Carnosine PL

CARNOSINE STAR

– 1 – © 2012 – STARLIFE PL

CARNOSINE STAR

– 2 –

© 2012 – STARLIFE PL

CARNOSINE STAR

– 3 – © 2012 – STARLIFE PL

CARNOSINE STAR

MUDr. (dr nauk med.) Michael Kučera, 2006

Stan aktualny

1. Wstęp

2. Farmakologia i biochemia

3. Krótka historia

4. Silny przeciwutleniacz

5. Działanie chelatotwórcze

6. Zapobieganie glikacji

7. Zapobieganie karbonylacji

8. Korzystny efekt odmładzający (przeciwdziałanie starzeniu)

9. Karnozyna odmładza skórę

10. Starzenie się mięśni, schorzenia mięśni

11. Karnozyna w sporcie

12. Zaburzenia potencji

13. Katarakta (zaćma)

14. Cukrzyca i jej powikłania

15. Choroby sercowo-naczyniowe

16. Zaburzenia neurologiczne i psychiatryczne – karnozyna jako ochrona nerwów:

- Choroba Alzheimera i łagodne zaburzenia poznawcze (mild cognitive

impairment)

- Choroba Parkinsona

- Epilepsja i schizofrenia

- Choroba autystyczna

- Zaburzenia naczyniowo-mózgowe, incydenty naczyniowo-mózgowe

(udary)

17. Inne działania korzystne dla zdrowia

18. Karnozyna na długowieczność

19. Karnozyna jako lek i suplement diety

20. Dawkowanie

21. Podsumowanie

CARNOSINE STAR

– 4 –


CARNOSINE STAR

– 5 – © 2012 – STARLIFE PL

1. WSTĘP W ostatnich latach coraz więcej uwagi i zainteresowania poświęca się fenomenowi właściwości karnozyny, która jest uwaŜana za substancję stulecia i przewiduje się, Ŝe stanie się fundamentalnym, codziennym lekiem dla ludzi w kaŜdym wieku, zwłaszcza tych, którzy ukończyli 40 lat i starszych. Obszerne badania są prowadzone w USA, Australii, Wielkiej Brytanii, Japonii, Skandynawii, Rosji i Chinach, jest polecana przez specjalistów od starzenia jako znakomity i wartościowy suplement diety. Karnozyna jest badana przez takich czołowych naukowców, jak np. Zespół dr. Bruce’a Amese z UCLA Berkley (University of California Los Angeles). Nikt nie wątpi w jego wybitną wiedzę w zakresie biologii molekularnej. Badania laboratoryjne w dziedzinie senescencji (starzenia) komórek – tzn. końca cyklu Ŝyciowego dzielących się komórek – dowodzą, Ŝe uzyskane fakty nie mogą być tylko przypadkowe. Karnozyna ma godną uwagi zdolność odmładzania komórek znajdujących się w procesie senescencji, odnawiania ich normalnych własności i przedłuŜania ich Ŝywotności. W jaki sposób karnozyna moŜe odmładzać komórki? Dotychczas nie są znane wszystkie odpowiedzi, ale właściwości karnozyny wskazują na kluczowe mechanizmy starzenia komórek i tkanek – chroni przez skracaniem telomerów i przed uszkadzaniem DNA podczas dzielenia się komórek. Został teŜ wykazany bogaty repertuar dobroczynnego oddziaływania na organizm. Mechanizmy tych działań moŜna scharakteryzować poprzez następujące procesy: Fizjologiczne (normalne) stęŜenia (20-30 µM/l) w standardowych środowiskach in-vitro przedłuŜają Ŝywotność ludzkich fibroblastów i znacznie redukują przejawy ich starzenia. U zwierząt laboratoryjnych karnozyna wyraźnie poprawiła ich zachowanie i wygląd, łącznie z przedłuŜeniem ich Ŝycia. Karnozyna mogłaby zatem być bardzo poŜyteczna przy następujących chorobach, które są związane z wiekiem:

- neurologiczne choroby degeneracyjne (choroba Alzheimera i Parkinsona, epilepsja, choroby depresyjne, schizofrenia, łagodne zaburzenia poznawcze /mild cognitive impairment/, demencja róŜnego pochodzenia, stany po incydentach naczyniowo-mózgowych)

- spektrum chorób autystycznych (syndrom Aspergera, ADHD, dysleksja i dyspraksja, syndrom Touretta itd.)

- ogólne zaburzenia starzenia komórkowego - cross-linking (poprzeczne sieciowanie, wiązania krzyŜowe) soczewki oka

(zaćma, katarakta) - cross-linking kolagenu skóry (starzenie skóry) - formowanie AGEs (=Advanced Glycation End Products), tzn. zaawansowanych

końcowych produktów glikacji białek - stany akumulacji uszkodzonych białek - dystrofia mięśni - choroby sercowo-naczyniowe - naczyniowe zaburzenia mózgu - cukrzyca i jej powikłania

Karnozyna jako wielofunkcyjny suplement diety jest względną nowością. Jest to całkowicie fizjologiczny i w 100% naturalny (właściwy dla organizmu) superprzeciwutleniacz z niesłychanym spektrum funkcji (oprócz wymienionych wyŜej właściwości):

CARNOSINE STAR

– 6 –


Rys. 1: Wzór chemiczny L-Carnosiny (NH2CH2CH2CONHCH (C4H5N2) CO2H)

- ma uniwersalne i wielostronne działanie przeciwutleniające - wspiera Ŝywotność mięśni - zwiększa siłę i wytrzymałość mięśni - przyspiesza regenerację po wzmoŜonym wysiłku - redukuje uszkodzenia komórek spowodowane przez alkohol - działa jako nośnik impulsów (albo substancja chemiczna będąca nośnikiem

informacji) w mózgu i nerwach 2. FARMAKOLOGIA I BIOCHEMIA. EFEKT BIOLOGICZNY Karnozyna jest w 100% substancją naturalną, tzw. dipeptydem tworzonym przez dwa aminokwasy (beta-alaniny i histydyny: β-alanylo-L-histydyna). Często jest nazywana neuropeptydem ze względu na jej działania ochronne w mózgu. Występuje w organizmie w sposób całkowicie naturalny. Według nowych badań, jej największe stęŜenie występuje w mięśniach szkieletowych, sercu, móŜdŜku i duŜym mózgu. Homokarnozyna występuje tylko w mózgu i móŜdŜku. Nie została stwierdzona w plazmie krwi, wątrobie, nerkach ani płucach. Mięśnie zawierają około 20 µmol/g suchej masy. Im więcej karnozyny zawiera mięso, tym okres jego przechowywania jest dłuŜszy, poniewaŜ karnozyna, jako bardzo skuteczny przeciwutleniacz, zapobiega jego jełczeniu – zepsuciu.

Karnozyna działa efektywniej z innymi biologicznymi przeciwutleniaczami, np. witaminami C i E, cynkiem i selenem, jednocześnie zmniejszając ich zuŜycie w tkankach. W organizmie jest tworzona z aminokwasów alaniny i histydyny za pomocą enzymu syntetazy karnozyny. Reakcja ta przebiega przede wszystkim w mózgu i mięśniach. Inna grupa enzymów, zwanych dipeptydazami albo karnozynazami, przeciwnie, rozkłada karnozynę we krwi i innych tkankach. Wielu naukowców przypuszcza, a ich badania to potwierdzają, Ŝe niektóre pozytywne właściwości karnozyny są powodowane właśnie przez te reakcje rozkładania karnozyny przy jednoczesnym powstawaniu alaniny

i histydyny, czyli w tym przypadku degradacja ma pozytywny charakter. Mięso jest głównym zewnętrznym źródłem karnozyny. Wchłanianie karnozyny z poŜywienia wynosi 30-70% (w zaleŜności od zawartości innych aminokwasów w jedzeniu), ale przy podaniu czystej karnozyny jej wchłanianie przekracza 70%. Prawie cała karnozyna wchłania się w górnych częściach jelita cienkiego (w środkowym odcinku jelita cienkiego – jelicie czczym, jednak nigdy w dolnym – jelicie krętym). Przez krew jest potem rozprowadzana bezpośrednio do mięśni, mózgu i niektórych innych narządów. Ludzka plazma nie zawiera wymiernych ilości karnozyny, dlatego testy krwi nie mogą słuŜyć jako test jej ewentualnego deficytu (niedostatecznej ilości) – w odróŜnieniu np. od koni, których plazma zawiera ponad 100 µmol/l. Zawartość karnozyny w plazmie (osoczu) zwiększa się przy kontuzjach mięśni: zawartość karnozyny w osoczu moŜe wtedy słuŜyć do wykrywania kontuzji mięśni. Biologiczne funkcje karnozyny to przede wszystkim:

- efekt zderzaka (buforowy) wobec kwasu mlekowego – utrzymanie pH (=kwasowości) w mięśniach przy ich silnym obciąŜeniu

CARNOSINE STAR

– 7 – © 2012 – STARLIFE PL

- efekt chelatujący wobec metali cięŜkich (zwłaszcza miedzi i cynku) - efekt usuwania („scavening”) wolnych rodników, silny przeciwutleniacz - efekt usuwania aktywnych molekuł cukru = zapobieganie glikacji - zapobieganie karbonylacji białek = tzw. karnozylacja (glikacja i karbonylacja –

procesy typowe dla starzenia białek) - oddzielanie aldehydów (aldehyde-sequestring) - prewencja modyfikacji biomakromolekuł, tzn. utrzymywanie ich naturalnej

funkcjonalności, takŜe w warunkach stresu tlenowego (tzn. w warunkach przewagi tworzenia wolnych rodników i niedostatku pojemności przeciwutleniającej)

- funkcja nośników impulsów nerwowych (neurotransmiter) - działanie ochronne na proteazomy - osłabianie prozapalnego i kancerogennego działania cytokiny IL-8

