CAD I v.2010

1

Ćwiczenie nr 12 - Bloki

Co to jest blok?

Często zdarzają się sytuacje, kiedy w rysunku mamy powtarzające się elementy. Niektóre z nich np. na-krętki, śruby łożyska itp. są obiektami standardowymi i powtarzają się nie tylko w danym rysunku, ale i w innych. W tej sytuacji zamiast ułatwiać sobie projektowanie przy pomocy kopiowania już raz stwo-rzonych obiektów warto w tym zakresie skorzystać z oferty AutoCAD’a a i zastosować bloki.

Blok jest elementem złożonym a jego składnikami mogą być praktycznie dowolne obiekty graficz-ne. Raz definiowany blok można później wykorzystać wielokrotnie i nie tylko w ramach jednego ry-sunku, ale także i w innych po uprzednim zapisaniu go na dysk. Wykorzystanie bloku polega na wsta-wieniu go w jakieś miejsce, określając przy tym jego orientację oraz skalę (rozmiar) i to niezależnie dla każdego z podstawowych kierunków X, Y i Z.

Należy rozróżnić dwie rzeczy: definicję bloku i jego odnośnik. Definicję bloku tworzy się na podsta-wie utworzonych wcześniej obiektów graficznych (linie, okręgi, łuki ...). Po zdefiniowaniu blok, czyli obiekty, które go tworzą, jest niewidoczny dla użytkownika. AutoCAD przechowuje je w specjalnym miejscu w pamięci. Definicja bloku, choć niewidoczna, jest zapisywana wraz z rysunkiem do pliku DWG.

Użycie bloku polega na wstawieniu do rysunku specjalnego obiektu tzw. odnośnika. Program wstawiając blok nie kopiuje tam obiektów graficznych definiujących blok, ale umieszcza w rysunku in-formację o położeniu, orientacji oraz skali wstawionego bloku i to stanowi właśnie odnośnik. Na pod-stawie tej informacji odrysowywany jest później wizerunek bloku w miejscu wstawienia odnośnika. Ta-kie podejście oszczędza pamięć, bo każdy odnośnik zajmuje tyle samo miejsca, niezależnie od stopnia złożoności bloku i mniej więcej tyle, co przecięty obiekt graficzny jak np. linia. Przykładowo, nakrętkę składamy przeciętnie z 10 obiektów rysunkowych. Kopiując ją np. 100 razy generujemy 1000 obiektów. Po zdefiniowaniu nakrętki jako bloku i 100-krotym wstawieniu w rysunku będziemy mieć jedynie 100 obiektów zamiast 1000.

Stosowanie bloków oferuje możliwości jakie nie dają polecenia kopiowania. Do cech1 bloków za-liczymy:

• Wygodę (wstawianie bloku jest miej czasochłonne niż kopiowanie i oferuje większe możliwości)

• Elastyczność (po uaktualnieniu bloku jego wizerunek w każdym punkcie wstawienia ulega auto-matycznej zmianie czego nie można powiedzieć o obiektach skopiowanych)

• Blok można wykorzystać w innych rysunkach co daje możliwość stworzenia biblioteki elementów typowych.

• Wstawiając blok mamy możliwość zróżnicowania skali w podstawowych kierunkach X, Y i Z.

• Stosując atrybuty można w bloku zawrzeć dodatkowe informacje, które mogą posłużyć później do generowania wykazów.

• Oszczędność pamięci (odnośnik do bloku zajmuje mniej miejsca niż obiekty, które go tworzą)

• Niezależnie od stopnia jego złożoności bloku jego wstawienie jest elementem, którym manipuluje się tak jak pojedynczym obiektem.

Rodzaje bloków

W AutoCAD’zie występują dwa rodzaje bloków. Bloki statyczne oraz dynamiczne. Blok dynamiczny jest nowością i został wprowadzony dopiero w wersji 2006 a zdefiniowane w starszych wersjach bloki będą nazywane blokami statycznymi. Różnica między nimi polega głównie na tym, że elementami definicji bloku dynamicznego mogą być nie tylko obiekty graficzne, ale także i operacje. To sprawia, że blok dy-namiczny jest bardziej elastyczny. Normalnie obiekty stanowiące blok zachowują się tak jakby były ze sobą sztywno powiązane. Nie jest możliwe ich niezależne przemieszczanie względem siebie. Teraz, dzięki temu, że elementami bloków mogą być operacje to takie ograniczenie może być ominięte. Na przykład do zbudowania biblioteki śrub przy pomocy bloków statycznych trzeba stworzyć tyle bloków,

1 W starszych niż 2005 wersjach programu wadą bloku było to, że nie można było przy jego pomocy ucinać innych obiektów lub przedłużać ich do jego krawędzi..

CAD I v.2010

2

ile jest kombinacji średnic i długości trzonów. Korzystając teraz z bloków dynamicznych wystarczy utworzyć jedną definicję wyposażając ją w operacje rozciągania i skalowania, które sprawią, że długość trzonka oraz średnica będą mogły być zmieniane po wstawieniu bloku. Niestety ubocznym skutkiem bloku dynamicznego jest to, że odnośnik do niego zajmuje on więcej miejsca.

Innym rodzajem bloku jest tzw. odnośnik zewnętrzny. Odnośnik zewnętrzny jest łączem do pliku (DWG), który jest wstawiony do rysunku specjalnym poleceniem (odno śnik ). Plik ten wczytywany jest w czasie otwarcia bieżącego rysunku i wszelkie zmiany rysunku odnośnika są odzwierciedlane właśnie w tym momencie. Są to rodzaje bloków, których definicje są zawsze umieszczone na zewnątrz rysunku. Odnośnik zewnętrzny pełni rolę podkładu na tle, którego konstruuje się dany model i przez to nie mo-że być edytowany edytorem bloku. Odnośniki zewnętrzne nie powiększają rozmiaru pliku rysunku bie-żącego i tym różnią się od plików wstawionych jako bloki. Wstawienie pliku w roli bloku powoduje utworzenie na bazie tegoż pliku definicji bloku i umieszczenie w bieżącym rysunku odnośnika do nie-go, co w efekcie wpływa na rozmiar pliku. Stosowanie odnośników ułatwia zespołową pracę nad du-żymi projektami.

Elementy bloków

Elementem bloków mogą być dowolne obiekty graficzne z wyłączeniem wstawienia tegoż bloku. In-nymi słowy w definicji blok nie może odwoływać się sam do siebie. W definicji bloku można zawrzeć wstawienia innych bloków i ten sposób tworzyć bloki zagnieżdżone. Z racji specyfiki bloków ich ele-mentami mogą być obiekty normalnie nie stosowane w rysunku i są to: dla wszystkich bloków atrybuty oraz tylko dla dynamicznych parametry i operacje (patrz ćwiczenie nr 10).

