośæ i zarządzanie

innowacjami Finanse i inwestycje Rachunkowośæ Logistyka Gospodarka przestrzenna Technologie informatyczne w lo-

gistyce (studia w jęz. angielskim)

Nowa koncepcja programowa Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego to niewątpliwie zmiana fundamentalna. Jej adaptacja przyniesie ważne dla nas wszystkich efekty – w postaci studiów o lepszych programach, a co za tym idzie – wyższej satysfakcji studentów i zwiększenia konkurencyjności absol-wentów Wydziału na rynku pracy, jak również zaspokojenia zapotrzebowania pracodawców na odpowiednio wykwali-fikowanych pracowników.

Więcej informacji: www.rekrutacja.wz.uni.lodz.pl

PROMOCJA

28

CZAS NA STUDIA

W TO

inwestuję!Co – oprócz nauki i jak¿e wa¿nych spotkañ towarzyskich – poch³ania czas maturzystom i studentom? Wiêkszoœæ z Was bardzo uwa¿nie go planuje – i choæ oczywiœcie zawsze znajdzie siê czas na s³odkie „nicnierobienie”, niektórzy naprawdê starannie planuj¹ ka¿dy swój dzieñ i przysz³oœæ, uczêszczaj¹c na najró¿niejsze kursy.

Tekst: Piotr Sokołowski

Fot.

: Im

ages

Cop

yrig

ht ©

200

0 D

igiT

ouch

Nauczyæ siê… jak siê uczyæ

Coraz więcej uczniów i stu-dentów chce w pełni wykorzystywać możliwości, jakie ma nasz mózg i uczyæ się świadomie, i zapisuje się na rozmaite kursy, które tę naukę mają ułatwić. Dużym powodzeniem cieszą się kursy szybkiego czytania. Przeciętny człowiek czyta z prędkością ok. 200 słów na minutę, podczas gdy Ci, którzy trenują, czytają powyżej 3000 słów na minutę ( a rekordziści świata w szybkim czytaniu nawet… 65 tys. słów!). Co to oznacza w prak-tyce? Ano to, że jeśli będziesz æwiczył, możesz czytać aż 15 razy szybciej – a taka umiejętnośæ może Ci się bardzo przydaæ!

Równie ciekawe są zajęcia trenujące pamięć, po których nasza pamięć, jak elastyczny worek, może zwiększyć swoją pojemnośæ. Podczas takich

29

CZAS NA STUDIA

zajęć opanujesz pewne zaawansowane techniki mnemotech-niczne (czyli właśnie pamięciowe), dzięki którym będziesz w stanie zapamiętać więcej i na dłużej oraz wyćwiczysz m.in. podzielnośæ uwagi.

Z roku na rok coraz większym powodzeniem cieszą się warsztaty psychologiczne z komunikacji interpersonalnej – coś dla tych, dla których każda publiczna wypowiedŸ jest prawdziwą torturą. Dzięki takim warsztatom poz-nasz sztuczki z mowy ciała, posiądziesz tajemnicę au-toprezentacji, dowiesz się, jak poprowadzić rozmowę, żeby wypadła korzystnie dla Ciebie. To naprawdę bardzo ważna wiedza, bo praktyczna, a nie teoretyczna – poza tym w ciągu najbliższych kilku lat czeka Cię wiele egzaminów i rozmów kwalifikacyjnych, gdzie będziesz miał okazję z niej skorzystać.

Jêzyk obcy wcale nie obcyNie ma chyba osoby, która nie zdawałaby sobie

sprawy z tego, że dziś bez dobrej znajomości przyna-jmniej jednego języka obcego nawet nie ma co marzyć o znalezieniu ciekawej i dobrze płatnej pracy. Jeden język obcy to absolutne minimum – najlepiej biegle władać kilkoma. Jednak choć nauka języka obcego jest dziś obowiązkowa już od szkoły podstawowej, nie ma się co łudzić, że same zajęcia w szkole wystarczą, by z czystym sumieniem móc wpisać potem w CV dobrą lub biegłą znajomośæ języka obcego. Stąd taką popularnością cieszą się kursy językowe. Szkoły językowe wyrastają jak grzyby po deszczu, w większych miastach jest ich kilkanaście – każdy znajdzie taką metodę nauki (a jest ich naprawdę wiele), jaka będzie mu odpowiadała najbardziej.

o znajomości języka obcego na danym poziomie. Bez cer-tyfikatu nie ma co marzyæ o zagranicznym stypendium czy studiach na obcej uczelni.

ZnaleŸæ czas na pasjeNa to, co się naprawdę kocha robiæ, zawsze musi znaleŸæ

się czas – czy to będzie kurs tañca towarzyskiego, spotkania w klubie scrabble, pływanie synchroniczne, wystawy psów rasowych czy też śpiewanie w chórze. Nigdy nie rezygnuj ze swoich pasji tylko dlatego, że masz dużo nauki. Nie samą pracą i nauką człowiek żyje, a taka odskocznia, gdzie będziesz mógł się realizować, zrelaksować czy po prostu dobrze bawić to niezbędne by zachować pewną higienę umysłu.

A czy wiesz, że przyszli pracodawcy naprawdę zerkają w rubrykę „zainteresowania” w CV? Oczywiście, zaw-sze możesz napisać cokolwiek, ale czy nie lepiej mieć niezmyślone zainteresowania, o których można opowiedzieæ z prawdziwą pasją? Poza tym może się też zdarzyæ, że osoba, która będzie z Tobą przeprowadzała rozmowę kwalifikującą tak, jak Ty będzie fanem np. żeglarstwa czy wycieczek row-erowych – i co wtedy, jeśli pojęcia nie masz, czy w Twojej okolicy są jakieś ścieżki rowerowe? Wtedy na dzieñ dobry jesteś absolutnie niewiarygodny…

Dziœ bez dobrej znajomoœci przynajmniej jednego jêzyka obcego nawet nie ma co marzyæ o znalezieniu ciekawej i dobrze p³atnej pracy. Jeden jêzyk obcy to absolutne minimum – najlepiej biegle w³adaæ kilkoma.

Język angielski wciąż niepodzielnie króluje – w roku sz-kolnym 2009/2010 nadal był najpopularniejszym językiem obcym w szkołach, uczyło się go ponad 87% procent uczniów szkół podstawowych, 84% gimnazjalistów i aż 97% licealistów! To prawie monopol! Na drugim mie-jscu jest język niemiecki, który dla większości uczniów szkół ponadpodstawowych jest drugim językiem. Na kolejnych miejscach plasują się języki: rosyjski, francuski i włoski. Dla wielu jednak angielski nie jest językiem obcym – jego znajomośæ powinna byæ oczywista. Dlatego naprawdę warto inwestować w naukę rzadkich języków obcych – chiñskiego, fiñskiego, hiszpañskiego, czeskiego czy węgierskiego. Jego dobra znajomośæ może się kiedyś okazać wielkim atutem, który sprawi, że zyskasz ogromną przewagę nad innymi kandydatami ubiegającymi się razem z Tobą o pracę.

Kursy językowe są także bardzo ważne jeszcze z jed-nego, ale nie mniej istotnego powodu – przygotowują do egzaminów, które koñczą się zdobyciem cerfytikatu językowego, który jest dokumentem zaświadczającym

Przyszli pracodawcy naprawdê zerkaj¹ w rubrykê „zainteresowania” w CV

30

CZAS NA STUDIA

Tekst: Małgorzata Orlicz

Praca nad

Bez odpowiedniej motywacji ciê¿ko osi¹gn¹æ sukces... ¯eby dojœæ na wymarzony szczyt, osi¹gn¹æ swój cel, potrzeba duuu¿o wiary, samozaparcia i cierpliwoœci. Im wy¿ej mierzysz, tym czêœciej pewnie bêdziesz bliski zw¹tpienia, tym czêœciej pojawi¹ siê myœli, ¿e nie dasz rady. Ale has³o „chcieæ to móc” wcale nie jest tani¹ bajeczk¹ sprzedawan¹ naiwniakom – jeœli mocno czegoœ pragniesz, ju¿ jest to w zasiêgu Twojej rêki. Zdobycie szczytu zawsze zaczyna siê od pragnienia, które poparte prac¹ przerodzi siê w pe³en sukces! Dlatego popracuj nad motywacj¹ – wiara we w³asne mo¿liwoœci potrafi góry przenosiæ!

motywacj¹Czy zdolnoœci s¹ naprawdê tak wa¿ne?

Myślisz, że uczeñ zdolny osiąga wysokie wyniki w nauce, a uczeñ mniej zdolny, niższe? A to wca-le nie jest taka prosta zależnośæ – kluczem do sukcesu jest silna motywacja, która ma w sobie coś

Pamiêtaj, ¿e jeœli czegoœ nie umiesz, to tylko dlatego, ¿e nie próbujesz tego zmieniæ!

z magii. Przy trudnym zadaniu dobry uczeñ bez motywacji podda się, nawet nie będzie próbował szukać rozwiązania

30

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch S

p. z

o.o

.

31

CZAS NA STUDIA

– uzna, że nie umie, i już. Tymczasem uczeñ o silnej motywa-cji, nawet mniej zdolny, nie podda się tak łatwo. Postara się rozwiązać zadanie, szukając wszelkich możliwych sposobów, pewno szybko nie zrezygnuje – i dzięki motywacji często uda mu się pokonaæ trudności.

Pamiętaj, że jeśli czegoś nie umiesz, to tylko dlate-go, że nie próbujesz tego zmieniæ! WeŸ byka za rogi! Zrób krok – to właśnie podjęcie decyzji, że chcesz się z czymś zmierzyæ, chcesz coś zmieniæ często jest najtrudniej-sze! Potem trzeba już tylko trzymaæ się wyznaczonego planu działania i mocno wierzyæ, że się uda, a sukces murowany!

Siêgaj, gdzie wzrok nie siêga!Jakie najczęściej popełniamy błędy? Rezygnujemy z czegoś

tylko dlatego, że wydaje się tak dalekie, że aż nieosiągalne? Często brak nam wyobraŸni – ale to ona jest motorem wielu działañ! Gdyby ludzie nie sięgali po rzeczy pozornie nieosiągalne, dalej tkwilibyśmy w epoce kamienia łupanego...

A może zniechęcają Cię przeszkody, które spotykasz na swej drodze? Brakuje Ci sił i wiary w to, że się uda? To najgorsze, co możesz zrobiæ – zrezygnowaæ w połowie drogi, kiedy włożyłeś już tyle pracy, by osiągnąæ swój cel...

Co mo¿esz zrobiæ, ¿eby popracowaæ nad wzmocnieniem swojej motywacji?

Cel, który chcesz osiągnąæ, wydaje Ci się tak odległy, ¿e nawet nie próbujesz go osiągnąæ? To wielki błąd! Na wiel-kie rzeczy i spektakularne sukcesy potrzeba zwykle czasu – nie od razu przecie¿ Rzym zbudowano... Ka¿dy dzieñ, w którym będziesz zwlekał z podjęciem decyzji, oddala Cię od upragnionego celu. Od dawna marzysz o kursie tañca no-woczesnego, ale jakoś nie mo¿esz podjąæ decyzji i wreszcie się zapisaæ na zajęcia? To teraz pomyśl, ile treningów miałbyś ju¿ za sobą i jakbyś dziś tañczył, gdybyś zapisał się na tañce od razu, gdy o tym pomyślałeś! Ile czasu ju¿ zmarnowałeś! Nie odwlekaj decyzji w nieskoñczonośæ i nie rezygnuj z celu tylko dlatego, ¿e osiągnięcie go wymaga czasu.

Działaj! Od samego myślenia nie jesteś nawet troszkę bli¿ej swego celu. Im dłu¿ej się zastanawiasz, tym więcej tracisz. Nie odwlekaj ciągle decyzji i działaj w myśl przysłowia: co masz zrobiæ jutro, zrób dzisiaj.

Zmieñ swoje nastawienie – to niewiarygodne, jaką siłę ma pozytywne myślenie! Negatywne myśli i niska samoocena potrafią bardzo ograniczaæ – czas zerwaæ te niewidzialne więzy. Nie szukaj wymówek, ¿e czegoś nie potrafisz, ¿e inni zrobią to lepiej, ¿e się nie nadajesz do jakiejś pracy. Skąd to wiesz, jeśli nawet nie spróbowałeś? Większośæ ograniczeñ istnieje tylko w Twojej głowie! Nawet nie wiesz, jak sposób myślenia mo¿e mieæ wpływ na zmiany w naszym ¿yciu! Powiedz sobie: umiem, dam radę, potrafię, nie jestem gorszy – a szanse na to, ¿e rzeczywiście Ci się uda, są nieporównywalnie większe, ni¿ gdybyś u¿alał się nad sobą.

Dalej uwa¿asz, ¿e inni są lepsi? Mo¿e tak, ale ka¿dy kiedyś startował z poziomu zerowego, ka¿dy musiał kiedyś zacząæ. Nikt nie urodził się specjalistą w jakiejś dziedzinie, nikt w chwili narodzin nie by³ zaprogramowany na osiągnięcie sukcesu. Co by było, gdyby wszyscy myśleli, ¿e nie potrafią? Siła tkwi w Tobie, naucz się tylko, jak ją uwolniæ!

Wyznacz sobie cel. Zapisz go wyraźnie, tak, by nie straciæ go z oczu, by wiedzieæ, o co walczysz. Niewa¿ne, czy cel jest odległy, czy naprawdę bliski, czy jest malutkim celem na drodze do większego sukcesu. Wa¿ne, ¿eby wykorzystaæ wszystkie swoje mo¿liwości i umiejętności, by go osiągnąæ.

Na kartce zapisz, co potrafisz, oceñ swoje mo¿liwości i swoje braki. Czego Ci brakuje, by dojśæ do punktu, o którym marzysz?

Nie odwlekaj decyzji w nieskoñczonoœć i nie rezygnuj z celu tylko dlatego, ¿e osi¹gniêcie go wymaga czasu!

Ustal priorytety. Czasem mamy tyle planów, ¿e ich osiągnięcie mo¿e staæ się nierealne. Na spokojnie oceñ swoje mo¿liwości i przemyśl, który z celów ma dla Ciebie największe zna-czenie. Mimo dobrych chęci i du¿ej motywacji zostanie przewodniczącym szkolnego samorządu, przygotowanie się do szkolnej olimpiady z geografii, nauka nowego języka obcego, uczestnictwo w kółku teatralnym i praca w wolon-tariacie mogą okazać się nie do pogodzenia i trzeba będzie z czegoś zrezygnowaæ. Dobrze przemyśl, na czym zale¿y Ci

Negatywne myœli i niska samoocena potrafi¹ bardzo ograniczaæ – czas zerwaæ te niewi-dzialne wiêzy.

32

CZAS NA STUDIA

Metoda ma³ych kroków

Jeœli cel, który sobie zamierzy³eœ, jest od- leg³y, œwietnie siê sprawdzi metoda

ma³ych kroków. Mo¿esz j¹ zastosowaæ, przygotowuj¹c siê np. do egzaminu matural-nego. Ciê¿ko ogarn¹æ du¿¹ partiê materia³u – w takim wypadku lepiej podzieliæ j¹ na ma³e czêœci (kroczki) – które bêdziesz stopniowo realizowaæ. To o tyle skutecz-na metoda, ¿e uczy systematycznoœci – a w³aœnie w systematycznoœci tkwi si³a uczenia siê.

Musisz realnie oceniaæ swo-je mo¿liwoœci, ¿eby uda³o Ci siê osi¹gn¹æ wymarzony cel.

Praca w grupie

Czasem zapalamy się do czegoś, by po kilku dniach czy tygodniach cich- cem się ze swoich planów i celów wycofaæ, i uznaæ je za niebyłe. Nie

starcza nam cierpliwości, samozaparcia, chęci a ¿e o naszych planach nikt nie wiedział, łatwiej z nich zrezygnowaæ. ¯eby nasz zapał potrwał troszkę dłu¿ej, czasem dobrze zwierzyæ się innym ze swoich celów, które chcemy osiągnąæ. A mo¿e zebraæ grupę, która ma podobne plany? Jeśli zało¿yłeś sobie, ¿e np. codziennie będziesz biegaæ przynajmniej przez 15 minut, to bardzo łatwo znaj-dziesz wymówkę, by tego nie robiæ. Jeśli jednak znajdziesz współtowarzysza do biegania, głupio będzie Ci się wycofaæ i pokazaæ, jak słabą masz motywację.

najbardziej – ¿eby się nie okazało, ¿e wziąłeś na siebie po prostu za du¿o, i zamiast osiągnąć jeden czy dwa cele, tak się rozdrobnisz w swoich działaniach, ¿e niczego nie doprowa-dzisz do końca.

