Część Iprzytuly.szkola.pl/wp-content/uploads/2020/03/Jpol_SP_Blizej_slowa… · Miej na...

Język polski | Bliżej słowa | Klasa 8 Szkoła podstawowa

1 © Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa

2018

Witam Wszystkich! Podaję swój adres [email protected] i proszę abyście na niego przesłali mi swoje prace. Nie będę ich oceniała,ale liczy

się dla mnie Wasze zaangażowanie i powtórka przed egzaminem.

Pozdrawiam

PODSUMOWANIE ROZDZIAŁU III MIEĆ CZAS

NA REFLEKSJĘ SPRAWDZIAN KONTROLNY – ROZDZIAŁ III

WERSJA A

Imię i nazwisko Klasa VIII

Część I Przeczytaj uważnie teksty i treść poleceń. Wykonaj zadania.

Zaznacz poprawne odpowiedzi (błędne zaznaczenia otocz kółkiem) lub zapisz je starannie w wyznaczonych miejscach.

Zofia Szmydtowa

Jan Kochanowski (fragment)

Pierwszy wielki liryk polski i słowiański, związany z kulturą antyczną, a także renesansową włoską, olśnił swoich

współczesnych i nazwany został już za życia „kochaniem swego wieku”. On pierwszy w Polsce – nie uchylając się bynaj-

mniej od obowiązków obywatelskich, które wysoko cenił – miał przekonanie, że poeta narodowi swemu służy głównie po-

ezją, która przez włożony w nią trud artysty okaże podobną trwałość i ku chwale ojczystego kraju zyska podobny rozgłos co

dzieła starożytnych. […] Gdy Horacy1 pisał w jednym z listów, że pierwszy wycisnął ślady swych stóp na pustkowiu,

Kochanowski wyraził podobne przekonanie mocniej, podkreślając swój wysiłek, niby przy wysokogórskiej wspinaczce,

w dedykacji do Psałterza:

I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy2,

Gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy.

Trafność takiego ujęcia sprawdza się przy porównaniu jego utworów z utworami poprzedników, kiedy to z całą wyra-

zistością widać nie tylko wielki talent poety, ale i jego pracę nad doskonaleniem pomysłów, gatunków literackich i stylów.

[…]

Kochanowski znał różne systemy filozoficzne, ale nie systemy go interesowały, tylko problemy dotyczące natury czło-

wieka, jego losu, racji i celu jego istnienia. […] Cnotę zawsze przedstawiał jako najcenniejszą właściwość i jedyną pewną

własność ludzką. Ona to przedłuża życie jednostki, zapewniając jej sławę u potomnych. […]

Nie zamykał oczu na trudności życia, nie ograniczał się do zapominania o troskach przy winie. Dążąc do zachowania

równowagi wewnętrznej i radości życia, jak Epikur i jego uczeń Lukrecjusz3, wzywał do korzystania z różnych źródeł

uszczęśliwienia – od beztroskiej zabawy, towarzyskiej rozrywki, której towarzyszy pieśń, do „sokratejskich rozmów”.

Sięgał także jak epikurejczycy w dziedzinę surowych praw natury, zmienności doli, nieuchronności śmierci. […]

Gdy jednak zarówno dla epikurejczyków, jak i dla stoików ważna była sprawa obronnej postawy jednostki wobec ka-

prysów Fortuny, Kochanowski nie poprzestawał na oparciu, jakie daje świadomość spełnionego obowiązku moralnego, ale

za oczywiste zadanie jednostki uważał jej służbę dla narodu i państwa. Na pierwsze miejsce w wykładzie cnoty wy- sunął

obronę kraju przed wrogami, w Pieśni o dobrej sławie obok obrońcy granic postawił tego, kto rozumem i wymową szerzy

kulturę.

Wystąpiły tu dwa powołania cenione najwyżej w dobie Odrodzenia, ujmowane w symbole: szabli i pióra.

Zofia Szmydtowa, Jan Kochanowski, Warszawa 1985, s. 5–6, 16, 18, 29–31.

1 Horacy (65 r. p.n.e.–8 r. p.n.e.) – jeden z najsłynniejszych poetów starożytnego Rzymu, autor m.in. pieśni i listów po-

etyckich. Jego twórczość wywarła duży wpływ na literaturę europejską. 2 Kaliope – w mitologii greckiej muza poezji epickiej. 3 Lukrecjusz (99 r. p.n.e.–55 p.n.e.) – rzymski poeta i filozof.

AUTOR: Grażyna Kiełb

https://poczta.wp.pl/k/



2018

ZADANIE 1.

Wybierz spośród podanych poprawne dokończenie zdania. Zamaluj odpowiednią kratkę.

Powyższy tekst ma charakter

/1 p.

A. literacki.

B. popularnonaukowy.

C. autobiograficzny.

D. publicystyczny.

ZADANIE 2.

Wybierz spośród podanych wszystkie poprawne dokończenia zdania. Zamaluj odpowiednie kratki.

Z tekstu wynika, że Jan Kochanowski w swojej twórczości

A. zamykał oczy na trudności życia człowieka.

B. odwoływał się do wzorców starożytnych.

C. wzywał do przyjęcia postawy patriotycznej.

D. osiągnął więcej niż jego poprzednicy w literaturze polskiej.

E. pisał o życiu człowieka w całej jego różnorodności.

F. cenił obowiązki obywatelskie bardziej niż poezję.

ZADANIE 3.