Atrybuty

Atrybut jest formą zmiennej tekstowej, której treść jest określana w czasie wstawiania bloku. Jest to obiekt przeznaczony tylko do stosowania w blokach. Jest to też jedyny element dynamiczny w blokach statycznych, którego dynamika wynika także z tego, że w ramach bloku można go nieza-leżnie przemieszczać2, co nie jest możliwe z inny-mi obiektami graficznymi. Atrybuty definiujemy poleceniem atrdef , które wyświetla okno dialogo-we pokazane na rys.1.

Każdy atrybut ma unikalną nazwę podawaną w polu Etykieta , punkt wstawienia3, sposób wy-równania tekstu w polu tekstowym, wysokość i wygląd (określany przez aktualny styl tekstu). Atrybut po wstawieniu wygląda jak zwykły tekst jednowierszowy o treści podanej w polu Etykieta . Dodatkowe cechy są określone przez odpowiednie przełączniki. Przełącznik niewidoczny określa stan widoczności4 atrybutu. Atrybut niewidoczny służy raczej do przechowywania informacji niż wyświetla-nia napisu związanego z blokiem. Przełącznik stały definiuje atrybut o stałej treści. Pełni on wówczas rolę obiektu tekstowego, którego jedyną zaletą jest możliwość ustalenia indywidualnego położenia nie-zależnie od punktu wstawienia bloku.

Przełącznik wstępnie ustawiony (typowy v. 2006) powoduje, że w chwili wstawiania program nie py-ta o jego wartość, która może być dopiero później zmieniona. Przełącznik weryfikowalny pozwala na zweryfikowanie jego wartości przed ostatecznym wstawieniem bloku. Efekty działania obu przełączni-ków widać tylko wtedy, gdy zmienna systemowa ATTDIA wynosi 0 i wprowadzanie atrybutów pod-czas wstawienia bloku odbywa się w linii poleceń.

2 Atrybut można przemieszczać, ale obrót jest możliwy tylko przez polecenie ratrwyc , gdzie w polu Obrót w zakładce Opcje tekstu można podać nowy kąt obrotu. Można to tez wykonać poprzez makra napisane w AutoLISP’ie. 3 Przed określeniem punktu wstawienia trzeba przełączyć się do GUW (globalnego układu współrzędnych) 4 Patrz opis polecenia atrwid na końcu wykazie poleceń.

Rys. 1. Oko dialogowe do definiowana atrybutu.

CAD I v.2010

3

W polu Monit (Zgłoszenie) umieszcza się zapytanie o wartość (treść) atrybutu. Napis ten jest wy-świetlany w czasie wstawiania bloku (w linii poleceń lub w oknie dialogowym), kiedy użytkownik ma wprowadzić wartości atrybutów.

W polu Domyślny (Warto ść) umieszcza się natomiast typową treść jaka będzie miał atrybut po wstawieniu bloku. Obowiązkowo trzeba wypełnić pole Etykieta . Nie wypełnienie pola Zgłoszenie spowoduję, że treścią zapytania będzie nazwa etykiety.

Przełącznik Dopasuj poni żej poprzedniej definicji atrybutu pozwala na seryjne wstawianie atrybu-tów o jednakowej postaci jeden pod drugim (blokuje to grupy Punkt wstawienia i Opcje tekstu ).

Ostatni przełącznik Zablokuj poło żenie w bloku uniemożliwia zmianę położenia atrybutu nieza-leżnie od punktu wstawienia bloku. Zaleca się go włączyć jeżeli planujemy utworzyć bloki dynamiczne.

Celem stosowania atrybutów jest wprowadzania do bloków napisów o zmiennej treści oraz uży-tecznych informacji nt. obiektu, który jest reprezentowany przez ten blok. Daje to możliwość sporzą-dzania zbiorczych zestawień informacji o np. masie podzespołów, producentach itp. Służy do tego celu polecenie atrwyc . Na przykład tworząc schematy cieplne w można utworzyć bloki takie jak: pompy, wentylatory, wyparki itp. Każdemu z nich można przypisać atrybut „moc elektryczna” (np. o nazwie MOC_EL). Dzięki temu w łatwy sposób (poleceniem atrwyc ) będzie można policzyć zapotrzebowanie mocy elektrycznej projektowanego układu.

Definiowanie i edycja bloków

Najpierw w edytorze graficznym tworzymy wizerunek bloku. Pamiętajmy, że obiekty utworzone na warstwie 0 z cechami ustawio-nymi JakWarstwa lub na innych warstwach z cechami ustawionymi JakBlok przejmą odpo-wiednie cechy (jak np. kolor) od warstwy, na którą zostaną wstawione.

Potem wydajemy polecenie blok i wypeł-niamy dane w wyświetlonym oknie dialogo-wym (rys.2.). Najważniejszy element tego okna to pole edycyjne Nazwa, w którym wpi-sujemy nazwę bloku o długości nie przekra-czającej 255 znaków, która może zawierać dowolne znaki nie używane przez system ope-racyjny i program dla innych zastosowań.

Drugim elementem jest zbiór obiektów tworzących blok. Można je wskazać przed wydaniem po-leceniem blok albo po nim klikając w przycisk Wybierz obiekty . W grupie z tym przyciskiem są prze-łączniki określające co ma się stać z obiektami wybranymi do definicji bloku. Przełącznik Zapami ętaj pozostawia je nietknięte i używa się go w przypadku definiowania grupy bloków o podobnym kształcie. Przekształ ć na blok powoduje usunięcie obiektów i zastąpienie ich odwołaniem do bloku. Stosowane w przypadku tworzenia bloku ad hoc w miejscu jego wstawienia. Przełącznik Usuń usuwa obiekty. Usunięte obiekty można odtworzyć poleceniem oddaj .

Kolejnym elementem jest Punkt bazowy (wstawienia) . Przyciskiem Wskaż punkt można go wska-zać na ekranie. Jego wybór jest bardzo ważny bo decyduje o wygodzie stosowania danego bloku. Za ten punkt będzie „trzymany” blok w momencie wstawiania go do modelu. Najlepiej więc wskazać taki punkt, który zapewni dopasowanie bloku do reszty obiektów w modelu z minimalną liczbą korekt po-łożenia.

Wreszcie ostatnim elementem jest przełącznik Otwórz w edytorze bloku . Jego zaznaczenie spo-woduje przejście do edytora bloku, w którym możemy dokonać nie tylko korekty definicji bloku, ale i wprowadzić elementy właściwe dla bloku dynamicznego. Przejście to nastąpi z chwilą kliknięcia OK.

Innym sposobem definiowania bloku jest od razu uruchomienie edytora bloku5, który jest nowo-ścią w wydaniu 2006 programu. Do tego celu służy, polecenie bedycja . Po jej wydaniu w polu Blok do utw. lub edycji wpisujemy nazwę bloku do edycji. Jeżeli chcemy edytować istniejący blok to jego nazwę

5 W starszych wersjach jedynym sposobem poprawienia bloku było zdefiniowanie go od nowa. Można to było usprawnić wstawiając blok do edytora graficznego i rozbijając go (rozbij ) w celu odzyskania elementów składowych.

