Biuletyn Jakosci 1/2012

�

Magazyn Klientów TÜV Rheinland Polska

1/2012

Z wiatrem i pod wiatrWyzwania dla polskiej energetyki wiatrowej.

Certyfikat GOST-R dla towarów eksportowanych do Rosji

Perspektywy rozwoju PPP w Polsce

Rok 2012 to dla Polski data kluczowa, z którą kojarzony jest rozwój infrastruktury, zarówno drogowej, jak i turystycznej. To tak-że rok, w którym rozpoczynają się poważne inwestycje w polskiej energetyce, konwencjonalnej, jak i tej z odnawialnych źródeł. O wyzwaniach dla energetyki i zaangażowaniu ekspertów TÜV Rheinland w powstanie gigantycznego parku wiatrowego na Morzu Północnym, przeczytacie Państwo w artykule otwie-rającym to wydanie Biuletynu Jakości.

TÜV Rheinland Polska w kolejnych latach planuje wykorzystać potencjał i doświadczenie koncernu przy wspieraniu polskich inwestorów. Spółka rok 2012 rozpoczęła udziałem w dyskusji na Forum Zmieniamy Polski Przemysł – konferencji dla wiodą-cych branż przemysłu. Poza tematami związanymi z inwestycja-mi w energetyce na Forum nie zabrakło także podsumowań przebiegu inwestycji, realizowanych ze środków publicznych.

Partnerstwo publiczno-prywatne w tym kontekście to ciągle trudny temat, zarówno dla wykonawców, jak i samorządów. TÜV Rheinland Polska wspierając ideę zrównoważonego rozwo-ju, wspólnie z Kancelarią Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz wprowadza nową usługę – certyfikację systemu PPP. Więcej na ten temat znajdą Państwo w rozmowie redakcyj-nej z przedstawicielami trzech zainteresowanych stron.

Rok 2012 to oczywiście także Mistrzostwa Europy w piłce nożnej, co sprawia, że w każdym z nas budzi się kibic i wszyscy liczymy na widoczny skok jakościowy gry naszej drużyny narodo-wej. Euro to również okazja dla polskich producentów do poka-zania się z najlepszej strony. TÜV Rheinland Polska od lat kibicuje wszystkim firmom, które na liście swoich priorytetów wysoko sta-wiają jakość. W tym numerze piszemy o trzech takich firmach: Mostostalu Warszawa SA, Makro Cach and Carry Polska SA, a także Pralni Luboń, która jako pierwsza pralnia przemysłowa uzyskała certyfikat systemu RABC.

Na koniec mamy dla Państwa propozycję dołączenia do Klubu Liderów Jakości, który regularnie organizuje spotkania warsztatowe dla naszych obecnych i potencjalnych klientów.

Zapraszam i życzę miłej lektury

Janusz GrabkaPrezes Zarządu TÜV Rheinland Polska

Spis treści

Z wiatrem i pod wiatr.

Wyzwania dla polskiej energetyki wiatrowej. ..................... 4

Rocznie korozja pochłania

nawet 25 milionów ton stali .................................................. 6

Eksperci TÜV Rheinland Polska na budowie

krakowskiego Parku Life Science ........................................ 8

MAKRO Cash and Carry Polska

z certyfikatem ISO 22 000 ...................................................... 9

Nowe zasady certyfikowania producentów

żywności ................................................................................ �0

Certyfikat GOST-R dla towarów

eksportowanych do Rosji ................................................... �2

Nowe standardy pralnicze.................................................. �4

„Pralnia Luboń” z certyfikatem TÜV Rheinland Polska ..... 15

Partnerstwo publiczno – prywatne

zawsze w cenie .................................................................... �6

Inżynierowie bez granic ....................................................... �8

TRP zmienia polski przemysł ................................................. �9

Klub Liderów Jakości w nowej odsłonie ............................ 2�

Szkolenia TÜV Akademia Polska – rok 2012 .................... 22

�

Wstęp

Wydawca: TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. ul.Wolności327,41-800Zabrze tel.:032/2716489w.106 fax:032/2716488 www.tuv.plRedakcja: Agata Tynka email:[email protected]

Wykaz zdjęć: Stephan Leyk: okładka; TÜV Rheinland: s.7, TÜV Rheinland Polska: s.8, s.9; PTWP: s.19, s.20; Ingenieure ohne Grenzen: s.18; sxc.hu: s.5, s.6, s.12, s.13,s.14; iStock: s.10; dreamstime: s.11, s.17.

4TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Biuletyn Jakości nr 1/20124TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Biuletyn Jakości nr 1/2012

Energetyka wiatrowa

Z wiatrem i pod wiatr. Wyzwania dla polskiej energetyki wiatrowej.

Wiatr od zawsze był dla człowieka błogosławień-stwem i przekleństwem jednocześnie. W przeszłości wprawiał on w ruch statki i napędzał młyny, a dziś stanowi obiecujące i przyszłościowe źródło energii. Udział siły wiatru w światowej strukturze produkcji energii elektrycznej gwałtownie wzrasta, o czym świadczy zainterasowanie budową dużych farm wiatrowych np. budowanych na morzach. Eksperci TÜV Rheinland wspierają RWE Innogy przy realizacji farmy wiatrowej Nordsee-Ost, w której skład wcho-dzi 48 turbin o mocy wytwórczej 6,15 MW każda. Roczna produkcja energii na poziomie 1,1 miliona MWh umożliwi dostarczenie energii do 300 000 go-spodarstw domowych. W Polsce udział OZE w wy-twarzaniu energii jest wciąż niewielki, a sytuację może jeszcze pogorszyć ustawa, której projekt trafił w grudniu 2011 do konsultacji społecznych.

Przetaczająca się przez świat debata na temat energii, a także zwiększona świadomość opinii pub-licznej w kwestiach zmian klimatycznych, sprawiają, że energetyka wiatrowa staje się coraz popularniej-sza. Turbiny można instalować na lądzie i na morzu oraz we wszystkich strefach klimatycznych. Według organizacji Greenpeace, potencjał energetyki wia-trowej jest tak duży, że wytwarzany przy jej pomocy prąd byłby w stanie do połowy bieżącego stule-cia zaspokoić 1/3 światowego zapotrzebowania na energię, co w znaczący sposób zmniejszyłoby emisję CO2.

Polskie problemy z OZEPolska ustawa o odnawialnych źródłach energii

powinna wprowadzać zapisy dyrektywy 2009/28/WE o promocji energii z OZE. Projekt ustawy przed-stawiony 22 grudnia 2011 roku, jest już mocno opóź-niony w stosunku do unijnych założeń. Wygląda jed-nak na to, że krytyka jaką wywołały zapisy ustawy dotyczące m.in. farm wiatrowych opóźni wprowa-dzenie w życie przepisów o kolejne miesiące.

– Organizacje zrzeszające rynek energii odna-wialnej zgłosiły około 150 poprawek do projektu ustawy. Rzecz w tym, że proponowane zapisy znoszą obowiązek zakupu energii odnawialnej od dużych producentów, jakimi są farmy wiatrowe – tłumaczy Jacek Mszyca, Rzeczoznawca w Branży Ochrony Środowiska i Energetyki TÜV Rheinland Polska. – Aby

sektor OZE mógł się rozwijać musi być wspierany przez państwo, jeśli to wsparcie zostanie ograni-czone, to samo stanie się z inwestycjami. Obecny system wsparcia dla OZE opiera się przede wszyst-kim na świadectwach pochodzenia tzw. zielonych certyfikatach, do których uzyskania zobowiązani są wytwórcy zajmujący się obrotem i sprzedażą ener-gii odbiorcom końcowym. Wszystko wskazuje na to, że system ten obowiązywać będzie do końca 2017 roku.

Tymczasem prywatni inwestorzy, którzy posta-wili dotychczas farmy wiatrowe o łącznej mocy przekraczającej 1400 MW, obawiają się, że gdyby ustawa w obecnej formie przeszła do dalszego pro-cesu legislacyjnego ich interesy byłyby zagrożone – produkcja prądu na sprzedaż nie byłaby dla nich opłacalna, cena przewidziana w projekcie ustawy nie pokryłaby kosztów wytwarzania. – Należy pa-miętać, że dyrektywa 2009/28/WE nakazuje pre-ferencyjne traktowanie OZE w dostępie do sieci energetycznej. Dlatego też wiele zapisów projektu będzie musiało zostać zmienionych, w przeciwnym razie może zaprotestować Komisja Europejska. War-to zwrócić także uwagę na fakt, iż wszystkie pań-stwowe grupy energetyczne ogłosiły plany rozwo-ju energetyki wiatrowej. PGE rozbuduje swe moce wiatrowe w ciągu 4 lat z obecnych 130 do 1000 MW, Tauron w 2020 roku planuje mieć 800 MW, Energa do 2015 roku uruchomi 250 MW, a Enea powiększy swoje moce o 300 MW do 2020 roku – podsumowuje Jacek Mszyca.

Jak powstają elektrownie wiatrowe?Ambitne plany rozwoju energetyki wiatrowej

istnieją na całym świecie. Wykorzystując siłę wia-tru, Unia Europejska byłaby w stanie do 2020 roku zaspokoić 14 procent swojego zapotrzebowania na energię. Europejskie Stowarzyszenie Energety-ki Wiatrowej (European Wind Energy Association) przewiduje, że do roku 2030 wartość ta mogłaby wzrosnąć do 28 procent. TÜV Rheinland wspiera globalne projekty niemal wszystkich głównych pro-ducentów, m.in. RWE.

