GARY A. BRAUNBECK

MIASTO TRUMIEN

Ze wzgldu na swoje dziaania na tym wiecie, nie przejmuj si

istnieniem nieba czy pieka, jestem zbyt wielki i zbyt dumny,

by powodowa si pragnieniem niebiaskich nagrd czy trwog

przed piekielnymi karami. Moim deniem jest dobro, gdy jest

pikne i mnie urzeka, a brzydz si ziem, gdy jest ohydne i napenia

mnie odraz. Wszystkie nasze dziaania powinny pochodzi ze rda

bezinteresownej mioci i niewane, czy po mierci istnieje

dalsze trwanie czy te nie.

Heinrich Heine Die Stadt Lucca

Kiedy nadejdzie idealny dzie,

dzie pord dereni i jode,

bdzie pluska swoj twarz w socu,

daleko od szkoy, od braci

i sistr, od brudnego wiata

czowieka...

Christopher Colon Charlie's Vision

Diabe ma najodleglejsze perspektywy dla Boga, dlatego trzyma si

ode z dala: - diabe jako najstarszy mionik poznania.

Friedrich Nietzsche Poza dobrem i ziem (prze. Pawe Pieniek)

Szalestwo to pierwszy krok ku bezinteresownoci.

Kahlil Gibran

University of Texas

San Ysidro

Columbine

Virginia Tech (miejsca masowych morderstw)

1Mj koczan znw jest pusty...

2

Z pocztku moe to sprawia wraenie bezadu, chaotycznych

skokw; tak skacz krople wody na gorcej pycie kuchni, tak jesienne

licie tocz si po chodniku, tak koziokuje gnany wiatrem papierowy

kubek; ale podobnie jak miliony nic nieznaczcych pojedynczych kropek

na gazetowej fotografii tworz jeden rozpoznawalny obraz, dopiero gdy

si spojrzy na nie wszystkie, tak i tu wszystko stopniowo si poczy. Musi

si poczy. Umarli daj tego od nas. A ich nie mona ignorowa.

I nie zostan zignorowani. Prbowano tego ju wczeniej. I nie do

koca si to udao.

3

Znaj mnie w tych stronach jako Wielebnego i chciabym, abycie mi

przez chwil towarzyszyli.

Wprawdzie nie ma w tym poetyckiej siy, jak zawieraj klasyczne

wstpy, na przykad Imi moje Izmael czy synne Nazywam si Artur

Gordon Pym, czy te Pochodz z Genewy. Moja rodzina naley do

najznakomitszych w tej republice, wic ustalmy od razu: wiem, e taka

prezentacja mojej osoby pozbawiona jest literackiej fantazji, ale musi wam

wystarczy.

A zatem.

Znaj mnie w tych stronach jako Wielebnego. W Cedar Hill

prowadz schronisko dla bezdomnych przy East Main tu za mostem,

ktry prowadzi na teren zwany Hrabstwem Trumien. Nie zawsze tak go

nazywano, podobnie jak mnie te nie zawsze nazywano Wielebnym.

Miaem kilka imion i przynajmniej jedno z nich za chwil poznacie. Ale

zanim wam je zdradz i zanim przejdziemy przez szczelin, by

dowiadczy przeraajcej masakry, do jakiej doszo w tym miasteczku -

cho mieszkacy chtnie zw je miastem - musimy si nieco bliej

przyjrze temu miejscu, gdy ci na nim grzechy zaniechania, a to

oznacza odpowiedzialno.

Istnieje pewna ksika napisana przez niejakiego Goeffa Conovera,

ktry kiedy tutaj mieszka, chocia krtko. Podobno to fikcja, ale my,

ktrzy nazywamy to miejsce domem i ktrzy j przeczytalimy, wiemy

swoje. To najlepszy opis Cedar Hill, jaki mona znale. Nie prbujc go

zatem gupio ulepsza, pozwlcie, e zacytuj:

Najlepiej scharakteryzowa to miasto w nastpujcy sposb:

wykonajmy stop wszystkich mieszkacw i sporzdmy z niego odlew

jednego obywatela. Otrzymamy robotnika, ktry skoczy najwyej

jedenacie klas. Cika praca i zdrowy rozsdek pozwoliy mu zbudowa

ycie typowe dla klasy redniej. Czowiek ten pracuje, by zapewni

rodzinie dach nad gow, i kadego miesica odkada troch pienidzy na

remont domu, choby na napraw starych drzwi czy dobudowanie

warsztatu. Ma jedno dziecko lub dwoje - nie s szczeglnie uzdolnione,

ale radz sobie w szkole i rodzice mog zasypia bez poczucia, e

spodzili kretynw.

Niewykluczone, e w weekendy wypija par piw, nie tyle co bardziej

krewcy znajomi, ale tak troch, dla towarzystwa. Rodzina upatrzya sobie

dom w innym hrabstwie. Maj nadziej, e kupi nowy kolorowy

telewizor. W niedziele zwykle chodz do kocioa, nie zawsze chtnie,

ale... przecie nigdy nic nie wiadomo, prawda?

Z kim takim bdziecie mie do czynienia.

Kto taki bdzie si do was umiecha, ucinie wam do i okae

yczliwo.

W rozmowie nigdy jednak nie poruszajcie spraw wybiegajcych

poza najblisz wypat. Praca, ulubione programy telewizyjne, artyku z

porannej gazety - to tematy bezpieczne. Narzekanie na koszty ycia -

prosz bardzo. Co sycha u rodziny? - jak najbardziej. Czy masz czas co

szybko przeksi? - pewnie. Nigdy jednak nie sigajcie gbiej, bo

wwczas umiech zniknie z jego twarzy, ucisk doni osabnie, a

yczliwo zabarwi si ostronoci.

Poniewa kto taki czuje si gorszy i nie chce, by si o tym

dowiedzia. Od dawna podejrzewa, e jego ycie zawsze bdzie

przecitne. Czuje si samotny, porzucony, saby, niemdry i niezaradny.

Jedyne, co mu daje nadziej, co wywouje u niego i umiech, i strach to

myl, e moe ktre z dzieci powie: Hej, tato, nie jest tak le, to

miasteczko nie jest a tak dziur, wic taaa, moe tu zostan i rozejrz

si, co da si zrobi.

A jeli rzeczywicie zostanie? Ile czasu minie, a przygarbi si jak

typowy robotnik, zacznie skrzynkami kupowa piwo, a jego skra stanie

si jedn wielk plam nikotynow? Ile czasu minie, a tymi samymi

wymwkami zacznie usprawiedliwia swoje przecitne ycie?

Wiesz, trzeba paci rachunki. Ju nie te lata. Cay czas jestem

cholernie zmczony. Na Boga, ta praca mnie wykacza.

No, c... przynajmniej ma upatrzony dom za miastem, no i trzeba

si kiedy w kocu zebra i kupi ten nowy kolorowy telewizor...

Kto taki spojrzy na ciebie i jego oczy zdradz, e na sekund zatopi

si w mylach.

Czasami tak si zdarza.

Mrugnie, poprosi o wybaczenie, e zabra ci tyle czasu, bdzie ci

yczy dobrego dnia i ruszy w stron domu, bo rodzina czeka z kolacj.

Mio byo porozmawia.

Oto Cedar Hill w stanie Ohio.

Od razu rozpoznasz to miasteczko - a potem rwnie szybko o nim

zapomnisz - gdy bdziesz tdy przejeda w drodze do miejsc mniej

ospaych i atrakcyjniejszych albo choby nieco ciekawszych. Tu

jednakowe domy stoj przy jednakowych ulicach, wic gdyby tu mieszka

- i gdyby tylko mg - wyjechaby std, wciskajc gaz do dechy, eby

dym z opon zakry cay widok - na wszelki wypadek, gdyby w chwili

wahania po raz ostatni z nostalgi spojrza w lusterko wsteczne na to

przecitne miasteczko rodkowego Zachodu.

Jednak szybko si zorientujesz, e to miejsce wcale nie jest takie

przecitne. Co wicej, mamy tutaj powiedzenie, ktre czsto wzbudza

chichot u przyjezdnych, cho nie jest tak artobliwe, jak si im wydaje:

To Cedar Hill. Moesz tutaj wdepn w nieze ajno. I musisz si z tym

pogodzi.

Wkrtce do tego wrcimy, ty i ja. Teraz jednak przyjrzyjmy si kilku

sprawom: stronom ksig, duchom, ludziom, miejscom, wszystkim co

jeli, po co i dlaczego, ktre tworz to, co z braku lepszego okre-

lenia nazywa si histori. Wyobra sobie ca t histori jako wiato

schwytane przez prymitywny aparat fotograficzny, iluminacj zaniesion

do ciemni, gdzie odczynniki chemiczne w kuwetach przywouj obrazy,

wspomnienia, chwile, zapomniane twarze i miejsca ukochane przez ludzi,

ktrzy ju dawno odeszli - teraz opustoszae, pene gruzu i mieci parcele,

gdzie w poudniowym socu bawi si dzieci. To wszystko wynurza si z

czasu i pamici, by spotka nas tam, gdzie jestemy teraz - na tej stronie,

w tym akapicie, w tym zdaniu, gdzie przywracamy im ycie, tosamo,

ciepe ciao i jasny bysk w oku, ktry wiadczy o energii, nadziei i sensie

istnienia. I jeli wszystko pjdzie dobrze, by moe te fantomy wyoni si

cakowicie, by odnale swoje gosy, czekajce tam, gdzie wymwiy

ostatnie sowa. I duchy te szepn: Oto nasza opowie, opowie, jak si

to wszystko zaczo. Jeli uwanie jej wysuchasz, przy kocu tej historii

moesz by ju kim innym.

4

Z Przewodnika po Cedar Hill, Spencer - Waters Press, stycze 1969,

strona 36:

Old Towne East - Wschodni Starwk w Cedar Hill - wielu uwaa

za prawdziwy powd do dumy. To ulubione przez mieszkacw i goci

miejsce, ktre oferuje mnstwo atrakcji. Znajd tu pastwo zawsze

otwart dla zwiedzajcych oryginaln siedzib Towarzystwa Pionierw,

Historykw i Antykwariuszy Hrabstwa Licking (ktre w 1947 roku

zmienio nazw na Towarzystwo Historyczne Hrabstwa Licking i

przenioso si do nowego, wikszego gmachu w pobliu Buckingham

House). S tu galerie sztuki, kina, kluby taneczne i kluby nocne, jak

choby synna Kryjwka u Talleya, restauracje specjalizujce si w kuchni

midzynarodowej i niezliczone sklepy z pamitkami, by wymieni tylko

gar atrakcji, dziki ktrym to miejsce cieszy si zasuon saw.

Brzowa tablica przy wejciu do Legendarnej Restauracji i Grilla

informuje z dum: Tu Clark Gable jad naprawd najlepszy pieczony

stek! Wewntrz gocie mog zobaczy te same sowa napisane

wasnorcznie przez pana Gable'a na oprawionej w ramki fotografii,

ukazujcej aktora w otoczeniu pracownikw kuchni i kierownictwa lokalu.

Takie zadziwiajce odkrycia czekaj na was, gdy odwiedzicie

Wschodni Starwk, centrum kulturalnego i nocnego ycia Cedar Hill.

5

Wieczorem czternastego sierpnia 1969 roku wikszo mieszkacw

Cedar Hill bya przekonana, e ten cay zakichany wiat sunie po na-

smarowanych szynach prosto do pieka. I niewane, czy suchali Waltera

Cronkite'a, ogldali magazyn informacyjny Huntley - Brinkley Report lub

program Erica Sevareida, a nawet - niech go Bg bogosawi - Billyego

Grahama, wszystkie wiadomoci byy pode: Kissinger i Xuan Thuy

rozpoczli negocjacje pokojowe w sprawie Wietnamu, ktre, oglnie

mwic, fig daway; sekta psycholi pod wodz niejakiego Mamona

zaszlachtowaa w Los Angeles Sharon Tat i trzy inne osoby, a nastpnej

nocy zabia maestwo LaBianca; Zwizek Radziecki i Chiny miay

powany zatarg graniczny, ktry - jak wszyscy wiedzieli - z ca

pewnoci skoczy si wybuchem atomowego grzyba na komunistycznym

niebie; do Irlandii Pnocnej wysano oddziay brytyjskie, by opanoway

zamieszki midzy protestantami a katolikami po tym, jak Jack Lynch

usilnie prosi o interwencj. A jakby tego byo mao, jakby przyzwoity

Amerykanin, ktry chodzi do kocioa, ciko pracuje, przestrzega prawa,

paci podatki, stara si utrzyma na powierzchni, nie usysza ju do, by

rwa sobie wosy z gowy, niejaki Max Yasgur, farmer z Bethel w stanie

Nowy York, zgodzi si - a gdzie mia olej w gowie? - eby na jego ziemi

zorganizowano festiwal rockowy. I ten Woodstock - jak nazwaa go

modzie - przyprawia rodzicw i policj o bezsenno: wszyscy si

martwili, jak to si skoczy.

