Chrząszcz - Marzec 2009 (nr 36)

8/7/2019 Chrzszcz - Marzec 2009 (nr 36)

1/12

ORGAN STOWARZYSZENIA PRZYJACI SZCZEBRZESZYNA

NR.3 (4) MARZEC 2009

,,Nic wiecznego na wiecieRado z trosk si plecieLecz na szczcie wszelakieSerce ma by jednakie.

Jan KochanowskiW dniu 21 lutego 2009 roku w Sali konferencyjnej

Urzdu Miejskiego w Szczebrzeszynie odbya si bardzo podniosa uroczysto. Burmistrz Miasta pan Marian

Mazur wrczy jubilatom Medale Za Dugoletnie PoycieMaeskie, ktrymi niej wymienione pary odznaczyPrezydent Polskiej Rzeczpospolitej Lech Kaczyski.Medale otrzymali:1. Leokadia i Aleksander Wrblowie z Bodaczowa2. Danuta i Jan Kaszycowie z Bodaczowa3. Danuta i Czesaw Chromiakowie z Bodaczowa4. Emilia i Tadeusz Szmalowie z Brodw Maych5. Genowefa i Jzef Brzusiowie z Brodw Duych6. Irena i Henryk Dereniowie ze Szczebrzeszyna7. Aniela i Stanisaw Mdrzy ze Szczebrzeszyna8. Stefania i Tadeusz Oczkosiowie zeSzczebrzeszyna

9. Elbieta i Mieczysaw Kadubowscy zeSzczebrzeszyna

10. Genowefa i Adam Kawuchowie zeSzczebrzeszyna

11. Wadysawa i Stefan Liskowie zeSzczebrzeszyna

12. Ewa i Jan Wyupkowie zeSzczebrzeszyna

13. Leokadia i Bolesaw Wojtasiowie zeSzczebrzeszyna

W uroczystoci bray udzia rodziny jubilatw.Byo gromkie ,,Sto lat (to za mao,Sto

pidziesit by si zdao). By toast za zdrowie jubilatw szampan, ognisty tort. Bya masaycze od rodzin, wadz i wszystkichuczestnikw uroczystoci. Byy kwiaty ifotografie utrwalajce te wzruszajce chwile.

Od ,,Chrzszcza - yczenia wielu latycia w zdrowiu, wiele ludzkiej yczliwoci,duo umiechw i sonecznych dni.

SZCZEBRZESZYN

ZOTE WESELE


2/12

2

CHRZSZCZ NR 3 (4)

CZAS POSTU, CZAS REFLEKSJIrod Popielcow rozpoczlimy Wielki Post. W tymszczeglnym dniu podczas Mszy w. kapan posypanam gowy popioem, mwic sowa: Nawracajcie si iwierzcie w Ewangeli. Bya to zachta, abymyodwrcili si od naszych grzechw i powrcili do

Jezusa.Okres czterdziestu dni postu ma przypominachrzecijanom czterdziestodniowy post Jezusa podczas

pobytu na pustyni. Jak Duch wyprowadzi Jezusa napustyni (Mk 1, 12), tak teraz Jezus Chrystus prowadzinas na pustyni miast i wsi, aby wesprze nasze wysikiw duchowej przemianie ycia. Bg wspiera czowieka w

przemianie serca, a Koci podsuwa modlitwy inaboestwa: np. rekolekcje, Gorzkie ale, DrogaKrzyowa, Raniec. Proponuje te inne formy pracynad sob: medytacje, wyrzeczenia. Na okres Wielkiego

Postu chrzecijanie podejmuj rne postanowienia: nietacz, nie suchaj muzyki rozrywkowej, rzadziejogldaj telewizj, wicej si modl. Szukaj sposobw,

by znale czas na refleksje, by wnikn w swojewntrze, zastanowi si nad jakoci wasnego ycia.Realizacja wielkopostnego postanowienia bywa trudna,ale im trudniejsza tym bardziej wartociowa. Kadezwycistwo nad saboci przynosi rado.

Jak mwi Ewangelia 1 niedzieli WielkiegoPostu, Jezus osamotniony na pustyni by kuszony przezszatana, ()Anioowie za mu usugiwali. Anioowie te tajemnicze istoty, odrzucone przez wieluwspczesnych ludzi jako przeytek czasw ciemnoty(podobnie jak szatan) - odgrywaj wan rol: czuwajnad ludmi. S to duchy przeznaczone do usugludzkich, posane na pomoc tym, ktrzy maj posizbawienie (Hbr 1, 14 ). Jake dzisiaj potrzebne s namte pomocne duchy! Wbrew pozorom, w czasach pokoju idobrobytu trudniej zachowywa cnoty, ni w chwilachzagroeniaycia.

Nad okresem Wielkiego Postu gruje krzy. W

czasach Chrystusa by to symbol haby , dzisiaj tosymbol mioci, ktra zwyciya mier. Poprzezcierpienie na krzyu Chrystus wybawi nas od mierciwiecznej. W znanej pieni wielkopostnej piewamy:Zbawienie przyszo przez krzy, a nastpniewypiewujemy wezwanie do godnego dwiganiawasnego krzya. Kady z nas mia i ma takie krzye

bardzo cikie lub troch lejsze . W ich niesieniu pomaga wiadomo, e kade cierpienie ma sens, prowadzi do peni ycia. Chod ze mn zbawiawiat mwi Chrystus do cierpicego czowieka.

Po Krzyu przyszo Zmartwychwstanie. Im lepiej,w wikszym skupieniu przeyjemy okres

Wielkiego Postu , tym mocniej odczujemy radoWielkiej Nocy.

J.D.

Anna Lutostaska

Jeszcze nie czasjeszcze nie woaj mnie Paniena drugi brzeg yciazbyt mocno chodz po zieminie widz tczy w obokachwci nie wiem jak rozpltaspltane wzy miociktra miaa by prosta

jak promie wiata

od CiebieTwj krzy znak ocalenia

jak arka do mnie si zbliaw mej bezradnoci Panie

pozwl mi przylgndo krzya

Tradycje i obyczaje wielkopostne

Wielki Post rozpoczyna si od posypania gw popioem, rozdania ubogim resztek zapustnychbiesiad i schowania do szaf balowych toalet.W czasie postu chleb smarowao si powidem a niemasem, lub maczano go w oliwie. Podawanoledzie bez mietany, kawa rwnie bya bezmietany i bez cukru, za to z palonych odzi. Pitoherbat lipow, zamiast deserw podawano maosodkie ciastka zwane "wiekuistymi", gdy mona je

byo je w p roku po upieczeniu.Kobiety na sze tygodni zdobiy si czarnymiagatami albo drobiazgami z hebanu i onyksu w

srebrze.W czas postu nie wypadao gra skocznych polek imazurkw. Jeli ju, to smtne dumki i nokturny.Zdarzao si, i w czas postu dzieciom chowanozabawki zostawiajc tylko te najbardziej zniszczone,a zamiast bani czytano im ywoty witych.W XIX wieku mczyni musieli wyrzeka sialkoholu i cygar. Zalecano take powstrzymywaniesi od stosunkw pciowych.