Park wiatrowy Nordsee-Ost (NSO), będący in-westycją RWE Innogy to gigantyczne przedsię-wzięcie, w którego realizację zaangażowani zostali nasi eksperci. TÜV Rheinland nadzoruje produkcję

55

Energetyka wiatrowaposzczególnych podzespołów wykorzystywanych w ramach tego projektu. Pojedyncze segmenty wieży, każdy o długości 34 metrów, są montowane w miejscowości Cuxhaven.

– Układanie tych klocków to robota dla olbrzy-mów – mówi Johann Grapengiesser, szef projektu w TÜV Rheinland. Jego zespół odpowiedzialny jest za nadzorowanie produkcji podzespołów, które sta-ną się częścią farmy wiatrowej NSO w pobliżu wyspy Helgoland. Korpusy gondoli i aparatura są łączone w Niemczech oraz w Czechach przez firmę Excon. Przekładnie produkowane są w Voerde, małym niemieckim miasteczku położonym tuż przy grani-cy z Holandią. Z kolei łopaty wirników dostarczane są z Lunderskov przez duńską spółkę LM Wind Power lub z Bremerhaven, przez spółkę Powerblades. Te 62-metrowe łopaty powstają z laminatów wykona-nych z włókna szklanego, a poprawność ich wy-konania jest kontrolowana według ściśle ustalonej procedury.

RWE Innogy zatrudniła ekspertów TÜV Rheinland, aby jako przedstawiciele niezależnego podmiotu nadzorowali etap testowania. – Jesteśmy oczami i uszami firmy RWE na etapie produkcji. Mój zespół zajmuje się wspieraniem procesów, wykrywaniem usterek, proponowaniem poprawek oraz identyfi-kowaniem błędów produkcyjnych – podsumowuje Johann Grapengiesser. Jako pośrednicy pomiędzy klientem a dostawcami, kształtują oni wzajemne relacje i zapewniają, że określone w kontraktach warunki specyfikacji zostaną dotrzymane.

Stosując tak surową kontrolę jakości na etapie produkcji, RWE Innogy pragnie uniknąć przeprowa-dzania działań naprawczych na morzu. Wykony-

wanie prac tego typu w ciężkich warunkach pogo-dowych jest wielokrotnie bardziej skomplikowane i kosztowne niż bezpośrednio w zakładach produku-jących poszczególne podzespoły. Instalacja turbin na morzu stawia ogromne wymagania stalowym częściom wieży i gondoli, gdyż spawy oraz elemen-ty ochrony antykorozyjnej muszą przetrwać dziesię-ciolecia. Po szlifowaniu i piaskowaniu każdy spaw jest badany przy pomocy metod nieniszczących. W szczególności stal, która jest podatna na dzia-łanie korozji musi zostać zabezpieczona powłoką cynkową lub specjalnym tworzywem na bazie ży-wicy. Pozwala to na jej wieloletnią ochronę przed żrącym działaniem soli morskiej.

Perspektywy rozwoju

Naukowcy z Uniwersytetu Harvarda doszli do wniosku, że energetyka wiatrowa nie tylko całkowicie zaspokoi globalne zapotrzebowanie na elektryczność, ale umożliwi także wyprodukowa-nie takiej ilości energii, która przekroczy je aż 40-krot-nie. Niemniej jednak wciąż brakuje rozwiązań tech-nicznych, które pozwalałyby na magazynowanie nadwyżek energii na dużą skalę. W 2009 r. Fraunho-fer Institute for Wind Energy (IWES) zaprezentował technologię przekształcania prądu elektrycznego w gaz ziemny. Pierwszym krokiem byłaby zamiana prądu na wodór w procesie elektrolizy. Otrzyma-ny gaz byłby następnie przekształcany w metan, główny składnik gazu ziemnego, dzięki zastosowa-niu CO2. Uzyskany w ten sposób produkt mógłby zostać wprowadzony do już istniejącej infrastruktury gazowej, wykorzystany bezpośrednio do napełnia-nia samochodów zasilanych gazem ziemnym, lub przetworzony do postaci benzyny lub oleju napę-dowego.

Perspektywa rozwoju rynku farm wiatrowych stwarza wyzwanie dla zakładów przemysłowych. – To, co obserwujemy dziś na całym świecie w od-niesieniu do operatorów oraz producentów można porównać z sytuacją przemysłu motoryzacyjnego w latach 80 ubiegłego wieku – ocenia Frank Witte koordynujący projekty związane z energetyką wia-trową w TÜV Rheinland. – Produkcja przemysłowa na masową skalę posuwa się naprzód. Niemniej jednak, nie osiągnęła ona jeszcze poziomu wytwa-rzania silników konwencjonalnych. Jeżeli mówimy o produkcji seryjnej i kontroli jakości w odniesieniu do obszarów morskich, to wciąż jest jeszcze dużo do zrobienia, szczególnie w zakresie ochrony przed korozją – podsumowuje Witte.



Konstrukcje stalowe

Artur ŚwiątczakKierownik Sekcji Certyfikacji i Odbiorów

TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. e-mail: [email protected]

Rocznie korozja pochłania nawet 25 milionów ton stali

Mosty, wiadukty, rurociągi, pręty i zbrojenia, hale produkcyjne i sportowe, a także turbiny elektrowni wiatrowych to przykłady konstrukcji stalowych szczególnie narażonych na korozje. Z danych sza-cunkowych wynika, że w ciągu roku korozja na ca-łym świecie pochłania do 25 milionów ton stali. Globalny koszt związany z tym zjawiskiem Świa-towa Organizacja Korozji określiła na 1,8 bilionów dolarów rocznie.

Kwestia odpowiedniego zabezpieczania kon-strukcji stalowych przed korozją jest problemem dotyczącym nie tylko wytwórców, ale także inwe-storów, projektantów, firm wykonujących powłoki antykorozyjne oraz dostawców sprzętu wykorzy-stywanego do tych prac. Istnieją, bowiem różne techniki aplikacji powłok ochronnych, zależne

od warunków, w jakich konstrukcja ma funkcjono-wać.

Nadzór certyfikowanych inspektorów

W krajach uprzemysłowionych nadzór nad pracami antykorozyjnymi na dużych kontraktach sprawują certyfikowani inspektorzy powłok antyko-rozyjnych, z uprawnieniami wydanymi przez takie organizacje jak FROSIO, AQPA czy NACE. W Polsce nie ma przepisów prawnych regulujących kwestie zabezpieczeń antykorozyjnych stosowanych w bu-downictwie. Istnieją jednak normy, zawierające ze-staw dobrych praktyk, które pozwalają ograniczyć negatywny wpływ korozji na gospodarkę i bezpie-czeństwo publiczne. Są to normy EN 1090 regulują-ce kwestie związane z wykonaniem konstrukcji sta-

7

Konstrukcje stalowelowych i aluminiowych oraz EN ISO12944 w zakresie nanoszenia powłok antykorozyjnych.

Koszty

Biorąc pod uwagę, że proces nanoszenia po-włok antykorozyjnych zwiększa koszty produkcji wiele firm szukając oszczędności nie decyduje się na używanie nowoczesnych rozwiązań. Tymcza-sem, jak pokazują badania miliony ton stali są nisz-czone przez korozje tylko, dlatego że przez lata najczęściej stosowanym był najprymitywniejszy środek przeciwdziałania jej skutkom, polegający na częściowym poświęceniu materiału konstruk-cyjnego.

Skala zjawiska

Problem korozji dotyczy całego świata stąd uznano za konieczne powołanie specjalnych orga-nizacji, których działania skupiają na popularyzo-waniu rozwiązań antykorozyjnych i edukacji rynku. Niewiedza oraz brak jednoznacznego określenia technologii wykonywania prac w specyfikacjach i programie zapewnienia jakości, lub w ogóle brak tych dokumentów, pozwala na żądania niemożli-wego przyspieszania prac (nieprzestrzeganie czasu nakładania kolejnych warstw, transport z wytwór-ni elementów z nieutwardzonymi powłokami itd.), czy prowadzenia prac w warunkach, w których nie mogą utworzyć się pełnowartościowe powłoki – ostrzega Polskie Stowarzyszenie Korozyjne.

Jakość przede wszystkim

W ostatnich latach na zmiany postaw wy-twórców wpływ miało zarówno szerzenie wie-dzy na temat globalnych skutków korozji, jak i kryzys, który stał się swoistym katalizatorem. W konsekwencji decyzji o zmniejszeniu ilości pro-dukcji zadbano o poprawę jakości, w myśl zasady quality-not-quantity. Artur Świątczak z TÜV Rhein-land Polska przekonuje, że coraz więcej firm zwraca uwagę na jakość procesów prowadzonych prac związanych z zabezpieczeniem antykorozyj-nym konstrukcji stalowych.

Dotyczy to również nadzoru nad pracami zleca-nymi przez wytwórców na zewnątrz. W planach za-pewnienia jakości procesu wytwarzania i montażu konstrukcji stalowych do zastosowań budowlanych i przemysłowych zaczynają pojawiać się wymaga-nia dotyczące personelu nadzorującego oraz we-ryfikującego wyżej wspomniane procesy.

– Firmy wykonujące powłoki antykorozyjne mają możliwość potwierdzenia jakości świadczonych usług poprzez przeprowadzenie przez jednostkę certyfikującą uznania procesów na zgodność z wy-branym standardem. Dzięki temu wytwórcy mogą nadzorować proces nanoszenia powłok antykoro-zyjnych w sposób systemowy, opierając się na wie-dzy, doświadczeniu oraz obiektywnej ocenie eks-pertów niezależnej, zewnętrznej jednostki – radzi Świątczak.