Karnozyna usuwa aldehydy i potrafi likwidować końcowe szkodliwe produkty odpadowe metabolizmu, jakimi są zdegradowane części białek (uszkodzone łańcuchy białek, cukrów i fosfolipidów), przy czym jednocześnie działa jako substancja kluczowa przy tworzeniu nowych, bardziej odpornych struktur. Jako suplement diety karnozyna moŜe być modulatorem powikłań cukrzycowych, arteriosklerozy, przy chorobie Alzheimera i Parkinsona, epilepsji, autyzmie, dysleksji, schizofrenii i podobnych syndromach. Miedź i cynk są uwalniane w trakcie normalnej aktywności synaptycznej. Jednak w obecności lekko kwaśnego środowiska, charakterystycznego dla choroby Alzheimera, metale te są redukowane do ich postaci zjonizowanych i w ten sposób stają się toksyczne dla systemu nerwowego. Badania dowiodły, Ŝe karnozyna neutralizuje (poprzez swoje działanie buforujące) toksyczność miedzi i cynku w mózgu. Zostało teŜ dowiedzione laboratoryjnie, Ŝe karnozyna zwalcza nieenzymatyczną glikozylację i tworzenie wiązań krzyŜowych białek, powstających pod wpływem reaktywnych aldehydów, cukrów aldozy i ketozy, niektórych triozowych produktów pośrednich (trioz) i dialdehydu malonowego (MDA, malondialdehyde = produkt peroksydacji lipidów, tzn. produkt, powstający pod wpływem oddziaływania wolnych rodników tlenowych na substancje tłuszczowe). Karnozyna tłumi tworzenie zawansowanych (połączonych z proteinami) produktów glikozylacji (Advanced Glycosylation End products - AGEs), wywoływane przez MDA. Osłabia takŜe tworzenie wiązań krzyŜowych DNA-białko, które są wywoływane przez acetaldehyd (aldehyd octowy) i formaldehyd. Produkt peroksydacji lipidów, MDA, wytwarza addukty z białkami, które są wykrywane podczas rutynowych testów jako dowód karbonylacji białek. 3. KRÓTKA HISTORIA Karnozyna została odkryta (a jej struktura ustalona) na początku XX wieku przez rosyjskiego naukowca W. S. Gulewicza. Był to pierwszy przykład najprostszych peptydów aktywnych biologicznie (w naszym przypadku dipeptydu), który otwierał długą listę szeroko rozpowszechnionych naturalnych białkowych regulatorów metabolizmu (przemiany materii). Pierwsze dziesięciolecia zostały poświęcone na badanie jej struktury, dystrybucji i własności. Zostało stwierdzone, Ŝe karnozyna pozostaje w bezpośredniej relacji z funkcjami tkanek pobudliwych, jakimi są mięśnie i mózg. W 1953 roku kolejny rosyjski naukowiec E. S. Severin udowodnił, Ŝe karnozyna skutecznie wyrównuje (działa jako zderzak), buforuje, kwas mlekowy produkowany przez pracujące mięśnie, oraz Ŝe dodanie karnozyny zwiększa kontrakcję (kurczliwość) mięśni i ich odporność na zmęczenie. Pracujący mięsień akumuluje kwas mlekowy jako produkt swojej aktywności, pH spada (tzn. kwasowość wzrasta), co

CARNOSINE STAR

– 8 –


jest główną przyczyną zmęczenia mięśni. Jeśli zostanie podana karnozyna, mięsień regeneruje się prawie natychmiast i pracuje, jakby w ogóle nie był wyczerpany. Ten proces szybkiej regeneracji mięśni, wywołany przez karnozynę, jest znany jako tzw. „fenomen Severina”. KaŜdy, kto ma jakieś doświadczenia w sporcie, z pewnością wie, co oznacza fizyczne wyczerpanie, i na pewno zrozumie, jak ogromne znaczenie moŜe mieć suplementacja karnozyną przy aktywności sportowej. W ostatnich latach znacznie wzrosło naukowe zainteresowanie tą wyjątkową, całkowicie nietoksyczną substancją – zwłaszcza po przełomowych australijskich i brytyjskich odkryciach dotyczących oddziaływania karnozyny na procesy starzenia. Całkowicie zaskakująca była praca naukowa zespołu dr. Michaela Cheze’a w 2002 roku z USA, gdy zostały opublikowane ich dane o niezwykłym polepszeniu stanu chorych, autystycznych dzieci po karnozynie. Obecnie w bazie danych MEDLINE jest opublikowanych ponad 900 badań nad karnozyną. 4. SILNY PRZECIWUTLENIACZ

Karnozyna jest przeciwutleniaczem, który stabilizuje i chroni błony komórkowe. W sposób szczególny, jako przeciwutleniacz rozpuszczalny w wodzie, zapobiega peroksydacji lipidów wewnątrz błony komórkowej (dwuwarstwowej). Wiele przeciwutleniaczy (jak witamina C i E) chroni tkanki przed wtargnięciem do nich, ale działanie ich znacznie słabnie, kiedy ta pierwsza linia ochrony zostanie przełamana. Wolne rodniki wywołują potem tzw. stres tlenowy (oksydacyjny) organizmu. Karnozyna reaguje na ogół ze wszystkimi reaktywnymi formami tlenu (Reactive Oxygen Species ROS= wolne rodniki tlenowe), dzięki czemu chroni przed rozwojem stresu tlenowego. Ale karnozyna nie działa tylko prewencyjnie – jest aktywna takŜe wtedy, kiedy przez wolne rodniki zostaną juŜ utworzone niebezpieczne związki, jak tlenki lipidowe i ich produkty uboczne. W ten sposób chroni tkanki przed szkodliwymi działaniami tych substancji „drugiej fali”. Na przykład bardzo reaktywny produkt końcowy peroksydacji lipidów, dialdehyd malonowy (MDA), niebezpieczny produkt reakcji wolnorodnikowej, jest blokowany przez karnozynę. MDA, jeśli nie zostanie unieszkodliwiony, moŜe powodować uszkodzenie lipidów, enzymów i DNA, odgrywa istotną rolę w rozwoju arteriosklerozy (miaŜdŜycy), procesów zapalnych i degeneracyjnych w obrębie stawów, w rozwoju zaćmy (katarakty) i ogólnie w procesach starzenia. Karnozyna poprzez swoją reakcję i inaktywację MDA sama jest poświęcana na rzecz ochrony aminokwasów w molekułach białek. Całkiem niezwykłą przeciwutleniającą właściwością karnozyny jest jej zdolność do redukowania stęŜenia reaktywnych postaci kwasu tiobarbiturowego (Thiobarbituric Acid Reactive Substances TBARS). Karnozyna jest substancją, która chroni i przedłuŜa funkcjonalny cykl Ŝyciowy kluczowych jednostek budulcowych organizmu – białek, DNA i lipidów (tłuszczów) – moŜe być z całą odpowiedzialnością nazywana substancją długowieczności. Karnozyna chroni ponadto tkanki biologiczne przed reakcją utlenianiającą z aldehydowymi produktami oksydacji lipidów, które tworzą tzw. addukty z DNA, białkami, enzymami i lipoproteinami, powodując szkodliwe zmiany w ich działaniach biologicznych. Stres oksydacyjny i trauma związana ze stresem powodują zmniejszenie stęŜenia karnozyny, co moŜe wyjaśniać podwyŜszoną śmiertelność ludzi starszych po stresujących zdarzeniach. Dlatego dostateczna ochrona antyoksydacyjna ma absolutnie kluczowe znaczenie dla zachowania dobrego zdrowia, zwłaszcza u osób starszych. Odmładzające właściwości karnozyny nie są jednak tylko kwestią jej właściwości przeciwutleniających. Kolejnym mechanizmem, w jaki sposób karnozyna chroni komórki przed

CARNOSINE STAR

– 9 – © 2012 – STARLIFE PL

stresem tlenowym, jest jej działanie chelatotwórcze, jak wyjaśnia prof. Bruce N. Amese z UCLA (Uniwersytet Kalifornijski Los Angeles), Berkeley. Tworzenie chelatów z metalami cięŜkimi (przejściowymi, tranzytowymi) – np. takimi, jak kadm, miedź, Ŝelazo, rtęć – zapobiega udziałowi tych metali w szkodliwej reakcji Fentona z nadtlenkami.

5. DZIAŁANIE CHELATOTWÓRCZE

Karnozyna realizuje – przynajmniej częściowo – swoje działania biologiczne takŜe poprzez zdolność chelatowania metali. Co to znaczy? Termin chelat pochodzi z greckiego: „chele” = „szpon”, co wyraŜa zdolność połączenia, związania się jakiejś substancji (tu karnozyny) z nadmiarem metali w komórkach i naczyniach krwionośnych. Chelaty są substancjami o takim charakterze, dzięki któremu wątroba i nerki mogą je wydalić z organizmu. Terapia chelatowa jest tradycyjnym, klasycznym leczeniem detoksykacyjnym, stosowanym przede wszystkim w medycynie pracy. Dlatego stosuje się róŜne leki chelatotwórcze, jak penicylamina albo EDTA (i inne), podawane doŜylnie. Leczenie to efektywnie usuwa metale cięŜkie (np. ołów) z organizmu.

Leczenie chylatowe (chelatacja) jest jednak stosowane takŜe jako uzupełniające przy wielu innych chorobach (nie tylko przy chorobach związanych z zatruciem metalami cięŜkimi), poniewaŜ moŜe powodować następujące korzystne działania:

- rozszerza skurczone naczynia - zmniejsza podwyŜszone ciśnienie krwi - zmniejsza aktywność wolnych rodników - zwiększa przyjmowanie tlenu przez komórki - usuwa toksyczne, cięŜkie metale z organizmu - poprawia pamięć - usuwa bóle kończyn - zwiększa elastyczność naczyń - zwiększa dopływ krwi do serca, mózgu, narządów i kończyn - zwiększa aktywność enzymatyczną

W związku ze szczepieniami kwestia zastosowania karnozyny moŜe być całkiem kluczowa, poniewaŜ karnozyna usuwa organiczne związki rtęci (tiomersal lub timerosal) z organizmu dziecka. Te organiczne związki rtęci są częścią wielu szczepionek jako antymikrobowe substancje konserwujące, mimo Ŝe od 1930 roku są uwaŜane za substancje toksyczne dla centralnego systemu nerwowego. Dlatego kaŜda szczepiona osoba, dziecko czy dorosły, powinna stosować karnozynę jako środek zapobiegawczy w celu jak najwcześniejszego usunięcia tiomersalu z organizmu. Pod koniec lat pięćdziesiątych terapia chelatowa za pomocą EDTA była stosunkowo popularną metodą leczenia arteriosklerozy – EDTA była uŜywana do usuwania wapnia ze ścian naczyń objętych zmianami sklerotycznymi w celu odnowienia ich elastyczności. Terapia ta była jednak bardzo droga i długotrwała, poniewaŜ EDTA była stosowana w infuzjach doŜylnych, trwających około 3 godzin, a kuracja do oczyszczenia naczyń wymagała 10 – 20 powtórzeń. Karnozyna jako suplement diety wykazuje takie samo działanie chelatujące jak EDTA i oferuje takŜe moŜliwość niekosztownej chelatoterapii doustnej. Ma zdolność chelatowania metali podatnych na utlenianie, jak miedź, cynk, Ŝelazo i inne metale toksyczne – arsen, ołów, rtęć, kadm, nikl.

