1

Budowa i działanie komputeraUrządzenia peryferyjne Pamięci masowe Materiały dla ucznia Z.S.O. im Stanisława Staszica w Zgierzu

1. Co to j KOMPUTautomatzakodow

Współczkomputekompute

jest komp

TER ‐ elektrotycznego prz

wanych liczb

zesny kompuerowy, gdzieera.

puter?

oniczna maszzetwarzania ).

uter to zespóe rodzaje zast

Urządzenia pe

zyna licząca (informacji (d

ół urządzeń wtosowanych

eryferyjne

(z ang. compdanych), prze

wewnętrznycurządzeń ok

pute – obliczaedstawionyc

ch oraz zewnkreślają prze

ać), urządzenh cyfrowo (t

nętrznych złoznaczenie or

nie elektronitzn. za pomo

ożony w tzw.raz zdolności

iczne służącecą odpowied

zestaw i operacyjne

2

e do dnio

2. Typy k Komputepecet) – latach 80zazwyczaszerszym

(

M

przetwarjest świaposiada dwspółczyobsługiwczas rozs

N

Laptopy sznajdują nośnikówużytkownpodział knotbuk, mfunkcjon PDA – (adłoni lubtop ‐ na woprogramrysikiem,zbliżone Zastosowsłużbowyksiążka afilmów, efotografikomunik

komputeró

er osobisty ‐ obecnie nastę

0. Przeznaczonaj stacjonarny

m do komputerMacintosh, M

Stacja robpracy (w

komputero

Mainframe ‐ (rzania danych dczenie usługdużej mocy obynnikami wielo

wać dziesiątki tądne czasy re

Superkompmog

Wykopogodowyc

Notebook ‐ ko

są zbudowanesię wszystkie

w (CD‐ROM, Dnikiem (klawia

komputerów pmniejszy i łatwują wymienni

ng. Personal D w kieszeni. Dwierzchu). Palmowanie, np. , gdyż wyposado niego znak

wanie palmtopym. Podstawodresowa. Dod

edycja tekstówczny oraz kamatory internet

ów

(ang. Personaępca klonów mny przede wsz. W węższym rów osobistyc

Mac).

bocza ‐ W popw odróżnieniuowych mianem

ang. main ‐ głi większych m

g dużej liczbie bliczeniowej, ozadaniowośctysięcy równoeakcji (poniżej

uter ‐ (ang. sugące wykonyworzystywane sąh Do nieliczny

omputer przen

e przeważnie podzespoły w

DVD‐ROM, HD atura, ekran Tprzenośnych pwiejszy do prze.

Digital AssistaDoskonałym prlmtopy są kompobrane lub z

ażone są w ekrki graffiti), a npów jest bardzowe funkcje: kdatkowe funkw, współpracamera, odtwarztowe, telnet,

al Computer, smikrokomputezystkim do użyznaczeniu PC

ch zaliczamy t

ularnym znacu od serwera, m tym określa

wyłącznie

łówny frame ‐możliwościach

użytkownikówa specjalizuje ci. Komputer o

olegle pracując 1 sekundy).

upercomputewać biliony opeą one do zadaych firm produ

nośny o param

jako pojedyncwewnętrzne (p DVD, Blu Ray

TFT oraz Trackpomiędzy laptzenoszenia). W

nt, komputerrzykładem komputerami prozakupione w Iran dotykowyiektóre posiadzo szerokie. M

kalendarz, termcje: czytanie ea z urządzeniazanie muzyki (SSH), gry i wie

stąd skrót PC iera wyprodukytku osobistegoznacza kom

akże np. kom

czeniu stacja rktóry tylko ud

a się każdy kome do jej obsług

‐ szkielet) Są sh niż komputew. W odróżniesię w wydajn

o architekturzcych użytkow

r), komputeryeracji na sekuań wymagającukujących kom

metrach techn

cze niewielkieprocesor, pamy, dyskietki), ukPoint lub toutop (większy i

W chwili obecn

kieszonkowymputerów PDogramowalnynternecie. Pa

y. Większość zdają także wb

Mogą służyć zaminarz, kalkule‐booków, przami GPS, dyktanp. MP3), obsele innych.