Polska stal

Stal pozostaje materiałem niezastąpionym w rea-lizacji wielu projektów z zakresu budownictwa, ener-getyki i infrastruktury. Polska w 2010 roku znalazła się na 19 miejscu listy 50 krajów o największej produkcji stali, opracowanej przez World Steel Associaton. W ciągu roku produkujemy około 8 milionów ton stali surowej i blisko 10 milionów ton gotowych pro-duktów. Oznacza to, że jakość naszych konstrukcji stalowych może mieć spory wpływ na ograniczenie strat spowodowanych korozją na świecie.



Certyfikacja w praktyce

Eksperci TÜV Rheinland Polska na budowie krakowskiego Parku Life Science

Dwa budynki o łącznej powierzchni 15200 m kw. powstają właśnie na terenie Krakowskiej Spe-cjalnej Strefy Ekonomicznej przy ulicy Bobrzyńskie-go. Inwestycja warta 64 mln złotych realizowana jest przez konsorcjum firm Mostostal Warszawa SA i Acciona Infraestructuras S.A, jej zakończenie przewidziano na koniec 2012 roku. Na zlecenie generalnego wykonawcy nad jakością prac bu-dowlanych czuwają eksperci TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Jagielloński Park i Inkubator Technologii w Kra-kowie to nowoczesny kompleks, w którym miejsce znajdą międzynarodowe przedsiębiorstwa typu Life Science. W powstających budynkach przewidziano przestrzeń przeznaczoną na laboratoria oraz wyso-kiej klasy biura. Projekt inwestycji zakłada oddanie do użytku komfortowego i bezpiecznego obiektu, który spełni międzynarodowe standardy.

W celu potwierdzenia wysokiej jakości budynków już w dokumentach przetargowych inwestor – Jagielloń-skie Centrum Innowacji Sp. z o.o. – przewidział udział w procesie budowlanym przedstawicieli strony trzeciej. Raporty z inspekcji dostarczane regularnie zlecenio-dawcy mają na celu wyeliminowanie możliwych uste-rek – tłumaczy Gabriel Ligęska, Kierownik Sekcji Ener-getyki i Budownictwa TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

Wizyty ekspertów niezależnej jednostki certyfiku-jącej na placu budowy oraz bieżące kontrole doku-mentacji rozpoczęły się w lipcu 2011 roku, a zakoń-czą wraz z oddaniem obiektu do użytku. Pozytywna ocena w raporcie końcowym będzie podstawą do wydania Międzynarodowego Certyfikatu Jako-ści dla budynku, zgodnego ze standardem BQS.

Certyfikat BQS przyznawany jest dla konkretnej inwestycji i może być używany jedynie w bezpo-średnim związku z danym obiektem budowlanym, objętym certyfikacją.

9

Certyfikacja w praktyce

Firma MAKRO Cash and Carry Polska S. A. na po-czątku lutego br. otrzymała certyfikat zarządzania jakością ISO 22000 dla 29 hal i 4 Makro Punktów oraz centrali sieci. Certyfikat wydany przez TÜV Rheinland Polska potwierdza dbałość Makro o bez-pieczeństwo oferowanych klientom produktów żywnościowych.

3 lutego 2012 roku w Centrum Olimpijskim w War-szawie Grzegorz Grabka, Dyrektor Jednostki Certy-fikującej TÜV Rheinland Polska przekazał na ręce Sylweriusza Farugi, Prezesa Makro oraz Marianny Janickiej, Menedżera Działu Zarządzania Jakością certyfikat ISO 22000.

Sieć Makro od lat prowadzi świadomą polity-kę w zakresie utrzymania jakości i bezpieczeństwa produktów żywnościowych, certyfikat ISO 22000 jest potwierdzeniem spełnienia globalnych standardów w tym zakresie. – Jakość i bezpieczeństwo produk-tów ma dla Makro znaczenie kluczowe, gdyż w spo-sób bezpośredni przekłada się na zadowolenie i za-ufanie klientów – podkreślił Sylweriusz Faruga.

Norma ISO 22000 jest skierowana do wszystkich organizacji uczestniczących w łańcuchu dostaw żywności, od producentów produktów spożyw-

czych poprzez wytwórców opakowań po firmy transportowe i dystrybucyjne. Standard został opra-cowany przy współpracy ekspertów z organizacji międzynarodowych takich jak Codex Alimentarius Commission, International Hotel and Restaurant Association, dzięki czemu uznawany jest na całym świecie. Uzyskanie certyfikatu ISO 22000 ułatwia fir-mom uczestnictwo w handlu międzynarodowym.

MAKRO Cash and Carry Polska z certyfikatem ISO 22 000

�0TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.


Jakość żywności

Nowe zasady certyfikowania producentów żywności

Początek roku 2012 przyniósł zmiany w standar-dach dla rynku spożywczego. Nowe wersje norm wynikają przede wszystkim ze wzrostu świadomości zagrożeń dla bezpieczeństwa żywności. – W naj-starszych systemach zapewnienia bezpieczeństwa żywności nie opisywano, tak szczegółowo, zagro-żeń związanych z zanieczyszczeniem wyrobu aler-genami oraz produktami z GMO, nie przywiązywano też tak wielkiej wagi do informacji umieszczanych na etykiecie – tłumaczy Małgorzata Kręcka, kie-rownik sekcji systemów zarządzania w przemyśle spożywczym TÜV Rheinland Polska.

Jakie są najbardziej popularne systemy zarządza-nia jakością w branży spożywczej?

Liczba wydanych i utrzymanych certyfikatów przez TÜV Rheinland Polska w 2011 roku dla pod-miotów branży spożywczej, wskazuje, że wciąż naj-więcej firm poddaje certyfikacji system zarządzania bezpieczeństwem żywności wg ISO 22000. Niemniej jednak, ponownie w minionym roku największy przy-rost certyfikacji obserwujemy wśród standardów wymaganych przez sieci handlowe, czyli IFS, BRC oraz GLOBALG.A.P.

Jakie są najważniejsze różnice pomiędzy nowymi wersjami standardów dla rynku producentów żyw-ności?

Wersja 6 BRC Global Standard For Food Safe-ty, która weszła w życie z początkiem 2012 roku, ma na celu przede wszystkim udoskonalenie pro-cesu przeprowadzania audytów. Postanowienia normy mówią przede wszystkim o trzech sprawach. Po pierwsze – o lepszym rozplanowaniu czasu au-dytu, pomiędzy wizytowaniem zakładu a przeglą-dem dokumentacji, z naciskiem na audytowanie

dobrych praktyk produkcyjnych. Tutaj już jasno jest powiedziane, że audytor więcej czasu ma poświę-cić na sprawdzenie takich aspektów jak: wdroże-nie procedur w zakładzie, nadzór nad szkoleniami pracowników, stosowane praktyki w pracy, warun-ki pracy i higieny, niż na przegląd dokumentacji. Po drugie wyniki audytów mają być spójne, tak, aby przyznane oceny rzeczywiście odzwierciedlały standardy zakładów. Po trzecie mowa jest o war-tościowym, konkretnym raportowaniu wyników au-dytu.

Małgorzata KręckaKierownik Sekcji Systemów

Zarządzania w Przemyśle Spożywczym TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

e-mail: [email protected]

��

Jakość żywnościWymienione przez Panią zmiany w wymaganiach dotyczą jednostki certyfikującej. Proszę powie-dzieć, co zmieni się w odniesieniu do producentów żywności?

Dotychczas mało przedsiębiorstw korzystało z do-browolnej opcji poddania się audytowi całkowicie niezapowiedzianemu, w nowym wydaniu standar-du wprowadzono dodatkową możliwość wyboru audytu niezapowiedzianego przeprowadzanego w dwóch etapach. Pierwsza część niezapowiedzia-na obejmuje operacje zakładowe i dobrą praktykę produkcyjną, druga część natomiast część stanowi audyt zaplanowany, obejmujący ocenę dokumen-tacji systemowej. Firmy, które pomyślnie przejdą audyt niezapowiedziany zostaną wyróżnione oce-ną A+, B+, C+ w zależności od stopnia spełnienia wymagań.

Jeśli chodzi o same wymagania dla certyfiko-wanych organizacji, podczas ich przeglądu sku-piono się raczej na ich wyjaśnieniu i uproszczeniu, a nie na zmienianiu. Generalnie ilość wymagań została zredukowana, ale poszerzone zostały sek-cje standardu dotyczące nadzoru nad ciałami obcymi, utrzymania czystości i higieny oraz aler-genów.

A jak wygląda sprawa popularnego systemu HACCP? Czy tutaj także coś się zmieniło?

Wymagania dotyczące systemu zarządzania bezpieczeństwem żywności – HACCP w zasadzie nie zostały zmienione. Dodano tylko wymaganie dokumentowania i weryfikowania programów wstępnych.

W kwestii audytów wewnętrznych włączono konieczność audytowania procesów i środowiska. Większą uwagę zwrócono także na monitorowania dostawców surowców i ocenę samych surowców.

W samym procesie certyfikacji większy nacisk będzie kładziony na identyfikację i eliminowanie źródłowej przyczyny niezgodności wykrytej podczas audytu, a nie tylko na skorygowaniu odkrytego błę-du. W przypadku działań korygujących i reklamacji należy określić źródłową przyczynę niezgodności.