(za wikipedi).


3/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

3

Regina Smoter GrzeszkiewiczMay sownik historii Szczebrzeszyna cig dalszy

szczebrzeszyskie kaplice1/ kaplica pod wezwaniem w. Ducha zlokalizowana bya przy szpitalu dla ubogiejludnoci. Obiekt wzniesiono w 1411 roku, w roku

1777 znajdowaa si w stanie ruiny, wwczas"wizytator parafii zaleci przerobienie jej narezydencj wikariuszy"2/ kaplica pod wezwaniem w. Leonarda znajdowaa si poza miastem. Pierwsza wzmiankao jej istnieniu pochodzi z 1630 roku; w roku 1747kaplic odrestaurowano. W roku 1812 w jejmiejsce wzniesiono kaplic murowan(prawdopodobnie po zaoeniu cmentarzagrzebalnego). Obecnie istniejca zostaawzniesiona w latach 1908 1909.

szkolne "romanse"Prowadzone byy przez uczniw Gimnazjum za

porednictwem listw bilecikw z pensjonariuszkami Teofili z JaszczodowRederowej. Bileciki te "gubiy" dziewczta

podczas spaceru po ogrdku okalajcym budynekPensji, a chopcy z Gimnazjum przypadkowo jeodnajdywali! "Romansowalimy tylko biletami,ktre panny gubiy, przechadzajc si po swymogrdku, gubiy, a nastpn raz odbieray

porozrzucane tame odpowiedzi. Roman-sowalimy z imionami, niekiedy piknie

brzmicymi, nie widzc nigdy na oczy podmiotwuwielbie, nie wiedzielimy, ktra z nich Lenora,Malwina, lub Marja" wspomnia ucze Gimnazjum

Wincenty Dawid.

Szkolny Klub Sportowy "Junak"Zaoony zosta przez nauczyciela Seminarium

Nauczycielskiego Mskiego Jzefa Mazia;

funkcjonowa w latach 1925 1929. Pozadziaalnoci sportowa czonkowie "Junaka"angaowali si w zajcia Szkolnego KkaTeatralnego. Klub posiada wasny hymn napisany

przez Hipolita Kozioa, muzyk skomponowaAleksander Bryk.

Szkoa ElementarnaFunkcjonowaa w pocztkach XIX wieku. W roku1811 liczya 78 uczniw, w tym 11 dziewczt i 67chopcw, w tej liczbie 1 chopiec ydowski. Wiek

dzieci uczszczajcych do szkoy mieci si w przedziale wiekowym 5 15 lat. Szkotraktowano jako tzw. "klas pocztkow

funkcjonujc przy szkole zwanej "publiczn".Dokonujcy w 1825 roku wizytacji generalny wizytatorOnufry Lewocki poleci czuwa nad t placwk, orazwypowiedzia si w przedmiocie nauczania: "metoduczenia podug Lancastra koniecznie do tej szkoyzaprowadzi si powinno". Wiadomo rwnie, enauczyciel szkoy elementarnej Szyndlarski wykada w

Szkole Wojewdzkiej jzyk niemiecki, a take podarowado organizujcej si biblioteki przy Szkole Wojewdzkiej"5 tomw czasopism zagranicznych z zakresu

pedagogiki".O istnieniu w Szczebrzeszynie szkoy elementarnej

(pocztkowej dwuklasowej) informuje rwnie BronisawChlebowski w wydanym w 1890 roku SownikuGeograficznym Krlestwa Polskiego (t. XI , s. 827 830).

Szkoa PowszechnaJej dziaalno datowana jest od roku 1915. Placwka

powstaa z inicjatywy Franciszka Przyrowskiego;zlokalizowano j w budynku byych Szk im Zamoyskich.Jzykiem wykadowym by jzyk polski. Od dnia 1wrzenia 1929 roku zaczy funkcjonowa w miecie dwieszkoy powszechne - eska i mska.

Szkoa Powszechna Nr (mska)Funkcjonowaa jako odrbna placwka od roku 1929; wroku 1932 jej kierownikiem zosta Stanisaw Wgierski.Opiek nad druyn harcersk sprawowa StanisawKilarski nauczyciel piewu; w roku 1932 druynowymzosta Stanisaw Rybicki, w roku 1935 - Marian Kleban.Po wyzwoleniu szko powszechn msk poczono zesk, tworzc jedn koedukacyjn placwk.

Szkoa Prywatna Nisza eska II klasowaUtworzona zostaa na mocy upowanienia KomisjiRzdowej z dnia 6(18) sierpnia 1862 roku przez WaleriMossakowsk, ktra od tej chwili w oficjalnych pismachurzdowych tytuowana bya jako " ochmistrzyni Pensjieskiej w Szczebrzeszynie"; uzyskaa te prawo do

wykadania katechizmu, oraz przedmiotw, z ktrych naegzaminie kocowym zoonym w czerwcu 1858 roku wInstytucie Aleksandryjskim otrzymaa bardzo wysokienoty. Pensja Walerii Mossakowskiej funkcjonowaa bardzokrtko w roku 1863 otrzymaa od Komisji RzdowejWyzna religijnych i Owiecenia Publicznegoupowanienie do przeniesienia placwki "do miasta

powiatowego Krasnegostawu z zamian tego zakadu naSzko Wysz o trzech klasach".Szkoa przyszpitalnaUtworzona zostaa w 1845 roku staraniem hr. Andrzeja

Zamoyskiego "zajcia odbyway si w dwchniewielkich salkach".Cdn.


