CO ICA2DY PRZEDPOBOROWY WIEDZIEC POWINIENpolishinstitute.com/museum/inst_1.pdf · urzedzie gminnym,...

WYDZIALWOISKOWY ZARZADU MIEJSKIEGO

W MIESCIE STOLECZNYM WARSZAWIE

CO ICA2DY PRZEDPOBOROWY WIEDZIEC POWINIEN

WMMMNMIMIMMIMIIM ROK 1938'39

The Polish Institute and Sikorski Museum

I MARSZALEK POLSKI

T6Z E F PILSUDSKI Wskrzesiciel Niepodlegloici Panstwa Polskiego

Tw6rca Armii Polskiej Zwycieski wad z w wojnie z bolszewikami

,,Armia Narodowa wymaga narodu, wymaga tei ialmierza. Zatnierz nOWoczesny toychodzi z powszechnego boborn czy bogaty, czy bledny — kaidy most splacr6 Rug Ojelyinte.

Tale, jai(' konieczng jest narodowi szkola, tak sumo kordeczne jest przejicie ratodziely Przez wojsko.

Kazdy must by6 do Lego pociggniciy i iylko wowczas kaida rodzina ma iolnterza, kaZdy zolnierz ma rodzirte w Ojczyinie".

JOZEF FILSUDSKI -- 1917 r,


(A)JczAi Nazwisko i hate

Nr rej. 39

CO KA2DY PR ZEDP OBOROWY WIEDZIFC POWINIEN?

WYDANIE II UZUPELNIONE

1938/39

WYDZIAL WOJSKOWY ZARZADU MIEJSKIEGO W MIESCIE STOLECZNYM WARSZAWIE


DRUKARNIF1

MIETSEA MIODOWA 23

TEL. 11-05,17


WSTP

Kandy mtody metczyzna powinien miwia-domie sobie i zapamieta, it po dojgclu do 17-go roku tycia wiqiq go jut, jako przed-poborowego, pewne obowiqzki, tvYnikaltice z Ustawy o powszechnym obowiqzku wojsko-wym, rowniet obowiqzki meldunkowe, obo-wiqzek dbania o swe say i zdrowie tak, aby Rzeczypospolita Polska, gdy zajdzie tego potrzeba, w jego osobie miata karnego, silnego duchem i zdrowego obywatela — totnierza.

Broszura niniejsza, przeznaczona dla rozdawnictwa przy rejestracji w Wydziale Wojskowym Zarzqdu Miejskiego w m. st. Warszawie, ma na celu udzielenie mtodziety przedpoborowej niezbednych wskazowek i in-formacyj.


OBOWIAZKI, WYNIKAJACE Z USTAWY WOJSKOWEJ

I-sza reiestracja

KaZdy mqiczyzna, Obywatel Polski, zantin stanie przed Komisjq Poborowq, podlega dwu-krotnej rejestracji wojskowej. Po raz pierw-. szy jako 17-letni, po raz drugi — jako 20-let-ni. W ciqgu miesiqca wrze§nia kaZdego roku odbywa sig I-sza rejestracja mlodzieiy mq-skiej, ktOra w tym roku kalendarzowym kon-czy 17-ty rok zycia.

Rejestracjq to przeprowadzajq wszystkie urzgdy gminne na terenie calej Rzplitej, w Warszawie zag Wydzial Wojskowy Zarzq-du Miejskiego, ul. Florianska 10.

Do rejestracji w Wydziale Wojskowym rnajq zglosia sig osobikie 17-letni mOczyini zamieszkali stale w Warszawie, z posiadanymi dokumentami, a mianowicie: 1) metrykq uro-dzenia, 2) poSwiadczeniem zameldowania -(bia-ly odcinek), 3) dowodem toisamoki z foto-grafiq (legitymacja, ksiqieczka Ubezp. Spol., matrykula lub tp.), 4) swiadectwem szkol-nym, stwierdzajqcym ilosc ukoficzonych klas szkoly powszechnej lub gimnazjalnych.

7


Rejestracja w Warszawie odbywa sie wg planu podanego do publicznej wiadomoki za pomocq obwieszczen rozplakatowanych na slupach ogloszeniowych, oraz za pomocq prasy codziennej i radia.

Po dokonaniu I-szej rejestracji, Wydzial Wojskowy Zarzqdu Miejskiego wydaje za-gwiadczenie koloru bialego, ktore nalety za-chowae nieuszkodzone at do II-ej rejestracji.

Jeteli przedpoborowy nalety do innej Gminy, a w Warszawie przebywa tylko cza-sowo i nie mote w okresie I-szej rejestracji (wrzesietr) zglosia sie osobikie w swoim urzedzie gminnym, mote spelnia ten obowiq-zek w Wydziale Wojskowym w m. st. War-szawie, gdzie przyjmq jego zgloszenie i po pewnym czasie dorecz4 mu zagwiadczenie o dokonanej rejestracji.

Meldunek woiskowy

Katdy meZczyzna, poczqwszy od 1-go wrzenia tego roku, w ktorym konczy 17 rok tycia, procz meldowania sie administracyjnego, podlega obowiqzkowi meldunku wojskowego.

W wypadkach wiec przyjazdu do Warsza-wy z innej gminy (miasta) na zamieszkanie, lub przyjazdu z za granicy, niezaletnie od wypelniania druku meldunku administracyj-nego (u rzqdcy domu), nalety zglosie sie bez wezwania, w ciqgu 8 dni od przybycia, osobig-

8

cie do Wydzialu Wojskowego — ul. Floriariska nr 10, przynoszqc zaLwiadczenie rejestracyjne

odcinek zameldowania administracyjnego.

Meldunki administracyjne

Przy zmianie adresu w obrgbie miasta st. Warszawy: wypelnia sie druk „Zgloszenie zmiany adresu w obrebie m. st. Warszawy" i sklada prowadzqcemu meldunki, ktory na-zajutrz zwraca zameldowanemu odcinek mel-dunkowy, powiadczony przez Okregowe Biu-ro Meldunkowe.

Przy wyjeidzie na pobyt -czasowy do innej miejscowaci w kraju:

1. W razie wyjazdu z miejsca zamieszka-nia na pobyt krotszy nit 2 miesiqce, nie istnieje obowiqzek dokonywania for-malnoki meldunkowych.

2. Gdy sie wyjetdta z Warszawy na po-byt dlutszy nit 2 miesiqce, nalety wy-pelnie druk „Zawiadomienie o czasowej nieobecnoki w miejscu zamieszkania" (karta biala ze skognym pasem zielo-nym). Niezwlocznie po przybyciu do nowej miejscowoki nalety wypelnie druk meldunku o czasowym pobycie (koloru zielonego) i doreczye prowadzq-cemu meldunki.

Przy wyjedzie za granite: niezaleinie od tego, na jak dIugo wyjetclta sie za granite,

9


naleiy wypelnie druk „Zawiadomienie o cza-sowej nieobecnoki w miejscu zamieszkania" i przed wyjazdem dorqczya prowadzacemu meldunki.

Przy wyjadzie z Warszawy na zamieszka-nie do innej miejscowaci:

Przed wyjazdem z Warszawy na stale wy-pelnia sib druk „Zgloszenie zmiany miejsca zamieszkania" (karta biala z niebieskim pas-kiem). Prowadzqcy meldunki, po zalatwieniu formalnogei w Okregowym Biurze Meldunko-wym, zwraca odcinek „Potwierdzenie wymel-dowania", ktory naleiy zachowaa, gdy2 be-dzie potrzebny w nowym miejscu zamieszka-nia, gdzie tak jak i w Warszawie naleiy zglo-

osobikie do wlakiwego Zarzqdu gmin-nego, czy miejskiego w ciagu 8 dni i dokonae meldunku wojskowego.

Potrzebne druki meldunkowe dostareza pro-wadzacy meldunki (rzadca domu), za zwrotem kosztow druku.

Dowody osobisty

W interesie kaidego obywatela le2y zaopa-trzenie sie w dowod osobisty.

Kandy przedpoborowy ma na to czas po-miqdzy I-szq a 11-ga rejestracjq.