Od lipca tego roku w życie ma wejść także nowa wersja standardu IFS. Czy może Pani krótko opo-wiedzieć co zostało zmodyfikowane?

Główne zmiany w wersji 6 IFS Food to: po pierw-sze – zmodyfikowany system oceny w celu lepszej

identyfikacji przedsiębiorstw wdrażających najlep-sze praktyki; po drugie – więcej wymagań doty-czących zapewnienia jakości produktu, nie tylko bezpieczeństwa (np. analiza wartości odżywczych, nowe wymagania dot. kontroli masy oraz jakości informacji o jakości/ ilości podawanej na etykiecie, itp.); po trzecie – włączenie wymagań dotyczą-cych zabezpieczenia produktu w sytuacjach kry-zysowych; i po czwarte – audytorzy IFS mają być powoływani zgodnie z określonymi kategoriami produktów i stosowanych technologii produkcji.

Czy można spodziewać się zmian w innych stan-dardach i normach jakościowych?

Oczywiście – zmiana to jedyna pewna rzecz. W bieżącym roku wchodzą w życie nowe wydania standardów GLOBALG.A.P. oraz IFS Logistic. Jestem przekonana, że również inne normy i standardy będą podlegały w przyszłości rewizji i doskonaleniu.



Certyfikat GOST-R dla towarów eksportowanych do Rosji

Tomasz OpaszowskiKierownik Sekcji Bezpieczeństwa i Jakości Wyrobów

TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. e-mail: tomasz.opaszowski@ pl.tuv.com

Zgodnie z wymaganiami Federacji Rosyjskiej większość towarów, które będą wprowadzane do obrotu na terenie Rosji muszą zostać poddane certyfikacji GOST R. Obowiązek ten dotyczy produ-centów wyrobów konsumenckich, takich jak żyw-ność, tekstylia, kosmetyki i zabawki. Także firmy ofe-rujące przedmioty mechaniczne i elektryczne będą musiały spełnić wymogi bezpieczeństwa, ochrony zdrowia oraz ochrony środowiska. TÜV Rheinland wychodząc naprzeciw oczekiwaniom klientów po-szerzył swoją ofertę, skierowaną do firm eksportują-cych swoje towary, o certyfikację GOST R.

Wszystkie towary eksportowane na rynek Fede-racji Rosyjskiej w zależności od charakteru produktu są poddawane obligatoryjnej lub dobrowolnej cer-tyfikacji. Certyfikacja jest prowadzona przez jednost-ki posiadające stosowną akredytację, a certyfikat uzyskany w tym procesie jest podstawą wprowa-

dzenia do obrotu oraz dokumentem niezbędnym przy odprawie celnej.

Obowiązkowa certyfikacja GOST R

Certyfikat zgodności GOST R – to jeden z pod-stawowych dokumentów, który jest wymagany między innymi przez rosyjskie służby celne przy eks-porcie towarów na terytorium FR. Certyfikat ten potwierdza zgodność produkcji z obowiązującymi normami GOST. W oparciu o normy GOST przepro-wadzane są stosowne badania, których celem jest potwierdzenie jakości i bezpieczeństwa badanego produktu na zgodność z ustanowionymi dla niego standardami i przepisami.

Certyfikat GOST R może dotyczyć wysyłki poje-dynczej lub produkcji seryjnej w zależności od rocznej wielkości eksportu. Dla wysyłki pojedynczej Certyfi-kat Zgodności partii jest dokumentem handlowym

Certyfikacja wyrobów

ważnym dla jednej partii wysyłki, np. dla określonej ilości jednego typu produktu. Ten rodzaj certyfikatu zalecany jest przy sporadycznym eksporcie do Rosji. Może on być wykorzystywany jedynie wtedy, kiedy można udowodnić, kto będzie odbiorcą / importe-rem w Rosji na podstawie kontraktu lub faktury.

Dla producentów regularnie wysyłających swo-je produkty do Rosji wydawany jest certyfikat zgod-ności produkcji seryjnej o ważności od 12 miesięcy do 3 lat, w zależności od rodzaju produktów. Taki dokument pozwala na eksport nieograniczonej ilości i wielkości towarów podczas danego okresu ważności. Ten rodzaj certyfikatu GOST R jest szcze-gólnie przydatny dla firm, które prowadzą regular-ną działalność eksportową i eksportują szeroki wa-chlarz towarów.

Ten rodzaj certyfikacji wymaga prowadzenia nadzoru miejsca produkcji, regularnych przeglą-dów dokumentacji oraz, w niektórych przypadkach, okresowych badań kontrolnych. Wyroby, które przeszły pozytywnie proces certyfikacji muszą być oznaczone symbolem graficznym GOST z numerem akredytacji jednostki odpowiedzialnej za certyfika-cję. Dodatkowo przy odprawie celnej niezbędne jest posiadanie oryginału lub poświadczonej kopii certyfikatu.

Dobrowolna certyfikacja GOST R

Certyfikat dobrowolny jest wydawany na proś-bę zamawiającego w celu potwierdzenia zgodno-ści produktu z wymaganiami i normami Federacji Rosyjskiej. Posiadanie dobrowolnego certyfikatu potwierdza wysoką jakość towaru i bezpieczne wa-runki produkcji oraz pozwala uzyskać większą kon-kurencyjność. Dobrowolny certyfikat jest wymaga-ny przez hurtowych odbiorców w Rosji, dużych sieci sklepów.

Deklaracja zgodności to rodzaj dokumentu, w którym wnioskodawca oświadcza, że zadekla-rowane produkty są zgodne z wymogami bezpie-czeństwa w Rosji. Od 15 lutego 2010 roku Deklaracja zgodności zastępuje Certyfikat zgodności GOST-R dla niektórych kategorii produktów (woda, cukier, sól, pieczywo, warzywa, konserwy rybne, koncen-traty spożywcze, aromaty i inne). Proces uzyskania Deklaracji zgodności GOST-R jest bardzo podobny do procesu uzyskania Certyfikatu zgodności GOST-R. Proces rozpoczyna się od przedłożenia wszystkich niezbędnych dokumentów i zarejestrowanie Dekla-racji zgodności GOST-R w akredytowanej jednostce certyfikującej.

Certyfikat TR

Certyfikat TR to dokument potwierdzający zgod-ność produktów z Regulacjami Technicznymi. Jest rodzajem certyfikacji obligatoryjnej obejmującej produkty zaliczone do kategorii 3. TR certyfikat to dokument stwierdzający zgodność badanego materiału z normami technicznymi ogólnie przyjęty-mi w dziedzinie nauki i techniki. Regulacje technicz-ne pojawiły się w Rosji w ramach reformy przepisów technicznych, która trwa od 2003 r., kiedy w życie weszła ustawa „O przepisach technicznych”. W re-gulacjach technicznych są zawarte obowiązkowe wymagania dotyczące produkowanych towarów, co ma na celu ochronę zdrowia i życia obywateli rosyjskich. Certyfikat może być wystawiony na okres do pięciu lat i w ramach jego ważności jednostka odpowiedzialna za certyfikację sprawuje nad nim nadzór poprzez okresowe inspekcje miejsca pro-dukcji lub badania weryfikujące.

Pełny wykaz wyrobów podlegających obowiąz-kowej certyfikacji jest zawarty w Вводится в действие Постановлением Госстандарта России от 30 июля 2002 г. N 64

��

Certyfikacja wyrobów



Certyfikacja pralni

Nowe standardy pralniczeZmniejszona odporność na zachorowania staje

się coraz poważniejszym problemem dla znacznej części populacji. Obawiamy się zarazków, przez co używamy coraz większej ilości środków dezyn-fekujących, zarówno do mycia, jak i sprzątania. Nie możemy jednak zapominać, jak ważnym czynni-kiem ryzyka jest przenoszenie mikroorganizmów przez zabrudzone tekstylia, dotyczy to nie tylko odzieży, ale także ręczników oraz pościeli. Dlatego właśnie wobec pralni świadczących usługi dla jed-nostek służby zdrowia, hoteli oraz przemysłu spo-żywczego i farmaceutycznego stosuje się podwyż-szone wymagania dotyczące jakości i higieny.

Branża pralnicza rozwija się niezwykle dynamicz-nie. Konsumenci często nie zdają sobie sprawy

z zaawansowanych technologii i udoskonaleń sto-sowanych w pralniach. Kluczowy aspekt stanowią nowe techniki kontroli procesów pralniczych, które gwarantują pralni oraz odbiorcy usługi osiągnięcie wymaganego poziomu jakości mikrobiologicznej.

W celu określenia i unormowania tych technik opracowana została norma PN-EN 14065 „Tekstylia. Tekstylia poddawane obróbce w pralni. System kon-troli skażenia mikrobiologicznego.” Opiera się ona na zasadach systemu RABC (Risc Analysis Biocon-tamination Control), czyli systemu Analizy Ryzyka i Kontroli Skażenia Biologicznego. System ten w wielu aspektach opiera się na systemie HACCP i współ-działa z innymi systemami zarządzania jakością, przy czym główny nacisk kładzie się na analizę ryzyka wystąpienia mikrobiologicznego skażenia pranych

Anna KwaśnyZastępca Kierownika Sekcji

Systemów Zarządzania JakościąTÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.

e-mail: [email protected]

15

Certyfikacja pralniwyrobów. Ma to szczególne znaczenie w odniesie-niu do odzieży i tekstyliów stosowanych np. w branży medycznej, kosmetycznej lub spożywczej.