Ni cholery, nie ma wtpliwoci: jeszcze krok, a wszystko zostanie

spukane do sedesu.

Charlie Smeds, odznaczony medalami weteran drugiej wojny wia-

towej i wojny koreaskiej, obecnie nocny str w Fabryce Trumien

Franklina Beaumonta w Old Towne East, zna te wiadomoci, a jednak by

najszczliwszym czowiekiem na wiecie.

Poniewa za trzy dni jego syn Robert wraca z Wietnamu. Tak, to

prawda, e chopak straci lew nog. Gdy Charlie i Ethel si o tym

dowiedzieli, uronili niejedn z, ale Bobby, dzikowa Bogu, y. Wy-

szed cao z krwawej jatki w bitwie pod Hue, co wedug Charliego nale-

ao uzna za niewtpliwy cud. Trzy osabione bataliony piechoty mor-

skiej - mniej ni dwa i p tysica ludzi - walczyy przeciw dziesiciu

tysicom onierzy Armii Pnocnowietnamskiej i Wietkongu, ktrzy

cigle jeszcze kipieli zoci po ofensywie Tet sprzed niecaego miesica.

Wietnamczycy zaatakowali baz lotnicz w Phu Bai, gdzie stacjonowaa

jednostka Bobby'ego. Chopak zosta ranny pod koniec drugiego tygodnia

bitwy, gdy rakieta Ludowej Armii Wietnamu B - 40 trafia w skad paliwa,

jakie pidziesit metrw od hangaru sucego za tymczasow oson

dla Bobby'ego i tuzina jego towarzyszy. Bobby dosta odamkiem w rami

i straci czciowo (na szczcie tylko na jaki czas - kolejny powd, by

dzikowa Bogu) wadz w prawej rce, co nie powstrzymao ani jego, ani

kolegw od dalszej walki. Bya to jak dotd najdusza i najbardziej

krwawa bitwa tej wojny, a Bobby wyszed z niej z niegronymi ranami.

Gdy ju przeszlimy przez to, ja i reszta chopakw czujemy si tak,

jakbymy byli niezwycieni - napisa w licie do rodzicw. I doda:

Odpukajcie w niemalowane drzewo.

A gdy ju wyszed cao z najstraszniejszej bitwy tej wojny - moe

nawet z najstraszniejszej bitwy w ogle - straci nog podczas rutynowego

patrolu. Pochyli si, by pogaska jakiego cholernego psa, i wtedy

wdepn na min. Psu oczywicie nic si nie stao. Charlie wyobraa so-

bie, e syn opowie na ten temat mnstwo niesmacznych dowcipw - by

mionikiem kotw, jak jego matka. A jeli nie Bobby, to on sam bdzie

musia artowa. Tego oczekiwa chopak od swego staruszka.

A zatem tej sierpniowej nocy, gdy od trzech tygodni w rodkowym

Ohio panowaa najwiksza od prawie czterdziestu lat susza, a temperatura

spada wreszcie do trzydziestu stopni Celsjusza, Charlie przyby do pracy

o dziewitej wieczr i reszta wiata moga spywa do kanalizacji, ale

kawaek nalecy do Charliego Smedsa by jasny i radosny jak w

ulubionych ksieczkach dla dzieci: Sam to wszystko widziaem na ulicy

Morwowej, O czym szumi wierzby czy Byczek Fernando. Szczliwszego

czowieka by nie znalaz.

Gdy wszed do maego, lecz wygodnego biura, ktre miecio si na

parterze, w zachodniej czci budynku, wczy wiata, na biurku postawi

pudeko z lunchem i termos z kaw, sprawdzi, czy godzina na kie-

szonkowym zegarku zgadza si z t na zegarze ciennym, a potem przez

radiostacj poczy si z posterunkiem. Franklin Beaumont wymaga, by

stranicy co dwie godziny meldowali w biurze szeryfa, czy wszystko jest

w porzdku. Charlie stosowa t procedur od prawie dwudziestu piciu lat

i staa si waciwie jego drug natur, co nie znaczy, e zacz j lek-

ceway. Faceci w takiej pracy czsto stawali si nieuwani i niedbali,

myleli, e to w porzdku siedzie na tyku, czytajc czasopisma, sucha-

jc w radiu muzyki, drzemic albo dubic w nosie, eby sprawdzi, czy

nie zalgo si tam co interesujcego. Czowiek atwo si rozleniwia, gdy

pracuje sam i nikt go nie nadzoruje. Ale nie Charlie, ktry w pracy pozwa-

la sobie tylko na przerw na posiek. Rzadko jada przy biurku, czuby si

zbyt samotnie, wic gdy tylko pogoda na to pozwalaa, wychodzi na

zewntrz i jad na awce, z ktrej mia widok na rg Cedar Crest i East

Main oraz schody prowadzce do Kryjwki u Talleya. Potem ubija troch

tytoniu w fajce i mio, spokojnie sobie pali.

Ale to nastpi pniej. Teraz mia prac do wykonania. Zdj z haka

latark, otworzy drzwi do gwnej hali fabryki i ruszy na obchd, by

uczciwie zarobi na ycie.

Rutynowe dziaania w wykonaniu Charliego urosy niemale do

rangi sztuki: najpierw sprawdza, czy zamknite s wszystkie drzwi na

klatki schodowe; nastpnie zaglda do hali na parterze, by si upewni,

czy ostatnia zmiana wyczya wszystkie maszyny; potem szed po kolei

do czterech wind, ktrymi pracownicy wjedali na wysze pitra,

sprawdza, czy drzwi s otwarte, a prd wyczony; nastpnie - ten

element Charlie sam wymyli, a pan Beaumont zaaprobowa - z telefonu

zamontowanego na cianie w jadalni dla pracownikw dzwoni do takich

samych pomieszcze na pierwszym, drugim i trzecim pitrze, by upewni

si, czy nikt tam przypadkiem nie utkn, kiedy zamykano fabryk na noc

(zdarzyo si kiedy, e pewna moda kobieta, pracujca na drugim pitrze,

le si poczua i bya w azience, gdy wszyscy wychodzili do domu i

zamknli za sob solidne drzwi, ktre daway si otworzy tylko z

zewntrz, wic jeli kto z jakiego powodu nie opuci fabryki wraz z

innymi, by uwiziony na ca noc... tak jak byaby uwiziona tamta

kobieta, gdyby Charlie pod wpywem impulsu nie zadzwoni na pitra); na

koniec obchodu szed w rejon, gdzie wystawiono trumny w rwnych

rzdach, by szefowie domw pogrzebowych mogli je obejrze przed

zoeniem zamwienia. W caym kraju trumny firmy Beaumont znane

byy z kunsztownego wykonania i nierzadko do Ohio przylatywali

dyrektorzy domw pogrzebowych a z Kalifornii.

Budynek fabryki by wielki, zajmowa prawie dwie trzecie parceli

midzy przecznicami, i dotarcie do miejsca ekspozycji zajmowao

Charliemu blisko dwie godziny. Zostawa mu tylko czas na powrt do

biura i przekazanie komunikatu radiowego na posterunek, moe na yk

kawy lub piciominutowy odpoczynek dla ng. A potem cay obchd

zaczyna si od nowa. I tak w koo Macieju. Gdyby kto obserwowa

Charliego Smedsa, pomylaby, e oglda balet czowieka pracy, a tej

nocy Charlie wiedzia, e za siedemdziesit dwie godziny uciska syna - i

rzeczywicie taczy. Nawet pogwizdywa - czego w pracy nie robi

prawie nigdy.

O pierwszej trzydzieci wyszed z budynku przez drzwi od strony

Cedar Crest Avenue i usiad na tej samej co zwykle awce. Noc nadal bya

nieznonie upalna i sucha, ale jemu to zupenie nie przeszkadzao. Mia

adny widok na ulic, na kluby, sklepy i galerie z wygaszonym teraz

owietleniem, a przede wszystkim na wspaniae, roziskrzone nocne niebo.

Gwiazdy wieciy dzi wyjtkowo jasno i gdy Charlie paaszowa wielk

kanapk z chleba ytniego z klopsem (nikt nie robi takiego klopsa jak

jego ona Ethel, a to, e zgodzia si ni zosta, byo jednym z tysica

powodw, dla ktrych uwaa si za najwikszego szczciarza na

wiecie), obserwowa niebo i wspomina chwile, gdy Bobby jako dziecko

chcia zosta astronaut - marzenie zrodzone pod wpywem filmw

fantastycznonaukowych, jakie w sobotnie popoudnia nadawa Channel

10. Zastanawia si, czy syn i jego kumple w Wietnamie mogli w ubie-

gym miesicu obserwowa ldowanie statku Apollo 11 na Ksiycu,

kiedy Neil Armstrong dokona rzeczy niemoliwej - postawi stop w

miejscu innym ni Ziemia. Czyli sprawy wcale nie przedstawiay si tak

strasznie, jak sdzia wikszo ludzi, skoro rasa ludzka bya w stanie

wystrzeli czowieka na Ksiyc. Cuda, klops misny i wiato gwiazd

towarzyszyy Charliemu dzi w nocy, w domu czekaa na niego dobra

kobieta, a syn wkrtce bdzie spa tu, gdzie si wychowa. Czowiek byby

gupcem, gdyby prosi o wicej.

Na szczycie schodw prowadzcych do Kryjwki u Talleya otwo-

rzyy si drzwi i na podest wyszed Eugene Talley, syn Williama Bill -

dla - Przyjaci - i - Klientw Isaaca Talleya, ktry otworzy ten klub w

latach dwudziestych. Eugene mia, jak ojciec, onyksow cer, potne

barki i dziecicy umiech oraz dudnicy, barwny baryton, przypominajcy

Charliemu nieyjcego doktora Martina Luthera Kinga, niech w Bogu

spoczywa jego mna, znkana dusza.

- adna noc, prawda? - stwierdzi Eugene.

- Bya adna, dopki nie wyszede, eby przeszkadza mi rozko-

szowa si cisz.

- A ty mi przeszkadzasz rozkoszowa si widokiem pustej awki. Dla

mnie to gwna atrakcja dnia przyj tu po zamkniciu lokalu i popatrze

na ni. To awka nad awki. Mona by nawet powiedzie: Mona Lisa

awek. A co zamiast tego dostaj? Musz patrze, jak ty tu siedzisz.

Nawiasem mwic, chyba widziaem, jak wczeniej gob narobi mniej

wicej w tym miejscu, gdzie teraz usadzie swj kocisty tyek.

Charlie si umiechn.

- Jeste dzi w wyjtkowym nastroju, Gene. Eugene rwnie si do

niego umiechn.

- Wybacz, Charlie, e nie mogem przyj wczeniej. Musiaem doj

do adu z kwitami. Czy mnie oczy myl, czy jesz wanie jedn z tych

niezwykych kanapek z klopsem Ethel?

- To poowa kanapki z klopsem. Druga jest cigle nietknita i na

opakowaniu ma twoje imi. Wic jeli nie masz nic przeciw temu, eby

usi obok mnie na gwienku gobia...

Eugene rozpostar ramiona.

- Jakbym mg odrzuci tak czarujce zaproszenie? - Ruszy w d

po schodach, a poniewa cierpia na artretyzm jednego kolana, szed

wolniej ni wikszo ludzi. - Masz jakie wieci od syna?

Charlie si rozpromieni.

- Ciekaw byem, ile czasu ci to zajmie, zanim zapytasz. Dostalimy z

Ethel wiadomo dzi rano. Za trzy dni Bobby wraca do domu.

Umiech Eugene'a sta si jeszcze szerszy.

- Och, Charlie, czy to nie wspaniae? Ju dawno nie syszaem tak

dobrej nowiny. Cholernie dobre wieci, przyjacielu. - Doszed do awki i

ucisn do Charliego. - Prosz, przeka Ethel, jak bardzo si ciesz.

- Przeka na pewno. - Poda mu cz kanapki. Ethel specjalnie

przygotowaa dwa razy wiksz, ni byby w stanie zje. Wiedziaa, e

ma lubi dzieli si z koleg.

- Co ci powiem. - Eugene, odwin swoj powk z papieru i

rozkoszowa si jej zapachem. - Kiedy Bobby ju si zadomowi, przy-

prowad go z Ethel w ktry weekend, a ja dam wam najlepszy stolik i

postawi im kolacj i drinki.

Charlie mrugn.

- A moja kolacja i drinki?

- Czy to ty zrobie t kanapk z klopsem?

- Nie.