CARNOSINE STAR

– 10 –


6. ZAPOBIEGANIE GLIKACJI (GLIKOZYLACJI)

Wszyscy diabetycy wiedzą z pewnością, co to jest HbA1c. Chodzi o hemoglobinę glikolizowaną (czerwony barwnik krwinek), która przekazuje dość dobrą informację o poziomach cukru w ciągu kilku ostatnich miesięcy. Najnowsze badania wskazują, Ŝe najwaŜniejszym działaniem karnozyny jest prawdopodobnie jej działanie antyglikacyjne. Czym właściwie jest glikacja? W kaŜdej sekundzie w całym organizmie przebiega proces zwany glikacją (glikozylacją). Reakcję tę moŜna opisać jako tworzenie wiązań molekuły białka z molekułą cukru (glukozy) i powstanie w rezultacie uszkodzonych, niefunkcjonalnych struktur. Proces glikacji zmienia strukturę białka i obniŜa w ten sposób jego aktywność. Glikowane białka, które są akumulowane w uszkodzonych tkankach, są niezawodnym wskaźnikiem choroby. Wiele chorób, związanych z późniejszym wiekiem, jak twardnienie arterii, zaćma i niektóre zaburzenia neurologiczne, jest, przynajmniej częściowo, atrybutami glikacji. Karnozyna, która zapobiega glikacji, odgrywa waŜną rolę takŜe w usuwaniu glikowanych białek. Tzw. karnozylacja (proces, w którym karnozyna wiąŜe się z denaturowanymi molekulami) umoŜliwia usuwanie glikowanego białka z komórek. Glikacja, w biochemii znana jako tzw. reakcja Maillarda, przebiegająca między białkami i glukozą, jest uwaŜana za waŜny czynnik starzenia i prawdopodobnie takŜe nowotworów złośliwych, łącznie z powikłaniami spowodowanymi przez cukrzycę. Glukoza jest „paliwem” glikacji, tworzenia zdradliwych wiązań białko/glukoza, co (z następstwami, łącznie z tworzeniem wolnych rodników) kończy się utworzeniem zaawansowanych końcowych produktów glikacji (Advanced Glycation Endproducts). Uwaga: „AGE” po angielsku znaczy „WIEK, STAROŚĆ” Jeśli AGEs są juŜ utworzone, reagują z sąsiednimi białkami, tworząc patologiczne wiązania krzyŜowe (cross-links), które wywołują stwardnienie, zesztywnienie tkanek. Dyskutuje się, Ŝe właściwie Ŝadna inna molekuła nie ma tak znaczącego potencjalnie toksycznego działania na białka, jak zaawansowane końcowe produkty glikacji (AGEs). U cukrzyków wytwarza się ogromna ilość AGEs w znacznie wcześniejszym okresie Ŝycia niŜ u zdrowych osób – proces ten całkowicie zakłóca normalne funkcje tych narządów, których funkcjonowanie zaleŜy od elastyczności. Zostało dowiedzione, Ŝe to właśnie procesy glikacji powodują „twardnienie” arterii u cukrzyków. AGEs uruchamiają całą kaskadę procesów destrukcyjnych, gdy połączą się ze strukturami wiązań komórkowych. Jednym z takich następstw jest 50 razy większa ilość tworzonych wolnych rodników. W ten właśnie sposób cukrzyca, choroba przyspieszonego starzenia, staje się Ŝniwami AGEs. Szczególnie atakowane są arterie, soczewki oka i siatkówka, nerwy peryferyjne i nerki. Zapobieganie glikacji oznacza zatem, Ŝe uszkodzenie np. nerek z następnymi zmianami zapalnymi i degeneracyjnymi, zostaje złagodzone. Szczury z cukrzycą, które nie były leczone inhibitorami glikacji (substancjami tłumiącymi glikację), wykazały dwa razy większe uszkodzenie kłębuszków nerkowych, spowodowanych przez AGEs, w porównaniu z grupą, leczoną tymi inhibitorami. Katarkta (zaćma) – kolejne powikłanie cukrzycy – takŜe jest następstwem procesu glikacji. Inhibitory glikacji, jak karnozyna i pirogronian wapnia (calcium pyruvate), chronią przed tym uszkodzeniem. Dzięki temu suplementacja inhibitorami glikacji umoŜliwia zapobieganie wielu anomaliom, które towarzyszą procesowi starzenia. PoniewaŜ karnozyna zajmuje strukturalnie miejsca, które są atakowane przez glikację, musi być poświęcona, Ŝeby ochronić cel. Karnozyna wspiera takŜe drogi proteolizy, tzn. usuwanie uszkodzonych i niepotrzebnych, często szkodliwych białek.

CARNOSINE STAR

– 11 – © 2012 – STARLIFE PL

Karnozyna, dzięki działaniom antyglikacyjnym, moŜe być poŜyteczna w zapobieganiu i leczeniu powikłań cukrzycowych takich, jak katarakta, neuropatia, arterioskleroza z niewydolnością nerek. MoŜe jednak być poŜyteczna takŜe dla kaŜdego z nas, mimo Ŝe AGEs nie atakują nas tak szybko jak cukrzyków.

7. ZAPOBIEGANIE KARBONYLACJI

Dlaczego starsi ludzie, ale równieŜ zwierzęta, wyglądają inaczej niŜ młodzi? Jest to spowodowane głównie zmianami w białkach organizmu. Białka to substancje, które są najwaŜniejsze dla codziennego funkcjonowania organizmów Ŝywych. Dlatego takŜe ich modyfikacja ma decydujący wpływ na funkcje organizmu i jego wygląd. Mnóstwo prac badawczych ostatniego dziesięciolecia koncentruje się na zbadaniu modyfikacji białek jako najistotniejszej przyczyny starzenia i chorób degeneracyjnych (zwyrodnieniowych). Te modyfikacje (deterioracja, zmiana struktury itp.) białek są następstwem oksydacji (czyli powstają pod wpływem wolnych rodników) i podobnych, powiązanych procesów, jakim jest np. glikacja. Nasze ciało jest zbudowane w przewaŜającej części z białek. PoniewaŜ jednak przeciwutleniający system organizmu i inne procesy ochronne nie mogą w całości chronić białek, te mają tendencję do poddawania się zmianom zwyrodnieniowym w trakcie Ŝycia, dzieje się tak przewaŜnie pod wpływem wolnych rodników, glikacji, ale takŜe procesu zwanego karbonylacją. Innymi słowy, grupy karbonylowe (>C=O) wiąŜą się z molekułą białka (ale takŜe z molekułą fosfolipidu) – efektem jest rozłoŜenie struktury białka w procesie zwanym proteolizą. PoniewaŜ karbonylacja białek poprzedza utratę integralności błony komórkowej, jest związana z procesami toksycznymi prowadzącymi do starzenia komórkowego i śmierci komórek. Większość procesów modyfikacji białek, ich „de facto” denaturacja i proteoliza (rozłoŜenie), są spowodowane przez oksydację (wolne rodniki), karbonylację, powstawanie wiązań krzyŜowych, glikację i tworzenie zaawansowanych końcowych produktów glikacji (AGEs), jak zostało opisane powyŜej. Procesy te występują jednak nie tylko w ogólnych zmianach związanych ze starzeniem, ale są typowe dla zmian, które towarzyszą starzeniu skóry, powstawaniu zaćmy i przy degeneracyjnych procesach dotyczących komórek nerwowych (np. utrata pamięci, demencja itp.). Wiele badań naukowych wskazuje na karnozynę jako na skuteczną substancję, która przeciwdziała wszystkim wymienionym procesom denaturacji białek. Karnozyna reaguje z grupą karbonylową i wytwarza tzw. addukt białko-karbonyl-karnozyna, dzięki temu chroni białko, a nawet odnawia naruszoną strukturę białka. Jak karnozyna to osiąga? Po prostu odnawia normalne sterowanie cyklami komórkowymi. śeby zrozumieć, jak działa karnozyna, moŜna to sobie wyobrazić w sposób następujący: kaŜdy „silnik” potrzebuje regularnej wymiany oleju, poniewaŜ w czasie pracy silnika wskutek zuŜycia (tarcia) powierzchni powstają róŜne, mikroskopijne i większe cząsteczki. Olej zawiera detergenty, które utrzymują te cząstki w stanie rozpuszczonym. Gdy tylko te detergenty się zuŜyją, dochodzi do skupiania się opisanych substancji odpadowych, te potem niszczą gładką powierzchnię wewnętrznych części silnika, silnik traci moc aŜ całkowicie przestaje działać. TakŜe organizm potrzebuje skutecznej metody usuwania pozostałości przemiany materii, głównie pozostałości zniszczonych struktur komórkowych. To białkowe „bagno, namuł” gromadzi się – jeśli nie jest usuwane – w komórce i powoduje, Ŝe funkcjonalne cykle Ŝyciowe tej komórki zostają spowolnione aŜ do zatrzymania. MoŜe to takŜe powodować zakłócenie efektywnego podziału komórek i, co chyba jeszcze waŜniejsze, moŜe spowodować dalszą reprodukcję tej naruszonej, anormalnej komórki. Oznacza to zwiększenie niestabilności chromosomalnej, prowadzącej do zmian degeneracyjnych albo nowotworów złośliwych. Inną moŜliwą konsekwencją jest rozwój