Przepisy regulujące procesy pralnicze różnią się znacznie w poszczególnych krajach. W Polsce wy-tycznymi w tym zakresie są zalecenia Państwowego Zakładu Higieny, które określają czas prania w za-kresie 15-20 min w temperaturze 60-65°C oraz spe-cyfikują środki do dezynfekcji. W celu dostosowania normy PN-EN 14065 do warunków różnych krajów nie zostały w niej określone jednolite procesy tech-nologiczne prania i dezynfekcji, limity skażeń wody itp. ani żadne mikrobiologiczne wartości graniczne. Norma pozostawia możliwość działania wg we-wnętrznych zasad, standardów i procedur oraz do-pasowania się do indywidualnych życzeń klienta.

Przed wprowadzeniem systemu RABC w pralni należy się dobrze do tego przygotować. Tak, jak w przypadku większości systemów zarządzania, najważniejsze jest zaangażowanie kierownictwa, które musi podjąć decyzję o wdrożeniu systemu, a następnie zapewnić wszystkie niezbędne do tego środki, umożliwiać szkolenie pracowników, a na-stępnie stale doskonalić system. Należy także po-wołać zespół RABC, który będzie odpowiedzialny za wdrożenie i zarządzanie systemem. Zespół ten musi także określić, co będzie potrzebne do kon-troli ewentualnego skażenia, powinien opracować schemat technologiczny pralni i określić przezna-czenie pranych wyrobów (na podstawie wymagań określonych przez klienta – np. odzież na blok ope-racyjny). Wiąże się to także z wyborem konkretnego procesu prania, który może także zależeć od stop-nia zabrudzenia odzieży.

System RABC oparty jest na 7 zasadach:1. Wykaz mikrobiologicznych zagrożeń i środków

zapobiegawczych2. Wyznaczenie punktów kontrolnych3. Ustalenie planowanych poziomów i dopuszczal-

nych odchyleń4. Ustalenie systemu nadzorowania5. Ustalenie działań korygujących6. Ustalenie procedury sprawdzania systemu7. Ustalenie systemu dokumentacji

Po zakończeniu procesu wdrożenia nadchodzi czas na certyfikację systemu RABC przez niezależ-ną jednostkę certyfikującą. W TÜV Rheinland Polska schemat certyfikacji na zgodność z wymaganiami normy PN-EN 14065 jest taki sam, jak w przypadku normy ISO 9001. Procedura rozpoczyna się audytem certyfikującym, a następnie w kolejnych dwóch la-tach odbywają się audyty nadzorujące, a po trzech latach – audyt wznawiający.

Do przeprowadzenia audytów wyznaczamy fachowych i bezstronnych audytorów, którzy po-siadają wysokie kompetencje i doświadczenie. Po zakończeniu audytu w pralni opracowywana jest dokumentacja poaudytowa. Na jej podsta-wie w jednostce certyfikującej podejmowana jest decyzja o wystawieniu certyfikatu dla klienta. Certyfikat jest ważny przez 3 lata, pod warunkiem regularnego przeprowadzania audytów nadzoru-jących.

„Pralnia Luboń” z certyfikatem TÜV Rheinland PolskaPralnia Luboń jako pierwsza uzyskała certyfikat

TÜV Rheinland Polska, potwierdzający jej funk-cjonowanie zgodnie z wymogami normy PN-EN 14065. Firma, chcąc spełnić rosnące wymagania klientów, wdrożyła system pozwalający na bieżą-ce analizowanie ryzyka i kontrolowanie skażenia biologicznego. Audyt zakładu, przeprowadzony przez ekspertów TÜV Rheinland Polska, zakończył się wynikiem pozytywnym.

Pralnia Zofii Siąkowskiej działa na rynku pralni-czym od ponad 20 lat. W tym czasie wiele zmieniło się w standardach jakości, zarówno w hotelach, jak i szpitalach oraz placówkach medycznych, które są głównymi klientami zakładu.

Wprowadzenie systemu RABC było kolejnym krokiem w procesie ciągłego doskonalenia syste-mu zarządzania jakością. Pralnia Luboń jest przy-kładem firmy, w której modernizacje nie dotyczą wyłącznie sprzętu i technologii, ale także najnow-szych standardów funkcjonowania.

Zakład posiada barierę antyseptyczną, która od-dziela odzież brudną od odzieży już wypranej. Dodat-kowo w pralni stosuje się specjalny proces finiszujący dla odzieży ochronnej, w trakcie którego z tekstyliów wydmuchiwane są pyłki, co gwarantuje bezpieczeń-stwo ich użycia podczas operacji i zabiegów.

Pralnia Zofii Siąkowskiej jest pierwszą firmą, któ-ra otrzymała certyfikat PN-EN 14065, wydany przez TÜV Rheinland Polska.

�6

Społeczna odpowiedzialność biznesu

TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.


Partnerstwo publiczno – prywatne zawsze w cenie

Idea partnerstwa publiczno-prywatnego, pro-mowana szczególnie przez ONZ i Komisję Europej-ską, rozwija się także w Polsce. Okres przygotowań do wstąpienia do Unii Europejskiej i pierwsze lata członkostwa wiązały się z licznymi programami modernizacyjnymi i inwestycyjnymi. Koniec dota-cji unijnych oznacza w wielu przypadkach koniec budowy nowych dróg, boisk, oczyszczalni – ogól-nie mówiąc infrastruktury koniecznej mieszkańcom do pracy i życia w nowoczesnym kraju. Wejście w życie ustawy o partnerstwie publiczno-prywat-nym oraz ustawy o koncesji na roboty budowlane lub usługi stworzyło nowe możliwości współpracy sektorów prywatnego i publicznego.

TÜV Rheinland Polska w dążeniu do wspierania idei zrównoważonego rozwoju wraz z Kancelarią Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz wprowadza nową usługę, której celem jest promo-cja partnerstwa publiczno-prywatnego w Polsce. Do rozmowy na ten temat zaprosiliśmy dr. Rafała Cieślaka, radcę prawnego – wspólnika zarządzają-cego w KDG, Władysława Dariusz Łokietka, burmi-strza Miasta i Gminy Karczew oraz Danutę Kędzier-ską, specjalistę ds. rozwoju i integracji usług TÜV Rheinland Polska.

Czym jest opracowany przez KDG „system PPP” ?dr R. Cieślak: System PPP ma na celu umożliwienie wdrażania projektów PPP w jednostkach samo-rządu terytorialnego, zapewnienie bezpieczeń-stwa prawnego, realizowanych procedur oraz zminimalizowanie ryzyka błędów popełnianych w trakcie wyboru inwestorów prywatnych. System PPP zakłada długofalową współpracę pomiędzy naszą kancelarią a klientem, która rozpoczyna się od analizy dokumentów strategicznych i planów inwestycyjnych, rozwija dzięki selekcji potencjal-nych projektów PPP i przygotowaniu procedur wy-łonienia prywatnych inwestorów, a kończy na mo-nitorowaniu prawidłowości wykonywania umów PPP. System zakłada też szereg innych działań,

takich jak szkolenia pracowników klienta, udział przedstawicieli kancelarii w negocjacjach z part-nerami prywatnymi, opracowanie analiz prawno-finansowych etc. Jest to pierwsza w Polsce tego typu usługa. Dzięki nawiązanej współpracy z TÜV Rheinland możliwa jest obecnie certyfikacja Syste-mu PPP poprzedzona wnikliwym audytem wdro-żonych procedur.

Jak według Pana wyglądają perspektywy rozwoju PPP w Polsce ?dr R. Cieślak: Uważam, że PPP staje się coraz bar-dziej popularne. Świadczy o tym nie tylko 150 postę-powań o wybór inwestora prywatnego prowadzo-nych w ostatnich trzech latach, ale przede wszystkim ogromna liczba przygotowywanych projektów publiczno-prywatnych. Przedstawiciele samorządu terytorialnego zaczęli traktować PPP jako poważną alternatywę realizacji zadań publicznych. Pierwsze realizowane kontrakty PPP przełamują opór przed angażowaniem się w takie przedsięwzięcia. W cza-sach kryzysu i wyczerpujących się zasobów fun-duszy UE partnerstwo publiczno-prywatne postrze-gane jest jako atrakcyjna dla obu sektorów forma realizacji wspólnych projektów. Oceniam, że rynek PPP w Polsce będzie systematycznie wzrastał, obej-mując wciąż nowe obszary działalności podmiotów publicznych.

A jak model PPP sprawdza się zagranicą?dr R. Cieślak: Zagranicą realizowane są różnorodne modele współpracy publiczno-prywatnej. Wspólny mianownik tych projektów stanowi jednak finan-sowanie (przynajmniej częściowe) inwestycji przez partnera prywatnego oraz jego aktywność na eta-pie eksploatacji infrastruktury. Sektor prywatny w ra-mach PPP może ograniczyć się do zapewnienia do-stępności określonych usług, może także zarządzać usługami publicznymi. Formuła PPP jest niezwykle elastyczna, pozwala na dopasowanie konkretnego modelu prawno-finansowego do potrzeb i możliwo-ści obu stron umowy PPP. Z tego powodu partner-stwo wykorzystywane jest chętnie w wielu sektorach

17


gospodarki, takich jak np. infrastruktura transporto-wa, ochrona środowiska, edukacja, zdrowie, sport. Najwięcej takich projektów realizuje się na teryto-rium Unii Europejskiej, zatem dobre wzorce możemy czerpać bezpośrednio od naszych sąsiadów. Warto dodać, że Komisja Europejska kładzie coraz większy nacisk na PPP, również w kontekście nadchodzącej perspektywy finansowej 2014-2020.