- Czy to ty walczye dwa lata w Azji Poudniowo - Wschodniej i

bye dwukrotnie ranny?

- Nie, wtedy bym tu z tob nie siedzia.

- W takim razie ty pacisz za siebie. Jestem hojny, ale nie jestem

wokiem, eby mnie wykorzystywa.

- Po takich sowach czuj ciepo a do hemoroidw.

- Gdyby od czasu do czasu rozluni swj kocisty tyek, moe

wcale nie miaby hemoroidw. Pomylae kiedy o tym?

- Dlaczego si na to godz?

- Bo w tym miecie tylko ty i ja potrafimy doceni estetyczne walory

awek. Niech mnie, ta kanapka to jest co! Powiedz Ethel, e tym razem

przesza sam siebie.

- Ona tylko czeka na twoje pochway.

- Kolego, gdyby nie ty i Ethel, musiabym si zadowoli jajecznic

i... Zaraz, co to takiego?

Charlie nieco si wyprostowa.

- Chodzi ci o ten haas?

- Nie, o kawaek ciasta pod twoj serwetk. Mylisz, e go nie wi-

dz? Oczywicie, e o haas.

Mczyni zamilkli, nasuchujc zbliajcych si odgosw.

- Wiem, e to niemoliwe - szepn Eugene - ale przysigbym, e to

dwik...

- Niech to jasna cholera. - Charlie wskaza w stron skrzyowania

Cedar Crest i East Main. - Powiedz mi, e to nie to, co widz.

Ale jego kolega, rwnie oszoomiony jak on sam, tylko krci gow.

Charlie przeegna si. Po chwili, gdy obaj zdali sobie spraw, e to nie

przywidzenie, Eugene te si przeegna.

6

Z Przewodnika po Cedar Hill, strony 59 - 60:

Gosowano za tym, by wydzieli parcel budowlan na terenie

Starego Cmentarza we wschodniej czci miasta, a nagrobki i tych ktrych

miejsca ostatecznego spoczynku oznaczaj, przenie do mniej

zaniedbanego rejonu - pisa burmistrz w swoim owiadczeniu w 1902

roku.

I tak ciaa, ktrych przez ponad sto lat nikt nie niepokoi, zostay

ekshumowane i przeniesione na obszerny teren cmentarza Cedar Hill,

ktry teraz jest najstarszym i najsynniejszym miejscem pochwku w

hrabstwie.

W czasach ekshumacji starego cmentarzyska jeden z obywateli z

du doz kliwego humoru napisa popularn do dzi rymowank:

Pierwszy cmentarz by za Beckwithem, Murphy tam handlowa

sonin i ytem. Nastpny na rogu Main i Crest, Gdzie teraz nasze

muzeum jest. Potem go przenieli w pnocne rejony. Wic Stary Adam

odkopa swe ony 1 przez szerokie i wskie ulice Przewiz stare koci na

starej bryce.

Jedna z zagadek zwizanych z pozostaociami Starego Cmentarza to

kopiec i samotny kamie przy Cedar Crest Avenue.

Przekazywano sobie na ten temat rozmaite opowieci. Najbardziej

popularna mwia, e jest tam pochowany mczyzna z koniem jako

symbol tych wszystkich, ktrych kiedy pogrzebano na tym terenie. (Ta

wersja pochodzi by moe od wczesnych osadnikw walijskich).

Dlaczego nie usunito kamienia - nie wiadomo; nikt rwnie nie wie,

dlaczego kopiec cigle istnieje. Prawdopodobnie nadal le tu ciaa

pogrzebane pod chodnikami i uliczkami, poniewa owiadczenie z 1902

roku nie zobowizywao do przeniesienia wszystkich koci. Wielu

osadnikw zmaro podczas wielkiej epidemii cholery w 1805 roku i

zlokalizowanie oraz ekshumacja wszystkich cia byaby prawie

niemoliwa. Pozostay one najprawdopodobniej pod fundamentami

domw, a najwiksza ich koncentracja znajduje si w rejonie Old Towne

East. Liczba mieszkacw Cedar Hill stale ronie, naley si wic

spodziewa, e w cigu nastpnych dziesicioleci wadze miasta bd

szukay nowych terenw budowlanych i moe niektrzy z zapomnianych

zmarych zostan ekshumowani i przeniesieni w bardziej odpowiednie

miejsce ostatecznego spoczynku...

7

Charlie Smeds i Eugene Talley oniemieli: po ulicy jecha

starowiecki, rozklekotany drewniany wz zaprzony w konia. Wonica

przesoni twarz chust, zakrywajc nos i usta.

Wz zaadowany by martwymi ciaami i wykopanymi pytami na-

grobnymi. Niektre z cia byy w stanie tak zaawansowanego rozkadu, e

kawaki misa, ponadrywane podczas ekshumacji lub obluzowane wskutek

drga wozu, odpaday i unoszone przez nieistniejcy wiatr rozpaday si w

py, nim wzleciay na wysoko latarni. Najwiesze zwoki byy nadal

wzdte, niektre lekko, inne monstrualnie; wszystkie ciaa miay

zmieniony kolor, cz wyscha na wir, a inne skaday si z prawie

samych koci.

Klap, klap, klap - stukot koskich kopyt brzmia znacznie goniej,

ni powinien i wcale nie dlatego, e noc bya cicha, a powietrze suche, ale

poniewa cie rzucany przez konia i wz zmienia asfalt jezdni w kocie

by. Charlie i Eugene obserwowali to ze swojej awki.

- Co to, do diaska? - Sowa uwizy Charliemu w gardle, bo oto

nadjecha drugi wz. By znacznie starszy od poprzedniego i pojawi si,

gdy tylko tamten zosta wchonity przez cie. Nowy wz rwnie wiz

ciaa, ktre mimo obrzydliwej barwy skry wyglday na wiee, jakby

mier zabraa je zaledwie kilka godzin temu. Z przodu wozu siedziao

dwch ludzi w cikich paltach; usta i nosy zasonili solidnymi zimowymi

szalikami, na rkach mieli grube rkawice. Odgos koskich kopyt na

bruku tumi nieg, pokrywajcy te miejsca, gdzie pad cie wozu. Za

zaprzgiem sza procesja ludzi w rnym wieku; zostawiali lady na

niegu, pojawiajcym si tam, gdzie kady si ich wasne cienie; starszych

wspierali modsi i silniejsi, ci w rednim wieku maszerowali rami w

rami lub samotnie, a na kocu kilkoro dzieci w zimowych ubraniach

sprzed stu lat prbowao wyglda dzielnie, i tumi zy, ktre jednak

niekiedy wygryway i zamarzay im w p drogi na policzkach.

Pochd zamykaa zupenie samotna maa dziewczynka, bardzo chuda

i blada. Przyciskaa do piersi zniszczon, szmacian lalk. zy

zamarzajce na jej policzkach nie powstrzymay rozpaczliwego kania.

Charlie i Eugene nigdy nie widzieli takiego smutku. Gdy kondukt znikn

w ciemnoci, dziewczynka przystana, wpatrujc si w swoje stopy i

wycierajc nos rkawem paszcza zbyt lekkiego na t zimow pogod.

Westchna, a jej oddech utworzy w powietrzu delikatn mgiek.

Mocniej cisna lalk, znw wytara nos i nie ruszajc si z miejsca,

wpatrywaa si w Charliego i Eugene'a.

- Kiedy byem dzieckiem, tato opowiada mi o tym. - Eugene

schwyci Charliego za rami. Mwi szeptem, jakby si ba, e przy

goniejszych sowach wizja zniknie. - Nie wierzyem mu, pki pewnej

nocy sam tego nie zobaczyem.

Nie patrzc na przyjaciela, Charlie powoli skin gow.

- To wszystko duchy?

- S duchami dla nas. Dla siebie nadal yj w czasie, z ktrego

pochodz. Jeli ta dziewczynka nas widzi, to prawdopodobnie dla niej my

wygldamy jak duchy.

- I co teraz, Eugene?

- Powinnimy siedzie i czeka, a wszystko si skoczy.

Dziewczynka wycigna lalk, mwic:

- Mama j dla mnie zrobia. Ale teraz jest w niebie z tatusiem. Oboje

byli bardzo chorzy i... i zasnli wczoraj w nocy, i ju si nie obudzili.

- Czy s na wozie? - spyta Charlie bez zastanowienia. Dziewczynka

skina gow.

- Tak, prosz pana. Idziemy, eby pomodli si nad wszystkimi

grobami. Z miasta kady, kto yw, tu bdzie. - Spojrzaa w gb ulicy,

gdzie w cieniu znikn kondukt. - Jestem zmczona, prosz pana. le si

czuj. Tak mi zimno. Czy mgby pan... zabra mnie tam? Bd bardzo

grzeczna, naprawd.

Charlie oswobodzi rami z ucisku Eugene'a i ruszy w stron

dziewczynki. Wycign obie rce, by j obj i podnie, ale gdy tylko

dotkn jej ramion, znowu westchna, a jej oczy wpady w oczodoy,

znikajc w ciemnym wntrzu czaszki, za po chwili, w sekwencji

mikkich, suchych dwikw, zapada si caa gowa. Ciao dziewczynki

kruszyo si i uszczyo, zmieniao w proch, a wreszcie pko na p i

rozwiao si, znikajc w zimowej mgle. Charlie omal nie straci rwno-

wagi - nie tylko z powodu szoku, ale take dlatego, e przygotowywa si

do przyjcia dodatkowego ciaru.

Eugene jeszcze raz zrobi znak krzya.

- Nic ci nie jest, Charlie?

- Do diaba, nie wiem. - Cigle mia przed oczami bezradn twarz

dziewczynki. Ten obraz wbi si w jego pami i, jak Charlie przypusz-

cza, pozostanie tam do koca jego dni. - Niech to! Dlaczego nie spytaem

jej o imi?

Eugene westchn i pokrci gow.

- A co by to dao?

- Nie... nie wiem. Chyba naleaoby tak zrobi? Dobry Boe, od

czasu gdy moja dywizja wyzwalaa obozy w Straubing i Gunskirchen, nie

widziaem takich rozpadajcych si cia.

Eugene przywoa gestem przyjaciela, a gdy ten rozdygotany zaj

swoje zwyke miejsce, poklepa go po plecach.

- W czasach prohibicji - zacz - tato mia kumpla, o nazwisku

Granger, ktry przemyca dla niego rum. Ojciec dostawa gorza gwnie

z Kentucky, a Granger zawsze zaatwia rachunki i odbiera towar. Jednej

nocy, gdy wraca do Cedar Hill, natkn si na grup chopakw - -

prohibicjonistw, ktrzy niegrzecznie potraktowali mdral - jeden z

nich go tak nazwa: mdrala. Ta wymwka im wystarczya. Wycignli

pistolety i zaczli strzela. Czarnuch - mdrala w minervie penej wdy

stanowi dla nich dobr tarcz strzelnicz. Ale Granger by silnym, duym

i szybkim facetem. Gonili go adnych par kilometrw, a udao im si

przestrzeli opony w jego wozie i musia ucieka pieszo. I wiesz, co te

dranie zrobiy? Strzelili mu z tyu w oba kolana, a pad jak worek

mokrego cementu. Ale tym typom to nie wystarczyo, o nie. Wypucili na

niego psy, a pniej przywizali z tyu swojego samochodu i zacignli na

plac w centrum miasta. To, co z niego zostao, powiesili ptakom na

przeksk. Gazety pisay, e nadal y, gdy go wieszali. Wisia tak prawie

dwa cholerne dni, a jacy ludzie, stali klienci klubu, odcili go. Tato im

pomaga. Pewnego razu wrciem do domu z paczem, bo jaki dzieciak

nazwa mnie asfalt, a reszta si miaa. Tato powiedzia do mnie: Taa,

to okropne i bardzo ci wspczuj, e ci to zdenerwowao, ale jeli nic

gorszego nie spotka ci z powodu koloru skry, to uwaaj si za

szczliwca. Wtedy opowiedzia mi histori Grangera i mwi, e

czasami w nocy, okoo drugiej, kiedy jest rzeczywicie bardzo ciemno,

mona zobaczy, jak duchy tych chopakw wieszaj nieszczsnego

Grangera. Nie wierzyem mu, wic pewnej nocy tato obudzi mnie o wp

do drugiej i pojechalimy do centrum, tam gdzie si to wydarzyo i... -

Eugene pokrci gow. - Kln si, e staem przy samochodzie i

widziaem, jak to si znowu dzieje. Tato nie mg zbyt dugo na to pa-

trzy... a ja nie mogem oderwa wzroku. Widziaem zdjcia, w starych

ksikach, pokazujce, jak dawniej traktowano czarnych, ale nigdy si za

bardzo nad tym nie zastanawiaem. Tamtej nocy nie miaem wyboru, bo

chocia byo ciemno, ta cholerna scena rozgrywaa si przed moimi

oczami wyranie, jakby to by dzie. Syszaem nawet, jak tamte chopaki

si miej, jak wyzywaj Grangera obrzydliwymi, plugawymi sowami, a

potem krzycz, eby kopa mocniej, gdy go ju powiesili na latarni...