CARNOSINE STAR

– 12 –


senescencji (starzenia) komórek, gdy komórka wskutek takiego „zuŜycia” zatrzyma swój podział. Karbonylacja białek staje się w ten sposób głównym warunkiem zakończenia Ŝycia komórki. Karnozyna z kolei stanowi główny czynnik utrzymywania i zabezpieczania nienaruszonych, zdrowych białek, ich funkcjonalności oraz przemiany w odpowiednim czasie. Karnozyna, dzięki swoim działaniom, jest substancją znacznie przewyŜszającą tradycyjne przeciwutleniacze, np. wit. E lub selen, które nie są tak efektywne, jak wierzyliśmy w przeszłości. Tradycyjne przeciwutleniacze odgrywają rzeczywiście istotną rolę w róŜnych procesach eliminowania wolnych rodników, jednak w Ŝaden sposób nie wpływają na procesy karbonylacji i glikacji. Nie ma Ŝadnych wątpliwości, Ŝe kwestia wpływu przeciwutleniaczy stanowi kluczowy proces reakcji biochemicznych chroniących przed uszkodzeniem struktur biologicznych przez wolne rodniki. Jednak oczekiwanie, Ŝe te tradycyjne przeciwutleniacze będą chronić przed niszczącymi procesami glikacji i karbonylacji jest tym samym, co wyobraŜenie sobie, Ŝe moŜna zbudować dom tylko ze śrubokrętem – wprawdzie podstawowym narzędziem, ale absolutnie niemogącym zastąpić innych niezbędnych narzędzi. Karnozyna jest całkowicie naturalnym, wielostronnym, wieloczynnościowym i uniwersalnym narzędziem ochrony białek, które w drodze ewolucji zostało rozwinięte do kierowania wieloma czynnikami współdziałającymi w procesach degradacji białek. Chemiczne reakcje uboczne, które naruszają strukturę biologiczną i funkcje w trakcie starzenia, są konsekwencją toksycznych wpływów wielu istotnych i podstawowych elementów składu chemicznego organizmu – tlenu, cukrów, tłuszczów i podstawowych metali. Bez tych biochemicznych elementów organizm nie moŜe egzystować, współczesna wiedza o odŜywianiu dostarcza nam jednak w ostatnim okresie informacje, które pomagają lepiej zrozumieć działania uboczne i dzięki temu lepiej je kontrolować. Ale białka nie są jedynymi substancjami, które są denaturowane w procesie karbonylacji – takŜe fosfolipidy są karbonylowane. Karbonylacja fosfolipidów powoduje uszkodzenia przewaŜnie w centralnym i obwodowym układzie nerwowym, co prowadzi do zaburzeń pamięci i postrzegania. Karnozyna w tym wypadku potrafi w taki sam sposób (jak w stosunku do białek) chronić fosfolipidy przed karbonylacją, ewent. takŜe je regenerować, nie jest zatem przypadkiem, Ŝe ten „cudowny” dipeptyd jest niewiarygodnie waŜnym neuroprotektorem (chroni komórki nerwowe), zob. dalej. W sporcie i budowaniu masy mięśniowej (bodybuilding) karnozyna bierze udział w procesach detoksykacyjnych, dotyczących usuwania szkodliwych reaktywnych aldehydów, które powstają w wyniku peroksydacji lipidów w mięśniach szkieletowych przy fizycznym wysiłku wytrzymałościowym (u sportowców). Karnozyna chroni w ten sposób mięśnie przed uszkodzeniem, zwiększa siłę i wytrzymałość mięśni oraz znacząco przyspiesza procesy odnowy po ekstremalnych ćwiczeniach, zob. kolejne rozdziały.

8. KORZYSTNY EFEKT ODMŁADZAJĄCY (PRZECIWDZIAŁANIE STARZENIU)

Karnozyna ma wiele wyraźnie „odmładzających”, dobroczynnych działań – jest to wręcz godne podziwu, w jaki sposób tak mała molekuła dipeptydu moŜe mieć tak zdumiewający efekt w zakresie odmładzania organizmu. Karnozyna ma wyjątkową zdolność odmładzania starych i starzejących się komórek i przemieniania ich na komórki w pełni funkcjonalne, zdrowe. Długo przypuszczano, Ŝe stare komórki nie mogą być odmłodzone, dopóki nie zostały poznane wyniki badań nad działaniami karnozyny. Współczesna wiedza wskazuje, Ŝe karnozyna przedłuŜa okres między poszczególnymi podziałami komórki i jednocześnie zwiększa liczbę podziałów. Oznacza to, Ŝe wyraźnie przedłuŜa okres Ŝycia kaŜdej komórki i to wprost proporcjonalnie: im więcej karnozyny, tym dłuŜsze przerwy między podziałami i tym większa liczba podziałów.

CARNOSINE STAR

– 13 – © 2012 – STARLIFE PL

Karnozyna przedłuŜa średni okres Ŝycia fibroblastów w kulturach, niszczy ich transformowane (zmutowane) formy, chroni przed aldehydami i przed powstawaniem fragmentów białka ß-amyloidu (charakterystycznego dla choroby Alzheimera) oraz zapobiega powstawaniu α-synukleiny, związanej z chorobą Parkinsona. Tłumi takŜe, przynajmniej in vitro (w probówce), glikację białek i tworzenie niebezpiecznych wiązań krzyŜowych DNA/białko. Współczesne badania dowodzą, Ŝe pacjenci stosujący karnozynę całkowicie obiektywnie wyglądają po określonym czasie (około pół roku do jednego roku) młodziej niŜ wyglądali przed stosowaniem. Wspiera to wyniki badań laboratoryjnych i prac eksperymentalnych, potwierdzające, Ŝe karnozyna potrafi odmładzać starsze komórki w kulturach, a takŜe wyniki badań, przeprowadzonych na zwierzętach doświadczalnych, gdzie karnozyna zwalczała widoczne oznaki starzenia. W tych badaniach karnozyna znacząco oddalała rozwój zmian wrzodowych na skórze, uszkodzeń skóry wokół oczu, lordozy i kifozy kręgosłupa, czyli typowych objawów starzenia. Dodatkowo, myszy suplementowane karnozyną nie tylko „wyglądały” młodziej niŜ myszy z grupy kontrolnej (tzn. bez karnozyny), ale uzyskiwały takŜe przedłuŜenie swojego Ŝycia przeciętnie o 20%. Jako ciekawostkę moŜna podać plotkę, Ŝe jakoby takŜe Borys Jelcyn (rosyjski eksprezydent) zaŜywał przez pewien okres „rosyjską superwitaminę”, tzn. karnozynę, dzięki czemu wyglądał o dziesięć lat młodziej. 9. KARNOZYNA ODMŁADZA SKÓRĘ Normalnie komórki starzeją się takŜe pod względem ich zdolności replikacji, to znaczy pod względem moŜliwości powtórzenia ich podziałów. Przy kaŜdym dzieleniu dochodzi do skracania telomerów DNA (telomer = krańcowy kompleks DNA z białkiem, które chroni końce chromosomów). To skracanie DNA po kaŜdym dzieleniu powoduje w określonym momencie powstanie tzw. sygnału zniszczenia DNA (DNA-damage signal), który potem aktywuje p53. Niektóre chemoterapeutyki indukują taki proces szybkiego starzenia komórek zaatakowanych przez nowotwory złośliwe, ale takŜe zdrowych komórek. Karnozyna, odwrotnie, bardzo skutecznie wpływa na odwracanie oznak starzenia w komórkach skóry (fibroblastach) znajdujących się juŜ w procesie starzenia i na odnowienie ich funkcjonalności wraz z przedłuŜeniem ich Ŝywotności. Funkcje te są typowe dla działań karnozyny, polegających na zapobieganiu powstawaniu wszystkich form szkodliwych zmian w molekułach białkowych i fosfolipidowych, ale takŜe, w bardzo znaczącym stopniu, na zdolności karnozyny, Ŝeby ograniczyć skracania telomerów DNA, tzn. zapobiec uszkodzeniu DNA. Ograniczona liczba podziałów komórkowych jest nazywana tzw. limitem Hayflicka. Jest to maksymalna liczba podziałów komórki, zanim dojdzie do jej zniszczenia. Limit Hayflicka dotyczy zatem śmiertelności komórek. Większość komórek regeneruje się, dzieląc się na dwie tzw. komórki córki. JuŜ na początku 1961 roku dr Leonard Hayflick udowodnił, Ŝe komórki mogą osiągnąć tylko określoną granicę pod względem liczby swoich podziałów, a potem tracą zdolność dzielenia. W swoich bardzo znanych eksperymentach demonstrował, Ŝe w kulturach ludzkich fibroblastów (komórki tkanki łącznej skóry) są one zdolne do dzielenia się maksymalnie 60-80x, przy czym fibroblasty osób młodych były zdolne dzielić się 30-40x, podczas gdy fibroblasty starszych tylko 10-20x. Jeśli komórki osiągną ten „limit Hayflicka”, następuje ich zmierzch zwany senescencją komórkową, tzn. starzeniem. Komórki w stanie senescencji są wprawdzie wciąŜ Ŝywe, nie dzielą się jednak dalej i są uszkodzone zarówno pod względem struktury, jak i zdolności do funkcjonowania. Ludzkie fibroblasty bardzo dobrze nadają się do przeprowadzenia kultywacji i badań eksperymentalnych w laboratoriach. Kultury fibroblastów w senescencji nie mogą być bowiem pomylone z młodymi,