Celem otrzymania dowodu osobistego zglosia siq do Wydzialu Ewidencji Ludno-

10

Aci Zarzadu Miejskiego w m .st. Warszawie (ul. Senatorska 16) i zfoiye:

1) deklaracj, nabytq w Wydziale Ewiden-cji Ludnoki (cena 15 gr) i naleiycie wy-pelniona;

2) Swiadectwo urodzenia (w jqzyku pol-skim lub lacifiskim);

3) dwie jednakowe fotografie wymiaru 4x5 cm (zdjQcie wprost na bialym tle, bez nakrycia glowy), przy czym jedna fotografia musi bye p(Awiadczona przez prowadzqcego meldunki;

4) okazaa zawiadczenie rejestracji wojsko-wej;

5) oraz zlo2ye °plate 60 gr w gotOwce.

Poiadanym jest, aby w dowodzie osobistym, wydanym przez Wydzial Ewidencji Ltidno-ki Zarz. Miejsk. w m. st. Warszawie, bylo stwierdzone obywatelstwo polskie. W tyrn celu naleiy zglosie siq do wlakiwego Staro-stwa lub delegata Starostw Grodzkich, urzq-dujacego w lokalu Wydzialu Ewidencji Lud-noki (ul. Senatorska 16) 1 przedstawie:

1) albo wyciqg z ksiqg ludnoki stalej ro-dzicow (wyciqg ten moga otrzymae stall mieszkancy Warszawy w Archiwum Dawnych Ksiag Ludnoki — ul. Stawki nr 4-6, a zapisani do ksiqg ludnoki sta-lej poza Warszawa — w odpowiednich zarzqdach miejskich lub gminnych),

11


2) albo odpis dowodu osobistego ojca lub matki, w ktorym jest stwierdzone oby-watelstwo polskie,

3) lub odpis aktu uznania obywatelstwa po1- skiego, wydany przez wladze admini-stracyjne dla °sob, ktore zmienily oby-watelstwo obce na polskie .

0 ile okres od wydania dowodu osobistego do chwili zgloszenia sie do Starostwa o po-twiadczenie obywatelstwa polskiego jest dlui-szy, ni2 2 rniesiqce, naley przedstawie kartkQ informacyjnq Wydzialu Ewidencli Ludnoki

(cena 50 gr), stwierdzajacq , miejsce zamiesz-kania.

Wladze administracyjne poSwiadczajq oby-watelstwo polskie w dowodach osobistych bezplatnie.

II-ga rejestracia

W ciqgu miesiaca paidziernika i listopada kaldego roku odbywa site druga rejestracja w Wydziale Wojskowym Zarz. Miejsk. (Flo-rianska 10).

Do drugiej rejestracji powinni zglosie sic wszyscy meZczyni, ktorzy w tym roku ka-lendarzowym koriczq lub -ukoriczyli 20-ty rok Zycia. Przy II-ej rejestracji naleZy okazae niezaleznie od zaSwiadczenia I-ej rejestracji (koloru bialego), dowod zameldowania w War-szawie i dowOd osobisty z fotografiq.

Plan II-ej rejestracji i sposOb przyjmowa-nia zgloszen jest taki sam, jak przy I-szej re-jestracji.

Po otrzymaniu za§wiadczenia o II-ej reje-stracji (koloru zielonego) przedpoborowy zo-staje wniesiony do listy poborowych tego Ko-misariatu Policji Panstwowej, w ktOrym za-mieszkiwal w czasie dokonania zgloszenia. ,

Po2niejsze zmiany adresu (w obrebie War-szawy) nie wplywajq na zmiany przynaleino-ki do Komisariatu wg listy poborowych.

W okresie od 1 do 15 stycznia przedpoboro-wemu przysluguje prawo wgladu do rejestru poborowych swojej gunny, celem zgloszenia uzupelnien wzglednie sprostowan w zwiqzku z dokonanq rejestracja,.

Pobor Pob6r glowny rozpoczyna siq w pierwszych

dniach miesiqca maja i trwa do korica czerwca kadego roku.

Do poboru obowiqzani sq zglosie sie osobi-kie wszyscy poborowi, wpisani do listy po-borowych gminy swego stalego miejsca za-mieszkania wg planu, podanego do wiadomoki za pomocq obwieszczen, rozplakatowanych na

Przed Komisjq Poborowq winni stawie sie rownie2 rneczyZni, ktorzy w danym roku kalendarzowym ukoriczyli szkoly stopnia li-

12 13


cealnego (maturzyki), a nie osiagngli jeszcze wieku poborowego.

Po zbadaniu stanu zdrowia poborowego, Ko-misja ustala stosunek jego do sluZby wojsko-wej, wydajac orzeczenie, ze poborowy jest:

a) zdolny do zasadniczej sluZby wojskowej (Kat. „A"), lub

b) czasowo niezdolny do sIuZby wojskowej (Kat. „B"), lub

c) zdolny do sluZby w pospolitym ruszeriu (Kat. „C"), lub

d) zdolny do pomocniczej sluiby wojsko-skowej (Kat. „D"), lub

e) zupelnie niezdolny do sluiby wojskowej (Kat. „E").

Zglaszajacy sig przed Komisja Poborowa winni posiadaa przy sobie: 1) zaAwiadczenie II-ej rejestracji (zielone), 2) dowod osobisty z fotografia, 3) ostatnie gwiadectwo szkolne, 4) S.wiadectwa odbytych praktyk rzemieAlni-czych lub innych, 5) za§wiadczenie o ewentu-alnie odbytym przysposobieniu wojskowym.

Uwaga! Swiadectwa szkolne wzglgdnie gwia-dectwa z praktyk rzemiegniczych sa potrzeb-ne wladzom wojskowym, celem ustalenia przydzialu poborowego do wIakiwego rodzaju broni. ZaSwiadczenie przysposobienia woj-skowego — celem zastosowania przysluguja-cych mu ulg.

W wypadku powainych przeszkOd, spowo-dowanych wyjazdem na studia lub w poszu-

14

kiwaniu pracy, kiedy to zmuszony warunka-mi poborowy nie maze star* do poboru w miejscu swojego stalego zamieszkania, tj. tam, gdzie ujqty jest do listy poborowych, mo-te on zlo±ye umotywowane podanie do Komi-sariatu Rzadu na m. st. Warszawg, z pro§ba o przedstawienie go w drodze wyjatku przed Komisjg w miejscu czasowego swego pobytu.

Podanie takie skladae jednak naleZy przed poborem, najdalej do dnia 1 kwietnia.

Rygory karze

Kto z osob podlegajacych powszechnemu obowiazkowi wojskowemu, nie zglasza sig do rejestracji, nie stawia sig przed Komisjg Po-borowa, wyjeZdZa za granicg bez zezwolenia, przeciwdziala nale2ytemu uloieniu rejestracji i list poborowych, nie zglasza sig na wezwa-nie wladz administracyjnych i samorzadowych w sprawach wojskowych ,nie melduje zmian zamieszkania, odmawia przyjgcia dokumentu, stwierdzajacego stosunek jego do sluZby woj-skowej, nie posiada z wlasnej winy dokumen-tu wojskowego, z wlasnej winy nie odbyl sIuZby pracy, nie stawil sig na wezwanie do pracy z tytulu zastgpczego obowiqzku woj-skowego, podlega karze.

Kara to w zale±noAci od popelnionego prze-winienia wynosi: areszt do 3-ch miesigcy i grzywng do 3.000 zI, albo jedna z tych kar.

15


Wszelkie dokumenty wojskowe naleiy sza-nowae, nie wolno ich niszczye. W razie utraty naleky meldowak we wlaSciwym urzedzie, kta-ry odnoLny dokument wydal.

Ulgi i odroczenia

Poborowi, uznani przez Komisje Poborowil za zdolnych do czynnej shiny wojskowej (kat. „A"),moga ubiegae sie o odroczenie sIuZby wojskowej lub jej skrecenie w nastepujacych przypadkach jako:

1) jedyni Zywicide rodzin — (do 23 lat zycia),

2) wiaLciciele odziedziczonych gospodarstw rolnych — do (23 lat iycia),

3) uczniowie ostatniej klasy szkOI Lrednich ogolnoksztalcacych i seminariow nauczy-cielskich — (do 22 lat Zycia), studenci wy2szych ZakladOw naukowych — (do 23 lub wyjatkowo 26 lat Zycia), ucznio-wie, terminujacy w rzemioke i handlu (do 22 lat Zycia) ,osoby, stuchujace w Za-kiadach Duchownych — (do 26 lat Zycia).