4/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

4

Dzieje gminy Szczebrzeszynpraca zbiorowa pod redakcj Reginy Smoter

Grzeszkiewicz i Bogusawa Garbacikacig dalszy

Kty (Pierwsze i Drugie)

Wie zlokalizowana jest na poudniowo zachodnimskraju gminy w obrbie Padou Zamojskiego.Pierwsze wzmianki o Ktach pochodz z XVIIIwieku wie znajdowaa si wwczas w obrbie dbrOrdynacji Zamoyskich, w roku 1800 istniay tutaj

budynki dworskie. U schyku wieku XIX w Ktach byy dwa budynki dworskie i a 35 wociaskichzajmowanych przez 217 mieszkacw, w tej liczbie11 Rusinw. Wocianie uprawiali 491 mrg

gruntw; istniejcy we wsi folwark przynaleaadministracyjnie do klucza biaowolskiego.W okresie midzywojennym (1921 rok) w

Ktach nie ma ju Rusinw, wie liczy 61 domw,381 mieszkacw, wycznie Polakw. Admi-nistracyjnie przynaley do gminy Mokre, w folwarkuznajduj si dwa domy zamieszkiwane przez 50 osb.Grunty folwarczne z biegiem lat ulegaj powikszeniu- z roku 1929 pochodzi informacja, i powierzchniauprawna liczya 202 ha, dzierawc by AleksanderJelita apczyski. W roku 1933 folwark zosta

rozparcelowany, pozostae 66 hektarw naby byydzierawca Adamski.

Kty IOkres midzywojenny w Ktach I nie nalea donajszczliwszych w yciu mieszkacw. Gospodarzynie byo sta nawet na porzdny podwieczorek opowiada jedna z miejscowych kobiet (na jej probnie ujawniam nazwiska) musiaa wystarczy kromkachleba z serem, albo sam chleb. Pali w lesie konie,czas szybciej schodzi i ko si popas...

Ludzie bardzo chorowali, umierali caymirodzinami, to co syszaam z opowiec, to zaraali si

jeden od drugiego, ale nie sta ich byo na leczenie si. Czsto umierali pod potem leeli na socu,wygrzewali si, jak kto chory ciepa szuka, a sonkoczowiekowi mie. Nie zdawali sobie sprawy, co to zachoroba bya, nie zdawali sobie sprawy w ogle ztego, w jakich warunkach yli.

Jedli ur. Czy ja jadam ur? Jadam ur isoduch. ur moja mama robia. By z owsianej mki,to sobie przypominam, bo si przygldaam. I to jako

smakowao. Mka bya z plewami, ale jak to si wziona sitko wosiane, polewao wrztkiem i mieszao, to

spywaa z tej mki taka biaa woda.

Mama zagotowaa ten ur, ju nie pamitam zaprawiaa czym, potem czosnku troch dodaa ztym czosnkiem mi smakowa pamitam jakbym to

jada dzi. Z czego si robio soduch nie pamitam. Za Pisudskiego w Ktach I bya szkoa.

Jestem z 1929 roku, chodziam do szkoy nie tutajtylko w Wielczy. Nauczycielem by p. Gunia, uczya

p. Arysko(?), p. kierownik Sobiesiski (mia dwojedzieci). Do szkoy chodziam piechot , od nas tokilometr drogi, najbardziej przykra bya zima, aleuczszczalimy do szkoy. Jak przyszli Niemcynastpia przerwa w nauce wtedy uczylimy si pokryjomu, ci sami nauczyciele. Wtedy w miejsce p.Guni uczy p. Kusz. Lekcje odbyway si wmieszkaniach, na zmian raz jedna klasa, razdruga.

Kty I nie byy wysiedlone, wprawdzie wioska

otoczona zostaa przez Niemcw, ale nas niewysiedlili. Bardzo balimy si tego wysiedlenia,uciekalimy ze swojej wioski. Pamitam, jakuciekaam, a oni strzelali. Tato co przygotowa na

furmank, eby do ycia byo. Pojecha drog w pole,eby ucieka do lasu, a ja jeszcze troch dalej i te napiechot. Droga bya straszna, botnista. Niemoliwebyo siedzie na furmance, byle by ko chocia

przelaz i to, co na wozie, a my na piechotpolecielimy do tego lasu tylko brat (on by starszy z1920 roku, ju pracowa, a takich nie ruszali ) zosta

w domu.Tato pojecha swoim porzdkiem po lesie, nie pamitam ju tej drogi, ktr on nas prowadzi,uciekalimy w gboki las. W tym lesie , pomidzytakimi grami przesiedzielimy cay dzie, moe niecay, bo troszk ju byo po poudniu. Do domu ju wten dzie nie wrcilimy, tylko pojechalimy jeszczedalej. Mielimy rodzin a za Szczebrzeszynem tato

zawiz nas do urawnicy. Tam przenocowalimy. Rodzice nas zostawili, a sami pojechali dowiedzie si, co z tym wysiedleniem, zabrali nas dopiero za

dwa dni.Pustka bya w domu, ale nikt nic nie ruszy.

Jednak to byo takie przeycie straszne, bo ze dwamiesice przed tym majcym nastpi wysiedleniemnocowalimy pod lasem. Nikt nie wiedzia czy bdziewysiedlenie i kiedy bdzie. Pamitam nocowalimy wtakim domu - tylko ju nie pamitam czy tam bya

podoga czy posadzka. Moc ludzi byo w tym domu,nie wane byo, czy da si troch zdrzemn, czytrzeba bdzie sta. Chodzio o to, by przez noc by wmieszkaniu, bo to byy dni grudniowe...

Po wysiedleniu Wielczy, cioteczna czy stryjeczna siostra mojej mamy bya w Siedlcach razem zdziemi. Ona miaa mae dzieci, dlatego dali jrazem z nimi. Wrcia z tych Siedlec. Te dzieci


5/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

5

przyjechay

takie biedne. My nie bylimy bogaci, byo nas czworo,mielimy warunki wg. dzisiejszych marne, ale oni

przyjechali jeszcze bardziej wymczeni, dzieci byytakie jakby powiedzie- sparszae. Ja sama podczastego zamieszania we wsi dostaam czego na rekach.Chocia wtedy nie byo zabiegw, mama co tam

znajdowaa, ale to byo mczce, swdzce i brzydkowygldao.Mj m by w partyzantce, nalea do BCh, miawielkie trudnoci w otrzymaniu renty jak on si oni stara; teraz ja z tej renty yj. Po wyzwoleniu

pracowa jako ekonom, nalea te do Koa "Wici",regularnie opaca skadki, to mu si bardzo przydao.Kty IIPrzed wybuchem wojny istnia we wsi sklep zaoygo nauczyciel Kicana; pocztkowo pracowaa w nim

kuzynka Tadeusza Blonki Jadwiga, pniej Halinaopuszyska.O losach mieszkacw wsi w okresie

midzywojennym i podczas okupacji dowiadujemysi ze wspomnie jej mieszkacw Sabiny y iTadeusza Blonki. Rodzice Sabiny y Michalina z

abickich i Jan Grabkowie pochodzili z Dblina przyjechali do Ktw "za chlebem" - opowiadaSabina y, jak tutaj zacz si wyrb lasu, kto ojcunastrczy prac a on zna si na niej by dekarzemklepek dbowych. Przyjecha. Pniej pobudowa

domek, wtedy mama przyjechaa z siostr z Dblina.Nas byo czworo rodzestwa miaam siostr Halin,brata Wiesawa i Henryka, ja byam najmodsza.