Boe, Charlie, nigdy przedtem nie syszaem, jak czowiek dusi si na

mier, a Granger... tak cierpia. Cigle nawiedzaj mnie te koszmary.

- Nigdy za bardzo nie wierzyem w duchy - stwierdzi Charlie. -

Przynajmniej nie w taki sposb. Uwaaem, e duchy, no wiesz, ni si

czasami, gdy ma si nieczyste sumienie.

- No to teraz si przekonae. Charlie szybko skin gow.

- Przekonaem si, jak cholera. - Spojrza na Eugene'a. - Jak ty...

wiem, e cigle miewasz koszmary, ale jak ty... sobie radzisz z codzien-

nym yciem, wiedzc, e takie rzeczy naprawd istniej?

Eugene si umiechn.

- Przeraa mnie to, ale im wicej o tym myl, tym bardziej utwier-

dzam si w przekonaniu, e duchy, jak te, ktre widzielimy przed chwil,

bez wzgldu na to, z jakiego czasu w przeszoci pochodz, s dowodem

na istnienie Boga. Wydaje mi si, e w ten sposb chce nam przypomnie

o tym, co najwaniejsze, i moe te w ten sposb napomina nas, ebymy

zrobili wszystko, by takie rzeczy nigdy wicej si nie zdarzyy.

- Czy dziki temu atwiej ci y?

- Tak, przez wikszo dni.

- A w te dni, kiedy jest ci ciko? Eugene wzruszy ramionami.

- Id do kina lub robi co innego, by oderwa si od tych wspo-

mnie. Ale wiesz, Charlie, co myl? e kiedy czowiek ma tyle lat co my,

kiedy pidziesitka idzie w niepami, a szedziesitka jest coraz bliej i

widzisz j coraz wyraniej, to jest jaki dar, by wiadkiem czego

takiego, nawet jeli historia jest tak straszna jak ta z Grangerem. Dar,

poniewa faceci w naszym wieku mog si przekona, e cigle istniej

wielkie tajemnice na tym starym, smutnym wiecie i nie wiem jak tobie,

ale mnie si to naprawd podoba. Tak, z ca pewnoci.

- Nigdy nie prbowae zrozumie, dlaczego tak si dzieje? Eugene

pokrci gow.

- Przyjacielu, dawno temu zrezygnowaem i nie szukam wyjanienia.

Raczej go nie ma... a gdyby nawet byo, nie jestem wcale pewien, czy

chciabym je zna.

Siedzieli w milczeniu przez par minut, wpatrujc si w to miejsce,

gdzie widzieli kondukt, a szczeglnie tam, gdzie przystana dziewczynka,

by z nimi porozmawia. Ulica znw bya ciemna, na gadkim asfalcie nie

pozostay adne lady niegu.

Eugene spojrza na zegarek.

- Psiakrew, Charlie, nie bardzo mi si chce, ale musz co jeszcze

zrobi przed powrotem do domu.

Charlie te sprawdzi godzin na swoim zegarku.

- Jasny gwint! Trzy po drugiej. Spniam si z meldunkiem. -

Chwyci pudeko po lunchu i termos z kaw. - W biurze szeryfa domylaj

si, e, no wiesz, moe czasami id do toalety po przerwie, wic daj mi

ekstra kwadrans, zanim kto od nich tu dzwoni.

- To po co si tak pieszysz?

- Nie lubi si spnia. To wbrew mojej naturze. - W pudeku, pod

serwetk, dostrzeg kawaek ciasta i wyj go. - Chcesz na drog?

- A ju mylaem, e sam wszystko zjesz. - Wzi ciasto od

Charliego. - Przeka Ethel wyrazy uznania i nie zapomnij powiedzie jej i

Bobby'emu, e stawiam obiad caej waszej trjce. To 2aszczyt usuy tak

piknej pani i dwm weteranom wojennym - tobie i synowi.

- Dziki, Eugene. - Charlie ucisn mu do, ktra bya tak wielka,

e mgby chyba na niej usi. Potem patrzy, jak przyjaciel wchodzi po

schodach do Kryjwki. Upewniwszy si, e bezpiecznie dotar do lokalu,

wrci do fabryki.

Gdy zamkn za sob drzwi, przez kilka sekund opiera czoo o zim-

n, stalow framug, starajc si uspokoi oddech i bicie serca. Ethel ni-

gdy w yciu w to nie uwierzy. Kochanie, zgadnij, co mi si przydarzyo

dzi w pracy. Widziaem mnstwo duchw. Szy ulic. Jeden nawet ze

mn rozmawia. A ona wtedy powie: To mie, Charlie. A teraz usid

sobie spokojnie, a ja musz zadzwoni, dobrze? Nie wpadaj w panik,

kiedy usyszysz syreny za kilka minut. Masz, zjedz na razie kawaek

ciasta. Tylko, prosz, uywaj plastikowego widelca.

Charlie zamia si z przymusem i postanowi potraktowa to jako

tajemnic - dziki ci, Eugene. A wic bya to noc klopsa, cudw i

tajemnic. Mczyni dobrze po pidziesitce potrzebowali troch ta-

jemnic, by ycie byo cigle interesujce. Podobnie jak przyjaciel, przez

cae ycie sysza historie o dziwnych rzeczach, jakie tu si dziay, ale

uwaa je za lokalny folklor albo zwyke brednie. Ju nigdy wicej tak nie

powie.

Zakasa, upewni si, e donie mu nie dr, podnis gow i od-

wrci si, by spojrze na gwn hal fabryczn, ktrej okna wychodziy

na Glenn Carroll.

Oczy mu si rozszerzyy, oddech zamar w piersiach, rce straciy

si, a ramiona znw si zaczy trz. Nie sysza, jak pudeko niada-

niowe pada na podog z gonym metalicznym brzkiem i jak termos,

ktry suy mu prawie dwadziecia pi lat, roztrzaskuje si na kawaki.

W tym momencie Charlie myla tylko o Ethel, jej umiechu, pocaunkach,

dotyku doni, kojcym cieple jej ciaa, gdy w nocy budzi si z

koszmarw... i jak bardzo chciaby teraz znale si przy niej, w domu,

gdzie snuliby wielkie plany na powrt Bobby'ego.

Patrzy na rzecz znajdujc si kilka metrw dalej i zastanawia si,

czy to rwnie Eugene nazwaby tajemnic czy raczej byby przeraony

do szpiku koci. Charlie pomyla, e by moe... tylko by moe... e jeli

zamknie oczy i pozostanie bez ruchu, ta rzecz zniknie, a jeli tak si stanie,

to on napisze podanie o wczeniejszy urlop, o co Ethel od dawna go

prosia. Zacisn wic powieki, wyobrazi sobie on i syna, powoli

wcign i wypuci powietrze, a gdy ponownie otworzy oczy, serce omal

nie wyskoczyo mu z piersi, bo zobaczy, co cigle stoi niecae pi

metrw od niego. Gwatownie nabra powietrza i gdyby go kto sysza,

wiedziaby, e to nie jest zwyke westchnienie, lecz zapowied czego

znacznie silniejszego i bardziej przeraajcego, czego nie

spodziewalibymy si po mczynie, ktry bra udzia w dwch wojnach

i widzia tyle okruciestw, mierci i grozy, e wystarczyoby tego dla

trzech osb.

Mimowolnie przycisn donie do ust, by stumi ten dwik. Moe

po drugiej stronie drzwi pod rozgwiedonym niebem byy tajemnice i

cuda, ale to... to...

8Z Przewodnika po Cedar Hill, strony 47 - 48:

We wczesnym okresie Cedar Hill - gdy irlandzcy i walijscy

emigranci cigle pokojowo wsppracowali z Indianami Delaware, by

ustanowi trasy dostaw przez Black Hand Gorge - dopyw rzeki Licking,

North Fork, wyznacza wschodni granic tutejszej spoecznoci. Pniej

ziemie te zamieszkiwali Indianie Shawnee i Wyandot. Na wschd od

North Fork lea obszar nalecy wycznie do Lenni Lenape, ktrzy

twierdzili, e to teren przeklty, M'wa 'Ka - ne - pay - oo - ta 'rtai: Psie

Miasto.

Nazw t nada mu osadnik Elias Hughes, ktry podczas wyprawy

myliwskiej zapuci si w nieznane rejony na drugim brzegu rzeki

Licking. Natkn si na potne pop - ho 'kus - drzewo cedru - majce

porodku pnia wielk szczelin, ktra rozwieraa si i zamykaa w

regularnych odstpach czasu. Krtko mwic, drzewo oddychao. Hughes

chwyci siekier i zacz rba cedr, ktry, jak powiadaj, spryska go

krwi od stp do gw. Gdy po raz kolejny zamachn si siekier, zamar

z przeraenia: drzewo samo wyrwao si z korzeniami i upado do tyu, a z

wielkiej szczeliny wydao na wiat - niczym rodzca kobieta - istot, ktra,

jak napisa, bya zem, bezbon ohyd natury i wszystkiego, co jest jej

drogie. Widziaem przed sob demona, majcego prawie trzy metry

wysokoci. Odwrci si ku mnie, a ja ze zdziwieniem obserwowaem jego

krwawice rany, zadane moj wasn siekier - wilgotniay i ruszay si,

ohydnie drc, po czym zabliniay si jakby cudem. To paskudztwo

wstao i szepno: 'Ta'lee! (Pamitaj!) i susem skoczyo za wzgrze.

Wszedem za nim na szczyt i tam moim oczom ukaza si jeszcze

okropniejszy widok. W dolinie byy setki potworw, z ksztatu i zacho-

wania identyczne jak stwr, ktrego poraniem, tylko rozmiarem

przypominay zwykego czowieka. Byem tym tak gboko poruszony, e

rzuciem na ziemi wszystkie swoje rzeczy i uciekem. Niech Bg bdzie

miociw i wymae z mojego umysu te bluniercze obrazy oraz askawie

nie dopuci, by ludzko kiedy znw natkna si na te diaby.

Legenda, przekazywana przez lata z ust do ust, doczekaa si kilku

wersji; niektrzy uwaali, e te stworzenia to w istocie byy psy, inni - e

kojoty, wilki lub moe nawet czonkowie Tuk sit: Wilczego Klanu

plemienia Lenni Lenape, ubrani w swoje rytualne stroje. Niektrzy

wierzyli, e Hughes zobaczy tylko duchy zmarych, co wprawio go w

tak histeri, e zacz sobie wyobraa rne monstra.

Bez wzgldu na stan faktyczny - ktrego nigdy nie poznamy - ta

legenda i tamto miejsce zawsze inspiroway wyobrani ludzi, zwaszcza

modych, ktrzy rozbijali tam obozowiska i pod zimnym, jesiennym

ksiycem opowiadali sobie historie o duchach. Kady rozsdny chopak

chcia spdzi noc w Psim Miecie. Modzi o najbardziej rozbudzonej

wyobrani twierdzili nawet, e widzieli oddychajce drzewo - ukazywao

si jakoby w rnych miejscach hrabstwa, a konary nadal nosiy lady

zostawione przez siekier Hughesa i lady te cigle krwawiy.

A inna ciekawa wersja legendy gosi, e w gbi oddychajcej

szczeliny porodku pnia czsto mona zobaczy...

9

Syszelicie? Gdy Eugene Talley powiedzia do Charliego:

Przyjacielu, dawno temu zrezygnowaem i nie szukam wyjanienia.

Raczej go nie ma... a gdyby nawet byo, nie jestem wcale pewien, czy

chciabym je zna. Czy te sowa rozbudziy wasz ciekawo? Czy was

zastanowiy?

Istnieje wyjanienie tych dziwnych, niepokojcych, zatrwaajcych,

a w kadym razie osobliwych wydarze w historii Cedar Hill, a take w

czasach, gdy to miejsce nie nazywao si jeszcze Cedar Hill.

Fizycy uwaaj, e wiat jest czterowymiarowym - czy

czterowarstwowym - continuum: trzy wymiary istniej w przestrzeni,

jeden w czasie. Dopuszcza si moliwo istnienia innych rozcznych

warstw rzeczywistoci tworzcych nieznan liczb wielowiatw. Fizycy

nie traktuj czasu jako sekwencji zdarze, ktre maj miejsce, wedug

nich przeszo i przyszo po prostu s, a czas rozciga si w kadym

kierunku od kadego momentu w taki sam sposb, jak przestrze rozciga

si z kadego miejsca. Zatem to, o czym fizycy mwi tam, my

nazywamy teraniejszoci i jest to zwyky punkt czterowymiarowego

wszechwiata - kropka porodku strony.