Rys. 2. Okno definicji bloku

CAD I v.2010

4

wybieramy z listy wyświetlonej poniżej tego pola. To spowoduje otworzenie edytora pokazanego na rys.3, w którym dokładnie tak jak w edytorze graficznym możemy, albo narysować blok od podstaw, albo dokonać korekty bloku istniejącego. W edytorze tym są dostępne palety pozwalające na wprowa-dzenie parametrów i operacji. Dostępne są w nim prawie wszystkie polecenia AutoCAD’a dzięki, któ-rym możemy zmodyfikować definicję bloku. Podstawową różnicą jest to, że efekt pracy z edytorem jest zapisywany w definicji bloku, która przechowywana jest niewidocznym obszarze danych zwanym tabelą definicji bloków. Pracę z edytorem kończymy klikając na napis Zamknij edytor bloku .

Rys.3 . Widok edytora bloku (v. 2010)

Należy pamiętać, że w tym edytorze punkt o współrzędnych (0,0) wyznacza punkt wstawienia bloku. Można ten punkt zmienić wstawiając do bloku parametr punktu bazowego. Zastosowanie tego parametru umożliwia stworzenie bloku, w którym punkt bazowy będzie ruchomy (np. po wybraniu go do operacji przesuwania jako obiektu przesuwania).

Udost ępnianie bloków w innych rysunkach

Normalnie definicja bloku jest zawarta w bieżącym rysunku i zapisywana wraz z nim do pliku. Jednak w roli bloku może wystąpić też dowolny plik DWG. Jeśli więc zajdzie potrzeba udostępnienia bloku w innych rysunkach to wystarczy zapisać definicję konkretnego bloku do pliku poleceniem piszblok .

Inny sposób polega na zdefiniowaniu w pustym rysunku zestawu bloków i zapisaniu rysunku jako szablonu DWT. Korzystanie z zapisanych w nim bloków będzie polegać na otworzeniu nowego rysun-ku na podstawie zapisanego szablonu.

Wstawianie bloków

Blok wstawia się poleceniem wstaw . Po jego wydaniu wyświetlane jest okno dialo-gowe (rys.4), w którym określamy para-metry odnośnika do bloku. Są to punkt wstawienia, skala i obrót. Parametry te mogą być podane w oknie dialogowym lub określone na myszką na ekranie. Wy-boru bloku dokonujemy wpisując jego nazwę w polu Nazwa lub wybierając go z listy. W roli bloku możne wystąpić do-wolny rysunek. Aby wstawić rysunek jako blok należy użyć przycisku Przegl ądaj i wybrać plik w standardowym oknie wybo-ru pliku. Właśnie w ten sposób wstawia-my bloki, które zostały zapisane na dysku poleceniem piszblok .

Jeżeli elementami bloku są atrybuty to po wstawieniu bloku program poprosi o wprowadzenie ich wartości. Odbywać się to może, albo w linii poleceń, albo w oknie dialogowym. Zależy to od wartości

Rys.4. Okno dialogowe wstawiania bloku.

CAD I v.2010

5

zmiennej systemowej ATTDIA6. Jeśli ATTDIA=0 to wprowadzanie odbywa się w linii poleceń, jeśli ATTDIA=1 to w oknie dialogowym.

Jest jeszcze jedno polecenie wstawiania bloku wwstaw . Polecenie to tworzy prostokątną macierz odnośników do tego samego bloku. Efekt jest podobny do rezultatów działania polecenia szyk z tą różnicą, że tak powstały twór jest wciąż pojedynczym obiektem a nie grupą obiektów zależną od ilości kolumn i wierszy. Jego użycie w znacznym stopniu redukuje użycie pamięci.

Istnieje możliwość szybkiej modyfikacji (zamiany) definicji bloku użytego w bieżącym rysunku definicją zapisaną jako plik DWG (polecenie piszblok ). Stosujemy w tym celu polecenie –wstaw (z „minusem”, uruchamiając polecenie wstaw w trybie tekstowym):

Polecenie: -wstaw Podaj nazwę bloku lub [?]: blok1=blok2 Blok "blok1" już istnieje. Czy go przedefiniować? [Tak/Nie] <N>: t

Przypisaniem blok1=blok2 definicja bloku o nazwie „blok1” jest zastępowana definicją z pliku „blok2.dwg”. Pod lokalną nazwą „blok1” jest od tego momentu zapamiętany „blok2”. Oznacza to, że wszystkie lokalne odwołania do bloku „blok1” będą korzystały z definicji „blok2”

Edycja odno śników do bloku

Odnośnik do bloku można edytować dowolnymi poleceniami AutoCAD’a takimi jak przesu ń, obró ć, skaluj , kopiuj itp.

W stosunku do odnośnika do bloku można użyć polecenia rozbij . Polecenie to spowoduje zastą-pienie odnośnika przez kopie elementów tworzących definicje bloku przekształcone zgodnie z orienta-cją i skalą odnośnika. W przypadku bloków bez atrybutów wygląda to jak wstawienie bloku, ale fak-tycznie jest to grupa obiektów otrzymana na podobnej zasadzie jak przy poleceniu kopiowania.

Jeśli blok posiada atrybuty to do zmiany wartości atrybutu można użyć polecenia atrred lub jego rozszerzonej odmiany ratrred , która dodatkowo umożliwia zmianę opcji i cech tekstu. Możliwe jest też zmiana definicji atrybutów w już zdefiniowanych blokach przy pomocy menedżera atrybutów wywo-ływanego poleceniem menatr . Jeżeli w czasie definiowania atrybutu nie zablokowano jego położenia w bloku (przełącznik Zablokuj poło żenie w bloku ) to możliwa jest zmiana jego położenia niezależnie od punktu wstawienia bloku. Przy atrybucie jest wyświetlany dodatkowy uchwyt pozwalający na przecią-gniecie go w inne miejsce.

Tworzenie wyci ągów

Jeżeli elementem bloku są atrybuty, to można ze wstawionych bloków wygenerować zbiorczą informa-cje o wartościach atrybutów celem ich dalszego przetwarzania w arkuszu kalkulacyjnym np. Excelu. Można do tego celu użyć polecenia atrwyc lub lepiej kreatora wyciągów, którego wywołuje się polece-niem ratrwyc . Jego obsługa jest intuicyjnie jasna i nie powinna przysparzać kłopotów. Oba polecenia pozwalają zapisać wyciąg do pliku tekstowego. Jeżeli zamierzamy przetwarzać zestawienie w Excelu to powinniśmy zapisać go do pliku typu CDF (dane oddzielone przecinkami) lub SDF (dane oddzielone spacjami). Stosując kreator mamy możliwość zapisania wykazu od razu do w formacie XLS lub jego tekstowej wersji CSV.

