1

Cechy charakterystyczne państw rozwijających się

WYKŁAD 214.03.2010

2

1. Kraje rozwijające się – problemy z definicją2. Kraje rozwijające się – klasyfikacja wg DNB

per capita3. Cechy charakterystyczne państw

rozwijających się

Program wykładu 2.

W literaturze przedmiotu występuje wiele nazw określających biedne kraje świata:◦ Kraje słabo rozwinięte◦ Kraje zacofane◦ Kraje nieuprzemysłowione◦ Trzeci Świat◦ Południe

Terminy te stosowane są w odniesieniu do grupy około 140 państw Afryki, Ameryki Łacińskiej, Azji i Oceanii

Mimo różnic pewne cechy wspólne…

3

1. Kraj rozwijający się, czyli jaki?

Klasyfikacja w zależności od GNI (dochód narodowy brutto) per capita w 2008 roku

Najpopularniejszy „ranking” państw

low income, $975 lub mniej;  lower middle income, $976 - $3,855; upper middle income, $3,856 - $11,905; high income, $11,906 lub więcej.

4

2. Kraje rozwijające się – klasyfikacja Banku Światowego

5

Rozwarstwienie dochodów, niski poziom PKB per capita

Ubóstwo i niedożywienie Rolniczy charakter gospodarki Dualizm gospodarczy i technologiczny Silna presja demograficzna Szybkie tempo urbanizacji Niepełne wykorzystanie siły roboczej Niewystarczający rozwój instytucji Degradacja środowiska naturalnego Dziedzictwo kolonialne Niekorzystne warunki geograficzne

3. Cechy charakterystyczne państw rozwijających się c.d.

Wskaźniki wzrostu i rozwoju

WYKŁAD 314.03.2010

1. Wzrost vs. rozwój gospodarczy

2. Miary wzrostu i rozwoju gospodarczego

3. Case study: Brazylia i Kostaryka

7

Program wykładu 3.

WZROST GOSPODARCZY: zwiększenie globalnej produkcji dóbr i usług wytworzonych przez dane społeczeństwo w określonym czasie ◦ Produkcję zazwyczaj wyraża się poprzez PKB lub PNB◦ Ani PKB, ani PNB nie są doskonałe…◦ Rozwiązanie: PKB lub PNB per capita

ROZWÓJ GOSPODARCZY: pojęcie szersze, uwzględnia postęp społeczno-techniczny, wzrost dobrobytu ludności, przemiany strukturalne w gospodarce

8

1. Wzrost vs. rozwój gospodarczy

Najpopularniejszy miernik: PKB per capita◦ Choć niedoskonały, obrazuje zwykle również

sytuację w pozostałych kategoriach społeczno-gospodarczych

◦ Tam, gdzie dochody są niskie, również występują: Najkrótsza długość życia Najwyższa śmiertelność dzieci Wysoki przyrost naturalny Niski poziom wydatków na naukę Wysoki odsetek analfabetów w społeczeństwie

Czasem modyfikacja PKB: parytet siły nabywczej (purchase power parity – PPP)

9

2. Miary rozwoju gospodarczego

Często łącznie z PKB: indeks wrażliwości ekonomicznej (economic vulnerability index: EVI)

Pozwala on na ocenę podatności gospodarek światowych na zakłócenia na podstawie pięciu zmiennych:◦ Stopnia koncentracji eksportu◦ Zmienności dochodów z eksportu◦ Zmienności produkcji rolniczej◦ Udziału przemysłu przetwórczego i nowoczesnych usług w

PKB◦ Wielkości populacji

Modyfikacja EVI: zmienność produkcji rolniczej a procent populacji dotkniętej katastrofami naturalnymi

10

2. Miary rozwoju gospodarczego c.d.

11

Nie tylko czynniki ekonomiczne świadczą o rozwoju

Czynniki społeczne i kulturowe uwzględniają m.in.:◦ Indeks zasobów ludzkich (human assets index –

HAI)◦ Indeks rozwoju społecznego (human development

index – HDI)

12

2. Miary rozwoju gospodarczego c.d.

Rozwój niekoniecznie jest tożsamy ze wzrostem i vice versa

W biednych krajach wzrost jest warunkiem koniecznym lecz niewystarczającym do osiągnięcia celów rozwojowych

Brazylia do końca lat 90. XX wieku: przykład wzrostu bez rozwoju

Kostaryka: sukces rozwojowy (jedyny tego typu w Ameryce Łacińskiej)

Ale: ostatnie 10 lat – odwrócenie ról???

13

3. Znaczenie rozwoju: Brazylia i Kostaryka