Naucz się zarządzania czasem. Musisz realnie oceniaæ swoje mo¿liwości, ¿eby udało Ci się osiągnąæ wymarzony cel. Wiara we własne mo¿liwości po-trafi góry przenosiæ, ale jeśli zało¿ysz, ¿e przez tydzieñ uda Ci się powtórzyæ ca³y materia³ do egzaminu gimna-zjalnego, to nie masz ¿adnych szans na sukces. Za ka¿dym razem, gdy wyznaczasz sobie cel, ustal, w jakim zakresie zamierzasz go zrealizować i choæ w przybli¿eniu określ czas, jaki na to poświęcisz.

Nie bój się pora¿ek. Przegrana jedna bitwa wcale nie oznacza przegranej całej wojny! Niepowodzenia te¿ są potrzebne – dają niezłego kopa i potrafią dobrze zmobilizować do jeszcze cię¿szej pracy. Zresztą nie ma człowieka, któremu nigdy noga się nie powinęła – popatrz nawet na mistrzów sportowych: raz wygrywają a innego dnia są w s³abszej formie.

Znajdź metodę pracy, która będzie dla Ciebie najlepsza. Jedni, by osiągnąæ swój wymarzony cel, wolą pracowaæ sami, inni – przeciwnie, w grupie znajdują wsparcie i motywację.

Dzia³aj w myœl przys³owia: co masz zrobiæ jutro, zrób dzisiaj.

fot.: Images Copyright © 2000 DigiTouch Sp. z o.o.

Na kartce zapisz,

co potrafisz, oceñ

swoje mo¿liwoœci

i swoje braki.

Czego Ci brakuje,

by dojϾ do punktu,

o którym marzysz?

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch S

p. z

o.o

.

33

CZAS NA STUDIA

Jestem the best!Stañ przed lustrem. Kogo widzisz? Pewn¹ siebie osobê, która wierzy w swoje mo¿liwoœci i wie, ¿e ograniczenia zazwyczaj istniej¹ tylko w nas samych? A mo¿e cz³owieka, którego negatywne myœli i niska samoocena krêpuj¹ jak owiniêta wokó³ niego ciasno lina, nie pozwalaj¹c siê rozwijaæ? Jeœli to w³aœnie Ty, najwy¿szy czas to zmieniæ – nawet nie wiesz, ile jest w stanie zdzia³aæ wiara w samego siebie!Fo

t.: K

rzys

ztof

Kib

art

Tekst: Małgorzata Dudek

Jestem silny!

Jestem

najlepszy!

Poradzę sobie!

Potrafię to!

Dam radę!

34

CZAS NA STUDIA

CZAS NA STUDIA

3535

Zaprogramuj siê na sukcesMasz wokół siebie znajomych, którym wszystko pr-

zychodzi w życiu z zadziwiającą łatwością? Szczęściarze, prawda? A nieprawda – ich życiowy fart nie ma nic wspól-nego z urodzeniem się pod szczęśliwą gwiazdą! Pewnie nigdy nawet na to nie wpadłeś, ale to, co mają, zawdzięczają wyłącznie sobie! I to nawet nie zawsze ciężkiej pracy – przede wszystkim bowiem myśleniu o sobie w odpowiedni sposób. Nie jesteś przekonany? Uważasz, że tajemnica tych „lep-szych” tkwi w tym, że są bardziej utalentowani? Być może, ale nie przeceniaj roli talentu – jest ważny, ale wcale nie najważniejszy, są bowiem inne, znacznie ważniejsze cechy osobowości. Poza tym każdy kiedyś startował z poziomu zerowego, każdy musiał kiedyś zacząæ - nikt nie urodził się specjalistą w jakiejś dziedzinie, nikt w chwili narodzin nie był zaprogramowany na osiągnięcie sukcesu. Co by było, gdyby wszyscy myśleli, że nie potrafią? Siła tkwi w Tobie, musisz się tylko nauczyæ, jak ją uwolniæ!

WeŸ ¿ycie w swoje rêceKażdy z nas jest panem samego siebie – i mówienie

o życiowym pechu jest tylko i wyłącznie łatwą wymówką, która nie ma nic wspólnego z rzeczywistością. Ty i tylko Ty decydujesz o tym, jak wygląda Twoje życie! Nie zwalaj winy na innych – życiowy niefart, złośliwy los, nieobiektywnych nauczycieli i mnóstwo kłód rzucanych pod nogi, które spotykasz na swojej drodze. Wszystko zależy od Ciebie! I im szybciej w to uwierzysz, tym szybciej i Ty zaczniesz odnosiæ sukcesy! Nawet, jeśli nie bardzo wierzysz w to, że myśli mają moc sprawczą i są w stanie zamieniać marzenia w konkrety, spróbuj. Daj sobie szansę, a przekonasz się, w jak wielkim stopniu sposób myślenia może wpływać na nasze życie.

Dorównaj swojemu mózgowiNaukowcy zachwycają się ogromnymi, wciąż do koñca nieod-

krytymi możliwościami ludzkiego mózgu. To niesamowite, że wykorzystujemy je zaledwie w niewielkim stopniu. Twój mózg jest genialny – chyba więc nic nie stoi na przeszkodzie, żebyś i Ty mu dorównał, przecież nie możesz byæ gorszy! Do czego mógłby byæ zdolny, gdybyśmy mogli wykorzystaæ cały jego potencjał?

Zamieñ „nie” na „tak”Psycholodzy zauważyli coś bardzo ciekawego – nasz mózg

nie rejestruje przeczeñ. Jeśli więc określasz swój cel negatywnie – np. „nie chcę mieæ kłopotów w szkole”, jedynie go wzmacniasz – mózg nie słyszy „nie” i dla niego przekaz jest zgoła inny od

Człowieka z charakterem pociąga to, co jest trudne, ponie-

wa¿ dopiero w zmaganiach z prze-ciwnościami potrafi sobie uświado-

mić swój w³asny potencja³. Charles

de Gaulle

Pewnoœæ siebie wygrywa!Często jest tak, ¿e z dwóch osób o podobnej wiedzy ta, która jest pewniejsza siebie i tego, co mówi, zostanie lepiej oceniona ni¿ ktoś, kto choæ wie tyle samo, sprawia wra¿enie osoby niepewnej i zagubionej. Pamiętaj o tym podczas egzaminów ustnych – niech Twoja postawa będzie Twoim atutem, a nie czymś, co działa na Twoją niekorzyśæ.

Nigdy, nigdy, nigdy

się nie poddawaj.

Winston Churchill

Szukaj kibicówCóż, ciągła krytyka każdemu jest

w stanie podciąæ skrzydła – dlatego nie daj się innym negatywnie nakręcić. To bardzo łatwo innych krytykować – dużo łatwiej niż udzieliæ wsparcia, zmotywować, pochwalić czy pozyty-wnie nastawić. Dlatego zwracaj uwagę na to, jakimi ludŸmi się otaczasz

tego, co chcesz osiągnąć. Jak więc powinien brzmieć prawidłowo sformułowany cel? „Będę odnosił w szkole sukcesy!” Pamiętaj, żeby każdy cel, który sobie stawiasz, formułować pozyty-wnie – pomożesz tym swojemu mózgowi!

Chcieæ to móc?Tak – chociaż zapewne uważasz,

że to tania bajeczka sprzedawana naiwniakom. A przecież zdo-bycie najwyższego nawet szc-zytu zaczyna się od pragnienia, które poparte pracą przerodzi się w pełen sukces. Dlatego tak ważna jest praca nad motywacją i wiarą w swoje możliwości – ta wiara, która potrafi góry przenosiæ! Jednym z najczęstszych błędów jest brak wyobraŸni, która jest motorem wielu działañ. Gdyby ludzie nie sięgali po rzec-zy pozornie nieosiągalne, pewnie dalej tkwilibyśmy w epoce kamienia łupanego.

– niech będzie to ktoś, kto dobrze Ci życzy i zmotywuje Cię do wysiłku.

Nie poddawaj siê!Przeszkody, które spot-

ykasz na swej drodze za-miast Cię motywować, zniechęcają Cię? Brakuje Ci sił i wiary w to, że się uda? To najgorsze, co możesz zrobić – zrezygnowaæ w połowie drogi, kiedy włożyłeś już tyle pracy, by osiągnąć swój cel... Naucz się cierpliwości – czasem na sukces trzeba poczekaæ. Daj sobie szansę… I czas – wszak nie od razu

Rzym zbudowano! I nie bój się tak bardzo porażek – choæ nikt ich nie chce, są czasem potrzebne – dają niezłego kopa i potrafią zmobilizowaæ do jeszcze cięższej pracy. Psychoterapeutka Virginia Satir mówiła: Popełniłeś błąd? Œwiętuj! I choæ brzmi to nieco ironicznie, to miała dużo racji – wyciągnij więc ze swoich błędów wnioski i idŸ dalej do przodu!

Ludzie są dok³adnie tak szczęśliwi, jak myślą, ¿e są. Abraham LincolnJedyną pew-

ną metodą unikania

pora¿ek jest nie mieć ¿adnych nowych po-mys³ów. Albert Einstein

Fot.

: Mar

ika

Buck

a

36

CZAS NA STUDIA

CZAS NA STUDIA

3737

My proponujmy ścieżkę studiów wprawdzie niełatwą, ale z pełną gwa-rancją na satysfakcjonującą zawodowo przyszłośæ. Już dziś postaw na nas, tak samo jak my stawiamy na twoje jutro. Jako Collegium Medicum UMK w Bydgoszczy oferujemy pełną gamę trzynastu ścisłych kierunków studiów, mających odzwierciedlenie w zawodo-wym rozwoju. Stawiamy na praktykę, popartą rzetelną dawką teorii. Jeśli zde-cydujesz się zostać lekarzem, farma-ceutą czy kosmetologiem zapraszamy do nas. Znajdziesz nas w Bydgoszczy, jako medyczny profil Uniwersytetu Miko³aja Kopernika. Oferujemy kie-runki studiów dostosowane do potrzeb współczesnego rynku pracy. Dlatego ratownik medyczny, pielêgniarka i dietetyk, obok lekarza, znajdują swoje miejsce na rynku pracy.

Proces dydaktyczny w Collegium Medicum przebiega na trzech pozio-mach. Masz możliwośæ ukoñczenia studiów licencjackich, magisterskich, a najwytrwalszym proponujemy studia doktoranckie. Jeżeli stawiasz na prestiż zawodowy oraz jakośæ wiedzy, którą zdobędziesz, to startuj z nami. Spośród dziesięciu cieszących się największym zainteresowaniem kierunków na UMK, a¿ siedem stanowią kierunki reali-zowane przez Collegium Medicum. Kolejnym argumentem, który może stanowić o twojej ocenie naszej mar-ki, jest fakt, że studentka kierunku farmaceutycznego zdobyła w roku aka-demickim 2011/2012 tytu³ najlepszej absolwentki Uniwersytetu Miko³aja Kopernika, pokonując grono znakomi-tych rywali z całej toruñsko-bydgoskiej uczelni. Nasi studenci zdobywają liczne

To pytanie powinien na wstępie zadać sobie kandydat star-tujący na studia. Zanim dokona wyboru, który zaważy na jego przyszłości, warto by oczyma wyobraŸni zobaczył jak będzie kształtowała się jego zawodowa droga po skoñczeniu studiów. Można bowiem wybrać raz, a dobrze.

tytuły, biorą udział w wielu konferen-cjach naukowych w kraju i za granicą, a jakośæ zdobytej wiedzy potwierdzają ci, którzy zajmują pierwsze miejsca w kolejnych edycjach Lekarskiego Egza-minu Pañstwowego (LEP). Zapewnienie przez uczelnię szerokich możliwości i wysokiego poziomu rozwoju naukowe-go to jedna strona medalu, druga to two-rzenie klimatu dla rozwoju inicjatyw twórczych naszych studentów. Skupiają się oni w organizacjach, w których mogą rozwijać własne pasje: Samorządzie Studenckim, Studenckim Towarzy-stwie Naukowym, Międzynarodowym Stowarzyszeniu Studentów Medycyny IFMSA-POLAND, Sekcji Studenckiej Polskiego Towarzystwa Farmaceu-tycznego „MŁODA FARMACJA”, Studenckim Towarzystwie Diagnostów Laboratoryjnych czy Teatrze ACME. A ponieważ stawiamy na pomysłowośæ i nowatorstwo myśli studenckiej, w 2010 roku w Collegium Medicum ruszył pionierski projekt pomocy humanitarnej Medici Homini. Pomy-słodawcą akcji jest nasza absolwentka, która zarażając innych podróżniczą pasją realizowaną w ramach praktyki na kierunku lekarskim, dała impuls

do uczestnictwa w wyprawach huma-nitarnych do krajów rozwijających się. Uczelnia objęła akcję patronatem, wysyłając studentów do Zambii, Ugan-dy, Indii, Nepalu. Tym, którzy chcą łączyć podróże z nauką proponujemy uczestnictwo w programie Erasmus, w ramach którego nasza kadra dydak-tyczna, studenci i pracownicy admi-nistracyjni mają możliwośæ udziału w zagranicznych studiach, praktykach lub szkoleniach. Promujemy mobil-nośæ naszych studentów, stwarzając możliwości wymiany naukowej m.in. na terenie Hiszpanii, Finlandii, Włoch czy Niemiec. Promujemy potencjał i torujemy drogę innowacyjności. Jeżeli jesteś zainteresowany takim rozwojem wydarzeñ, zapraszamy do naszego Collegium Medicum im. Ludwika Ry-dygiera w Bydgoszczy UMK.

A co dalej? Skończyć studia.

PROMOCJA

38

CZAS NA STUDIA

38

CZAS NA STUDIA

W sieci stereotypówZawód typowy dla dziewczyny? Nauczycielka,

przedszkolanka, pielęgniarka – taki stereotyp pokutuje jeszcze wśród wielu osób. Kobieta jest przecież taka delikatna i wrażliwa, trudno ją sobie wyobrazić w roli zawodowego żołnierza czy inżyniera elektryka. Mężczyzna jako bibliotekarz czy nauczyciel w przedszkolu? Kto to widział, to takie niemęskie! A nieprawda. Są przecież wrażliwi mężczyŸni i mocne, zdecydowane kobiety. Często jednak presja stereoty-pów związanych z płcią jest tak silna, że trudno się od niej uwolniæ – mały chłopczyk na urodziny dostanie przecież koparkę lub pociąg, dziewczynka raczej wózek z lalką… „Nie wypada, żeby dziewczynka tak się zachowywała” – może usłyszeæ mała panienka, a chłopiec na pewno kiedyś się do-wie, „żeby nie zachowywał się jak baba, bo prawdziwi mężczyŸni nie płaczą”. Nic więc dziwnego, że skoro już małe dziecko wtłaczane jest w role charakterystyczne dla jego płci, taka posta-wa idzie czasem za nim przez całe życie. Jaką szkołę najczęściej wybiera koñczący szkołę gimnazjalista? Rzadko która dziewczyna zdecyduje się kontynuowaæ naukę w technikum – najchętniej wybierze liceum ogólnokształcące lub profilowane (o kierunku częściej kojarzonym z „kobiecym” zajęciami).

Jak te wybory mają się do rzeczywistości? Czy dziewczyny naprawdę lepiej odnajdują się w przedmiotach humanistycz-nych, a panowie myślą logiczniej i mają predyspozycje w kie-

Tekst: Małgorzata Olicz

Babskie Ch³opak studiuj¹cy pedagogikê przedszkoln¹ lub studentka na cybernetyce? Jeszcze kilka lat temu takie zjawisko budzi³o niezdrow¹ sensacjê, dziœ jest coraz powszechniejsze.

kierunki

runku przedmiotów ścisłych? Fikcja! Ten pogląd nie ma nic wspólnego z rzeczywistością, jest jedy-nie wynikiem presji stereotypów, które ciążą nad każdą płcią. Niejako automatycznie od dziewczyny wymaga się, że – z założenia spokojniejsza i grzecz-niejsza – będzie ładnie prowadziła zeszyt i chętnie czytała lektury, a chłopak – jako ambitniejszy i logicznie myślący – lepiej sobie poradzi z zawiłymi matematycznymi wzorami czy prawami na fizyce… Tymczasem gdyby tylko pozbyć się tych stereoty-pów, okazałoby się, że płeć nie ma żadnego związku z wiedzą, którą uczeñ jest w stanie sobie przyswoić.