Do kogo skierowana jest usługa?D.Kędzierska: Usługa skierowana jest do urzędów miast i gmin nastawionych na rozwój i poszukiwanie możliwości współpracy z partnerami prywatnymi. Pierwszą pozytywną opinię systemu PPP TÜV Rhein-land Polska wydała pod koniec 2011 roku dla Urzędu Miejskiego w Karczewie, co potwierdza, że system jest dedykowany również mniejszym ośrodkom, któ-re są otwarte na nowe pomysły w walce o realiza-cję inwestycji.

Dlaczego burmistrz Miasta i Gminy Karczew zde-cydował się na wdrożenie i certyfikację systemu PPP?W. D. Łokietek: Certyfikacja systemu PPP w Urzędzie Miejskim w Karczewie bez wątpienia jest dla nas wy-różnieniem. Płynąca z tego faktu promocja naszej gminy, daje naszym potencjalnym partnerom pew-ność, iż system PPP jest nam dobrze znany. W tym celu powołałem zespół współpracowników, którzy zostali przeszkoleni i którzy posiadają odpowied-nią wiedzę w temacie. Ponadto realizacja przed-sięwzięć w systemie PPP może być alternatywnym sposobem realizacji inwestycji, szczególnie w od-niesieniu do wprowadzanych przez Ministerstwo Finansów ograniczeń przy realizacji i finansowaniu zadań.

Jakie korzyści odniesie miasto z pracy w systemie PPP?W. D. Łokietek: W najbliższych latach w partner-stwie prywatno-publicznym zamierzamy zreali-zować termomodernizację większości obiektów gminnych mn. szkół, przedszkoli, ośrodka zdrowia itp. Dzięki temu, zmniejszeniu ulegną koszty bieżą-ce (mn. koszty ogrzewania), które przeznaczamy na utrzymanie ww. obiektów. Ponadto budynki zy-skają nowe technologie, a także poprawią się ich walory estetyczne. Realizacja zadań inwestycyj-nych w formule PPP daje szansę na zmniejszenie zadłużenia gminy.

Jakie inne korzyści z wdrożenia i certyfikacji systemu PPP może odnieść urząd miasta lub gminy?

D.Kędzierska: Główną korzyścią dla certyfikowa-nych urzędów jest wzrost przejrzystości działań, a co za tym idzie wzmocnienie zaufania ze strony partnerów biznesowych. Większa wiarygodność zmniejsza zagrożenie korupcją, a to z kolei prowa-dzi do zwiększenie szans na realizację projektów w ramach PPP. Ścisła współpraca między Kance-larią Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Korda-siewicz, liderem w dziedzinie doradztwa PPP i TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. otwiera dla urzędów możliwości w dotarciu do najnowszej wiedzy, do-brych praktyk i potencjalnych klientów

�8


TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o.


Danuta KędzierskaPełnomocnik ds. CSR

TÜV Rheinland Polska Sp. z o.o. e-mail: [email protected]

Inżynierowie bez granic

140 lat ciągłego rozwoju TÜV Rheinland doprowa-dziło do sytuacji, w której spółki koncernu są obec-ne nieomal w każdym zakątku globu. Funkcjono-wanie na płaszczyźnie międzynarodowej sprawia, że koncern z uwagą śledzi wiadomości z całego świata. Szczególnie poruszające są dla nas donie-sienia nt. katastrof naturalnych, takich jak trzęsie-nie ziemi w Japonii. Kiedy tylko możemy wspieramy organizacje pomocowe, zarówno wiedzą naszych ekspertów, jak i środkami finansowymi.

Zaangażowanie TÜV Rheinland w niesienie po-mocy społecznościom, wśród których pracujemy, wykracza poza doraźne akcje. Na bieżąco współ-pracujemy z fundacjami i organizacjami dobro-czynnymi. Tradycją staje się przekazywanie przez poszczególne spółki budżetów, zwyczajowo prze-znaczonych na upominki świąteczne dla kontra-hentów, na rzecz potrzebujących.

Na szczególną uwagę zasługuje współpraca z organizacją „Inżynierowie bez granic”, która dzia-ła na podobieństwo znanych „Lekarzy bez granic”.

W skład organizacji wchodzą inżynierowie z różnych dziedzin, zarówno czynni zawodowo jak i studenci, a także sympatycy i sponsorzy. Do głównych zadań inżynierów bez granic należy wsparcie techniczne oraz szkolenie inżynierów i wykonawców. Działal-ność organizacji skupia się na wspieraniu potrzebu-jących społeczności przez transfer wiedzy fachowej oraz wsparcie techniczne projektów. Największa ilość projektów, wspieranych przez tę organizację, dotyczy zapewnienia dostępu do czystej wody oraz zbudowania podstawowej infrastruktury takiej jak drogi czy mosty.

Wśród wielu projektów realizowanych do tej pory przez „Inżynierów bez granic” przy wsparciu TÜV Rheinland wspomnieć należy o dwóch szcze-gólnie ważnych.

Pierwszy z nich dotyczy budowy mostów w Rwan-dzie. Zadaniem inżynierów było wsparcie lokalnej społeczności w budowie mostów, a właściwie kła-dek na terenach wiejskich, które pozwolą miesz-kańcom na szybsze i bezpieczniejsze poruszanie się. Projekt rozpoczęto od wykładów dla studentów w stolicy kraju – Kigalii, podczas których zaprezen-towano podstawowe zasady budowy takich kon-strukcji. W następnym etapie zbudowano jedną kładkę. W dalszej części projektu inżynierowie prze-kazali wiedzę nt. sposobów utrzymania i naprawy tych obiektów. W ramach projektu wyznaczono także miejsca do budowy kolejnych kładek.

Drugi projekt, w który zaangażowali się inżynie-rowie TÜV Rheinland dotyczył zapewnienia stałych dostaw wody dla uczennic i nauczycieli szkoły dla dziewcząt w Baramba w Tanzanii. Zadaniem inżynie-rów, we współpracy z lokalną organizacją Marafika wa Africa Tanzania, była budowa studni, które po-zwolą na zaspokojenie codziennych potrzeb szko-ły – około 5000 litrów. Ponadto przyłączenie szkoły do wodociągu sprawiło, że dziewczęta uzyskały dostęp do czystej wody, co przełożyło się na po-lepszenie komfortu ich życia. Projekt dostarczenia wody do szkoły w Baramba był częścią większego projektu, nagrodzonego w ramach inicjatywy “Ger-many – Land of Ideas”.

�9

Relacja

TÜV Rheinland Polska zmienia polski przemysł10 lutego 2012 w hotelu Sheraton w Warszawie

odbyło się Forum Zmieniamy Polski Przemysł – kon-ferencja dla wiodących branż przemysłu, organi-zowana przez Grupę PTWP. W tym roku udział w sesji tematycznej, poświęconej budownictwu obok naj-większych polskich firm budowlanych wzięła także TÜV Rheinland Polska.

Tegoroczne Forum zdominowały dyskusje zwią-zane z inwestycjami w energetyce. Gorącym te-matem był pakiet klimatyczny i polskie regulacje prawne związane z rynkiem energii. Dla wszystkich jasnym jest, że polska energetyka nie może opie-rać się tylko na węglu, jednocześnie powinny być rozwijane także OZE i energetyka jądrowa. Obec-nie realizowanych jest 7 przetargów na duże bloki węglowe oraz 4 przetargi na duże jednostki na gaz ziemny. Biorąc pod uwagę, że do końca 2012 od-dane zostaną największe inwestycje drogowe, większość firm budowlanych liczy na zlecenia z ryn-ku energetycznego.

Problemy z jakością inwestycji publicznych

Prezesi firm, takich jak Polimex-Mostostal, Bu-dimex i Mostostal Zabrze, a także Ulma, Awbud i Stalprofil oceniali szanse i zagrożenia dla branży po roku 2012, kiedy zakończy się większość dużych inwestycji infrastrukturalnych. Wskazywali na prob-lemy związane z realizacją inwestycji publicznych, rozstrzyganych na drodze przetargów, w których decydującym elementem jest cena.

Artur Miszczak, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu TÜV Rheinland Polska zapytany o wpływ zaniżanych cen na jakość wykonania, powiedział: W Polsce z jakością wciąż mamy problem, gdyż zarówno in-westor jak i generalny wykonawca stają się niewol-nikami ceny. Sprawa Covecu i niedokończonych odcinków A2, którą wszyscy znamy, pokazuje jak szybko takie sytuacje elektryzują opinię publiczną.

Problemy dla wykonawców zaczynają się w mo-mencie, gdy w czasie realizacji, poza rosnącymi kosztami materiałów czy usług, dochodzą także zmiany wprowadzane przez zamawiającego. Nie-porozumienia na linii wykonawca – zamawiający

mogą powodować późniejsze, wieloletnie spory sądowe.

– Dlatego właśnie kontrole jakości przy tak po-ważnych inwestycjach prowadzone powinny być przez stronę trzecią – niezależnych ekspertów, którzy na miejscu oceniają przebieg procesu budowlany. Nikogo dzisiaj nie stać na to, aby zrealizować inwe-stycję z wadami, które i tak wcześniej czy później wyjdą na jaw – podsumował Miszczak.