i powszechne kowanego przgo, domowegputery standaputery produ

obocza to każdostępnia zdamputer, który

gi. Pokrywa się

systemami o dr domowy. Ceeniu od superych operacjac

ze mainframe ników zachow

y o największyndę, wyposaż

cych ogromnymputery takie

nicznych zbliżo

e zamykane urmięć, itd.), wyburządzenia komchpad). Począcięższy) oraz

nej obydwa te

) to mały, przDA może być pymi ‐ można wlmtopy obsłu nich rozpozn

budowaną klawarówno w życlator, notatnikzechowywaniafon, wbudowsługa Internet

polskie okreśez firmę IBM o i biurowegoardu IBM‐PC, kcji Apple

żdy komputer lnie jakieś usł

y jest do tej sieę to z grubsza

dużej wydajnoelem systemurkomputera Mch I/O i bardzomoże z powo

wując równocz

ych w danym ożone w pamięch ilości oblic

ej klasy należą

onych do kom

rządzenia, w kbrane wejściamunikacji z ątkowo istniałnotebook (wy

e określenia

enośny komppalmtop (ang. w nich instalow

guje się międaje pismo odrwiaturę kciukiu prywatnymk (także notate/przeglądan

wany cyfrowy tu (WWW, e‐m

ślenie w

o, w

przeznaczonyugi). W szczegeci podłączonz terminem k

ości mainframe

Mainframe nieo wysokimi odzeniem ześnie cały

okresie mocacęci operacyjnezeń np. do sym Cray, HP. Silic

mputerów stac

których dla

ł umowny ymowa

puter osobistypalm ‐ dłoń,

wać zy innymi ręczne (lub ową.

m, jak i tki odręczne), ie zdjęć oraz aparat

mail,

y do bezpośrególności w siey, a który nie

komputer oso

ch obliczeniowe rzędu terabamulowania zjacon Graphics,

cjonarnych.

, mieści się w

3

edniej eciach

służy bisty.

wych, ajtów. awisk IBM.

4

3. Podstawowe elementy komputera osobistego Typowy komputer ma budowę modułową poszczególne elementy można zestawiać ze sobą (w obrębie pewnych grup modeli) dostosowując urządzenie do funkcji jaką ma pełnić. Elementy komputera: jednostka centralna monitor klawiatura mysz urządzenia peryferyjne

3.1. Jednostka centralna

zwana także jednostką centralną lub komputerem, zasadnicza część zestawu komputerowego zawierająca najważniejsze elementy składowe komputera, zawarte we wspólnej obudowie, stanowiąca zazwyczaj jednostkę handlową. W zależności od konstrukcji danego typu komputera, zawiera:

• płyta główna jest tzw. szkieletem (kręgosłupem) komputera. Stanowi zespół układów (chipset) i ścieżek drukowanych (magistrala) oraz specjalnych gniazd (procesora, pamięci, oraz kart rozszerzenia itp.) połączonych ze sobą równolegle tak aby umożliwić przesyłanie danych, adresów i sygnałów sterujących.

Chipset to element elektroniczny występujący w wielu częściach składowych komputera (płyta główna, karta graficzna, karta sieciowa, karta muzyczna). Wydajność i niezawodność komputera w znaczącej mierze zależy od tego układu. Układ ten organizuje przepływ informacji pomiędzy poszczególnymi podzespołami jednostki centralnej. W skład chipsetu wchodzą zazwyczaj dwa układy zwane mostkami.

Mostek północny odpowiada za wymianę danych między pamięcią a procesorem oraz steruje magistralą AGP (teraz już także PCI‐E 1‐16x).

Mostek południowy natomiast odpowiada za współpracę z urządzeniami wejścia/wyjścia, takimi jak np. dysk twardy czy karty rozszerzeń.