Dlaczego zatem dziewczyny znacznie rza-

39

CZAS NA STUDIA

39

CZAS NA STUDIA

dziej wybierają studia techniczne, a chłopcy raczej nie decydują się na karierę pedagogiczną? Ponieważ nadal w środowisku nie mają odpowied-nich wzorców i rzadko są zachęcani do przełamywania stereotypów. A szkoda!

Babiñce?W szkolnictwie wyższym nadal króluje wiele stereotypów – praca z dziećmi wciąż jest domeną kobiet – stąd pedagogika nadal trady-cyjnie jest chętniej wy-bierana przez dziewczy-

ny. Zaczyna się to jednak zmieniaæ – na wydziale uczy

się coraz więcej mężczyzn, a wychowawca przedszkolny

nie budzi już takiego zdumie-nia. Podobnie jest na kierunkach humanistycznych – filologii polskiej i klasycznej czy bibliotekoznawstwie.

Dlaczego mężczyŸni nadal dośæ rzadko wybierają studia humanistycz-ne? Może wynika to z faktu, że są postrzegani jako bardziej praktyczni i chcą mieć konkretny fach w ręku? Jest w tym sporo prawdy, bo absol-wenci technicznych kierunków mają mniejszy problem ze znalezieniem pracy czy odbyciem zagranicznych praktyk.

Wielu mężczyzn wybierających kie-runek tradycyjnie kojarzony jako bab-ski, często bywa bardzo krzywdząco ocenianych. Zdarza się, że studenci bibliotekoznawstwa, filologii polskiej czy pedagogiki postrzegani są jako „niemęscy” – jak gdyby zamiłowanie do literatury i języka, czy chęć pracy z dzieæmi obniżała ich wartośæ. Na szczęście z roku na rok zaciera się gdzieś granica męskich i kobiecych uczelni oraz kierunków studiów. Coraz więcej dziewczyn odważa się

i męskie

Pani chirurg, pan pediatraDo bardzo ciekawych wniosków prowadzi obserwacja wyboru specjalizacji lekarskich na akademiach medycznych. Okazuje się, ¿e ortopedię i chirurgię znacznie częściej wybierają mę¿czyźni (np. wśród kardiochirurgów kobiety stanowią zaledwie nieliczny pro-cent). To zawody „zabiegowe”, które wią¿ą się z du¿ą odpornością psychiczną i siłą fizyczną. Kobiety natomiast przewa¿ają na pediatrii i dermatologii – specjalizacjach tradycyjnie kojarzonych z wra¿liwością i delikatnością.

40

CZAS NA STUDIA

studiować na politechnice i uczel-niach, które jeszcze kilka lat temu były dostępne tylko dla mężczyzn, a kierunki opiekuñczo-społeczne, na których jeszcze niedawno mężczyŸni byli rzadkim widokiem, przyjmują coraz więcej mężczyzn.

Szko³a ¿eñska czy koedukacyjna?Przeprowadzone w 2004 roku badania na Uniwersytecie Cambridge w szkołach ¿eñskich i męskich doprowadziły do zaskakujących wnio-sków. Okazuje się, ¿e dzięki nauce w szkołach ¿eñskich na poziomie gimnazjum i liceum dziewczęta bardzo du¿o zyskały – nauczyły się większej pewności siebie, ni¿ ich kole¿anki w szkołach koedukacyjnych. Obserwując nauczycielki – specjalistki we wszystkich dziedzinach – zaobserwowano, ¿e du¿o mniej ulegały te¿ stereotypom związanym z p³cią. Uniwersytet w Londynie przeprowadzi³ natomiast badania na grupie trzynastu tysięcy czterdziestolatków. Badania dowiodły, ¿e ab-solwentki ¿eñskich szkół często kontynuowały edukację na kierunkach studiów tradycyjnie zdominowanych przez mę¿czyzn i osiągnęły du¿o wy¿szy pułap zarobków ni¿ ich kole¿anki ze szkół koedukacyjnych.

Dlaczego mê¿czyŸni nadal doœć rzad-ko wybieraj¹ studia humanistyczne? Mo¿e wynika to z faktu, ¿e s¹ po-strzegani jako bardziej praktyczni i chc¹ mieć konkretny fach w rêku?

Od dawna jest kilka kierunków na po-litechnice, gdzie mêska dominacja nie ma racji bytu – to chocia¿by architektu-ra, biotechnologia, zarz¹dzanie i ekonomia czy chemia.

nie ma żadnego racjonalnego powodu, żeby kobiety nie nadawały się czy go-rzej sobie radziły na technicznych stu-diach. To mit, który powoli, ale bardzo systematycznie jest obalany – wystar-czy zresztą przyjrzeć się statystykom. Od dawna jest kilka kierunków na politechnice, gdzie męska dominacja nie ma racji bytu – to chociażby archi-tektura, biotechnologia, zarządzanie i ekonomia czy chemia.

Nadal są jednak szkoły ( jak chociażby Wojskowa Akademia Techniczna czy Akademia Marynarki Wojennej) czy kierunki politech-niczne zdecydowanie zdominowane przez mężczyzn, gdzie kobiety można policzyć na palcach. Wciąż jako „męskie” postrzegane są wydziały mechaniki, elektrotechniki, budow-nictwa czy informatyki – jednak i tam coraz częściej można zobaczyæ kawałek spódniczki.

Otoczeni przez liczbyW Polsce na uczelniach technicz-

nych kształci się ponad 300 tys. stu-dentów, wśród których kobiety stano-wią zaledwie jedną trzecią. Dlaczego studia techniczne są wciąż głównie męską domeną? W dużej mierze wy-nika to z małej wiedzy o tym, co i jak można studiować na politechnikach i jakie są możliwości zatrudnienia po dyplomie.

Choć nadal politechnika, jako uczelnia techniczna, jest częściej wy-bierana przez mężczyzn, to naprawdę

40

fot.

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch S

p. z

o.o

.

41

CZAS NA STUDIACZAS NA STUDIA

Ma³gorzata Barañska, absolwentka filo-logii polskiej

Dlaczego wybrałam polonistykę? Dobrze pisałam, za wsze lubiłam czytaæ, historia nigdy nie była dla mnie

większym problemem. Mo¿e te¿ niejako automatycznie zdecydowałam się na ten kierunek, bo w liceum uczyłam się w klasie humanistycznej… Lubiłam te¿ biologię, mogłam w sumie iśæ na weterynarię lub biologię, ale jakoś tak wyszło… Gdzieś usłyszałam, ¿e do klas humanistycznych idą ci, którzy nie mają jasno sprecyzowanych zainteresowañ i planów – i mo¿e coś w tym jest? Nawet gdybym bardzo chciała, po swoim profilu nie miałam szansy na jakikolwiek ścisły kierunek – moja nauczycielka fizyki na początku drugiej klasy stwierdziła bowiem, ¿e humanistów nie da się nauczyæ fizyki i uczyła nas… ¿yciorysów sławnych fizyków.

Hubert Wêgrzec, student filologii polskiej

A dlaczego niby filologia ma być zarezerwowana wy łącznie dla dziewczyn? Takie uprzedzenia zawsze

strasznie mnie denerwowały. Co z tego, ¿e większośæ moich kolegów studiuje jakieś techniczne kierunki? Robią to, co lubią, a mnie zawsze ciągnęła literatura, sam trochę piszę, więc polonistyka była naturalnym wyborem. Nie jest te¿ tak, jak niektórym się zdaje, ¿e jestem na wydziale jakimś wyjątkiem – rodzynkiem, hołubionym przez tłumy dziewczyn. Oczywiście, polonistyka jest trochę sfemini-zowanym wydziałem, ale naprawdę mam tu kilku kumpli, z którymi mogę porozmawiać nie tylko na tematy literackie. Wystarczy zresztą spojrzeć na kadrę naukową na poloni-styce – jest tyle samo wykładowców mę¿czyzn, co kobiet.

Tomasz Rywa³, absolwent budownictwa

Kiedy dwa lata temu koñczyłem studia, widok dziew- czyny na moim wydziale stanowił rzadkośæ – zresztą

wśród moich kole¿anek zdecydowana większośæ wybierała studia na uniwersytecie. Teraz bardzo się to zmieniło – na młodszych rocznikach jest coraz więcej dziewczyn. Faj-nie, ¿e dziewczyny wreszcie odkryły dla siebie politechnikę.

Weronika Jakucka, studentka Wy¿szej Szko³y Policji w Szczytnie

Kiedy moje kole¿anki dowiedziały się o moich planach studiowania w szkole policyjnej, były zdumione, a kole-

dzy uznali to za świetny ¿art. Czemu? Chodziłam do klasy humanistycznej, bardzo lubię historię, literaturę ale przecie¿ to nie wyklucza innych pasji! A dla mnie najwa¿niejsze jest działanie, ruch – chodzę na basen, w gimnazjum trenowałam judo. To mit, ¿e do policji nadają się tylko mę¿czyźni! Ja bez problemu poradziłam sobie z testami sprawnościowymi, na których odpad³o kilku moich kolegów. Nie jestem zresztą jakimś chlubnym wyjątkiem – w szkołach policyjnych poja-wia się coraz więcej dziewczyn, i to jest super.

42

CZAS NA STUDIA

42

CZAS NA STUDIA

O sytuacji absolwentów rozmawiamy z Ann¹ Patryn, doradc¹ personalnym/psychologiem

Rozmawia: Marta Morelowska

Kierunki

praktykach lub stażach, u polonistów – konkretne umiejętności wiążące się z re-dagowaniem tekstów (jeśli taki polonista chciałby pracować w wydawnictwie) lub z przekazywaniem wiedzy (zdobywane najczęściej w ramach kursu pedagogicz-nego). Jednym słowem to nie same studia gwarantują sukces na rynku pracy, liczy się także wiedza praktyczna zdobywana „przy okazji” lub „obok” teoretycznej wiedzy uniwersyteckiej.

Studia filologiczne potraktowałabym oddzielnie – dają przecież praktyczne umiejętności w zakresie konkretnego języka. Takie osoby są obecnie poszuki-wane nie tylko przez firmy zatrudniające tłumaczy, przez szkoły czy firmy z branży turystycznej, ale także przez centra finan-sowe dużych koncernów. To dośæ dobra propozycja dla osób znających biegle konkretny język, o ścisłych zaintereso-waniach i łatwości uczenia się zagadnieñ ekonomicznych (warto zauważyć, że w momencie rekrutacji na stanowisko młodszego specjalisty liczy się przede wszystkim język, w dalszej kolejności wiedza ekonomiczna).

bez przysz³oœci? – A sk¹d!

To nie same studia gwa-rantuj¹ sukces na rynku pracy, liczy siê tak¿e wie-dza praktyczna zdobywana „przy okazji” lub „obok” teoretycznej wiedzy uni-wersyteckiej.

Mówi siê czêsto, ¿e absolwenci kie-runków humanistycznych, takich jak filozofia, polonistyka, pedago-gika, filologie s³owiañskie nie bêd¹ mogli znaleŸæ dobrej pracy. Czy Pani obserwacje jako d³ugoletniego doradcy personalnego potwier-dzaj¹, ¿e ich absolwenci nie s¹ poszukiwani na rynku? A mo¿e to mit i teraz trudniej zostaæ zatrud-nionym np. po ekonomii?

Anna Patryn: Pracodawcy poszukują zwykle osób, które posiadają wiedzę praktyczną w tej materii, której dotyczyć będzie wykonywana praca. Niezależnie od dziedziny czy branży. W przypadku ekonomistów mogą to być konkretne umiejętności związane z analizą fi-nansową czy księgowością zdobyte na

CCzy wystarczy wybraæ popularny kierunek studiów, by znaleŸæ dobr¹ pracê? Czy to prawda, ¿e humaniœci nie znajd¹ zatrudnienia, a w ma³ych miastach bêdzie im du¿o trudniej? Co decyduje o powodzeniu na rynku?

fot.:

arc

hiw

um p

ryw

atne

Jakie szanse na rynku pracy ma, Pani zdaniem, np. absolwent filozo-fii? Powinien siê baæ? Czy mo¿e spaæ spokojnie, z myœl¹ np. o nauczaniu etyki w szkole?

A.P.: Rzeczywiście, ukoñczenie nie-których kierunków daje szansę na szybsze znalezienie pracy „w zawodzie”, ukoñczenie innych kierunków – skutkuje dłuższymi jej poszukiwaniami. Jeśli absolwent filozofii chciałby pracować jako nauczyciel etyki, musi nierzadko uzbroiæ się w cierpliwośæ; ma – mówiąc kolokwialnie – „trudniej” niż polonista czy matematyk, którzy mogą znaleŸæ pracę na różnych poziomach edukacji.

Jeśli jednak nasz filozof bierze pod uwagę podjęcie pracy o innym cha-rakterze, ma przed sobą bardzo wiele możliwości. Wiele osób, kierując się chęcią lepszych zarobków, wybiera pracę w firmach prywatnych w działach zupełnie niezwiązanych z ich studia-mi. Archeolog czy pedagog stają się na przykład cenionymi kadrowcami dużych międzynarodowych firm, a teolog może doskonale odnaleŸæ się w roli przedsta-wiciela handlowego.

Wracając do pytania, rynek pracy wy-maga dużej mobilności. Żaden absolwent – nie tylko filozofii, ale także kierunków inżynieryjnych, informatycznych czy ekonomicznych nie powinien spocząć na laurach, ale szukać swojej drogi za-wodowej, zdobywaæ nowe umiejętności, doszkalać się... Studia mogą stanowić dobry punkt wyjścia, ale to od nas zależy, w jakim punkcie znajdziemy się za ko-lejnych kilka lat.

43

CZAS NA STUDIA

43

CZAS NA STUDIA

wenci rzeczywiœcie mog¹ liczyæ na wspania³e miejsca pracy?

A.P.: Tak jak mówiłam – samo ukoñczenie studiów to jeszcze za mało.

Absolwent prawa może liczyć na ciekawe miejsce pracy, jeśli potrafi wykazać się konkretną wiedzą prak-tyczną związaną z branżą, do jakiej aplikuje. Bardzo pomaga znajomośæ języka obcego, który otwiera drzwi do współpracy z międzynarodowymi kan-celariami prawnymi.

Podobnie absolwent dziennikarstwa potrzebuje praktyki w wydawnictwie, radiu, telewizji.

A pedagogika – jest kierunkiem przysz³oœciowym czy raczej nie?

A.P.: Absolwenci pedagogiki mają przed sobą potencjalnie dużo możliwości pracy w ośrodkach wychowawczych różnego typu – świetlicach, szkołach, poradniach.

Ciekawą propozycją dla absolwentów specjalizacji przedszkolnej i wczesnosz-kolnej mogą byæ coraz częściej powstające prywatne placówki wychowawcze – przedszkola, szkoły podstawowe.

Pedagodzy specjalni mogą z kolei liczyæ na pracę jako nauczyciele wspomagający w coraz bardziej popularnych klasach

Studia mog¹ stanowiæ do-bry punkt wyjœcia, ale to od nas zale¿y, w jakim punkcie znajdziemy siê za kolejnych kilka lat.

być pewnym, że ta wiedza będzie nam przydatna, że właśnie w tym kierunku chcemy się rozwijać.

Co Pani s¹dzi o szansach zatrud-nienia osób znaj¹cych perfekcyjnie ma³o popularne jêzyki obce, takie jak ukraiñski, litewski, wêgierski czy japoñski albo chiñski?

A.P.: Obecnie zauważam trend: „ku językom”. Osoby znające biegle niektóre rzadkie języki są poszukiwane ze względu na rozwijające się kontakty handlowe z Azją czy naszymi najbliższymi sąsiadami (Litwa, Rosja, Ukraina) oraz inwestycje dużych koncernów w cen-tra outsourcingowe na terenie Polski. Możemy przypuszczać, iż trend ten utrzyma się przez najbliższych kilka lat.

Warto zainwestować w naukę języków obcych w ogóle, bo ich znajomośæ (choćby dobry angielski) rozszerza nasze możliwości podjęcia pracy o międzynarodowe firmy, a także o rynki zagraniczne.

Istniej¹ modne kierunki humani-styczne, bardzo oblegane, takie jak prawo, nauki polityczne czy dziennikarstwo. Czy ich absol-

Istnieje wiele kierunków podyplo-mowych dla absolwentów studiów humanistycznych, np. podyplomo-we studia edytorskie czy logope-dyczne, oblegane przede wszyst-kim przez polonistów. Czy Pani zdaniem faktycznie wzmacniaj¹ one szanse kandydata na rynku?