Umotywowane i poparte odpowiednimi do-kumentami podania, z tytulu ulgi jako jedy-nego Zywiciela, poborowi winni skiadak w cia-gu 14 dni od dnia otrzymania zaLwiadczenia z Komisji Poborowej do Wydzialu Wojsko-wego Zarzadu Miejskiego, ul .Florianska 10,

16

wzglcdnie w ciagu 4— 6tygodni od chwili po-wstania przyczyny, powodujacej protbe o

jeieli przyczyna to powstata po poborze. Podania z innych tytulOw jak wyiej, z za-

chowaniem rownie2 2-u wzglednie 6-do ty-godniowego terminu, skladak naleZy w Ko-misariacie Rzadu na m. st. Warszawe, ulica Senatorska 16 (Ratusz).

Stuiba ochotnicza

Do czynnej sluZby wojskowej w charakterze ochotnika moie bye przyjqty kaZdy, o ile:

1) jest obywatelem poiskim, 2) ma ukoficzone 17 lat, a nie osiagnal jesz-

cze wieku poborowego, 3) jest fizycznie zdolny do czynnej siuZby

wojskowej, 4) przedstawi urzgdowe pogwiadczenie Me-

nagannego prowadzenia siq, 5) przedstawi pozwolenie ojca lub prawne-

go opiekuna na wstapienie do wojska.

Ochotnikom przystuguje prawo wyboru broni.

Zaciag ochotniczy opublikowany bywa za pomocq obwieszczen, zwykle w okresie wio-sennym.

Podania naleiy skladae do wiagdwych Re-jonowych Komend Uzupelnien, w terminie podanym w obwieszczeniach.

17


Shaba Pracy SluZba Pracy mlodzie2y jest zaszczytnq slu2-

bq dla dobra Narodu i Panstwa. Polega ona na wykonywaniu pracy fizycznej dla potrzeb go-spodarczych i obrony Paristwa. •

Shine pracy pelni sic w Junackich Hufeach Pracy, ustalonych dekretem Pana Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 22 wrzeklia 1936 r.

Powolanie mlodzieZy bez cenzusu na-stcpuje na zasadzie zarzqdzen Pana Ministra Spraw Wojskowych, podawanych do publicz-nej wiadomoki za pok.ednictwem obwiesz-

Zaciqg do Junackich Hufcow Pracy dla tej kategorii miodzie±y jest ochotniczy. Okres pracy trwa przez dwa lata.

Wszyscy przedpoborowi, posiadajqcy prawo do skr6conej sluiby wojskowej (maturzyki), ktorzy przy poborze otrzymali Kat. „A", pod-legajq StuZbie Pracy ustawowo. StaZba Pracy maturzystow odbywa sic rowniei w Junac-kich Hufcach Pracy, przed powolaniem do siuZby zasadniczej i trwa przez przeciqg 4-ch tygodni. Uchylanie sic od spelnienia obowiqz-ku Sluiby Pracy pociqga za sobq utratc pra-wa do odroczen i do skroconej sluZby wojsko-wej, niezaleinie od kar, przewidzianych usta-

wojskowq. Pomocnicza Mukha Wojskowa

Pomocniczq Stuibc Wojskowq pelni sic w razie mobilizacji i wojny, lub na specjalne zarzqdzenie Rady Ministrow w czasie pokoju.

18

Obowiqzkowi PomocniczejZby Wojsko-wej podlegajq zaliczeni do tej sluZby mciczyi-ni od 18 lat iycia do 60-ciu.

Podlegajqce temu obowi4zkowi osoby mo-. gq bye powolane do odbycia przeszkolenia wojskowego w celu przysposobienia ich do Pomocniczej Sluiby Wojskowej.

Pomocnicza SluZba Wojskowa polega na pelnieniu sluZby obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej, wartowniczej, lqcznoki, technicznej, przeciwpolarowej, wojskowej slu-iby zdrowia, transportowej, biurowej oraz innej, potrzebnej dla celow obrony Paristwa.

Pomocniczej Sluzbie Wojskowej podlegaj4 rowniei kobiety.

Zastepczy Obowictzek Woiskowy

Zastcpczy obowiqzek Wojskowy ustalony jest dla tych mc2czyzn, kt6rzy z roZnych po-wodow nie sq powolywani do wojska. Polega on na bezplatnym wykonywaniu pracy dla ce-low obrony Paristwa, oraz potrzeb gminy lub gromady, majqcych zwiqzek z t4 obrony.

Zastcpczemu obowiqzkowi wojskowemu po-dlegajq:

a) uznani za zdolnych do sluiby wojskowej w pospolitym ruszeniu (Kat. „C"), lub do pomocniczej stuZby wojskowej (Kat. „D"), zasadniczo od 22-go roku 2ycia;

b) przeniesieni do rezerwy z ponadkontyn-gentu, po ukoriczeniu 24-ch lat Zycia;

19


c) jedyni tywiciele rodzin, oraz wIaSciciele odziedziczonych gospodarstw rolnych, po zaliczeniu ich do rezerwy.

Nie podlegajq natomiast temu obowiqzkowi osoby, wymienione w punktach a), b) i c), ktO-re przeslutyly czynnie w wojsku ponad 5 mie-sigcy.

Zastgpczy obowiqzek wojskowy trwa przez 5 lat, kolejno po sobie nastgpujqcych, po 6 dni w roku, przy czym obowiqzek ten mote bye spelniony tylko osobiAcie.

KALENDARZYK CZYNNOSCI PRZEDPOBOROWEGO

Styczen miqdzy 1 a 15 stycznia, 20-letni mQiczyini, (ktorzy w danym roku stanq przed Komisjq Poborowq) majQ sprawdzie w Wydziale Wojskowym Za-rzadu Miejskiego (Floriatiska 10) pra-widlowok dokonanych wpis6w do list poborowych.

Luty — Marzec — (Termin do 31 marca). — Skladanie

podaii dla ubiegajqcych sig o zezwolenie stawania przed Komisjq Poborowq w miejscu swego czasowego pobytu, a nie stalego miejsca zamieszkania. Uzasad-nione podania nalety skladae bezpo§red-nio do swych Starostw Powiatowych wg wpisu do list poborowych — w War-szawie do Komisariatu Rzqdu.

Kwiecien — (Termin do 30 kwietnia). — Skla-danie podan dla ochotnikow. Podania nalety skladae do wlasnych Komen-dantow Rejonow UzupeInien.

Maj — Pobor Glowny. Na terenie Warszawy Komisje Poborowe odbywajq sig przy

20 21


ul. Szerokiej 5. Plan poboru, z podzia-lem na poszczegolne dnie i wedlug Ko-rnisariatOw zamieszkania podany jest do wiadomoki obwieszczeniami. Do poboru stajq wszyscy me2czyini 20-let-ni, jak rOwnie2 maturzyki poniiej tego wieku.

Czerwiec Pobor Glowny jak w maju. Maturzyki, kt6rzy otrzymali przy po-borze Kat. „A", powolywani sq do stu-- by Pracy imiennymi kartami.

Lipiec—odnoAnie maturzystow jak w czerwcu. Sierpieii—Odno§nie maturzystow jak w lipcu.

Wrzesieft — W roku 1938-ym I-sza rejestra-cja 18-letnich. W nastepnych latach we wrze§niu I-sza rejestracja 17-letnich. Rejestracja odbywa sie w Wydziale Wojskowym Zarzadu Miejskiego, Flo-riariska 10. Plan stawiennictwa do re-jestracji w poszczegolnych dniach i wg KomisariatOw zamieszkania — rozpla-katowany na

Paidziernik — 11-ga rejestracja 20-letnich. Plan stawiennictwa do rejestracji w obwieszczeniach.

Listopad II-ga rejestracja 20-letnich, jak w paZdzierniku.

Grudzien — W roku 1938-ym I-sza rejestracja 17-letnich. W nastepnych latach I-sza

rejestracja 17-letnich odbywaa sie be-dzie we wrzekaiu.

Uwaga: Nale2y uwaLaie czytae obwieszczenia Wladz, dotyczace rejestracji, poboru, zaciagu ochotniczego, SluZby Pracy i SluZby Pomocniczej.

W razie watpliwoki zwracaa sie o wyjaSnienia do Wydzialu Wojskowe-go Zarzqdu Miejskiego (ul. Floriafiska nr 10).