Na podstawie tekstu wyjaśnij znaczenie dwóch symboli przywołanych w jego ostatnim akapicie. Nie cytuj.

1. symbol – ..........................................

/1 p.

/1 p.

Znaczenie: .................................................................................................................. ................................................................

............................................................................................................................................ ........................................................

2. symbol – ..........................................

Znaczenie: ..................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ZADANIE 4.

Jan Kochanowski wyrażał przekonanie o wartości własnej twórczości. Wyjaśnij metaforyczne znaczenie

przytoczonego w tekście Zofii Szmydtowej fragmentu dedykacji do Psałterza i dowiedź jego prawdziwości.

Odwołaj się do utworów poety.

/2 p.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................. .......................................




2018

Jan Kochanowski

Pieśń III (Księgi wtóre)

Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko4; Lecz jako sama oczy zasłoniła,

Miej na poślednie koła pilne oko5: Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła11:

Bo to niestała pani z przyrodzenia6, Że drugi wysszej nosa gębę nosi,

Często więc rada sprawy swe odmienia. A wszystki insze oczyma przenosi12.

Nie dufaj w złoto i w żadne pokłady7, Ty pomnij, że twój skarb u Szczęścia w mocy13,

Każdej godziny obawiaj się zdrady; A tak14 się staraj o takiej pomocy,

Fortuna, co da, to zasię wziąć może, Aby wżdy z tobą twego co zostało,

A u niej żadna dawność8 nie pomoże. Jesli zaś będzie Szczęście swego chciało.

A ci, co z tobą teraz przestawają, Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi;

Twej się Fortunie, nie tobie kłaniają; Tegoć nie wydrze nieprzyjaciel srogi,

Skoro ta zniknie, tył każdy podawa9, Nie spali ogień, nie zabierze woda;

Jako cień, kiedy słońca mu nie zstawa10. Nad wszystkim inszym panuje przygoda15.

4 siedzieć wysoko – zajmować wysoką pozycję społeczną. 5 mieć na poślednie koła pilne oko – dawne przysłowie: być przewidującym, myśleć o tym, co może się zdarzyć (dosłownie:

patrzeć na tylnie koła). 6 z przyrodzenia – z urodzenia, z natury. 7 pokład – tu: skarb. 8 dawność – termin prawniczy: prawo do posiadania z tytułu zasiedzenia. 9 tył każdy podawa – tu: ucieka.

10 nie zstawać – nie wystarczać. 11 pobłaźnić – tu: ogłupić, omamić. 12 przenosić oczyma – tu: omijać wzrokiem, wynosić się (ponad innych). 13 być u Szczęścia w mocy – tu: zależeć od Szczęścia (Losu, Fortuny). 14 a tak – tu: więc. 15 przygoda – tu: przypadek, ślepy los.

ZADANIE 5.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

/1 p.

W Pieśni III słowa „Fortuna” i „Szczęście” mają takie samo znaczenie.

P

F

Pieśń III zawiera polemikę z Pieśnią IX (Nie porzucaj nadzieje).

P

F

Pieśń jako gatunek literacki wywodzi się z dawnych śpiewów obrzędowych.

P

F

ZADANIE 6.

Zacytuj fragment Pieśni III opisujący działanie Fortuny w życiu człowieka. Objaśnij własnymi słowami

znaczenie tych słów.

/2 p.

Cytat: .........................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................. ..

....................................................................................................................................................................................................




2018

Znaczenie cytatu: ......................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ZADANIE 7.

Wybierz spośród podanych poprawną odpowiedź. Zamaluj odpowiednią kratkę.

Które zdanie najtrafniej oddaje sens Pieśni III Jana Kochanowskiego?

A. Fortuna kołem się toczy.

B. Śmiałym fortuna sprzyja.

C. Człowiek jest wybrańcem fortuny.

D. Człowiek mądry zyska fortunę.

ZADANIE 8.

Wymień trzy elementy, które wpływają na rytmiczność Pieśni III.

• ......................................................................................................

• ......................................................................................................

• ......................................................................................................

ZADANIE 9.

W imieniu Jana Kochanowskiego złóż podziękowanie jednemu ze starożytnych autorów, do których poeta

odwoływał się w swojej twórczości.

Uwaga: w ocenie wypowiedzi będzie brana pod uwagę poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna.

/1 p.

/1 p. /3 p.

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................




2018

ZADANIE 10.

Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdą komórkę odpowiedni element wybrany z ramki.

/1 p.

Nazwa epoki

...............................................

...............................................

...............................................

Wiek XVI XVII XVIII

Autor

...............................................

...............................................

...............................................

Tytuł utworu

...............................................

...............................................

...............................................

Do Anny • Malarze • Hymn [Czego chcesz od nas, Panie…]

Jan Kochanowski • Daniel Naborowski • Ignacy Krasicki

barok • oświecenie • renesans

ZADANIE 11.

Rozpoznaj, z jakiego utworu pochodzi poniższy fragment. Uzupełnij zdanie właściwymi informacjami.

Po wieczerzy fajerwerk. Goście patrzą z sali;

Wpadł szmermel między gumna, stodoła się pali.