A.P.: Studentom kierunków hu-manistycznych i każdych innych proponowałabym przede wszystkim uczestnictwo w różnego rodzaju stażach pod kątem przyszłej pracy. Warto zastanowiæ się, w czym jesteśmy dobrzy i co chcielibyśmy robiæ, i pod tym kątem zdobywaæ doświadczenie zawodowe. Na początku choćby na zasadach wolontaria-tu czy praktyk – w taki sposób jesteśmy w stanie zweryfikowaæ nasze wyobrażenia o danym zawodzie. Studia podyplomowe pozwalają rzeczywiście na zdobycie kon-kretnej wiedzy, ale podejmując je, warto

44

CZAS NA STUDIA

Czy osobie, która waha siê, czy pójœæ na studia humanistyczne, bo ma tak¿e predyspozycje do kie-runków œcis³ych odradza³aby Pani wybór humanistycznego kierun-ku? Czy po ukoñczeniu „œcis³ego kierunku” szanse zatrudnienia wzrosn¹? I czy przeciêtny in¿ynier i tak bêdzie mia³ lepszy start ni¿ nieprzeciêtnie nawet zdolny filozof czy filolog?

A.P.: Wybór kierunku studiów to sprawa bardzo indywidualna. Na pewno ważne jest, aby studiować to, co jest nam bliskie, co nas interesuje. Osoba, koñcząca kierunek, na którego absol-wentów jest większy popyt na rynku, ma być może łatwiejszą drogę. Jednak także musi brać pod uwagę nieustan-ne dokształcanie się i zdobywanie doświadczenia zawodowego.

Warto zainwestować w naukê jêzyków obcych, bo ich znajomoœć (choćby dobry angielski) rozszerza nasze mo¿liwoœci podjêcia pracy o miêdzynarodowe firmy, a tak¿e o rynki zagraniczne.

Mo¿na osi¹gn¹æ sukces za-wodowy niezale¿nie od tego, jaki kierunek ukoñczyliœmy. Wa¿na jest umiejêtnoœć planowania, otwartoœć na nowe pomys³y i mo¿liwoœci, a tak¿e ciê¿ka praca.

integracyjnych istniejących zarówno w szkołach publicznych, jak i niepu-blicznych.

Czy miejsce zamieszkania ma zna-czenie przy poszukiwaniu pracy po kierunkach humanistycznych? Po jakich kierunkach absolwent na pewno nie odnajdzie siê w ma³ym miasteczku?

A.P. : Rynek pracy w mniejszym mieście rzeczywiście różni się od rynku pracy w metropolii. Jeśli chodzi o zawo-dy „standardowe” (psycholog, lekarz, nauczyciel), to takim osobom nierzadko łatwiej będzie znaleŸæ pracę w poradni, szkole czy przychodni właśnie w mniej-szych miejscowościach.

Duże miasto oferuje więcej miejsc pra-cy związanych z zawodami „niestandar-dowymi”, co ma związek ze skupieniem wielu firm produkcyjnych i usługowych. Mam tu na myśli zawody związane z no-woczesnymi technologiami, IT, obsługą systemów finansowych.

Jeśli chodzi o humanistów, nie przy-chodzi mi do głowy kierunek, po którym zupełnie nie można by było wykonywać „ambitnej” pracy w mniejszym mieście. Gdy trendem staje się praca zdalna, wiele zadañ da się wykonać przez Internet w dowolnym miejscu zamieszkania.

Droga absolwentów tych kierun-ków uniwersyteckich, które nie mają bezpośredniego przełożenia na wykony-wany zawód (politolog, socjolog, filozof) może być drogą dłuższą, ale również ciekawą i pasjonującą, jeśli tylko po-trafimy wykorzystać nasze pomysły, umiejętności, jeśli jesteśmy otwarci na zdobywanie nowej wiedzy.

Polski rynek oferuje bardzo wiele możliwości. Można otworzyæ własną firmę w dziedzinie, która jest nam bliska (np. przedszkole, firma badawcza czy szkoleniowa). Możemy próbować tworzyć i realizować projekty unijne, współpracować z fundacjami. Czasem po prostu liczy się pomysł.

Możemy też próbować swoich sił w innej niż wyuczona dziedzinie – istnie-je ogromne zapotrzebowanie na zawody, których wykonywania nie można nauczyć się na uczelni (choć wymagają przynaj-mniej licencjackiego wykształcenia) – przedstawiciele międzynarodowych firm, koordynatorzy specjalistycznych działów, pracownicy administracyjni i kadrowi.

Reasumując: można osiągnąć sukces zawodowy niezależnie od tego, jaki kierunek ukoñczyliśmy. Ważna jest umiejętnośæ planowania, otwartośæ na nowe pomysły i możliwości, ciężka praca...

fot.:

Imag

es C

opyr

ight

© 2

000

Dig

iTou

ch

45

CZAS NA STUDIA

SStudia za granic¹? To, co jeszcze dla naszych rodziców czêsto by³o niespe³nionym marzeniem, dziœ jest tak samo realne, jak wybór krajowej szko³y wy¿szej. Zagraniczne uczelnie kusz¹ studentów swoimi ofertami – wystarczy zaawansowana znajomoœæ jêzyka obcego i odwaga, by ruszyæ w œwiat.

Student

Tekst: Małgorzata Orlicz

zagranicznych firm, gdzie polski dyplom nie ma takiej siły przebicia. Co więcej – po zakoñczeniu nauki wielu studentów dostaje świetne propozycje zagranicz-nych staży, nie boi się też podjąć pracy za granicą.

Same plusy, nieprawdaż? A więc cóż – do odważnych świat należy!

Jêzyk angielski – magiczny klucz do zagranicznej uczelni

To podstawowy warunek, by w ogóle zacząæ myśleæ o studiach za granicą – zaawansowana znajomośæ języka obce-go. Jakimi certyfikatami z języka angiel-skiego muszą się pochwalić Ci z Was, któ-rzy marzą o studiach na Wyspach Brytyj-skich? Najłatwiej mają Ci, którzy zdawali maturę międzynarodową lub brytyjską – zdany egzamin jest już dowodem na wystarczającą znajomośæ języka angiel-skiego. Ci, którzy zdawali polską maturę, muszą pochwalić się odpowiednim certyfikatem językowym – najczęściej wymagany jest IELTS (International English Learning Test System), czasem wystarczy TOEFL (Test of English as a Foreign Language).

z paszportem w kieszeni

Wcale nie tylko dla wybrañców!

Studia w Londynie, Hamburgu, Bu-dapeszcie, Amsterdamie czy Lizbonie? Od kiedy Polska stała się członkiem Unii Europejskiej polskich maturzystów obowiązują takie same kryteria przyjęć na studia, jak kandydatów z pozostałych krajów UE. Warto też pamiętać, że mamy takie same przywileje – jak chociażby możliwości ubiegania się o rządowe pożyczki na spłatę kredytu!

Studenci coraz chętniej i odważniej wykorzystują szanse, jakie dają otwarte granice i wybierają naukę poza krajem. Co ich kusi? Większośæ chce jakiejś odmiany w swoim życiu – zagraniczny wyjazd wiąże się przecież z nowymi doświadczeniami, zwiedzeniem Euro-py, poznaniem obcej kultury, nowymi przyjaŸniami. Dla wielu ogromne zna-czenie ma nauka języka obcego – takiej szkoły nie zapewni żaden kurs.

Nie da się też ukryć, że studia na za-granicznej uczelni świetnie wyglądają w CV – często otwierają drzwi do wielu

45

CZAS NA STUDIA

46

CZAS NA STUDIA

Dlaczego wyje¿d¿aæ na studia poza granice nasze- go kraju? Có¿, patriotyzm patriotyzmem, ale

w ostatnim ogólnoświatowym zestawieniu uczelni wy¿szych sporządzonym przez brytyjski magazyn Times dwie nasze najbardziej znane uczelnie – Uniwersytet Jagielloñski i Uniwersytet Warszawski – znalazły się do-piero na 331 i 345 miejscu… A mo¿e by tak sprawdziæ, jak się studiuje na uczelniach, które zajęły miejsca od 1. do 330?...

Prawda jest taka, że o poziomie opanowania języka obcego przekonasz się dopiero na miejscu. Wszelkie certyfikaty to tylko formalności, dzięki którym dostałeś się na zagraniczną uczelnię. W praktyce jednak prawie każdy na początku przeżywa szok – tempo mówienia, akcent, slang – to wszystko sprawia, że niejeden obcokrajowiec zaczyna się zastanawiać, czy na pewno uczył się tego samego angielskiego, którym posługują się tutaj ludzie. Spokojnie – wgryziesz się. Daj sobie czas a innych poproś o wyrozumiałośæ.

Interview

Niektóre brytyjskie uczelnie organizują rozmowy kwalifikacyjne, by poznaæ swoich ewentualnych

przysz³ych studentów. Podczas takiej rozmowy nie-koniecznie sprawdza się ksią¿kową, wyuczoną wiedzę – bardziej umiejętnośæ logicznego myślenia, motywację, zainteresowania. Kluczem do udanego interview jest takie poprowadzenie rozmowy, by zapaśæ swemu roz-mówcy w pamięæ – oczywiście pozytywnie!

Test samodzielnoœciStudia – wymarzony początek dorosłego życia... Czasem

jednak okazuje się ono wcale nie takie dorosłe i nie na tyle samodzielne, na ile nam się marzy – zwłaszcza, gdy uczelnia znajduje się pod nosem i o samodzielnym mieszkaniu można zapomnieć. Tymczasem wyjazd na zagraniczne studia to prawdziwa szkoła życia. Samemu trzeba zadbać o wszystko – o to, by w szufladzie została jakaś czysta bielizna, a na obiad było coś więcej niż herbata. Do tego większośæ młodych ludzi studiujących za granicą szuka pracy, by jakoś poradziæ sobie z opłatami za studia – nie wszyscy mogą przecież liczyæ na po-moc rodziców czy pożyczkę na spłatę czesnego. I to wszystko w obcym kraju, co wcale nie ułatwia życia!

Plusem, który wynagradza wszystko, jest możliwośæ decydo-wania o sobie samym – nikt nie będzie gderał, o której to wraca się do domu. I satysfakcja – że się dało radę. Bo przecież innej możliwości nie ma!

A mo¿e tylko stypendium?... Nie każdy ma odwagę od razu po maturze szukać uczelni

poza granicami naszego kraju – dużą popularnością i zainte-resowaniem cieszą się natomiast programy międzynarodowej wymiany uczelnianej.

Najpopularniejszym programem stypendialnym tego typu w Polsce jest Erasmus, który umożliwia studentom z Europy wyjazdy za granicę na częśæ studiów lub na praktyki. Erasmus jest częścią Programu Edukacyjnego Wspólnoty Europejskiej So-crates, który ma na celu podnoszenie jakości kształcenia dzieci, młodzieży i dorosłych poprzez współpracę międzynarodową na wszystkich etapach edukacji – od przedszkoli po uniwersytety.

46

47

CZAS NA STUDIA

www.erasmus.org.pl

Polska uczestniczy w programie od 1998 roku – do roku akademickiego 2006/2007 z wyjazdów skorzystały ponad 53 tysiące studentów, a na nasze uczelnie przyjechało 13 tysięcy zagranicz-nych stypendystów.

Polscy studenci i wykładowcy najlicz-niej wyjeżdżają na uczelnie w Niem-

Tegoroczni maturzyœci o studiach za granic¹

Karolina: Ci¹gle naszym uczel-niom daleko do ich europejskich odpowiedników. Prawda jest taka, ¿e wszystko rozbija siê o pieni¹dze – gdzie naszym laboratoriom do tych europejskich? Marz¹ mi siê studia praktyczne, zwi¹zane z ¿yciem – prawdziwe æwiczenia a nie nauka teorii, jak to niestety czêsto jest u nas. Poza tym kadra naukowa – u nas ma³o kto zostaje, wiêkszoœæ tych naj-lepszych ju¿ wyk³ada na uczelniach na ca³ym œwiecie.

Sebastian: Nie rozumiem tego zach³yœniêcia siê zagranicznymi studiami – ma³o mamy dobrych uczelni w Polsce? Naprawdê jest w czym wybieraæ, a Ci, którzy ko-niecznie musz¹ studiowaæ w Anglii czy Niemczech to dla mnie trochê pozerzy, którzy nie bardzo wiedz¹, na co wydaæ kasê rodziców.

Ale nie na g³êbok¹ wodê...

Choć wyjazd na zagraniczną uczelnię to spore wyzwanie

i trzymający się wcią¿ matczynej spódnicy maturzysta zdecydowanie sobie nie poradzi, to nie jest te¿ tak, ¿e zostaje pozostawiony sam sobie. Po pierwsze – na pewno mo¿e liczyæ na pomoc swoich rodaków, którzy ju¿ przetarli szlaki na danej uczelni. Poza tym większośæ zagranicznych uczelni – np. brytyjskich – jest do-skonale przygotowana na przyjęcie w swe mury obcokrajowców i u³atwienie im aklimatyzacji w ob-cym kraju.

czech, Francji, Hiszpanii, Włoszech i Wielkiej Brytanii – w ramach projektu Erasmus uczestniczą uczelnie z krajów członkowskich Unii Europejskiej, trzy kraje Europejskiego Obszaru Gospodar-czego (Islandia, Lichtenstein i Norwegia), do zakwalifikowania w programie kandy-duje też Turcja.

Uczestnikiem programu może być stu-dent przynajmniej drugiego roku studiów dziennych, zaocznych i wieczorowych oraz uczestnicy studiów doktoranc-kich. Niestety, w programie nie mogą uczestniczyć studenci ostatniego, piątego roku studiów magisterskich.

Co ważne, stypendium Erasmus może być przyznane tylko osobom, które na zagranicznej uczelni podejmują studia na tym samym kierunku, co na uczelni macierzystej.

Pobyt może trwaæ od trzech miesięcy nawet do roku, a wszystkim studentom, którzy zostali zakwalifikowani do uczest-nictwa w programie jest przyznawane stypendium (jego wysokośæ zależy od kosztów utrzymania w danym kraju i średnio wynosi ok. 300 euro).

SONDA

48

CZAS NA STUDIA

48

Moda na Nie wiesz, jakie studia wybraæ? Poszukujesz nowych wyzwañ? Zastanawiasz siê, jak¹ pracê chcia³byœ wykonywaæ? Jesteœ ¿¹dny nowych wra¿eñ? Nie marnuj roku, siedz¹c w domu, w³ócz¹c siê bez celu po mieœcie albo patrz¹c, jak Twoi znajomi zaczynaj¹ byæ studentami. Zamiast trwoniæ czas, zrób sobie przerwê od codziennoœci!

gap year

CZAS NA STUDIA

Przerwa w ¿yciorysie Gap year (ang. roczna przerwa) to

określenie wyjazdu, niekoniecznie rocznego, którego celem jest zdobycie nowych umiejętności i doświadczeñ. Można w tym czasie pomagać bied-nym w krajach Trzeciego Œwiata lub pracować jako budowlaniec w Wiel-kiej Brytanii. Można też potraktować ten czas jak wakacje i włóczyć się w poszukiwaniu odpowiedzi na pytanie, czym się zajmowaæ w przyszłości. Ci, którzy biorą taką przerwę od codzienności, nazywani są po prostu gapersami.

Hasło gap year robi karierę w krajach anglosaskich (i nie tylko) od wielu lat. Nawet członkowie brytyjskiej rodziny kró-lewskiej promowali takie wyjazdy, biorąc w nich osobiście udział. Książę William pracował przy pracach konserwatorskich w Chile, a jego młodszy brat Harry wybrał się na wolontariat do Afryki Południowej. Cały świat mógł obserwowaæ młodych ludzi, którzy na kilka miesięcy wyjechali do Azji, żeby pomagać poszkodowanym w tragicznym trzęsieniu ziemi w 2004 roku.

Moda na przerwę od codzienności dopiero pojawia się w naszym kraju. Na taki wyjazd najczęściej decydują się absolwenci szkół średnich albo ci, którzy edukację uniwersytecką już skoñczyli. Polscy gapersi to także często osoby na urlopach dziekañskich. Wszystkich łączy fakt, że przed wkroczeniem w dorosły i odpowiedzialny świat chcą wykorzystaæ ostatnie chwile wolności do zdobycia

nowych doświadczeñ. Tego, czego nauczy ich świat, nie zdobędą na żadnej uczelni. Czas po ukoñczeniu szkoły średniej lub studia to ostatnie lata, kiedy można w miarę łatwy sposób zrobić sobie przerwę w życiorysie.

