Ceremoniał to uroczysty akt publiczny lub obrządek religijny

o charakterze oficjalnym, który przebiega zgodnie z ustalonym

porządkiem opartym często na tradycyjnych formach symbolicznych.

Ceremoniał jest to zespół form kurtuazyjnych, którego podstawą jest

dążenie do okazania szacunku osobie reprezentującej obce państwo

lub władzę zwierzchnią.

Istota i charakter ceremoniałów opiera się na prawie i zwyczajach

międzynarodowych oraz obyczajach danego kraju.

Kurtuazja międzynarodowa to wszelkie akty grzecznościowe ze strony państwa

przyjmującego wobec przedstawicieli innych państw

lub samych tych państw, będące przejawem i podkreśleniem szacunku dla tego

wszystkiego co reprezentuje i symbolizuje państwo.

Są to międzynarodowe reguły społeczne

obowiązujące między podmiotami stosunków międzynarodowych,

ale nie stwarzające roszczeń.

Są to zasady dobrego wychowania, postępowania w sposób uprzejmy,

delikatny, a niekiedy i stanowczy, stosownie do okoliczności.

Przejawem kurtuazji międzynarodowej są normy protokołu i ceremoniału

dyplomatycznego i konsularnego.

Są to zasady, normy postępowania w stosunkach oficjalnych, urzędowych

między podmiotami stosunków międzynarodowych, zwłaszcza miedzy

podmiotami prawa międzynarodowego i organizacjami międzynarodowymi,

które reprezentuje głowa państwa, szef rządu,

minster spraw zagranicznych, przewodniczący organizacji.

Bardzo często normy kurtuazji międzynarodowej określane są jako

obyczaje, ale niektórzy mówią, że są to zwyczaje.

Normy kurtuazji międzynarodowej mogą przekształcać się w normy prawa

międzynarodowego, co odbywa się w identyczny sposób jak w przypadku

przekształcenia normy moralnej w normę prawa międzynarodowego.

Uznanie jednego państwa przez drugie de facto pozwala na nawiązanie

stosunków handlowych i konsularnych oraz wymianę przedstawicieli,

których misja ma charakter nieoficjalny.

Uznaniu de iure stanowi nawiązanie stosunków dyplomatycznych.

Nawiązanie stosunków dyplomatycznych odbywa się zazwyczaj w drodze

uzgodnienia wspólnego komunikatu i podpisaniu go przez

upełnomocnionych przedstawicieli,

lub też w formie wymiany not dyplomatycznych.

Legacja (z łaciny legatio – poselstwo), prawo nawiązywania i utrzymywania

stosunków dyplomatycznych, wysyłania (czynne prawo legacji)

i przyjmowania (bierne prawo) przedstawicieli dyplomatycznych. Przysługuje

w pełni państwom samodzielnym, z biernego prawa korzysta ONZ

i organizacje wyspecjalizowane oraz niektóre organizacje regionalne. Nie

posiadają takich uprawnień części składowe federacji.

Prawo legacji, prawo przysługujące każdemu państwu – podmiotowi prawa

międzynarodowego, polegające na wysyłaniu swoich przedstawicieli do

innych państw (prawo legacji czynne) i przyjmowaniu przedstawicieli

dyplomatycznych innych państw (prawo legacji bierne).

Ceremoniał dyplomatyczny

Akredytacja szefa misji

Przed wysłaniem ambasadora konieczna jest zgoda kraju przyjmującego,

określana jako uzyskanie agrément dla danej osoby.

Państwo może odmówić przyjęcia danej osoby nie podając przyczyn, stąd

wystąpienie

o agrément jest poufne i może być ustne, ale zawsze przed oficjalną

nominacją.

W Polsce agrément jest udzielane przez MSZ po uzyskaniu zgody Kancelarii

Prezesa Rady Ministrów

i Kancelarii Prezydenta RP.

Kancelaria Prezydenta RP przygotowuje do podpisu Prezydenta

nominację nowego ambasadora,

kontrasygnowaną uprzednio przez

Ministra Spraw Zagranicznych.