Mwic prociej, istniej na wiecie miejsca - dziwne, zapomniane,

banalne, a czasami zniszczone - gdzie styk skoczonego z nieskoczonym

nie jest wygadzony, wic may kawaek przeszoci, przyszoci albo

nawet rzeczywistoci alternatywnej atwo przenika przez szczeliny. Gdy

do tego dochodzi, ludzie zwykle uywaj okrele zjawiska nie-

wyjanione, halucynacje czy cuda.

A sowo, ktre jest im w istocie potrzebne to palimpsest.

Gdy redniowieczni mnisi przepisywali teksty biblijne, czsto mu-

sieli wymazywa rysunki i sowa z uywanego wczeniej pergaminu, tak

wielkie byo zapotrzebowanie na materiay pimienne. Gdy wysycha

wiey atrament, na kartach uwidaczniay si poprzednie zapisy.

Ogldajc je we wspczesnych muzeach, atwo zauway duchy ory-

ginalnych rysunkw i tekstw. Na jednej stronicy widniej rwnoczenie

dwie warstwy - przeszo i teraniejszo cz si w cao - poprzednia

wersja przenika w pniejsz, nakadaj si na siebie i tworz hybryd,

lecz mimo to sensown rzeczywisto. Palimpsest.

Cedar Hill jest jednym z takich obszarw - czasami mwi si o nich

miejsca mocy - gdzie styk skoczonego i nieskoczonego nie jest tak

gadki, jak powinien by, wic w noce takie jak ta, noce, podczas ktrych

ludzie w rodzaju Charliego Smedsa i Eugene'a Talleya s wiadkami - a

nawet wspuczestnikami - wydarze, ktre miay miejsce setki lat temu,

szczeliny rozwieraj si nieco szerzej, otwory staj si nieco wiksze, a

zasona oddzielajca t rzeczywisto od tego, co czeka po drugiej stronie

- coraz ciesza. Cedar Hill to miasto graniczne i, jak moecie sobie

wyobrazi, takie miejsce wymaga stranika, wartownika, stra. Ale

wyprzedzam fakty.

Jeli wymagacie dalszych dowodw na prawdziwo moich sw,

jeli dla was widzie to uwierzy, proponuj wrci do Charliego. Dobrze

przyjrzyjcie si jego twarzy. Zapamitajcie wiato w jego oczach. Jeli

moecie, przywoajcie brzmienie jego miechu, tembr gosu, przymioty

charakteru. I razem z nim spjrzcie na t rzecz, ktra przenikna z

wczeniejszych zapisw.

10

To by najwyszy, najbrzydszy, najgrubszy, najbardziej nienaturalnie

poskrcany cedr, jaki Charlie kiedykolwiek widzia. Sta w samym rodku

gwnej hali, jakby go posadzono przed dwustu laty, a fabryka w jaki

sposb wyrosa wok niego. Zwarte, szerokie korzenie wnikay w be-

tonow podog tak gadko jak palce zanurzane w wodzie; bez pkni,

szczelin, dziur; kora nie bya nigdzie uszkodzona; korzenie i podoga

idealnie zleway si z sob.

Charlie zrobi kilka ostronych krokw w stron drzewa. Wzrok cay

czas koncentrowa na jednej z niszych gazi - dostrzeg na niej gbokie,

zrobione najprawdopodobniej siekier rozcicie, z ktrego kapao co

gstego, mokrego i ciemnego. Im bliej podchodzi do drzewa, tym

wyraniej widzia lady po siekierze, zadane niezbyt wprawn rk. Rany -

a byy to prawdziwe rany, poniewa kade poszarpane nacicie krwawio -

zaczynay si czciowo zablinia, ale nie do szybko, by Charlie nie

zauway, e pod kor zamiast zwykego drewna jest rozmika, czerwona

tkanka i mocno skrcone cigna.

I wydawao mu si, e to diabelstwo oddycha.

Uklkn w miejscu, gdzie najbliszy korze wnika w podoe i do-

tkn go, sam si dziwic, dlaczego to robi. Drzewo byo bez wtpienia

rzeczywiste, pod palcami mia normaln kor, ale czu promieniujce na

powierzchni ciepo, jakby ta rzecz miaa wysok gorczk. Charlie

oderwa do i spojrza na ni. Nawet przy sabych, nocnych lampkach

widzia, e jest pokryta poyskujcym potem. Tylko czy co tak lepkiego

mona nazwa potem?

Wytar rk o spodnie, wsta i wycofa si, wstrzymujc oddech.

Teraz ta osoba - lub rzecz - oddychaa goniej, ale rwnie z wikszym

wysikiem, wiszczco, z flegm.

Tak, masz kilka moliwoci, powiedzia sobie w duchu. Moesz

pj po Eugene'a i zacign go tutaj, eby on te to zobaczy, ale nie ma

gwarancji, e ta rzecz nadal tu bdzie, kiedy wrcicie. Moesz przez radio

zawiadomi ludzi w biurze szeryfa, e do fabryki wamao si

oddychajce, krwawice, gorczkujce drzewo cedru i czeka, a ci

zabior do wariatkowa; albo moesz skorzysta z rady Eugene'a i spojrze

na to jak na dar tajemnicy, may prezent od Boga, ktry chce przypomnie

ludziom, e cigle si nimi interesuje.

Charlie czu, jak poci si pod koszul. Zdj czapk i zobaczy, e jej

brzeg jest a mokry. Dlaczego zrobio si tu tak gorco? Moe Ethel miaa

racj, e zapaem jakiego wirusa? - pomyla. Od kiedy dostalimy

wiadomo, cay czas, kochanie, martwisz si o Bobbyego. Powiedziae,

e nie moesz spa. Mczynie w twoim wieku to wystarczy, choroba

gotowa.

Postanowi, e najlepiej bdzie, jak wrci do swojego biura, zamel-

duje si przez radio u szeryfa, a potem zadzwoni do Dona Fortneya,

stranika weekendowego, i poprosi, by zastpi go na reszt nocy. Par dni

temu Don wspomina, e mgby wzi kilka dodatkowych godzin w

tygodniu roboczym. Tak wanie naley zrobi, powiedzia do siebie w

duchu. Tak by postpi rozgarnity facet, bez cienia wtpliwoci.

Wic oczywicie... nadal sta i gapi si na oddychajce drzewo. Im

bardziej si wpatrywa, tym dokadniej widzia, jak rodek pnia rozszerza

si i kurczy z kadym gbokim, bolesnym oddechem. Z zadanych siekier

ran krew kapaa na podog, a gdy krople stykay si z betonem, rozlega

si syk. Charlie wytar twarz rkawem i rozpi grne guziki koszuli. Usta

mu wyschy, gardo mia obolae i spieczone. Cho bardzo si stara, nie

potrafi oderwa wzroku od ziejcego pionowego rozcicia.

Gorco... Jezu, jak tu gorco! Moe to przez wiato, srebrzyste

wiato, sczce si spomidzy drcego, rowego misa wewntrz

szpary. Przez chwil Charlie zastanawia si, co Eugene by na to

powiedzia. Czy potrafiby wyjani, jak to tajemnic przysa w darze

Bg. Obraca jzykiem w ustach, eby wytworzy cho troch liny.

Bezskutecznie. Byo zbyt gorco i zbyt sucho, nawet pot parowa od razu,

gdy tylko pojawia si na skrze. Oczy zaczy go piec i musia mruga,

by cho troch je zwily. eby gaki oczne nie wyschy cakowicie i nie

zapady si jak u tamtej dziewczynki, smutnej dziewczynki - ducha, idcej

w kondukcie za wozem z ciaami, ktra przytulaa do piersi lalk, jakby to

bya jaka ywa istota, potrafica rwnoczenie bra i dawa mio. I

Charlie prawie si rozemia, gdy sobie wyobrazi, jak jego gowa zapada

si, ciao uszczy patami i zmienia w proch, a potem rozupane na dwie

czci znika, cho tutaj, w tej chwili znikaoby z sykiem, tak jak syczy

krew kapica z gazi drzewa, ktra dociera do rozpalonej podogi i puf!

znika, i koniec. Charlie wciga gorce powietrze, jakby wciga

niewidzialny ogie, ale mimo to puca z radoci przyjy ten ar i bl,

poniewa to oznaczao, e ciao nadal funkcjonuje, cigle jest zdolne do

ruchu, reaguje, czyli e Charlie jeszcze nie zwariowa, nie ma mowy, nie

on, jego mzg nie skwierczy w wysokiej temperaturze, jak to byo z

brytyjskimi onierzami, ktrych widzia w szpitalu w Wirginii. Ich

oddziay walczyy pod dowdztwem generaa O'Connora w Afryce P-

nocnej z cholernymi dywizjami pancernymi Rommla pod bezlitosnym

socem; ar by tak silny, e niektrym z tych biedakw mzgi dosownie

zagotoway si w czaszkach, ale Charlie - tutaj i teraz - nie poddawa si,

cho czu, jak robi mu si pcherze na podeszwach stp pod wpywem

emanujcego z podogi aru, ktry naciera na niego falami i sprawia, e

wszystko migotao. Srebrne wiato z wntrza wilgotnego, drcego misa

wewntrz drzewa pojaniao i wabio Charliego, wic zrobi krok w przd,

by go objo...

Jeden may krok czowieka (...).

...ale do jego ng by uwizany wielki ciar i Charlie musia doko-

na nadzwyczajnego wysiku, by oderwa od podogi praw stop, i gdy

spojrza w d, zobaczy, e podeszwa prawego buta stopia si w lepk,

gst, czarn brej, ktra sklejaa go z podoem, i sdzc po zapachu, po

fetorze palonego ciaa, ktry teraz wypeni mu nozdrza, zorientowa si,

e jego lewy but oraz stopa te musz by w rwnie opakanym stanie i

czy nie powinien wrzeszcze, gdy skra tak si przypieka? - a co do

zapachu opieczonego, spalonego, przysmaonego ciaa Charlie nie mg

si myli. Nawcha si tego odraajcego swdu, gdy wraz ze swoj

dywizj wyzwala obozy koncentracyjne i pomaga w wymiataniu z

piecw resztek cia - ale teraz musia i, musia dosta si do tego

piknego, srebrnego wiata, zanim ono zganie, wic przykucn, tak by

kolana nie dotykay podogi, i zacz rozwizywa buty. Sznurowada ju

si tliy i Charlie czu, jak przypalaj si mu koniuszki palcw, ale nie

przestawa, poniewa jeli mia prac do wykonania, powica jej si bez

reszty. Zajo mu to prawie p minuty i spali sobie przy tym prawie ca

skr na kciukach i palcach wskazujcych, ale wycign dymice stopy z

rozpadajcych si butw i stan w samych skarpetkach, gdy pikne,

wilgotne, nabrzmiae wargi drzewa rozwary si i wysay smug

olepiajcych promieni w gr i w lewo jak z reflektora punktowego.

wiato szeptao jego imi, wzywao go, piewao jego imi, i Charlie

zrobi krok w przd i wszed na najbliszy korze, chodny, tak chodny,

dziki - Ci - Boe - za - tak - chodny korze, tak chodny i kojcy pod

zniszczon, udrczon stop, i by tak wdziczny, e nawet nie prze-

szkadzao mu kwilenie, pacze i krzyki ani przeraone, straszne i pene

grozy jki niewidocznych duchw, ktre ruszyy ze wiata, by wej w

ten wiat. Z jakiego powodu? Na jaki czas? - podejrzewa, e wkrtce si

tego dowie - ale na razie, w tej chwili, cho jego uszy wypeniay wrzaski

nieznonego cierpienia, chcia tylko tu sta i chon wraenia. Gdy

przypalone stopy wtapiay si w wyobienia, rowki i bruzdy kory jak

woskowa wieca, a Charlie ju si pochyla w lnice wydte usta, wiato

zaczo sabn, i gdy spojrza na ga trzy metry nad swoj gow,

zobaczy, e bledncy promie owietla ciao w czarnym kapturze

powieszone za szyj. Pozbawione ycia ramiona zwisay luno, spodnie

byy poplamione i zmoczone zawartoci oprniajcych si kiszek i

Charlie zacz si odwraca, gdy do jego zmysw dotar smrd moczu,

rzygowin i kau martwego czowieka.

Boe, Charlie, nigdy przedtem nie syszaem, jak czowiek dusi si

na mier, a Granger... tak cierpia. Cigle nawiedzaj mnie te koszmary.