– Zawsze istnia³o takie zjawisko. M³odzi chcieli ruszyæ w œwiat, ¿eby poznaæ jak najwiêcej – wyjaśnia dr Maciej Dekresz-czuk, socjolog. Dodaje, że żyjemy w bardzo

49

CZAS NA STUDIA

usystematyzowanym świecie, który ograniczony jest wieloma regułami. Trudno się wyrwać poza ten system, a taki wyjazd w nieznane to umożliwia. – Teraz to zjawisko ma szansê rozwijaæ siê w Polsce, poniewa¿ ¿yjemy w wolnym kraju. Wczeœniej nie by³o takich mo¿liwoœci ze wzglêdu na panujący ustrój – niewielu by³o szczêœliwców, którzy mogli wyje¿d¿aæ.

Obecnie spragnieni wrażeñ o wiele szybciej mogą dostać się w odległe zakątki Afryki czy Ameryki Południowej, a i koszt ta-kiej podróży relatywnie zmalał. Poza tym możliwości zarobienia pieniędzy na taki wyjazd są o wiele większe. Częstym scenariu-szem gap year jest wyjazd do pracy za granicę tylko po to, żeby zdobyæ środki na dalsze podróżowanie.

Jak oni to robi¹?Za granicą moda na przerwę zaowocowała rozkwitem całego

przemysłu z tym związanego. W Wielkiej Brytanii firmy z tej branży przeżywają ostatnio boom; w ich ofercie można znaleŸæ wyjazdy na specjalistyczne szkolenia lub kursy w odległych zakątkach świata mające pomóc w osobistym rozwoju uczestników. Studenci często wybierają na przykład ekstremalne ekspedycje związane z kierunkiem studiów, takie jak wyprawa badawcza po oceanie dla studentów biologii.

Wyjazd to równie¿ okazja, aby bezinteresownie

pomóc innym.

Dziêki gap year mo¿esz zdobyć nowe umiejêtnoœci, prze¿yć fascynuj¹ce przygody lub po prostu odpocz¹ć

od codziennoœci.

Popularnością cieszą się również wyjazdy związane z po-maganiem innym. Coraz więcej organizacji zajmuje się więc wysyłaniem młodych ludzi do pracy w biednych zakątkach świata jako wolontariuszy. Przez kilka miesięcy można uczyæ dzieci angielskiego albo organizować szkołę czy punkt medyczny w którymś z krajów Trzeciego Œwiata. Młodośæ i zaangażowanie przekładają się na polepszenie życia innym. Wolontariuszami zostają także ludzie po studiach, którzy mają już dośæ wyścigu szczurów i chcą zrobiæ w swoim życiu coś pozytywnego. Na co dzieñ nie mamy bowiem wielu możliwości, żeby daæ innym trochę dobra.

Zainteresowanie różnego typu wyjazdami jest ogromne. Według dziennika „The Independent” corocznie w taką pod-róż wybiera się z Wielkiej Brytanii ponad 200 tysięcy osób. Większośæ z nich to młodzież po ukoñczeniu szkoły, która co prawda wybiera się na studia, ale chce najpierw odetchnąæ bądŸ spróbować innego życia. Wyjeżdżają także ci, którzy zakoñczyli edukację i nie wiedzą, co chcą robiæ w przyszłości. Wszyscy jednak poświęcają ten czas na robienie czegoś innego niż w codziennym życiu.

W Stanach Zjednoczonych młodzi ludzie mogą nawet skorzystać ze specjalnego programu kredytowego, aby zdobyć środki na wyjazd.

Oprócz mniej lub bardziej zorganizowanych form wyjazdu gap year może byæ po prostu włóczęgą po świecie. Czasami łączy się ją z pracą w mniej „poważnych” zawodach, czasami jeŸdzi się za odłożone wcześniej pieniądze. Za każdym razem poznaje się nowe

50

CZAS NA STUDIA

kultury, miejsca, sytuacje. Przez jakiś czas można być sobie sterem, żeglarzem i okrętem.

Przerwa po polsku Gapowanie w Polsce jest jeszcze mało

popularne. Wystarczy jednak wpisać od-powiednie hasło w dowolną wyszukiwarkę internetową i szybko znajdziemy mnó-stwo osób zainteresowanych tym tema-tem. Otwarcie granic i globalizacja kultury sprawiają, że również młodzi Polacy chcą doświadczaæ świata w niecodzienny spo-sób i podróżować po dalekich krajach.

– Chcê za rok zrobiæ przerwê w studiach. Samej trudniej wyjechaæ. Mam kole¿anki, ale nie wiem, czy namówiê którąœ. Mo¿e jest tutaj jakaœ dziewczyna (mo¿e 2–3), która te¿ ma w planach rok prze-rwy? A jeœli nie ma, to mo¿e zacznie mieæ? Mam kilka ciekawych (przynaj-mniej wed³ug mnie) p o m y s ³ ó w , c h ê t n i e poznam inne. Jest rok na przemyœlenie spraw i zorgani-zowanie – to du¿o – czytamy na portalu gazeta.pl na forum pod hasłem gap year. Inni mają bardziej sprecyzowane plany. – Szukam m³odych ludzi, którzy są chêtni na oko³o roczny wyjazd, np. najpierw do Anglii – zarobiæ przez parê miesiêcy – a póŸniej za zarobione pieniądze jechaæ dalej (i te¿ siê chwytaæ prac dorywczych). W ten sposób zbieraæ doœwiadczenie, podró¿owaæ i co najwa¿niejsze poczuæ smak przygody – pisze inny użytkownik portalu.

Społecznośæ internetowa zainteresowa-na tematem wymienia opinie na stronach gapyear.pl. Można tam znaleŸæ nie tylko pomysły innych na to, jak mądrze taki czas spożytkować, ale także relacje z mi-nionych podróży.

– Gdy zaczynasz podró¿owaæ, twe oczy otwierają siê na to, jak mo¿na funkcjonowaæ poza systemem i zgni³ym œwiatem kapitalizmu, korporacji i wszyst-kiego, co ciągnie ciê ku ziemi. Ani razu w czasie podro¿y nie przysz³o mi na myœl, ¿e z czegoœ rezygnujê. Wrêcz przeciwnie, ju¿ zastanawiam siê, co tu zrobiæ, by znów wyruszyæ w podró¿ – pisze Karolina Urbañska, która podróżowała po Indiach.

Niecodzienne pomaganie Młodzi Polacy wyjeżdżają także jako

wolontariusze. Organizacje, pomagające w znalezieniu dla siebie odpowiedniego

miejsca, najłatwiej znaleŸæ w interne-cie. Polska Fundacja im. Roberta

Schumana oferuje wolontariat w ramach European Volun-

tary Service (Wolontariat Europejski). Wyjazdy takie umożliwiają wy-korzystywanie własnych umiejętności, rozwijania zainteresowañ, zdoby-

wania doświadczeñ w no-wych dziedzinach, pozna-

wania innych kultur i języków obcych. EVS ma na celu wzbo-

gacanie zestawu narzêdzi, jakimi dysponują organiza-cje m³odzie¿owe w pracy z m³odymi ludŸmi po-przez umo¿liwianie im pracy wolontariackiej przy ró¿nego rodzaju projektach zagranicz-nych (ekologicznych, socjalnych, kultural-nych etc.). Praca wolon-tariuszy nie mo¿e nikomu przynosiæ zysku, zastêpowaæ pracy zarobkowej, ani byæ wykony-wana w zastêpstwie czyjejœ pracy etatowej – czytamy na stronie Fundacji.

W takim projekcie może wziąć udział każdy, kto ma nie mniej niż 18 i nie więcej niż 25 lat i chce poświęciæ swój czas, angażując się w projekt społeczny. Entuzjastyczne i energiczne osoby mogą pomagać innym, zdobywając przy tym nowe doświadczenia. Projekty trwają od 6 do 12 miesięcy, a wolontariusze nie ponoszą żadnych wydatków związanych

z realizacją projektu, ponieważ koszty ich podróży, wyżywienia, zakwaterowania i ubezpieczenia są pokrywane. Wolon-tariusze otrzymują także comiesięczne kieszonkowe.

Jeden z użytkowników portalu gap- year.pl zachwal, że wolontariat to idealny sposób na zaliczenie swojego gap year, zanim na dobre wpadnie siê w kierat doros³ego ¿ycia.

Doœwiadczenie na zawsze Jeszcze kilka lat temu wyjazdy na parę

lat za granicę tylko po to, żeby poznaæ coś nowego przed wkroczeniem w „poważny” świat, nie były popularne. Jednak ci, którzy zdecydowali się na nie, teraz doceniają swoją decyzję. Adam Łapiñski wyjechał po maturze w 2000 roku do Australii. – Wyjazd da³ mi bardzo wiele. Przede wszystkim nauczy³ mnie samodzielnoœci. Gdy masz 18 lat i jedziesz na drugi koniec œwiata, gdzie nie znasz nikogo i ze wszyst-kim musisz sobie daæ radê sam, bardzo szybko musisz staæ siê samowystarczalną osobą – wyjaśnia. – Ka¿dy taki wyjazd bardzo poszerza twój œwiatopogląd. Bêdąc tak daleko od swoich codziennych

do tej pory spraw, zaczynasz siê do nich dystansowaæ. Z czasem

zaczynasz siê dystansowaæ do ca³ego ¿ycia. Nabie-

rasz przeœwiadczenia, ¿e wszystko, co do tej pory wydawa³o siê bardzo istotne, mo¿e okazaæ siê zupe³nie niewa¿ne. Przestajesz siê wieloma

rzeczami przejmowaæ. Dodaje, że taka wyprawa

bardzo upiększa też CV, bo na-wet kiedy nie robiło się za granicą

nic naprawdę poważnego w sensie zawo-dowym, to dobrze wygląda w życiorysie i pomaga w znalezieniu pracy.

Ten ostatni powód coraz częściej jest podawany przez polskich gapersów jako motyw skłaniający do wyjazdu. Praco-dawcy dostają mnóstwo aplikacji i takie niestandardowe punkty w CV na pewno zwracają ich uwagę. W koñcu nie każdy ma tyle odwagi, żeby wyjechać w nieznane.

Adam po powrocie zdecydował się na studia w Łódzkiej Szkole Filmowej i zaczął pracować w mediach. Tematami tymi za-interesował się właśnie w Australii.

Pomysł na wyjazd w świat młodych ludzi nie każdemu wydaje się jednak świetnym rozwiązaniem. Wielu rodzi-ców zrobiłoby wszystko, by ich pociechy

50

CZAS NA STUDIA

Doœwiadczenie, które zdobędziesz,

z pewnoœci¹ zaowocuje

w przysz³oœci.

Niezbędne informacje

i zapalonych gapersów bez trudu znajdziesz

w internecie.

51

CZAS NA STUDIA

zdobywały doświadczenie w bardziej tradycyjny sposób i poznawały świat „na miejscu”. Anglojęzyczni rodzice mogą spojrzeć na strony gapyear.com. Guru takich wyjazdów i założyciel wortalu, Tom Griffiths, nie tylko z entuzjazmem promuje w mediach idee gap year, ale także nawołuje do mądrego i dojrzałego podejścia do podróżowania, aby było ono bezpieczne. Na stronach prowadzone są akcje, które mają uświadomiæ młodym, jak ważne jest posiadanie ubezpieczenia na podróż, czym może skoñczyć się seks bez zabezpieczenia oraz jak chronić się przed chorobami w egzotycznych krajach.

Wszystko to ma uświadomiæ młodym ludziom, że gap year może byæ świetną lekcją życia, jednak trzeba ją mądrze zaplanowaæ. Taka przerwa od codzienności będzie pożytecznym doświadczeniem, jeśli spędzi się ją w odpowiedni sposób. Praca bardziej lub mniej poważna, po-maganie innym czy zwiedzanie może byæ doświadczeniem, które ukształtuje całe dorosłe życie. Gap year to doskonała okazja, aby nauczyć się, jak pracować w zespole, skutecznie komunikować się, radzić sobie w zaskakujących sytuacjach i byæ świadomym swoich działañ. Takiej wiedzy nie zdobędziemy nawet na najlep-szym uniwersytecie.

Sylwia Strzałkowska

Przyk³adowe oferty dla gapersów: 4-miesiêczny kurs ¿eglarski zakoñczony egzaminem – Australia Udzia³ w akcji humanitarnej na Sri Lance na terenach dotkniêtych przez

tsunami 6-tygodniowy program podró¿y i wolontariatu na Madagaskarze (praca

na rzecz instytucji naukowej) Pobyt w pó³nocnej Norwegii w zamian za pomoc w domu rodziny

goszcz¹cej Intensywna nauka hiszpañskiego na Kostaryce (1 miesi¹c) Praktyki – praca w agencji public relations w Szanghaju, Chiny Praca trenera w szkole sportowej dla dzieci w Indiach (1 miesi¹c) Kanada: kurs zakoñczony zdobyciem uprawnieñ instruktora sportów

zimowych (11 tygodni) „Afrykañska Odyseja” – 9-tygodniowa w³óczêga z Kenii do Republiki

Po³udniowej Afryki 3-miesiêczny wolontariat w Afryce Po³udniowej (praca z chorymi na AIDS) 6-miesiêczny wolonatariat w Japonii – praca w oœrodku Czerwonego

Krzy¿a Praktyki dziennikarskie w gazecie codziennej, po³udniowe Indie Australia, praca fizyczna na farmie w g³êbi l¹du Praca w charakterze au-pair w USA (op³acona nauka w szkole angielskie-

go) Praca w stadninie koni w Nowej Zelandii w zamian za noclegi i wy¿ywienie ...i setki innych!

Źrodło: www.gapyear.com

52

CZAS NA STUDIA

52

CZAS NA STUDIA

Rozwijaj siê!Nie stój w miejscu! Inwestuj w siebie,

w swój rozwój, nie spoczywaj na lau-rach – cały czas miej przed sobą cel, do którego będziesz dążyć. I wcale nie musi to być drugi kierunek czy staż. Ucz się języków, zapisz się na kurs flamenco lub prawa jazdy, rób zdjęcia, biegaj, lep z gliny – cokolwiek tylko przyjdzie Ci do głowy i sprawia Ci radośæ. Kurs masażu, szyb-kiego czytania lub pilotów wycieczek? A czemu nie! Tylko pozornie nie ma to żadnego wpływu na przyszłą pracę – okazuje się bowiem, że pracodawcy chętnie w swoich szeregach widzą ludzi, w których drzemie jakaś pasja. Oprócz wiedzy i umiejętności związanych Tekst: Marianna Malik

Przed Tob¹ naprawdê superczas – nawet, jeœli teraz jeszcze tego nie czujesz, za kilka lat z rozrzewnieniem wspomnisz lata studiów. I od Ciebie tylko zale¿y, jak ten czas zachowa siê w Twojej pamiêci. Czas, kiedy odkrywa³eœ siebie? Czas przyjaŸni, które nie skoñcz¹ siê wraz ze zdobyciem dyplomu? Czas szalonych imprez? A mo¿e czas, kiedy ka¿dy dzieñ wykorzysta³eœ na maksa? A mo¿e wszystkiego po trochu? Nie przeœpij tych studenckich lat i ka¿dy rok – ba, ka¿dy dzieñ – wyciœnij jak cytrynê!

Wyciœnij

z daną branżą jest jeszcze coś, co się liczy – komunikatywnośæ, elastycznośæ, umiejętnośæ pracy w grupie, podejmo-wania decyzji, rozwiązywania proble-mów i organizacji pracy. A tego dużo lepiej niż na akademickich wykładach nauczysz się właśnie podczas realizo-wania swojej pasji.