Przedstawiciel TÜV Rheinland Polska podkreślał także, iż zmiany w podejściu do tematu jakości wi-dać już w budownictwie mieszkaniowym i komer-cyjnym, gdzie developerzy na czasy kryzysu przyjęli zasadę „quality not quantity”. Powstające biurow-ce i apartamentowce to przede wszystkim nowo-czesność, bezpieczeństwo i energooszczędność. W najbliższym czasie coraz więcej będziemy słyszeć



Relacja

o certyfikatach jakości budynku BQS oraz o certyfi-katach LEED dla inteligentnych biurowców.

Inwestycje w energetyce – szanse i zagrożenia

Liczba ogłoszonych przetargów na inwestycje w nowe bloki energetyczne oraz wartość tych kon-traktów sprawia, że wiele firm jest zainteresowanych tworzeniem konsorcjów przy ich realizacji. Biorąc pod uwagę opóźnienia w decyzjach inwestycyjnych oraz fakt, że czas realizacji budowy bloku o mocy 1000 MW to okres około 60 miesięcy od podpisania kontraktu, należy spodziewać się, że w kolejnych latach kilka jednostek będzie realizowanych jedno-cześnie. Taki stan rzeczy budzi nadzieje, ale i obawy u przedstawicieli branży budowlanej.

– Skala projektu, zarówno pod kątem organiza-cyjnym, jak i technicznym sprawia, że przy realizacji tego typu inwestycji konieczne jest zaangażowanie doświadczonej instytucji, która pełniąc obowiązki inżyniera kontraktu nadzoruje przebieg inwestycji – mówił Artur Miszczak. – Zapewnienie jakości (quali-ty assurance) i bezpieczeństwa w tak dużym projek-cie wymaga od firmy doświadczenia i posiadania odpowiednich zasobów. Obecność strony trzeciej w całym projekcie poprawia komunikację między stronami inwestorem a generalnym wykonawcą. TÜV Rheinland posiada doświadczenie przy nad-

zorowaniu inwestycji w Niemczech, Holandii oraz Finlandii (elektrownia jądrowa) na łączną kwotę przekraczającą 13 mld euro – dodał.

O ile przy wadliwie wybudowanej autostra-dzie możemy narzekać na konieczność remon-tów i wolniejszy przejazd to przy inwestycjach w nowe moce wytwórcze sprawa się komplikuje. W przypadku usterek przy budowie bloków ener-getycznych problem dotyczy nie tylko jakości, ale przede wszystkim bezpieczeństwa.

W dyskusji pojawiły się także głosy mówiące o zagrożeniach związanych z możliwościami finan-sowymi banków krajowych, które takie inwestycje miałyby kredytować. Niepewność w strefie euro budzi dodatkowe wątpliwości, co do możliwości zaciągnięcia kredytów z rynków zagranicznych. Polskie firmy, które będą szukały zewnętrznego fi-nansowania dla swoich inwestycji będą musiały odpowiadać instytucjom finansowym na pytania dotyczące otoczenia regulacyjnego, a to ciągle nie zostało do końca określone.

W podsumowaniu odpowiedzi na pytanie o per-spektywy, jakie przed TÜV Rheinland Polska otwiera rynek energetyczny Artur Miszczak podał konkret-ne przykłady usług: – podkreślił, że firma ma zaple-cze i doświadczenie w realizacji nadzorów na bu-dowach elektrowni i chciałaby to doświadczenie przenieść na rynek polski. Obszarem zainteresowań firmy jest również rynek odnawialnych źródeł ener-gii (biogazownie, farmy wiatrowe) w tym też opinie dotyczące kogeneracji.

2�

Seminaria

Klub Liderów Jakości w nowej odsłonie

Pierwsze w tym roku spotkanie Klubu Liderów Jakości odbyło się 19 stycznia w Hotelu Dębo-wa Góra w Łącku. Seminarium zorganizowa-no pod hasłem „Bezpieczeństwo Informacji to bezpieczeństwo biznesu”. W jego trakcie eks-perci jednostki certyfikującej zapoznali uczest-ników z wymaganiami normy ISO 27001. Spot-kania KLJ organizowane są regularnie, a ich tematyka wynika z obserwacji potrzeb rynku. Do udziału zapraszani są zarówno obecni, jak i potencjalni klienci TÜV Rheinland Polska, za-interesowani tematyką zarządzania jakością.

Styczniowe seminarium zgromadziło przedsta-wicieli firm, takich jak: Orlen Administracja, COM-PE czy Polski Bank Komórek Macierzystych. Było więc okazją do wymiany doświadczeń nie tylko z ekspertami jednostki certyfikującej, ale również osobami, które w codziennej działalności zmaga-ją się z ryzykami związanymi z zarządzaniem bez-pieczeństwem informacji.

– Klub Liderów Jakości powstał aby groma-dzić osoby zainteresowane, szeroko rozumianym tematem jakości bezpieczeństwa – mówi Artur Miszczak, Dyrektor Sprzedaży i Marketingu TÜV Rheinland Polska – Jako firma ekspercka chcemy dzielić się naszą wiedzą i doświadczeniem oraz wspólnie z Państwem kreować ten rynek. Spotka-nia organizowane są w różnych miastach Polski. Osoby zainteresowane zgłębieniem zagadnień poruszanych na spotkaniach KLJ mogą skorzystać ze szkoleń organizowanych przez TÜV Akademia Polska – dodaje.

Harmonogram spotkań Klubu Liderów Jakości dostępny jest na stronie www.tuv.pl, o zbliżających się terminach informujemy także w newsletterze, wysyłanym raz w miesiącu do osób z bazy naszych subskrybentów. Formularz zapisu na newsletter znajduje się na prawym pasku strony głównej TÜV Rheinland Polska.

Marcowe seminaria KLJ:6.03.2012 – Spotkanie producentów Instalacji

Gazów Medycznych, analiza i dyskusja nad regu-lacjami w tym obszarze

7.03.2012 – Systemy certyfikacji produkcji bio-masy i biopaliw ISCC/REDcert: doświadczenia ostatniego roku i kierunki rozwoju na przyszłość

15.03.2012 – Rola i zadania Służby BHP wynika-jące z Rozporządzenia ws. służby bezpieczeństwa i higieny pracy w kontekście wdrożenia w przed-siębiorstwie Systemu Zarządzania BHP

15.03.2012 – Zarządzanie usługami IT w oparciu o standard ISO 20000

20.03.2012 – Dobra praktyka higieniczna i bezpie-czeństwo użytkowników w ośrodkach Spa & Wellness

22.03.2012 – Analiza FMEA jako podstawowe narzędzie jakościowe w rozwiązywaniu potencjal-nych problemów

22.03.2012 – Przestrzeganie praw człowieka i praw pracownika w miejscu pracy – norma SA 8000 jako narzędzie wspomagające pracodawcę w respektowaniu tych praw

27.03.2012 – Produkty Kosmetyczne – nowe re-gulacje prawne oraz wymagania GMP według normy EN ISO 22716



TÜV Akademia Polska

SZKOLENIA OTWARTE NA 2012 ROKSzkolenie Termin szkolenia Miejsce

szkoleniaCena

szkolenia nettoISO 9001:2008moduł 1 – System zarządzania jakością – podstawy ISO 9001 19.03.2012 Poznań 600moduł 2 – Dokumentowanie systemu zarządzania jakością ISO 9001 20.03.2012 Poznań 600moduł 3 – Auditor wewnętrzny systemu zarządzania jakością ISO 9001 16.04-17.04.2012 Warszawa �200Wdrożenie systemu zarządzania jakością ISO 9001 21.03.2012 Poznań 600Audit u dostawcy jako narzędzie skutecznego nadzoru 22.03.2012 Poznań 600Warsztaty doskonalące dla auditorów wewnętrznych ISO 9001– audit najwyższego kierownictwa 12.04-13.04.2012 Kraków �200Warsztaty doskonalące dla auditorów wewnętrznych ISO 9001– komunikacja wewnętrzna i etyka w pracy auditora 14.05-15.05.2012 Poznań �200

Pełnomocnik Jakości TÜV 21.05-26.05.2012 Korbielów �600

Warsztaty doskonalące dla Pełnomocników Jakości 19.03-20.03.201231.05-01.06.2012

PoznańKraków �200

Auditor Jakości TÜV 23.04-27.04.2012 ok. Warszawy �800ISO 14001:2004

moduł 1 – System zarządzania środowiskowego – podstawy ISO 14001 02.04.201223.04.2012

WarszawaZabrze 600

moduł 2 – Dokumentowanie systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 03.04.201224.04.2012

WarszawaZabrze 600

moduł 3 – Auditor wewnętrzny systemu zarządzania środowiskowego ISO 14001 14.05-15.05.2012 Kraków �200Warsztaty doskonalące dla auditorów wewnętrznych ISO 14001 26.03-27.03.2012

30.05-31.05.2012Warszawa

Kraków �200Pełnomocnik systemu zarządzania środowiskowego 28.05-30.05.2012 ok. Łodzi �600Pełnomocnik i Auditor systemu zarządzania środowiskowego TÜV 28.05-01.06.2012 ok. Łodzi 4000EMAS – podstawowe wymagania związane z systemem oraz opracowanie i wdrożenie 29.03-30.03.2012 Warszawa �200ISO/TS 16949:2009moduł 1 – System zarządzania jakością w przemyśle motoryzacyjnym – podstawy ISO/TS 16949

11.04.201208.05.2012

WarszawaWrocław 600

moduł 2 – Auditor wewnętrzny systemu zarządzania jakością w przemyśle motoryzacyjnym ISO/TS 16949 10.05-11.05.2012 Warszawa �200