Równolegle Protokół Dyplomatyczny MSZ przygotowuje do podpisu

Prezydenta RP kontrasygnowane przez Ministra Spraw Zagranicznych listy

uwierzytelniające oraz listy odwołujące dotychczasowego ambasadora.

Obydwa te dokumenty, adresowane do głowy państwa przyjmującego,

wykonuje się z oficjalnymi kopiami.

Polsce ambasadorów wita na ogół

wicedyrektor Protokołu Dyplomatycznego.

Obecny jest charge d'affaires en pied

i pracownicy placówki ambasadora.

Ambasador korzysta z przejścia przez salonik dla VIP.

Wicedyrektor Protokołu Dyplomatycznego wręcza ambasadorowi

opis ceremonii składania listów uwierzytelniających

oraz wieńca na Grobie Nieznanego Żołnierza

i ustala termin pierwszej wizyty

u dyrektora Protokołu Dyplomatycznego

(z reguły w tym samym dniu lub w następnym).

Podczas pierwszej wizyty u dyrektora Protokołu Dyplomatycznego MSZ

ambasador otrzymuje informacje o przewidywanym terminie złożenia listów

uwierzytelniających

i listów odwołujących u Prezydenta RP.

Następnie ambasador składa wizytę wstępną

wiceministrowi spraw zagranicznych,

odpowiedzialnemu za dany region,

i wręcza mu kopie listów uwierzytelniających i listów odwołujących

poprzednika.

Protokół Dyplomatyczny, notyfikując datę przyjęcia

nowego ambasadora przez głowę państwa,

przekazuje jednocześnie pisemnie wskazówki na temat przebiegu ceremonii,

liczby współpracowników, którzy mogą mu towarzyszyć,

wymogów co do ubioru,

którym w zależności od zwyczajów kraju może być frak lub mundur

dyplomatyczny, jaskółka (żakiet), ciemne ubranie lub strój narodowy oraz ich

odpowiedniki kobiece.

W Polsce przyjęto dla panów:

ciemne ubranie, oficjalny strój narodowy lub uniform dyplomatyczny,

natomiast dla pań:

suknia dzienna, kapelusz i rękawiczki lub oficjalny strój narodowy.

Sień wielka

Sala hetmańska

Klatka schodowa

Antyszambra

Sala kolumnowa

Sala obrazowa

PM M M

PD A

DMA D D

Sala kolumnowa

Biblioteka

Biblioteka

Gabinet Prezydenta

http://wirtualnepodroze.dziennik.pl/palac_prezydencki/http://wirtualnepodroze.dziennik.pl/palac_prezydencki/

Schemat ceremonii złożenia wieńca na Grobie Nieznanego Żołnierza

Ambasador na zakończenie swojej misji może zostać udekorowany

miejscowym odznaczeniem.

Wymaga to uprzedniego uzyskania zgody władz

kraju wysyłającego ambasadora.

Z reguły przyznaje się ambasadorowi

Krzyż Komandorski Orderu Zasługi Rzeczpospolitej Polskiej,

a w szczególnych przypadkach

Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Zasługi

Rzeczypospolitej Polskiej.

Ceremonia powitania głowy obcego państwa

Lotnisko, a czasami również trasa przejazdu udekorowane są

flagami obu państw.

Do samolotu gościa wchodzą ambasador państwa gościa i szef polskiego

Protokołu Dyplomatycznego, który zaprasza w imieniu prezydenta RP do

rozpoczęcia wizyty.

Na lotnisku witają:

podsekretarz stany w Kancelarii Prezydenta RP,

podsekretarz stanu w ministerstwie spraw zagranicznych, ambasador

rezydujący w kraju gościa,

dyrektor departamentu politycznego MSZ

i wyżsi rangą przedstawiciele ambasady państwa gościa.