Rodzicw miaam wspaniaych, wszyscy chodzilimydo szkoy, ojciec opaca czesne. Siostra uczya si w

szkole handlowej w Zamociu, dwoje z rodzestwa zrobio matury, jeden z braci zosta nauczycielem,mieszka w Zawadzie ojciec kupi mu kawaek ziemi,

pobudowa si.Gdy skoczyam pit klas(chodziam do szkoy w Wielczy) wybucha wojna.

Podczas okupacji we wsi byo bardzo ciko,

niektrzy partyzanci angaowali si w walk zwrogiem, inni mieli na uwadze tylko ch zysku...

eby mie zawiadczenie, chodziam do pracy z innymi do sadzenia lasu. By taki Niemiec, ktrynadzorowa prace gajowych, mwi do nich, e

Ktw nie bd wysiedla, e ci, co s gajowymi,zostan tutaj na wsi, a pozostali pojad na jakie inne gospodarstwa. Mama mwi do ojca: "jak chcesz, to zosta (ojciec te mia prac przy lesie), a myuciekamy do lasu." To bya pikna jesie; uciekalimyw grudniu, z pi kilometrw w taki gsty las, tutaj

wszystko zrabowali, nasz dom te.Ojciec jadc na furmance (by przekonany, e Niemcywioz ich w inne miejsce pracy)spostrzeg, e jad w

kierunku Zamocia, zrzuci gwk od maszyny doszycia i sam uciek. Zaczli za nim strzela, ale jakomu si udao. Doczy do nas.W nocy rodzice przychodzili do wsi, w domu zostay

jakie jedzenia, mka, mleko, wic po kryjomu piekli jakie placki, przynosili to do lasu. Kilka dnikoczowalimy w lesie przy ognisku. Jak to w nocy,

zmarznici. Nie byo tak zimno, ale...Wrcilimy dodomu. Pniej Niemcy szukali po wsi, czy kto nieukrywa broni, jednak nie znaleli. Zebrali wszystkichmczyzn przed domem Wadysawa Czopa (ten, uktrego bya szkoa)i ogosili, e wszystkichrozstrzelaj, jeli znajd bro. Jako si udao. Nicnie znaleli.W Owicimiu zgina ona jednego gajowego nazywaa si Czernic. Gajowy Dbek dosta si za

druty do Zamocia, po kilku dniach wydoby gostamtd Niemiec Mans nadzorca nad lenikami. Po wyzwoleniu ubecy aresztowali (na skutek

donosu) mojego szwagra Wacawa opuszyskiego,by w partyzantce. Jego zabrali, a siostra chciaaostrzec pozostaych. W bielinie(byo bardzo zimno)

pobiega na koniec wsi i ostrzega Jana Zycha,Romana Pytlika (oni ju nie yj). Uciekli. Nie zabraliich wtedy. Szwagier siedzia w Zamociu, pniej w

Lublinie. Zachorowa na nowotwr, zmar w wieku 44lat.Po wyzwoleniu mj brat chodzi do gimnazjum w

Zamociu i ukoni si koleance z Wychodw. Zobaczyli to ubecy, a ona podobno bya w partyzantce. . Myleli pewnie, e brat ma z ni cowsplnego, czy ja wiem... Zabrali go. P roku

siedzia w Lublinie. Jak oni bili, jak maltretowali... Jak wczeniej siedzia w Zamociu, mama posza doniego, gdy zobaczya tych gwnych ubekw, zaczaich wyzywa,to grozili, e j zamkn.

Pniej ja chodziam do szkoy w Zamociu(mieszkaam na stancji) i po prostu nie pomylaam napisaam do wujka, do Dblina, e brata zamknli.

Przychodz do domu, a tu stoi ubowiec i mnie zabra.Zabra na przesuchanie do U B. Siedziaam tam dwiedoby. Gdy mama si dowiedziaa, zacza rozpacza;"dwoje dzieci..." Podpisaam takie owiadczenie, enie bd mwi o tym, co widziaam i syszaam, bo

jak powiem, to jeszcze raz mnie wezm, za ten wanielist.Wyszam za m w roku 1948, mj m by dwa latana robotach w Niemczech. Pochodzi z Ktw, mia naimi Aleksander. Nie dostaam adnegoodszkodowania, tylko potwierdzenie, e by na tych

robotach; m nie y dugo zmar w wieku 45 lat. Po wyzwoleniu przyjeda do nas ksidz

Franciszek Sok uczy dzieci religii. Tutaj zmar,


6/12


7/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

7

Inwestycje i remontyprzeprowadzone na terenie miasta i gminy

Szczebrzeszyn w 2008 roku.SzczebrzeszynORLIK 2012 Ukoczone zostay prace przy

budowie boisk sportowych realizowanych w ramach programu: Moje boisko - ORLIK 2012 naobiektach sportowych Gimnazjum i SzkoyPodstawowej przy ulicy XXXlecia wSzczebrzeszynie.

Zakres rzeczowy robt obejmowa wykonanie:- drena (odwodnienie) powierzchni boiska,- boisko do piki nonej o nawierzchni ze sztucznejtrawy,-boisko wielofunkcyjne o nawierzchni poliuretanowej

- zaplecze administracyjne, w tym szatnia i komplekssanitarny typu standard, skadajce si z 6 segmentwwraz z zadaszonym przejciem pomidzysegmentami,- ogrodzenie terenu boisk,- wietlenie boisk,- drogi, place i chodniki.Wykonawc prac by Zakad Budowlano-DrogowyZAWAR z Warszawy. Koszt inwestycji 1 500 000z.

