Załącznik nr 1 do Uchwały Nr 66/2019

Prezydium Polskiej Komisji Akredytacyjnej z dnia 28 lutego 2019 r.

RAPORT SAMOOCENY

OCENA PROGRAMOWA (PROFIL OGÓLNOAKADEMICKI)

Nazwa i siedziba uczelni prowadzącej oceniany kierunek studiów:

UNIWERSYTET WARMIŃSKO-MAZURSKI w OLSZTYNIE

ul. Michała Oczapowskiego 2

10-719 Olsztyn

Nazwa ocenianego kierunku studiów: filologia polska

1. Poziom/y studiów: studia pierwszego i drugiego stopnia 2. Forma/y studiów: stacjonarne3. Nazwa dyscypliny, do której został przyporządkowany kierunek

W przypadku przyporządkowania kierunku studiów do więcej niż 1 dyscypliny:a. Nazwa dyscypliny wiodącej, w ramach której uzyskiwana jest ponad połowa efektów uczenia

się wraz z określeniem procentowego udziału liczby punktów ECTS dla dyscypliny wiodącej w ogólnej liczbie punktów ECTS wymaganej do ukończenia studiów na kierunku.

Nazwa dyscypliny wiodącejPunkty ECTS

liczba %językoznawstwo – studia I stopnia 91,8 51

językoznawstwo – studia II stopnia 61,2 51

b. Nazwy pozostałych dyscyplin wraz z określeniem procentowego udziału liczby punktów ECTS dla pozostałych dyscyplin w ogólnej liczbie punktów ECTS wymaganej do ukończenia studiów na kierunku.

Nazwa dyscyplinyPunkty ECTS

liczba %

literaturoznawstwo – studia I stopnia 88,2 49

literaturoznawstwo – studia II stopnia 58,8 49

Efekty uczenia się zakładane dla ocenianego kierunku, poziomu i profilu studiów:

1. Załącznik 1 do Uchwały Nr 561 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 20 września 2019 roku w sprawie ustalenia programu studiów kierunku filologia polska dla poziomu studiów pierwszego stopnia o profilu ogólnoakademickim, ze zm. (zał. I.1a)

2. Załącznik 1 do Uchwały Nr 562 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 20 września 2019 roku w sprawie ustalenia programu studiów kierunku filologia polska dla poziomu studiów drugiego stopnia o profilu ogólnoakademickim, ze zm. (zał. I.2a)

Skład zespołu przygotowującego raport samooceny

Imię i nazwisko Tytuł lub stopień naukowy/stanowisko/funkcjapełniona w uczelni

Iwona Maciejewska dr hab./ prof. UWM w Olsztynie/ Kierownik Katedry Literatury Polskiej

Alina Naruszewicz-Duchlińska dr hab./ prof. UWM w Olsztynie/ Kierownik Katedry Języka Polskiego

Joanna Chłosta-Zielonka dr hab./ prof. UWM w Olsztynie/ pracownik Katedry Literatury Polskiej

Grzegorz Igliński prof. dr hab./ pracownik Katedry Literatury Polskiej

Iza Matusiak-Kempa dr/ adiunkt/ pracownik Katedry Języka Polskiego

Renata Rozbicka Prodziekan ds. Studenckich i Promocji na Wydziale Humanistycznym

Krzysztof Łożyński dr/adiunkt/ Prodziekan ds. Kształcenia na Wydziale Humanistycznym dr/adiunkt

Bożena Szczerbowicz mgr/ kierownik dziekanatu Wydziału Humanistycznego

Edyta Kulas mgr/ specjalista/ pracownik administracyjny

2

Spis treści

Prezentacja uczelni/ jednostki…………………………………………………………………….…..4Część I. Samoocena uczelni w zakresie spełniania szczegółowych kryteriów oceny programowej na kierunku studiów o profilu ogólnoakademickim …………………………………………………….4Kryterium 1. Konstrukcja programu studiów: koncepcja, cele kształcenia i efekty uczenia się……….4Kryterium 2. Realizacja programu studiów: treści programowe, harmonogram realizacji programu studiów oraz formy i organizacja zajęć, metody kształcenia, praktyki zawodowe, organizacja procesu nauczania i uczenia się…………………………………………………....…………………………………....11Kryterium 3. Przyjęcie na studia, weryfikacja osiągnięcia przez studentów efektów uczenia się, zaliczanie poszczególnych semestrów i lat oraz dyplomowanie ……………………………………..17Kryterium 4. Kompetencje, doświadczenie, kwalifikacje i liczebność kadry prowadzącej kształcenie oraz rozwój i doskonalenie kadry…………………………………………………………20Kryterium 5. Infrastruktura i zasoby edukacyjne wykorzystywane w realizacji programu studióworaz ich doskonalenie ………………………………………...............................……………………..22Kryterium 6. Współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym w konstruowaniu, realizacji i doskonaleniu programu studiów oraz jej wpływ na rozwój kierunku ……………………..25Kryterium 7. Warunki i sposoby podnoszenia stopnia umiędzynarodowienia procesu kształcenia na kierunku…………………………...…..……………………………………………………………27Kryterium 8. Wsparcie studentów w uczeniu się, rozwoju społecznym, naukowym lub zawodowym i wejściu na rynek pracy oraz rozwój i doskonalenie form wsparcia …………………30Kryterium 9. Publiczny dostęp do informacji o programie studiów, warunkach jego realizacji i osiąganych rezultatach………………………………………………………………………………..35Kryterium 10. Polityka jakości, projektowanie, zatwierdzanie, monitorowanie, przegląd i doskonalenie programu studiów…………………………………………………………………………………...…36

Część II. Perspektywy rozwoju kierunku studiów…………………………………………………….39

Część III. Załączniki ………………………………………………………………………….……….40Załącznik nr 1 Zestawienia dotyczące ocenianego kierunku studiów………………………………….40Tabela 1. Liczba studentów ocenianego kierunku…………………………………………..…….……40Tabela 2. Liczba absolwentów ocenianego kierunku w ostatnich trzech latach poprzedzających rok przeprowadzenia oceny ……………………………………………………......…………………40Tabela 3. Wskaźniki dotyczące programu studiów na ocenianym kierunku studiów, poziomie i profilu określone w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów (Dz.U. 2018 poz. 1861)………………………………40Tabela 4. Zajęcia lub grupy zajęć związane z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów……………...43Tabela 5. Zajęcia lub grupy zajęć przygotowujące studentów do wykonywania zawodunauczyciela…………………………………………………………………………………………….46Tabela 6. Informacja o programach studiów/zajęciach lub grupach zajęć prowadzonych w językach obcych………………………………………………………………………………………………….47

3

Prezentacja uczelni/jednostkiUniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie jest największą uczelnią w regionie i prężnym ośrodkiem naukowo-badawczym. Powstał 1 września 1999 r. z połączenia trzech istniejących w Olsztynie szkół wyższych: Akademii Rolniczo-Technicznej, Wyższej Szkoły Pedagogicznej oraz Warmińskiego Instytutu Teologicznego. Obecnie tworzy 18 wydziałów (w tym Filia w Ełku), 14 z nich ma pełne prawa akademickie, czyli uprawnienia do nadawania stopni naukowych doktora habilitowanego (w 16 dyscyplinach). Natomiast stopień doktora może nadawać 16 wydziałów w 24 dyscyplinach. Na UWM w roku akademickim 2019/20 kształci się ok. 20 tys. studentów, w tym ok. 19 tys. na studiach stacjonarnych oraz 600 doktorantów i ok. 1 tys. osób na studiach podyplomowych.  Wydział Humanistyczny, który administruje kierunkiem studiów filologia polska, został utworzony (jako jeden z trzech) w Wyższej Szkoły Nauczycielskiej, powołanej 19 czerwca 1969 roku na bazie istniejącego Studium Nauczycielskiego. Jest więc jednostką o wieloletniej, bogatej tradycji, pozytywnie wpływającej na jego potencjał badawczo-dydaktyczny. Od samego początku w jego ofercie była filologia polska, najpierw połączona z historią. Studia trzyletnie od 1 października 1973 roku przekształciły się w magisterskie czteroletnie, a filologia polska stała się odrębnym kierunkiem istniejącym do dziś, obecnie w proponowanym w ofercie kształcenia UWM w Olsztynie. Kształcenie na nim do 31.12.2019 r. prowadził Instytut Polonistyki i Logopedii (pierwotnie Zakład Filologii Polskiej, następnie Instytut Filologii Polskiej) a obecnie, w związku ze zmianą struktury uczelni, wynikającą z nowej ustawy o szkolnictwie wyższym, dwie katedry: Katedra Języka Polskiego, wchodząca w skład Instytutu Językoznawstwa, oraz Katedra Literatury Polskiej, wchodząca w skład Instytutu Literaturoznawstwa.

Wydział ma kategorię A i uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego w dyscyplinach historia i językoznawstwo oraz doktora w dyscyplinach literaturoznawstwo, filozofia, historia i językoznawstwo.

Potencjał badawczo-dydaktyczny Wydziału tworzy 164 nauczycieli akademickich zatrudnionych na stanowiskach:– profesora zwyczajnego 8 osób + 1 osoba w niepełnym wymiarze czasu pracy (1/4 etatu),– profesora nadzwyczajnego (tyt.) 5 osób,– profesora nadzwyczajnego 42 osoby i adiunkta ze stopniem doktora habilitowanego 21 osób; razem: 63 osoby– adiunkta 46 osób,– wykładowcy 28 osoby i asystenta 13 osób; razem: 41 osób.Na Wydziale Humanistycznym studiuje 1620 studentów (1604 na stacjonarnych, 16 na studiach niestacjonarnych) oraz 57 osób na studiach doktoranckich (stan na 3.02.2020).

