Dlaczego nie wolno jej lekceważyć?

Marcin Ziuziakowski

Borelioza – inaczej choroba z Lyme, to choroba wywoływana przez krętek Borrelia burgdorferii i gatunki pokrewne.

Wektorem przenoszącym te krętki są kleszcze z rodzaju Ixodes, a rezerwuarem gryzonie, jelenie i zwierzęta domowe.

Nazwa choroby pochodzi od nazwy miasta Old Lyme w stanie Connecticut (USA), gdzie po raz pierwszy zanotowano jej przypadki.

Las – głównie ścieżki wędrowne dzikiej zwierzyny, skraj lasu i łąki, miejsca zacienione, zwiększona wilgotność

Miejskie parki Osiedla mieszkaniowe

Największe populacje kleszczy występują w Polsce północno – wschodniej, w województwie zachodniopomorskim, a także wokół takich miast jak: Łódź, Bydgoszcz, Kraków

Łagodna zima – większe zagrożenie! Feromony, stężenie dwutlenku węgla,

temperatura – kleszcz wyczuwa te parametry - każdy człowiek inaczej przyciąga kleszcze i inne pasożyty?

Unikanie miejsc największego skupiska kleszczy

Odpowiedni ubiór: ubranie (jasne) zakrywające możliwie największe partie ciała

Środki chemiczne odstraszające kleszcze

Kiedy się można nią zarazić? Przyjmuje się, iż kleszcz usunięty do 24 h

zapobiega przejściem krętków do organizmu człowieka (???)

Pierwszym objawem u większości chorych jest zmiana skórna – rumień wędrujący (łac. erythema migrans) występujący średnio 7 dni od ukąszenia przez kleszcza.

Mogą tez pojawić się nieswoiste objawy przypominając grypę – złe samopoczucie, uczucie zmęczenia, bóle głowy, gorączka, dreszcze, bóle stawów i mięśni.

Największe zagrożenie stanowi zakażenie bez charakterystycznego objawu rumienia – ryzyka przejścia w chorobę przewlekłą!

80% - objawy występują w czerwcu i lipcu

2 faza zakażenia Objawy neurologiczne i sercowe występują

po 2 – 3 miesiącach od kontaktu z kleszczem. W płynie mózgowo – rdzeniowym stwierdza się limfocytozę i można też z płynu hodować krętki B. burgdorferi – faza ta nazywana jest neuroboreliozą

3 faza zakażenia Objawy reumatologiczne, najczęściej jako

zapalenie stawów, często z płynem zapalnym.

Rozpoznanie boreliozy wymaga zawsze rozpoznania klinicznego przez lekarza oraz potwierdzenia w postaci badań diagnostycznych

Diagnostyka laboratoryjna wzmaga zawsze podejścia dwuetapowego:

1) W pierwszym etapie badany jest poziom swoistych przeciwciał (IgM lub IgG w zależności od fazy choroby) przeciw krętkom Borrelia metodą immunoenzymatyczną

2) W przypadku uzyskania wyników dodatnich

w pierwszym etapie wykonuje się test potwierdzenia metodą Western - Blot

Zawsze powinno się wykonywać diagnostykę dwuetapowo ponieważ metody te nawzajem się uzupełniają.

Metodę immunoenzymatyczną cechuje wysoka czułość oraz stosunkowo niska swoistość, natomiast metodę Western – Blot wysoka swoistość z niską czułością.

Badanie diagnostyczne powinno się wykonywać po upływie od 2 do 4 tygodni od ukąszenia

Wynik dodatni testów diagnostycznych bez objawów klinicznych nie upoważnia lekarza do rozpoznania choroby i jej leczenia

W leczeniu choroby z Lyme stosuje się tetracyklinę, penicylinę, ceftriakson, i/lub erytromycynę w zalezności od postaci klinicznej, wieku itd..

Zbadaj kleszcza! Diagnostyka kleszcza usuniętego z miejsca wkłucia na

obecność krętków Borrelia, wykonana metoda real – time PCR pozwala na oszacowanie ryzyka wystąpienia zakażenia.

W przypadku wyniku ujemnego, pacjent ma pewność, że kleszcz który przebywał w jego organizmie nie zakaził go tym patogenem. Unika się w ten sposób długotrwałej, szkodliwej i drogiej antybiotykoterapii.

W przypadku wyniku dodatniego pacjent powinien szczególną uwagę zwrócić na objawy kliniczne, zwłaszcza jeżeli pasożyt przebywał w organizmie dłużej niż 24h. W przypadku ich wystąpienia niezwłocznie należy zasięgnąć porady lekarza, który powinien włączyć leczenie antybiotykiem. Szybkie działanie – to większa szansa na całkowite wyleczenie.

1. Diagnostyka Bakteriologiczna – Eligia M. Szewczyk 2. Mikrobiologia Lekarska – M. Zaremba 3. Diagnostyka i leczenie boreliozy z Lyme – R. Flisiak, S. Pancewicz