CARNOSINE STAR

– 14 –


które odznaczają się tym, Ŝe są całkiem zuniformizowane (jednolite) i tworzą grupy równoległych włókien. Fibroblasty w senescencji, odwrotnie, są charakteru ziarnistego, róŜnej wielkości, nie tworzą grup, a ich włókna są chaotyczne i róŜnej długości – utraciły zdolność organizowania regularnych form. Te istotne cechy starych komórek są rozumiane jako fenotyp senescencji (młode komórki stanowią z kolei fenotyp juwenilny). Godną uwagi serię doświadczeń przeprowadzili naukowcy pod kierunkiem dr. McFarlanda, którzy udowodnili, Ŝe karnozyna odmładza komórki, zbliŜające się do senescencji. Najbardziej poruszającym faktem wynikającym z ich doświadczeń jest to, Ŝe dowiedli zdolności karnozyny do odwracania oznak starzenia. Gdy mianowicie starzejące się komórki zostały umieszczone w kulturze wzbogaconej przez karnozynę, wykazały nie tylko zmianę fenotypu senescencji na juwenilny, ale takŜe zwiększoną zdolność dzielenia. Od nowa wykazywały zdolność organizowania się, stały się zuniformizowane i tworzyły zorganizowane grupy włókien. Kiedy jednak zostały z powrotem przeniesione do kultury bez karnozyny, oznaki senescencji ponownie szybko się pojawiły. Te same komórki zostały jeszcze raz przeniesione do kultury z karnozyną, gdzie znowu wykazały typ juwenilny. Było to powtarzane z tymi samymi komórkami wiele razy i zawsze w środowisku z karnozyną komórki te zmieniały fenotyp na juwenilny, a w kulturze bez karnozyny na fenotyp senescencji. Ponadto, karnozyna w znaczącym stopniu przedłuŜała Ŝywotność starych komórek. Eksperymenty te zostały później potwierdzone takŜe przez brytyjskich naukowców pod kierunkiem Alana Hipkisa, głównie jeśli chodzi o zdolność przedłuŜania Ŝywotności ludzkich fibroblastów. Karnozyna oddala procesy starzenia w kulturach ludzkich fibroblastów i ma zdolność zmiany fenotypu senescencji na fenotyp juwenilny. ChociaŜ przeciwutleniacze mają pozytywne właściwości, jeśli chodzi o usuwanie wolnych rodników, nie mogą dowieść swojego przeciwdziałania procesom starzenia jak karnozyna. Są to właściwości karnozyny - atrybuty w procesach senescencji. Trzeba tu przede wszystkim wspomnieć, Ŝe karnozyna moŜe reagować z grupami karbonylowymi białek, przy jednoczesnym powstawaniu „karnozylowanych” polipeptydów (adduktów), które osłabiają procesy starzenia i ograniczają powstawanie, typowych dla tych procesów, uszkodzeń białek. Rewitalizujące działanie karnozyny na fibroblasty wyjaśnia takŜe, dlaczego znacząco poprawia się gojenie ran po zabiegach chirurgicznych. Co właściwie powoduje powstanie zmarszczek na skórze? Starzejące się (w procesie senescencji) komórki skóry, keratynocyty i fibroblasty, dzięki zmianom molekuł białkowych zaczynają „zachowywać się” nienormalnie i akumulują się z wiekiem w ludzkiej skórze. Produkują więcej enzymów metaloproteinazy, które niszczą białka w otaczającej je macierzy zewnątrzkomórkowej (matriks, gdzie są ulokowane komórki, węzły limfatyczne i naczynia krwionośne oraz inne struktury skóry). Produkują takŜe tzw. molekuły adhezyjne, które powodują pogrubienie ścian arterii i ich stwardnienie (arteriosklerozę). Starzejące się komórki produkują ponadto więcej innych enzymów degradujących i cytokin prozapalnych, działających w oddalonych obszarach organizmu (transport krwi). W ten sposób relatywnie mała ilość starzejących się komórek moŜe spowodować rozległe zmiany funkcji i integralności skóry. Komórki w senescencji akumulują się takŜe wraz z wiekiem we wszystkich narządach i tkankach, gdzie opierają się tzw. apoptozie (zaprogramowanej śmierci komórki) i powodują degeneracyjne procesy związane ze starzeniem. Dodatkowo: naruszając mikroskopijne środowiska Ŝyciowe, komórki w senescencji mogą być jedną z przyczyn zwiększonego występowania chorób nowotworowych u starszych osób.

CARNOSINE STAR

– 15 – © 2012 – STARLIFE PL

10. STARZENIE SIĘ MIĘŚNI, SCHORZENIA MIĘŚNI W wieku od 20 do 70 lat masa mięśniowa organizmu zmniejsza się o 20%, tak samo zmniejsza się siła mięśni i wytrzymałość, czyli całkowite zmniejszenie sprawności mięśni przekracza 20% i zbliŜa się do 40%. StęŜenie karnozyny i jej efekt przeciwutleniający spadają w tym okresie w przybliŜeniu do połowy pierwotnych wartości. Ten spadek zawartości karnozyny w mięśniach jest z największym prawdopodobieństwem takŜe przyczyną spowodowanego przez wiek spadku masy, siły i wytrzymałości mięśni. Aktywne, silne tzw. szybkie włókna mięśniowe zawierają duŜą ilość karnozyny, podczas gdy słabe i atroficzne zawierają znacznie mniej karnozyny. Rosyjski naukowiec Severin udowodnił juŜ w latach pięćdziesiątych, Ŝe dodanie karnozyny do płynu, gdzie były inkubowane izolowane wyczerpane mięśnie, spowodowało prawie natychmiastową odnowę pełnej energii mięśniowej. Australijski zespół dr. Mac Farlana udowodnił współcześnie, Ŝe dodanie karnozyny zwiększa siłę i wytrzymałość zmęczonych mięśni. Ciekawe, Ŝe suplementacja karnozyną jest wprost proporcjonalna do efektu działania na mięśnie: im więcej doda się karnozyny, tym jej zawartość w mięśniach jest wyŜsza i tym większa jest siła i wytrzymałość mięśni. Rola karnozyny została takŜe zbadana naukowo przy róŜnych chorobach nerwowo-mięśniowych. Zgodnie z wynikami tych badań, przy tych chorobach zaleca się suplementację. Oczywiście nie oczekuje się wyleczenia tych bardzo powaŜnych chorób, ale moŜna zmniejszyć stres tlenowy, zawsze towarzyszący tego rodzaju schorzeniom, zwiększyć kontrakcję mięśni i dodać im siły i wytrzymałości. Mięśnie pacjentów z dystrofią mięśniową Duchena zawierają tylko połowę karnozyny w porównaniu z mięśniami zdrowych osób, czyli ewentualna suplementacja karnozyną wprost sama się narzuca. Karnozyna ma waŜne zadanie przy następujących chorobach neuromuskularnych:

- ALS (stwardnienie zanikowe boczne) - dystrofia mięśniowa Duchena - dystrofia mięśni FSH (twarzowo-łopatkowo-ramieniowa) - Myasthenia gravis (miastenia rzekomoporaźna) - Polymyositis (zapalenie wielomięśniowe) - Choroby mięśni wywołane lekami (np. statyny, leki na obniŜenie cholesterolu) - Miopatia mitochondrialna (późne formy)

11. KARNOZYNA W SPORCIE Rosyjski naukowiec E.S. Severin udowodnił juŜ 1953 roku, Ŝe karnozyna znacząco przyczynia się do fizyko-chemicznego wyrównania kwasowości (buforowania) w mięśniach szkieletowych, utrzymując równowagę kwasowo-zasadową w trakcie wysoce intensywnej pracy mięśni, gdy dochodzi do wystąpienia nadmiaru protonów H+ produkowanych w związku z gromadzeniem kwasu mlekowego – w ten sposób wyraźnie spada kwasowość w mięśniach, która powoduje zmęczenie, zmniejszenie siły i wytrzymałości wraz ze spowolnieniem regeneracji. Karnozyna stanowi 30% całkowitej buforującej pojemności organizmu. Współczesne badania potwierdziły, Ŝe podwyŜszone stęŜenie karnozyny prowadzi do zwiększonej pojemności buforującej w stosunku do H+, tzn. Ŝe karnozyna reguluje (buforuje) kwasowość wewnątrzkomórkową (pH). WaŜne jest, Ŝe karnozyna zachowyje tę właściwość, nawet gdy jest podawana przed ćwiczeniami.

CARNOSINE STAR

– 16 –


Jest powszechnie wiadomo, Ŝe akumulacja kwasu mlekowego w pracującym mięśniu powoduje obniŜenie pH, tj. zwiększenie kwasowości, czego konsekwencją jest zmęczenie mięśni aŜ do ich wyczerpania. TakŜe spadek stęŜenia karnozyny wraz z wiekiem prowadzi do zmniejszenia siły i wytrzymałości mięśni. Suplementacja karnozyną prowadzi zatem do zwiększenia jej stęŜenia i dzięki temu do zwiększenie siły, odporności, wytrzymałości i przyspieszenia regeneracji. Karnozyna wspomaga takŜe funkcjonowanie tzw. pompy wapniowej w retikulum endoplazmatycznym komórek mięśniowych i utrzymuje otwarte kanały wapniowe. Przy niedoborze karnozyny pompa przestaje działać, kanały wapniowe zamykają się w następstwie wzrostu kwasowości, zwiększenia peroksydacji lipidów i akumulacji dialdehydu malonowego (MDA). Karnozyna zapobiega rozwojowi tych szkodliwych reakcji i stanowi idealny, fizjologiczny suplement w sporcie. Karnozyna nie jest uznawana za substancję dopingującą. W sporcie i bodybuilding karnozyna uczestniczy takŜe w detoksykacji reaktywnych aldehydów, powstających poprzez utlenianie lipidów w czasie pracy mięśni. W ten sposób karnozyna chroni mięśnie przed uszkodzeniem, zwiększa ich siłę, wytrzymałość, odporność i przyspiesza procesy regeneracji – właściwości te są potwierdzone i udokumentowane. Badania dowodzą, Ŝe minimalna ilość karnozyny potrzebna do zatrzymania peroksydacji lipidów wynosi 2,5 mM, a do zwalczenia karbonylacji - 1.0 mM. StęŜenie to jest osiągane przy suplementacji karnozyną przez kilka miesięcy (w jednym badaniu dopiero po 13 miesiącach). Przy podawaniu poŜywienia, zawierającego 1,8% karnozyny, juŜ po 8 tygodniach jej stęŜenie w mięśniach wzrasta aŜ pięciokrotnie. Karnozyna stanowi w ten sposób idealny suplement dla atletów. 12. ZABURZENIA POTENCJI Produkcja tlenku azotu (NO) w penisie jest warunkiem rozpoczęcia i utrzymania erekcji. Karnozyna jest naturalnym substratem (substancją wyjściową, podstawową) dla NO, innymi słowy organizm wytwarza NO z karnozyny. W tym wypadku suplementacja karnozyną automatycznie poprawia potencję Zaburzenie erekcji (zaburzenie wzwodu penisa = dysfunkcja erekcji = zaburzenie potencji) jest stałą albo tymczasową niezdolnością osiągnięcia lub utrzymania przez dostatecznie długi okres wzwodu członka (erekcji), co jest niezbędne do kontaktu seksualnego. Dysfunkcja erekcji (ED) jest jednym z najczęstszych zaburzeń funkcji seksualnych u męŜczyzn w ogóle. Wcześniej to zaburzenie było nazywane impotencją, dziś jednak dajemy pierwszeństwo terminowi dysfunkcja erekcji, który lepiej ujmuje istotę problemu. Do osiągnięcia erekcji potrzebne jest doskonałe współdziałanie psychiki, hormonów, odruchów nerwowych i mięśni gładkich, a jakiekolwiek naruszenie tej równowagi prowadzi do zaburzeń. Liczba męŜczyzn dotkniętych dysfunkcją erekcji wzrasta wraz z upływem wieku. Według najbardziej znanych badań epidemiologicznych (Massachusetts Male Aging Study), które przeprowadzono w USA, jedną z form dysfunkcji erekcji jest dotkniętych 52% męŜczyzn w wieku 40-70 lat. Podaje się, Ŝe na świecie dysfunkcja erekcji dotyczy ponad 100 milionów męŜczyzn. W Republice Czeskiej chodzi o 500 – 800.000 męŜczyzn i corocznie przybywa ich około 40.000. Według reprezentatywnego badania agencji STEM/MARK przeprowadzonego na grupie 3.500 męŜczyzn w Republice Czeskiej, do jednej z form zaburzenia erekcji przyznaje się co drugi męŜczyzna w wieku 35 – 65 lat.