Planuj przysz³oœæ!Studia to najlepsza inwestycja w sie-

bie – solidne wykształcenie to podstawy dla Twojej drabiny sukcesu, bez niego będzie się wiecznie chwiała. Ale kluczem do sukcesu jest dobry plan działania: żeby osiągnąć cel, musisz go najpierw

studia

jak cytrynêjak cytrynêfo

t.: S

ebas

tian

Kiju

k

53

CZAS NA STUDIA

53

CZAS NA STUDIA

dobrze zdefiniowaæ. Czas studiów to ostatni dzwonek – musisz wiedzieæ, czego chcesz i jak chcesz to osiągnąæ! Jeśli sam masz z tym kłopoty, skorzystaj z pomocy doradcy zawodowego lub psychologa – jego wiedza i doświadczenie na pewno okażą się pomocne. Dlaczego zaplanowanie drogi życiowej jest tak ważne? Bo jeśli nie wiesz, dokąd zmierzasz, może się nagle okazaæ, że zmierzasz donikąd…

Baw siê!Nie samą nauką wszak człowiek żyje, a studia to nie tylko

ostre wkuwanie, ale i studenckie życie, o którym krążą wręcz legendy. Niekoñczące się imprezy? Może nie do koñca o to chodzi, ale postaraj się, by za kilka lat na pytanie o Twoje studenckie czasy nie jawił Ci się jedyny obrazek – Ty nad książkami lub Ty ogryzający paznokcie przed sesją. Korzystaj z możliwości, które daje studenckie życie (i studenckie legity-macje, a właściwie idące za nimi zniżki). Wszystkie większe akademickie miasta kuszą koncertami, spektaklami, dyskote-kami. Jest tyle filmów do obejrzenia! Na pewno znajdziesz coś dla siebie – skrzyknij więc znajomych z roku i miasto, studencie, należy do Was!

Anga¿uj siê!Czy w tej wszechobecnej pogoni za karierą jest jeszcze miejsce

na bezinteresownośæ? Oj, zadbaj o to, by było! Studia to świetny czas, żeby dać trochę siebie innym. Zainteresuj się wolontariatem – na pewno znajdziesz sposób, żeby pomagaæ innym, a jednocześnie czerpaæ z tego samemu radośæ i satysfakcję. Co możesz robiæ? Dosłownie wszystko! Pisaæ kartki pocztowe

fot.: Images Copyright © 2000 DigiTouch

54

CZAS NA STUDIA

do chorych dzieci, udzielać korepetycji w świetlicach środowiskowych, zbieraæ kasę na szczytne cele, zaangażować się w ochronę dzikich zwierząt lub pomóc tym bliżej, w schronisku. A to tylko czubek góry lodowej! Z badañ wynika, że w 2008 roku blisko 4 mln Polaków poświęciło swój czas na bezin-teresowną pomoc innym – a większośæ z nich ma wyższe wykształcenie. Może czas, byś do nich dołączył?

Nie bój siê pracy!O sukcesie na rynku pracy nie decy-

duje sama wiedza akademicka – dyplom z wyróżnieniem to jeszcze nie wszystko. Ważne jest to, czy umiesz wykorzystać ją w praktyce – a pracodawcy szukając kandydata do pracy oczekują, że będzie on miał na swym koncie pewne doświadczenia zawodowe. Dlatego warto już na studiach angażować się w różne rodzaje jego zdobycia – prak-tyki, staże, tymczasowe prace, wolon-tariat a nawet pracę w organizacjach studenckich. Nie łap się jednak byle czego – poszukaj takiego zajęcia, które wpisuje się w Twój plan zawodowej kariery. Zastanów się, po co szukasz praktyk czy stażu? Nie po to przecież, żeby móc go sobie tylko wpisać do CV – po to, żeby nauczyæ się czegoś kon-kretnego. Wybierając staż nie kieruj się tym, ile na nim zarobisz – lepiej wybraæ bezpłatny, ale związany z tym, co chcesz w przyszłości robiæ, niż dobrze płatny,

ale zupełnie nie z Twojej bajki. Naprawdę warto zdobyć umiejętności, kwalifikacje i wiedzę w zamian… za brak wy-nagrodzenia. Potraktuj to jak długofalową inwestycję – czas na robienie kasy jeszcze przyjdzie, zobaczysz.

Podró¿uj!Wszystkie egzaminy zdane w sesji, żadnej poprawki, żad-

nego przenoszenia na wrzesieñ i przez najbliższych kilka lat masz trzymiesięczne wakacje! Człowieku, wykorzystaj to, bo to się więcej nie powtórzy! Skoñczysz studia, pójdziesz do pracy a tam marnych dwadzieścia kilka dni urlopu (a na początku swojej zawodowej kariery będzie Ci przysługiwało zaledwie dwadzieścia!). Czas studiów to najlepszy okres na zobaczenie kawałka świata – bo, po pierwsze, dłuuugie wakacje, a po drugie, przysługuje Ci jeszcze mnóstwo zniżek (na środki transportu, noclegi, wstępy do muzeów i galerii), dzięki czemu naprawdę nie trzeba okraśæ banku, żeby ruszyæ w fascynującą podróż.

Studia to najlepsza inwestycja w siebie – solidne wykszta³cenie to podstawy dla Twojej drabiny sukcesu, bez niego bêdzie siê wiecznie chwia³a.

fot.: Images Copyright © 2000 DigiTouch

fot.: Images Copyright © 2000 DigiTouch

55

CZAS NA STUDIA

Z

CZAS NA STUDIA

Legitymacja studencka to nie tylko dokument “obywatela” konkretnej szko³y. To przepustka do œwiata zni¿ek.

Gdy szukałem pracy na wakacje, jeden z menadżerów knajpki, do której zawitałem, spytał mnie o znajomośæ języków obcych. Gdy usłyszał, że an-gielski, odparł: – To oczywiste, an-gielski to teraz nasz drugi jêzyk ojczysty i jego znajomoœæ, jak umiejêtnoœæ dodawania, jest wrêcz obowiązkowa. Nie traktujê go jak jêzyka obcego, ale jak oczywistą umiejêtnoœæ.

Oryginalne poglądy menadżera, z a p e w ne t ro c h ę p r z e s a d z one, sprowokowały mnie do znalezienia spo-sobu, by w przyszłości móc udowodniæ, że angielski angielskiemu nierówny. Wpisać w CV znajomośæ tego czy innego języka w zasadzie może każdy: ten, co uczy się go dwa lata i ten, co ma zdany odpowiedni egzamin...

Po co komu certyfikat?– Szkoda na to kasy – zanucił znad Red

Hot Chili Peppersów mój kolega z aka-demika. – Niektóre firmy same spraw-

Jêzyki obce nie s¹ mi obce

Znajomoœæ jednego jêzyka obcego to dziœ standard. Jeœli chodzi o angielski – to wrêcz koniecznoœæ. Ró¿ne s¹ metody nauki jêzyków i sposoby potwierdzaj¹ce stopieñ ich opanowania. Na studiach masz mo¿liwoœæ sprawdzenia siê w danym jêzyku, poprawienia jego znajomoœci, uzyskania certyfikatu. Wykorzystaj ten czas!

dzają opanowanie leng³icza, a niektóre og³oszenia o pracê zamieszczają np. po angielsku. Nie kumasz, nie idziesz

i wstêpna selekcja jest.

Musiałem przyznać mu rację. Choć w części. Przecież tylko dzięki temu, że legitymuję się jakimiś dyplomami językowymi, nie przyjmą mnie do pracy. Postanowiłem sprawdziæ dogłębniej, czy jego teoria nie jest bezpodstawna. Spe-cjalista ds. personalnych, Paulina Wnęk z firmy Helwett-Packard, powiedziała mi, że osoba z certyfikatem językowym na pewno będzie miała pewną przewagę nad osobą go nieposiadającą, ale fir-ma podczas rozmowy kwalifikacyj-nej i tak sprawdza znajomośæ żywego języka, posługiwanie się nim w życiu, nie w akademickiej wersji.

Tekst: Adam Zmitrowicz

„ „

M i ê d z y n a r o d o w y c e r t y f i -kat jêzykowy mo¿e stanowiæ podstawê do zwolnienia stu-denta z egzaminu lub zalicze-nia koñcz¹cego lektorat jêzyka obcego.

Jako posiadacz miêdzynarodo- wego certyfikatu jêzykowego, szukaj¹c pracy (nawet sezono-wej) poza granicami Polski, masz szanse na coœ wiêcej ni¿ zmywak.

Oczywiście teoria, że taki dokument to zbyteczny balast, jest mocno przesadzona. Niewątpliwie jest to ogromny atut. Mgr Hanna Tarnowska, dyrek-tor Centrum Nauczania i Certyfikacji Języków

Obcych UMCS w Lublinie wyjaśnia: – Zgodnie z nowym

programem nauczania jêzyków ob-cych, miêdzynarodowy certyfikat jêzykowy mo¿e stanowiæ podstawê do zwolnienia studenta z egza-minu lub zaliczenia kończącego lektorat jêzyka obcego. Certyfi-kat jêzykowy to konkretny do-kument, oficjalne poœwiadczenie przez miêdzynarodową organizacjê znajomoœci jêzyka na jakimœ po-ziomie. Sam fakt zdecydowania siê i przystąpienia do egzaminu najbar-dziej opornego studenta mobilizuje do przygotowania siê do wiêkszej pracy i zainwestowania w siebie.

Jest to więc przede wszystkim dokument międzynarodowy i cechuje

Metoda CallanaNa zajęciach mówisz, mówisz, mó-

wisz (oczywiście w języku obcym). Nauczyciel też mówi, tylko że cztery razy szybciej niż podczas tradycyjnych szkolnych zajęć i także w języku, którego Cię uczy. 95 proc. lekcji to rozmowa. Po polsku usłyszysz podczas zajęć jedynie tłumaczenie nowych słówek, a pytania i cała reszta (np. omawianie gramatyki) przekazywane są w języku, którego się uczysz. Jesteś wyrywany do odpowiedzi przez lektora kilkanaście razy podczas lekcji i jeśli popełnisz błąd w wymowie,

CZAS NA STUDIA

KATALIZATORY nauki języka Systematyczność

Przy nauce języka nic nie da siedzenie kilka godzin dziennie raz na dwa tygodnie. Lepiej na naukę poświeciæ jednorazowo mniej czasu, ale zakuwaæ częściej. To bardziej efektywna praca.

Cierpliwość

Znany jest fakt, ¿e (jak to ma te¿ miejsce przy ró¿nego typu treningach sportowych i grach komputerowych) na początku efekty nauki są szybko widoczne. Dopiero po jakimś czasie zaczynają się trudności, nie wszystkie tajniki języka opanujesz od razu. Trzeba cierpliwości, by to zrozumieæ.

Utrwalanie

Słuchanie wiadomości, piosenek, nagranych lekcji w języku, którego się uczysz – nawet bez pełnego zrozumienia oswaja z intonacją, melodią języka. To wa¿ne, choæ wydaje się być banalne.

Sprawdzanie

W internecie dostępne są przeró¿ne testy sprawdzające stopieñ opanowania języka. Wykorzystaj je, by przekonaæ się, co sprawia Ci największą trudnośæ i nad czym musisz jeszcze popracować.

Komunikacja

Oglądaj filmy bez lektora (tylko z napisami lub nawet bez nich). Porozmawiaj z kimś przez komunikatory internetowe lub na ¿ywo z kimś od dzieciñstwa posługującym się językiem, którego się uczysz.

go uznawalnośæ w innych krajach Europy (i nie tylko). W przyszłości więc, jako posiadacz takiego dokumentu, szukając pracy nawet sezonowej poza granicami, mam szanse na coś więcej niż zmywak. Papier przyda się też podczas studenckich wymian międzyuczelnianych (uczelnie czasem przeprowadzają test znajomości języka, zanim zakwalifikują studenta do programu wymiany).

Czy same zdolnoœci wystarcz¹?

Polski aktor Andrzej Seweryn to jeden z niewielu cudzoziemców, którzy należą do elitarnego zespołu Comédie Française (to francuski teatr narodowy znajdujący się w Paryżu). Gra tam po francusku, w narodowym repertuarze francuskim, przed francuską publicznością. Znako-micie opanował język Moliera. Do le-gendy weszła metoda, którą stosował, by perfekcyjnie opanować i wyćwiczyć fran-cuską artykulację: na głos czytał gazety z ołówkiem w zębach. Przed spektaklem

z kolei powtarzał tekst do tysiąca razy. Jak widaæ, motywacja, systematycznośæ, determinacja są bardzo istotne w nauce języka. Więc jeśli jedyną motywacją jest chęć uzyskania papierka, będzie Ci trudno. Jeśli udałoby się w naukę języka wciągnąć swoje hobby, byłoby wspaniale – nawet jeśli Twoim głównym zaintereso-waniem jest siedzenie w necie. Przecież za pomocą komunikatora możesz szlifować język z obcokrajowcem, który ma podobne zainteresowania. Mój współlo-

Certyfikat przyda siê pod-czas studenckich wymian miêdzyuczelnianych. Choæ uczelnie czasem przeprowa-dzaj¹ jeszcze test znajomoœci jêzyka, zanim zakwalifikuj¹ studenta do programu wy-miany, bior¹ pod uwagê posiadanie certyfikatów.

kator pokonał opór do rozmów po angiel-sku, podrywając dziewczyny na necie. Niestety, jego słownictwo jest bardzo ubogie, monotematyczne ;-).

Która z metod jest najlepsza?Nie ma jednej jedynej najlepszej meto-

dy nauki języka. Ale jest kilka naprawdę sprawdzonych, które warto polecić.

Przed podejœciem do egzaminu sprawdŸ swój poziom w teœcie on-line, zapoznaj siê ze wzo-rami egzaminu oraz skorzystaj z bezp³atnych porad na kon-sultacjach jêzykowych w szko- ³ach jêzyków. Mo¿esz tak¿e przyst¹piæ do egzaminu prób-nego.

Jeœli masz jakiekolwiek opory w mówieniu w obcym jêzyku, jeœli wstydzisz siê, boisz odezwaæ, boisz kompromitacji – to jest metoda dla Ciebie, choæby ze wzglêdu na koniecznoœć czêstych odpowiedzi na lekcjach. Praca nad pewnoœci¹ siebie to wa¿na sprawa – w pos³ugiwaniu siê jêzykiem i nie tylko. od razu zostajesz poprawiony. Nigdy nie wiesz, kiedy będziesz zapytany. Koncen-tracja na zajęciach jest więc podstawą, a szybkie tempo powoduje, że myślisz więcej w języku, którego się uczysz i przez to mniej starasz się tłumaczyæ w myślach słowa, których używasz. To sprzyja szybszemu opanowaniu języka. Po pro-stu mówisz i uczysz się komunikować z innymi. Poznajesz tzw. język żywy, czyli taki, którym będziesz musiał posługiwać się w przeróżnych sytuacjach życiowych.

JĘZYK FRANCUSKI Blended learningMetoda ta będzie niebawem przebojem

w nauce języków. Wykorzystuje ona naj-nowszą technikę (internet, multimedia, systemy rozpoznawania mowy, komu-nikatory) i tradycyjne spotkania z lekto-rem. Łączy ze sobą te sposoby nauki. Na tzw. platformie edukacyjnej masz swój multimedialny podręcznik, swoje hasło i login. Tylko od Ciebie zależy, jak, kiedy i ile czasu poświęcisz na naukę. Ale nie pozostajesz bez kontroli, bezkarny! Two-je postępy ocenia i kontroluje tzw. tutor online. Sprawdza, ile razy logowałeś się

FiszkiMałe, estetyczne, poręczne kartoniki

ze słówkami w obcym języku na jed-nej stronie i z tłumaczeniem na język obcy na stronie odwrotnej. Ułożone tematycznie w specjalnych pudełkach są świetnym pomysłem na zwiększenie zasobu słownictwa języka, którego się uczysz. Opracowano już profesjonalnie

Je¿eli chcesz studiowaæ we Francji, zdobądź te certyfikaty!

– DELF (Diplôme d’Etudes en Langue Française)Dzieli się na dwa poziomy: DELF 1er degré (świadectwo znajomości języka francuskiego w stopniu podstawowym) i DELF 2er degré (poświadcza znajomośæ języka i kultury francuskiej w stopniu zaawansowanym). To najbar-dziej popularny egzamin z tego języka w Polsce wśród kandydatów na studia we Francji.

– DALF (Diplôme Approfondi de Langue Française)Zdany pomyślnie egzamin potwierdza znajomośæ ogólnego języka francuskiego na poziomie uniwersyteckim. Warto, by legitymowali się nim chcący nauczaæ tego języka w Polsce i kandydaci na studia we Francji (zwalnia z egzaminu przy ubieganiu się na wy¿sze uczelnie we Francji, z testu z języka francuskiego niezbędnego do wpisu na studia w tym kraju). Warunkiem dopuszczenia do DALF jest zaliczenie w całości DELF 2er degré.

Prosta i bardzo przejrzysta forma nauki – dobra dla znudzonych wymyœlnymi multimedialnymi sposobami albo dla tych z ograni-czonym dostêpem do multimediów.

na platformie, ile czasu i jakie ćwiczenia robiłeś, jak sobie z nimi poradziłeś. Może wysłać Ci mejla przypominającego, że Twoje wagary już za długo trwają i pora wziąć się do roboty.