Zalecenie •

Ministerstwo Spraw Wojskowych zaleca, aby poborowi i rezerwiki, powolani do czynnej sluby wojskowej zaopatrywali sie w kuferki jednolitego wzoru.

Kuferele, ten powinien by6 wykonany z drew-na sosnowego i sklejki. Posiada on 4 prze-dzialy: na bielizne, 2ywnok, przybory do go-lenia, oraz przybory do czyszczenia i pisania. Kuferek zamykany jest na kloclke i zaopatrzo-ny w uchwyt do noszenia. Powierzchnia ze-wnetrzna kuferka pokryta jest bejcem orze-chowym, pokostem i politura.

Zawiasy, okucia naro2ne, uchwyt do nosze-nia, okucia do zamykania itp. powinny bye ze stab. pospolitej. Wymiary zewnetrzne ku-ferka wynoszq: dlugoe 600 mm, szerokoge 350 mm i glebokoLa (z wiekiem) 200 mm.

22 23


Bardziej szczegolowy opis techniczny i ry-sunki, wydrukowane w Dzienniku Urzcdo-wym Ministerstwa Spraw Wewnctrznych Nr 21 z 1938 r., mozna obejrzee w Sekcji Przedpoborowej Wydz. Wojskowego Zarz4du Miejskiego przy ul. Floriafiskiej 10. WYCHOWANIE FIZYCZNE i PRZYSPOSOBIENIE

WOJSKOWE

Zadania mlodego pokolenia

Obecne pokolenie mlodzieZy wzroslo i juz pracowae zaczyna w Niepodleglej Polsce, zdo-bytej krwawym trudem i znojem zolnie-rzy J6zefa Pilsudskiego. Uczestniczye bcdzie ono w najbliiszej przyszloki w szczytnym za-daniu dalszego podciagania Polski wzwyi, w my§1 hasla Marszalka Smiglego-Rydza.

Obowi4zkiem przyszlych polskich iolnierzy jest wykrzesae i wyksztalcie w sobie takie wartoki fizyczne i duchowe, ktOre przyczY-nia sic do zapewnienia Ojczyinie naszej na przyszlok mocy i spoistoki wewnctrznej, oraz bezpieczenstwa granic. Bezpieczenstwo Kraju musi oprzee sic w pierwszej mierze na powszechnej zdolnoki obywateli do sluiby wojskowej.

Cele i wartoAci uprawiania sportow

Jest szereg warunkow, kt6rym musi odpo-wiadae obywatel, aby stal sic dobrym iolnie-rzem.

24 I


Pierwszy — to zdrowie, nastQpnie idq: sprawnok, wytrzymalok, ctirakter czlowie-ka, ktory przejawia siq w obowiqzkowoki, sile woli, odwadze, inicjatywie, kole2eriskoSci itd., wreszcie obycie z terenem.

Te cechy wyrabia sie przez wychowanie fizyczne.

Uprawianie ro2norodnych sport6w od naj-mtodszych lat rozwija cialo, usprawnia, har-tuje i zapewnia zdrowie, oraz daje pogok ducha i radok Zycia.

Rozpatrzmy po kolei to wartoki, a wiec: Zdrowie — to normalny stan ustroju ludz-

kiego, to doskonala sprawnok serca, systemu nerwowego, przewodu oddechowego, pokarmo-wego i wszystkich jego narzqdow. Choroba- -to stan zaburzenia sprawnoki narzqd6w ustro-ju. Utrzymak zdrowie, chronic przed choro-bq mo2na przez ewiczenia cielesne.

Gimnastyka i sporty wzmacniajq micSnie, koki oraz narzqdy wewnerzne i tym sposo- bem potegujq zdrowie. Wojsko wymaga zdro-wia. Chroficie wiec wasze zdrowie i potqgujcie je przez czystok, odZywianie i sporty. Nie uni-kajcie Swieiego powietrza, slofica, wody i ru-chu, bo w nich tkwi irodlo Zycia i zdrowia.

Sprawno§6 -- to umiejctne i celowe posit-kowanie sie miqgniami, aby przy najmniej- szym szym wysilku osiunqa najlepszy rezultat. Sporty i gry sportowe zmuszajq czlowieka do ruchOw zdecydowanych, szybkich i obszer-

nych, wyrabiajq spostrzegawczcAe i szybkq orientacje, przeto usprawniajq czlowieka.

Wytrzymato.§6 — to zdolnaa do wysilkow, trwajqcych czas diuiszy. Jest to cecha nie-zmiernie wazna dla Zolnierza, ktory szczegol-nie w czasie wojny w ciggiej zmianie miejsca, wyczerpany psychicznie i fizycznie, bez ochro-ny od wiatru, deszczu lub upalu, nieregularnie odiywiany — musi znaleie w sobie jeszcze tyle sil, aby nie tylko przeciwstawie siq wro-gowi, lecz zwyciOye.

Zwycigia wytrzymalszy, a wytrzymalszym jest ten, kto jest zdrow i sprawny i mo2e siQ zdobye na wysilek. Sport wyrabia wytrwa-loge; nie dok bowiem osiqgnqe pewien wy-nik, trzeba siq jeszcze na zdobytym poziomie utrzymak, a to osiqgnqe mozna tylko wytrwalq pracq. Wysilek w sporcie wystwuje nieustan-nie. Nie ma sportu bez wysilku i bez walki; a wysilek, uwieficzony pomyLlnym rezultatem, to zwyciestwo. Zaprawiajqc siq do wysilkow sportowych, wyrabiacie w sobie wole zwy-ciestwa.

Na charakter czlowieka sklada sig wiele wiakiwoki wewngtrznych (psychicznych), z ktorych glowniejszymi bedq: odwaga, mq-stwo, przytomnoge umyslu, panowanie nad sobq, sila woli, poczucie solidarnoki i karno-

orientacja, szybka decyzja i chqe wspol-zawodnictwa. W ksztalceniu tych cech charak-

27


teru doniosle znaczenie posiada uprawianie sportu i gier sportowych. W sporcie wyste-puje zawsze moment walki, czy to z przeciw-nikiem na boisku, czy z przestrzeniq ,czy wal-ki z silami natury, czy wreszcie walki z sa-mym sobq. Dlatego sport wyrabia i ewiczy site woli i mestwo.

W pewnych galeziach sportu, objetych sze-regiem prawidel i przepisow, np. w grach sportowych, wystepuje zbiorowy wysilek, a ten z kolei wymaga koleiefiskiego wspol-dzialania, panowania nad soba, poszanowania ustanowionych praw i posluchu dla kierow-nictwa.

Sport wymaga uczciwoki, sumiennoki, do-kladnoki i lojalnoki.

Obycie z terenem — Zywiolem, w ktoryrn yje i obraca sie Zolnierz, rowniei ulatwia

sport. Wielu ludzi zupelnie zdrowych, lecz wycho-

wanych w murach miasta, nie umie pc) prostu ruszak sie na lonie przyrody. Sportowiec na-tomiast, uprawiajqcy turystyke, narciarstwo, plywanie, wi.aM.arstwo, kolarstwo, czy lekko-atletyke nabywa umiejetnoki poruszania sie w terenie, a przez sklonnok do poznawania przyrody, gdziekolwiek by sie znalazl, latwo sie orientuje, trafnie acenia odlegloki, zna las i wade, zZywa sie z przyrody, ktOra w na-grode odlirywa przed nim swoje tajemnice.

Czlowiek taki zdobywa urniejetnok tzw. „cZu-cia terenu".

Znajornok sluZby wojskowej i sztuki Zol-nierskiej jest jui latwa do opanowania dla 'ego, kto posiada wszystkie wyZej wymienio-ne cechy.

Mlodzie2, nie posiadajqca zaprawy sporto-wej ulega szybkiemu zmeczeniu przy przej-kiu ad wzglednej bezczynnoki do dIugotrwa-lych wysilkow fizycznych w wojsku. Gimna-styka, szermierka, marsze spowodujq u niej zmeczenie, bole miegniowe, czego nastepstwern bedzie zniechecenie, niezdolnok do celowego wykorzystania wolnego , czasu. Natomiast ad-powiednia sprawnoge fizyczna i wytrzymaloge pozwoli na duie wysilki kosztem normalnego zmeczenia, da radoge wewnetrznq, plynacq z dobrze spelnionego obowiqzku. Wowczas slu±ba wojskowa bedzie lekka i mila.

jakie sporty naleiy uprcrwia4 ?