Magmiędprzektóryszyn

Gniatypulub p

Złączprzy

ZłączkomSATA

Złączi bai pro

Złączurząwprodoty

• procesoparamesą napiprocesoproduce

• pamięćw którywygląda

gistrala to zedzy połączonnoszą się poy sprawia, żey danych, szy

azdo procesou SOCKET (popiny, na któr

za ISA, PCIłączania kart

za IDE inteunikacji z dy

A) standard t

za SATA jesrdziej elasty

owadzenie ic

za ATAPI indzeniami paowadzająca yczyło to nap

or jest to etrem procesięcia zasilanora. Złożonoenci to Intel

ć to elektroym można zaa następując

espół linii ornymi urządzeomiędzy posze system koyny kontroln

ora czyli rodoziomo połoe wkłada się

I, AGP, PCIt rozszerzeń

erfejs systeyskami twarten jest okre

st następcą ryczne kable h w obudow

nterfejs systeamięci maso

wiele usprpędów CD‐RO

arytmetyczsora jest częia układów ść dzisiejszyci AMD

niczny układapisać pewneco:

Pam

opera

RAM

raz układóweniami. W kzczególnymi mputerowy

nej, szyny rdz

zaje podstawożona prostoę procesor) lu

I‐E to magido płyty głów

mowy w kdymi. Używa

eślany jako PA

ównoległej mz mniejszą

wie, co popra

emowy w koowych. ATAPrawnień poOM/DVD, na

zno‐logiczna ęstotliwość ta

jak równieżch procesoró

d, w który e informacje

Pa

mięć

acyjna

ROM

SLO

w przełączająomputerachelementamstaje się ok

zeniowej

wek, na któryokątna płytkaub SLOT (wyg

strale oraz wnej.

komputeracha się także sATA (od "Par

magistrali ATilością styk

wia warunki

omputerach PI to de facd kątem opędów taśm

jednostka aktowania liż moc wydziów sięga 20‐

wyposażonye, a następni

amięć

Pamięć

podręczn

OT

SOCKET

cych służącyh jest rodzajei komputerareśloną cało

ych montujea, zawierająglądem przyp

łącza dla k

h klasy PC skrótu ATA, rallel ATA").

TA. Do transmków, budow chłodzenia

klasy PC przcto rozszerz

obsługi wymmowych.

centralna czona w Hz,ielana (w po‐40 mln tran

y jest każdye odczytać.

aPamię

masow

T

ych do przesem "autostra. Magistrala

ością. Magist

e się procesoca dziurki napomina sloty

komputerów

i Amiga pod moment

misji przewidwa kabli upr

wewnątrz ob

zeznaczony dzona wersja miennych m

komputera.MHz oraz Gostaci ciepła

nzystorów a

y komputer. Podstawowy

ęć wa

syłania sygnady", którą djest elemenrala składa s

ory, są to gnia piny procey ISA, PCI i AG

w osobistych

przeznaczonyu wprowadz

dziane są cieaszcza instabudowy.

do komunikastandardu

ediów. Głó

. PodstawoHz. Dosyć w

a) podczas pnajbardziej z

Jest to uky podział pam

5

ałów dane

ntem, się z:

iazda esora GP)

h do

y do zenia

eńsze alację

acji z ATA, wnie

wym ważne pracy znani

łady, mięci

W tej cz

Pamięć

RAM (apamięcaktualnwiększopracy pgłównie(proces

ROM (arodzaj ona staprzebie

Pamięć

Jest forChodzi poziomalbo 3 buforowprzez pr

• obudow

ObudowPod wzobudówwzględe(więcej

• porty I/

Porty typu PS/2 ‐ myszklawiatura

zęści tematu

operacyjna

ang. Randomią użytkowniie wykonyw

ości pamięci programów me jako pamorów specja

ang. Read‐Opamięci opełe dane potgu w cyfrow

podręczna

rmą szybkiejo dane używy. Cache jespoziomy p

wany w pamrzeglądarkę.

wa

wy komputezględem wyw komputeraem architektinformacji W

/O (porty IN

zka i

Pot USB – najczęściej podłączamyurządzenia peryferyjne

zajmiemy si

m Access Meika lub pamiane programRAM jest t

muszą być zamięć operalizowanych)

Only Memoreracyjnej urzrzebne w pr

wym generato

j pamięci powane przez st elementempamięci cachmięci RAM, a

erów typu PCymiarów i ka: desktop ortury są to c

Wikipedia).