Ja wybiegam, ja gaszę, ratuję i płaczę,

A tu brzmią coraz głośniej na wiwat trębacze.

Powracam zmordowany od pogorzeliska,

Nowe żarty, przymówki, nowe pośmiewiska.

Siedzą goście, a coraz więcej ich przybywa,

Przekładam zbytni ekspens, jejmość zapalczywa

Z swoimi czterma wsiami odzywa się dwornie.

»I osiem nie wystarczy« — przekładam pokornie.

»To się wróćmy do miasta«. Zezwoliłem, jedziem;

Już tu od kilku niedziel zbytkujem i siedziem.

Już… ale dobrze mi tak, choć frasunek bodzie,

Cóż mam czynić? Próżny żal, jak mówią, po szkodzie.

/1 p.

Podany fragment pochodzi z utworu pt. „ .....................................................” autorstwa .....................................................

............................................ . Reprezentuje gatunek zwany ............................................ .

ZADANIE 12.

„Próżny żal, jak mówią, po szkodzie”.

Przedstaw bohatera wypowiadającego te słowa i napisz, czego żałuje. Odwołaj się do całości utworu.

/1 p.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................




2018

ZADANIE 13.

Obejrzyj uważnie reprodukcję obrazu nawiązującego do motywu vanitas.

Objaśnij symboliczne znaczenie dwóch przedstawionych na nim

elementów.

• ..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

• ..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

/1 p.

Pieter Claesz, Martwa natura wanitatywna,

1630 r.

ZADANIE 14.

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Używane w języku polskim słowo „vanitas” jest

/1 p.

A. zapożyczeniem,

gdyż

1. współcześnie rzadko się go używa.

2. pochodzi z języka łacińskiego.

B. archaizmem,

3. jest dosłownym przytoczeniem słowa z Biblii.

ZADANIE 15. /2 p.

Malarz zwrócił uwagę na to, że egzystencja człowieka na ziemi szybko przemija.

Rozpoznaj, na czym polega błąd w podanym zdaniu. Napisz, jaka zasada poprawności językowej została złamana i za-

proponuj poprawną formę tej wypowiedzi.

........................................................................................................................................................................ ............................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................ ....................................................

Suma punktów za I część: /20 p.

Ocena:




2018

Część II Napisz pracę na jeden z podanych tematów.

Temat 1.

Do czego możemy porównać życie człowieka? Napisz rozprawkę, w której rozważysz podany temat. Odwołaj się do fraszki

Jana Kochanowskiego O żywocie ludzkim oraz do innego wybranego przez siebie utworu literackiego. Zastosuj taką

kompozycję pracy, która najlepiej zobrazuje twój tok myślenia. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 słów.

Jan Kochanowski

O żywocie ludzkim

Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy,

Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy;

Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy,

Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy16.

Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszystko

to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam17

i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek18,

jako czynią łątkom19.

Temat 2.

Napisz opowiadanie, które będzie współczesną wersją Żony modnej. Wypracowanie powinno dowodzić, że bardzo do-

brze znasz pierwowzór. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 słów.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................... .....................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .............................................................

................................................................................................................................................................................................. ...

16 mieć coś na pieczy – troszczyć się, starać się o coś. 17 naśmiać się komuś – kpić z kogoś, bawić się czyimś kosztem. 18 mieszek – niewielki worek. 19 łątka – marionetka, lalka.




2018

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................................. ......................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................... ..............................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................... .....................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .............................................................

................................................................................................................................................................................................. ...

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................




2018

PODSUMOWANIE ROZDZIAŁU III MIEĆ CZAS

NA REFLEKSJĘ SPRAWDZIAN KONTROLNY – ROZDZIAŁ III

WERSJA B

Imię i nazwisko Klasa VIII

Część I Przeczytaj uważnie teksty i treść poleceń. Wykonaj zadania.

Zaznacz poprawne odpowiedzi (błędne zaznaczenia otocz kółkiem) lub zapisz je starannie w wyznaczonych miejscach.

Zofia Szmydtowa

Jan Kochanowski (fragment)

Pierwszy wielki liryk polski i słowiański, związany z kulturą antyczną, a także renesansową włoską, olśnił swoich

współczesnych i nazwany został już za życia „kochaniem swego wieku”. On pierwszy w Polsce – nie uchylając się bynaj-

mniej od obowiązków obywatelskich, które wysoko cenił – miał przekonanie, że poeta narodowi swemu służy głównie po-

ezją, która przez włożony w nią trud artysty okaże podobną trwałość i ku chwale ojczystego kraju zyska podobny rozgłos co

dzieła starożytnych. […] Gdy Horacy1 pisał w jednym z listów, że pierwszy wycisnął ślady swych stóp na pustkowiu,

Kochanowski wyraził podobne przekonanie mocniej, podkreślając swój wysiłek, niby przy wysokogórskiej wspinaczce, w

dedykacji do Psałterza:

I wdarłem się na skałę pięknej Kalijopy2,

Gdzie dotychmiast nie było znaku polskiej stopy.

Trafność takiego ujęcia sprawdza się przy porównaniu jego utworów z utworami poprzedników, kiedy to z całą wyra-

zistością widać nie tylko wielki talent poety, ale i jego pracę nad doskonaleniem pomysłów, gatunków literackich i stylów.