Stowarzyszenia sportowe

Nie wqtpimy, ze pragniecie bye dobrymi 2olnierzami, to tez i Wy przystqpcie do wiel-kiej sportowej gry o waszq iolnierskq przy-szioga. Zainteresujcie sie czynnie w pierw-szym rzedzie lekkoatletykq, plywaniem i tu-rystykq pieszq, nizinnq i gorskq, jako sportami najbardziej uZytecznymi, dalej pilkq recznq (szczypiorniak ,koszykOwka), boksenn, wiagar-

28

29


stwem i kajakarstwem, narciarstwem i lyi-wiarstwem, pilkq noZnq I strzelectwem, ktory nie darmo zwq sportem obronnogci panstwo-wej. Najlepiej to dziedziny sportu uprawiaa zapisujqc sie do jednego z licznych stowarzy-szen sportowych na terenie Stalky. Nie be-dziem.y wymieniali wszystkich. Podamy nie-ktOre z nich:

Y. M. C. A. — ul .Konopnickiej 6, Warszawianka ul. Wawelska 5, A. Z. S. — Park Paderewskiego, Polonia — Chmielna 2, Sokol WybrzeZe Saskiej Kepy 26,

— Skierniewicka 18-20, Skra — Okopowa 43-47, C. W. S. — Terespolska 34, Orze/ — Brzeska 2, Zorza - Objazdowa 1, P. W. A. T. T. - Grochowska 3.

Ogrodki Wychowania Fizycznego P. 0. S. — 0. S. Poradnie Sportowo-Lekarskie

Jegli nie pragniesz zapisae sie do stowarzy-szenia sportowego, moiesz uprawiae sport w oArodkach wychowania fizycznego. Zglog sie wiec do: I Miejskiego Ogrodka Wychowa-nia Fizycznego — Ciepla 32, na komplety bok-su, Bier sportowych, gimnastyki, lekkiej-atle-

, 30

tyki itd., lub do II Miejskiego Ogrodka Wy- chowania Fizycznego Wybrzeie Saskiej Kqpy 34 (kolo Portu Handlowego), gdzie na-uczysz sie plywania, wiosIowania, iyiwiar-stwa, narciarstwa, lub do Okregowego Ogrod-ka Wychowania Fizycznego — Mygliwiecka nr 3-5.

Czytaj uwalnie afisze i dzial sportowy w dziennikach, a dowieSz sie, ze w sezonie letnim mozesz sie zglosie na jedno z boisk w Warszawie i po odpowiednim treningu zdo-bye Paristwowq OdznakQ Sportowq (P. O. S.).

Udaj sie na jednq ze strzelnic (przy ulicy Zygmuntowskiej — Dom otnierza, lub przy ulicy Zielenieckiej), jegli sie chcesz nauczye strzelae. Osiqgnqwszy to umiektnoge, molesz tam Zdobye Odznake Strzeleckq (0. S.).

Pamietaj przy tym, ze I Miejska Poradnia Sportowo-Lekarska (ul. Nowy-Swiat 39, wtor-ki, czwartki i soboty godz. 16-18), lub Po-radnia Sportowo-Lekarska Okregowego Ogrod-ka Wychowania Fizycznego — Lazienkowska (Stadion W. P.) i inne poradzq Ci, jaki sport jest dla Ciebie najbardziej odpowiedni i co naleZy robia, aby zdrowie i sprawnoge utrzy-maa i spotegowae.

Jegli zag uprawiasz awiczenia cielesne, kt6- re sq podwalinq przysposobienia wojskowego, zainteresuj sie czynnie przysposobieniem woj-skowym.

31


Przysposobienie Woiskowe

PoniewaZ mote sic zdarzye, ±e Panstwo be-dzie zmuszone do naglego wcielenia Cie do szeregow wojskowych, nawet przed upiywern dwu lat od chwili rejestracji ,musisz wiec bye przygotowany do pelnienia sluzby wojskowej w kaZdej chwili.

Do dobrego jej pelnienia nie wystarczq naj-lepsze checi i sprawne, zdrowe dial°, lecz nie-zbcdne sa pewne wiadomoki i umiejetnoSci. Otrzymasz je w organizacjach przysposobienia wojskowego, ktore zajmuja sic przygotowa-niem rniodzieZy przedpoborowej do rzemiosia wojennego. Zwroe wiec uwage na dwie orga-nizacje ,prowadzace takq wlasnie prace w§rod mlodzieiy pozaszkolnej:

Harcerstwo, dajqce wlasnymi programami i metodami caloksztalt umiejetnoki i wiado-moki, potrzebnych kandydatom na Zolnierzy;

Zwiqzek Strzelecki, ktory pracuje wedlug instrukcyj Panstwowego Urzcdu Wychowania Fizycznego i Przysposobienia Wojskowego — przeprowadza szkolenie w zakresie 2-u stopni Przysposobienia Wojskowego.

Pierwszy stopien, czyli tzw. „Szkola Miod-szych" trwa jeden rok. Na program jej skIa-daja sic dwie godziny ewiczeti co tydzien, oraz kilka strzelan wojskowych. Po ukoficzeniu I-go stopnia otrzymuje sie Swiadectwo Przy-sposobienia Wojskowego pierwszego stopnia,

dajqce prawo wyboru broni (w ramach Komisji Wojskowej).

Drugi stopien. — Szkola Starszych obej- muje podobne wyklady, awiczenia i strzelania, jak Szkola Mlodszych, jednak na wyiszym poziomie wojskowym. Zajgcia odbywajq sic rownie2 co tydzien pa dwie godziny. Ten okres szkolenia jest zakoficzony letnirn, 14-o dniowym obozem przysposobienia wojskowego, odbywajqcym sic w poczatku lipca w Lidz-barku, lub w Kozienicach. Absolwenci Szkoly Starszych otrzymuja S-vviadectwa Przysposo-bienia Wojskowego drugiego stopnia, dajace ich posiadaczom szereg ulg po wcieleniu do wojska, jak: wczeAniejsze urlopy, szybszy awans, Uejszq sluibe itd.

Trzeba zaznaczya, 2e istotna wartoge przy-sposobienia wojskowego dia poszczegolnych jednostek nie leiy jednak w wyiej wymienio-nych ulgach, lecz w dobrym i wszechstronnym przygotowaniu do slu2by wojskowej, w stop-niowym przystosowaniu sic do twardych wa-runkow Zycia 2olnierskiego ,co czyni poZniej-szq sluZbe wojskowq latwq i przyjemnq.

A wiec miody obywatelu — nie zwlekaj. KaZda godzina jest droga. Uprawiaj ewicze-nia sportowe, przygotuj sic godnie do zaszczyt-nej sluZby wojskowej. Pamietaj, ie to wszyst-ko przyniesie korzyk w pierwszym rzedzie Tobie.

32 33


Wszelkich informacyj w zakresie wychowa-nia fizycznego i sportu udzieli Ci Miejski Urzad Wychowania Fizycznego, ulica Nowy Swiat 39, telefon 6-46-93.

W ZDROWYM CIELE — ZDROWY DUCH!

Dlaczego nalety dbaa o zdrowie?

Dla rozwoju naszego kraju potrzebni sq, zdrowi obywatele. Tylko zdrowy Zoinierz mote skutecznie bronia Ojczyzny. Wiadomo takte, to katcly czlowiek chcialby tye jak naj-dIutej i bya szczegliwym, — to tet warto wal-czyc o zdrowie, bo ci, co czesto chorujq, kro-cej tyja, a katcla choroba zatruwa szczekie nie tylko choremu, ale i jego bliskim.

Walczymy o zdrowie przez rozumnq dba-Iok o potrzeby swego ciala i umiejetna obro-ne wobec grotqcych mu wrogaw.

Zeby mac skutecznie walczya o zdrowie, trzeba choO trochq znaa budowe ciala ludzkie-go i wiedziea, co mu grozi.

Poznajmy budowe swego ciala

Cialo czlowieka utworzone jest z olbrzy-miej liczby drobnych czastek, niewidzialnych golym okiem, tak zwanych „komorek". Ko-morki to sq roinego rodzaju. Z jednych zbu-dowane sq koki, z innych miOnie itd.

34 35


Kokiec (szkielet), utworzony z kaki i chrza-. stek, jest rusztowaniem naszego ciala.