Wyciąg jest formą tabeli, w której wiersze odnoszą się do bloków a kolumny do określonych atrybutów. Wyciągi robi się na podstawie pliku szablonu. Plik ten określa strukturę pojedynczego wier-sza czyli innymi słowy opisuje zawartość kolumn wyciągu. Każdy wiersz szablonu opisuje jedną ko-lumnę wyciągu i ma jedną z dwu postaci:

nazwa N wwwddd nazwa C www000

Postać z N oznacza wyprowadzenie atrybutu jako liczby a postać z C jako tekstu. Ciągi www i ddd są trzycyfrowymi liczbami, które opisują: www – szerokość kolumny w znakach oraz ddd – ilość cyfr po przecinku (tylko dla formatu N). Ponadto nazwa jest albo nazwą atrybutu, albo nazwą specjalną opisu-

6 Wartości zmiennych systemowych zmienia się wypisując ich nazwę w linii poleceń np. Polecenie: attdia ENTER

CAD I v.2010

6

jącą jakiś parametr bloku. Ma ona wówczas ogólną postać BL: parametr. Tu pod parametr można podstawić NAME dla wyprowadzenia nazwy bloku; X, Y lub Z – dla współrzędnych punktu wstawie-nia; ORIENT – dla kąta obrotu bloku oraz XSCALE, YSCALE lub ZSCALE dla wyprowadzenia współczynników skali dla odpowiednich osi. Szablon można utworzyć standardowym notatnikiem Window’sa Przykładowa zawartość pliku szablonu

BL:NAME C 010000 SYMBOL C 024000 MOC N 009002

oznacza wygenerowanie wykazu, gdzie w pierwszej kolumnie jest umieszczona w polu 10-znakowym nazwa bloku, w drugiej tekstowo, w polu 24-znakowym, wartość atrybutu SYMBOL oraz w trzeciej, w polu 9-znakowym, liczbę z dokładnością do 2 miejsc po przecinku oznaczającą wartość atrybutu MOC.

Korzystając z nazw parametrów BL:.... można zrobić też wyciąg, gdy bloki nie zawierają atrybu-tów. Przykładowy plik szablonu

BL:NAME C 010000 BL:X C 010004 BL:Y C 010004

Pozwoli umieścić w wyciągu bloki z podaniem ich nazw i współrzędnych X i Y położeń. Taki szablon można by zastosować do mapki geodezyjnej, na której umieszczono w formie bloków np. maszty tele-fonii komórkowej i dzięki temu uzyskać wykaz położeń geograficznych tych masztów w jakimś terenie.

Bloki Dynamiczne Bloki dynamiczne zawierają oprócz elementów rysunkowych i/lub atrybutów również operacje na elemen-tach bloku. Aby można było je realizować konieczne są specjalne obiekty tzw. parametry. Oba te elementy mogą występować jedynie w bloku.

Parametry i operacje

Parametry i operacje można je wstawić tylko w edytorze bloku, gdzie są dostępne poprzez pa-lety narzędziowe (rys 5).

Dostępne w edytorze bloku operacje są odpowiednikami poleceń edycyjnych Auto-CAD’a, które są wykonywane na obiektach bloku (w tym także i parametrach). Miejsce wstawienia operacji nie ma znaczenia dla jej funkcjonowania, gdyż jest to obiekt abstrak-cyjny. Jej obecność jest zaznaczana w edytorze bloku ikoną w kształcie „błyskawicy” zaopa-trzona w nazwę operację.

Każda operacja wstawiona do bloku mu-si być powiązana z odpowiednim parametrem oraz obiektami składowymi bloku. Parametr jest „ucieleśnieniem” danych, które są wpro-wadzane w czasie wykonywania polecenia edycyjnego, takich jak: punkty, kąty odległo-ści itp. Po wstawieniu bloku dynamicznego parametry są dostępne poprzez specjalne uchwyty. Manipulowanie uchwytami powoduje zmianę war-tości ich parametrów co w rezultacie wymusza wykonanie operacji powiązanych z tymi parametrami.

Rys.5.Palety parametrów i operacji

CAD I v.2010

7

Parametry w edytorze bloku wyglądają zwykle jak wymiary uzupełnione znacznikami uchwytów. Związane są z nimi domyślne nazwy i etykiety, które można zmieniać tak, aby odpowiadały terminolo-gii i symbolice stosowanej przez użytkownika. Na przykład, jeśli parametr liniowy opisuje promień okrę-gu, to zamiast domyślnej nazwy Liniowy nadać mu nazwę Promień, a zamiast domyślnej etykiety Odległość można mu przypisać etykietę R. Oto krótki opis parametrów.

Punkt (Punktowy) – wprowadza współrzędne X i Y punktu do wykonywanej operacji i może być uży-wany w roli wektora np. przesunięcia. Wygląd: jak wymiar porządkowy.

Liniowy – wprowadza odległość do wykonywanej operacji i ogranicza ruch wzdłuż kąta jego wstawienia. Inaczej wprowadza wektor o ustalonej orientacji i zmiennej długości. Wygląd: jak wymiar nor-malny.

Biegunowy – wprowadza odległość i kąt do wykonywanej operacji. Wygląd: jak wymiar normalny. XY – wprowadza dwie odległości (nawzajem prostopadłe) od punktu bazowego parametru, co pozwala

na ruch w dwóch wzajemnie prostopadłych kierunkach. Wygląd: jak para wymiarów (poziomych i pionowych).

Obróć (Obracania) – wprowadza kąt do wykonywanej operacji. Wygląd: wyświetlany jako okrąg. Odwróć (Odwracania) – wprowadza linię odbicia dla operacji odwracania (lustro).Wygląd: linia krop-

kowana. Widoczność (Widoczności) – steruje widocznością obiektów w bloku i zawsze odnosi się do całego

bloku. Kliknięcie uchwytu na rysunku spowoduje wyświetlenie listy stanów widoczności dostęp-nych dla odnośnika do bloku. Pozwala na wyświetlanie lub ukrywanie elementów bloku. Wy-świetlany jako tekst ze skojarzonym uchwytem.

Przeglądaj (Przeglądania) – określa właściwość zdefiniowaną przez użytkownika, która może być wprowadzana przez użytkownika lub wybierana z tabeli. Wyświetlany jako tekst ze skojarzonym uchwytem. We wstawieniu bloku kliknięcie na uchwyt wyświetla listę dostępnych wartości.

Punkt bazowy – określa położenie punktu bazowego bloku Poniżej lista operacji z krótkim opisem oraz wskazaniem z jakiego rodzaju parametrem mogą one być kojarzone.