PUT/OUTPU

Port LPT (złącrównoległe),drukarkę lub

y

Port COM (złącze komunikacyjszeregowe), służy do podłączenia myszki lub modemu

ię pamięcią o

emory) ‐ jestęcią o dostę

my i dane dlatracona w mapisane na j

acyjna komkomputera

ry – potocznządzenia eleracy urządzeorze funkcyjn

odręcznej, wprogram jakm właściwie he oddzielaja dokument

C różnią się kształtów mraz Tower(Mztery typy:

UT, porty WE

cze komunikacyj zazwyczaj podłą skaner

ne

Port D‐Suw tym prwyjście zintegrowgraficznejto zazwyczajmuje dszeregow

operacyjną o

t to podstawpie swobodna tych progr

momencie zaakimś nośniputera, jak(np. kart gra

nie przyjęta ektronicznegnia ‐ np. pronym.

w której przk i sam kod

wszystkich jącej go odty HTTP są b

od siebie wożna obecn

MINITOWER, AT, ATX, N

EJŚCIA/WYJŚ

ne ączamy

GAMgameMID

ub (VGA) ‐ zypadku

wanejkarty j. Miejsce czaj drugi port

wy.

Pomziz pkam

oraz pamięci

wowy rodzajnym. W pamramów, orazaniku napięcku danych.

ko pamięć aficznych, dźw

definicja ‐ o, w szczegocedury star

zechowywanprogramu. Zsystemów ‐ pamięci R

buforowane

wymiarami i ie rozróżnićMIDITOWERLX, Mini‐PC

ŚCIA)

ME PORT, najczęśepada, korzystajI

orty typu miniJACK

ntegrowanej płytą główna arty

muzycznej.

ą podręczną

pamięci cyfmięci RAM prz wyniki ich pcia zasilaniaPamięć RAM

niektórychwiękowych,

pamięć tylkgólności komrtowe kompu

ne są częstoZazwyczaj po

współczesnAM. Dostępprzez pośre

kształtem oć dwa podsR, BIGTOWER

oraz stosun

ściej do podłaczeą z niego urządze

.

frowej zwanzechowywanpracy. Zawa, dlatego w

M jest stosow komponenitp.)

ko do odczymputera. Zaw

utera, czy pr

o używane dodzielona jesy procesor m

p do dysku edniki HTTP

raz architektawowe rod

R), natomiastnkowo nowy

nnia joysticka, enia muzyczne

6

y też ne są rtość

wyniki wana ntów

ytu) ‐ wiera róbki

dane. st na ma 2

jest oraz

kturą. dzaje t pod

y BTX

3.2. MoJest opekomkrysO ja

•

••

•

Port DVI kompute

• DVI‐prze

• DVI‐typu

• DVI‐

Port ETHpodłącze

Port PHOumożliwi

Port FireumożliwikomputeCompute

• dysk tw

• napęd d

• napęd w rozdz

• karty roklasyfik

onitor to urządze

ratora z komputera. Wyształach (LCDkości monito

plamka ‐wyświetliwraz z pr

rozmiary

rozdzielczbyć ostrkompute

kolory w

(ang. Digitalra. Złącze DV

I ‐ przesyła zejściówki moż

D ‐ przesyła u DVI, jest w

A ‐ przesyła

HERNET – stanie wtyku RJ

ONE (DSL/Aający podłąc

ewire (nazywającego szybrów osobis

er.

wardy, czytaj

dysków mag

dysków optziale Pamięc

ozszerzeń tykowany jak u

enie (wchodomputerem.yróżnia się D), oraz moniora decydują

‐ jej wielkośić, im mniejszekątną ekra

ekranu ‐ czy

zość ‐ jest torzejszy, jestrze karty gra

jakich obraz

Visual InterfVI występuje

zarówno danżna go połąc

tylko dane cpełni kompa

tylko dane a

andard portuJ45.