MieSnie — to jakby spreiyny naszego cia-la. Dzicki nim czlowiek mote poruszak sit i pracowae.

Prawidlowy rozw6j kokca i miOni zaleiy od warunk6w, w jakich uplywa dzieciristwo i mtodok czlowieka, oraz od k".wiczeri fizycz-nych i sportow, uprawianych stosownie do wieku i stanu zdrowia kaklego.

Skora — to pancerz ochronny naszego ciala i waZny narzqd, wydalajacy razem z potem wiele szkodliwych, trujacych skladnikow.

Staranne mycie ciala i czeste kqpiele usu-wajq, z powierzchni skory pot, tluszcz, kurz, stwardnialy naskorek — utatwiajq pracy skory.

Utrzymywanie bielizny w czystoki (zmie-niae raz na tydzien), czeste trzepanie i wie-trzenie odzieiy — zapewnia skorze czystok.

Mozg, zamkniety w pudelku kostnym -w czaszce, to aparat, kierujacy wszystkimi czynnokiami ciala. Nerwy — to przewody, po kt6rych przechodzq meldunki i rozporzq-dzenia.

W ciele ludzkim kraiy, dzieki nieustannej pracy serca, kilka litrow krwi (u doroslych okolo 5 litr6w), rozwo2qc Zywnok: 1) tlen — gaz, bez ktorego Zycie ga6nie, i 2) soki pokar-

mowe (bez stalego doplywu dostatecznej sokow pokarmowych 2ycie stopniowo za-

miera). Tlen wdychamy z powietrzem do pluc, skqd

przechodzi do krwi. Sold pokarmowe dostajq sie do krwi w je-

litach i pochodzq z przetrawienia, tj. rozpusz-czenia spo2ywanych pokarmow.

Krew, rozwoiac tlen i soki pokarmowe, za-biera po drodze i unosi skladniki szkodliwe lub zbyteczne, ktore stale wytwarzajq sie w ciele czlowieka. Skladniki to krew dostarcza:

do nerek usuwane z moczem, do skOry — usuwane z potem, do pluc — usuwane sq z wydychanym po-

wietrzem.

Cialo ludzkie, podobnie jak kaZda maszyna, wymaga stalej opieki i nadzoru. Im wiecej czlowiek wie o potrzebach swego ciala, o wro-gach, zagraiajacych pracy, lub caloki jego narzadow, i im rozumniej stosuje to, co wie, tym rzadziej choruje.

Z czasem maszyna ciala ludzkiego zuZywa sie — przychodzi starok.

Kaidy czlowiek w koricu umiera. Smiere ze staroki trzeba uwaiae za rzecz normalnq, lecz czlowiek nie powinien umierae przed-wczeAnie. Smiere dziecka, mlodzierica lub czlo-wieka w pelni sit, nastepuje zwykle przez nie-

36 37


dopatrzenie maszyny ciala, przez nieumiejqtne Zycie.

Wrogowie naszego zdrowia

Zawsze niebezpieczniejszy jest ten wrog, ktorego nie widzimy i nie znamy. Niewidzial-nym wrogiem ciala ludzkiego sq drobno-ustroje, zwane takie zarazkami lub bakteriami.

Widae je tylko przez bardzo silnie powiek-szajqce szklo (mikroskop), ale wiemy dobrze, Ze tam wszqdzie, gdzie jest brad, kurz, piwo-cina, odchody ludzkie lub zwierzqce itd. sq take miliony drobnoustrojow. Niektore z nich sq bardzo gro2ne, bo rozwijajq siq przede wszystkim w ciele czlowieka, powodu-jqc w nim choroby zakaine, unoszace wiele ofiar. Zarazki chorob zakainych dostajq sie do ciala czlowieka ro2nymi drogami, przy róZ-nych okazjach. Bardzo czesto wchodzq przez usta i, zalenie od potrzeb swego gatunku, za-gnieidZajq sie tam, gdzie im najdogodniej, np. zarazki blonicy, anginy, grypy — w gardle, zarazki gruLicy, zapalenia pluc w plucach, zarazki duru brzusznego — czerwonki — w przewodzie pokarmowym.

Do gardla i pluc zarazki dostajq sig razem z kurzem lub tak zwanq drogq „kropelkowa". to jest razem z kropelkami Aliny, rozpylanej podczas kaszlu, kichania, gloSnej rozmowy, lub przez Swieio poSlinione przedmioty, jeSli je-den czlowiek bierze je do ust zaraz po drugim.

Dia ochrony zdrowia:

oddychaj przez nos, nie przez usta, zaslaniaj usta podczas kaszlu i kichania, nie caluj ludzi chorych lub chorowitych, nie jedz ze wsprilnej misy, nie pij ze wspOl-

nej szklanki, nie pal wspolnie z kolegami jednego papie-

rosa (chyba przez wiasny ustnik). Do przewodu pokarmowego zarazki dostajq

sie z napojami i pokarmami, zanieczyszczony-mi przez odchody chorych na dur brzuszny albo czerwonkq. Odchody dostajq siq do iyw-noSci czlowieka albo z napojami (woda, mle-ko), albo z pokarmami, ktbre jemy na surowo jak warzywa, owoce, pieczywo, albo z kurzem. Pokarmy zanieczyszczajq sig czesto przez brudne rece, przez muchy, przez kurz. Woda w studniach bywa nieraz zakaZana przez 'tie-czystogci, przeciekajqce z ustgpow lub z po-wierzchni ziemi, przez brudne kubly itd.

Dia ochrony zdrowia:

chrori 2ywnoSe przed kurzem i muchami, nie jedz 2ywnoSci zabrudzonej, z brudnych

naczyn, tqp muchy, nie pij zlej moody ze zlej studni, wprost

z rzeki, ze stawu itp., myj owoce przed jedzeniem, myj rece zawsze przed jedzeniem i po kaZ-

dym wyjSciu z ustcpu.

38 39


Pewne zarazki rozwijajq sib na narzadach plciowych i powodujq choroby weneryczne, bardzo groine dla samego czlowieka i dla j e-go potomstwa. Zeby tym chorobom zapobiec — unikaj przygodnych znajomoki, bo stoscn-ki pozamaltenskie zwykle grot4 zakateniem. Jeteli jednak zarazisz sig choroby wenerycz-

- idz natychmiast do lekarza, nie staraj siq leczye sam, nie sluchaj pok4tnych dorad-cow, ani niby to „dogwiadczonych kolegOw".

Zarazki czqsto dostajq siq do krwi czlowie-ka przez zanieczyszczone zadragnicia lub ra-ny w skorze; tak powstaje np. ropienie, rota. — przez uk4szenie wkiekiego zwierzccia — wkieklizna, przez uk4szenie pasotytow — wesz zakata durem plamistym, komar — zirn-nic4 (febrq).

Dla ochrony zdrowia:

ranke lub rang nalety zaraz zajodynowae i trzymao w czystoki (pod opatrunkiem).

tolnierz ma przy sobie opatrunek osobisty, mote otrzymae pomoc w ambulansie sanitar-nym oddzialu,

pamigtaj, ze przed wkieklizn4, a wiqc i gmierci4 od wkieklizny chronk tylko za-strzyki szczepionki,

straszna gmiere od wkieklizny grozi katde-mu, kto sie nie szczepi nawet wtedy, gdy ran-ka od pogryzienia jest bardzo mala,

wystrzegaj siq pasotytow, poniewat wesz jest najgroiniejsza spo§rod

pasotytow — przynosi ci.q2k4 choroby — dur plamisty, staraj siq nie dopukia do zawszenia ani glowy ani odziety—utrzymuj cialo w czy-stoki, odziet sw4 trzep i czyk codziennie, bie-liznq zmieniaj i pierz, glowe myj i wyczesuj.

Jak widae z rad „Dla ochrony zdrowia" nie s4 one bardzo trudne do zastosowania. Katdy, dbaj4cy o czystok swego ciala, odziety, oto-czenia, tywnoki, katcly okazuj4cy zrozumienie dla potrzeb swego ciala, mote wiele zrobia dla swego zdrowia.