Parametry

Operacje

Przesuwania – podobna jest do polecenia przesu ń. W odnośni-ku do bloku dynamicznego operacja przesunięcia powoduje przesunięcia obiektów o określoną odległość lub kąt.

x x x x

Skalowania – podobna jest do polecenia SKALA . W odnośniku do bloku dynamicznego operacja skalowania powoduje przeska-lowanie zbioru wskazań bloku, gdy skojarzony parametr jest poddawany edycji za pomocą ruchomych uchwytów lub za po-mocą palety Cechy.

x x x

Rozciągania – operacja powoduje przesunięcie i rozciągnięcie obiektów o określoną odległość w określonym położeniu. Po skojarzeniu operacji z parametrem, należy określić ramkę roz-ciągania dla operacji rozciągania a potem obiekty dla zbioru wskazań operacji rozciągania. Działanie podobne jest do okre-ślania okna wyboru przecięcia w poleceniu ROZCIĄGNIJ.

x x x x

Rozci ągania biegunowego – operacja jest połączeniem pole-ceń ROZCIĄGNIJ i OBRÓT. Rozciąganie biegunowe powoduje obracanie, przesuwanie i rozciąganie obiektów o określony kąt i odległość. Po skojarzeniu rozciągnięcia biegunowego z parame-trem biegunowym należy określić ramkę rozciągania do operacji rozciągania biegunowego. Następnie wybrać obiekty do rozcią-gnięcia i obiekty do obrotu.

X

Obracania – podobna do polecenia OBRÓT. W odnośniku do bloku dynamicznego operacja obracania powoduje obrócenie skojarzonych obiektów.

X

Odwracania – operacja umożliwia odwrócenie odnośnika bloku dynamicznego wokół wybranej osi, nazywanej linią odbicia. Działa na wskazanych składnikach bloku podobnie jak przy

x

CAD I v.2010

8

poleceniu LUSTRO.

Szyku – operacja powoduje skopiowanie skojarzonej z nim figury i utworzenie szyku w układzie prostokątnym. Liczba kolumn i wierszy jest określana jako iloraz długości parametru Liniowego lub XY przez wprowadzoną odległość między kolumnami.

x X x

Przegl ądania – tworzy tabelę przeglądania. Tabeli przeglądania można użyć do przypisania właściwości użytkownika i wartości do bloku dynamicznego.

x

Właściwość jest kombinacją wartości różnych parametrów sterujących operacjami. Ze wszystkich możli-wych kombinacji można stworzyć tzw. tabelę przeglądania. Każdej pozycji (wierszowi) w tabeli można przypisać etykietę. Użycie operacji przeglądania skojarzonej jej z uchwytem przeglądania, pozwoli w odnośniku do bloku wyświetlić listę etykiet poprzez kliknięcie na uchwycie parametru przeglądania (rys. dalej). Po wyborze jakiejś etykiety zostaną wykonane operacje związane z daną kombinacją wartości, co zmieni wygląd wstawienia bloku.

Na przykład tworząc nakrętkę z gwintem metrycznym możemy rozmiar gwintu ustalać operacją skalowania skojarzoną z parametrem liniowym. Wiadomo jednak, że średnice gwintu tworzą określony typoszereg (M3, M4, M5 ...). Aby, zmusić użytkownika do wyboru wartości dopuszczonej a nie dowolnej (bo nie ma gwintu np. M8.25) możemy stwo-rzyć tabelę przeglądania z etykietami M3, M4 ... i przypisać każdej z nich określone wartości skalowania (czyli parametru odległości) tak, aby po wyborze konkretnej ety-kiety blok przybrał właściwą wielkość.

Dokładny opis bloków dynamicznych przekracza zakres niniejszej instrukcji. Po szczegóły można sięgnąć do systemu pomocy (Podręcznik użytkownika – Two-rzenie i modyfikowanie obiektów – Tworzenie i używanie bloków). Aby lepiej zrozumieć ideę tworzenia i używania bloków dynamicznych proszę sięgnąć do następnej instrukcji, w której krok po kroku na buduje się konkretny blok zwierający elementy opisane w tym rozdziale. W tym zakresie pomocna może być też analiza bloków dostępnych w Palecie narzędzi (Ctrl-3).

Przykład realizacji bloku dynamicznego

W przykładzie będą realizowane kolejne warianty tego bloku dynamicznego (z atrybutem) z dodaniem kolejnych operacji na wybranych elementach. Rolą atrybutu będzie przechowywanie numeru łącznika

Rys.6 . Wygląd i wymiary bloku

Celem ostatecznym jest wyposażenie bloku w następujące cechy funkcjonalne:

1. Możliwość przemieszczania i obracania atrybutu. 2. Możliwość zmiany wymiaru L skokowo tak by przyjmował on tylko wartości 10, 15 i 20 3. Możliwość płynnej zmiany średnicy otworu D. 4. Możliwość wyboru kombinacji D i L z typoszeregu wartości. 5. Możliwość wyświetlania i ukrywania osi łącznika.

Cechy te będziemy dodawać sukcesywnie stosując edytor bloku bedycja .

L=10 D=4

CAD I v.2010

9

Krok 1 – rysujemy elementy składowe

Rysujemy wg wymiarów pokazanych na rys.6. D = 4 oraz L = 10. Nie rysujemy wymiarów tylko sam element i osie. Liniom tworzącym osie symetrii nadajmy, edytując ich cechy, wzór CENTER.

Krok 2 – definiujemy atrybut

Poleceniem atrdef utwórzmy atrybut SYMBOL. Pola w oknie dialogowym wypełnijmy zgodnie z rysunkiem obok.

Wartość atrybutu LA-1 (pole domyślny)

Pamiętajmy o zaznaczeniu przełącznika Zablo-kuj położenie w bloku. Po kliknięciu na OK. umieśćmy atrybut tak jak to pokazano na rysunku 6.

Krok 3 – definiujemy blok

1. Zaznaczamy wszystkie narysowane elementy i wywo-łujemy polecenie blok . Elementy do bloku możemy też wybrać po wydaniu polecenia. Do tego celu służy przycisk Wybierz obiekty.

2. Wypełniamy pola w oknie dialogowym tak jak na rysunku obok.

3. Pamiętajmy o wskazaniu punktu wstawienia. Kli-kamy w przycisk Wskaż punkt a potem na rysunku wskazujemy środek otworu.

4. Przełącznik Otwórz w edytorze bloku pozostawiamy nieaktywny.

5. Zamykamy okno przyciskiem OK. 6. Teraz poleceniem wstaw możemy wstawić zdefinio-

wany blok, ale przedtem ustawmy wartość zmiennej ATTDIA = 1.

Krok 4 – dodajemy parametry punktowy i obrotu

Przystępujemy do dodania do bloku możliwości przemieszczania i obracania atrybutu. Zrobimy to w dwóch krokach. Teraz dodamy parametry, przy pomocy których będziemy sterować operacjami przesuń i obróć, zaś same operacje dodamy w kroku następnym.

1. Wywołujemy polecenie bedycja i w pokazanym oknie wybieramy z listy blok o nazwie Łącznik. Po kliknięciu w OK. przechodzimy do edytora bloku.