[…]

Kochanowski znał różne systemy filozoficzne, ale nie systemy go interesowały, tylko problemy dotyczące natury czło-

wieka, jego losu, racji i celu jego istnienia. […] Cnotę zawsze przedstawiał jako najcenniejszą właściwość i jedyną pewną

własność ludzką. Ona to przedłuża życie jednostki, zapewniając jej sławę u potomnych. […]

Nie zamykał oczu na trudności życia, nie ograniczał się do zapominania o troskach przy winie. Dążąc do zachowania

równowagi wewnętrznej i radości życia, jak Epikur i jego uczeń Lukrecjusz3, wzywał do korzystania z różnych źródeł

uszczęśliwienia – od beztroskiej zabawy, towarzyskiej rozrywki, której towarzyszy pieśń, do „sokratejskich rozmów”.

Sięgał także jak epikurejczycy w dziedzinę surowych praw natury, zmienności doli, nieuchronności śmierci. […]

Gdy jednak zarówno dla epikurejczyków, jak i dla stoików ważna była sprawa obronnej postawy jednostki wobec ka-

prysów Fortuny, Kochanowski nie poprzestawał na oparciu, jakie daje świadomość spełnionego obowiązku moralnego, ale

za oczywiste zadanie jednostki uważał jej służbę dla narodu i państwa. Na pierwsze miejsce w wykładzie cnoty wy- sunął

obronę kraju przed wrogami, w Pieśni o dobrej sławie obok obrońcy granic postawił tego, kto rozumem i wymową szerzy

kulturę.

Wystąpiły tu dwa powołania cenione najwyżej w dobie Odrodzenia, ujmowane w symbole: szabli i pióra.

Zofia Szmydtowa, Jan Kochanowski, Warszawa 1985, s. 5–6, 16, 18, 29–31.

1 Horacy (65 r. p.n.e.–8 r. p.n.e.) – jeden z najsłynniejszych poetów starożytnego Rzymu, autor m.in. pieśni i listów po-

etyckich. Jego twórczość wywarła duży wpływ na literaturę europejską. 2 Kaliope – w mitologii greckiej muza poezji epickiej. 3 Lukrecjusz (99 r. p.n.e.–55 p.n.e.) – rzymski poeta i filozof.




2018

ZADANIE 1.

Wybierz spośród podanych poprawne dokończenie zdania. Zamaluj odpowiednią kratkę.

Powyższy tekst ma charakter

/1 p.

A. autobiograficzny.

B. publicystyczny.

C. literacki.

D. popularnonaukowy.

ZADANIE 2.

Wybierz spośród podanych wszystkie poprawne dokończenia zdania. Zamaluj odpowiednie kratki.

Z tekstu wynika, że Jan Kochanowski w swojej twórczości

A. wzywał do przyjęcia postawy patriotycznej.

B. najwyżej cenił tego, kto broni kraju przed wrogami.

C. osiągnął więcej niż jego poprzednicy w literaturze polskiej.

D. pisał o życiu człowieka w całej jego różnorodności.

E. unikał trudnych tematów związanych z życiem człowieka.

F. nawiązywał do myśli filozofów antycznych.

ZADANIE 3.

Na podstawie tekstu wyjaśnij znaczenie dwóch symboli przywołanych w jego ostatnim akapicie. Nie cytuj.

1. symbol – ..........................................

/1 p.

/1 p.

Znaczenie: ..................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

2. symbol – ..........................................

Znaczenie: ..................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ZADANIE 4.

Jan Kochanowski wyrażał przekonanie o wartości własnej twórczości. Wyjaśnij metaforyczne znaczenie

przytoczonego w tekście Zofii Szmydtowej fragmentu dedykacji do Psałterza i dowiedź jego prawdziwości.

Odwołaj się do utworów poety.

/2 p.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................




2018

Jan Kochanowski

Pieśń III (Księgi wtóre)

Nie wierz Fortunie, co siedzisz wysoko4; Lecz jako sama oczy zasłoniła,

Miej na poślednie koła pilne oko5: Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła11:

Bo to niestała pani z przyrodzenia6, Że drugi wysszej nosa gębę nosi,

Często więc rada sprawy swe odmienia. A wszystki insze oczyma przenosi12.

Nie dufaj w złoto i w żadne pokłady7, Ty pomnij, że twój skarb u Szczęścia w mocy13,

Każdej godziny obawiaj się zdrady; A tak14 się staraj o takiej pomocy,

Fortuna, co da, to zasię wziąć może, Aby wżdy z tobą twego co zostało,

A u niej żadna dawność8 nie pomoże. Jesli zaś będzie Szczęście swego chciało.

A ci, co z tobą teraz przestawają, Cnota skarb wieczny, cnota klejnot drogi;

Twej się Fortunie, nie tobie kłaniają; Tegoć nie wydrze nieprzyjaciel srogi,

Skoro ta zniknie, tył każdy podawa9, Nie spali ogień, nie zabierze woda;

Jako cień, kiedy słońca mu nie zstawa10. Nad wszystkim inszym panuje przygoda15.