Szczepienia ochronne

Przed niekt6rymi chorobami chroniq nas skutecznie szczepienia ochronne. Wiadomo od dawna, ze kto raz przeniesie jak4L choroby za-katn4, na przyszlok jest zwykle od niej za-bezpieczony. Mona siq podobnie zabezpie-czye przez szczepienia, ktOre czyniq czlowieka niewratliwym na danq choroby. KaZdy w Pol-sce' w pierwszym i si6dmym roku zycia musi bye szczepiony przeciw ospie. Od kilku lat, dzitki tym szczepieniom, w naszym kraju wcale nie ma ospy.

Wszystkim, pogryzionym przez wkiekle zwierzQta, zastrzykuje siq szczepionke przeciw

ratuj4c w ten sposob ich tycie.

90

41


Dzieciom do lat 10-ciu szczepi sic blonice, ktora tak±e w ten snosob mote bye wyko-rzeniona.

W wojsku szczepi sic przeciw durowi brzu-sznemu, a w razie potrzeby i innym cho-robom.

Choroby spoleczne

Niektore choroby zakaine nazywamy spo-lecznymi, bo sa one bardzo rozpowszechnione i niszczg zdrowie nie tylko samych chorych, lecz i calego spoleczenstwa, ktorego ci chorzy sa czionkami. Pokonae to choroby mole tylko wspOlny wysilek calego spoleczenstwa.

Choroby spoleczne: gruilica, choroby wene-ryczne, jaglica — nale2g do chorOb latwo udzielajgcych sic i dla spoleczenstwa bardzo gronych. Trwajg calymi latami, wyniszczajg chorych, przenoszg sic na innych czlonkow rodzin chorych; ze zdrowych ludzi czynig in-walidOw, niezdolnych do pracy, nieraz sg przy-czyng pozbawienia pracy. W ten sposob ruj-nujg byt wielu rodzin i sg ogromnym cieia-rem dla spoleczenstwa ,ktore musi utrzymy-wae tych chorych w specjalnych zakladach, a nieraz opiekowae sic i ich rodzinami.

Z chor6b spolecznych najbardziej rozpowszechniona jest gruilica. Zarazek jej znajdowae sic mote wszcdzie, bo ludzie cho-rzy, czasem nie wiedzac nawet o swej choro-bie, plujg wokolo, a poniewa2 w plwocinie ich

znajdujq sic olbrzymie ilo§ci zarazkow — sie-jg choroby. Gruilica grozi kaidemu. Pomimo to mozna sic od niej uchronie.

Jak chronic sic przed zakaZeniem gruitice

Zachowywae czystoge w iyciu codziennym. Zachowywae ostro2nok przy chorych, szcze-

g6lnie tych, ktorzy duio kaszlg i plujg — nie calowae sic z nimi, nie u2ywae wspolnych na-czyn.

Kaszlae, kichae, rozmawiae trzeba w ten spos6b, 2eby Slina na innych nie pryskala. Ukywae stale chustki do nosa.

Utrzymywae zdrowie w dobrym stanie. Wy-czerpanie, oslabienie starae sic usunge wypo-czynkiem i dobrym odZywianiem.

Dzieci (niemowlcta) mo2na w pierwszych dniach 2ycia szczepie ochronnie przeciw grui-licy.

Poza tym trzeba wiedziee, ze gruilica jest uleczalna, o ile chory wczeSnie uda sic do le-karza po porade i bcdzie sic wytrwale leczyl az do wyzdrowienia.

Choroby weneryczne. Chorobami .wenerycz-nymi nazywamy: kite (syfilis), wrz6d mickki (szankier) i rzeigczkc (tryper). Ka2dg z tych choral) wywoluje inny zarazek i kaida musi bye inaczej leczona. Choroby weneryczne, o ile nie sg leczone, lub Ee leczone — groZg stop-niowo postcpujgcg ruing zdrowia.

42 43


Kila przechodzi z chorych rodzicow na po-tomstwo.

Rzeiqczka nie leczona jest czqsto przyczy-na, bezplodnoki albo mq2a albo 2ony.

Jaglica. Jaglica — to bardzo niebezpieczna i latwo udzielajqca siq choroba oczu, kt6ra w razie zaniedbania mole doprowadzic:: nawet do glepoty.

Na pocztku choroby wydaje siq, Ze cog bar-dzo drobnego przeszkadza pod powieka. wtedy naleiy ik do lekarza, Zeby siq upewnie czy to czasem nie jaglica, od razu rozpoc;'46 kuracjq i prowadzia jq wytrwale d konca.

Zeby nie zaraziC sig jaglicq:

Nie uZywaj nigdy przedmiot6w, z ktorych korzystal chory na jaglicq, a w szczeg6Inogci:

nie myj siq w tej samej miednicy (w tej sa-mej wodzie), co ktog inny,

nie wycieraj twarzy tym samym rgcznikiem, co ktog inny,

nie uiywaj niczyjej chustki do nosa, nie sypiaj z nikim na tej samej poScieli,

o ile nie jester pewien, Ze ten ktog the jest chory na jaglice.

.11/Icohotizm. Alkoholizmem nazywamy sta-le lub czeste zatruwanie sie alkoholem — truciznq, ktora jest we wszystkich napojaeh trunkowych.

Alkohol stopniowo doprowadza do ruiny ro- ladek i inne narzqdy trawienia, niszczy scree,

zatruwa narzady nasienne (dlatego jest bardzo szkodliwy dla potomstwa). Dziata na nerwy i mozg, przez co doprowadza do szaienczych czynOw, zbrodni, samobojstw, nieszczggliwych wypadkow; odbiera rozsadek, oslabia silq woli, niszczac byt rodzin ludzi pijqcych.

Dzieci alkoholikOw (ludzi pijgcych ezqsto albo nalogowo), przychodz4 na gwiat przewaZ-nie zwyrodniale, choruj4 nerwowo albo urny-slowo, sa niezdolne do nauki, niezdatne do pracy, nie nadajg sie do sIuby wojskowej, — staj4 sib cilarem dla swych rodzin i dia spoleczenstwa.

W6dka zgubila wielu dzielnych kiedyg iudzi. StrzeZ sig wodki i innych trunkow!

44 45


ORGANIZACJE SPOLECZNE, PRACUJACE NA RZECZ OBRONY SRAM

Zapoznajmy sig rownie2 z dzialalnokiq or-ganizacyj, ktOre pracujq dla obrony kraju i niosq pomoc naszej armii.

KaZdy powinien do nich naleiee, wspieraa je swojq pracq i pomagae choeby najdrobniej-szymi datkami, gdy2 kaidy grosz, wniesiony przez nas, przyczynia sie do zebrania now, tak potrzebnych dla obrony naszej 0j-czyzny.

Liga Morska i Kolonialna

Liga Morska i Kolonialna jest organizacjq, ktora wydZwignqIa sprawy morskie na po-wierzchnig Zycia polskiego i podniosla je do miary zagadnien paristwowych, ktOrych roz-wiqzanie decyduje ju2 nie tylko o pomyHnym rozwoju kraju, ale o jego istnieniu i potedze.

Naczelnym haslem i drogowskazem LMiK jest zawolanie: „Bez morza nie ma dobrobytu i potegi Polski!"

Miarq oddiwieku tego hasla w spoleczen-stwie jest kolosalny rozwoj Ligi, ktora w ro-ku 1929 liczyla zaledwie 44 tys. czIonkow, dziS natomiast obejrnuje ich ponad 600 tys.

W ramach LMiK powstala sekcja Funduszu Obrony Morskiej (FOM). Sekcja ta zakoficzy-la obecnie zbiorke na 16dZ podwodnq im. Mar-szaIka Pilsudskiego i nadal czyni wysilki w kierunku powiekszenia iloki naszych obron-nych jednostek morskich.

Fakt, iz w dziedzinie zbrojenia morskiego jestegmy znacznie opoinieni w porownaniu z innymi mocarstwami, powinien nas skla-niae do tym intensywniejszego wysilku w ce-lu zwickszenia Funduszu Obrony Morskiej.

Stan naszego posiadania na morzu pod wzgledem iloki okrQtow wojennych i statkOw handlowych jest ci4gle jeszcze bardzo szczup-ly. KaZdy dziL wie, iz poteg Panstwa mierzy sib ilosci~ wojska i floty wojennej, tymczesem flota polska zajmuje jedno z ostatnich miejsc na Baltyku.

Krotki ten rzut na rozwoj Ligi i jej cele stwierdza nam, jak wielce poZytecznq jest ta organizacja i 2e nas wszystkich, ktorym leiy na sercu dobrobyt i potega paristwa — nie po-winno zabraknqa w szeregach czlonkow LMiK, aby we wspolnym wysilku clq2ye do odbudowy potegi Polski na morzu i podniesienia jej zna-czenia na kontynencie.