Ocena i audit dostawcy w przemyśle motoryzacyjnym 18.04-19.04.2012 Kraków �200Warsztaty doskonalące dla auditorów wewnętrznych ISO/TS 16949 28.05-29.05.2012 Warszawa �200

Audit procesu produkcyjnego wg wymagań specyfikacji VDA 6.3 29.03-30.03.201216.05-17.05.2012

KrakówPoznań �200

Audit wyrobu wg wymagań specyfikacji VDA 6.5 12.04-13.04.201228.05-29.05.2012


Pełnomocnik systemu zarządzania jakością w przemyśle motoryzacyjnym ISO/TS 16949 30.05-01.06.2012 ok. Łodzi 2000Zintegrowane systemy zarządzania (ISO 9001, ISO 14001, PN-N-18001)Auditor wewnętrzny zintegrowanych systemów zarządzania 14.05-17.05.2012 ok. Warszawy 2000Warsztaty doskonalące dla auditorów wewnętrznych zintegrowanych systemów zarządzania 09.05-10.05.2012 Warszawa �200

Pełnomocnik zintegrowanych systemów zarządzania 19.03-23.03.201228.05-01.06.2012

RytroWronki 4000

Warsztaty doskonalące dla pełnomocników zintegrowanych systemów zarządzania 27.03-28.03.201221.05-22.05.2012

KrakówPoznań �200

ISO 50001:2011/EN 16001:2009System zarządzania energią – podstawy ISO 50001 14.05.2012 Wrocław 600Dokumentowanie systemu zarządzania energią ISO 50001 15.05.2012 Wrocław 600Auditor wewnętrzny systemu zarządzania energią ISO 50001 30.05-31.05.2012 Wrocław �200Doskonalenie systemów zarządzaniaProblem Solving – Rozwiązywanie problemów 14.05.2012 Warszawa 600Metodologia SPC i MSA 10.05-11.05.2012 Wrocław �200APQP – Zaawansowane planowanie jakości, PPAP – Proces zatwierdzenia części do produkcji 24.05-25.05.2012 Poznań �200FMEA – Analiza przyczyn i skutków potencjalnych wad 24.04-25.04.2012 Warszawa �200Six Sigma 16.04-17.04.2012 Wrocław �200Techniki doskonalenia jakości 09.05-11.05.2012 Kraków �600Lean Manufacturing 21.05-23.05.2012 Poznań �600Badanie zadowolenia Klienta (w oparciu o Specyfikację Techniczną ISO/TS 10004:2010) NOWOŚĆ!

11.04.201216.05.2012

WrocławWarszawa 600

IRIS – International Railway Industry StandardIRIS – Nowy standard jakości w branży kolejowej 16.04.2012 Kraków 600Standard IRIS – Warsztaty z budowania dokumentacji systemowej 14.05-15.05.2012 Kraków �200Innowacyjność

Samodzielne wytwarzanie energii czyli wysokosprawna kogeneracja w teorii i praktyce 19.03-20.03.201230.05-31.05.2012


SCC/VCA – Certyfikat bezpieczeństwa dla podwykonawcówSCC – Certyfikat bezpieczeństwa dla podwykonawców. Szkolenia dla pracowników operacyjnych

terminy ustalane na bieżąco Zabrze ��80

2�

TÜV Akademia Polska

Szkolenie Termin szkolenia Miejsce szkolenia

Cena szkolenia netto

SCC – Certyfikat bezpieczeństwa dla podwykonawców. Szkolenia dla kadry kierowniczej

terminy ustalane na bieżąco Zabrze ��80

Obowiązki podmiotów gospodarczych wynikające z aktualnie obowiązujących przepisów ochrony środowiskamoduł 1 – Gospodarka odpadami NOWOŚĆ! 21.03.2012 Zabrze 490moduł 2 – Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska NOWOŚĆ! 22.03.2012 Zabrze 490moduł 3 – Obowiązki przedsiębiorców w zakresie ponoszenia opłat produktowych i depozytowych – Gospodarka opakowaniami NOWOŚĆ! 10.04.2012 Zabrze 490moduł 4 – Ochrona powietrza atmosferycznego. Ochrona środowiska przed hałasem NOWOŚĆ! 11.04.2012 Zabrze 490moduł 5 – Gospodarka wodno-ściekowa. Korzystanie z urządzeń wodnych w zakresie gospodarki wodno-ściekowej. Uprawnienia instytucji kontrolnych, ochrona przyrody NOWOŚĆ!

25.04.2012 Zabrze 490

moduł 6 – Baterie i akumulatory. Sprzęt elektryczny i elektroniczny NOWOŚĆ! 26.04.2012 Zabrze 490Szkolenia techniczneDyrektywa maszynowa 2006/42/WE 28.05-29.05.2012 Zabrze ��00Dyrektywa 97/23/WE (PED) 19.04-20.04.2012 Zabrze ��00Norma EN 1090 20.03-21.03.2012 Zabrze �200Szkolenia biznesoweZarządzanie ryzykiem NOWOŚĆ! 17.04-18.04.2012 Zabrze ��00Akademia Lidera – moduł interpersonalny NOWOŚĆ! 21.03-23.03.2012 Zabrze 990Akademia Lidera – moduł menadżerski NOWOŚĆ! 16.04-18.04.2012 Korbielów �600Efektywna rekrutacja personelu NOWOŚĆ! 08.05.2012 Zabrze 550Metodyka zarządzania projektami NOWOŚĆ! 06.03-07.03.2012 Warszawa 1850Metodyka budowy strategii NOWOŚĆ! 13.03-14.03.2012 Warszawa 1850Zawód Menedżer NOWOŚĆ! 03.04-04.04.2012 Warszawa 1850Prezentacja i wystąpienia publiczne NOWOŚĆ! 24.04-25.04.2012 Zabrze ��001. Ceny w PLN. Do podanych cen należy doliczyć 23% podatku VAT.2. Szczegóły dotyczące każdego szkolenia (program, co zwiera cena, warunki i terminy płatności, warunki rezygnacji

z udziału w szkoleniu) zawarte są w jego opisie na stronie www.akademia.tuv.pl.

SZKOLENIA Z ZAKRESU BADAŃ NIENISZCZĄCYCH – ROK 2012Szkolenie

Symbol

Termin szkolenia Czas trwania

(godz.)Cena

szkolenia netto*

1. stopień kwalifikacji wg EN 473

Badania radiograficzne RT 1 21.05-30.05.2012 03.09-12.09.2012� 72 3175

Badania ultradźwiękowe UT 1 11.06-21.06.2012 05.11-15.11.2012 72 3575

Badania prądami wirowymi ET 1 21.05-26.05.2012� 26.11-01.12.2012� 50 3850

2. stopień kwalifikacji wg EN 473

Badania wizualne VT (1+2)07.05-11.05.2012 27.08-31.08.2012 05.11-09.11.2012

40 2650

Badania magnetyczno-proszkowe MT (1+2)26.03-30.03.2012 11.06-15.06.2012 17.09-21.09.2012

40 2650

Badania penetracyjne PT (1+2)16.04-20.04.2012 25.06-29.06.2012 01.10-05.10.2012

40 2650

Badania radiograficzne RT 2 16.04-26.04.2012� 01.10-11.10.2012� 80 3950

Ocena zdjęć radiograficznych RT 2 (FAS) 19.04-26.04.2012 04.10-11.10.2012 56 2700

Badania ultradźwiękowe UT 207.05-18.05.2012 17.09-28.09.2012 19.11-30.11.2012

80 44004/48005

Badania prądami wirowymi ET (1+2) 21.05-31.05.2012� 26.11-06.12.2012� 80 4900

3. stopień kwalifikacji wg EN 473�

Kurs podstawowy BASIC 04.09-14.09.2012� �00 58006

Badania wizualne VT 3 11.04-13.04.2012 25.09-27.09.2012 24 43506

Badania magnetyczno-proszkowe MT 3 19.03-22.03.2012 08.10-11.10.2012 �2 44506

Badania penetracyjne PT 3 15.05-17.05.2012 20.11-22.11.2012 24 43506

Badania radiograficzne RT 3 27.03-02.04.2012� 60 65006

Badania ultradźwiękowe UT 3 29.05-04.06.2012� 60 70006

Badania prądami wirowymi ET 3 25.06-29.06.2012 40 67506

� Zajęcia odbywają się również w sobotę.2 Szkolenie organizowane w ośrodku zewnętrznym w Szczecinie.� Od kandydatów na szkolenia 3. stopnia w danej metodzie (oprócz Szkolenia podstawowego BASIC) wymaga się posiadania certyfikatu 2. stopnia.

4 Cena szkolenia z wykorzystaniem własnego sprzętu.5 Cena szkolenia z wykorzystaniem sprzętu TÜV Akademia Polska Sp. z o.o.6 Cena obejmuje zakwaterowanie i pełne wyżywienie.* Ceny w PLN. Do podanych cen należy doliczyć 23% podatku VAT.

Z wiedzy i doświadczenia naszych ekspertów korzystają Klienci niemal wszystkich branż. Pomagamy

w prowadzeniu bezpiecznego biznesu. Dzielimy się wiedzą. Nie boimy się nowych wyzwań i indywidualnych

rozwiązań, a współpracę traktujemy po partnersku. Działamy w obszarach: certyfikacji wyrobów, certyfikacji

systemów zarządzania, a także w obszarze usług dla przemysłu.

f Znajdz nas`/TUVRheinlandPolska

Jakość pod nadzorem ekspertów

Biuletyn Jakosci 1/2012

Documents

Transcript of Biuletyn Jakosci 1/2012