4 siedzieć wysoko – zajmować wysoką pozycję społeczną. 5 mieć na poślednie koła pilne oko – dawne przysłowie: być przewidującym, myśleć o tym, co może się zdarzyć (dosłownie:

patrzeć na tylnie koła). 6 z przyrodzenia – z urodzenia, z natury. 7 pokład – tu: skarb. 8 dawność – termin prawniczy: prawo do posiadania z tytułu zasiedzenia. 9 tył każdy podawa – tu: ucieka.

10 nie zstawać – nie wystarczać. 11 pobłaźnić – tu: ogłupić, omamić. 12 przenosić oczyma – tu: omijać wzrokiem, wynosić się (ponad innych). 13 być u Szczęścia w mocy – tu: zależeć od Szczęścia (Losu, Fortuny). 14 a tak – tu: więc. 15 przygoda – tu: przypadek, ślepy los.

ZADANIE 5.

Oceń prawdziwość poniższych zdań. Wybierz P, jeśli informacja jest prawdziwa, albo F – jeśli jest fałszywa.

1 p.

Pieśń III zawiera polemikę z Pieśnią IX (Nie porzucaj nadzieje). P F

W Pieśni III Fortuna została upersonifikowana. P F

Pieśń jako gatunek literacki ma związek z muzyką, co uwidacznia się w jej budowie. P F

ZADANIE 6.

Zacytuj fragment Pieśni III opisujący działanie Fortuny w życiu człowieka. Objaśnij własnymi słowami

znaczenie tych słów.

2 p.

Cytat: .........................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................................. ..

....................................................................................................................................................................................................




2018

Znaczenie cytatu: ......................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

ZADANIE 7.

Wybierz spośród podanych poprawną odpowiedź. Zamaluj odpowiednią kratkę.

Które zdanie najtrafniej oddaje sens Pieśni III Jana Kochanowskiego?

A. Człowiek jest wybrańcem fortuny.

B. Człowiek mądry zyska fortunę.

C. Śmiałym fortuna sprzyja.

D. Fortuna jest ślepa.

ZADANIE 8.

Wymień trzy elementy, które wpływają na rytmiczność Pieśni III.

• ......................................................................................................

• ......................................................................................................

• ......................................................................................................

ZADANIE 9.

W imieniu Jana Kochanowskiego złóż podziękowanie jednemu ze starożytnych autorów, do których poeta

odwoływał się w swojej twórczości.

Uwaga: w ocenie wypowiedzi będzie brana pod uwagę poprawność językowa, ortograficzna i interpunkcyjna.

/1 p.

/1 p. /3 p

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

...................................................................................................................................................................

.............................................................................................................................................. .....................




2018

ZADANIE 10.

Uzupełnij tabelę. Wpisz w każdą komórkę odpowiedni element wybrany z ramki.

/1 p.

Nazwa epoki

...............................................

...............................................

...............................................

Wiek XVI XVII XVIII

Autor

...............................................

...............................................

...............................................

Tytuł utworu

...............................................

...............................................

...............................................

Do gór i lasów • Do Anny • Ptaszki w klatce

Ignacy Krasicki • Jan Kochanowski • Daniel Naborowski

oświecenie • renesans • barok

ZADANIE 11.

Rozpoznaj, z jakiego utworu pochodzi poniższy fragment. Uzupełnij zdanie właściwymi informacjami.

Po wieczerzy fajerwerk. Goście patrzą z sali;

Wpadł szmermel między gumna, stodoła się pali.

Ja wybiegam, ja gaszę, ratuję i płaczę,

A tu brzmią coraz głośniej na wiwat trębacze.

Powracam zmordowany od pogorzeliska,

Nowe żarty, przymówki, nowe pośmiewiska.

Siedzą goście, a coraz więcej ich przybywa,

Przekładam zbytni ekspens, jejmość zapalczywa

Z swoimi czterma wsiami odzywa się dwornie.

»I osiem nie wystarczy« — przekładam pokornie.

»To się wróćmy do miasta«. Zezwoliłem, jedziem;

Już tu od kilku niedziel zbytkujem i siedziem.

Już… ale dobrze mi tak, choć frasunek bodzie,

Cóż mam czynić? Próżny żal, jak mówią, po szkodzie.

/1 p.

Podany fragment pochodzi z utworu pt. „ .....................................................” autorstwa .................... .................................

............................................ . Reprezentuje gatunek zwany ............................................ .

ZADANIE 12.

„Próżny żal, jak mówią, po szkodzie”.

Przedstaw bohatera wypowiadającego te słowa i napisz, czego żałuje. Odwołaj się do całości utworu.

/1 p.

....................................................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................................................................. ..................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................




2018

ZADANIE 13.

Obejrzyj uważnie reprodukcję obrazu nawiązującego do motywu vanitas.

Objaśnij symboliczne znaczenie dwóch przedstawionych na nim

elementów.

• ..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

• ..................................................................................................................

..................................................................................................................

..................................................................................................................

ZADANIE 14.

Dokończ zdanie. Wybierz odpowiedź A lub B i jej uzasadnienie 1., 2. albo 3.

Używane w języku polskim słowo „vanitas” jest

/1 p.

Harmen Steenwijck, Vanitas, 1640 r.

/1 p.

A. archaizmem,

gdyż

1. pochodzi z języka łacińskiego.

2. współcześnie rzadko się go używa.

B. zapożyczeniem,

3. jest dosłownym przytoczeniem słowa z Biblii.