Małżonka gościa otrzymuje bukiet kwiatów.

wejście do pałacu

P MPGMGDelegacja

gościaDelegacja

polska

orkiestra

Kompaniareprezentacyjna

prasa

Władze cywilnei wojskowe stolicy

Korpus dyplomatyczny

Personel ambasady

gościa

Ceremoniał państwowy

Uroczyste obchody święta narodowego, są okazją do wygłoszenia przez

głowę państwa orędzia do narodu,

defilady wojskowej, wręczenia najwyższych odznaczeń państwowych

i dokonania awansów na wyższe stanowiska.

Z okazji święta narodowego głowa państwa wydaje przyjęcie

dla ambasadorów akredytowanych w stolicy,

a misje dyplomatyczne państwa obchodzącego święto organizują przyjęcia w

krajach akredytacji.

Z okazji święta narodowe głowy państwa, szefowie rządu i ministrowie spraw

zagranicznych otrzymują listy lub depesz gratulacyjne do swych

odpowiedników.

Protokół Dyplomatyczny prowadzi kalendarz oficjalnych świąt narodowych

wszystkich państw świata.

Polska obchodzi oficjalnie święta narodowe dwa razy w roku,

przy czym dzień 3 maja stanowi zasadnicze święto Rzeczypospolitej,

a 11 listopada jest Narodowym Świętem Niepodległości.

Przebieg centralnych uroczystości organizowanych z tych okazji w Warszawie

jest zbliżony.

Na placu marszałka Józefa Piłsudskiego dokonuje się w obecności

Prezydenta Rzeczypospolitej i najwyższych władz państwa uroczystej

zmiany wart honorowych przy Grobie Nieznanego Żołnierza, a następnie

złożenia na nim wieńców, z których pierwszy – w imieniu Narodu – składa

prezydent.

Całości uroczystości dopełnia ceremoniał wojskowy: salut artyleryjski 12 salw

armatnich podczas podnoszenia flagi państwowej na maszt oraz defilada

pododdziałów reprezentacyjnych Wojska Polskiego, Policji i Straży

Granicznej uczestniczących w zmianie wart.

Podczas uroczystości Święta Narodowego 3 maja

Prezydent Rzeczypospolitej wręcza w Pałacu Prezydenckim najwyższe

odznaczenia państwowe, w tym przyznawany jedynie przy tej okazji Order

Orła Białego.

Następnie w Pałacu lub jego ogrodach odbywa się oficjalne przyjęcie

popołudniowe, w którym uczestniczą najwyższe władze cywilne i wojskowe

Rzeczypospolitej, osoby zasłużone i odznaczone tego dnia oraz korpus

dyplomatyczny, co oznacza wszystkich ambasadorów akredytowanych w

Polsce.

W Polsce uroczystość inauguracja prezydentury składa się z dwóch

podniosłych ceremonii.

Pierwszą z nich jest zaprzysiężenie nowego

Prezydenta Rzeczypospolitej.

Po ogłoszeniu ważności jego wyboru prezydent-elekt przybywa do gmachu

Sejmu i przed Zgromadzeniem Narodowym,

czyli podczas wspólnego posiedzenia obu izb parlamentu,

składa przysięgę oznaczającą objęcie najwyższego urzędu.

Druga ceremonia następuje bezpośrednio po przysiędze

i ma charakter wojskowy, oznacza bowiem przejęcie zwierzchnictwa nad

siłami zbrojnymi przez Prezydenta Rzeczypospolitej.

Nowo zaprzysiężony prezydent odbiera honory od oddziałów

reprezentujących trzy rodzaje wojsk, po czym oddaje cześć sztandarowi

wojskowemu.

W 2005 roku inaugurację prezydentury rozbudowano o ceremoniał

uroczystego przekazania nowemu prezydentowi insygniów orderów: Orderu

Orła Białego i Orderu Odrodzenia Polski,

których prezydent jest Wielki Mistrz i przewodniczy ich Kapitułą. Uroczystość

ta odbywała się w sali balowej Zamku Królewskiego.

Do udziału w ceremonii inauguracji prezydentury zaprasza się również głowy

państw, z którymi utrzymywane są stosunki dyplomatyczne.