CARNOSINE STAR

– 17 – © 2012 – STARLIFE PL

Jak to zatem naprawdę jest z przyczynami dysfunkcji erekcji? O tzw. przyczynach psychogennych moŜemy mówić w 20% przypadków. W 80% przypadków przyczyną dysfunkcji erekcji jest jednak tzw. zaburzenie organiczne, to znaczy konkretna choroba, która upośledza któryś składnik niezbędny do powstania erekcji (naczynia, nerwy). Najczęstsze przyczyny stanowią np. cukrzyca (diabetes), ischemiczna (niedokrwienna) choroba serca, wysokie ciśnienie krwi, arterioskleroza, wiele chorób nerwowych i psychicznych, stany po operacjach prostaty czy odbytu albo po urazach kręgosłupa, zaburzenia hormonalne, ale takŜe nadmierne palenie, alkohol czy zaŜywanie niektórych leków i narkotyków. Dzięki wyraźnemu postępowi medycyny w ostatnich latach nie tylko jest moŜliwe odkrycie tych przyczyn, ale takŜe znalezienie odpowiedniego sposobu leczenia dla prawie kaŜdego pacjenta, przy czym jedną ze skutecznych form jest stosowanie karnozyny. 13. KATARAKTA (ZAĆMA)

Karnozyna nie tylko hamuje tworzenie AGEs – jednego z głównych procesów przyczynowych prowadzących do katarakty – ale takŜe chroni prawidłowe białka przed toksycznymi działaniami AGEs, które się juŜ rozwinęły. Wiadomości te są stosunkowo nowe, pochodzą z roku 2000, kiedy to zostały opublikowane prace z King’s College, University of London (C.Brownson, A.R. Hipkis i inni) o działaniach karnozyny. Eksperymenty polegały na tym, Ŝe: została wytworzona glikowana owalbumina (białko jajka kurzego, które zostało pozbawione wartości poprzez glikację wskutek działania znanej substancji, powodującej glikację białek, czyli metyloglioksalu) Pozbawiona w ten sposób wartości owalbumina została zmieszana z a-krystaliną, białkiem soczewki oka i spowodowała tworzenie wiązań krzyŜowych (cross-linkings) w krystalinie, a tym samym jej nieprzejrzystość. Karnozyna nie tylko zapobiegała utracie wartości przez krystalinę, ale nawet odnowiła jej strukturę i w ten sposób takŜe przejrzystość. Dalsze badania potwierdziły równieŜ pozytywne działania karnozyny w zakresie polepszenia juŜ rozwiniętej glaukomii (jaskry) i w jej zapobieganiu. To stwierdzenie jest bardzo waŜne takŜe dla pacjentów cierpiących na chorobę Alzheimera i Parkinsona, które wiąŜą się z częstszym występowaniem glaukomii. Zostało udowodnione całkowicie bezpieczne działanie kropli do oczu z karnozyną w zakresie odsuwania procesu starzenia oka i widzenia, prawie 100 % skuteczność została udowodniona w przypadkach początkowej katarakty starczej i w 80% przypadków rozwiniętej katarakty starczej. Krople te przenikają zarówno szkliste, jak i tłuszczowe ciało oka, gdzie karnozyna działa prewencyjnie i naprawczo na wywoływane przez światło uszkodzenia DNA. W niektórych krajach krople na bazie karnozyny są stosowanie w pełni legalnie jako lek na wiele chorób oka. 14. CUKRZYCA I JEJ POWIKŁANIA

Diabetycy wydalają w moczu podwyŜszoną ilość cukru i innych substancji, jak białka, aminokwasy (arginina, karnozyna, tauryna itp.), a takŜe magnez (magnesium) – oczywiście w ten sposób zuboŜają organizm o te potrzebne substancje. Przy cukrzycy dochodzi do intensyfikacji procesów glikacji równocześnie ze stale zwiększającym się deficytem karnozyny, co jest jedną z przyczyn (jednak nie jedyną), dlaczego arterie cukrzyków łatwiej ulegają procesowi pogrubienia ich ścian i tym samym rozwojowi arteriosklerozy, której wystąpienie jest u cukrzyków trzy razy częstsze (łącznie z zawałem mięśnia sercowego i zaburzeń mózgowo-naczyniowych) niŜ u osób zdrowych.

CARNOSINE STAR

– 18 –


Karnozyna jest substancją, która poprzez receptory H3 autonomicznego (wegetatywnego) układu nerwowego kontroluje poziomy cukru we krwi. Testy na zwierzętach dowiodły, Ŝe cięŜarne szczury z niedoborem karnozyny są duŜo bardziej zagroŜone urodzeniem potomków z cukrzycą. Jest to wyjaśniane działaniem karnozyny, która polepsza tolerancję glukozy u płodu. W ten sposób karnozyna moŜe być dobroczynnym suplementem dla matek z cukrzycą, poniewaŜ zmniejsza ryzyko zachorowania ich dzieci na cukrzycę. Karnozyna jest odpowiednia dla wszystkich typów cukrzycy ze względu na to, Ŝe zmniejsza ryzyko rozwoju powikłań cukrzycowych, tzn. chorób serca, naczyniowego udaru mózgu, arteriosklerozy (miaŜdŜycy), uszkodzenia nerek i powikłań ocznych.

15. CHOROBY SERCOWO-NACZYNIOWE Zdrowy mięsień sercowy (miokard) zawiera całkiem naturalnie określoną ilość karnozyny. Suplementacja karnozyną zwiększa jednak znacznie (aŜ o 30 %) siłę i wytrzymałość mięśnia sercowego. Utrata kontrakcji (kurczliwości) komórek mięśnia sercowego jest powszechną przyczyną śmiertelności przy schorzeniach związanych z chorobą niedokrwienną serca. Na podstawie współczesnych badań farmakologicznych, karnozyna poprawia kontrakcję miokardu i w stanach ischemicznych (niedostatku tlenu) tak samo dobrze jak verapamil (lek-bloker kanałów wapniowych), często przepisywany jako lek na choroby serca. W ten sposób karnozyna otwiera nowe horyzonty w leczeniu niewydolności serca.

Korzystne działania karnozyny przy chorobach sercowo-naczyniowych moŜna na podstawie przeprowadzonych badań streścić w sposób następujący:

- zwiększenie siły skurczu mięśnia sercowego - obniŜenie podwyŜszonego ciśnienia krwi - ochrona przeciwko niedostatkowi tlenu (hipoksja, ischemia) w tkankach przy

ischemicznej (niedokrwiennej) chorobie serca - prewencja utleniania cholesterolu LDL, a w ten sposób zapobieganie rozwojowi

arteriosklerozy

Karnozyna moŜe zatem być szeroko stosowana do leczenia wszystkich form osłabionego działania serca jako pompy (reduced heart pumping efficiency). Dodatkowo, karnozyna obniŜa poziom leptyny, enzymu regulującego masę ciała. Tego hormonu we krwi osób otyłych jest kilka razy więcej, podnosi on takŜe ciśnienie krwi.

Ciekawe doświadczenia zostały przeprowadzone w celu wykazania działania karnozyny na szczury z zaprogramowaną hipoksją (niedostatkiem tlenu). Zostały one wystawione na działanie środowiska z niedostatkiem tlenu, w którym były niezdolne do poruszania się. Gdy do tego środowiska zaczęto dodawać tlen osobniki zaczęły się oŜywiać. Szczury leczone karnozyną mogły wstać juŜ po 4,3 minuty, nieleczone dopiero po 6,3 minuty, co pokazało zasadniczą róŜnicę.

Kolejne badania zostały przeprowadzone na zwierzętach ze sztucznie wywołanym udarem mózgu (poprzez zamknięcie jednej z tętnic mózgowych). Karnozyna wykazała tu znaczące działanie neuroprotekcyjne (ochrona komórek nerwowych przed uszkodzeniem) w mózgach dotkniętych ischemią, niedokrwionych (mózg niedostatecznie zaopatrywany w tlen). Szczury suplementowane karnozyną wykazywały bliŜszy normie EKG, akumulowały mniej kwasu mlekowego (ogólny wskaźnik uszkodzenia) i wykazywały lepsze parametry ukrwienia mózgu.

CARNOSINE STAR

– 19 – © 2012 – STARLIFE PL

Podsumowując, moŜna stwierdzić, Ŝe karnozyna jest wyjątkowym suplementem diety w zapobieganiu i leczeniu prawie wszystkich zaburzeń sercowo-naczyniowych.

16. ZABURZENIA NEUROLOGICZNE I PSYCHIATRYCZNE –

KARNOZYNA JAKO OCHRONA NERWÓW

- Choroba Alzheimera i łagodne zaburzenia poznawcze (mild cognitive impairment)

- Choroba Parkinsona - Epilepsja i schizofrenia - Choroba autystyczna - Zaburzenia naczyniowo-mózgowe, incydenty naczyniowo-mózgowe (udary)