ZADANIE 15. /2 p.

Artysta zwrócił uwagę na to, że człowiek krótko egzystuje na świecie.

Rozpoznaj, na czym polega błąd w podanym zdaniu. Napisz, jaka zasada poprawności językowej została złamana i za-

proponuj poprawną formę tej wypowiedzi.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................... .....................................................

....................................................................................................................................................................................................

Suma punktów za I część: /20 p.

Ocena:




2018

Część II Napisz pracę na jeden z podanych tematów.

Temat 1.

Do czego możemy porównać życie człowieka? Napisz rozprawkę, w której rozważysz podany temat. Odwołaj się do fraszki

Jana Kochanowskiego O żywocie ludzkim oraz do innego wybranego przez siebie utworu literackiego. Zastosuj taką

kompozycję pracy, która najlepiej zobrazuje twój tok myślenia. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 słów.

Jan Kochanowski

O żywocie ludzkim

Fraszki to wszytko, cokolwiek myślemy,

Fraszki to wszytko, cokolwiek czyniemy;

Nie masz na świecie żadnej pewnej rzeczy,

Próżno tu człowiek ma co mieć na pieczy16.

Zacność, uroda, moc, pieniądze, sława, Wszystko

to minie jako polna trawa; Naśmiawszy się nam17

i naszym porządkom, Wemkną nas w mieszek18,

jako czynią łątkom19.

Temat 2.

Napisz opowiadanie, które będzie współczesną wersją Żony modnej. Wypracowanie powinno dowodzić, że bardzo do-

brze znasz pierwowzór. Twoja praca powinna liczyć co najmniej 200 słów.

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................... .....................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .............................................................

................................................................................................................................................................................................. ...

16 mieć coś na pieczy – troszczyć się, starać się o coś. 17 naśmiać się komuś – kpić z kogoś, bawić się czyimś kosztem. 18 mieszek – niewielki worek. 19 łątka – marionetka, lalka.




2018

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................... .....................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .............................................................

................................................................................................................................................................................................. ...

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................... .............

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

............................................................................................................................................................... .....................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................... .............................................................

................................................................................................................................................................................................. ...

....................................................................................................................................................................................................

....................................................................................................................................................................................................




2018

SPRAWDZIAN KONTROLNY – ROZDZIAŁ III

Zasady oceniania

Część I

WERSJA A

Nr

zadania

Poprawna lub przykładowa odpowiedź

Punktacja

Zasady oceniania

1. B 1 p. 1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi;

0 p. – odpowiedź błędna lub brak odpowiedzi

2. B, C, D, E 1 p. 1 p. – zaznaczenie wszystkich poprawnych odpo-

wiedzi;

0 p. – odpowiedź błędna, niepełna lub brak odpo-

wiedzi

3. np.

1. symbol – szabla

Znaczenie: walka zbrojna za ojczyznę

2. symbol – pióro

Znaczenie: twórczość literacka przydająca ojczyź-

nie chwały, poruszająca serca rodaków

1 p. 1 p. – zapisanie poprawnych odpowiedzi;

0 p. – odpowiedź niepełna, błędna lub brak odpo-

wiedzi

4. np.

Jan Kochanowski jest dumny z tego, że osiągnął w

dziedzinie literatury więcej niż jego poprzednicy.

Dzięki wysiłkowi i pracy rozwinął polską literaturę.

Uważam, że poeta ma rację, gdyż pisał w sposób

mistrzowski (np. Treny pozostają niedoścignionym

wzorem poetyckim), poruszał tematy uniwersalne,

jego utwory do dziś są znane i czytane (np. pieśń

Czego chcesz od nas, Panie…)

2 p. 2 p. – wyjaśnienie znaczenia wskazanego fragmen-

tu oraz uzasadnienie jego prawdziwości z odwoła-

niem się do utworów Kochanowskiego;

1 p. – wyjaśnienie znaczenia wskazanego fragmen-

tu oraz próba uzasadnienia;


wiedzi (nie przyznajemy punktu za samo wyjaśnie-

nie znaczenia)

5. P, F, P 1 p. 1 p. – zaznaczenie trzech poprawnych odpowiedzi;

0 p. – odpowiedź częściowo poprawna, błędna lub

brak odpowiedzi

6. np.

Cytat:

Często więc rada sprawy swe odmienia

lub

Fortuna, co da, to zasię wziąć może

lub

Lecz jako sama oczy zasłoniła,

Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła

lub

Nad wszystkim inszym panuje przygoda

Znaczenie:

Los często się odmienia.

lub

Człowieka może spotkać w życiu zarówno szczę-

ście, jak i nieszczęście.

lub

2 p. 2 p. – zapisanie poprawnego cytatu i wyjaśnienie

jego znaczenia;

1 p. – zapisanie poprawnego cytatu;


wiedzi

(należy uznać każdy cytat zgodny z poleceniem)




2018

Nazwa

epoki renesans barok oświecenie

Wiek XVI XVII XVIII

Autor Jan Ko- chanowski

Daniel Naborowski

Ignacy Krasicki

Tytuł

utwor

u

Hymn (Czego chcesz od nas,

Panie…)

Do Anny Malarze

Nr

zadania Poprawna lub przykładowa odpowiedź

Punktacja Zasady oceniania

Tak jak Fortuna ma zasłonięte oczy, tak ludzie ufa-

jący w pomyślny los zachowują się bezmyślnie.

lub

Wszystko inne w naszym życiu jest niepewne, za-

leżne od szczęścia, losu.