Część I. Samoocena uczelni w zakresie spełniania szczegółowych kryteriów oceny programowej na kierunku studiów o profilu ogólnoakademickim

Kryterium 1. Konstrukcja programu studiów: koncepcja, cele kształcenia i efekty uczenia się.Koncepcja kształcenia, jej zgodność z misją oraz strategią uczelni, potrzebami otoczenia społeczno-gospodarczego i rynku pracyJednym z celów strategicznych zawartych w Programie Rozwoju UWM w Olsztynie w latach 2012–2020 (Uchwała nr 56 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 października 2012 roku w sprawie przyjęcia „Programu Rozwoju UWM w Olsztynie w latach 2012-2020” – zał. I.2) jest wprowadzenie i realizacja

4

wysokiej jakości standardów kształcenia, dostosowanych do potrzeb środowiska zewnętrznego, ze szczególnym uwzględnieniem regionu Warmii i Mazur.

Misją Uniwersytetu wyrażoną w „Strategii Rozwoju UWM w Olsztynie na lata 2010-2020” (Uchwała nr 55 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 października 2012 roku w sprawie zmiany Uchwały Nr 550 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 17 grudnia 2010 roku w sprawie przyjęcia dokumentu pn. „Strategia Rozwoju UWM w Olsztynie na lata 2010–2020” – zał. I.3) jest wszechstronna działalność na rzecz rozwoju kształcenia wysokiej jakości absolwentów i kadr naukowych, realizacja badań naukowych dostosowanych do potrzeb gospodarki regionu i kraju oraz wzbogacanie kultury narodowej. Dzięki realizacji współpracy z otoczeniem społeczno-gospodarczym, podnoszeniu jakości kadry naukowo-dydaktycznej, współpracy międzynarodowej oraz prowadzeniu nowoczesnych badań, kształcenie na kierunku filologia polska jest zgodne z tą misją. Należy podkreślić szczególne znaczenie kształcenia polonistycznego w zachowaniu dziedzictwa narodowego i rozwoju rodzimej kultury.

Koncepcja kształcenia na kierunku filologia polska jest pochodną misji UWM w Olsztynie oraz cywilizacyjnej i kulturowej funkcji środowiska uniwersyteckiego. Głównym celem jest kształtowanie postaw sprzyjających indywidualnemu i społecznemu rozwojowi oraz harmonijne współistnienie społeczności akademickiej, którą tworzą uczeni, nauczyciele, studenci i absolwenci ze środowiskiem zewnętrznym poprzez: a) pomnażanie kapitału intelektualnego dzięki tworzeniu przyjaznych warunków do kreowania i zdobywania wiedzy, służącej rozwojowi regionu i kraju; b) rozwój twórczego myślenia, wymianę myśli, powstawanie nowych idei i konfrontowanie poglądów; c) uwypuklenie roli piśmiennictwa narodowego w kształtowaniu postaw obywatelskich i więzi międzyludzkich oraz szczególnego znaczenia polszczyzny dla sprawnego komunikowania się we wszystkich dziedzinach aktywności społeczeństwa d) prowadzenie indywidualnych i zespołowych badań naukowych oraz motywowanie studentów do rozwoju naukowego poprzez wspólną pracę w kołach naukowych; e) nauczanie i uczenie się z poszanowaniem tradycji akademickich dotyczących humanizmu, tolerancji, wolności, poszukiwania prawdy, respektowania norm etycznych; f) kreowanie działań na rzecz dobra wspólnego i w trosce o dobre imię uczelni; g) kształtowanie zdolności do funkcjonowania w zmieniającej się rzeczywistości, zwłaszcza w obliczu rozwoju nowych form komunikacji, h) wzmacnianie swojej tożsamości przez poszanowanie tradycji i kultury własnego narodu w kontekście innych kultur i tradycji. Rozwój, określony w sylwetce absolwenta ma na celu ukształtowanie uczestnika wspólnoty regionalnej, narodowej, kulturowej i globalnej, osobę świadomą własnej odrębności i tożsamości, gotową do twórczej samorealizacji.

Zakładane efekty uczenia się, odnoszące się do pogłębionej znajomości języka i piśmiennictwa polskiego, orientacji w rodzimej kulturze, realiach społecznych, historycznych i obyczajowych kształtujących naszą tożsamość narodową, ale także umiejętności krytycznego myślenia oraz kompetencji komunikacyjnych, pozwalają na rozpoczęcie działalności zawodowej i są zgodne z potrzebami rynku pracy. Biegła znajomość różnych stylów współczesnej polszczyzny, zróżnicowanych form wypowiedzi, norm poprawnościowych, reguł językowej perswazji jest istotnym atutem kandydatów ubiegających się o pracę, zwiększającym ich konkurencyjność. W zmieniającej się dynamicznie pod wpływem rozwoju nowych technologii rzeczywistości, wpływającej niekorzystnie na kompetencje językowe społeczeństwa, absolwenci filologii polskiej dzięki profesjonalnemu przygotowaniu mogą odnaleźć się na rynku pracy nie tylko w instytucjach państwowych – placówkach oświatowych czy kulturalnych, ale także w sektorze prywatnym wymagającym częstokroć zdolności sprawnego, efektywnego porozumiewania się. Kształcenie przyszłych nauczycieli języka polskiego zapewnia ciągłość procesu edukacyjnego w sytuacji, gdy z zawodu odchodzi wielu doświadczonych pedagogów. Po okresie, w którym absolwentom filologii polskiej trudno było znaleźć zatrudnienie w szkole, ofert pracy pojawia się coraz więcej i bywają one zgłaszane bezpośrednio do jednostek prowadzących kierunek na UWM w Olsztynie. Wszystkie specjalności/zakresy funkcjonujące na kierunku: nauczycielska w zakresie języka polskiego ( I i II stopień), wiedza o kulturze (I stopień) i edytorstwo tekstów (II stopień) stwarzają zróżnicowane możliwości zatrudnienia, m.in. w domach kultury, bibliotekach, księgarniach, biurach promocji instytucji kulturalnych i urzędów państwowych, wydawnictwach, firmach reklamowych, w portalach internetowych czy mediach. Do 2017 roku w ofercie było też na II stopniu studiów nauczanie języka polskiego jako obcego, obecne zapotrzebowanie rynku (napływ cudzoziemców z Europy Wschodniej, wzmożenie kontaktów z Azją) sprawia, że warto do tej koncepcji wrócić. O tym, że absolwenci

5

olsztyńskiej filologii polskiej odnajdują się na runku pracy, pomimo trudnej sytuacji ekonomicznej regionu, świadczą losy absolwentów filologii polskiej, które obrazuje m.in. monografia wydana w 2019 roku poświęcona 50-leciu kierunku oraz prowadzone przez UWM, zgodnie z ujednoliconą procedurą, badania losów absolwenta. Oferowane na kierunku filologia polska studia stwarzają młodzieży z północno-wschodniego obszaru Polski szansę na wszechstronny rozwój w zakresie kompetencji miękkich i wiedzy specjalistycznej, zdobycie zawodu, znalezienie pracy zgodnej ze studiowanym zakresem, podniesienie statusu społecznego oraz podjęcie dalszego kształcenia w kraju i za granicą, np. w środowisku polonijnym.

Przy opracowywaniu koncepcji kształcenia na kierunku filologia polska korzystano z tradycyjnych, klasycznych wzorców kształcenia filologicznego na renomowanych polskich uczelniach. Zdobycie kompetencji filologicznych wynika zatem ze studiowania języka, literatury, historii i kultury narodowej (osadzonej w kontekście europejskim), a także zdobywaniu umiejętności badawczych. Koncepcja kształcenia została uzupełniona o przygotowanie do realizacji zadań zawodowych, nie tylko poprzez przedmioty specjalnościowe, związane z zakresem kształcenia, ale także praktyki. Powyższą charakterystykę potwierdzają sylwetki absolwentów, zatwierdzone w załącznikach do Uchwał Nr 561 i 562 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 20 września 2019 roku, ze zm. (zał. I.1a, I.2a):Sylwetka absolwenta studiów pierwszego stopnia: posiada wiedzę i umiejętności w zakresie przedmiotów kształcenia ogólnego i przedmiotów stanowiących fundament wykształcenia humanistycznego oraz podstawową wiedzę z zakresu filologii polskiej – nauki o języku i literaturze. Rozumie i umie analizować zjawiska i procesy literackie, językowe i kulturowe przeszłości oraz współczesności. Umie posługiwać się językiem specjalistycznym z zakresu literaturoznawstwa i językoznawstwa. Potrafi gromadzić i przetwarzać informacje, samodzielnie poszerzać swoją wiedzę oraz rozwiązywać problemy zawodowe. Zna język obcy na poziomie biegłości B2 Europejskiego Systemu Opisu Kształcenia Językowego Rady Europy. Absolwent może podjąć pracę w szkole (po ukończeniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela) ma możliwość poszerzenia wiedzy zdobytej w ramach przedmiotów z bloku podstawowego, a przede wszystkim dyskusji na temat arcydzieł filmowych, muzycznych i plastycznych. Dzięki prowadzonym zakresom kształcenia oraz odbytym praktykom może podjąć pracę w redakcjach czasopism i środkach masowego przekazu, instytucjach oświatowych oraz kulturalnych, bibliotekach, wydawnictwach, działach personalnych i szkoleniowych. Absolwent jest przygotowany do podjęcia studiów drugiego stopnia. oraz kształcenia w ramach studiów podyplomowych.