Karnozyna jest wszechstronnym neuroprotektorem (substancją chroniącą komórki nerwowe). Ewolucja zapewniła nam, Ŝe zdrowe i młode komórki nerwowe mózgu zawierają dostateczną ilość karnozyny do ochrony tych bardzo cennych komórek przed uszkodzeniem i zmianami degeneracyjnymi. Właściwości ochronne dotyczą głównie działań przeciwutleniających oraz zapobiegania glikacji i karbonylacji, jak zostało opisane powyŜej. Ponadto, karnozyna chroni proteazomy, który spełnia centralne zadanie przy usuwaniu szkodliwych karbonylowanych białek. Karnozyna po prostu zatrzymuje proces deformacji białek i „brukuje” drogę do zapobiegania i spowolnienia przebiegu choroby Alzheimera oraz innych typów demencji i łagodnych zaburzeń poznawczych (mild cognitive impairment). Przy przewlekłych chorobach mózgu, chorobie Alzheimera i Parkinsona, epilepsji, zaburzeniach depresyjnych, schizofrenii – przewaŜa stres tlenowy i opisane juŜ wyŜej jednoczesne szkodliwe procesy degeneracyjne, których ilość i zakres przy tych chorobach są niebezpiecznie duŜe. Glikacja denaturuje białka i fosfolipidy z następującą po tym produkcją AGEs, które z kolei są „paliwem” dla oksydacji lipidów błon komórkowych. Stres tlenowy zwiększa aktywność enzymu fosfolipazy A2 (PLA2), który rozbija kwasy tłuszczowe błon komórkowych, co powoduje naruszenie integralności błony i tym samym powaŜne zaburzenie funkcji komórki aŜ do jej zaniku. Te wszystkie szkodliwe reakcje zaburzają jednocześnie funkcje tzw. neurotransmiterów (nośników sygnałów nerwowych, neuroprzekaźników). Karnozyna zmniejsza nie tylko stres tlenowy, ale redukuje teŜ szkodliwość innych następujących albo przebiegających jednocześnie procesów (glikacja, karbonylacja, AGEs). Karnozyna działa takŜe bezpośrednio jako neurotransmiter, substancja przeciwskurczowa (przeciwko konwulsjom) i substancja chelatująca (wiązanie szkodliwych metali cięŜkich). Dzięki temu staje się uniwersalną substancją, chroniąca przed syndromami i zaburzeniami neurologicznymi i psychiatrycznymi. Choroba Alzheimera i łagodne zaburzenia poznawcze (mild cognitive impairment). Choroba Alzheimera jest degeneracyjną chorobą mózgu, która powoduje progresywne zaburzenie pamięci i zdolności poznawczych. Choroba powoli i nieubłaganie atakuje komórki nerwowe we wszystkich częściach kory mózgowej oraz ich okoliczne struktury, powodując w konsekwencji niezdolność chorego do panowania nad emocjami, rozróŜniania pomyłek, błędów i wzorów, koordynowania ruchów i zapamiętywania. W końcowych fazach choroby chory całkowicie traci pamięć i wszelkie funkcje mentalne. Nie są znane przypadki wyleczenia, a stosowane dotychczas leki są nieskuteczne. Biorąc pod uwagę progresywną destrukcję komórek nerwowych, moŜna wykryć szerokie spektrum dalszych odchyleń od normy u pacjentów zmarłych na chorobę Alzheimera, łącznie z zewnątrzkomórkowym (extracellulare) depozytem białka o nazwie amyloid i mikroskopijnymi

CARNOSINE STAR

– 20 –


wiązkami włókien wewnątrz komórek nerwowych (intracellulare). Prace eksperymentalne dowiodły, Ŝe karnozyna potrafi redukować albo zupełnie zapobiegać uszkodzeniom komórek, których przyczyną jest toksyczny wpływ amyloidu, białka typowego dla choroby Alzheimera. Beta-amyloid reaguje mianowicie z określonymi receptorami RAGE (produktów glikacji) i w ten sposób wywołuje uszkodzenia nerwów i tętnic mózgu. Karnozyna blokuje i inaktywuje beta-amyloid, dzięki czemu chroni tkanki nerwowe przed rozwojem demencji. Ponadto karnozyna chroni komórki mózgowe dzięki swojemu działaniu neutralizującemu na wysoce toksyczną substancję – alfa-, beta-nienasycony aldehyd akroleinę – która powstaje w trakcie peroksydacji wielonienasyconych lipidów (PUFA). Substancja ta prawdopodobnie działa jako „toksyczny drugi poseł - toxicological second messenger“ w trakcie utleniającego (tj. poprzez wolne rodniki) niszczenia błon komórkowych. Współczesne badania wykazały, Ŝe toksyczny nienasycony krotonaldehyd (CA) uczestniczy takŜe w kolejnym procesie niszczącym białka i fosfolipidy (głównie błon komórkowych) – karbonylacji, odbywającej się równieŜ pod wpływem peroksydacji lipidów. PoniewaŜ karnozyna walczy ze wszystkimi aldehydami, pojawia się tu moŜliwość wyjaśnienia jej działania jako waŜnego czynnika prewencyjnego w chorobie Alzheimera i innych chorobach związanych ze stresem tlenowym. Karnozyna działa zapobiegawczo równieŜ na inne mechanizmy towarzyszące chorobie Alzheimera. Niektóre badania dowiodły występowania przy tej chorobie podwyŜszonego stęŜenia jonów cynku i miedzi w mózgu chorych. Jony te prawdopodobnie zmieniają skład chemiczny normalnego beta-amyloidu i są przyczyną jego toksyczności. Aby doszło do związania jonów cynku i/lub miedzi z beta-amyloidem wymagane jest umiarkowanie kwaśne środowisko. Warunki te (kwaśne środowisko i podwyŜszona ilość jonów cynku i miedzi) występują powszechnie jako element reakcji zapalnej na uszkodzenie miejscowe. Karnozyna jako wyjątkowy „chelator” cynku i miedzi (i innych metali) potrafi te metale usuwać z organizmu (jak opisano powyŜej). MoŜe to oznaczać kolejną waŜną funkcję karnozyny w prewencji i spowolnieniu choroby Alzheimera oraz innych degeneracyjnych schorzeń mózgu. Łagodne zaburzenia poznawcze – mild cognitive impairment MCI. Schorzenie to jest obecnie opisywane jako etap przejściowy między zdrowym starzeniem się funkcji poznawczych a demencją. Badania, zajmujące się problematyką MCI, zakładają istotną mnogość przyczyn tego zaburzenia wraz ze stwierdzeniem, Ŝe niektóre procesy przyczynowe są lekcewaŜone, jak np. choroby mózgowo-naczyniowe (cerebrovascular). Przy takiej mnogości trudno jest jednak określić prewalencję i prognostykę, a takŜe ocenić, czy ewentualne leczenie jest poŜyteczne i korzystne. Tu ofiaruje się karnozyna ze swoim silnym neuro-protekcyjnym działaniem jako idealny suplement dla osób z podejrzeniem rozwijającego się MCI lub w jego początkowym stadium.

CHOROBA PARKINSONA

Ostateczną przyczyną, na poziomie atomowym, są toksyczne wolne rodniki i ich toksyczne metabolity, niszczące pewne komórki mózgowe. H2O2 (nadtlenek wodoru) i TCA (octan tetradekanoiloforbolu/tetracanoylphorbolacetate) są właśnie takimi rodnikami, potrafiącymi przedwcześnie niszczyć komórki mózgowe. Karnozyna moŜe zapobiec powstaniu tych rodników i w ten sposób chronić komórki mózgowe przed ich uszkodzeniem. Dalej, tzw. ciała Lewy-ego w mózgu chorych na chorobę Parkinsona akumulują substancję zwaną alfa-synukleiną, która przyspiesza proces chorobowy. Alfa-synukleina powstaje w stanie stresu tlenowego – a karnozyna potrafi redukować zarówno stres oksydacyjny, jak i akumulację alfa-synukleiny. Dlatego karnozyna jest zalecana jako leczenie uzupełniające choroby Parkinsona. EPILEPSJA I SCHIZOFRENIA

Te choroby przewlekłe takŜe naleŜą do grupy chorób, w których w uszkadzaniu komórek mózgowych uczestniczą stres tlenowy i karbonylacja. PoniewaŜ karnozyna efektywnie

CARNOSINE STAR

– 21 – © 2012 – STARLIFE PL

osłabia te obie formy reakcji, staje się takŜe odpowiednim suplementem Ŝywieniowym w leczeniu tych pacjentów. Karnozyna ma znaczące działanie przeciwskurczowe (przeciwdziała powstawaniu skurczów), czego dowodzą ostatnie badania. INCYDENTY NACZYNIOWO-MÓZGOWE

Testy laboratoryjne wykazały, Ŝe suplementacja karnozyną chroni komórki mózgowe przed uszkodzeniem z powodu niedostatku tlenu (ischemii, niedokrwienności), który występuje przy albo po nagłym zamknięciu którejś z tętnic mózgowych (udar mózgu, ictus). Jedno z badań przeprowadzonych na szczurach wykazało 67% śmiertelność (umieralność) w wyniku ataku ischemicznego. W grupie leczonej wcześniej karnozyną (tzn. suplementacja karnozyną została rozpoczęta jeszcze przed udarem) umieralność wyniosła tylko 30%. Inne badanie potwierdziło podobne wyniki – umieralność po ataku ischemicznym spadła z 55% do 17%. Dlatego stale rosnąca liczba badaczy wyraŜa pogląd, Ŝe karnozyna jest korzystnym suplementem do wtórnej prewencji incydentów naczyniowo-mózgowych. KRĄG CHORÓB AUTYSTYCZNYCH

Gdy dr Michael Cheze, neurolog, opublikował wyniki leczenia chorób autystycznych (autyzm i syndrom Aspergera), wywołało to wielkie poruszenie. Od 2001 roku leczył karnozyną prawie 1000 autystycznych dzieci. Jak podaje, u 80-90% z nich stan znacząco się poprawił juŜ w ciągu 8 tygodni od rozpoczęcia leczenia. Według dr. Cheze’a, karnozyna działa w przednich (czołowych) obszarach mózgu, gdzie łączy swoje oddziaływania z wpływem neuroprzekaźników, działających w głębokich obszarach mózgu. Interesujące wyniki tego leczenia potwierdzili takŜe rodzice autystycznych dzieci, niekiedy juŜ w pierwszym tygodniu od rozpoczęcia leczenia. Poprawa nastąpiła nie tylko w obszarach komunikacji, ale takŜe w zachowaniu i kontaktach społecznych. W leczeniu dyslektyków dr Cheze wykazał poprawę głównie w obszarach umiejętności czytania i poziomu uwagi. Oprócz badań prowadzonych na podanej wyŜej liczbie autystycznych dzieci, dr Cheze wykonał dodatkowo dwukrotnie próbę na 31 autystycznych dzieciach z podobnymi wynikami. Podawane było 400 mg karnozyny dziennie i nie zostały zaobserwowane Ŝadne skutki uboczne. 17. INNE DZIAŁANIA KORZYSTNE DLA ZDROWIA

W 1936 roku karnozyna była stosowana w leczeniu i prewencji wrzodów Ŝołądka. Współczesne badania potwierdziły, Ŝe karnozyna w znacznym stopniu osłabia powstawanie erozji i wrzodów w Ŝołądku i dwunastnicy. Choroba wrzodowa i niewrzodowe zaburzenia trawienia (dyspepsja) dotykają miliony ludzi na całym świecie. Jedną z pierwotnych przyczyn powstawania tych chorób jest infekcja Helicobacter pylori, która występuje w około 75% przypadków zachorowań. Ponadto zaraŜeni, będąc nosicielami tej bakterii, prawdopodobnie przenoszą ją na kolejne osoby. Kolejną przyczyną jest zaŜywanie niesteroidowych leków przeciwzapalnych i przeciwreumatycznych (NSAID), łącznie z aspiryną. Leki te osłabiają aktywność korzystnego enzymu cyklooksygenazy (COX), który jest odpowiedzialny za utrzymanie integralności śluzówki w górnych częściach przewodu pokarmowego i za wsparcie dopływu krwi do Ŝołądka. Mimo wprowadzenia nowoczesnych niesteroidowych leków przeciwreumatycznych, działających głównie na inne formy cyklooksygenazy (inhibitory COX-2), która występuje przede wszystkim w chrząstkach stawów, leki te nadal pozostają niebezpieczne dla przewodu pokarmowego – w sensie podwyŜszonego ryzyka powikłań wrzodowych.