Metoda dobra dla osób lubi¹cych nowinki tech-niczne. Wad¹ jej mo¿e być brak kontaktu z grup¹, uczniami w tradycyjnym tego s³owa znaczeniu.

fiszki dla poszczególnych poziomów opanowania języka (więcej na www.fiszki.pl).

58

CZAS NA STUDIA

Znajomoœæ jêzyków obcych wœród

Polaków (podzia³ ze wzglêdu na wiek)

18–24 lata: 77 proc.

25–34 lata: 59 proc.

35–44 lata: 41 proc.

Źródło: CBOS

Wśród ludz i młodych najwięcej osób zna język angielski:63 proc. w grupie do lat 24. Drugim co do popularności językiem jest niemiecki – zna go prawie co czwarty młody człowiek, a dopiero na trzecim miejscu znalaz³ się rosyjski.

Źródło: CBOS

– Certyfikaty na poziomie A1, A2 (Start Deutsch 1, Start Deutsch 2) są np. wymagane, je¿eli obcokrajowiec spoza Unii Europejskiej ubiega sie o sta³y pobyt w Niemczech bądź o obywatelstwo niemieckie. Równie¿ urzędy pracy w Niemczech często uznają certyfikat na poziomie A w przypadku pracowników sezonowych.

JĘZYK NIEMIECKI

www.goethe.deTu znajdziesz wszystkie ceny, wzory egzaminów i ogólne informacje na temat certyfikatów z jêzyka niemieckiego w Goethe-Institut.

@

znajomośæ języka niemieckiego porów-nywalną do wymagań matury podstawo-wej. Egzaminy na poziomie B2 (Goethe--Zertifikat B2 – Zertifikat Deutsch für den Beruf) zwalniają natomiast z lektoratów na uczelniach w Polsce i są uznawane przez niemieckie urzędy pracy (przydatne np. dla lekarzy ubiegających się o pracę w Niemczech).

nej do wymaganej na maturze rozsze-rzonej, potrzebują go np. przewodnicy turystyczni. Egzamin ten wystarczy do podjęcia studiów na niektórych nie-mieckich uczelniach (kiedyś uprawniał w polskich szko³ach do nauczania języka niemieckiego).

– Obecnie, aby uczyæ języka niemieckie-go w szkołach, potrzebny jest egzamin na poziomie C2 (Goethe-Zertifikat C2 – Zentrale Oberstufenprüfung, Kleines Deutsches Sprachdiplom, Großes Deutsches Sprachdiplom). Wszystkie te egzaminy uprawniają rów-nie¿ do podjęcia studiów na wszystkich niemieckich uczelniach.

Przed podejściem do egzaminu radzimy sprawdziæ swój poziom w teście on-line, zapoznać się ze wzorami egzaminu oraz skorzystać z bezp³atnych porad na kon-sultacjach językowych. Istnieje równie¿ mo¿liwośæ przystąpienia do egzaminu próbnego.

osoby z wyższym wykształceniem:

W obcym języku potra-fią się porozumiewać:

83 proc.

56 proc.

osoby ze średnim wykształceniem:

Źródło: CBOS

– Bardzo popularny w Polsce jest certyfikat na poziomie B1 (Zertifi-kat Deutsch), który dokumentuje

– Egzamin na poziomie C1 (Goethe Zertifikat C1 – Zentrale Mittelstufen-prüfung) odpowiada wiedzy analogicz-

59

CZAS NA STUDIA

JĘZYK ANGIELSKI www.britishcouncil.plZnajdziesz tu linki do testów próbnych opisanych egzaminów, a tak¿e pe³ne listy uznawalnoœci do-kumentów.@– Cambridge ESOL – jedne z najpo-

pularniejszych kwalifikacji językowych na świecie – oferowane są na pięciu poziomach zaawansowania:

1. CPE (Certificate of Proficiency in English, poziom C2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy) – wymaga najwy¿szego poziomu znajomości języka angielskie-go, egzamin uznawany jest przez insty-tucje szkolnictwa wy¿szego w wielu krajach, włączając w to większośæ uniwersytetów w Wielkiej Brytanii. CPE rozpoznawalny jest równie¿ przez wielu pracodawców na świecie.Cena – 600 PLN

2. CAE (Certificate in Advanced English, poziom C1) – warunkiem ko-niecznym do zdania egzaminu CAE jest posiadanie bardzo dobrej znajomości języka angielskiego. Egzamin przezna-czony dla osób, które pragną rozpocząæ pracę lub studia za granicą oraz dla tych, którzy planują karierę zawodową, wymagającą znajomości angielskiego.Cena – 570 PLN

3. FCE (First Certificate in English, poziom B2) – najbardziej popularny egzamin w kraju i za granicą. Stwo-rzony z myślą o średnio zaawansowa-nych uczniach. Sprawdza umiejętnośæ pos³ugiwania się językiem angielskim zarówno na potrzeby edukacji szkolnej jak i w ¿yciu codziennym.Cena – 540 PLN

4. PET (Preliminary English Test, poziom B1) – kandydat na tym pozio-mie powinien być w stanie porozumieć się z osobą pos³ugującą się angielskim jako językiem ojczystym w sytuacjach codziennych.Cena – 300 PLN

5. KET (Key English Test, poziom A2) – pierwszy krok dla tych, którzy rozpoczęli naukę angielskiego i chcie-liby zweryfikowaæ znajomośæ języka.Cena – 285 PLN

• ICFE (International Certificate in Financial English) – egzamin oceniający język angielski specjalistów z dziedziny finansów i rachunkowości, przezna-czony g³ównie dla studentów oraz profesjonalistów pracujących w tych dziedzinach;

• BEC (Business English Certifi-cate) – uznawany przez największe firmy na całym świecie. Doskonały dla wszystkich tych, którzy posługują się językiem angielskim w pracy biurowej oraz kontaktach międzynarodowych.

– Niezłym zabezpieczeniem wy-dają się te¿ byæ egzaminy oceniające umiejętnośæ posługiwania się językiem angielskim na potrzeby określonych zawodów, np.:

• ILEC (International Legal English Certificate) oraz TOLES (Test of Legal English Skills) – czyli egzaminy oceniające znajomośæ prawniczego języka angielskiego;

www.britishcouncil.pl

60

CZAS NA STUDIA

60

Je¿eli do tej pory nie pozna³eœ bratniej duszy albo obawiasz siê, ¿e studia sprawi¹, ¿e Twój przyjaciel siê oddali i znajdzie nowych znajomych, nie upadaj na duchu! Uwierz, ¿e nowe miejsce i nowe œrodowisko nie skazuj¹ Ciê na samotnoœæ. Na pewno jest taki KTOŒ, kto czeka na Ciebie i chce ofiarowaæ Ci swoj¹ przyjaŸñ!

SI³A przyjaŸniCzym jest przyjaŸñ?

Uważa się, że jest jednym z najpiękniej+ szych uczuć, jakie człowiek może ofiarować drugiemu człowiekowi. Ta prawdziwa zdolna jest przetrwać wszystko. Dla każdego z nas przyjaŸñ może jednak oznaczaæ coś innego, bardzo osobistego, subiektywnego i wyjątkowego. Niektórzy traktują również przyjaŸñ jako preludium miłości, często słyszy się stwierdzenia, że bez przyjaŸni nie ma miłości oraz że to właśnie przyjaŸñ jest warunkiem udanego związku dwojga ludzi.

Pewne jest to, że przyjaŸñ sama w sobie jest wartością, której nie można jedno-znacznie zaszufladkowaæ. Towarzyszy jej zazwyczaj bogaty bagaż emocji, zachowañ i doświadczeñ. PrzyjaŸñ możemy znaleŸæ i możemy ją zaofiarować na każdym etapie naszego życia. Są więc przyjaŸnie dziecięce, młodzieñcze i te dorosłe, dojrzałe lub niedojrzałe, krótkotrwałe i takie na całe życie.

Szukamy przyjaŸni, bo świadomośæ, że jest taki ktoś, komu możemy zaufaæ i na kogo możemy liczyć w trudnych, kryzysowych sytuacjach, czyni nasze życie pełniejszym. Z przyjacielem łatwiej jest iśæ przez życie, możemy z nim dzielić smutki i radości. Czasem wystarczy sama tylko myśl, że przyjaciel po prostu jest.

Jak j¹ znaleŸæ?PrzyjaŸnie między ludŸmi rodzą się

w najdziwniejszych sytuacjach i w różny spo-sób. Czasem wystarczy, że codziennie spo-tykamy się z tą samą osobą, np. z koleżanką z klasy, by ta znajomośæ zamieniła się w przyjaŸñ. Jest to chyba najczęściej spotykany typ przyjaŸni. Wykonywanie tych samych czynności i przebywanie w jednym środowisku sprzyja zacieśnianiu więzi. Bywa też, że przyjacielem staje się osoba, z którą łączą nas wspólne zainte-resowania.

Nudny wykład na temat rozmnażania dżdżownic, ćwiczenia, do których nie udało Ci się zdobyć materiałów, przytrzy-manie ciężkich drzwi, których gwałtowne zamknięcie grozi amputacją nogi, spotka-nie oko w oko z rewersem, który trzeba wypełnić, a nie bardzo wiadomo, jak to zrobiæ – takie sytuacje są doskonałą okazją do poznania tej rudej z piegami na twarzy, tak świetnie radzącej sobie z bibliotecz-nym katalogiem, lub tego cichego szatyna, który notuje, jakby nigdy nie słyszał nic równie interesującego jak kopulacja her-mafrodytów.

PrzyjaŸñ może się zdarzyæ wszędzie. Także na uczelni, w której zamierzasz studiować. Jeżeli lubisz pomagać innym, to uczelniany wolontariat jest miejscem w sam raz dla Ciebie. Nie dośæ, że będziesz

60

CZAS NA STUDIA

61

CZAS NA STUDIA

mógł się realizować, to jeszcze spotkasz ludzi pozytywnie zakręconych, którzy nie tylko pomogą Ci przetrwać pierwszy, najtrudniejszy rok studiów, ale swoim przykładem pokażą, że – paradoksalnie! – im więcej masz zajęæ, tym więcej wolne-go czasu. Brzmi niewiarygodnie? Spróbuj, a przekonasz się, że to prawda!

61

CZAS NA STUDIA

Zaufanie, potrzeba zwierzeñ, umiejêtnoœć doradzania, podtrzymywania na duchu w trudnych chwilach i niesienia pomocy, a czasem nawet wylania kub³a zimnej wody na g³owê i mocnego potrz¹œniêcia – nierozerwalnie ³¹cz¹ siê z przyjaŸni¹.

Joanna, studentka IV roku matematykiNa pierwszym roku zamieszkałam w akademiku z trzema dziewczynami, które mi przydzielono. Wszystkie byłyśmy nie tylko na tym samym kierunku i roku, ale i w jednej grupie. Nie był to najszczęśliwszy układ. Jedna z kole¿anek, Agnieszka, od razu postanowiła, ¿e powinnyśmy stworzyæ zgrany team przyjaciółek, które będą się wspierały, pomagały sobie w nauce, dzieliły się notatkami, utrzymywały w pokoju porządek według grafika i stawiały opór reszcie grupy. Zapomniała tylko dodaæ, ¿e jej rola będzie się ograniczała do rzucania pomysłów i wydawania poleceñ. Od początku nie satysfakcjonowało mnie podobne ¿ycie w sztucznie stworzonej komunie z dykta-torem na czele. Zresztą miałam ju¿ swoją przyjaciółkę (rozdzieliły nas kierunki i miasta studiów), którą poznałam w liceum, i w tym momencie na kolejne przyjaźnie nie miałam ani czasu, ani ochoty. Oczywiście nie obyło się bez kłótni, poniewa¿ Agnieszka nie dopuszczała do siebie myśli, ¿e ktoś śmiałby nie przyklasnąæ jej wspaniałemu pomysłowi. Przez rok zgodnie darłyśmy koty. Wreszcie przyjęła do wiadomości, ¿e nie zamierzam dzia³ać pod jej dyktando i swoje dyktatorskie zapędy skierowa³a w stronę pozosta³ych współlokatorek, którym ten układ idealnie odpowiadał.Ludzie są ró¿ni, i bardzo dobrze, dlatego uwa¿am, ¿e przyjaźñ to „pakt”, który powinien odpowiadaæ wszystkim stronom. Tak jest właśnie ze mną i moją przyjaciółką Anią.

Co z ni¹ robiæ?Znalazłeś przyjaciela i co dalej? Oto

jest pytanie! O przyjaŸñ należy dbaæ jak o najdelikatniejszą roślinę. Odpowied-nia pielęgnacja sprawi, że zakwitnie i wyda owoce. W koñcu przyjaŸñ to coś, co łączy różne osoby, które nie zawsze będą nadawać na tych samym falach. Warto o tym pamiętać i szanować swoje odmienności. Pamięæ dotycząca ważnych rocznic, obdarowywanie siebie choćby

drobnymi upominkami, składanie życzeñ – to również jest bardzo ważne w przyjaŸni.

PrzyjaŸñ nie jest wynalazkiem doskona- łym, dlatego też i ją dopadają konflikty. Drobna sprzeczka czasami wzmacnia znajomośæ, ale może też przerodziæ się w długotrwały kryzys. Dzieje się tak dlatego, że ludzie w przyjaŸni szukają potwierdzenia swoich sądów, wartości i postaw. Chcesz siê dowiedzieæ prawdy o sobie? Pok³óæ siê z przyjacielem! – jak

62

CZAS NA STUDIA

62

CZAS NA STUDIA

wiele jest w tym powiedzeniu prawdy, odpowie każdy, kto ma za sobą choć jeden poważny konflikt. Powrót do stanu sprzed kłótni wymaga zarazem dużej dojrzałości, delikatności i umiejętności wyciągnięcia ręki na zgodę.

Zdarza się jednak, że mimo starañ przyjaŸñ się koñczy. Przyczyn może byæ wiele: zbyt duża różnica charakterów, która w pewnym momencie okazuje się nie do pokonania; odmienne poglądy na życie; zachowania i decyzje, których jedna ze stron nie może zaakceptować; rzadkie spotkania wynikające z dzielącej przyjaciół odległości; kłótnia, której skutków nie da się naprawić. Warto wtedy zadbać, aby rozstanie przebiegało w jak najlepszej dla obu stron atmosferze. Przecież lepiej jest zachować miłe wspomnienia...

Pięæ lub sześæ lat studiów to świetna oka-zja, aby zawrzeæ interesujące znajomości i poznać przyjaciół, być może i na całe życie. Okazji ku temu nie zabraknie!

Katarzyna WiedŸmiñska

Ewelina, studentka II roku filologii angielskiejSkoñczyłam liceum bez przyjaciółki. Miałam kilka dobrych kole¿anek, ale ¿adnej, której mogłabym powierzaæ najintymniejsze sekrety. Bardzo brakowało mi kogoś bliskiego, a jednocześnie nie mogłam się przełamaæ, aby zwierzaæ się kole¿ankom, które miałam.Lucynę poznałam przed inauguracją roku akademickiego. Na uniwersytet jechałyśmy tym samym tramwajem, który w pewnym momencie stanął na zakorkowanej ulicy. Przyjechałyśmy mocno spóźnione, wsunęłyśmy się do auli i cicho chichocząc, zajęłyśmy pierwsze wolne miejsca. Od tego momentu jesteśmy nierozłączne. Mo¿emy przegadaæ całą noc albo nie odzywaæ się do siebie kilka godzin. Tak więc moją przyjaciółkę poznałam przez przypadek.