Uczestniczą one w niej osobiście lub wysyłają misję specjalną opatrzoną

stosownymi listami uwierzytelniającymi.

Ceremonia składania życzeń noworocznych prezydentowi

przez korpus dyplomatyczny.

Wieczorne przyjęcie odbywające się w Pałacu Prezydenckim na początku

stycznia każdego roku ma bardzo uroczysty

i formalny charakter.

Ambasadorowie są przedstawiani, zgodnie ze starszeństwem ich precedencji,

przez dyrektora Protokołu Dyplomatycznego prezydentowi z małżonką,

którym towarzyszą prezes Rady Ministrów i minister spraw zagranicznych z

małżonkami.

Następnie życzenia w imieniu korpusu dyplomatycznego składa dziekan

korpusu, na którego przemówienie

Prezydent Rzeczypospolitej odpowiada podziękowaniami.

Przy organizacji ceremonii państwowych należy pamiętać,

że niektóre z nich mogą zawierać liturgiczne elementy modlitwy lub

sprawowania sakramentów.

Uczestnicy takich czystości, nawet jeśli są osobami niewierzącymi lub

niepraktykującymi, muszą zaznaczyć bierny w nich udział poprzez dyskretne

skupienie i taktowne oddanie szacunku zarówno modlącym się, jak i intencji

modlitwy.

Niewierzący powinni stać w milczeniu gdy praktykujący klęczą i przyjmują

sakrament.

Organizacja uroczystości publicznych

Organizacja uroczystości publicznej wymaga ustalenia celu,

aktóry zamierza się poprzez nią osiągnąć,

przygotowania jej scenariusza oraz oprawy ceremonialnej, wizualnej i

medialnej, ustalenia szczebla uczestnictwa władz,

stworzenia właściwych warunków bezpieczeństwa

oraz wyznaczenia odpowiedzialnych za jej przygotowanie i realizację.

Wyznaczyć należy również o osobę prowadzącą

- „mistrzem ceremonii”, „prowadzącego”

Zaproszone osobistości przybywają na uroczystość w porządku odwrotnym do

wysokości ich rang,

czyli im wyższa ranga, tym późniejsze przybycie.

W konsekwencji stosowania tej zasady najważniejszy gość przybywa ostatni,

aby nie czekać na rozpoczęcie uroczystości.

Ważni goście powinni być witani przez przedstawiciela organizatorów

przy wejściu do budynku lub na teren,

na którym ma odbywać się uroczystość,

i prowadzeni przez niego do przygotowanych dla nich miejsc.

Na najważniejszego gościa oczekiwać, powinien, osobiście główny

organizator i prowadzi go ku jego miejscu.

W chwili wejścia najważniejszego gościa na salę wszyscy zgromadzeni

wstają na znak szacunku

i siadają dopiero wtedy, gdy zajmie on swoje miejsce.

Zasada pierwszeństwa prawej strony dla wyznaczenia ważności miejsca

w prezydium oznacza kierunek prawej ręki osoby zasiadającej w

prezydium, a więc lewej dla publiczności.

Najważniejsza osoba, która jest głównym organizatorem i przewodniczy

obradom, zasiada pośrodku,

kolejne według porządku po jej prawej i lewej ręce,

a następnie po prawej ręce siedzącego po prawej i po lewej siedzącego

po lewej.

Jeśli do prezydium zaprasza się osobę zajmującą jedno z najwyższych

stanowisk w państwie, przewodniczący obradom ustępuje jej

swe centralne miejsce i zasiada po jej lewej ręce

M

11 9 7 8642135 10

22 20 18 19171513121416 21

IIIIII

M

10 8 6 753124 9

20 18 16 171513111214 19

IIIIII

Zasady zabierania głosu podczas uroczystości:

Pierwszeństwo zabrania głosu przypada gospodarzowi,

który wita zgromadzonych i zaproszonych gości.

Należy ograniczyć liczbę osób wymienianych z nazwiska i funkcji

do najważniejszych gości,

a nawet wyłącznie do głównego zaproszonego.