6

Sylwetka absolwenta studiów drugiego stopnia: posiada wszechstronne wykształcenie humanistyczne i gruntowną wiedzę z zakresu filologii polskiej pozwalające rozumieć oraz badać zjawiska i procesy literackie, językowe i kulturowe przeszłości, a także współczesności. Ma wiedzę i umiejętności pozwalające na samodzielne rozwiązywanie problemów zawodowych. W trakcie studiów realizuje blok przedmiotów należących do grupy treści ogólnych, kierunkowych i specjalnościowych. Wybiera określone seminarium magisterskie (językoznawcze lub literaturoznawcze). Absolwent może podjąć pracę w szkole jako nauczyciel języka polskiego (po ukończeniu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela). Kształcenie to realizowane jest zgodnie z najnowszymi standardami nauczania i przygotowuje do wykonywania zawodu nauczyciela ze świadomością odrębności i specyfiki kształcenia polonistycznego, znajomość treści kształcenia, metod i form pracy z uczniem. Absolwent, który ukończył studia z zakresu edytorstwa tekstów ma wszechstronną wiedzę z obszaru szeroko pojętego edytorstwa tekstów, stąd w treściach programowych zarówno zagadnienia dotyczące źródłoznawstwa, tekstologii, edytorstwa oraz poligrafii, jak i zagadnienia dotyczące kultury i zasad pisowni języka polskiego. Szczególny nacisk położono na zajęcia praktyczne (ćwiczenia i laboratoria) warunkujące dobre przygotowanie do pracy nad edycją tekstów. Dysponuje wysokim poziomem warsztatowego wykształcenia w zakresie naukowej edycji różnego rodzaju tekstów, od tekstów źródłowych zaczynając na tekstach współczesnych kończąc. Komputerowe opracowanie tekstów, praktyczna praca z tekstem, podstawy poligrafii i drukarstwa oraz praktyka w wydawnictwie lub redakcji pozwolą mu poznać i zrozumieć zasady funkcjonowanie wydawnictwa czy redakcji i przygotują do samodzielnej pracy nad redakcją tekstów o różnorodnej strukturze. Absolwent może podjąć pracę w wydawnictwach naukowych oraz redakcjach czasopism. Uzyskane umiejętności, sprawności i wiedza pozwalają absolwentowi na pełnienie roli animatora badań literaturoznawczych i językoznawczych oraz popularyzacji tradycji i dziedzictwa kulturowegoKluczowe efekty uczenia się Na kierunku filologia polska na studiach I i II stopnia sformułowano odpowiednio 63 i 56 kierunkowych efektów uczenia się, spójnych z efektami określonymi dla profilu ogólnoakademickiego. Na studiach I stopnia sformułowano 22 kierunkowe efekty w zakresie wiedzy, 26 efektów w kategorii umiejętności oraz 15 w kategorii kompetencji społecznych. Na studiach II stopnia przyjęte efekty uczenia się obejmują: 21 efektów w zakresie wiedzy, 25 efektów w zakresie umiejętności oraz 10 efektów w zakresie kompetencji społecznych. Za najważniejsze kierunkowe efekty uczenia się uznano te, które odnoszą się do kompetencji zawodowych filologa polskiego, w tym profesjonalnej kompetencji komunikacyjnej. Na I stopniu kształcenia są to efekty prowadzące do uzyskania: – wiedzy: z poetyki, podstaw teorii dzieła literackiego oraz metod analizy i interpretacji wytworów kultury; o literaturze, w tym ważnych autorach i utworach, o procesie historycznoliterackim i jego różnorodnych uwarunkowaniach (w tym filozoficznych, społecznych, kulturowych – rodzimych i europejskich); o wyznacznikach rodzajów i gatunków; o historii i współczesności języka polskiego, jego ewolucji i zróżnicowaniu; formach i typach komunikacji; normach poprawności językowej; znajomości podstawowej terminologii specjalistycznej z zakresu szeroko pojętej filologii polskiej, także w języku obcym (KA6_WG1, KA6_WG2, KA6_ KA6_G3, KA6_WG4, KA6_WG5, KA6_WG7, KA6_WG8, KA6_WG13); – umiejętności: czytania, analizowania, intepretowania i wytwarzania różnych typów tekstów, w tym specjalistycznych, z wykorzystaniem wiedzy teoretycznej i fachowej terminologii; profesjonalnego wypowiadania się i pisania na różnorodne tematy; prowadzenia na podstawowym poziomie samodzielnej pracy badawczej, z wykorzystaniem różnych źródeł (KA6_UW1, KA6_UW2, KA6_UW3, KA6_UW4, KA6_UK1, KA6_UK4, KA6_U01, KA6_UO3, KA6_UU1, KA6_UU2, KA6_UO5, KA6_UO6); – kompetencji społecznych – absolwent jest gotów do: wykorzystania nabytej wiedzy i umiejętności; efektywnego rozwoju zawodowego; świadomego i aktywnego uczestniczenia w różnych przestrzeniach komunikacyjnych, zarówno medialnych, jak i bezpośrednich relacjach; zachowań komunikacyjnych na wysokim poziomie merytorycznym i etycznym (KA6_KK1, KA6_KK2, KA6_KO4, KA6_KO5, KA6_KK1).Na II stopniu kształcenia najważniejsze efekty prowadzą do uzyskania:

7

– wiedzy: o najważniejszych metodologiach, teoriach i szkołach naukowych oraz terminologii z zakresu literaturoznawstwa, językoznawstwa i kulturoznawstwa; zaawansowanej filologicznej i edycyjnej pracy z tekstem, z wykorzystaniem zaawansowanych narzędzi badawczych i wyszukiwawczych; językoznawstwa diachronicznego i synchronicznego; historii i teorii literatury; komunikacji interpersonalnej i interkulturowej (KA7_WG2, KA7_WG3, KA7_WG5, KA7_WG8, KA7_WG9, KA7_WG11, KA7_WG13, KA7_WG14, KA7_WK3, KA7_WK4);– umiejętności: twórczego wykorzystania wiedzy literaturoznawczej, językoznawczej i metodologicznej; analizy, interpretacji, tworzenia, redagowania, korekty i edycji różnego rodzaju tekstów; pozyskiwania, selekcjonowania i twórczego wykorzystania informacji; osiągania zamierzonych celów komunikacyjnych (KA7_UW1, KA7_UW5, KA7_UW6, KA7_UW8, KA7_UW10, KA7_UK3, KA7_UO1);– kompetencji społecznych – absolwent jest gotów do: wykorzystania w pogłębiony sposób z posiadanej wiedzy i umiejętności w podejmowaniu, inicjowaniu, planowaniu i organizacji działań zawodowych; uczestniczenia w życiu społecznym i kulturalnym; porozumiewania się w różnych kontekstach społecznych i dialogowego rozwiązywania konfliktów; prowadzenia samodzielnych i zespołowych prac badawczych, wpływających pozytywnie na rozwój naukowy i podnoszenie kwalifikacji zawodowych (KA7_KO1, KA7_KO3, KA7_KR1, KA7_KR2).Efekty uczenia się na studiach I i II stopnia w ramach specjalności nauczycielskiej w zakresie języka polskiego (odpowiednio: spełniają także wymagania odnoszące się do ogólnych i szczegółowych efektów uczenia się, zawarte w Rozporządzeniu Ministra NiSW z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela wydanym na podstawie art. 68 ust. 3 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym). Dotyczą one w zakresie:– wiedzy: znajomości a) współczesnych teorii rozwoju i wychowania, uczenia się i nauczania; norm i procedur stosowanych w działalności pedagogicznej, b) zasad i sposobów funkcjonowania instytucji edukacyjnych, c) potrzeb i praw dziecka, d) zasad organizowania lekcji i innych działań edukacyjnych, e) roli nauczyciela w procesie wychowania, f) metod nauczania i doboru efektywnych środków dydaktycznych, w tym zasobów internetowych, wspomagających nauczanie przedmiotu lub prowadzenie zajęć, z uwzględnieniem zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych uczniów; g) zagadnień edukacji włączającej, a także sposobów realizacji zasady inkluzji, h) znajomości zaawansowanych narzędzi wyszukiwawczych dotyczących m.in. metodyki wykonywania zadań – norm, procedur i dobrych praktyk stosowanych w wybranym obszarze działalności pedagogicznej: wychowaniu przedszkolnym, nauczaniu w szkołach podstawowych i średnich ogólnokształcących, technikach i szkołach branżowych, szkołach specjalnych i oddziałach specjalnych oraz integracyjnych, w różnego typu ośrodkach wychowawczych oraz kształceniu ustawicznym (KA6_WG15, KA6_WK2, KA6_WK5, KA2_WK6, KA6_WG8, KA6_WG12, KA7_WG7, KA7_WK4,KA7_WKA5)– umiejętności: w zakresie a) projektowania i realizowania programów nauczania i działań wychowawczo-profilaktycznych z uwzględnieniem potrzeb ucznia, b) dobierania i tworzenia zróżnicowanych materiałów i środków dydaktycznych, c) doboru metod pracy pedagogiczno-dydaktycznej rozbudzających zainteresowania i uzdolnienia ucznia, ale także dopasowanych do dzieci ze specjalnymi potrzebami, d) wykorzystania procesu oceniania i udzielania informacji zwrotnych do stymulowania uczniów w ich pracy nad własnym rozwojem, skutecznego animowania i monitorowania zespołowych działań edukacyjnych uczniów, e) dokonywania adaptacji gotowych materiałów dydaktycznych do potrzeb poszczególnych uczniów i klas (KA6_UW1, KA6_UW7, KA6_UK8, KA7_UW2, KA7_UK2.– kompetencji społecznych: przygotowujących do a) wykorzystywania posiadanej wiedzy w działaniach pedagogicznych, stałego jej pogłębiania i doskonalenia umiejętności, b) organizowania pracy w zespole i współpracy z innym osobami realizującymi proces wychowawczo-dydaktyczny; c) dialogowego rozwiązywania konfliktów w środowisku edukacyjnym i budowania zaufania w relacjach z uczniami i rodzicami, d) projektowania działań zmierzających do rozwoju placówki edukacyjnej, podnoszenia jakości jej pracy e) prowadzenia zindywidualizowanych działań pedagogicznych, zwłaszcza wobec uczniów ze szczególnymi potrzebami (KA6_KK1,KA6_KO3, KA6_KO5 KA6_KR2, KA7_KO2, KA7_KR1).