Magdalena, 26 lat– Uwa¿a siê, ¿e studia to najwspanialszy okres w ¿yciu ka¿dego cz³owieka i jeœli tylko ma siê tak¹ szansê, powinno siê studiowaæ, ale liceum to okres zawierania najpiêkniejszych i najtrwalszych przyjaŸni. Osoby, które poznacie w ci¹gu tych czterech lat nauki, bêd¹ z Wami na zawsze. Nigdy wczeœniej ani nigdy póŸniej nie bêdziecie mieli takiej okazji na znalezienie przyjacie-la, wykorzystajcie wiêc ten czas dobrze... – Z całego przemówienia na rozpoczęcie roku szkolnego dobrze zapamięta³am za-ledwie jeden fragment. Pomyślałam sobie wtedy, ¿e dawno nie słyszałam tak ckliwego steku bzdur. Moją przyjació³kę Agnieszkę pozna³am w szkole podstawowej i nic nigdy nie miało tego zmieniæ, więc proszę bardzo, mowy dyrektor mo¿e wygłaszaæ, ale w moim przypadku nie mają one sensu. („Nic nigdy” skoñczyło się bardzo szybko – znalazłyśmy się w innych klasach, podej-rzewam, ¿e ze względu na identyczne nazwi-ska, i przyjaźñ umarła śmiercią naturalną w ciągu pierwszego miesiąca. Początek liceum to zbyt wcześnie, aby znajomośæ dała sobie radę z lekcyjną roz³ąką i spotkaniami kilka razy dziennie podczas przerw).Drugiego września większośæ ławek w klasie była ju¿ zajęta. Siedziały w nich roześmiane, zajęte rozmową przyjació³ki. Zna³y się ze szkoły, z osiedla, kółek zainteresowañ – miały po prostu więcej szczęścia ni¿ ja i Agnieszka podczas podzia³u na klasy. Usiad³am na pierwszym wolnym miejscu obok Leny. Znałam ją wprawdzie z widzenia, ale nigdy nie miałam okazji poznaæ bli¿ej. W ten sposób na mojej drodze stanę³a dziewczyna, z którą przyjaźnię się do dziś, czyli ju¿ 11 lat.

Adam, student III roku ekonomiiNa początku studiów poznałem rodzeñstwo bliźniaków, Edytę i Tomka. Œwietnie nam się razem rozmawiało, uczyło i imprezowało. Mogliśmy razem konie kraśæ. Jednak prawdziwy sprawdzian naszej przyjaźni przyszedł wtedy, kiedy po długiej i cię¿kiej chorobie umarła moja mama. Miałem co prawda wsparcie rodziny, ale to dzięki Edycie i Tomkowi nie zawaliłem roku. Przepisywali dla mnie notatki, wyjaśniali trudniejsze zagadnienia, bo na zajęciach byłem półprzytomny, tłumaczyli, ¿e mojej mamie jest teraz lepiej, bo nic ju¿ jej nie doskwiera. Po prostu ze mną byli.Mam nadzieję, ¿e kiedyś uda mi się odwdzięczyæ im za to, co dla mnie zrobili.

akceptowania drugiego cz³owieka

zaufania umiejêtnoœci s³uchania i rozmowy

bycia obok, kiedy zachodzi taka potrzeba

PrzyjaŸñ wymaga:

50 lat temu…koñczyła Akademię Medyczną

w Warszawie Zofia Jackowska, dziś emerytowany lekarz stomatolog.

– Zaczęłam studia w 1954 r., a więc w czasach, w których na medycynę oprócz biologii czy chemii zdawało się… naukę o konstytucji, a dodatkowe punkty można było dostać za pochodzenie. Mnie nie przysługiwały, bo choć pochodziłam z małego miasteczka Rozwadowa z wie-lodzietnej rodziny, tata był prywatnym rzemieślnikiem, a więc kimś, kto nie uchodził za osobę uprzywilejowaną w socjalistycznym systemie. Studiowanie stomatologii też wyglądało inaczej niż dziś. Poza tym, że jednym z ważnych przedmiotów na medycynie był mark-sizm, a innym, jak na wszystkich uczel-niach, przysposobienie wojskowe, przy-szli dentyści mieli przez 3 lata takie same zajęcia, jak wszyscy lekarze. Te same przedmioty, zaliczenia, egzaminy. Już na I roku zaczęły się cieszące się złą sławą zajęcia w prosektorium. Poszła plotka, że papierosy zabijają nieznośny zapach formaliny. Wiele osób po tych zajęciach zaczęło palić, ja też spróbowałam, ale uznałam, że to nie pomaga, więc po kilku nieudanych próbach rzuciłam pa-

pierosy. Pamiętam, że na tych zajęciach trudno było uzyskaæ zaliczenia. Do dziś przechowuję książeczkę preparacyjną, z której jestem bardzo dumna.

Egzaminy wspominam lepiej. Jako pierwsza na roku zdawałam biologię. Egzamin był pisemny, ale ja akurat pechowo skaleczyłam przed nim rękę, płucząc w misce masło. Egzaminator wyjątkowo pozwolił mi zdawać ustnie w terminie zerowym. I choć postawił mi piątkę, wywróżył przy okazji, że dobrej gospodyni ze mnie nie będzie.

Z czym kojarzy mi się życie studenc-kie? Ze wspólną nauką z koleżankami w akademiku żeñskim przy Karol-kowej (do którego przychodziłam, bo mieszkałam u siostry). Z wieczorkami poetyckimi i koncertami w klubie stu-

denckim „Medyk” przy ul. Oczki. I z czap-kami studenckimi! My mieliśmy białe, a politechnika brązowe, ich zakładanie nie było obowiązkowe, ale nosiliśmy je chętnie, nie tylko na różne okazje, ale także jako zwykłe nakrycia głowy.

Pierwszy kontakt z pacjentami? Na IV roku podczas zajęć przy ul. Miodowej. Oczywiście, pod okiem doświadczonego lekarza, który czuwał nad wszystkim. Pewne rzeczy dało się przeæwiczyæ na fan-tomach – na III roku były takie modele, którym „leczyliśmy” zęby. Ale niektórych rzeczy nie można było pokazać i trzeba było się po prostu uczyć przy pacjen-tach. Taką rzeczą, której przećwiczyć na fantomie się nie dało było np. leczenie kanałowe. Pamiętam, że pierwszy kanał, który wypełniałam, przeplombowałam. Zapamiętałam też prozaiczne trudności z… oglądaniem uzębienia pacjenta w lusterku. Na początku w ogóle nie

50-40-20 lat temuJak by³o na UJ, UW i Akademii Medycznej kilkadziesi¹t lat temu? Czym i z czego siê wtedy ¿y³o? Opowiadaj¹ studenci z tamtych lat.

Tekst: Anna Orzechowska

Studia

63

64

CZAS NA STUDIA

64

umieliśmy tego robiæ i woleliśmy głęboko zapuszczać żurawia niż patrzeć w luster-ko, w którym i tak nic nie widzieliśmy!

Najgorszy egzamin? Z chemii fizjo-logicznej. Gdy zdałam go na piątkę, kolega powiedział, że albo jestem ge-niuszem, albo… jestem nienormalna. Z egzaminami wiąże się jeszcze jedno moje wspomnienie. Zdawałam zawsze

w jednej sukience. Dlaczego? Po prostu nie było mnie staæ na drugą. Ale wymyśliłam sobie, że przynosi mi szczęście i chyba nawet sama w to uwierzyłam. Sukienkę z prawdziwego zdarzenia kupiłam sobie dopiero na absolutorium.

To była wielka uroczystośæ. Urządzano ją w Sali Kongresowej. Tam składaliśmy

przysięgę Hipokratesa i uroczyście, na scenie wręczano nam karty absolutoryjne (jeszcze nie dyplomy). Po wielkiej gali czekał nas VI rok, czyli seria egzaminów z zakresu całych studiów, i dopiero po nim dostawało się dyplom, już bez tej pompy. Widzę, że impreza w Sali Kongresowej dla studentów dziś budzi zdziwienie, ale wtedy wszystko było pañstwowe i jak przypuszczam, wynajęcie tej ogromnej sali, w której odbywają się do dziś kon-certy gwiazd, nic uczelni nie kosztowało.

40 lat temu…W 1970 roku Andrzej Sikorowski,

póŸniejszy lider grupy Pod Budą, do-stał prestiżową I nagrodę na Festiwalu Piosenki Studenckiej w Krakowie. Był wówczas studentem polonistyki UJ. Oto jak mówi o tych czasach:

– Nie chciałbym popadaæ w zachwyty nad czasami głębokiej komuny, bo mi do nich daleko. Przyznaję jednak, że łatwiej było wtedy wystartować na estradzie facetowi z gitarą, który reprezentował środowisko studenckie niż komuś,

65

CZAS NA STUDIA

kto by teraz wyszedł na scenę z takim repertuarem, jak mój podczas festiwa-lu studenckiego w Krakowie. Notable komunistyczni, cokolwiek by o nich mówić, bardzo sobie cenili współpracę z młodymi artystami. Odpowiedzią na zarzuty wobec reżimu zawsze było: – Jak to? My ich nie promujemy? Przecież bard wygrywa Opole! Mieliśmy na studiach i zaraz po nich naprawdę dobre warunki do tworzenia piosenki literackiej i jej promocji. Dziś stacje radiowe grają za-chodnie utwory, żeby nie płaciæ ZAIKS--owi, kiedyś nadawały naprawdę dużo polskich piosenek.

Na wysokim poziomie stały też kluby studenckie. Ten, w którym zaczynałem, na zastępstwie, w kabarecie Pod Budą (przekształconym potem pod moim wpływem w grupę muzyczną Pod Budą) nazywał się, jak łatwo zgadnąć, Buda. Na-sza sympatyczna, mieszcząca się pod klu-bem piwnica kabaretowa (nieistniejąca już, niestety) znajdowała się w centrum Krakowa. Mieliśmy całkiem niezłe wyposażenie, bo rektor Akademii Rol-niczej, nieżyjący już profesor Wojtaszek uważał kabaret swojej uczelni za oczko w głowie i bardzo dbał o warunki naszej pracy. Dostaliśmy więc własną salę kaba-retową, z oświetleniem, z nagłośnieniem, a jak na owe czasy (lata 70.) to już naprawdę było coś. Nasze spektakle w sali, która mieściła jakieś 100 osób, miały komplety. Przypomnę, że to w kabarecie Pod Budą wystartował Bohdan Smoleñ, który zaprosił mnie do współpracy, a potem zrobił karierę w kabarecie TEY, a także śpiewała moja póŸniejsza żona, Greczynka, Chariklia, mama Mai Siko-rowskiej.

Dziś nikt już tak konsekwentnie nie promuje młodych kabaretów. Zmienił się nawet festiwal studencki w Krako-wie. Kompletnie zatracił swój charakter i dlatego już w nim nie juroruję. Miałem jeszcze szczęście przyłożyæ rękę do po-przednich werdyktów, dzięki którym ktoś usłyszał o zespole Raz Dwa Trzy, Renacie Przemyk czy Grzegorzu Turnale. Dziś studenckie festiwale nie promują już stu-dentów. W ogóle nie o to w nich chodzi. Najważniejsze są telewizja i koncerty gwiazd. To telewizja dyktuje, kto ma w nich wystąpiæ. Chodzi, oczywiście, o znane nazwiska, a nie „świeżych” laure-atów. Głęboko nie zgadzam się z takim rozumieniem festiwalu studenckiego. Ja wyszedłem, podobnie jak Bohdan Smoleñ czy Maryla Rodowicz, właśnie ze środowiska piosenki studenckiej i nie byłoby mnie tu, gdzie jestem, gdyby mi tego nie umożliwiono.

Andrzej Sikorowski z zespołem Pod Budą.

O c z y w i ś c i e , z a a n g a ż o w a n i e w twórczośæ estradową odbiło się pod koniec na jakości mojego studiowania. Gdy byłem na ostatnim roku polonistyki, mój bardzo kochany profesor Tomasz Weiss zapytał mnie, gdzieś tak w mar-cu, o czym piszę pracę magisterską.

Odpowiedziałem, że nie piszę, bo pan profesor nie wyznaczył mi jeszcze tema-tu. Profesor zaproponował mi wówczas zajęcie się nowelistyką Gabrieli Zapol-skiej. I tym mnie zażył! Byłem za słaby, żeby się zorientować, w co się pakuję, bo gdybym wiedział, ile ona nowel napisała,

fot.:

arc

hiw

um A

ndrz

eja

Sik

orow

skie

go

Gdy festiwale studenckie były jeszcze studenckie...

fot.:

arc

hiw

um A

ndrz

eja

Sik

orow

skie

go

66

CZAS NA STUDIA

głośno bym zaprotestował. Nieświadomy niczego, zgodziłem się. Pojechałem do Biblioteki Jagielloñskiej, zamówiłem nowele Zapolskiej i gdy zobaczyłem, ile mi tego przywieŸli, już wiedziałem, że pracy raczej nie napiszę. I tak się to skoñczyło! Niezmiernie bawi mnie, że zostałem absolwentem filologii polskiej bez dyplomu, a po wielu latach kilka osób o mnie napisało prace magisterskie.

– 20 lat minê³o… odkąd zaczęłam studia na Wydziale

Polonistyki UW – mówi Dorota Nosow-ska, dziennikarka.

– Był 1990 rok, dla mnie wielka zmia-na, wyprowadzka ze Stalowej Woli, a w skali makro – rok po pierw-szych częściowo wolnych wyborach 1989! Miałam, jak większośæ mo-ich rówieśników, nieŸle namieszane w głowie, w podstawówce uczono nas np., że zbrodnię katyñską popełnili Niemcy, a już w maturalnej klasie, że Rosjanie. W I klasie byłam jeszcze na obowiązkowym pochodzie pierwszoma-jowym, potem już nie. Od przyjaciółki ze studiów, absolwentki warszawskiego liceum usłyszałam: – Co?! Ty chodziłaś na pochody pierwszomajowe?! Mnie po mszy na Żoliborzu ganiało ZOMO!

Szczerze mówiąc, w 1990 r. odetchnę- łam z ulgą, bo skoñczyło się dla mnie życie między młotem a kowadłem: między konkursami poezji radzieckiej a konkursami religijnymi, pochodami 1-majowymi a spotkaniami oazowymi – nie wiem, do czego by mnie takie dalsze balansowanie doprowadziło.

Na początku studiów w Warszawie podobało mi się niemal wszystko. To, że dostaję stypendium i mam swoje pieniądze, że wreszcie mam paczkę przyjaciół i mieszkam w dużym mieście, że nikt się nie czepia, gdy się spóŸnię na

Gdynia 1996. Prace jury festiwalu studenckiego „Bazuna”.

fot.:

arc

hiw

um p

ryw

atne

zajęcia. No, nie, nie podobała mi się jedna rzecz – brak wydziałowej wypożyczalni na wydziale, na którym najwięcej się czytało. Mnóstwo czasu spędzałam w czytel-niach. Niektórzy zawarli jakieś tajne układy z paniami z czytelni wydziałowej i nielegalnie wypożyczali książki na noce, ale ja nigdy nie należałam do osób sprytnych…

Na studiach zachłysnęłam się kinem i teatrem, potrafiłam obejrzeæ jednego dnia 3 filmy z rzędu. Zapisałam się na zajęcia z historii kina prowadzone w Akademii Filmowej przy Klubie Riviera „Remont” przez prof. Jerzego Toeplitza. Dalsze lata studiów to przede wszystkim moja przygoda z radiem. Ja i koleżanka byłyśmy nim tak zafascynowane, że trafiłyśmy aż do… gabinetu ówczesne-go dyrektora IV Programu Polskiego Radia. Pan redaktor Krzysztof Gór-ski, gdy zorientował się, że koniecznie chcemy chodzić na radiowe zajęcia ze studentami dziennikarstwa nie dla wpisu do indeksu, tylko dlatego, że kochamy radio, tak się wzruszył, że wysłał nas… prosto do redakcji! Rzucił

nas na głęboką wodę! Niebawem dzięki jego pomocy dostałyśmy miniaudycję o poezji śpiewanej. Radio pochłaniało totalnie! Robiłyśmy relacje z festiwali takich jak Yapa czy Tartak. Był to czas, gdy funkcjonowały liczne imprezy stu-denckie, ale ich dawni bywalcy narzekali, że to już nie to, co kiedyś, inna atmosfera, a ludzie przyjeżdżają po nagrody, a nie by się spotkaæ i pośpiewaæ. Jednak dziś, gdy słucham obecnych studentów, widzę, że nasz rocznik tworzył jeszcze oazę naiwniaków kompletnie niemyślących o przyszłości i realizujących swoje pasje. Ja np., w ogóle nie zastanawiając się, co będzie póŸniej, szukając ciekawych zajęæ i dorywczych zarobków, znalazłam się w kilku redakcjach czasopism i w radiu. Równocześnie chciałam pisaæ pracę magisterską o czymś, co mnie pasjonu-je, czyli o kobiecości i człowieczeñstwie w Dziennikach Nałkowskiej i w ten spo-sób trafiłam na superambitne seminarium prof. Marii Janion. Dziś powiedziałoby się, że pracowałam na swoje CV, tymczasem ja robiłam tylko to, na co miałam ochotę. „Planu kariery”, który dziś zaleca się stu-dentom, nie układałam na pewno.