Przemówienie powitalne powinno być krótkie,

gdyż gospodarz nie powinien skupiać na sobie uwagi zebranych,

a jedynie przedstawić cel uroczystości i jej planowany przebieg.

Głos przekazuje się kolejnym mówcom zgodnie ze starszeństwem

piastowanych przez nich stanowisk.

Zwyczaj stosowany w Polsce każe,

by pierwsza po gospodarzu wystąpiła najważniejsza osobistość.

Jej przemówienie jest pod względem formy odpowiedzią na powitanie,

a pod względem treści nadaje ono ton wszystkim następnym wypowiedziom.

Należy pamiętać, że w zwyczaju innych krajów,

na przykład Francji,

ten porządek precedencji jest odwrócony,

czyli porządek wypowiedzi biegnie

od mówców mniejszej rangi do ważniejszych,

a najważniejsza osoba przemawia ostatnia.

Podkreśla to rangę mówcy, który ma zatem ostatnie słowo,

ponieważ z jego wypowiedzią nie wolno polemizować,

za to on ma prawo ustosunkować się do przedmówców.

Tylko jedna osoba może się wypowiadać w imieniu

tej samej instytucji lub organizacji.

Jest jej kwestią wewnętrzną kto zostanie wyznaczony do wygłoszenia

przemówienia,

ale będzie to jedna osoba nie ze względu na oszczędność czasu,

lecz na jednoznaczność stanowiska,

które zajmuje instytucja w danej sprawie.

Jeśli należy uwzględnić dodatkowego mówcę reprezentującego

instytucję organizującą uroczystość,

właściwiej będzie powierzyć mu rolę prowadzącego

i zapowiadającego kolejność przemówień.

Żałoba narodowa

Żałoba narodowa – żałoba ogłaszana przez władze państwowe po śmierci

wybitnej osobowości

lub z powodu wielkiej katastrofy.

Może być ogłaszana na skutek tragicznych wydarzeń w kraju, w którym ją

zarządzono, ale także jako rodzaj hołdu złożonego ofiarom podobnych

zdarzeń poza granicami państwa.

Na czas jej trwania odwołuje się zazwyczaj imprezy masowe i widowiska

rozrywkowe, zaleca się także powściągliwość w zachowaniu oraz zmianę

programów telewizyjnych .

W Polsce żałobę narodową wprowadza Prezydent Rzeczypospolitej

w formie rozporządzenia z kontrasygnatą Prezesa Rady Ministrów.

Powinno ono określać przyczynę wprowadzenia żałoby narodowej,

jej formę i czas trwania (może on wynosić – zależnie od wagi wydarzenia – od

jednego do trzech dni).

Podobnie stopniuje się jej przebieg: od minuty ciszy do znacznego

ograniczenia normalnego biegu dnia pracy.

Zazwyczaj wymaga ona opuszczenia flagi państwowej do połowy masztu na

budynkach będących siedzibą władz państwowych oraz misji

dyplomatycznych RP i urzędów konsularnych RP za granicą albo spowicie

jej kirem, czyli czarną wstęgą przymocowaną do drzewca flagi.

Do żałoby narodowej państwa akredytacji przyłączają się

w analogiczny sposób obce placówki dyplomatyczne.

O jej wprowadzeniu placówki te informowane są przez

Protokół Dyplomatyczny

notą okólną.

W przypadku żałoby narodowej ogłoszonej przez państwo obce prezydent,

premier i minister spraw zagranicznych kierują do swych odpowiedników

depesze lub posłania z wyrazami współczucia za pośrednictwem Protokołu

Dyplomatycznego.

Wszystkie placówki dyplomatyczne tegoż państwa obchodzą żałobę poprzez

opuszczenie flagi oraz wyłożenie w ambasadzie księgi kondolencyjnej, do

której wpisują się przedstawiciele władz kraju akredytacji.

O fakcie i terminie wyłożenia księgi kondolencyjnej ambasada informuje

władze i misje dyplomatyczne państw trzech notą okólną.