ADSL) – stanczenie wtyku

wany wymibką komuniktych i cyfr

j więcej w ro

gnetycznych

tycznych (CDi masowe

ypu: karta sirządzenia we

dzące w sk Zadaniemmonitory la

itory plazmoą m.in. takie

ć decyduje sza plamka tyanu (0,28 mm

yli przekątna

o ilość pikselit to jednakaficznej, któr

może być w

face) ‐ stande w 3 wariant

ne cyfrowe, jaczyć ze zwykł

cyfrowe, zapeatybilne z HD

analogowe.

u wykorzysty

ndard wystęu RJ11.

ennie i.Linkację i usługi

rowych urzą

zdziale Pami

(FDD), czyta

D‐ROM, DVD

eciowa, kartejścia‐wyjści

kład zestawumonitora j

ampowe (kiowe.

parametry ja

o rozmiaracym dokładniem ‐ 21 calow

ekranu wyra

i w poziomiek uwarunkora bezpośred

wyświetlany n

dard złącza potach:

ak i analogowłym złączem

ewnia najwyDMI;

ywanego w

ępującego n

k lub IEEE 1w czasie rzeądzeń optyc

ięci masowe

aj więcej w ro

D‐ROM, Blu

ta muzycznaa)

u komputerjest natychineskopowe)

ak:

ch najmniejsejszy obraz,

we; 0,25 mm

ażana w cala

e i w pionie. owane rówdnio decyduje

na ekranie m

omiędzy kar

we. Po zastoD‐Sub karty

yższą jakość o

sieciach kom

najczęściej w

1394) to sczywistym. Ocznych. Roz

e

ozdziale Pam

‐ray, HD DV

a, karta grafi

rowego) do miastowa w) ‐ CRT, m

szych detali przy czym śr‐ 15 calowe)

ach (1 cal = 2

Im wyższa ronież możliwe o jakości w

monitora pod

tą graficzną,

osowaniu włagraficznej;

obrazu ze ws

mputerowyc

w modemac

standard łącOpracowanyzwijany prz

mięci masow

VD, HD VM

iczna (to rów

bezpośrednwizualizacja onitory opa

jakie monitrednia wielko;

,54 cm );

ozdzielczośćwościami zawyświetlaneg

dawane są w

a monitorem

aściwej

szystkich złąc

h, umożliwia

ch dostępow

cza szeregowy w roku 199ez firmę A

we

D), czytaj w

wnież urządz

niej komuniwyników p

arte na ciek

tor jest w stość plamki ro

tym obraz mainstalowanego obrazu.

bitach:

7

m

cz

ający

wych,

wego 5 dla

Apple

więcej

zenia

ikacji pracy kłych

tanie ośnie

może ej w

8

8 ‐ bitów = maks. 256 kolorów (minimum dla multimediów) 16 ‐ bitów = maks. 65 536 kolorów (HighColor, jakość wideo) 24 ‐ bity = maks. 16,8 mln kolorów (TrueColor, jakość fotograficzna); Dokładniej 224

kolorów 32 ‐ bity = maks. 4,3 mld kolorów (TrueColor, szybszy dostęp do pamięci); Dokładniej

232 kolorów

• częstotliwość odświeżania ‐ im wyższa tym lepsza, co objawia się mniejszym migotaniem obrazu, rozsądny poziom to 85 Hz lub 100 Hz dla mniejszych monitorów.

3.3. Klawiatura Uporządkowany zestaw klawiszy służący do ręcznego sterowania urządzeniem lub ręcznego wprowadzania danych. W zależności od spełnianej funkcji klawiatura zawiera różnego rodzaju klawisze – alfabetyczne, cyfrowe, znaków specjalnych, funkcji specjalnych, o znaczeniu definiowanym przez użytkownika. Klawiatura programisty – określenie układu klawiatury QWERTY umożliwiającego wprowadzanie znaków charakterystycznych dla języka polskiego.