7. A 1 p. 1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi;


8. np.

• podział na zwrotki

• rymy (parzyste, żeńskie)

• regularna budowa wersyfikacyjna

• równa liczna sylab w wersach (11 sylab w każ-

dym wersie, jedenastozgłoskowiec)

• średniówka (po 5 sylabie)

1 p. 1 p. – zapisanie trzech elementów wpływających na

rytmiczność utworu;

0 p. – odpowiedź częściowa, błędna lub brak od-

powiedzi

9. np.

Składam serdeczne podziękowanie Horacemu,

poecie rzymskiemu, za niezwykłą inspirację arty-

styczną i wpływ na moją poezję.

Z wyrazami szacunku

Jan Kochanowski

3 p. Treść i forma (2 p.):

2 p. – treść zgodna z poleceniem, wymienienie ad-

resata, zachowanie formy właściwej dla podzięko-

wania (użycie słów kluczowych);


resata – jednak braki w zakresie formy, brak słów

kluczowych, brak podpisu

0 p. – treść niezgodna z poleceniem ALBO forma

inna niż podziękowanie

Poprawność językowa, ortograficzna i interpunk-

cyjna (1 p.):

1 p. – dopuszczalny jeden błąd (niezależnie od ka-

tegorii);

0 p. – łącznie dwa lub więcej błędów (niezależnie od

kategorii)

10. 1 p. 1 p. – poprawne uzupełnienie wszystkich komórek

tabeli;

0 p. – odpowiedź niepełna, częściowo poprawna,

błędna lub brak odpowiedzi

11. Podany fragment pochodzi z utworu pt. „Żona

modna” autorstwa Ignacego Krasickiego. Repre-

zentuje gatunek zwany satyrą.

1 p. 1 p. – poprawne uzupełnienie wszystkich luk;



12. np.

Bohaterem utworu jest mężczyzna (mąż, ziemia-

nin), który żałuje swojej decyzji o poślubieniu

modnej pani z miasta. Żona całkowicie zmieniła

jego życie, przemeblowała dom i we wszystkim

okazywała niezadowolenie.

1 p. 1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi;





2018

Nr



13. np.

• pusty lichtarz – symbol zakończonego życia

• czaszka – symbol śmierci, przemijania

• zegarek – symbol upływającego czasu

• pióro i papier – symbol trwałości poezji

• przewrócona szklanka – symbol końca zabawy,

życia

1 p. 1 p. – poprawne wyjaśnienie znaczenia dwóch wy-

branych symboli;

0 p. – odpowiedź niepełna (wyjaśnienie tylko jed-

nego symbolu), błędna lub brak odpowiedzi

14. A, 2. 1 p. 1 p. – zaznaczenie obu poprawnych odpowiedzi;


wiedzi

15. np.

Błędem jest użycie słowa „egzystencja” w tym kon-

tekście. Zamiast niego lepiej użyć słowa „życie”. lub

Błędnie użyto słowa pochodzenia obcego (zapo-

życzenia), podczas gdy w zdaniu powinien zostać

użyty wyraz rodzimy – życie.

2 p. 2 p. – wyraźne wyjaśnienie, na czym polega błąd i

podanie poprawnej formy zdania;

1 p. – podanie poprawnej formy zdania;


wiedzi

WERSJA B

Nr

zadania

Poprawna lub przykładowa odpowiedź

Punktacja

Zasady oceniania

1. D 1 p. 1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi;


2. A, C, D, F 1 p. 1 p. – zaznaczenie wszystkich poprawnych odpo-

wiedzi;

0 p. – odpowiedź błędna, niepełna lub brak odpo-

wiedzi

3. np.

1. symbol – szabla

Znaczenie: walka zbrojna za ojczyznę

2. symbol – pióro

Znaczenie: twórczość literacka przydająca ojczyź-

nie chwały, poruszająca serca rodaków

1 p. 1 p. – zapisanie poprawnych odpowiedzi;


wiedzi

4. np.

Jan Kochanowski jest dumny z tego, że osiągnął w

dziedzinie literatury więcej niż jego poprzednicy.

Dzięki wysiłkowi i pracy rozwinął polską literaturę.

Uważam, że poeta ma rację, gdyż pisał w sposób

mistrzowski (np. Treny pozostają niedoścignionym

wzorem poetyckim), poruszał tematy uniwersalne,

jego utwory do dziś są znane i czytane (np. pieśń

Czego chcesz od nas, Panie…)

2 p. 2 p. – wyjaśnienie znaczenia wskazanego fragmen-

tu oraz uzasadnienie jego prawdziwości z odwoła-

niem się do utworów Kochanowskiego;

1 p. – wyjaśnienie znaczenia wskazanego fragmen-

tu oraz próba uzasadnienia;


wiedzi (nie przyznajemy punktu za samo wyjaśnie-

nie znaczenia)

5. F, P, P 1 p. 1 p. – zaznaczenie trzech poprawnych odpowiedzi;

0 p. – odpowiedź częściowo poprawna, błędna lub

brak odpowiedzi




2018

Nr



6. np.