Wyodrębnione kluczowe efekty uczenia pozwalają absolwentom na kontynuowanie nauki oraz wyposażają w narzędzia badawcze i analityczne do prowadzenia badań językoznawczych i

8

literaturoznawczych. Jest to zgodne z przyporządkowaniem kierunku filologia polska do dyscypliny językoznawstwo i literaturoznawstwo. Kluczowe efekty uczenia się pozwalają absolwentom na zdobycie wiedzy i umiejętności z zakresu wiodących dyscyplin oraz praktycznego zastosowania ich w sytuacjach codziennych i zawodowych, a także umożliwiają nabycie kompetencji miękkich niezbędnych na współczesnym rynku pracy. Efekty związane z kreatywnością i rozwiązywaniem problemów badawczych są ściśle związane z profilem ogólnoakademickim.Związek kształcenia z prowadzoną w uczelni działalnością naukową.Realizacja tak rozumianej koncepcji kształcenia możliwa jest dzięki wiedzy, umiejętnościom i kompetencjom doświadczonych pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry Literatury Polskiej i Katedry Języka Polskiego. Realizują oni badania naukowe w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa, ale także interdyscyplinarne, tudzież w dyscyplinach tradycyjnie związanych z filologią (filozofia, historia, nauki o kulturze i religii, nauki o sztuce). W latach 2014-2019 realizowano następujące tematy badawcze, objęte finasowaniem statutowym: Literaturoznawstwo: I. Helikon sarmacki i jego kulturowe konteksty:1) problematyka kobieca (stosunki rodzinne, epistolografia, twórczość, jej związek z tradycją) na przestrzeni wieków (od średniowiecza po czasy współczesne) w szerokim kontekście kulturowym i społecznym; 2) prace tekstologiczno-edytorskie dotyczące tekstów z XVIII wieku; 3) refleksja naukowa dotycząca epiki romansowej oraz form piśmiennictwa autobiograficznego 4) kultura kresowa, przede wszystkim z zakresu muzykologii (dotycząca m.in. vilnianów), 5) obecność tradycji we współczesnych realizacjach teatralnych i literackich oraz rola edukacji teatralnej w kształceniu polonistycznym; II. Kulturowe świadectwa tożsamości – literatura, filozofia i sztuka w przestrzeni XIX i XX wieku:1) europejska tożsamość kulturowa — wschodnio- i zachodnioeuropejskie zjawiska artystyczne, filozoficzne i literackie mające znaczenie dla rozwoju kultury polskiej; 2) ciągłość kulturowa oraz przenikanie się różnych dziedzin ekspresji twórczej i myślowej człowieka.III. Literatura i historia – konteksty społeczne, polityczne i kulturowe:1) stosunki polsko-żydowskie, polsko-ukraińskie, polsko-rosyjskie, polsko-niemieckie w XIX i XX wieku oraz analiza sposobu ich przetworzenia w tekstach prozatorskich i pamiętnikarskich; 2) proza polska w aspekcie politycznym, historycznym, społecznym; 3) wpływ literatury na świadomość społeczną (powstawanie stereotypów) oraz zależność między przekazem literackim, faktem historycznym a świadomością społeczną; 4) problematyka rodzimego patriotyzmu i jego sposoby przejawiania się w kulturze polskiej; 5) badania nad popkulturą.IV. Zjawiska i procesy w polskiej literaturze XX i XXI wieku – regiony, pamięć, pogranicza:1) literatura Warmii i Mazur w okresie przed 1939 rokiem, jak i w okresie powojennym (aż do lat ostatnich); 2) przenikanie się literatury regionalnej z historią, życiem codziennym i religijnym; 3) kreowanie ważnych kulturowo miejsc; 4) obecność tradycji antycznej w literaturze; 5) zjawisko transgraniczności; 6) ideologia realizmu socjalistycznego; 7) nurt feministyczny w literaturze; 8) toposy i gatunki literackie; 9) formy intymistyczne (epistolografia, pamiętnik, liryka osobista); 10) literatura a biografia; 11) polska literatura w Izraelu w perspektywie geopoetyki; 12) piśmiennictwo na styku polsko-izraelskim (bilingwilizm).Językoznawstwo:I. Onomastyka dawna i współczesna:1) nazwy własne i sposoby ich funkcjonowania w języku i tekście ze szczególnym uwzględnieniem nazw z regionu Warmii i Mazur; 2) zagadnienia badawcze szeroko pojętej onomastyki jako działu językoznawstwa w różnych aspektach językowych, kulturowych, filozoficznych i literackich. II. Synchroniczne i diachroniczne badania języka i tekstu:1) różne aspekty językowego funkcjonowania jednostek leksykalnych polszczyzny; 2) synchroniczny ogląd języka Internetu, analizowanego z perspektywy aksjologicznej (analiza autoprezentacji i autopromocji zawodowej na stronach internetowych, problemy manipulacji językowej); 3) zagadnienia dialektologiczne dotyczące historycznej fonetyki warmińskiej zachowanej w dziewiętnastowiecznych tekstach pisanych; 4) cechy dialektu mazurskiego zachowane w wierszach pisanych przez Mazurów w XIX wieku; e) współczesne problemy badawcze w zakresie hydronimii polskiej; 5) problemy związane z wartościowaniem onimów historycznych, analizowane w perspektywie dokonujących się diachronicznie procesów proprializacji.

9

III. Zjawiska systemowe i tekstowe w polszczyźnie:1) opis elementów języka polskiego jako systemu (w ujęciu synchronicznym i diachronicznym); 2) opis różnych aspektów mowy i komunikacji językowej, zarówno w ujęciu synchronicznym, jak i diachronicznym (także w ujęciu interdyscyplinarnym); 3) zagadnienia z zakresu semantyki różnych jednostek języka polskiego i semantyki kognitywnej, dotyczące wymagań składniowo-semantycznych jednostek wielowyrazowych; 4) zagadnienia z zakresu fonetyki w ujęciu polonistycznym i logopedycznym (kształtowanie świadomości fonologicznej dziecka); 5) zagadnienia z zakresu motywacji, gramatyki i pragmatyki związków frazeologicznych; 6) zagadnienia dotyczące fleksji czasowników i czasownikowych frazeologizmów; 7) opis paradygmatów zwrotów frazeologicznych, ujęcie go leksykograficznie w postaci elektronicznego słownika-bazy; 8) zagadnienia z zakresu gramatyki w powiązaniu z potrzebami leksykograficznymi, różnymi typami źródeł we współczesnej leksykografii; 9) zagadnienia z zakresu stylistyki historycznej; 10) zagadnienia z zakresu schematów komunikacji urzędowej i dyskursu szkolnego; 11) zagadnienia z zakresu nauczania języka polskiego jako obcego; 12) zagadnienia dotyczące onomastyki w kontekście mediów i Internetu, nazewnictwa w kontekście dyskursu i metaforyki, terminologii logopedycznej; 13) zagadnienia teoretyczne i praktyczne związane z kształceniem logopedycznym oraz ze specyfiką pracy i rolą logopedy.Efektem badań są opublikowane w latach 2014–2019 monografie, edycje źródeł, rozdziały w monografiach wieloautorskich, monografie wieloautorskie redagowane bądź współredagowane przez filologów polskich z UWM w Olsztynie, artykuły w czasopismach, a także projekty zrealizowane w postaci elektronicznej. Literaturoznawstwo:1. Monografie: B. Adamkowicz-Iglińska (Duch, co „kwiatem rozkwitnął”. Flora w genezyjskiej twórczości Juliusza Słowackiego, Olsztyn 2015, dodruk 2017), S. Buryła (Wokół Zagłady. Szkice o literaturze Holokaustu, Kraków 2016; Rozrachunki z wojną, Warszawa 2017; Wojna i okolice, Warszawa 2018), Z. Chojnowski (Wyobraźnia historyczna Mazurów pruskich. Studia i źródła, Olsztyn 2014; Postacie kobiecości. O poezji Kazimiery Iłłakowiczówny, Kraków 2019), G. Igliński (Faun – Pan – satyr. Wyobraźnia fauniczna w poezji i sztuce Młodej Polski, Olsztyn 2018), B. Tarnowska (Tel Awiw – Jerozolima. Literackie kreacje przestrzeni miejskiej, Olsztyn 2019). Dwie z podanych tutaj prac otrzymały wyróżnienia Kapituły Nagrody Naukowej Oddziału PAN w Olsztynie i w Białymstoku: Wyobraźnia historyczna Mazurów pruskich (w roku 2017) oraz Faun – Pan – satyr (w roku 2019).2. Edycje: „Gdybym Cię, moje Serce, za męża nie miała, żyć bym nie mogła”. Listy Magdaleny z Czapskich do Hieronima Floriana Radziwiłła z lat 1744–1759, wstęp i oprac. I. Maciejewska i K. Zawilska, Olsztyn 2016; Pamiętnik Edwarda Martuszewskiego, oprac. J. Chłosta-Zielonka, Olsztyn 2017; Szukanie ojczyzny. Antologia wspomnień mieszkańców Warmii i Mazur o latach powojennych, oprac. J. Chłosta-Zielonka, Olsztyn 2014; Zwierzyniec mazurski. Bajki, wybrał, oprac. i wstępem opatrzył Z. Chojnowski, Dąbrówno 2016; R. Jabłońska, Zasłony, wybór i aneks B. Tarnowska, posł. Z. Chojnowski, Warszawa 2017; H. Leskli, Taniec na torach, wybór, przekł., oprac. i posł. B. Tarnowska, Warszawa 2017; A. Or, Twarze, wybór, przekł., oprac. i posł. B. Tarnowska, Gołdap 2014; M. Słapik, Sine wave = Sinusoida, wybór i przekł. B. Tarnowska, Warszawa 2018. 3. Tomy wieloautorskie:Literatura na progu XXI wieku, red. J. Chłosta-Zielonka i Z. Chojnowski, Olsztyn 2014; Marek Nowakowski i inni. Oblicza realizmu w prozie polskiej XX i XXI wieku, red. S. Buryła, J. Michalczenia i M. Urbanowski, Warszawa 2016; Między wykluczeniem a przynależnością. Poszukiwania tożsamości autentycznej, red. J. Krawczyk, Olsztyn 2013 [właśc. 2014]; Nowa poezja polska wobec tradycji, red. S. Buryła, M. Flakowicz-Szczyrba, Warszawa 2015; W rytmie zegara… Wokół zagadnień chronozoficznych, red. nauk. Z. Chojnowski, B. Kurządkowska, A. Rzymska, Olsztyn 2015; Tropy literatury i kultury popularnej, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, cz. 1–2, Warszawa 2014–2016; Tożsamość kobiet w Polsce. Interpretacje, t. 1: Od czasów najdawniejszych do XIX wieku, red. I. Maciejewska, t. 2: W XX i XXI wieku, red. J. Chłosta-Zielonka, Olsztyn 2016; Regionalizm literacki w Polsce. Zarys historyczny i wybór źródeł, red. Z. Chojnowski, M. Mikołajczak, Kraków 2016; Regionalizm literacki – historia i pamięć, red. Z. Chojnowski, E. Rybicka, Kraków 2017; Aplauz najzacniejszej damie. Studia i szkice w kręgu literatury i kultury epok dawnych, red. I. Maciejewska, A. Roćko, Olsztyn 2017; Pogromy Żydów na ziemiach polskich w XIX i XX wieku, t. 1: Literatura i