Remonty drg na terenie miasta:- ul. Stara Rozopska: ukoczono modernizacjulicy na odcinku 300 m . Nawierzchnia drogiwyoona zostaa trylink.Wykonawc prac modernizacyjnych by Zakad

Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej wSzczebrzeszynie. Koszt inwestycji 45 000 z.- ul. Cicha: w ramach modernizacji ulicy pouprzednim wykonaniu kanalizacji sanitarnejwykonano przebudow nawierzchni z cegyklinkierowej wraz z ciekami bocznymi oraz

krawnikami.Wykonawc prac by Zakad Gospodarki Komunalneji Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie. Koszt inwestycji83 000 z.- ul. Wyzwolenia: wykonano przebudownawierzchni z asfaltowej na kostk niskoprasowanw obrbie cznika z ul. Zielon w miejscu zastoiskawodnego na odcinku 30 mb.Wykonawc prac remontowych by ZakadGospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej wSzczebrzeszynie. Koszt inwestycji 10 000 z.- ul. Sadowa: Gmina Szczebrzeszyn dlazabezpieczenia dna wwozw lessowych przed

postpujc erozj powodowan przez wody

opadowe otrzymaa dofinansowanie z MinisterstwaSpraw Wewntrznych i Administracji. W ramach tego

programu wykonano przebudow ulicy na odcinku 260m. Nawierzchni pokryto pytami aurowymi iwbudowano ciek wodny dla kontrolowanego spywuwd. Przebudow ul. Sadowej wykona Zakad

budowlano Drogowy A. Gwizdaka PRAKTIBUDz Tomaszowa Lubelskiego. Koszt inwestycji 180 000z.- ul. Gorajska: wykonano przebudow drogi naodcinku 360 m., od ul. Frampolskiej do ul.Cmentarnej. Zakres robt obejmowa wykonaniestabilizacji gruntowej cementem, podbudow zkruszywa, nawierzchni asfaltow wraz zokrnikowaniem i umocnieniem skarp.Wykonawc prac byo Przedsibiorstwo Robt

Drogowych z Zamocia.Koszt inwestycji 550 000 z.- apacz bota na ul. Sadowej: w obrbieskrzyowania ul. Sadowej, z drog powiatow (ul.Bonie) w Szczebrzeszynie wykonano poprzecznywpust betonowy z krat stalow na caej szerokoci,majcy na celu zapobieenie gromadzenia si namuuna drodze przelotowej Szczebrzeszyn Kawczyn.Prace wykona Zakad Gospodarki Komunalnej iMieszkaniowej w Szczebrzeszynie. Koszt inwestycji10 000 z.

- ul. Ogrodowa i Trbacka: wykonano owietlenieulic. Pooona zostaa instalacja kablami ziemnymioraz postawiono 11 supw, wraz z lampami.Wykonawc prac by Zakad Elektryczny RyszardJukiewicz z Radecznicy.Koszt inwestycji 65 000 z.

- Kanalizacja ul. Wierzbowej: W roku 2008wykonano kolektor sanitarny grawitacyjny, na odcinkuistniejcej zabudowy tj. ok. 200 m. Do penegozakoczenia prac pozostao wykonanie przepompowniwraz z kolektorem toczonym przez rzek Wieprz.

Nowo wybudowany kolektor na ul. Wierzbowejwczony zostanie do istniejcej kanalizacji z ul.Klukowskiego.Wykonawc prac by Zakad Remontowo Budowlany A. Kustra z Zamocia.Koszt inwestycji65 000 z.

- Remont placu Szkoy Podstawowej wSzczebrzeszynie: w ramach prac wykonano remontnawierzchni asfaltowej.Wykonawc prac by ZakadGospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej wSzczebrzeszynie. Koszt inwestycji 15 000 z.


8/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

8

Osiedle Klemensw

- Modernizacja ul. cznej, Kocowej i Przechodniej:Ulice zostay utwardzone kostk brukow, w miejscenawierzchni z ula. Zmodernizowano 400 m , w sumie trzyulice. Pozostae drogi osiedlowe utwardzono przy uyciuula. Prace wykona Zakad Gospodarki Komunalnej i

Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie. Koszt inwestycji320 000 z.- Parking przy Szkole Podstawowej Nr 3 wSzczebrzeszynie: Dla poprawy bezpieczestwa parkujcychsamochody przy drodze krajowej nr 74 w Klemensowie,wykonano parking na terenie szkoy. Powierzchniwyoono pytami aurowymi na ok. 10 miejsc parkujcychwraz z drog dojazdow. Prace wykona Zakad GospodarkiKomunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie.

Koszt inwestycji 28 000 z.

Bodaczw

- Chodnik WielczaBodaczw: Dla poprawybezpieczestwa pieszych kontynuowano prace przy budowiechodnika przy drodze krajowej. Wykonano brakujcyodcinek chodnika od mostu na rzece Wieprz doskrzyowania z drog gminn na dugoci 100 m oraz wmiejscowoci Wielcza 250 m. Chodnik wykonano z kostki betonowej niskoprasowanej. Wykonawc prac by ZakadGospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej wSzczebrzeszynie. Koszt inwestycji 43 000 z.- Remont nawierzchni na drodze biegncej przez wie:Remont polega na czstkowym utwardzeniupowierzchniowym drogi grysem i emulsj asfaltow. Pracewykonao Przedsibiorstwo Robt Drogowych z Zamocia.Koszt inwestycji 17 000 z.- Gara dla Ochotniczej Stray Poarnej: na terenie jednostki poarniczej w Bodaczowie postawiony zostagara na wz straacki wymiary, 10 m na 7 m, o konstrukcjimurowanej. Koszt inwestycji 65 000 z.

Niedzielska- Chodnik dla pieszych: w ubiegym roku byykontynuowane prace przy budowie chodnika. Nawierzchni pokryto kostk cementow na odcinku 700 m. Prace

wykona Zakad Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowejw Szczebrzeszynie.Koszt inwestycji 100 000 z.Brody Due- Most na Brodach: Na rzece winka wykonano przebudow mostu. Wykonano nowe przyczki orazzmieniono pokad mostu z barierkami ochronnymi.Przebudow mostu wykona Zakad GospodarkiKomunalnej i Mieszkaniowej w Szczebrzeszynie. Kosztinwestycji 50 000 z.- Remont Remizy Ochotniczej Stray Poarnej: Wramach prac zainstalowano piec centralnego ogrzewania

oraz wymieniona zostaa stolarka okienna.Koszt inwestycji 20 000 z.