Liga Obrony Powietrznej i PrzeciwgazoweS

Liga Obrony Powietrznej i Przeciwgazowej (L. 0. P. P.), bedqca pod wysokim protektora-tem. Pana Prezydenta Rzeczypospolitej, po-

46 47


wstala w 1923 roku, jako Liga Obrony Po-wietrznej Panstwa. Wowczas obejmowala swq dzialalnoLciq jedynie zagadnienia lotnicze i bezpoLrednio z lotnictwem zwiqzane. Od 1928 roku, po polqczeniu sie z Towarzystwem Obrony Przeciwgazowej (T.O.P.), zakres dzia-lalnoLci L. 0. P. P-u znacznie sie rozszerzyl. Doszedl nowy powaZny cel — przygotowanie ludnoLci cywilnej do obrony przeciwlotniczej i przeciwgazowej.

L. 0. P. P. ma na celu, zgodnie z wytyczny-mi wladz panstwowych:

a) popieranie rozwoju lotnictwa poiskiego we wszystkich jego dziedzinach,

b) przygotowanie ludnoLci cywilnej do obrony przeciwloniczej i przeciwgazowej.

Fundusze L. 0. P. P. tworzq sie w pierw-szym rzedzie ze skiadek czionkowskich, sta-nowiqcych w sumie bardzo powa2ny doched (np. w 1935 roku 4.000.000 zlotych). Ogalem rocznie wplywa do L. 0. P. P-u okolo 7.000.000 zlotych.

Na koszty administracyjne wydatkuje Liga okolo 4 proc. wplywow ,reszta funduszOw prze-znaczona jest na zakup sprzetu lotniczego i przeciwgazowego, na budowe urzqdzen oraz na wyszkolenie.

Skladka na L. 0. P. P. jest tak mala, ze ka-2dy obywatel mote i powinien zapisae sie do Ligi.

48

Polski Bialy Krzyi

Polski Bialy Krzyi, bedqcy pod protekto-ratem Naczelnego Wodza Marszalka Edwarda Smiglego-Rydza, jest Stowarzyszeniem Wy2- szej U2ytecznoLci Publicznej.

„Dusza Zoinierzy jest ziarnem, z ktorego drzewo sily narodowej wyrasta. W giebokim rozumieniu tej prawdy Jozef Pilsudski zlecil szczegolnq troske o pigkno wewnetrzne 201- nierza i std kaida praca wychowawcza, po-dejmowana dziA w Polsce musi iolnierza miee na uwadze.

Wgrod organizacyj pracujqcych dla Zoinie- rza przodujqce miejsce zajmuje Polski Bia- ly Krzy2. Od lat przeszlo 20-tu prowadzi i rozszerza swq pelnq oddania dzialainoLe oLwiatowq we wszystkich mo2liwych formach. Wszedzie, gdzie tylko rozbrzmiewa pobudka i piesn Zolnierska, pod dachem swietlic, czy pod niebem obozow ewiczebnych Polski Bialy KrzyZ czuwa, jak najtroskliwszy opiekun, nad Zolnierzem, budzqc w nim poczucie honoru i rozumienie koniecznoLci jak najgorliwszego siu2enia OjczyZnie". (Wyjqtek z przemowie-nia p. Min. W. R. i 0. P.).

Aby wykonae to zadania, Polski Bialy Krzyi prowadzi przeszlo poi tysiqca Lwietlic i tylei bibliotek Zolnierskich, okolo tysiqca poczqt-kowych szkol Zolnierskich i setki Lwietlic dla poborowych, gdzie Zoinierz i poborou y majq

49


nie tylko moinoSe uzupelnienia swych wia-domoSci, lecz — otoczeni serdecznq opieka — znajdujq w chwilach wolnych od zajee godzi-wq rozrywke.

Polski Bialy Krzyi pracuje rownoczeS.nie nad zbliZeniem spoleczetistwa cywilnego do Armii i Zolnierza, scisla lqcznok i zjednocze-nie ktorych stanowi niezwalczonq silg Narodu i Potege Panstwa.

Polski Czerwony Krzyi

Pod haslem: „Wszyscy, ktorzy rnilujq — dla wszystkich co cierpia" powstala insty- tucja Polskiego Czerwonego Krzya..

Gdziekolwiek ukazuje sie groza §mierci, gdziekolwiek zaglqda widmo glodu lub nqdzy, tam Apieszy z pomocy Czerwony Krzy2, niosqc ratunek i ukojenie.

Cel istnienia Pols.kiego Czerwonego KrzyZa. to lagodzenie klesk, spowodowanych przez wojne. Std wyplywajq jego obowiqzki:

w czasie wojny niesienie pomocy wojsku i cierpiacej wskutek wojny ludno-

czasie pokoju—przygotowanie sie do wy-pelniania swych obowiazkOw na wypa-dek mogqcej wybuchnqe wojny, a take niesienia pomocy ludnoLci, dotknietej epidemiami, powodzia lub polarami.

Marszalek Jozef Pilsudski, tak dbaly o los iolnierza polskiego, gdy zdrowie i Zycie swe narala broniqc Ojczyzny, wyrazil w kilku pa-miqtnych slowach mysl swoj4 o znaczeniu Czerwonego KrzyZa:

„Ranny i chory Zolnierz — to sierota wo-jenny. Trzeba go otoczye opiekq i pomocy tak gorqcq, jak serce matczyne, co wlaSnie kocha wi.cej to dziecko, ktore jest nieszczOliwe i zbolale — i w tym leiy szczytne i wielkie zadanie Czerwonego Krzyia podczas wojny".

Zwicizek Study Poiarnych

Rok rocznie setki osiedli tysiace domostw gore i Swieci lunami polarow. W plomieniach ginie dobytek i mienie tysiecy rodzin, a bar-dzo czesto i iycie ludzkie. Straty siggajq mi.- lionow i ponoszq je nie tylko ci, ktorych mie-nie padlo pastw4 plomieni, ale i cale spole-ezeristwo.

W razie wojny straty to mogq bye niewspOl-miernie wieksze, albowiem przy obecnym stemie wojowania rozsiewanie poZogi przez bombardowanie pociskand zapalajqcyrni -nie ulega wqtpliwoki.

Organizacjq, zajmujqcq siq przygotowaniern ludnoki do obrony przeciwpoiarowej, jest Zwiqzek Straty Polarnych Rzeczypospolitej Polskiej, stowarzyszenie wy±szej uiytecznoki, ktore za poS.rednictwem swoich OkregOw Wo-

50 51


jewOdzkich i Oddzialow Powiatowych organi-zuje i szkoli ochotnicze straie po2arne we wsiach, miastach i osiedlach.

StraZe te, jako oswojone z groinym Zywio-iem oraz specjalnie w tym kierunku szkolone i wyposaione w sprzot przeciwgazowy, sq w stanie zorganizowae i przeprowadzie obrony we wszystkich wypadkach kleski po2aru.

Obowiqzkiem kaZdego u.wiadornionego oby-watela jest popieranie dzialalnoki Zwiqzku StraZy Polarnych, branie udzialu w jego pra-cy nad zorganizowaniem obrony przeciwpoia-rowej oraz okazywanie inicjatywy w tworze-niu nowych jednostek straZy.

SPIS RZECZY

1. Wstep

2. Rejestracja, pob6r, obowicizki meldunko-we. odroczenia. ulgi, kary, shriba ochot-nicza, sitriba pracy, pomocnicza shfiba wojskowa, zastepczy obowicrzek wojsk. 7

3. Kalendarz przedpoborowego 21 4. Wychowanie fizyczne i przysposobienie

wojskowe . . . . . • . 25

5. Wskazowki zdrowotne 35

6. Organizacje spoleczne, pracujace na rzecz Obrony Kraju . 46

•

Str.

5

52


to4

4It

A

••


CO ICA2DY PRZEDPOBOROWY WIEDZIEC POWINIENpolishinstitute.com/museum/inst_1.pdf · urzedzie gminnym,...

Documents

Transcript of CO ICA2DY PRZEDPOBOROWY WIEDZIEC POWINIENpolishinstitute.com/museum/inst_1.pdf · urzedzie gminnym,...