10

sztuka, red. S. Buryła, Warszawa 2018; Popkulturowe formy pamięci, red. S. Buryła, L. Gąsowska, D. Ossowska, Warszawa 2018;Językoznawstwo1. Monografie: M. Wołk, (Nonsens i zjawiska pokrewne. Studium semantyczne, Olsztyn 2014); M. Rutkowski (Rozmowa urzędowa. Analiza konwersacyjno-dyskursywna, Warszawa 2015), M. Biolik (Dialekt warmiński. Fonetyka i fonologia, Olsztyn 2014; Słowotwórstwo antroponimów nieoficjalnych, Olsztyn 2016), A. Naruszewicz-Duchlińska (Nienawiść w czasach Internetu, Gdynia 2015; Strona internetowa jako forma (auto)prezentacji zawodowej (na przykładzie logopedów), Olsztyn 2017; Kultura zachowań językowych w internecie, Warszawa 2019); R. Makarewicz (Rozmowa w przestrzeni szkoły. Systemowo-funkcjonalna analiza poszerzonego dyskursu szkolnego , Olsztyn 2017), I. Matusiak-Kempa (Nomen omen. Studium antroponimiczno-aksjologiczne, Olsztyn 2019), 2. Tomy wieloautorskie: Idee i wartości w języku i kulturze, red. I. Matusiak-Kempa, A. Naruszewicz-Duchlińska, Olsztyn 2015; Język polski – nie taki obcy. Publikacja jubileuszowa z okazji dziesięciolecia działalności Centrum Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, red. I. A. Ndiaye, S. Przybyszewski, M. Rółkowska, Olsztyn 2015; Logopedia. Z zagadnień kształcenia, teorii i praktyki oraz zawodu, red. M. Osowicka-Kondratowicz, Olsztyn 2018; Nowe zjawiska w języku, tekście i komunikacji, 5: Frazeologizmy, red. I. Kosek, R. Makarewicz, K. Zawilska, Olsztyn 2015; Slavica, onomastica, regionalia. Prace dedykowane Panu Profesorowi Jerzemu Dumie, Olsztyn 2016; Wartości i wartościowanie we współczesnej humanistyce, t. 2: Perspektywa komunikologiczna, red. A. Dudziak i A. Naruszewicz-Duchlińska, Olsztyn 2017.3. Projekty elektroniczne: M. Czerepowicka, A. Savary, The Grammatical Lexicon of Polish Phraseology (SEJF = Słownik Elektroniczny Jednostek Frazeologicznych), Warszawa: IPI PAN, 2012–2015 [dostęp: 2020–02–10], dostępny w Internecie: http://zil.ipipan.waw.pl/SEJF; I. Kosek, M. Czerepowicka, S. Przybyszewski, Verbel. Słownik paradygmatów polskich frazeologizmów czasownikowych, Olsztyn: UWM, 2014–2018, dostępny w Internecie: <http://uwm.edu.pl/verbel/>.Z myślą o dydaktyce opublikowane zostały dwie monografie. Pierwszą, autorstwa trzech badaczy, można powiązać ze specjalnością nauczanie języka polskiego jako obcego funkcjonującą do 2017 r., którą współtworzył na kierunku filologia polska S. Przybyszewski: Александр Киклевич, Себастьян Пшибышевский, Мария Рулковская, Бизнес-курс польского языка. Учебное пособие, Минск 2014. Druga, autorstwa G. Iglińskiego, jest opracowaniem przeznaczonym na zajęcia m.in. z literatury romantyzmu i literatury powszechnej: Romantyczne cykle liryczne („Sonety krymskie” — „Vade-mecum” — „Les Fleurs du mal”), Olsztyn 2019.W ostatnich latach realizowano kilka projektów grantowych, w których pracownicy wykładający na kierunku filologia polska byli kierownikami lub głównymi wykonawcami:1. „Polska rozmowa urzędowa. Konwersacyjno-dyskursywna analiza komunikacji urzędnik — klient i charakterystyka gatunku” (projekt badawczy finansowany przez NCN i realizowany w okresie 30.08.2012 – 29.01.2015, kierownik: M. Rutkowski).2. „Pogromy. Przemoc kolektywna wobec Żydów na ziemiach polskich w XIX–XX wieku i jej wpływ na relacje polsko-żydowskie. Historia, pamięć, tożsamość” (projekt finansowany przez NPRH i realizowany w okresie 2013–2015, kierownicy: A. Markowski, S. Buryła, A. Grabski.3. „Edycja listów Magdaleny z Czapskich do Hieronima Floriana Radziwiłła” (projekt badawczy finansowany przez NCN i realizowany w okresie 27.06.2013 – 26.12.2016, kierownik: I. Maciejewska, główny wykonawca: K. Zawilska).4. „Regionalizm w badaniach literackich: tradycja i nowe orientacje” (projekt badawczy finansowany przez NCN i realizowany w okresie 13.02.2014 – 12.02.2017, kierownik projektu: prof. M. Mikołajczak, jeden z głównych wykonawców: Z. Chojnowski).5. „Opis paradygmatyczny polskich frazeologizmów czasownikowych. Słownik elektroniczny” (projekt badawczy finansowany przez NCN i realizowany w okresie 13.02.2014 – 13.08.2018, kierownik: I. Kosek, główni wykonawcy: M. Czerepowicka, S. Przybyszewski).6. „Reprezentacje Zagłady w kulturze polskiej (1939–2015)” (projekt finansowany przez NPRH i realizowany w okresie 2016–2021, kierownik: S. Buryła).Wizytówką olsztyńskiej filologii polskiej są dwa czasopisma naukowe:

11

a) kwartalnik „Prace Językoznawcze”, funkcjonujący od 1997 roku (red. nacz. M. Biolik), znajdujący się w części B wykazu czasopism (z punktacją 12 pkt., a od roku 2019 z punktacją 70 pkt.); b) rocznik „Prace Literaturoznawcze”, funkcjonujący od 2013 roku (red. nacz. J. Chłosta-Zielonka), znajdujący się w części B wykazu czasopism (z punktacją 5 pkt., a od roku 2019 z punktacją 20 pkt.).Powstałe i aktualnie realizowane prace badawcze są przyczynkiem do działań dydaktycznych na drodze inkorporacji najnowszych wyników badań nad literaturą i językiem w kształceniu filologicznym.

Prowadzone przez pracowników badania naukowe bezpośrednio wpływają na jakość i treści kształcenia. W programie studiów dominują przedmioty, które wiążą się bezpośrednio z działalnością naukową pracowników, dając studentom jako interesariuszom wewnętrznym dostęp do aktualnego stanu wiedzy w danej dyscyplinie, inspirując ich za sprawą autorytetu wykładowcy do samodzielnych dociekań naukowych w interesującym go temacie. Przykładem mogą być m.in. zajęcia z gramatyki opisowej (zwłaszcza w zakresie frazeologii i fonetyki), historii języka (badania onomastyczne w perspektywie diachronicznej) kultury języka i wypowiedzi (badania nad hejtem w Internecie), języka wartości, leksykologii i leksykografii, semantyki, komunikacji interpersonalnej. Na specjalności nauczycielskiej w zakresie języka polskiego w ramach zajęć z dydaktyki języka polskiego wykorzystywane są badania dotyczące dyskursu szkolnego. Badania olsztyńskich literaturoznawców w sposób szczególny korespondują z zajęciami z zakresu literatury epok dawnych, romantyzmu, modernizmu oraz współczesnej (z uwzględnieniem perspektywy regionalnej), w tym najnowszej po 1989. Studenci realizujący specjalność/zakres edytorstwo tekstów mogą obserwować metody wypracowane przez wykładowców, którzy opracowują zarówno teksty dawne, jak i te pochodzące z XIX i XX wieku. Pracownicy inspirują studentów do aktywności badawczej przede wszystkim w ramach prowadzonych seminariów licencjackich i dyplomowych, które łączą indywidualne zainteresowania dyplomantów z profilem badań promotorów (patrz kryterium 3).

Studenci filologii polskiej, oprócz uczestnictwa w zajęciach przewidzianych programem studiów, mają możliwość udziału w wykładach otwartych, konferencjach naukowych (jako słuchacze i referenci), a zwłaszcza w kołach naukowych. Koła naukowe czerpią inspirację z badań prowadzonych przez poszczególnych pracowników. Studenci są nie tylko wspierani przez wykładowców do podejmowania samodzielnych prac, ale także do współpracy. Włączanie do projektów badawczych członków kół naukowych oraz realizacja prac dyplomowych w ramach badań realizowanych przez pracowników sprzyja podnoszeniu efektywności uczenia się studentów.

Kryterium 2. Realizacja programu studiów: treści programowe, harmonogram realizacji programu studiów oraz formy i organizacja zajęć, metody kształcenia, praktyki zawodowe, organizacja procesu nauczania i uczenia sięProgram i plan studiów – dobór treści i metod kształceniaKluczowe treści kształcenia przekazywane są w ramach przedmiotów podstawowych, kierunkowych i związanych z zakresem kształcenia. Aktualizację treści kształcenia umożliwia grupa przedmiotów fakultatywnych.

