„Cyrkiel” studencki zwany popularnie „monogramem”

5/13/2018 „Cyrkiel” studencki zwany popularnie „monogramem” - slidepdf.com

http://slidepdf.com/reader/full/cyrkiel-studencki-zwany-popularnie-monogramem 1/6

„Cyrkiel” studencki zwany popularnie „monogramem”.Czyli o symbolice korporacji i zakonów studenckich zapożyczonej z

masonerii

Cyrkiel Zakonu Studenckiego Świętego Michała Archanioła z Brukseli – Academicus Sancti Michaeli Ordo – źródło: http://www.asmo.be

S.Moinil – tłumaczenie z philon.be – Tadeusz Hessel



Członkowie Zakonu Studenckiego Świętego Michała Archanioła z Brukseli – źródło: fanpage Zakonu na facebooku -http://www.asmo.be

Historia:

Powszechnie uważa się, że korporacja studenckie mają swoje źródła w Niemczech albo w ŚwiętymCesarstwie Rzymskim Narodu Niemieckiego. Cóż, ich początki pochodzą tak naprawdę z Sorbony iBolonii – dwóch słynnych średniowiecznych uniwersytetów.

Na tych uczelniach studenci stworzyli organizacje zrzeszające osoby pochodzące z tego samegoregionu tzw. „nationes”. Owe „nationes” zapożyczyły bardzo wiele zwyczajów od kwitnącychówcześnie cechów. Jak w przypadku każdej grupy o ograniczonym dostępie, nowo przybyły żak musiał odbyć określone próby przed wstąpieniem do „natio” (tych praktyk nie było w Bolonii).

Najważniejszym celem tych organizacji studenckich była porada i pomoc w nowym środowisku jakim był uniwersytet (w średniowiecznym Krakowie istniały tzw „bursy” - np słynna BursaWęgierska gdzie dzisiaj jest kawiarnia Nowa Prowincja na ul Brackiej – przyp. Tłum.) .

Bardzo ważnym etapem rozwoju tego typu organizacji to XVI wieczne protestanckie Niemcy. Wowym czasie, idea nationes bardzo dobrze się tam przyjęła. Tamtejsze ziomkostwa przyjęły nazwę

Landmanschaftów. Nieustannie inspirowano się tradycja cechową. Zaadaptowano od nich symbole,szarfy, pomysł posiadania siedziby i regulaminu. Przyjęto też tzw Comment czyli zbiór zasadokreślających to, jak się powinno zachowywać. Niemiecki student oprócz tego zaczął w nosić u

boku szpadę. Po co? Żeby jeszcze bardziej odróżnić się od innych ludzi. Widzimy tutaj narodzinyzwyczaju pojedynkowania się między żakami (bardzo znany obyczaj korporacyjny istniejący dodziś tzw „menzura” - przyp.tłum.).

W 1547 zakazano noszenia broni w Szwajcarii. W 1654 uznano działalność Landmanschaftom zanielegalną . W 1819 postąpiono podobnie w Niemczech. Nie będę rozwijać tematu niemieckichkorporacji studenckich - które same są młodsze od Szwajcarskich.W obydwóch przypadkach Landmanschafty nie znikają, ale dalej kontynuują działalność. Robią to



rzecz jasna potajemnie i z mniejszą ilością członków. W korespondencji i w protokołach zebrańzaczyna się zastępować nazwiska obecnych monogramami z następującymi po nich inicjałami lubstanowiskami osób. Te stowarzyszenia studenckie także zostają zabronione przez politycznezaangażowanie jego członków (mam nadzieję, że czytelnikom także to skojarzyło się to z

Filomatami i Filaretami – przyp. Tlum.).

1763 to czas oficjalnego powrotu ziomkostw – Landmanschaftów – na szwajcarskie uniwersytety.Wracają one z bagażem nowych idei i wpływów – tym razem to nie cechy zawodowe, ale już ideeoświeceniowe i schematy organizacyjnewolnomularstwa najbardziej wpłynęły na formęorganizacji i ideologię żaków.Kant (1724-1804) wyjaśnia w słynnej definicjiistotę całego ruchu: „Oświeceniem nazywamywyjście człowieka z niepełnoletności, w którą

popadł z własnej winy. Niepełnoletność toniezdolność człowieka do posługiwania się swymwłasnym rozumem, bez obcego kierownictwa.

Zawinioną jest ta niepełnoletność wtedy, kiedy przyczyną jej jest nie brak rozumu, lecz decyzji iodwagi posługiwania się nim bez obcegokierownictwa. Sapere aude! Miej odwagę

posługiwać się swym własnym rozumem! Tak otobrzmi hasło oświecenia”. (tłumaczenie - M.Adamczyk, B. Chrząstkowska, J. T. Pokrzywniak,Starożytność-oświecenie; Podręcznik literatury doklasy pierwszej szkoły średniej, Warszawa 1991, s.482-483).