CARNOSINE STAR

– 22 –


Inne działania korzystne dla zdrowia to

- wsparcie systemu immunologicznego i tłumienie procesów zapalnych

- wyraźne wspomaganie gojenia ran

- ochrona przeciwko promieniowaniu, łącznie z osłabianiem objawów syndromu

popromiennego

- prewencja chorób nowotworowych.

18. KARNOZYNA NA DŁUGOWIECZNOŚĆ Stosunkowo obszerne badanie dokumentuje, Ŝe karnozyna dysponuje znaczącym potencjałem w walce ze starzeniem (anti-aging) ze względu na swoje wyjątkowe zdolności chronienia i przedłuŜania funkcjonalnej Ŝywotności kluczowych jednostek budulcowych organizmu, tzn. komórek, białek, DNA i tłuszczów. Karnozyna moŜe być całkiem słusznie nazywana substancją długowieczności. Jeśli dodatkowo substancja ta jest całkowicie bezpieczna, naturalnie występuje w organizmie i w poŜywieniu, dowiodła przedłuŜania Ŝycia u zwierząt i w kulturach komórek ludzkich, staje się tym samym podstawowy elementem programu długowieczności. W jaki sposób karnozyna przedłuŜa Ŝycie? Nie znamy pełnej odpowiedzi na to pytanie, jednak właściwości karnozyny wskazują na mechanizmy starzenia komórek i tkanek oraz na środki anti-aging, które te procesy zwalczają. Interesujące doświadczenia zostały przeprowadzone przez rosyjskich naukowców pod koniec lat 90. ubiegłego stulecia, którzy testowali działania karnozyny przeciwko starzeniu u mysz – testowana była przeciętna długość Ŝycia i oznaki senescencji (starzenia) u mysz z przyspieszonym procesem starzenia. Połowie mysz była podawana woda pitna z karnozyną juŜ od drugiego miesiąca Ŝycia. Karnozyna przedłuŜyła im Ŝycie średnio o 20% w porównaniu z grupą kontrolną, która nie otrzymywała karnozyny w pokarmie. Ponadto, myszy z przyspieszonym starzeniem, których średnia długość Ŝycia wynosi 15 miesięcy, wykazują oznaki starzenia średnio w 10. miesiącu Ŝycia. Osobniki, którym podawano pokarm z dodatkiem karnozyny, nie miały oznak starzenia jeszcze w 12. miesiącu Ŝycia. TakŜe ich sierść wykazywała w tym wieku w pełni widoczne oznaki „młodości” – błyszczącą sierść (44% w stosunku do 5%) i rzadsze występowanie owrzodzenia skóry (typowa oznaka starzenia u tych myszy - 14% w stosunku do 36%). Karnozyna równieŜ znacząco redukowała występowanie lordozy-kifozy kręgosłupa (patologiczne skrzywienie kręgosłupa jako kolejna oznaka starzenia) i zmian skórnych wokół oczu, ale nie miała Ŝadnego wpływu na wystąpienie zaćmy rogówkowej. Jednak najostrzejszy kontrast był widoczny w zachowaniu – tylko 5% mysz bez karnozyny wykazywało normalne zachowanie w okresie starości, w odróŜnieniu od 58% z karnozyną. Zostały zbadane takŜe biochemiczne wskaźniki starzenia mózgu. Błony komórek mózgowych mysz, którym podawano karnozynę, miały statystycznie niŜszą zawartość dialdehydu malonowego (MDA), wysoce toksycznego produktu tlenowych (przez wolne rodniki) uszkodzeń lipidów błon komórkowych. Aktywność monoaminoksydazy B była niŜsza o 44% u zwierząt, którym podawano karnozynę, co wskazuje na utrzymanie produkcji dopaminy (neuroprzekaźnik, którego niedobór prowadzi do wystąpienia objawów choroby Parkinsona). Glutaminian wiąŜący się z jej receptorami komórkowymi był podwojony u osobników dostających karnozynę. PoniewaŜ glutaminian jest głównym neuroprzekaźnikiem, poprawiającym przekazywanie sygnałów w mózgu, moŜe to wyjaśniać utrzymanie się w normie zachowania mysz karmionych karnozyną.

CARNOSINE STAR

– 23 – © 2012 – STARLIFE PL

Badanie to dowiodło, Ŝe karnozyna w istotny sposób łagodzi oznaki starzenia w wyglądzie, zdrowiu fizjologicznym, zachowaniu i biochemicznych wskaźnikach dotyczących mózgu, łącznie z przedłuŜaniem Ŝycia u zmienionych genetycznie mysz z przyspieszonym starzeniem. Autorzy tego badania, trochę skromnie, podsumowują, Ŝe myszy karmione karnozyną moŜna scharakteryzować jako bardziej odporne na rozwój objawów starzenia.

19. KARNOZYNA JAKO LEK I SUPLEMENT DIETY JuŜ od wielu lat zalecany jest bardzo szeroki zakres leczniczego wykorzystania tej godnej uwagi substancji. W 1935 roku karnozyna była stosowana jako lek na poliartretyzm, a w 1936 do leczenia choroby wrzodowej Ŝołądka i dwunastnicy. Kilka współczesnych prac zaleca połączenie cynku i karnozyny, która ma znaczące działanie ochronne przeciwko róŜnym substancjom podraŜniającym śluzówkę i wykazuje efekt leczniczy przy powstałych juŜ wrzodach przewodu pokarmowego. Karnozyna ma tę szczególną właściwość, Ŝe potrafi regulować procesy komórkowe i enzymatyczne, kiedy są „poza normą”: jeśli te procesy są w stanie ekstremalnym, wtedy je osłabia (down-regulation), jeśli są niedostateczne, wspiera je (up-regulation) – np. karnozyna posiada właściwości antyagregacyjne (obniŜenie podwyŜszonej krzepliwości krwi, tzn. niebezpieczeństwa wystąpienia zatorowości – tromboembolii, „rozrzedza krew”) u chorych z podwyŜszoną krzepliwością, na odwrót, zwiększa właściwości agregacyjne płytek krwi (trombocytów) u ludzi ze zwiększonym krwawieniem (hemofilią). Karnozyna działa ochronnie i stabilizująco na błony komórkowe, zwiększając ich wytrzymałość i okres przeŜycia w niekorzystnych warunkach, dzięki temu oferuje moŜliwość jej leczniczego wykorzystania przy wywoływanych chemicznie anemiach hemolitycznych. 20. DAWKOWANIE Zostało dowiedzione, Ŝe juŜ dawki 50 mg karnozyny efektywnie obniŜają stęŜenie wydalanego w moczu dialdehydu malonowego (MDA – oznaka stresu tlenowego). Obecnie zalecanie jest następujące dawkowanie:

- w celach prewencyjnych i jako część programów przeciwko starzeniu odpowiednie są dawki między 100 – 200 mg/dzień, bez przerywania, stale

- jako leczenie uzupełniające chorób przewlekłych, jak autyzm, dystrofia mięśniowa i inne, dawki dzienne 300 – 800 mg/dzień

- dawki 1500 – 2000 mg dziennie nie są zalecane, mimo Ŝe nie wykazują Ŝadnych objawów ubocznych czy powikłań, poniewaŜ te megadawki nie zwiększają juŜ znacznie jej korzystnego działania. Wyjątek stanowią sportowcy, dla których te megadawki są bardzo poŜyteczne – przewaŜnie jednak przez ograniczony okres trwania aktywności sportowej.

CARNOSINE STAR

– 24 –


21. PODSUMOWANIE

PowyŜej opisane zostały szczegółowo właściwości i działanie karnozyny. Tutaj zostało wymienione, gwoli przypomnienia, kilka jej najwaŜniejszych zalet.

- bezpieczna, występuje naturalnie w organizmie i poŜywieniu

- działanie przeciwzapalne i przeciwnowotworowe

- uniwersalny przeciwutleniacz, usuwa aldehydy

- osłabia działania toksyczne rodników hydroksylowych, tlenowych

i peroksylowych

- doskonała ochrona chromosomów (DNA) przed uszkodzeniem przez wolne

rodniki

- efektywnie osłabia peroksydację lipidów

- wyraźnie osłabia (drogą naturalną) procesy glikacji

- inhibitor powstawania AGEs, chroni białka przed uszkodzeniem przez AGEs

- zwalcza tworzenie wiązań krzyŜowych białek (cross-linking)

- stanowi wielofunkcyjną ochronę białek i fosfolipidów

- chroni przed uszkodzeniem białek poprzez karbonylację

- inhibuje (blokuje) procesy uszkadzania zdrowych białek przez ich

denaturowane formy

- pomaga odtwarzać uszkodzone białka, chroniąc proteazomy

- pomaga zachować normalną przemianę białek

- bardzo pozytywny efekt przy chorobach autystycznych

- chroni komórki mózgowe przed uszkodzeniem

- chroni białka i parametry biochemiczne mózgu

- działa jako neuroprzekaźnik

- odmładza kultywowane ludzkie komórki w stanie senescencji

- przedłuŜa Ŝycie

- chroni przed wpływami toksycznymi metali cięŜkich, chelatuje cynk

i miedź, chelaty cynku i miedzi powstałe wskutek działania karnozyny

rozpuszczają potem płytki starcze przy chorobie Alzheimera (pozytywny

efekt tych chelatów)

- tłumi powstawanie wiązań krzyŜowych beta-amyloidu przy chorobie

Alzheimera i ich przenikanie do płytek starczych

CARNOSINE STAR

– 26 –


Carnosine PL

Documents

Transcript of Carnosine PL