W programach studiów dominują przedmioty ściśle powiązane z prowadzonymi na filologii polskiej badaniami naukowymi w zakresie językoznawstwa i literaturoznawstwa. Tym dyscyplinom są podporządkowane treści kształcenia oraz kierunkowe efekty uczenia się. Za najważniejsze treści kształcenia uznano te odnoszące się do kompetencji zawodowych filologa polskiego, charakteryzującego się profesjonalną kompetencją komunikacyjną. Na studiach I stopnia to: z zakresu literaturoznawstwa: opis, analiza i interpretacja utworu literackiego z punktu widzenia stylistyki, struktury świata przedstawionego, genologii, przy użyciu instrumentarium z zakresu poetyki opisowej i historycznej, teoria dzieła literackiego i procesu historycznoliterackiego, autokreacja w dziele literackim, relacja między literaturą a krytyką literacką, najważniejsze w poszczególnych epokach literackich prądy i tendencje ideowo- artystyczne, uwarunkowania historyczne, kulturowe i społeczne, twórczość reprezentatywnych autorów i jej rola w procesie historycznoliterackim, popularne gatunki, wybitne dzieła literatury europejskiej i ich twórcy, dominujące tendencje artystyczne i ideowe, a także ich uwarunkowania, miejsce rodzimej literatury w światowym dorobku, pojęcie kanonu literackiego, rodzima i obca literatura dla dzieci i młodzieży;z zakresu językoznawstwa: cechy artykulacyjne głosek, upodobnienia i uproszczenia fonetyczne, prozodia polska, transkrypcja fonetyczna tekstów, najważniejsze pojęcia i zjawiska z zakresu

12

słowotwórstwa, morfologii, fleksji i składni współczesnego języka polskiego, klasyfikacje leksemów, wybrane kategorie morfologiczne, podstawowe zagadnienia z zakresu leksykologii, współczesny opis słownikowy, pochodzenie języka polskiego, istotne pojęcia z zakresu teorii języka, najważniejsze zjawiska z zakresu gramatyki historycznej, sporządzanie przypisów i bibliografii, zasady polskiej ortografii i interpunkcji, podstawowe pojęcia z zakresu kultury języka, rodzaje błędów językowych oraz typy innowacji językowych, zróżnicowanie stylistyczne współczesnej polszczyzny, gatunki użytkowe, opracowywanie i edycja tekstów naukowych, korzystanie z różnych źródeł danych, prawidłowa emisja głosu, wystąpienia publiczne, komunikacja interpersonalna, zasady tworzenia spójnych, logicznych i poprawnych komunikatów różnego typu, etyczne i estetyczne aspekty wypowiedzi językowej, podstawowe pojęcia medioznawcze i wybrane metody badań, główne fakty z historii i podstawowe cechy mediów.Na studiach II stopnia to: Z zakresu literaturoznawstwa: główne tendencje i kierunki badawcze występujące w metodologii badań literackich, cechy definiujące nurty i style literacko-artystyczne, dawne i współczesne życie literackie, różne ujęcia i definicje kultury, podstawowe kierunki antropologii kultury, najważniejsze zagadnienia z zakresu teorii przekładu, wpływ kontekstu kulturowego na interpretację tekstów, oddziaływanie sztuki na literaturę i literatury na sztukę, relacja literatury narodowej z literaturą powszechną, aktualne trendy w literaturze i kulturze popularnej, główne osiągnięcia eseistyki filozoficznej i literackiej, warsztatowe tajniki pisania tekstów literackich, krytycznoliterackich i eseistycznychz zakresu językoznawstwa: historia lingwistyki, metodologie i działy językoznawstwa, dawne i współczesne teorie lingwistyczne, korpusy tekstów jako narzędzie lingwisty, profesjonalne narzędzia edycji tekstów, elektroniczne bazy danych, pogłębione zagadnienia fonetyczno-fonologiczne, słowotwórcze, fleksyjne i składniowe z zakresu gramatyki opisowej współczesnego języka polskiego. kultury języka polskiego i leksykologii, istotne elementy pragmatyki i semantyki, zjawiska językowe w kontekście historycznojęzykowym i dialektologicznym, rola języka w przetrwaniu narodu i polskim dziedzictwie kulturowym, przemawianie i występowanie publiczne, językoznawstwo komputerowe w Polsce i na świecie, zaawansowane komputerowe opracowanie tekstu, najważniejsze elementy tekstów internetowych, zasady ich publikacjiDokładny obraz powiązań pomiędzy treściami kształcenia i kierunkowymi efektami uczenia się, wraz z odniesieniami do literatury przedmiotu, uszczegółowieniem treści i zarysowaniem używanych metodologii badań i metod kształcenia, zawierają sylabusy (zob. załącznik nr 1b).

Zadbano także o inne wartości, cenione na rynku pracy i niezbędne w sprawnym funkcjonowaniu we współczesnym świecie, jak znajomość języków obcych, którą rozwija się i utrwala na lektoratach, ale też na proseminariach i seminariach poprzez odniesienie do obcojęzycznej literatury przedmiotu. Pozwala to na rozwój kompetencji badawczych studentów, m.in. przez poznanie obcojęzycznej fachowej terminologii.

Na studiach stacjonarnych I stopnia, trwających 6 semestrów, student zobowiązany jest do uzyskania 180 punktów ECTS. Na kierunku filologia polska obowiązują różne programy realizacji studiów w zależności od wybranego zakresu. Kierunek filologia polska, specjalność nauczycielska w zakresie języka polskiegoLiczba punktów ECTS przyporządkowanych do zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 91 ECTS (51,11). 9 przedmiotów ma status fakultatywny. Są to przedmioty z zakresu wymagań ogólnych (język obcy, przedmiot ogólnouczelniany), przedmioty kierunkowe (proseminarium, seminarium licencjackie i praca dyplomowa), specjalnościowe/związane z zakresem kształcenia (podstawy dydaktyki, dydaktyka języka polskiego, wykład monograficzny) oraz praktyka psychologiczno-pedagogiczna i praktyka przedmiotowo-metodyczna. Zajęciom do wyboru przypisano 68 ECTS (37,80%).

Kierunek filologia polska, specjalność wiedza o kulturzeLiczba punktów ECTS przyporządkowanych do zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 91 ECTS (51,11). 16 przedmiotów ma status fakultatywny. Są to przedmioty z zakresu wymagań ogólnych (język obcy, przedmiot ogólnouczelniany), przedmioty kierunkowe (proseminarium, seminarium licencjackie i praca dyplomowa), specjalnościowe/związane z zakresem kształcenia (m.in. wstęp do kulturoznawstwa, historia kultury, wiedza o filmie, teksty

13

kultury, kody kultury, wykład monograficzny) oraz praktyka zawodowa. Zajęciom do wyboru przypisano 68 ECTS (37,80%).

Na studiach stacjonarnych II stopnia, trwających 4 semestry, student zobowiązany jest do uzyskania 120 punktów ECTS. Na kierunku filologia polska obowiązują różne programy realizacji studiów w zależności od wybranego zakresu. Kierunek filologia polska, specjalność nauczycielska w zakresie języka polskiegoLiczba punktów ECTS przyporządkowanych do zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 62 ECTS (51,66%). 6 przedmiotów ma status fakultatywny. Są to przedmioty z zakresu wymagań ogólnych (przedmiot do wyboru), przedmioty kierunkowe (seminarium magisterskie i praca dyplomowa), specjalnościowe/związane z zakresem kształcenia (dydaktyka przedmiotu, wykład monograficzny,) oraz praktyka przedmiotowo-metodyczna. Zajęciom do wyboru przypisano 49 ECTS (40,83%).Kierunek filologia polska, specjalność edytorstwoLiczba punktów ECTS przyporządkowanych do zajęć wymagających bezpośredniego udziału nauczycieli akademickich wynosi 62 ECTS (51,66%). 16 przedmiotów ma status fakultatywny. Są to przedmioty z zakresu wymagań ogólnych (przedmiot do wyboru), przedmioty kierunkowe (seminarium magisterskie i praca dyplomowa), specjalnościowe/związane z zakresem kształcenia (m.in. wstęp do poligrafii i drukarstwa, korekta i praca z tekstem, tekstologia, komputerowe opracowanie tekstu, redakcja naukowa i techniczna, publikacja tekstów w Internecie) oraz praktyka zawodowa. Zajęciom do wyboru przypisano 49 ECTS (40,83%).

Proporcja i wzajemne relacje wszystkich typów zajęć oferowanych studentom (realizujących treści podstawowe, kierunkowe i specjalizacyjne, zajęć obowiązkowych i fakultatywnych oraz zajęć ogólnouniwersyteckich) ustalone zostały tak, aby poziom i zakres zdobytej w trakcie studiów wiedzy oraz nabyte w toku kształcenia umiejętności i kompetencje społeczne odpowiadały obrazowi nakreślonemu w sylwetce absolwenta.

Zróżnicowane formy zajęć realizowanych w procesie kształcenia na kierunku filologia polska, ich organizacja, w tym liczebność grup na poszczególnych zajęciach, a także prawidłowo dobrane liczby godzin przedmiotów z zakresu treści ogólnych, podstawowych, kierunkowych i związanych z zakresem kształcenia, umożliwiają studentom osiągnięcie zakładanych efektów uczenia się, szczególnie dotyczy to umiejętności praktycznych i kompetencji społecznych niezbędnych na rynku pracy, jak również wiedzy i umiejętności umożliwiających prowadzenie badań naukowych i dalszego kształcenia. Spełniają również reguły i wymagania w zakresie programu studiów i organizacji procesu kształcenia, zawarte w standardach kształcenia nauczycieli.

Zajęcia dydaktyczne realizowane są w formach, takich jak: wykłady informacyjne i problemowe, wykłady konwersatoryjne, ćwiczenia praktyczne, audytoryjne, komputerowe, warsztaty, proseminaria, seminaria, konsultacje, praktyki zawodowe.