2. W wyświetlonej palecie wybieramy zakładkę Parametry. 3. Z palety wybieramy parametr punktowy (Punkt). 4. Zmieniamy jego etykietę na P i wstawiamy go w punkcie bazowym (włącz opcję Baza w ustawieniach

trybu OBIEKT) atrybutu SYMBOL (rys. 7a) 5. Z palety wybieramy parametr obracania (Obrót). Zmieniamy jego etykietę na A i wstawiamy go w

punkcie bazowym atrybutu SYMBOL (rys. 7b). Promień wybierzmy tak jak to widać na rysunku a kąt bazowy ustalamy na 0.

CAD I v.2010

10

A)

Polecenie: _BParameter Punktowy Okre śl poło żenie parametru lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/Paleta]: e Podajemy nazwę etykiety Podaj etykiet ę wła ściwo ści poło żenia <Poło żenie>: P Okre śl poło żenie parametru lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/Paleta]: Podajemy położenie opisu w punkcie bazowym atrybutu SYMBOL

B)

Polecenie: _BParameter Obracania Okre śl punkt bazowy lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/Paleta/Zestaw warto ści]: e Podajemy nazwę etykiety Podaj etykiet ę wła ściwo ści obrotu <K ąt>: A Okre śl punkt bazowy lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/Paleta/Zestaw warto ści]: Podajemy punkt obrotu opisu w punkcie bazowym atrybutu SYMBOL Okre śl promie ń parametru: Podajemy promień parametru Okre śl domy ślny k ąt obrotu lub [K ąt bazowy] <0>: ENTER

Rys.7 . Wstawianie parametru punktowego a) i obrotu b) do bloku.

Uwaga. Pojawienie się znaczka przy parametrze oznacza, że nie skojarzono go z żadną operacją.

Krok 5 – Dodajemy operacje przesuwania i obrotu

1. Wybieramy teraz w palecie zakładkę Operacje. 2. Z palety wybieramy operację przesuwania (Przesuń). Jako parametr operacji wskazujemy parametr

punktowy P a jako obiekty dla operacji SYMBOL oraz parametr obracania A (rys. 8.)

Ważne - Jeżeli nie wskażemy parametru obracania to po przesunięciu atrybutu jego obrót nie bę-dzie się odbywał wokół jego aktualnego punku bazowego, ale wokół punktu, w którym znajdował się jego punkt bazowy w chwili definicji bloku.

3. Z palety wybieramy operację obracania (Obrót ). Jako parametr operacji wskazujemy parametr obraca-nia A, a jako obiekty dla operacji SYMBOL oraz parametr punktowy P.

4. Zapisujemy blok oraz zamykamy edytor. 5. Testujemy blok wstawiając (wstaw ) go do rysunku i manipulując jego uchwytami rys. 9.

A)

Polecenie: _BActionTool Przesuwania Wybierz parametr: wskazujemy parametr punktowy P Okre śl zbiór wskaza ń dla operacji Wybierz obiekty: wskazujemy SYMBOL oraz parametr obrotu A Okre śl poło żenie operacji lub [Współczynnik/Odsuni ęcie]: Wskazujemy dowolny punk (patrz rys.)

B)

Polecenie: _BActionTool Obracania Wybierz parametr: wskazujemy parametr obrotu A Okre śl zbiór wskaza ń dla operacji Wybierz obiekty: wskazujemy SYMBOL oraz parametr punktowy P Okre śl poło żenie operacji lub [Typ bazowego]: Wskazujemy dowolny punk (patrz rys.)

Rys.8. Wstawianie operacji przesuwania i obrotu

CAD I v.2010

11

Uchwyty bloku dynamicznego po jego wstawieniu. Lewy górny prze-suwani, prawy górny obrotu i dolny

punkt bazowy bloku.

Przesuwanie elementu bloku uchwytem parametru przesuwania

Obracanie elementu bloku uchwytem parametru kątowego

Rys.9 .Testowanie wstawiania bloku

Krok 6 – dodajemy parametry liniowe dla skalowania i rozci ągania

Teraz przystąpimy do organizowania funkcji zmiany odległości L oraz średnicy D łącznika. Pierwsze bę-dzie zmieniane operacją rozciągania a drugie skalowania. Na początek będą to operacje wykonywane płynnie a potem wprowadzimy dodatkowe ograniczenia. Usuwamy wstawiony blok z rysunku. 1. Wywołujemy polecenie bedycja i wybieramy blok Łącznik. 2. W wyświetlonej palecie wybieramy zakładkę Parametry. 6. W palecie klikamy na parametr Liniowy i zmieniamy jego nazwę na Długość (opcja N) a etykietę na L

(opcja E) a potem wstawiamy go do bloku wskazując jako punkt pierwszy centrum okręgu a jako dru-gi koniec łącznika (rys. 10a).

3. Zaznaczmy wstawiony parametr L a następnie klikamy prawym klawiszem myszy i w menu kursora

wybieramy Wyświetlanie uchwytów → 1 (rys. 10b). To spowoduje wyświetlenie tylko jednego uchwy-tu parametru a nie dwóch.

4. Powtarzamy dwa ostatnie kroki w celu wstawienia parametru liniowego oznaczonego na (rys. 10a) R. Zmieniamy nazwę na Promień i etykietę na R. Ten parametr określa promień otworu, tj. wskazujemy jako punkt początkowy centrum otworu oraz jako drugi jego lewy punkt kwadrantowy.

a)

b)

Polecenie: _BParameter Liniowy Okre śl punkt pocz ątkowy lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/BAzowy/Paleta/Zestaw warto ści]: e Podaj etykiet ę wła ściwo ści odległo ści <Odległo ść>: L Okre śl punkt pocz ątkowy lub [Nazwa/Etykieta/łA ńcuch/Opis/BAzowy/Paleta/Zestaw warto ści]: wskazujemy centrum otworu Okre śl punkt ko ńcowy: wskazujemy środek pionowego odcinka zakańczającego języczek Okre śl poło żenie etykiety: wskazujemy położenie etykiety L (patrzv rys)

Rys.10 . Wstawianie parametru liniowego dla L a) oraz ograniczanie widoczności jego uchwytów do jednego b)

CAD I v.2010

12

Krok 7 – dodajemy operacje skalowania i rozci ągania

1. W wyświetlonej palecie wybieramy zakładkę Operacje. 2. W palecie klikamy na operację rozciągania (Rozci ągnij ) (Uwaga – istnieją dwie operacje rozciągania:

zwykła i biegunowa) Jako parametr wskazujemy L. Na prośbę o wskazanie „Punktu parametru do skojarzenia z operacją ...” wskazujemy czynny uchwyt parametru L. Przy wskazywaniu ramki rozcią-gania pokazujemy 2 punkty (wierzchołki) prostokąta (prawy górny a następnie lewy dolny) obejmują-cego końcówkę łącznika oraz koniec osi symetrii, zaś obiekty do rozciągania wybieramy oknem prze-cinającym ponownie wskazując 2 punkty (wierzchołki) prostokąta (prawy górny a następnie lewy dol-ny) tak jak to pokazano na (rys. 11a) – wewnątrz ramki rozciągania. Ważne jest aby koniec osi symetrii łącznika znalazł się wewnątrz obu ramek wyboru, w innym przypadku oś będzie przesuwana a nie rozciągana.