Cyrkiel Belgijskiego Zakonu Rabelais

Dla fuksów (osób chcące wstąpić do korporacji studenckiej, odbywają one półroczny lub rocznyokres próbny tzw „fuksówkę” przed uzyskaniem pełnego członkostwa – przyp. Tłum.) oznaczało to:„Udane wyzwolenie się z poddaństwa intelektualnego w stosunku do istoty wyższej. Człowiek możetylko i wyłącznie przełamać swoje słabości czerpiąc pełnymi garściami z życia. Wymaga to odwagi ideterminacji. Jedynie osoba która nie ma narzędzi do uwolnienia siebie z tych okowów nie ponosi

odpowiedzialności za ciągłe pozostawanie w stanie niewoli intelektualnej”.Te parę zdań podkreśla w bardzo istotny sposób przejście od teocentryzmu do antropocentryzmu.Wraca pochwała człowieczeństwa i jego możliwości. Ruch oświeceniowy uważa się za propagatorawolności. Zachęca do uwolnienia się od przewodników duchowych..Jak i od „dyktatorów ducha” -

błyszczących na salonach owej epoki. Chodzi tutaj także o podejmowanie decyzji w życiu bezkoncepcji boga interweniującego tzn obecnego w każdym uczynku i chwili życia człowieka(według założeń opatrznościowych i pietystycznych).

W 1810 Landmanschafty wymagały bezwzględnego przestrzegania Comment . Na uniwersytetachstanowiły prawdziwą potęgę. Z czasem zmieniają swoją nazwę na „Kranzchen” a potem na„Corps”. W tych nowych organizacjach nie przyjmowano już osób na podstawie kryteriów

pochodzenia, ale jedynie na podstawie osobowości kandydata.



Cyrkiel

Po przedstawieniu całego tła historycznego możemy przejść do sedna - czyli wytłumaczenia o cochodzi w samym studenckim cyrklu.

„Zirkel” po niemiecku oznacza „koło”. W głowie od razu świta nam oczywiste skojarzenie z

szkolnym cyrklem. Cyrkiel tworzy koło czyli przestrzeń cechową. Linijka z cyrklem/ekierką są dwoma ściśle związanymi ze sobą symbolami – linijka w sama sobie przypomina o Comment osposobie prowadzenie się i zachowania korporanta (cyrkiel to niejedyna rzecz zapożyczona przezkorporacje studenckie od wolnomularstwa – jest nią np. także dożywotnie i wieloetapoweczłonkostwo, podpisy osób pełniących funkcje w organizacji typu x/xx/xxx etc – przyp. Tłum.)

Na samym początku, cyrkiel był prostą kaligrafią pierwszych liter słów dewizy stowarzyszenia.Tenże zbiór następnie tworzył pierwszą literę korporacji studenckiej.

Przykłady:

VIVAT CIRCULUS (Niech żyje koło)FRATRES CONVICTI VIVANT (Niech żyją zrzeszeni bracia)CIRCULUM ET FRATRUM VIVANT (Niech żyje Koło i bracia)

Następnie cyrkiel wyewoluował w najbardziej znaną i używaną formę - V C F – vivat crescat et floreat (tzn niech żyje, wzrasta i rozkwita).

Uwaga, w przykładach które przedstawię na rysunkach może zmieniać się kolejność odczytywaniasłów monogramu – to już zależało od tego, jak dana korporacja studencka interpretuje swój symbol.



Co tutaj robi ten wykrzyknik ?!

Istnieje wiele teorii...przedstawię Wam je wszystkie po kolei. Sami wybierzecie tę, która będzieWam najbardziej odpowiadać.

– Może podkreśla konstrukcję łacińskiego zdania? Osobisty ton sentencji zakończony

wykrzyknikiem? Jest jedno ale - w języku łacińskim nie istnieje interpunkcja...– Jest obecny przy monogramach członków obecnie posiadających pełnię praw w

stowarzyszenia – osoby nie będące już aktywnymi adherentami piszą monogram bezwykrzyknika

– Oznaczam „eternam” czyli na zawsze– Podkreśla fakt, że dana korporacja studencka uprawia zwyczaj pojedynkowania się– Podobna interpretacja – ale wykrzyknik oznaczający pojedynkujące się stowarzyszenie

powinien być postawiony po prawej stronie cyrkla– Ostatnia hipoteza – najrzadziej podnoszona, ale w świetle powyższego wywodu najbardziej

prawdopodobna – wykrzyknik obok monogramu oznacza ekierkę obok cyrkla – tzw Zirkel

und Regel (*patrz wyżej). W systemie cechowym, ekierka/linijka) była zarezerwowana dlamistrza odpowiedzialnego za budowę. Tylko on posiadał wzorzec miar. W symbolicekorporacyjnej oznacza to, że każdy korporant jest posiadaczem wiedzy swojegostowarzyszenia której powinien używać z rozwagą, żeby budować lepszy świat na tej ziemi.

Herb Zakonu Studenckiego Świętego Michała Archanioła z Brukseli –cyrkiel organizacji po lewej stronie tarczy – Święty Michał Archanioł p prawej. Źródło: www.asmo.be

„Cyrkiel” studencki zwany popularnie „monogramem”

Documents

Transcript of „Cyrkiel” studencki zwany popularnie „monogramem”