Prowadzący stosują różne metody nauczania w zależności od celu zajęć. Klasyczna metoda podawcza, jaką jest wykład, pozwala na zaprezentowanie podstawowej wiedzy dyscyplinowej, która rozszerzana jest na ćwiczeniach. Wykłady wspierane są przez prezentacje multimedialne. O ile wykład ma najczęściej formę frontalną, o tyle w trakcie ćwiczeń występuje na przemian praca indywidualna, w parach i w grupach. Na ćwiczeniach stosuje się często metody interaktywne, aby doskonalić umiejętności komunikacyjne i kompetencje społeczne studentów w sytuacjach komunikacyjnych. Na wielu zajęciach dominują metody konstytutywne dla filologii polskiej, czyli praca z tekstem, analiza i interpretacja dzieł literackich oraz innych komunikatów, w tym tekstów medialnych.

Od początku studiów studenci są wdrażani do samodzielnego wytwarzania wiedzy poprzez korzystanie z klasycznych (np. zasoby biblioteczne) oraz nowoczesnych źródeł informacji (np. zasoby internetowe, e-zbiory biblioteczne), aby właściwie przygotować się do prowadzenia pracy naukowej w zakresie danej dyscypliny. Służą temu także stosowane na zajęciach i na zaliczeniach przedmiotów prace pisemne np. w formie esejów, rozpraw, referatów, a także wystąpienia, ustne prezentacje i wygłaszane referaty. Na wielu zajęciach studenci posługują się sprzętem elektronicznym i wykorzystują zasoby internetowe np. e-słowniki, translatory, portale informacyjne itp., aby optymalnie wyszukiwać informacje potrzebne do realizacji zadań. Samodzielna praca studenta polega m.in. na przygotowywaniu się do zajęć, zaliczeń i egzaminów, zapoznawaniu się z lekturami podstawowymi i uzupełniającymi, analizie, interpretacji lub przekładzie tekstów, przygotowywaniu prac pisemnych, prezentacji multimedialnych.

14

Za realizację zakładanych efektów uczenia się odpowiada koordynator przedmiotu, który ustala cel i treści przedmiotu oraz koordynuje zajęcia z danego przedmiotu prowadzone przez różnych pracowników tak, aby wszystkie grupy ćwiczeniowe miały analogiczne treści kształcenia oraz sposoby weryfikacji efektów (egzamin pisemny, egzamin ustny, esej, kolokwium pisemne, ocena pracy i współpracy w grupie, praca kontrolna, prezentacja, projekt, sprawdzian pisemny, sprawozdanie, test kompetencyjny, udział w dyskusji, praca dyplomowa). Powyższe informacje, podobnie jak metody pozwalające na weryfikację zakładanych efektów uczenia się dla danego przedmiotu, zamieszczone są w sylabusach przedmiotu. Prowadzący zajęcia zobligowani są do poinformowania o tym studentów w trakcie pierwszych zajęć.

Na studiach stacjonarnych zajęcia są zaplanowane od poniedziałku do piątku. Harmonogram zajęć opracowywany jest w sposób umożliwiający najefektywniejsze wykorzystanie czasu w ciągu dnia.

Proces uczenia się dostosowywany jest do zróżnicowanych potrzeb grupowych. Prowadzący zajęcia podejmuje stosowne decyzje co do tempa zajęć i czasu potrzebnego do opanowania poszczególnych treści i rozwinięcia umiejętności. Nauczyciele akademiccy są do dyspozycji studentów w czasie konsultacji oraz w innym terminach, kiedy istnieje taka potrzeba, np. utrwalenia wiadomości przed egzaminem. Proces uczenia się jest również dostosowywany do indywidualnych potrzeb studentów poprzez indywidualną organizację studiów. Tryb indywidualnej organizacji studiów oraz warunki jego przyznawania określa Regulamin Studiów UWM w Olsztynie (Uchwała Nr 528 Senatu UWM z dnia 25 czerwca 2019) (zał.II.1). Studenci realizujący program studiów według indywidualnej organizacji studiów współpracują ściśle z pracownikami odpowiedzialnymi za dany przedmiot i ustalają wspólnie metody pracy i sposoby zaliczenia przedmiotu.

Zajęcia dydaktyczne na studiach oraz zaliczenia i egzaminy są przeprowadzane z wykorzystaniem alternatywnych rozwiązań, ułatwiających studiowanie osobom z niepełnosprawnościami, przy czym zastosowane metody stopień i charakter niepełnosprawności studenta oraz specyfikę poszczególnych kierunków studiów. Studenci mogą mieć wydłużony czas, zmienioną formę i miejsce zaliczeń i zdawania egzaminów, korzystać z urządzeń audiowizualnych umożliwiających rejestrację zajęć oraz pomocy asystenta, który wykonuje notatki na zajęciach i pomaga w przemieszczaniu się po budynkach uczelni. Jedna z absolwentek, osoba słabowidząca, ukończyła filologię polską, korzystając z pomocy asystentów, zapewnionych przez UWM. Obecnie, w przypadku jednej ze studentek, z racji jej stanu zdrowia, wykładowcy kontaktują się z nią przez komunikator internetowy Skype i prowadzą nauczanie indywidualne

Stosowane rozwiązania alternatywne nie prowadzą do zmniejszenia wymagań merytorycznych wobec studentów. Studentom niepełnosprawnym w ramach obowiązkowych zajęć wychowania fizycznego na pierwszym stopniu kształcenia proponowana jest, dostosowana do stopnia niepełnosprawności, forma zajęć umożliwiająca uzyskanie założonych efektów. Ponadto egzamin dyplomowy może być przeprowadzony z wykorzystaniem alternatywnych rozwiązań. W takich przypadkach osoby odpowiedzialne za przeprowadzenie egzaminu współpracują z Biurem ds. Osób Niepełnosprawnych, aby wypracować najlepsze sposoby przeprowadzenia egzaminu dostosowane do potrzeb indywidualnych studentów.

Liczebność grup studenckich jest ustalona w roku akademickim 2019/2020 zgodnie z Zarządzeniem Nr 48/2019 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 1 lipca 2019 roku w sprawie określenia liczebności grupy studenckiej dla form i rodzajów prowadzenia zajęć dydaktycznych na studiach wyższych, w szkole doktorskiej oraz na studiach doktoranckich (zał.II.2). Praktyki zawodowe na kierunku filologia polska na specjalnościach/w zakresach innych niż nauczycielskaPraktyki zawodowe są integralną częścią studiów. Studenta obowiązuje odbycie praktyki zawodowej w wymiarze minimum 160 godzin, nie krócej niż 4 tygodnie. Cele praktyki:

– kształcenie umiejętności wykorzystania wiedzy zdobytej na studiach,– poznanie organizacji, struktur i sposobu funkcjonowania instytucji, przedsiębiorstw, organizacji

pozarządowych,– kształtowanie odpowiedniego stosunku do zawodu i obowiązków z nim związanych,– wdrożenie do pracy w zespole oraz odpowiedzialności za powierzone zadania,– pobudzenie aktywności studentów.

15

Przykładowe miejsca odbywania praktyk:– instytucje kulturalne, zajmujące się animacją i upowszechnianiem kultury: teatry, muzea, archiwa,

domy i ośrodki kultury, izby pamięci, izby regionalne, ośrodki informacji kulturalnej, księgarnie, biblioteki, ośrodki i centra informacji oraz fundacje i organizacje pożytku publicznego,

– wydawnictwa (zwłaszcza na specjalności edytorstwo tekstów) i środki masowego przekazu oraz inne jednostki zajmujące się działalnością zarówno komercyjną, jak i prowadzonych niekomercyjne działania z zakresu animacji i popularyzacji kultury.Forma zaliczenia praktyk:

Zaliczenie praktyk odbywa się na podstawie przedłożonej pełnej dokumentacji praktyki (uzupełniony i opieczętowany dzienniczek praktyk), na podstawie udokumentowania przepracowania odpowiedniej liczby godzin oraz pozytywnej opinii wystawionej przez opiekuna praktyk.Praktyka przedmiotowo-metodycznaNa kierunku filologia polska realizowane jest kształcenie wymagane standardem kształcenia nauczycieli, w tym w zakresie wyznaczonych rozporządzeniem obowiązkowych praktyk zawodowych. Do końca roku akademickiego 2018/2019 realizowano warunki kształcenia wyznaczone Rozporządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 17 stycznia 2012 roku w sprawie standardów kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz. U. 2012 poz. 131). Zgodnie z przywołanym dokumentem na studiach pierwszego i drugiego stopnia realizowano wymaganą liczbę godzin praktyki, to jest 40 godzin praktyki psychologiczno-pedagogicznej (dalej zwanej PPP) oraz 120 godzin praktyki przedmiotowo-metodycznej (dalej zwanej PPM). Wraz z wejściem w życie Rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 25 lipca 2019 r. w sprawie standardu kształcenia przygotowującego do wykonywania zawodu nauczyciela (Dz.U. 2019 poz. 1450) dostosowano sposób realizacji praktyk do nowych przepisów. W zakresie praktyk utrzymano ten sam wymiar godzinowy praktyki PPP i PPM. Ogólnym celem praktyki jest zdobywanie doświadczenia związanego z pracą dydaktyczno-wychowawczą nauczyciela i konfrontowanie nabytej wiedzy z zakresu dydaktyki szczegółowej (metodyki nauczania) z rzeczywistością pedagogiczną. Język polski jako przedmiot szkolny jest nauczany zarówno w szkole podstawowej, jak i ponadpodstawowej, zatem praktyki zawodowe odbywają się w obu typach szkół. Praktyki zawodowe są zintegrowane z realizacją zajęć z zakresu dydaktyki przedmiotu nauczania. Aktami prawnymi regulującymi organizację praktyk studenckich na Wydziale Humanistycznym na kierunku filologia polska są:– Regulamin Studiów UWM w Olsztynie (Uchwała Nr 528 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 25

czerwca 2019 roku w sprawie uchwalenia Regulaminu Studiów UWM w Olsztynie),– Zasady Realizacji Praktyk Studenckich (Zarządzenie Nr 35/2019 Rektora UWM w Olsztynie z dnia

6 maja 2019 roku w sprawie zasad realizacji praktyk studenckich) – zał. II.3.– Regulaminy studenckich praktyk obowiązujące na Wydziale Humanistycznym UWM w Olsztynie–

zał. II.4a i II.4b.W zakresie organizacji praktyki studenci wspomagani są przez kierunkowych opiekunów praktyk, powołanych przez dziekana. Kierunkowi opiekunowie praktyk organizują i nadzorują praktyki oraz odpowiadają za ich merytoryczną ocenę. Opiekunem PPM jest metodyk prowadzący zajęcia z dydaktyki przedmiotowej dla danego rocznika studentów.