3.4. Mysz Jest to urządzenie wskazujące używane podczas pracy z interfejsem graficznym systemu komputerowego. Wynaleziona została przez Douglasa Engelbarta w 1963 r. Mysz umożliwia poruszanie kursorem po ekranie komputera poprzez przesuwanie jej po powierzchni płaskiej. Mysz odczytuje zmianę swojego położenia względem podłoża, a po jego zamianie na postać cyfrową komputer dokonuje zmiany położenia kursora myszy na ekranie. Najczęściej wyposażona jest w kółko do przewijania ekranu. Jak większość urządzeń wchodzących w skład zestawu komputerowego również i myszka ewaluuje ku nowoczesności i tu możemy dokonać podziału tego urządzenia na:

• Mysz mechaniczna

• Mysz optyczna

• Mysz laserowa

• Mysz powietrzna

• Mysz wertykalna

Portami obsługującymi myszki są porty PS/2, USB oraz porty szeregowe COM.

3.5. Urządzenia peryferyjne Urządzenia te nazywane są również urządzeniami wejścia i wyjścia. Poniżej został zaprezentowany podział tych urządzeń oraz opis wybranych urządzeń używanych najczęściej w zestawach komputerowych.

Urządzenia wejścia Urządzenia wyjścia Urządzenie wejścia‐wyjścia

Klawiatura Urządzenie wskazujące (np. mysz)

Mikrofon Skaner

Aparat cyfrowy Kamera wideo

Kamera internetowa

Monitor Drukarka

Ploter Głośniki

Słuchawki Karta graficzna

Karta dźwiękowa Karta sieciowa

Monitor dotykowy Modem

Urządzenia wielofunkcyjne

9

Drukarka tu urządzenie współpracujące z komputerem, służące do przenoszenia danego tekstu, obrazu na różne nośniki druku (papier, folia, płótno itp). Niektóre drukarki potrafią również pracować bez komputera, np. drukować zdjęcia wykonane cyfrowym aparatem fotograficznym (po podłączeniu go do drukarki lub po włożeniu karty pamięci z zapisanymi zdjęciami do wbudowanego w drukarkę slotu).

Podstawowy podział drukarek:

• Drukarka igłowa, drukarka mozaikowa (ang. dot‐matrix printer, needle printer, wire printer) – niegdyś najpopularniejszy typ drukarek. Wykorzystują do drukowania taśmę barwiącą podobną do tej stosowanej w maszynach do pisania. Ich główną zaletą są niskie koszty eksploatacji i możliwość drukowania kilku kopii na papierze samokopiującym; do dziś często używana do druku faktur itp.; najczęściej spotykane są głowice 9‐ i 24‐igłowe, istnieją także drukarki wielogłowicowe

(każda głowica drukuje fragment wiersza).

• Drukarka atramentowa (ang. ink‐jet printer) – najpopularniejszy obecnie typ drukarek. Drukuje poprzez umieszczanie na papierze bardzo małych (od kilku do kilkudziesięciu pikolitrów) kropli

specjalnie spreparowanego atramentu do drukowania. Praktycznie wszystkie dzisiejsze drukarki atramentowe umożliwiają druk w kolorze. Stosowany jest atrament w czterech kolorach: cyjan, karmazynowy (ang. magenta), żółty i czarny (model CMYK). Ponadto w niektórych drukarkach można stosować specjalne tusze "fotograficzne" (są one nieco jaśniejsze niż standardowe i lepiej oddają barwy przy drukowaniu zdjęć) oraz inne dodatkowe kolory. Wadą tanich drukarek atramentowych są dość wysokie koszty eksploatacji (wysoka cena

tuszu w stosunku do ilościowej możliwości pokrycia nim papieru). Jeden z niewielu typów drukarek umożliwiających druk w kolorze białym (obok technologii termotransferowej).

• Drukarka laserowa (ang. laser printer) – drukuje poprzez umieszczanie na papierze cząstek tonera. Zasada działania drukarek laserowych jest bardzo podobna do działania kserokopiarek.

Wałek selenowy jest elektryzowany, następnie naświetlany światłem laserowym (lub diod LED). Przez to miejsca naświetlone tracą swój ładunek elektryczny i nie przyciągają cząsteczek tonera. Następnie toner z wałka przenoszony jest na papier. Na końcu prowadzony jest proces utrwalania wydruku. Karta papieru przechodzi przez fuser – utrwalacz termiczny, gdzie

toner jest rozgrzewany i wprasowywany w kartkę papieru. Drukarki laserowe charakteryzują się bardzo wysoką jakością i szybkością wydruku, a druk pod wpływem wody się nie rozpływa.