Zakapturzone ciao drgao, skrcao si na boki i kopao, jedna rka

wystrzelia do przodu, schwycia Charliego za lewy nadgarstek, a druga -

umoczona w tej samej przezroczystej, kleistej substancji, z ktrej

wczeniej Charlie wytar do o spodnie, napieraa na jasny poykowany

worek, tworzcy si w centrum wilgotnych ust drzewa. Wreszcie przedara

si i schwycia Charliego za prawy przegub i dwie poczone siy

szarpny go w gr, oddzierajc od resztek ciaa, pozostaych na

podeszwach stp. Gdy ramiona powdroway kade w inn stron, od-

rzuci w ry gow, by krzykn, ale nie mg, poniewa teraz wiedzia

kim i czym byli ci dwaj mczyni, a oni z kolei wiedzieli to samo o nim, i

gdy ich trzech poczyo si na chwil w jedn istot, o jednym umyle

wypenionym wieloma warstwami wspomnie, usta drzewa rozwary si,

za uwiziona wewntrz posta zacza rozrywa pozostaoci worka

podowego, a zakapturzona podniosa woln rk, by schwyci postronek i

podcign si w gr... Charlie Smeds z wykrzywionymi niemym

krzykiem wargami pomyla o umiechu ony, o hojnoci przyjaciela

Eugene'a, o odwadze Bobby'ego i prosi Boga, by by litociwy i pozwoli

mu znw zobaczy syna w jasnym wietle poranka - co tam, nie trzeba

wybrzydza - niechby nawet w ponurym wietle mrocznego, deszczowego

popoudnia, Panie, naprawd nie...

...i dolna warstwa przenikna do warstwy wierzchniej...

...i Charlie Smeds usysza niewyrany, straszny gos mwicy jedno

sowo, ktre sysza niejeden raz w dziecistwie...

...Paczydo...

11

Z Przewodnika po Cedar Hill, strona 31:

Bardziej makabryczne legendy zwizane s z pewnymi rejonami w

centrum Cedar Hill i czowiekiem o nazwisku Green, ktry zamordowa

kilka osb i wrzuci ich ciaa do ciekw, co - jak powiadaj -

spowodowao, e caa woda w okolicy zabarwia si na czerwono, oraz o

osobniku, ktry wczy si po ulicach Cedar Hill w latach dwudziestych i

nazywano go Paczydo. Mwiono, e naprawia parasole, ale by

postrachem wszystkich dzieci. Matki groziy swoim pociechom, e jeli

bd niegrzeczne, Paczydo zapakuje je do wielkiej, czarnej skrzyni i

zaniesie nad Strumyk Szopa Pracza, gdzie znajdowa si jego dom i strasz-

na fabryka, w ktrej zmienia dzieci w parasole, a za surowiec suyy mu

ich koci i skra. Legendy o Paczydle kr do dzi. Cho czsto

zmienia si jego imi i miejsce zbrodni, akcja zawsze toczy si gdzie w

rejonie centrum, okoo pnocy lub w godzinach mroku.

12

Mj koczan znw jest pusty i obawiam si, e to nie wystarczy.

13

O drugiej siedem w nocy w maej jadalni domu stojcego trzy

przecznice od Fabryki Beaumonta, Don Fortney, lat czterdzieci sze -

ktry w tygodniu pracowa na dziennej zmianie jako operator prasy w

zakadach Roper Manufacturing, a w weekendowe noce dorabia jako

stranik w Fabryce Trumien - siedzia przy stole, jad kanapk z

mortadel, cebul i keczupem i popija to wod, trzeci ju szklank od

kiedy zbudzi si dwadziecia minut wczeniej. Prawa noga podskakiwaa

mu nerwowo - ten odruch sta si nieodcznym elementem jego nocnego

czuwania i Don nie zwraca ju na to uwagi. Wiedzia, e jeli od razu nie

pjdzie si wysiusia, bdzie musia zbudzi on Margaret i prosi j,

eby zawioza go na pogotowie, gdzie zao mu cewnik, ktry uwolni go

od tego cholernego blu i parcia na pcherz.

- Niech zgadn. - Margaret stana w drzwiach. - Nie zadzwonie do

doktora Bishopa, eby umwi si na wizyt?

Don pokrci gow.

- Nie, nie dzwoniem.

Margaret podesza do niego, stana z tyu i zacza masowa mu

ramiona.

- Don, kochanie, musisz wyleczy infekcj pcherza, i to jak naj-

szybciej. Od tygodnia nie przespae porzdnie adnej mocy.

- Mylisz, e o tym nie wiem.

- Nie musisz mi odszczekiwa. Sign rk do tyu i cisn jej do.

- Wiem, przepraszam. Tylko e to... nie s rzeczy, o ktrych atwo

jest rozmawia z drugim facetem.

- Ty guptasie, Paul Bishop jest naszym lekarzem od ponad dwu-

dziestu lat. Nie ma takiej czci ciaa i u mnie i u ciebie, ktrej by nie wi-

dzia z zewntrz i od wewntrz. - Pochylia si i pocaowaa go w czubek

gowy. - Kocham ci, ale jeste uparty i niemdry. Nie moesz tak duej

y.

Don tylko skin gow, potem ugryz kanapk.

- Taa. - Margaret obesza st i usiada na krzele naprzeciw ma. -

Nie wiem, jak moesz je co takiego w rodku nocy.

Don wzruszy ramionami.

- Tani napychacz. - Dopi wod i postanowi nala sobie nastpn

szklank. Ju wstawa z krzesa, gdy ostry ucisk powyej krocza omal nie

zgi go wp. - Niech to cholera!

Margaret cisna mu do.

- Dobrze, Johnie Wayne, dosy tego. Ubieramy si i wioz twoj

aosn dup na pogotowie.

Don znw lekko skin gow.

- Dobrze, ale czy... au! - mogaby mi przynajmniej pozwoli jeszcze

raz wysiusia si samodzielnie? - Spojrza na on. - Prosz, kochanie.

Obiecuj, e jeli si uda, to od razu rano zadzwoni do doktora Bishopa i

powiem mu, e sprawa jest pilna.

Margaret pooya mu do na policzku.

- Jeli ty nie zadzwonisz, ja to zrobi.

- Umowa stoi. - Przyj pomoc ony i wsta. Bolao, jak nie wiem co

i Don krzykn kilka razy, ale gdy udao mu si stan pionowo,

przynioso mu to ulg.

- A jeli si nie uda, jedziemy na pogotowie - powiedzia. - Mam

tylko nadziej, e ten, kto woy mi rurk do rodka, bdzie mia za sob

wicej ni dwie godziny snu.

- Wreszcie mwisz sensownie - stwierdzia Margaret. - Teraz wiem,

e naprawd le si czujesz.

Wybuchnli miechem - Margaret goniej ni Don, poniewa jemu

nawet miech sprawia bl - Wychodzili z jadalni, gdy Don przystan.

- Kochanie, chwilka - powiedzia. - Musz zgasi wiato.

- Wybrae sobie niezy moment, eby si martwi o nasz domowy

budet. Ty tu zosta, a ja zgasz wiato. - Margaret opara ma o fra-

mug. - Za bardzo si przejmujesz naszymi rachunkami.

- Przecie... ty te si przejmujesz.

- Nie zmieniaj tematu. Tylko nastpnym razem bd tak miy i... Don

schwyci j za rami.

- Syszaa to?

- Co miaam sysze? - agodnie zsuwaa jego do ze swego ra-

mienia. - Mwi serio, kochanie, prawie wcale nie sypiasz i dlatego...

Nie zdya skoczy. Gdy tylko zdja ze swego ramienia rk

ma, ciana i panoramiczne okno, przy ktrym sta st, rozpady si z

hukiem kruszonego tynku, cegie, amanego drewna i roztrzaskanej na

drobne kawaki szyby. Caym domem wstrzsno tak, jakby kto

zdetonowa na ganku skrzynk z trotylem. Don pchn Margaret na pod-

og i sam pad na on, trzymajc j w potnym ucisku. Krzyczeli

oboje, ale zaguszya ich przeraliwa eksplozja. Leeli na ziemi i dreli,

przywarci do siebie. Czuli wzajemnie koatanie swych serc w piersiach.

Zamarli z przeraenia i strachu, mocno zaciskajc powieki. Don myla:

Jeli jedno z nas ma umrze, niech to bd ja. Margaret mylaa: Jeli

jedno z nas ma umrze, niech to bd ja. (Gdy wszystko si skoczyo,

adne z nich nie zdradzio swych myli partnerowi, ale i tak oboje je

znali).

Don nie mia si poruszy, pki nie by pewien, e niebezpiecze-

stwo mino. Sysza kocowe odgosy upanego drewna, ale nawet wtedy

nie puci ciaa ony. Dopiero gdy zapada cisza po ostatnich trzaskach

spadajcych odamkw szka, wypuci z puc powietrze, rozluni ucisk i

zsun si na bok.

- O, mj Boe! Don! - Margaret mruganiem usuwaa z oczu kurz,

dym i zy. - Co mymy... kochanie... nic ci nie jest?

Don opar si na okciu i pocaowa j w czoo.

- Chyba nie. A tobie? Margaret ponownie zamkna oczy.

- Rce i nogi s w porzdku. - Z wysikiem podniosa si do pozycji

psiedzcej, a potem pomoga usi Donowi.

- Na pewno nic ci nie jest? - spytaa po raz drugi.

- Czuj si dobrze, kochanie, naprawd.

- To wielka ulga. - I uderzya go w twarz z tak si, e omal nie

waln potylic w st, ktry wyldowa niecae p metra od nich.

- A to za co, do diaba? - krzykn.

Oczy Margaret wypeniaa wcieko, jakiej nigdy przedtem u niej

nie widzia. ona schwycia go za konierzyk koszuli i przycigna do

siebie jego twarz.

- eby nigdy, przenigdy ju czego takiego nie robi. Moge

zgin.

Pocierajc policzek - a Margaret potrafia uderzy naprawd mocno -

Don wzruszy ramionami.

- A co miaem robi? Pa na ziemi i mie nadziej, e bdziesz

miaa do rozumu, eby zrobi to samo?

- Wanie tak!

- Nie ma mowy. Do diaba, nie, Wybacz, ale jeli tak ma by, to

bdziesz musiaa mnie stuc na kwane jabko.

Uja jego twarz w donie i pocaowaa go.

- Mogam ci straci.

- A ja nie chciaem straci ciebie.

Przez chwil patrzyli sobie w oczy i to, co tam zobaczyli, nie wyma-

gao adnych sw z wyjtkiem dwch:

- Kocham ci - powiedzia Don.

- Kocham ci. Wanie... - Margaret rozejrzaa si po zdemolowanej

jadalni. - Co si, do diaba stao?

Wstali i, trzymajc si za rce, przeszli na rodek pobojowiska. La-

tarnia uliczna zostaa tak mocno uderzona, e przechylia si a na chod-

nik, ale wiecia, co byo szczciem w nieszczciu, poniewa w caym

domu wysiad prd i byo to jedyne owietlenie.

Don pierwszy wszed w rejon katastrofy, krcc gow.

- No, teraz si przekonamy, czy to nasze cae ubezpieczenie jest

warte papieru, na ktrym... - Zamilk.

- Co takiego?

Bez sowa wskaza na przeciwleg cian jadalni. Margaret najpierw

spojrzaa na twarz ma i zobaczya, jak Don blednie, a potem

powdrowaa wzrokiem za jego palcem.

W cianie tkwia dbowa trumna. Poowa trumny wystawaa z muru,

jakby to bya artystyczna instalacja, celowo tu umieszczona. Drug poow

skryway cega, drewno, tynk i zaprawa.

Spojrzeli na siebie, a potem na zburzon cian.

- Czy zdajesz sobie spraw z tego, e gdybymy wtedy nie wstali od

stou, oboje...

- Cii, kochanie, prosz. Prosz, nie mw tego. - Margaret przeegnaa

si. - Prosz, nie mw.

- Zgoda.

Wpatrywali si w wystajc powk trumny.

- azienka jest po drugiej stronie tej ciany - powiedzia Don.

Margaret skina gow.

- Chyba dobrze, e nie zdye tam doj?

- Tak, a jeli o to chodzi, skarbie... to nie musimy jecha na pogo-

towie.

Margaret spojrzaa na ma.

- Ale ty... zaraz, kochanie... zmoczye si, prawda?

- Mj pcherz od dawna nie by taki pusty. Przykro mi z powodu

wykadziny.

- Nic nie szkodzi. - Margaret pochylia si i pocaowaa go. - Ja

chyba te si posiusiaam.

Wybuchn miechem, a ona mu wtrowaa. Stali tak przez chwil,

zanoszc si miechem, a gdy wesoo im mina, podeszli do trumny i

wyjrzeli na zewntrz.

- A niech to jasny gwint! - szepn Don, gdy zobaczy, e zniszczenia

nie ograniczaj si do ich jadalni i latarni ulicznej.