Kty I- Remont Remizy Ochotniczej Stray Poarnej: wramach prac remontowych wymieniono stolarkokienn.Koszt inwestycji 11 000 z.

Kty II

- Remont nawierzchni drogi: Wykonano remontczstkowy nawierzchni grysami i emulsj asfaltow.Koszt inwestycji 15 000 z.- Wiejski Klub Kultury: W roku 2008 r. przygotowano teren oraz dokumentacj pod budowWiejskiego Klubu Kultury. Koszt inwestycji 22 000z.

Szperwka- Remont Remizy Ochotniczej Stray Poarnej: Wramach prac remontowych przebudowano dach,wymieniono stolark okienn i drzwiow oraz

wykonano opask odwodnieniow. Koszt inwestycji76 000 z.

Kawczynek- Modernizacja drogi: Przeprowadzone pracedotyczyy remontu nawierzchni, ktr wyoonopytami betonowymi typu yomba, na odcinku 200 m.Koszt inwestycji 120 000 z.

Kawczyn- Wiejski Klub Kultury: W ramach odnowy wsi wmiejscowoci Kawczyn realizowana jest inwestycja

Wiejskiego Klubu Kultury. Do chwili obecnejwykonano stan surowy zamknity. Trwaj pracewykoczeniowe. Wykonawc prac jest ZakadBudowlany INVEX Brody Mae.Koszt inwestycji 433 000 z.- Samochd subowy: zakupiono samochdsubowy marki Skoda Oktawia na potrzeby UrzduMiejskiego w Szczebrzeszynie.Warto samochodu66 368 z. Na terenie caej gminy przeprowadzono liczneremonty drg gminnych, ulic osiedlowych orazdojazdowych do pl. Koszt inwestycji 250 000 z.Remonty przeprowadzono take w gminnychszkoach i przedszkolach, gdzie wymieniono okna, posadzki oraz pomalowano sale.Koszt inwestycji 550 000 z.cznie gmina wydaa na przeprowadzone remonty,modernizacje 2008 roku: Razem 4 774 368 z.WyrnienieGmina Szczebrzeszyn zostaa wyrniona przezWojewod Lubelskiego za aktywny udzia wZintegrowanym Programie Operacyjnym RozwojuRegionalnego w latach 2004-2006.

M.Szczepaniak-Derkacz


9/12

Ekumenia tak rusyfikacja nie !

W ,,Chrzszczu z miesica lutego Nr 2(4) wrubryce May sownik historii Szczebrzeszynaznajduje si, midzy innymi, haso Szczebrzeszyscyekumenici ,,Za takich uwaa Maria Sudak,emerytowana nauczycielka akademicka rodem z

Bonia,proboszcza szczebrzeskiego AleksandraGrskiego i popa Timofieja Tracza ten pop

pochodzi z rodziny hrabiowskiej z Petersburga; onirobili co w sensie dzisiejszej ekumenii. aujbardzo, e na cmentarzu jest zniszczony jego [popa]

pomnik, bo on by wspaniaym czowiekiemPojmowanie ekumenizmu, w wydaniu popa

Tracza nie mieci si absolutnie we wspczesnym pojciu ekumenizmu. By moe nie jest znana jego

dziaalno polegajca na przeladowaniu i niszczeniukocioa katolickiego, a w szczeglnoci unickiego wSzczebrzeszynie i na Zamojszczynie.

,,Sownik wyrazw obcych tak definiuje pojcie ekumenizmu: ruch w chrzecijastwie propagujcy porozumienie i wspprac midzyrnymi wyznaniami, dcy do przywrcenia

jednoci chrzecijan. ( Sownik jzyka polskiego W-wa1978 s.530).

Chrzecijastwo narodzio si w Palestynie, ponarodzeniu Chrystusa. Mimo trudnoci prawnych i

okrutnych przeladowa, szczeglnie przez cesarzyrzymskich: Nerona w I wieku i Dioklecjanapanujcego w latach 284 305 n.e., szybko rozwijaosi, obejmujc coraz szersze krgi spoeczestwCesarstwa Rzymskiego. Pod koniec V wieku n.e.

przychodzi kres przeladowa chrzecijanspowodowany edyktem cesarza KonstantynaWielkiego wydanym w 313 roku w Mediolanie,goszcym wolno wyznawania religii chrzeci-

jaskiej. Powstaj, dziaajce jawnie, nowe gminychrzecijastwie zwane diecezjami, ktrymi

zarzdzaj biskupi, a wikszymi arcybiskupi. Opiekanad caym kocioem chrzecijaskim skupia si wrkach biskupa rzymskiego, z grecka nazywanego

papieem, ktrego na przeomie VI i VII wiekuzaczto uwaa za duchowego zwierzchnikawszystkich chrzecijan. Rwnie po upadku w 476roku Cesarstwa Zachodnio Rzymskiego papiee

pozostaj nadal przywdcami duchowymi chrzecijana do poowy XI wieku. Na gruzach CesarstwaZachodniego Rzymskiego powstaje CesarstwoWschodnie ze stolic w Bizancjum, ktre staje si

jednym z najwaniejszych politycznych i kulturalnych

orodkw w wczesnym wiecie. Wraz ze wzrostemmilitarnego i politycznego znaczenia cesarzy Rzymu iBizancjum narasta rywalizacja o wpywy wchrzecijaskim kociele. Ta rywalizacja, midzy

biskupami wzmacniana odmiennoci kultur, jzyka,warunkw politycznych, spoecznych i

ekonomicznych, doprowadzia w 1054 roku doschizmy wschodniej, czyli do zerwania jednocikocioa i powstania kociow: rzymskiego i

bizantyjskiego. Od czasu rozbicia jednocichrzecijastwo wschodnie przyjo oficjalnie nazw

prawosawia, a zachodnie - katolicyzmu. W kociele prawosawnym uznawana jest zasada, e sobr jestnajwysz instytucj wadzy we wszystkichdziedzinach wyznawania wiary. W kocielekatolickim najwysz wadz pozosta papie. Wkociele prawosawnym liturgia odbywa si w

jzykach narodowych, a w zachodnim w jzyku -aciskim. Pastwa Europy, w zalenoci od tegoskd przyjmoway chrzest, podzieliy si na

prawosawne i katolickie. Obecnie, w wikszociswojej, schizmatyckimi pastwami w Europie s:Rosja, Rumunia, Grecja, Serbia, Modawia i Ukraina.Koci schizmatycki podzielony jest na samodzielneautokefaliczne cerkwie krajowe, w znacznym stopniuzalene od wadz pastwowych.