Ploter to komputerowe urządzenie peryferyjne, służące do pracy z dużymi płaskimi powierzchniami, mogące nanosić obrazy, wycinać wzory, grawerować itp.

Skaner to peryferyjne urządzenie wejściowe umożliwiające przetworzenie statycznego obrazu rzeczywistego obiektu (np. kartka papieru, powierzchnia ziemi, siatkówka ludzkiego oka) do postaci cyfrowej, w celu dalszej obróbki komputerowej.

10

Skanery optyczne stosuje się w celu przygotowania do obróbki graficznej obrazu, rozpoznawania pisma (patrz: OCR), w systemach zabezpieczeń i kontroli dostępu, badaniach naukowych, medycznych itd.

4. Wydajność komputera

Wydajność komputera powinniśmy oceniać na podstawie funkcji, jaką ma on pełnić. Inne czynniki będą miały decydujące znaczenie dla komputera pracującego jako serwer, a inne dla stacji roboczej. Jednak pewne czynniki są ważne dla oceny wydajności komputera, niezależnie od jego przeznaczenia. Są to (struktura ważności):

• szybkość procesora określana w częstotliwości taktowania (obecnie rzędu GHz);

• wielkość pamięci CACHE procesora (pamięć o bardzo szybkim dostępie);

• wielkość pamięci operacyjnej RAM;

• częstotliwość pracy pamięci operacyjnej;

• parametry kontrolera grafiki (wielkość pamięci obrazu – powyżej 64 MB, typ procesora, ilość i rodzaj wejść i wyjść);

• częstotliwości taktowania magistrali na płycie głównej;

• długość słowa (rozkazu) procesora (obecnie 32 lub 64 bity);

• typ i szybkość pracy kontrolera HDD;

• wielkość HDD;

• parametry monitora (przekątna w calach, wielkość plamki, częstotliwość odświeżania, rozdzielczość);

• szybkość i niezawodność pracy urządzeń optycznych.

Pracując przy komputerze możemy zaobserwować, że w pewnych sytuacjach uruchomiony program (programy) zaczyna działać wolniej. Dłużej musimy czekać np. na uruchomienie lub zapis wyników. Znaczny wpływ na funkcjonowanie komputera ma liczba uruchomionych programów. Każdy uruchomiony program zajmuje część pamięci operacyjnej, generuje przepływ danych. Im więcej programów mamy uruchomionych, tym więcej zadań komputer musi wykonywać, mając jednocześnie coraz mniej zasobów, co w efekcie prowadzi do tego, że programy zaczynają działać wolniej.

11

5. Pamięci masowe Pamięć magnetyczna w skład tego rodzaju pamięci zaliczyć można:

• Dyskietka (FDD ang. Floppy Disk Drive), najmniejszymi jednostkami zapisu danych na dyskietkach są: sektory i klastry. Najczęściej stosowanymi rodzajami dyskietek są: 5 1/4" ‐ obecnie praktycznie nie jest spotykana (pojemność dyskietki: SD ‐ 180KB, DD ‐ 360 KB, HD 1,2 MB) oraz 3 1/2" ‐ mimo zmniejszenia znaczenia dyskietek, nadal w użytku są dyskietki HD (pojemność dyskietki: DD ‐ 720 KB, HD ‐ 1,44 MB)

• ZIP rodzaj napędu i nośnika danych używanego głównie do tworzenia kopii zapasowej danych i archiwizacji plików, który obsługiwał 3,5‐calowe dyski ZIP występujące w trzech odmianach: pierwsza mieści 100 MB danych (czyli pojemność 70 zwykłych dyskietek), druga zaś 250 MB (odpowiednik 175 zwykłych dyskietek), trzecia 750MB (odpowiednik 525 zwykłych dyskietek). Napędy i nośniki ZIP nigdy nie stały się oficjalnym standardem z powodu niekompatybilności i wysokich kosztów.