- Sama bym tego lepiej nie uja. - Margaret skina gow.

Stali w milczeniu, gdy dobieg ich z oddali dwik policyjnych

syren.

Na zadymionych ulicach widzieli trumny i szcztki trumien poroz-

rzucane wszdzie: na trawnikach, na dachach, wystaway z przednich szyb

parkujcych samochodw, z okien pobliskich domw, na jezdni walay si

due szczapy. Niektre wyldoway pod drzewami i stany pionowo

oparte o pnie. To by moe nawet wydao si zabawne komu o wisielczym

poczuciu humoru, gdyby nie pomaranczowoczerwony grzyb ognia kilka

przecznic dalej, wznoszcy si coraz wyej przy kadym kolejnym

wybuchu, wiszcy nad dachami dzielnicy jak piekielny mot, gotowy spa

i rozwali wszystko w gruzy.

- O Chryste. Niech to! - Don spojrza na Margaret. - Charlie. Charlie

Smeds!

Margaret zakrya sobie usta doni.

- O kochanie... nie...

Przeegnali si i odmwili modlitw za bezpieczestwo Charliego.

Jeli Bg sucha, nie da im tego pozna.

14

Rwnie Charliemu nie da adnego znaku, e syszy ludzkie

modlitwy, ale Charlie wiedzia: to wcale nie znaczy, e modlitwy nie

mog by wysuchane.

By prawie kwadrans po drugiej i szybko traci siy. Dwie postacie z

drzewa cigle bawiy si z nim w przeciganie liny, ale bl poranionych

stp ju dawno osign punkt, po ktrym nagle nastpio oglne

odrtwienie. Nie czu ju, jak ciao cieka mu ze stp i ng. Gdyby od-

wrci gow i spojrza w d, zobaczyby, jak zmieniona w pyn skra

kapie na podog i skwierczy przy zetkniciu z betonem... ale czy to czu?

Nie bardzo. I moe to wanie bya odpowied na jego modlitwy.

Zakapturzona posta uwolnia si z ptli, pucia nadgarstki

Charliego i opada na podog hali fabrycznej. Zastanawia si, dlaczego

zakapturzony mczyzna nie wrzeszczy, dotknwszy aru. I nawet jego

buty si nie przysmaliy.

Gdy Charlie zachwia si, druga posta, ta wychodzca z worka po-

dowego drzewa, zapaa go w ramiona i pooya na wikszym, grubszym

korzeniu. Spojrza w gr, usiujc przyjrze si jej twarzy, ale z tej

odlegoci widzia tylko rozmyt plam. By tak zmczony, coraz bardziej

zmczony... Wybacz, Ethel, jestem kompletnie wykoczony, ucinij

Bobby'ego w imieniu staruszka, dobrze? - powtarza w mylach.

Gowa Charliego opada na bok. Patrzy na zakapturzona posta,

ktra teraz staa ptora metra od niego. Z tej odlegoci powinien j wi-

dzie do wyranie. Tak, kochanie, miaa racj, pomyla. Potrzebne mi

okulary.

Posta zdara sobie kaptur z gowy i rzucia go na podog, gdzie

natychmiast zaj si ogniem i spon na popi. Charlie domyli si, e

ten czowiek wisia i ma zaman szyj, bo gowa postaci przechylaa si

pod dziwnym ktem. Zmartwychwstay Czowiek przyoy donie do

skroni i wyprostowa j, a nastpnie szybkim ruchem nadgarstkw

przywrci waciw pozycj szyi.

- Whoo - doggie... eby zacytowa niemiertelnego Jeda Clampetta.

Bd mia koszmarny bl gowy - powiedzia. - Ale to niska cena, zga-

dzasz si, bracie?

Posta zrodzona z drzewa odpara:

- Ile razy mam ci powtarza, eby mnie tak nie nazywa?

- Czy miaem to za kadym razem notowa? Ojej, ojej. - Zmar-

twychwstay Czowiek chwyci jedn rk okie drugiej, ktrej do

podpieraa gow, bbnic palcami po policzku jakby w gbokiej zadu-

mie. Po chwili opuci obie rce i wzruszy ramionami.

- Nic z tego, wybacz. Mylaem, e moe jeli si skupi, przypomn

sobie, ile to byo razy, ale najwyraniej si myliem.

- Duo si dzieje.

- Istotnie. - Zrobi kilka krokw w stron Charliego i pochyli gow,

spogldajc mu w oczy. - Obawiam si, e ten jest stracony, bracie.

Charlie usiowa powiedzie: Jeszcze nie umarem, ty pyszakowaty

draniu, ale udao mu si tylko wydoby z siebie saby pisk. Poczu, jak

posta z drzewa mocniej go ciska. Zastanawia si, czy ten mczyzna lub

anio, lub diabe czy cokolwiek to byo, ma jakie imi. Pan Drzewo, po-

myla Charlie z umiechem, wspominajc ulubion posta z

telewizyjnego programu, ktry czsto ogldali z Bobbym; potem jego syn

dors i zamieni widowiska dla dzieci na karabiny, napalm i miny

przeciwpiechotne.

- Powiedziaem ci - rzek Pan Drzewo ~ nie nazywaj mnie...

- Wic jak mam si do ciebie zwraca? Ach, wiem! Moe twoim

prawdziwym imieniem?

- A ja twoim.

Przez chwil Zmartwychwstay Czowiek milcza, po czym odezwa

si tonem nadsanego dziecka:

- Jaka z tego bdzie zabawa?

- To miaa by zabawa? - spyta Pan Drzewo. - Chyba nie dotar do

mnie tamten oklnik.

- Przypuszczam, e moge go przeoczy - stwierdzi Zmartwych-

wstay Czowiek - zwaywszy na to, jak wiele innych, znacznie wa-

niejszych rzeczy przegapie w przeszoci. No wiesz, spotkanie w Sa-

marze, zebranie na wzgrzu i tym podobne.

Pan Drzewo westchn i pokrci gow.

- Rb to, co zaplanowae.

- Naprawd tak ci pilno, eby to si zaczo?

- Nie, chc tylko, eby si, do cholery, zamkn i poszed sobie.

Zmartwychwstay Czowiek zastanowi si przez chwil.

- W takim razie, dobrze. Aha, na wypadek, gdybym ci przez pewien

czas nie widzia... to byo wielkie przeycie, jak zwykle. Drogi bracie. I

pamitaj... licznik zawsze startuje od zera, ebymy mieli robot. - Jego

oczy rozjarzyy si jasnym srebrem, wycign pi, rami zaczo mu

drga, a wosy stany dba, jakby dotkn olbrzymiego generatora Van

der Graafa. Zamkn oczy i wymwi dwa sowa:

- Ta 'lee, skurwiele!

Po czym rozwar pi i wypuci motyla lub du m. Charlie nie

potrafi si zdecydowa, poniewa wszystko wok pociemniao, nawet

motyl wydawa si czarny. Nigdy przedtem nie widzia czarnego motyla.

To dopiero.

Motyl - doszed do wniosku, e to jednak motyl, nie ma - podska-

kiwa przez kilka sekund, jakby taczc pord jaskrawych kwiatw na

bardzo jaskrawej ce pod najbardziej jaskrawym letnim socem, jakie

sobie mona wyobrazi, a potem zacz si wznosi, wdzicznie wzlatujc

ku belkom i rurom pod sufitem, a Charlie podziwia pikno jego ruchw,

aujc, e Ethel nie moe tego zobaczy. Zawsze uwielbiaa motyle i ten

na pewno bardzo by jej si spodoba - tak swobodnie si unosi, a jego

skrzyda pojaniay nagle jak zoto, jak plama zota, jak...

...jak ogie.

Gdy motyl osiad na jednej z belek, pka jak balon wodny, tylko e

zamiast wody trysny z niej pomienie i pomkny po suficie, poykajc

wszystko po drodze. Topiy si przewody, trzaskay kable, eksplodoway

okna, rozpryskujc dokoa tysice kawakw szka.

Pan Drzewo pochyli si i wasnym ciaem osoni Charliego przed

tym szklanym deszczem. Mae kule ognia rozkwitay w odlegym kocu

hali, w pobliu ekspozycji trumien, kotoway si przez kilka sekund,

zanim pomkny wzdu bokw i w d, pokrywajc pcherzami poma-

lowan farb cian pomieszczenia socjalnego. Wielkie ogniste grudy

stopionego metalu kapay wok, pkajc w poncych kauach, ktre

przypominay granatowo - czerwono - pomaraczowo - czarn law.

Charlie schwyci Pana Drzewo za gow i odwrci jaku sobie.

- ...zbiorniki... - udao mu si powiedzie.

- Wiem - odpar mczyzna, spogldajc na niego dobrotliwymi

oczami. Charlie nigdy nie widzia takich dobrych oczu.

Na pitrze nad nimi, bezporednio nad nimi, o ile pami nie zawo-

dzia Charliego - a czy kiedy go zawioda? - znajdowa si wydzia

polerki, gdzie przechowywano pojemniki z olejem, werniksem i lakierem

do drewna.

Pomienie skakay w gr, tylko w gr, syczay, skwierczay, trza-

skay coraz goniej, gstniay, ich warkot przechodzi w ryk, we wrzask,

rozdzierajcy huk, gdy sufit zacz si wali.

- Patrz na mnie, Charlie - powiedzia mczyzna, trzymajc go w

ramionach. W tych ostatnich chwilach ycia Charlie ju nie nazywa go w

mylach Panem Drzewo.

- Patrz na mnie.

Charlie zrobi tak, jak mu powiedziano.

- Wszystko bdzie dobrze, Charlie. Za kilka sekund to si skoczy.

Nie ma si czego ba, rozumiesz?

- ...czy ty... jeste Paczydo? Mczyzna mia bardzo smutn min.

- Nie, waciwie to nie.

- ...musisz... musisz wyj...

- Cii, Charlie. Oszczdzaj oddech. Nie opuszcz ci.

- ...ty... umrzesz... Mczyzna lekko si umiechn.

- Nie martw si o mnie. - Pooy Charliemu rk na czole, a potem

dotykiem mikkim, jak u niemowlcia, ktre chwyta ci po raz pierwszy

za palec, zamkn Charliemu oczy. - Posuchaj dwiku mojego gosu.

Suchaj. Wiesz, gdzie jeste? Jeste w Kryjwce u Talleya, siedzisz przy

najlepszym stoliku w lokalu. Otaczaj ci ludzie, ktrych kochasz. Wi-

dzisz ich, Charlie? Widzisz, jak si do ciebie umiechaj? Ethel wydaje si

taka szczliwa, prawda? Jest dumna z ciebie i Bobby'ego. Gra muzyka,

syszysz? Mczyzna chciaby chwyci swoj dam za rce i przetaczy z

ni ca noc. A oto przychodzi Eugene, jak obieca, i troszczy si o wasz

trjk, i ludzie si miej, piwo jest chodne, jedzenie dobre, prawda,

Charlie? - Pochyli si bliej, eby mu szepta do ucha. - Teraz uciskaj

swojego syna.

Charlie umiechn si.

Posta z drzewa rozejrzaa si, by sprawdzi, czy s sami. Zmar-

twychwstay Czowiek jak zwykle wyszed szybko, teatralnie, robic

zamieszanie.

Mczyzna trzymajcy Charliego w ramionach odwrci si, by po

raz ostatni spojrze na oddychajce drzewo.

- Tak mi przykro, e to ty musiae by tym wybranym.

Kilka chwil pniej magazyn chemikaliw na pitrze nad ich go-

wami eksplodowa z tak si, e cay budynek niemal w jednej chwili

zosta wypatroszony od gry do dou. Wybuch tak mocno zaatakowa

parter, e Oddychajce Drzewo zostao wyrwane z korzeniami. Zamane i

powalone pado na Charliego Smedsa i mczyzn, ktry go trzyma.

Pan Drzewo - tak go nazywa Charlie - przez jedn mikrosekund

dozna olepiajcego blu. A Charlie niczego nie czu, poniewa go tam

nie byo, odszed p minuty wczeniej i siedzia w Kryjwce u Talleya

ubrany w swj najlepszy garnitur - no dobrze, swj jedyny garnitur, ale

naprawd elegancki - i jad wspaniay obiad z rodzin, suchajc barwnych

anegdotek Eugene'a. Charlie nigdy si nie dowiedzia, e w ostatnich

chwilach ycia nie czu blu, gdy trzymajcy go mczyzna zabra od

niego bl, cierpic za siebie i za Charliego.

Ostatnim uczuciem mczyzny byo rozbawienie. Charlie spyta go,

czy on jest Paczydem, i to wywoao u mczyzny umiech. Ludzie i ich

pene przesdw legendy, pomyla.

A potem - jak to mwi - rozpta si ogie piekielny i potpienie.