Tereny lece pomidzy grnym Wieprzem aBugiem z licznymi grodami weszy w X wieku wskad katolickiej Polski. Rdzenn ludno tych ziemstanowili prawdopodobnie Ldzianie, zwani pniej

przez Rusinw Lachami. Byli oni zwizani kulturowoze sowianami zachodnimi. To oni dla obrony przedfalami najedcw zbudowali zesp grodw:Czerwie, Woy, Grdek nad Bugiem, Grabowiec,Horodo, Uchanie, Lipsko, Skokwka (Zamo),Guciw, Tarnawa, ada, Gra, Szczebrzeszyn.Pooone na urodzajnych glebach, przy wanychszlakach komunikacyjnych ze wschodu na zachd

majcych due znaczenie militarne, na pograniczukatolickiej Polski i prawosawnej Rusi, stay si powodem rywalizacji polsko ruskiej (X XIIIwiek), a take terenem najazdw Tatarw. Ziemie tewielokrotnie, w XII i XIII w. przechodziy do rkksit ruskich i byy odbierane przez Polsk.Wraz ze zwycistwem ksit ruskich na terenGrodw Czerwieskich napywaa prawosawnaludno ruska. Jeszcze bardziej nasilao si to wczasie najazdw Tatarw na Ru (szczeglnie w XIIIwieku). Po wczeniu tych ziem do Polski w XIV

wieku (przez Kazimierza Wielkiego i Jadwig)mieszkali na nich prawosawni Rusini i katolicy.

9

CHRZSZCZ NR 3 (4)


10/12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

10

Ostatecznym znakiem zjednoczenia tych terenw zPolsk byo utworzenie, obok istniejcej

prawosawnej, diecezji aciskiej w Chemie.Pocztkowo jednak katolikw i prawosawnychczya wsplna religia. Dlatego obie te grupysprawoway liturgi w jednej, wsplnej wityni.Pierwszy koci pod wezwaniem Matki Boej

(Uspienija), nie wykluczone, e parafialny, istnia ju prawdopodobnie w 1194 roku i mimo schizmywschodniej pozosta jeszcze przez okoo 100 lat wcznoci z Rzymem. Po umocnieniu si schizmy naRusi Czerwonej koci ten przeszed w rce

prawosawnych. Katolicy szczebrzescy w drugiejpoowie XII wieku wybudowali sobie koci rwnie pod wezwaniem Matki Boej, zwanej pniejSzczebrzesk lub Grodoczerwiesk. Po spaleniu sitego kocioa waciciel Szczebrzeszyna Dymitr zGoraja wybudowa w 1398 roku koci p.w. w.

Mikoaja. Jeszcze w tym czasie wyznawcy obydwukociow yli w zgodzie. Bywao, e wzajemnieodwiedzali swoje witynie, aby pomodli si dowsplnie uznawanej i wielbionej Matki Boej.Cudowna ikona Matki Boej Szczebrzeskiej, ktrazbliaa do siebie obydwa wyznania, znajdowaa si wcerkwi. W obydwu grupach wyznaniowych coraz

bardziej zaznaczay si tendencje do zjednoczeniaobydwu kociow.

Na synodzie w Brzeciu Litewskim w 1596 rokuznaczna cz biskupw prawosawnych, a wrdnich biskup chemski i beski Dionizy Zbirujski,zaprzysiga uni ze Stolic Apostolsk, uznajc tymsamym zwierzchnictwo papiea. Wyznawcy tej uniizostali nazwani grekokatolikami lub unitami. Unicizachowali jednak wschodni liturgi, odrbnhierarchi kocieln i kalendarz juliaski. Posugiwalisi jzykiem polskim i uwaali si za Polakw.Blisko, twrczo i zgodnie wsppracowali zkatolikami. T wspprac jeszcze bardziej umacniayzawierane, mieszane zwizki maeskie. Wsppraca

i patriotyzm unitw ujawniy si szczeglnie, gdy poparli oni powstanie styczniowe. Za to po upadku powstaniaspotkay ich przeladowania ze stronycaratu.W 1866 roku wadze rosyjskie mianowayadministratorem diecezji chemskiej ks. JzefaWjcickiego, powierzajc mu misj ,,oczyszczeniaobrzdku wschodniego z elementw wzitych ztradycji aciskiej, i uczynienie go podobnym doliturgii prawosawnej. Przeciw tym dziaaniom

protestowali liczni ksia uniccy, uwaajc (i

susznie), e zmierzaj do likwidacji kocioaunickiego w Krlestwie Kongresowym ipodporzdkowanie wiernych, struktur

organizacyjnych, caego kocioa unickiego prawosawnej cerkwi. Opornych ksiy wiziono wgmachach po zlikwidowanym klasztorze bernardynww Radecznicy. Z rozkazu wadz carskich w parafiiszczebrzeskiej oczyszczaniem liturgii, zaj si,zreszt bez entuzjazmu, ostatni unicki proboszcz ks.Aleksander Grski. Pniej rol t przej jego

prawosawny nastpca Timofiej Tracz. Nastpnym posuniciem wadz carskich byozniesienie w 1875 roku biskupstwa w Chemie,ktremu podlega powiat zamojski i uznanie unitwza wyznawcw prawosawia. W miejsce diecezjichemskiej utworzono prawosawn diecezj lubelsko nowej strukturze organizacyjnej. Konsekwencjtych posuni bya likwidacja w 1877 roku dekanatukocioa unickiego w Szczebrzeszynie i wczenie dodekanatu zamojskiego. witynia ,,Uspinija i kociklasztorny stay si cerkwiami prawosawnymi. W ten

sposb parafia prawosawna liczca w 1890 roku 912wyznawcw posiadaa dwie cerkwie, parafia katolickaliczca ponad dwa i p tysica osb miaa do swojejdyspozycji tylko koci w. Mikoaja i kociek nacmentarzu pod wezwaniem w. Leonarda. Podobnie

byo w caym powiecie zamojskim, gdzie na 4 000 prawosawnych przypadao 12 cerkwi, podczas gdyna 100 000 katolikw - tylko 13 kociow.W okresie wzmoonej rusyfikacji ycia religijnego wKrlestwie, w Szczebrzeszynie dochodzio do scen iwydarze, o ktrych najstarsi mieszkacy (rwnierodzice piszcego) wspominali ze zgroz.Opowiadania te cz si z osob Timofieja Tracza,

popa prawosawnego, przybyego w roku 1878 zPetersburga do Szczebrzeszyna. Pop ten przez

przeszo 30 lat pobytu w naszym miecie niszczywszelkie przejawy polskoci. Przeladowa katolikwi unitw. Stara si pozyska kogo tylko mona dla

prawosawia, zarwno przez zawzit dziaalnoduszpastersk, jak te brutalny przymus przy pomocyadministracji, policji, a nawet kozakw (np.