• Streamer rodzaj urządzenia oraz nośnika do przenoszenia danych z systemów komputerowych na taśmę magnetyczną w celu archiwizacji. Obecnie najbardziej popularne napędy wykorzystują taśmy umieszczone w specjalnych kasetach. Kasety mieszczą nawet do kilkuset gigabajtów danych. Dodatkowo większość z napędów wykorzystuje kompresję, dzięki czemu możliwe jest zmieszczenie większej ilości danych. Streamery wykorzystują cyfrową technikę zapisu danych. Są one wykorzystywane głównie do archiwizacji danych i nie nadają się do przenoszenia danych między komputerami z powodu długiego czasu dostępu i odczytu danych.

• Dysk twardy (HDD ang. Hard Disk Drive) jeden z typów urządzeń pamięci masowej, wykorzystujących nośnik magnetyczny do przechowywania danych. Dla dysków twardych najważniejsze są parametry: pojemność, szybkość transmisji danych, czas dostępu, prędkość obrotowa talerzy (obr/min.) oraz MTBF (określanie żywotności).

Pamięć flash (nazwy zamienne: PenDrive, USB Flash Drive, Flash Disk, FlashDrive, Finger Disk, Massive Storage Device, Flash Memory Stick Pen Drive) to urządzenie przenośne zawierające pamięć nieulotną typu Flash EEPROM, zaprojektowane do współpracy z każdym komputerem poprzez port USB i używane do przenoszenia danych (zapisywanych w plikach) między komputerami. Są urządzeniami typu Plug&Play i mogą pomieścić nawet do 64 GB danych.

Pamięć półprzewodnikowa to karty pamięci (ang. memory card) stosowane coraz częściej jako nośnik danych, mogące pomieścić nawet do 16 GB danych. Karty pamięci stosuje się w urządzeniach takich jak: palmtopy, telefony komórkowe, odtwarzacze MP3, kamery cyfrowe, odtwarzacze multimedialne. Najbardziej znane to: CompactFlash, Memory Stick, Multimedia Card, Secure Digital Card, miniSD Card, microSD Card.

Pamięć optyczna jest najczęściej płaskim, plastikowym krążkiem pokrytym materiałem, na którym mogą być zapisywane bity informacji w postaci fragmentów dobrze i słabo odbijających wiązkę światła. Odczyt danych następuje poprzez oświetlenie promieniem lasera. Dane są zapisane sekwencyjnie na ciągłej, spiralnej ścieżce od środka dysku na zewnątrz. Podział pamięci optycznych:

12

Nazwa pamięci optycznej

Zastosowanie Pojemność

Zapis z użyciem czerwonego lasera

CD‐R (RW) dane, muzyka 155 MB (18min.) ‐ 870 MB (99 min.)

Zapis z użyciem czerwonego lasera

DVD‐R (RW) DVD+R (RW)

dane multimedia (muzyka, wideo)

Standard DVD5 DVD9 DVD10 DVD18Il. stron 1 1 2 2

Il. warstw 1 2 1 2 Pojemność 4,7 GB 8,5 GB 9,4 GB 17 GB

Zapis z użyciem niebieskiego lasera

Blu‐ray dane, multimedia

Il. warstw 1 2 4 8

Pojemność 25 GB 50 GB 100 GB 200 GB

Zapis z użyciem niebieskiego lasera

HD DVD‐ROM (tylko do odczytu)

multimedia

Il. stron 1 1 1 2 2 Il. warstw 1 2 3 1 2

Pojemność 15 GB

30 GB

51 GB

30 GB

60 GB

HD DVD‐R (jednokrotny zapis)

multimedia Il. stron 1 2

Il. warstw 1 1 Pojemność 15 GB 30 GB

HD DVD‐RW (wielokrotny zapis)

multimedia Il. stron 1 1 2

Il. warstw 1 2 1 Pojemność 20 GB 32 GB 40 GB

HD VMD dane, multimedia od 20 GB wzwyż (w zależności od ilości warstw)