15

Fragment dotyczcy Paczyda, ktry pojawia si na trzydziestej

pierwszej stronie Przewodnika po Cedar Hill zawsze budzi we mnie

miech. Nie dlatego, e autorzy co le napisali - rzeczywicie, istnia

niejaki Green (dokadniej Edward Taylor Green), ktry zamordowa kilka

osb, a ciaa wrzuci do kanalizacji, co spowodowao, e woda w

pnocnej czci miasta bya czerwona przez kilka tygodni, a zatem

przedstawione fakty s poprawne - chodzi o to, e od pierwszej wzmianki

tego imienia autorzy powicaj dokadnie sto sw legendzie o

Paczydle, redukujc go zaledwie do wikszego przypisu. Zwaywszy

jednak, jak dugo by wan czci historii miasta, a niewykluczone

nawet, e stanowi si sprawcz tej historii, penej horroru i przemocy,

cho autorzy Przewodnika nie s skonni wszystkiego ujawnia,

wolabym, gdyby po prostu zacytowali dokument, z ktrego tak ostronie

czerpali informacje. Chocia znajc zawarto tego dokumentu, trudno

mie do nich pretensje, e wycili wikszo materiau.

Wiem, e godzina jest pna, ale musicie zosta ze mn jeszcze

przez chwil. Zerknijcie tutaj, a dostrzeecie jedno z tych miejsc, gdzie

skoczono i nieskoczono niezbyt dokadnie si cz; powstaa

szczelina, i to do znaczna, przez ktr wsplnie moemy spojrze i

zobaczy:

Szar, deszczow pospn noc za oknami caodobowej knajpy; z

miejsca, gdzie stoimy, skryci za kroplami deszczu, uda nam si tylko

dostrzec rozmyte, niewyrane ksztaty za zaparowanymi oknami, ale nagle

kto przykada serwetk do szyby i wyciera coraz wiksze koncentryczne

kola, i jak w starym, niemym filmie, gdzie przejcie do nowej sceny

dokonuje si przy wykorzystaniu efektu przysony irysowej, dostajemy

wyrany obraz: widzimy, e wewntrz jest przytulnie, lokal ttni yciem,

muzyk rozmw, stukaniem talerzy i wtem ding! kucharz nacisn dzwonek

w okienku i krzyczy: Zamwienie gotowe!

Nagle wyczuwamy ruch za naszymi plecami i gdy si odwracamy,

widzimy, jak posta w ciemnej, lnicej od deszczu kurtce, zmierza w

stron knajpy. Towarzyszy jej duy, gronie wygldajcy pies, czarny

mastif. Cel wdrwki jest jasny, poniewa widzimy wiato, ktre odbija

si w oczach postaci, gdy wpatruje si w drzwi wejciowe lokalu. Nie da

si okreli, czy jest mczyzn czy kobiet, poniewa cie kaptura kurtki

skrywa rysy twarzy i wida tylko te przenikliwe oczy.

Zapamitajcie t chwil, to miejsce, t godzin - wkroczymy tu w

nastpnej czci naszej opowieci i musicie by przygotowani na to, co

nastpi. A teraz si odwrcie - lepiej, ebycie ju nic wicej nie widzieli.

Tymczasem prosz, zastanwcie si nad tym, co powiedzia mczyzna,

trzymajcy w ramionach Charliego Smedsa w ostatnich chwilach ycia.

Czy to nie dziwne, e tamten czowiek, obrciwszy si w kierunku drzewa

cedrowego, powiedzia ni mniej, ni wicej tylko: Tak mi przykro, e to ty

musiae by tym wybranym.

Aby zrozumie, co stoi za tymi kocowymi sowami, powinnicie

wiedzie wicej o Paczydle. Warto zwaszcza pozna ca tre doku-

mentu, ktry autorzy Przewodnika postanowili ocenzurowa.

Dokument naley do prywatnego archiwum towarzystwa historycz-

nego, a dostp do niego maj tylko wybrani pracownicy i czonkowie tej

organizacji. Nie ma on tytuu, a jego autor jest nieznany. On - lub ona -

cytuje jednak informacje z dziennika jednego z zaoycieli Cedar Hill. I

tak jak obiecaem na pocztku, w tym miejscu wszystko zaczyna si czy

w zgrabn cao.

A zatem:

Prawdopodobnie to zawsze tu byo, ale dopiero jesieni 1924 roku

mieszkacy Cedar Hill nadali mu waciwe imi: Paczydo. Och tak,

mia i bdzie mia inne imiona: Piegger, Jimmy Goblin - Eyes, Duch Drogi

Lokalnej nr 22. Indianie Delaware szeptali nawet w tajemnicy o garbatej

Nadnaturalnej Istocie w kruczoczarnym paszczu, o Wu w pludzkiej

postaci, zwanym Ya 'kwahe - poeracz dusz - ktry chowa si w cieniu,

jaki twoja posta rzuca w poudnie, lecz Paczydo byo tym imieniem,

ktre na stae trafio do lokalnych legend.

Mwiono, e przemierza ulice zachodniego Cedar Hill oraz

Wschodni Starwk. Ten postrach wszystkich dzieci by parasolnikiem, a

jego zdeformowany brat bliniak Gash wyrasta mu z plecw. Nosili

koczan przewieszony przez rami i mwiono, e by on wypeniony

ucitymi rdzeniami krgowymi nieposusznej modziey.

Kiedy - dawno, dawno temu, jak gosi legenda - Paczydo i Gash

byli dwoma mczyznami, kady z nich mia dwie rce i dwie nogi, ale

dokonali czynu tak potwornego, okrutnego i przeraajcego, e nawet

diabe poczu odraz, wic schwyci ich obu w swoje mocne donie i,

rzucajc straszne przeklestwo, stopi w jedno.

Matki ostrzegay swoje dzieci, e jeli bd niegrzeczne, . Paczydo

zakradnie si w nocy do ich pokoju i powie szeptem: Mj koczan znw

jest pusty, i obawiam si, e mi to zwyczajnie nie wystarczy, a potem

zabierze je do wielkiej, czarnej skrzyni przy Strumyku Szopa Pracza, ktra

bya zarwno jego domem, jak i przeraajc fabryk, gdzie zmienia

dzieci w parasole.

Maluchy pytay: Dlaczego on to robi?

Matki odpowiaday: Poniewa Paczydo wie, e adne dziecko nie

jest zepsute do szpiku koci, wic je wykrada i miele, by dosta si do tego

co w nich dobre; potem zabiera to dobro i wpycha je do jednego z piciu

tysicy soikw.

Dlaczego? - pytay dzieci, cianiej okrywajc si kodr.

Z powodu tego, co powiedzia diabe, odpowiaday matki,

umiechajc si szeroko. Bies obieca, e jeli Paczydo zbierze tyle

dobra, by zapeni soiki, wtedy on zmiesza to wszystko razem w wielkim

elaznym kotle i przygotuje porcj tustego diabelskiego oju - a wiecie, co

mwi o diabelskim oju? Potrafi zmieni plony rolnika w popi, sprawi,

e zdrowa krowa urodzi ciel o szeciu nogach, spowodowa, e zmarli

obudz si w trumnach z wrzaskiem, a nawet moe wypali bliniaka -

dziwolga z plecw starego Paczyda. Wanie dlatego. Wic, dzieci,

lecie tu same w ciemnociach i rozmylajcie o tym. Gdy jestecie

niegrzeczne, gdy nie wykonujecie swojej pracy, gdy nie suchacie

dorosych lub mwicie o kim le.

Paczydo i jego dziwaczny brat bliniak s coraz bliej

rozdzielenia. A gdy to si stanie, wtedy ju nigdy nie bdziecie

bezpieczne.

Mwi, e Paczydo pojawi si po raz pierwszy w Ohio wiosn

1798 roku.

Podawa si za Josiaha Comstocka i towarzyszy grupie walijskich,

szkockich i irlandzkich imigrantw, prowadzonych przez Eliasa Hughesa i

Jona Ratcliffe'a, ktrzy pynli w gr rzeki Licking, by zaoy pierwsz

osad biaych na terytorium Indian Delaware i Wyandot. Wyszli na brzeg

w miejscu zwanym teraz Cedar Hill.

W 1803 roku Cedar Hill stao si oficjalnie miasteczkiem. Osadnicy

wsppracowali pokojowo z Indianami plemion Delaware, Wyandot i

napywajcymi Shawnee; tworzono szlaki handlowe przez przeomy rzeki.

Co jaki czas znajdowano w niej okaleczone ciaa. Wszyscy przyjmowali

wyjanienia Comstocka. Przyjaciele, musimy pamita, e nowe, dzikie

rejony, takie jak tu, s niebezpieczne dla podrnego, ktry zgubi drog.

Noc syszymy przecie wycie wilkw. Myl, e ci nieszczni zmarli,

ktrych imion nigdy nie poznamy, padli ofiar wilkw, moe nawet

niedwiedzi czy dzikich psw albo jakich nieznanych bestii, ktrych

tereny zmniejszyy si wskutek naszej tu dziaalnoci. I na tym

zakoczmy. Bezimiennym zmarym sprawmy stosowny chrzecijaski

pochwek i jeli kiedykolwiek bdziemy o nich mwi, mwmy pobonie

i z pokor. Przysignijmy to na Boga; bdzie to jak aoba po mierci tych

bezimiennych.

Potem, pewnego dziwnie bezgwiezdnego wieczoru w sierpniu 1805

roku, wielebny Samuel Whittsley (te wszystkie wydarzenia znamy z jego

dziennika) wyszed z budynku maego kocioa, by odwiedzi nowo

przyby rodzin Stephanusw. Towarzyszyli mu Elias Hughes i Jon

Ratcliffe. Nieli oni w prezencie jedzenie przygotowane przez ich ony i

crki.

Najstarsza crka Stephanusa, Sara, miaa wysok gorczk.

Obawiajc si, e choroba crki moe by zaraliwa, rodzice zajli chat

poza obrbem miasteczka - nie chcieli niepokoi innych osadnikw. Byo

to odludne miejsce i wielebny Whittsley odwiedza ich przynajmniej dwa

razy w tygodniu. Tego wieczoru Hughes i Ratcliffe poszli z duchownym,

by okaza szczegln yczliwo i odmwi modlitw.

Gdy podchodzili do chaty, wielebny Whittsley zauway z pewnym

niepokojem, e w oknach nie wida poncych wiec. Czyby rodzina nie

czuwaa przy ku chorej? Dziewczynka nie moga umrze, bo przecie

na pewno wysano by ktre z dzieci po wielebnego, eby pomodli si za

jej niemierteln dusz.

Whittsley podzieli si swoimi obawami z Hughesem i Ratcliffem.

Obaj wyprzedzili leciwego duchownego. Zapukali do drzwi chaty, ale nie

usyszeli odpowiedzi.

Z wntrza dobieg stumiony krzyk osobliwie zagadkowy i

niepokojcy, jakiego aden z mczyzn nigdy wczeniej nie sysza.

Ratcliffe, obawiajc si, e do chaty mg wtargn wilk lub dziki pies,

si otworzy drzwi i wszed do rodka, unoszc latarni. Po chwili

doczyli do niego Hughes i Whittsley.

(Przypis redakcyjny: Relacja w dzienniku staje si w tym momencie

umylnie niejasna. Zwaywszy na informacje, jakie podaje Whittsley,

oczywiste jest, e widok by zbyt przeraajcy, by opisywa wszystko ze

szczegami).

To prawda. Whittsley nie potrafi zmusi si, by poda dokadny opis

tego, co zastali w chacie. Jednak wy powinnicie pozna te szczegy,

wic prosz o odrobin cierpliwoci. Pniej wrcimy do dalszej czci

dokumentu.

Z wntrza dobieg stumiony krzyk osobliwie zagadkowy i niepo-

kojcy, jakiego aden z mczyzn nigdy wczeniej nie sysza. Ratcliffe

obawiajc si, e do chaty mg wtargn wilk lub dziki pies, si otworzy

drzwi i wszed do rodka, unoszc latarni. wiato ujawnio obraz tak

ohydny, e Ratcliffe - mczyzna znacznej siy ducha i ciaa - omal nie

zemdla.

W chacie leay ciaa siedmiu osb rodziny Stephanusw. Kad

odarto z ubrania, prymitywnie oskalpowano, a genitalia odcito noem

myliwskim. Podog pokrywaa krew i wydalona zawarto kiszek.

Porodku klcza Josiah Comstock. ka. By nagi, pokryty od stp do

gw posok i ciekajcymi strumykami gstego kau. Wok szyi mia

pasek wyschnitej skry zwierzcej, na ktrym nanizane byy odcite

narzdy pciowe ofiar. Midzy wieymi szcztkami wisiay inne starsze

ludzkie organy: jzy