pacyfikacja nieposusznej urawnicy).Obowizek prowadzenia ksig kocielnych(urodzenia, chrzty) w jzyku rosyjskim uatwiaTraczowi niszczenie wyznania rzymskokatolickiego.

Nakazywa on urzdnikom, pod odpowiedzialnocikarn, zapisywania w ksigach nowo narodzonychdzieci katolickich jako prawosawnych. Dziao si towbrew woli rodzicw, ktrzy nie znajc pismarosyjskiego, nie mogli wiedzie, co urzdnicyzapisali. Najbardziej opornych rodzicw oskara odziaalno spiskow przeciw caratowi. W

nastpstwie tego byli oni wizieni lub karanigrzywnami pieninymi. Tym niegodnym dziaaniom popa Tracza stara si przeciwstawi proboszczkatolickiej parafii w.


11/12

11

CHRZSZCZ NR 3 (4)

Mikoaja Jan Nepomucen Grabarski. Zosta on uznany przez Tracza za gronego wroga prawosawia, podburzajcego katolikw przeciw caratowi. Pop Traczrozpocz gromadzenie materiaw przeciwko proboszczowi Grabarskiemu, nie zdoa jednak zrobi znich uytku, gdy zmar w 1909 roku. By

znienawidzony przez spoeczestwo miasta, unitw, anawet przez wielu prawosawnych, ktrzy nieakceptowali stosowanych przez niego metod. Czy towszystko nie byo zaprzeczeniem ekumenii?Wedug relacji starszych mieszkacw miasta, ktrzy pamitali tamte czasy, Timofiej Tracz mia dwa pogrzeby. Najpierw zosta uroczycie pochowany w podziemiach cerkwi, skd noc wyrzucono jego zwokiwraz z trumn na ulic. Drugi pogrzeb odby si nacmentarzu katolickim, w czci dla prawosawnych, wgrobie kopanym, na ktrym wzniesiono pomnik zrowego granitu. W krtkim czasie pomnik zosta

najpierw uszkodzony, a pniej zniszczony. Jego czciznajdoway si na cmentarzu przy mogile jeszcze wlatach 50 - tych dwudziestego stulecia. Inskrypcja z pomnika zawieraa dane z jego ycia i mwia opooonych zasugach dla cerkwi prawosawnej.

Dziaalno przeladowcz T. Tracza zagodzi(ale nie od razu) tzw. manifest tolerancyjny wydany przez cara Mikoaja II w dniu 30 czerwca 1905 roku.Zezwala on unitom na powrt do kocioa katolickiegow obrzdku rzymskim. Ludzie wcieleni si do cerkwinatychmiast pospieszyli do rzymskokatolickich parafii.W Szczebrzeszynie i jego okolicach opucioprawosawie i przeszo na katolicyzm ponad 1 000 osb,co praktycznie doprowadzio do upadku parafiiprawosawnej. Jej cakowity upadek nastpi po pierwszejwojnie wiatowej, kiedy to z dawnej liczby 912,,nawrconych pozostao zaledwie 108 wiernych. Wokresie midzywojennym liczba ta stale zmniejszaa si,a do kilkunastu osb w 1939 roku.Tak zakoczya si ,,ekumenizacja wiernych naszegomiasta, wcielana w ycie przez popa Timofieja Tracza,ktrego pani Sudak uwaa za wspaniaego czowieka.Timofieja Tracza przypomina wiersz, ktry wiernie i

obiektywnie odzwierciedla stosunek spoeczestwamiasta do jego osoby.

Aleksander Przysada

Wiersz prezentowany niej pochodzi z okresudziaalnoci Timofieja Tracza w Szczebrzeszynie.Oddaje on wiernie nastroje i stosunek mieszkacwmiasta do T.Tracza. Utwr jest aninimowy, gdy

przyznanie si do autorstwa grozio procesem a nawetzsyk.

R.

Pamici Tracza popa w Szczebrzeszynie.

W maym miecie Szczebrzeszynie,Co dzi tylko z bota synie,Byy niegdy synne szkoy,Byy pikne dwa kocioy,W domach szkolnych dzi koszaryZa przybytek naszej wiary

Stary koci BernardynwSta si upem, schizmy synwPo tem wszystkim dni wspomnienieI za smutku i westchnienieDo miasteczka dawno temu,Przyszo na myl czartu zemu,Przysa popa z pieka rodem,(czu go byo siarki smrodem),Pop w tedy Traczem zwany,Moc czarta wspomagany,Pocz burzy, co zostao,

Co si jeszcze polskie zwao,Potem jadu, zaciekoci,Czarnej pychy i wciekoci,Zgub Lachom zaprzysiga.-Po ich wiar, wolno siga.By on w miecie wanym panem,

Niebezpiecznym szpiclem znanymKogo zechcia denuncjowaKogo zechcia w turm chowaLecz najbardziej nka srodze,Zoci swojej puszcza wodze,

Gdy chodzio o unitw,Ktrych pragn z wiary szczytw,ciga w bagno prawosawia.Wszelkich oterstw i bezprawia,On dopuszcza si nad ludem,Ktry mstwem, hartem ducha,Strzeg swej mowy, Ojcw wiary,Ktry przetrwa wszystkie karyCerkwi wray i daleki.Prno Tracz si pieni, zoci,Do dusz ludu prawa roci.Lud nim gardzi jak padlin!

Na znak wzgardy plu na lin.


12/12

12

CHRZSZCZ NR 3 (4)

>> ZNANI NIEZNANI

Chrząszcz - Marzec 2009 (nr 36)

Documents

Transcript of Chrząszcz - Marzec 2009 (nr 36)