Burzliwe morze, Burzliwe morze, mocny wiatr w żagle:mocny wiatr w żagle:

perspektywy polskiego rynku perspektywy polskiego rynku ubezpieczeniowego 2010-15ubezpieczeniowego 2010-15

Witold M.OrłowskiWitold M.Orłowski

Mam dla Państwa wiadomości: Mam dla Państwa wiadomości: dobrą i złą…dobrą i złą…

Zła wiadomość: Zła wiadomość: • Najpoważniejszy kryzys finansowy od 70 latNajpoważniejszy kryzys finansowy od 70 lat• Odczucia ważniejsze niż definicjeOdczucia ważniejsze niż definicje• Kryzys wcale się nie zakończył…Kryzys wcale się nie zakończył…• Może wiele zmienić na rynku finansowymMoże wiele zmienić na rynku finansowym• … … ale nie zmieni podstawowych ale nie zmieni podstawowych zasad gospodarki rynkowej zasad gospodarki rynkowej• … … nie zmieni podstawowych zasad oszczędzania nie zmieni podstawowych zasad oszczędzania

i inwestowania oszczednościi inwestowania oszczedności

Co się właściwie stało?Co się właściwie stało?

• Szalony rozwój rynków finansowych Szalony rozwój rynków finansowych (bańka spekulacyjna) (bańka spekulacyjna)• Nierównowaga globalnaNierównowaga globalna• Błędy ludziBłędy ludzi

Rozwój globalnych rynków finansowych 1980-2010(biliony USD)

0

200

400

600

800

1980 1993 2000 2006

Źródło: BIS, IMF

Wartość nominalna instrumentów finansowychna światowym rynku

Wartość światowego PKB

2010

Bańka spekulacyjnaBańka spekulacyjna

Błędy ludziBłędy ludzi

• Brak regulacji ostrożnościowych na niektórychBrak regulacji ostrożnościowych na niektórych rynkach rynkach• Błędy banków centralnychBłędy banków centralnych• Wpływ polityki… Wpływ polityki… • Wady ludzkiej natury: lekkomyślność, chciwość,Wady ludzkiej natury: lekkomyślność, chciwość, pęd do szybkich zysków, uleganie owczemu pędowi pęd do szybkich zysków, uleganie owczemu pędowi

Kryzys nie minął…Kryzys nie minął…• Kryzys to nie zawsze tylko spadek PKBKryzys to nie zawsze tylko spadek PKB• Różne fazy kryzysu:Różne fazy kryzysu:

– Kryzys finansowy (2008-09)Kryzys finansowy (2008-09)– Recesja (2009-10)Recesja (2009-10)– Kryzys fiskalny (2010-?)Kryzys fiskalny (2010-?)– Stagflacja (20??-?)Stagflacja (20??-?)

• Kryzys, który może trwać dekadęKryzys, który może trwać dekadę• Trzeba się nauczyć z tym żyć! (chaotyka)Trzeba się nauczyć z tym żyć! (chaotyka)

Ale mam też wiadomość dobrą…Ale mam też wiadomość dobrą…

Dobra wiadomość: Dobra wiadomość: • Jesteśmy w PolsceJesteśmy w Polsce• Jak dotąd – duża odpornośc na kryzysJak dotąd – duża odpornośc na kryzys• Mocny sektor finansowyMocny sektor finansowy• Dobre perspektywy rozwoju rynku finansowegoDobre perspektywy rozwoju rynku finansowego

Dlaczego Polska znosi kryzys Dlaczego Polska znosi kryzys lepiej od innych?lepiej od innych?• Sukces reform, elastycznośćSukces reform, elastyczność• Zdrowy sektor finansowyZdrowy sektor finansowy• „ „Renta zapóźnienia”Renta zapóźnienia”• Członkostwo w UniiCzłonkostwo w Unii• Dużo szczęścia!Dużo szczęścia!

… …ale to jeszcze nie koniec burzliwych czasów. ale to jeszcze nie koniec burzliwych czasów.

Polska gospodarka powinna się Polska gospodarka powinna się nieźle rozwijać (w porównaniu…)nieźle rozwijać (w porównaniu…)

• Trudno szybko rosnąć, kiedy świat jest w kryzysie…Trudno szybko rosnąć, kiedy świat jest w kryzysie…• … …ale Polska ma potężne atuty:ale Polska ma potężne atuty:

Konkurencyjność (koszt pracy: 20-25% UE-15) Konkurencyjność (koszt pracy: 20-25% UE-15) Członkostwo w UniiCzłonkostwo w Unii Względnie zdrowy sektor finansowy Względnie zdrowy sektor finansowy (problem: finanse publiczne) (problem: finanse publiczne)

• Przenoszenie produkcji będzie się nadal odbywaćPrzenoszenie produkcji będzie się nadal odbywać• Dochody, oszczędności będą rosnąć (nie gwałtownie)Dochody, oszczędności będą rosnąć (nie gwałtownie)• Dobre szanse na uniknięcie silnego kryzysuDobre szanse na uniknięcie silnego kryzysu

Rynek finansowy ma dobre perspektywy, Rynek finansowy ma dobre perspektywy, zwłaszcza ubezpieczenia na życie…zwłaszcza ubezpieczenia na życie…

0.0% 20.0% 40.0% 60.0% 80.0%

Polska 2000

Polska 2009

Austria

Włochy

Niemcy

USA

Holandia

Francja

Wielka Brytania

Aktywa ubezpieczeńna życie jako % PKB, 2009

Źródło: OECD, GUS

To oznacza szanse na wysoką dynamikę...To oznacza szanse na wysoką dynamikę...

0% 50% 100% 150% 200% 250% 300% 350%

Niemcy

Wielka Brytania

USA

Holandia

Włochy

Austria

Francja

Polska

Dynamika wzrostu aktywówubezpieczeń nażycie, 2000-08

Źródło:OECD, GUS

Co to oznacza dla Państwa działalności?Co to oznacza dla Państwa działalności?

• Kryzysy mogą się zdarzać Kryzysy mogą się zdarzać • Ryzyko inwestycyjne będzie spore (i zaskakujące)Ryzyko inwestycyjne będzie spore (i zaskakujące)

ale…ale…• Przed Polską wiele lat niezłego rozwojuPrzed Polską wiele lat niezłego rozwoju• Szczególnie dobre długookresowe perspektywy Szczególnie dobre długookresowe perspektywy rynku rynku ubezpieczeń na życieubezpieczeń na życie

Powody do optymizmuPowody do optymizmu

• Radzimy sobie lepiej od innych Radzimy sobie lepiej od innych • Ludzie, firmy uczą się na błędach Ludzie, firmy uczą się na błędach • Ważne lekcje do wyciągnięcia na przyszłośćWażne lekcje do wyciągnięcia na przyszłość• Przed światem kilka lat kłopotówPrzed światem kilka lat kłopotów• W Polsce naprawdę szybki rozwój wróci, W Polsce naprawdę szybki rozwój wróci, choć dziś nie wiadomo jak prędko choć dziś nie wiadomo jak prędko• Perspektywy rynku na dłuższą metę Perspektywy rynku na dłuższą metę bardzo dobre bardzo dobre

Burzliwe morze Burzliwe morze (niepokoje na rynku globalnym)(niepokoje na rynku globalnym)

Mocny wiatr w żagleMocny wiatr w żagle(dobre perspektywy polskiego rynku)(dobre perspektywy polskiego rynku)

Wniosek ogólnyWniosek ogólny