Uwaga – zaznaczając obie ramki unikajmy wskazania parametru obracania 3. Teraz z palety wybieramy operacje skalowania wskazując parametr R i otwór jako obiekty do skalowa-

nia.

a) b)

Rys. 11. Dodawanie operacji skalowania a) i przesuwania b)

4. Zapisujemy, zamykamy i testujemy zachowanie się bloku. Zauważmy dwa nowe uchwyty we wstawio-nym bloku. Umożliwiają one nieograniczone zmiany L i D.

Krok 8 – Ustalamy zakresy zmian L i D.

W tym kroku ustalimy listę dopuszczalnych wartości parametru L na 10, 15 i 20 oraz możliwość skalowa-nia otworu tak aby jego promień nie przekroczył wartości 3. Ważne - Przed dalszymi zmianami usuwamy wstawiony blok

1. Otwieramy powtórnie edytor. 2. Zaznaczamy parametr liniowy R i wywołujemy dla niego paletę cechy (prawy klawisz myszy i ostatnia

pozycja w menu kursora). 3. W grupie Zestaw wartości w pozycji Maksimum odległości wpisujemy 3. (rys. 12a) 4. Wciskamy dwa razy ESC, aby usunąć zaznaczenie parametru R i zaznaczamy parametr L. 5. W grupie Zestaw wartości w pozycji Typ odległości wybieramy Lista a w polu Lista wartości (rys. 12b)

klikamy przycisk ... . 6. W wywołanym oknie dialogowym (rys. 12c) dodajemy listę wartości oddzieloną przecinkami. Klikamy

Dodaj a potem OK.

Nowe uchwyty

CAD I v.2010

13

a) Ustalenie górnego zakresu parametru R na 3 ogranicza średnicę otworu do 6

b) Zdefiniowanie listy dopuszczalnych wartości parametru L

c) Ustalenie listy wartości parametru L

Rys. 12 . Ustalanie listy dopuszczalnych wartości dla parametru skalowania i przesuwania. 7. Zapisujemy, zamykamy edytor i testujemy zachowanie się odnośnika do bloku. Zauważmy, pionowe

kreski wskazujące do jakiej długości można rozciągnąć końcówkę łącznika

Krok 9 – Dodajemy sterowanie widoczno ścią osi bloku 1. Usuwamy wstawiony blok 2. Wywołujemy edytor 3. Wstawiamy parametr widoczności (Widoczno ść) w miejscu pokazanym na rysunku

4. Na karcie edytora wywołujemy menedżera stanów widoczności (ikona lub polecenie bwstan ) i w wyświetlonym oknie zmieniamy nazwę stanu z StanWidoczności0 na Wszystko (przycisk Zmień na-zwę).

Parametr Widoczności

Znaczniki dla rozciągania

Polecenie wbpoka ż

Polecenie wbukryj

Polecenie bvmode

CAD I v.2010

14

5. Dodajemy nowy stan (przycisk Nowy) i w nowym oknie nadajemy mu nazwę Bez osi. Zamykamy okno OK.

6. W pasku edytora klikamy ikonę (polecenie wbukryj ) i wskazujemy obiekty do ukrycia czyli obie osie bloku.

7. Zapisujemy i zamykamy edytor. 8. Testujemy odnośnik do bloku. W odnośniku pojawił się dodatkowy uchwyt. Kliknięcie na nim wy-

świetla listę stanów widoczności. Po wybraniu z niej pozycji Bez osi we wstawionym bloku znikają osie. Polecenie BVMODE (wartość 0 lub 1) decyduje o sposobie wyświetlania obiektów ukrytych. Dla wartości 0 obiekt nie jest wyświetlany, dla 1 ukryty obiekt jest widoczny ale przyciemniony.

Krok 10 – Tworzymy typoszereg D i L 1. Otwieramy edytor i dodajemy parametr przeglądania zmieniając jego etykietę na Typoszereg.(rys.

13a)

a). Dodajemy parametr przeglądania zmieniając jego

etykietę na typoszereg

b). Zmieniamy Zestaw wartości parlamentu R

Rys.13. Dodanie parametru przeglądania i zmiana zestawu wartości R

2. Edytujemy cechy parametru liniowego R zmieniając Typ odległości na Lista i dodając wartość 3. (podobnie jak w kroku 8) (rys. 13b)

3. Dodajemy operację przeglądania i w wyświetlonym oknie (rys. 14) (Tabela przeglądowa właściwo-ści) tworzymy dwie kolumny klikając na przycisk Dodaj właściwości i wybierając z wyświetlonego okna najpierw parametr R a potem L.

Rys. 14. Wypełnianie tabeli przeglądania

CAD I v.2010

15

4. Klikając na poszczególne komórki w panelu Właściwości wejściowych wybieramy z rozwijalnych list wartości

5. Wypełniamy pozycje w panelu Właściwości przeglądania etykietami R2-10, R2-15 itd. 6. W panelu Właściwości przeglądania wymieniamy pozycje Tylko do odczytu na pozycje Pozwól na

odwrotne przeglądanie 7. Zaznaczamy kolejno parametry liniowe R oraz L i po kliknięciu prawym klawiszem wyłączamy wy-

świetlanie uchwytów (patrz rys. 10b). 8. Zapisujemy i testujemy blok. Zauważ zmianę w ilości uchwytów i ich funkcji. Uchwytem parametru

przeglądania można teraz brać kombinację D i L z wyświetlonego typoszeregu.

CAD I v.2010

16

Wykaz polece ń

Polecenie Opis

blok, _block M: Rysuj – Blok – Utwórz ...