Cytat:

Często więc rada sprawy swe odmienia

lub

Fortuna, co da, to zasię wziąć może

lub

Lecz jako sama oczy zasłoniła,

Tak swym pochlebstwem ludzi pobłaźniła

lub

Nad wszystkim inszym panuje przygoda

Znaczenie:

Los często się odmienia.

lub

Człowieka może spotkać w życiu zarówno szczę-

ście, jak i nieszczęście.

lub

Tak jak Fortuna ma zasłonięte oczy, tak ludzie ufa-

jący w pomyślny los zachowują się bezmyślnie.

lub

Wszystko inne w naszym życiu jest niepewne, za-

leżne od szczęścia, losu.

2 p. 2 p. – zapisanie poprawnego cytatu i wyjaśnienie

jego znaczenia;

1 p. – zapisanie poprawnego cytatu;


wiedzi

(należy uznać każdy cytat zgodny z poleceniem)

7. D 1 p. 1 p. – zaznaczenie poprawnej odpowiedzi;


8. np.

• podział na zwrotki

• rymy (parzyste, żeńskie)

• regularna budowa wersyfikacyjna

• równa liczna sylab w wersach (11 sylab w każ-

dym wersie, jedenastozgłoskowiec)

• średniówka (po 5 sylabie)

1 p. 1 p. – zapisanie trzech elementów wpływających na

rytmiczność utworu;

0 p. – odpowiedź częściowa, błędna lub brak od-

powiedzi

9. np.

Składam serdeczne podziękowanie Horacemu,

poecie rzymskiemu, za niezwykłą inspirację arty-

styczną i wpływ na moją poezję.

Z wyrazami szacunku

Jan Kochanowski

3 p. Treść i forma (2 p.):


resata, zachowanie formy właściwej dla podzięko-

wania (użycie słów kluczowych);


resata – jednak braki w zakresie formy, brak słów

kluczowych, brak podpisu

0 p. – treść niezgodna z poleceniem ALBO forma

inna niż podziękowanie

Poprawność językowa, ortograficzna i interpunk-

cyjna (1 p.):

1 p. – dopuszczalny jeden błąd (niezależnie od ka-

tegorii);

0 p. – łącznie dwa lub więcej błędów (niezależnie od

kategorii)




2018

Nazwa

epoki renesans barok oświecenie

Wiek XVI XVII XVIII

Autor Jan Ko- chanowski

Daniel Naborowski

Ignacy Krasicki

Tytuł

utwor

u

Do gór i lasów

Do Anny Ptaszki w klatce

Nr



10. 1 p. 1 p. – poprawne uzupełnienie wszystkich komórek

tabeli;



11. Podany fragment pochodzi z utworu pt. „Żona

modna” autorstwa Ignacego Krasickiego. Repre-

zentuje gatunek zwany satyrą.

1 p. 1 p. – poprawne uzupełnienie wszystkich luk;



12. np.

Bohaterem utworu jest mężczyzna (mąż, ziemia-

nin), który żałuje swojej decyzji o poślubieniu

modnej pani z miasta. Żona całkowicie zmieniła

jego życie, przemeblowała dom i we wszystkim

okazywała niezadowolenie.

1 p. 1 p. – zapisanie poprawnej odpowiedzi;


13. np.

• zgaszona świeca – symbol zakończonego życia

• czaszka – symbol śmierci, przemijania

• przewrócona karafka, instrument muzyczny

(flet), fajki – symbole końca zabawy, zakończo-

nej radości życia

• książka – symbol trwałości, twórczości, mądrości

• muszla – symbol nietrwałości, przemijania

1 p. 1 p. – poprawne wyjaśnienie znaczenia dwóch wy-

branych symboli;

0 p. – odpowiedź niepełna (wyjaśnienie tylko jed-

nego symbolu), błędna lub brak odpowiedzi

14. B, 1. 1 p. 1 p. – zaznaczenie obu poprawnych odpowiedzi;


wiedzi

15. np. Błędem jest użycie słowa „egzystuje” w tym

kontek- ście. Zamiast niego lepiej użyć słowa

„żyje”.

lub

Błędnie użyto słowa pochodzenia obcego (zapo-

życzenia), podczas gdy w zdaniu powinien zostać

użyty wyraz rodzimy – żyje.

2 p. 2 p. – wyraźne wyjaśnienie, na czym polega błąd i

podanie poprawnej formy zdania;

1 p. – podanie poprawnej formy zdania;


wiedzi

Część II Przy ocenie zadania otwartego rozszerzonej odpowiedzi nauczyciel może zastosować kryteria opublikowane przez CKE

w Informatorze o egzaminie ósmoklasisty z języka polskiego od roku szkolnego 2018/2019: https://www.cke.edu.pl/ima-

ges/_EGZAMIN_OSMOKLASISTY/Informatory/Informator_P1_polski.pdf.


http://www.cke.edu.pl/ima-

http://www.cke.edu.pl/ima-

Część Iprzytuly.szkola.pl/wp-content/uploads/2020/03/Jpol_SP_Blizej_slowa… · Miej na...

Documents

Transcript of Część Iprzytuly.szkola.pl/wp-content/uploads/2020/03/Jpol_SP_Blizej_slowa… · Miej na...