Rysuj –

Tworzy nowy blok na bazie wybranych elementów. Wydanie polecenia z minusem „-blok ” wyświetla zgłoszenia w linii poleceń.

atrdef, _attdef M: Rysuj – Blok – Zdefiniuj atrybut

Definiuje nowy atrybut. Przed wydaniem polecenia trzeba się przełączyć do GUW. Wydanie polecenia z minusem przed nazwą „-atrdef (ang. _-attdef ) wyświetla zgłoszenia w linii poleceń (praca bez okna dialogowe-go).

bedycja, _bedit M: Narzędzia – Edytor bloku

Standard –

Otwiera edytor bloków. Jego obsługa analogiczna jak edytora graficzne-go. Polecenia tu dostępne (także z dodatkowego paska) bparametr – wstawia parametr do bloku boperacja (_baction ) – wstawia operację do bloku bzapisz (_bsave ) – zapisuje blok. bnzapisz (_bsaveas ) – zapisuje blok pod inną nazwą.

bwstan (_bvstate ) – zarządzanie stanami wi-doczności

wbukryj (_bvhide ) – ukrywanie obiektów w danym stanie

wbpoka ż (_bvshow ) – odkrywanie obiektów w danym stanie bzamknij (_bclose ) – zamyka edytor.

wstaw, _insert M: Wstaw – Blok

Rysuj –

Wstawia odnośnik do bloku do rysunku. Wydanie polecenia z minusem przed nazwą „-wstaw ” (ang. _-insert ) uruchomi je w wersji bez okna dialogowego. Wszystkie dane wprowadza się wówczas w linii poleceń.

wwstaw, _minsert

Wstawia prostokątną macierz odnośników do rysunku. Bloki wstawione za pomocą polecenia WWSTAW nie mogą być rozbijane

piszblok, _wblock

Zapisuje definicję bloku do pliku w celu jej udostępnienia w innych rysun-kach

atrred, odatr, ratrred, _attedit M: Zmiana – Obiekt – Atrybut – ...

Zmiana II –

Edycja wartości atrybutów we wstawionym bloku. Polecenie atrred jest wygodniejsze natomiast ratrred ma większe możliwości i pozwala zmie-nić też właściwości tekstu jak np. wysokość, obrót, kolor itp.

menatr, _battman M: Zmiana – Obiekt – Atrybut – ...

Zmiana II –

Edycja definicji atrybutów pozwala na zmianę cech tekstu, stanu atrybutu, etykiety, zgłoszenia, wart. Domyślnej oraz cecg ogólnych: koloru, stylu linii itp.

rozbij, _explode M: Zmiana – Rozbij

Zmiana –

Rozbija blok na składniki. Jeżeli elementami bloku są odnośniki do innych bloków to w celu całkowitego rozbicia loku konieczne jest wywołanie tego polecenia dla każdego odnośnika z osobna.

ratrwyc, atrwyc _eattext M: Narzędzia – Wyci ąg atrybutów

Zmiana –

Sporządzanie wyciągów atrybutów. Uruchamiany jest kreator pozwalają-cy łatwo sporządzić wyciąg do tabeli lub pliku w formatach tekstowych lub Excela.

‘atrwid, _attdisp M: Widok – Wy świetl – Atrybuty...

Steruje widocznością atrybutów Standard – atrybuty widoczne zgodnie ze swoim stanem Tak – wszystkie atrybuty widoczne (nawet niewidoczne) Nie – wszystkie ukryte nawet te widoczne.

Legenda: – linia poleceń; M: – menu; – pasek narzędziowy

CAD I v.2010

17

Ćwiczenie nr 12 - Zadania do wykonania 1. Tworzenie oznaczenia chropowatości Utworzyć blok oznaczenia chropowatości. W tym celu:

• Utworzyć nowy styl tekstu: OPIS, z czcionką SIMPLEX, współ-czynnik szerokości tekstu 0.8

• Przejść na warstwę 0

• Narysować rysunek symbolu zgodnie z wymiarami ale bez wymiarowania

• zdefiniować atrybut

o Etykieta: CHR o Monit (zgłoszenie): Podaj chropowatość o Domyślny (wartość): Ra0.8 o Wysokość: 3.5 o Styl : OPIS o Wyrównanie: Symetrycznie względem końca lewej linii o Odblokuj położenie w bloku !!!

• Zdefiniuj blok: o Nazwa: CHROP o Punkt wstawienia: pkt styku obu linii o Obiekty: dwie linie+atrybut o Opcja obiektów: Zachowaj lub usuń

Po zdefiniowaniu bloku z opcją usuń obiekty po zdefiniowaniu bloku elementy wchodzące w skład blo-ku zostaną usunięte z rysunku a definicja bloku zapamiętana w rysunku. Opcja zachowaj daje możliwość wykorzystania tych elementów do poprawy definicji bloku lub do utworzenia innych bloków. Jeżeli chce-my wykorzystać zdefiniowane bloki w innych rysunkach należy wywołać polecenie piszblok . Wstawić blok CHROP na rysunek. W przypadku uzyskania niewłaściwego efektu końcowego poprawić definicję bloku (w edytorze lub ręcznie – modyfikując poszczególne elementy bloku po jego rozbiciu i ponownie definiując blok pod tą samą nazwą). Uwaga: Podane wymiary obowiązują w przypadku, kiedy wysokość liczb wymiarowych wynosi 3,5 mm. Znak chropowatości jak i wartość parametru pisze się linią cienką. 2. Narysuj nakrętkę sześciokątną o wymiarach pokazanych na rysunku. Utwórz atrybut (tryb niewidocz-ny) o nazwie MATERIAŁ i utwórz ze wszystkiego blok o nazwie Nakr (wymiary nie są elementem bloku) Punkt wstawienia wybierz w środku otworu. Osie i linię gwintu umieść na osobnych warstwach. Wstaw blok i podaj materiał. Atrybut nie będzie wyświetlany – dostęp do wartości atrybutu przez kliknięcie na wstawiony blok

CAD I v.2010

18

3. Użyj bloki z punktu 1 i 2 wstawiając je do przykładowego rysunku. Jako nakrętki M8, i M22 wstaw blok Nakr stosując współczynnik skali 8 i 22. Przyjmij wymiary płytki 160x80, odległość pkt wstawienia od boków płytki dla nakrętek M8 wynosi 25. Różny wygląd oznaczenia chropowatość można uzyskać modyfikując kąt wstawienia bloku oraz (dla oznaczenia odwróconego) przez modyfikacje cech atrybutu w rozszerzonym edytorze atrybutu (dwukrotne kliknięcie na atrybut lub menu zmiana – obiekt– atrybut–jeden) i ręcznym ustawieniu położenia atrybutu w bloku. Oznaczenie chropowatości z prawej strony płytki uzy-skano przy pomocy linii odniesienia z opcją Typ opisu – odwołanie do bloku

4. Utworzyć na nowym rysunku formatkę A4 z tabelką rysunkową. Wykorzystać tabelkę TAB_P (plik TAB-P.dwg pobrać z strony z instrukcjami lub z dysku).

- Na arkuszu narysować ramki formatki A4 (tj o rozmiarach 297x210 i 287x200) - Ustawić wartość zmiennej systemowej ATTDIA na 1 i wstawić blok TAB_P (zewnętrzny) w prawy

dolny narożnik ramki. Sprawdzić jego wygląd a w razie potrzeby poprawić definicję i ponownie wstawić. Poprawiony blok można zapisać na dysk poleceniem PISZBLOK

Zadanie dodatkowe Zdefiniować dynamiczny blok z atrybutem chropowatość. Blok ma umożliwiać:

- uzyskanie oznaczenia chropowatości z uwzględnieniem obracania atrybutu, - ukrywaniem wybranych elementów znaku w celu uzyskania różnych wariantów znaku