Na studiach I stopnia studenci odbywają praktykę PPP w trakcie I roku w wymiarze 40 godzin oraz PPM po II roku w wymiarze 120 godzin. Na studiach II stopnia studenci odbywają praktykę PPP w trakcie I semestru w wymiarze 40 godzin, PPM po ukończeniu I roku w wymiarze 120 godzin.

Student powinien zrealizować praktykę zawodową w wymiarze 160 godzin do końca V semestru studiów I stopnia, na studiach II stopnia do końca III semestru. Praktyka PPP jest realizowana w przedszkolach, szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, poradniach psychologiczno-pedagogicznych i innych placówkach systemu oświaty udzielających wsparcia uczniom, rodzicom, opiekunom lub nauczycielom. Zatem są te wszystkie instytucje oświatowe, w których możliwa jest obserwacja procesu edukacyjnego i opiekuńczego. W zakresie celów szczegółowych przewiduje się, że student pozna zadania charakterystyczne dla szkoły lub placówki systemu oświaty oraz środowisko, w jakim one działają, organizację, statut i plan pracy szkoły lub przedszkola, programu wychowawczo-profilaktyczny i zasady zapewniania bezpieczeństwa uczniom w szkole i poza nią. Celem tej praktyki jest także wykorzystanie teoretycznej wiedzy z zakresu pedagogiki i psychologii. W trakcie praktyki student wyciąga wnioski z obserwacji pracy

16

wychowawcy klasy, jego interakcji z uczniami oraz sposobu, w jaki planuje i przeprowadza zajęcia wychowawcze. Zakłada się również, że będzie on wyciągać wnioski z obserwacji sposobu integracji działań opiekuńczo-wychowawczych i dydaktycznych przez nauczycieli przedszkoli i nauczycieli różnych przedmiotów szkolnych. Zaleca się, by student wyciągał wnioski z bezpośredniej obserwacji pozalekcyjnych działań opiekuńczo-wychowawczych nauczycieli, w tym podczas dyżurów na przerwach międzylekcyjnych i zorganizowanych wyjść grup uczniowskich. Zaliczenie PPP przyjmuje postać rozmowy z koordynatorem praktyki, która opiera się na wcześniej przeprowadzonej analizie zapisów w dzienniczku praktyk. Praktyka ta ma charakter obserwacyjny, zatem nie jest wymagana aktywność w zakresie prowadzenia zajęć, a jedynie ich refleksyjny opis. Walorem tak zaplanowanej praktyki jest możliwość skonfrontowania się studenta z zadaniami, jakie stawia ten zawód i wykorzystania wiedzy teoretycznie za zakresu psychologii i pedagogiki.

Praktyka PPM odbywa się dwutorowo. W koncepcji realizowanej na kierunku filologia polska, część programowych zajęć praktycznych przyjmowała postać PPM śródrocznej. W zakresie tak planowanej formy kształcenia studenci odbywali zajęcia w szkołach ćwiczeń. Grupa metodyczna wraz z wykładowcą obserwowała zajęcia prowadzone przez nauczyciela w szkole, poddawała je analizie podczas ćwiczeń teoretycznych na uczelni (obowiązek pisania sprawozdań z tych lekcji). Następnie kolejni studenci prowadzili lekcje próbne. Przygotowanie tych zajęć zawsze odbywa się w konsultacji z metodykiem akademickim i nauczycielem – opiekunem praktyk śródrocznych w szkole. Istotne jest dostosowanie projektowanych lekcji nie tylko do poziomo programowego danej klasy, lecz przede wszystkim do możliwości danego zespołu klasowego. Praktyki śródroczne odbywały się szkole z klasami integracyjnymi – Szkoła Podstawowa nr 25 im. Ch. H. Andersena (umowa o stałej współpracy), bowiem prowadząca silnie akcentowała uwrażliwienie studentów na uczniów o specjalnych potrzebach integracyjnych. Także tam odbywały się praktyki w klasach gimnazjalnych – Gimnazjum Nr 9. Na podkreślenie zasługuje wysokie przygotowanie kadry nauczycielskiej, która jest kompetentna nie tylko w zakresie prowadzenia przedmiotów szkolnych, ale także w zakresie pracy z dziećmi o zróżnicowanych możliwościach wynikających z ograniczeń zdrowotnych. To nauczyciele specjaliści, absolwenci licznych specjalistycznych studiów podyplomowych, a przy tym osoby wrażliwe i empatyczne, prawdziwi mistrzowie zawodu. Metodycy współpracują ze Szkołą Podstawową Nr 29, która w ostatnich latach zajmuje pierwsze miejsca w rankingach publicznych szkół podstawowych. Na poziomie ponadgimnazjalnych, a obecnie ponadpodstawowym, współpracujemy z I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza (o utrwalonej tradycji humanistycznej) oraz V Liceum Ogólnokształcącym im. Wspólnej Europy. Podobnie jak w klasach programowo niższych, także tu studenci odbywają PPM i obserwują, a następnie prowadzą lekcje próbne. Warunkiem zaliczenia praktyki śródrocznej jest prawidłowe poprowadzenie przygotowanej pod kierunkiem metodyka i nauczyciela lekcji próbnej, przedłożenia jej konspektu na piśmie oraz sprawozdań z lekcji koleżeńskich. PPM ciągła to praktyka, którą student odbywa w szkole, którą sobie wybiera. W ostatnich latach były to m.in. szkoły średnie: I LO, III LO, V LO, VI LO oraz Zespół Szkół Chemicznych w Olsztynie oraz podstawowe: 1, 3, 5, 6, 7, 10, 15, 18, 22, 25, 29, 30, 34 w Olsztynie, ale także szkoły w miejscowościach, z których pochodzą studenci. Studenci pod kierunkiem nauczyciela – opiekuna praktyki obserwują i analizują lekcje nauczycielskie, następnie zaś prowadzą własne, które konsultują z nauczycielem i dokumentują na piśmie. W instrukcji do praktyki zaleca się, by student włączył się we wszystkie obszary aktywności nauczycielskiej. Zatem poznaje rodzaje dokumentacji działalności dydaktycznej prowadzonej w szkole. Szczególną uwagę zwraca się na wnioski z obserwacji pracy dydaktycznej nauczyciela, jego interakcji z uczniami oraz sposobu planowania i przeprowadzania zajęć dydaktycznych. W swojej aktywności praktycznej student powinien stosować różnorakie metody nauczania, a także aktywnie obserwować stosowane przez nauczyciela metody i formy pracy oraz wykorzystywane pomoce dydaktyczne. Zadaniem praktyki jest także poznanie sposobów oceniania uczniów oraz zadawania i sprawdzania pracy domowej. Organizacja praktyki sprzyja nabyciu przez studenta umiejętności skutecznego współdziałania z opiekunem praktyk zawodowych i innymi nauczycielami szkoły, w której odbywa praktykę, w celu poszerzania swojej wiedzy dydaktycznej oraz rozwijania umiejętności wychowawczych. Niezwykle ważnym zadaniem jest praktyczne zastosowanie w pracy nauczyciela technologii TIK. Współczesna szkoła korzysta z różnych pomocy dydaktycznych bazujących na technologii informatyczno-komputerowej. W ramach praktyki student wprowadza do swojego warsztatu także te umiejętności. Po odbyciu praktyki student składa dokumentację w postaci sprawozdań i konspektów lekcji, a także

17

prawidłowo wypełniony dzienniczek praktyk, zawierający opinię nauczyciela – opiekuna praktyki. Następnie materiał ten podlega analizie i ocenie. Zaliczenie przyjmuje postać rozmowy, której podstawą jest dokumentacja i ewentualne ustne wyjaśnienia udzielane przez studenta. Cały materiał przedłożony do oceny powraca do studenta, bowiem jest to dla niego cenne źródło wskazówek i materiał poglądowy w początkowym etapie pracy zawodowej. Dzienniczek praktyk stanowi element dokumentacji przebiegu studiów. Wpis o zaliczeniu praktyki PPP oraz PPM dokonywany jest w systemie USOS i w dzienniczku.

Studenci filologii polskiej poprzednich cykli kształcenia przygotowywali się równolegle do realizacji innego przedmiotu szkolnego, bowiem standard kształcenia nauczycieli z 2012 roku początkowo nakładał taki obowiązek. Przygotowanie dotyczyło realizowanego w szkole ponadgimnazjalnej przedmiotu wiedza o kulturze. Nasi studenci zatem dodatkowo odbywali praktyki w wymiarze 60 godzin w różnych instytucjach kultury lub w szkołach. To powiązanie było ze wszech miar korzystne. Od nauczyciela języka polskiego wymaga się wysokich kompetencji w zakresie czytania tekstów kultury, zarówno malarstwa, jak również filmu, teatru, muzyki, plakatu, fotografii, rzeźby. Są one bowiem elementem kontekstu interpretacyjnego w zakresie kształcenia literackiego, ale też stanowią odrębne zadania egzaminacyjne na poziomie edukacji ponadpodstawowej. Praktyka w zakresie wiedzy o kulturze zaliczana była na ogólnych zasadach przez dra Jacka Krawczyka na podstawie dokumentacji przedstawionej przez studenta i rozmowy zaliczeniowej.

Kryterium 3. Przyjęcie na studia, weryfikacja osiągnięcia przez studentów efektów uczenia się, zaliczanie poszczególnych semestrów i lat oraz dyplomowanieWarunki rekrutacji na studia oraz kryteria kwalifikacji kandydatów na dany poziom studiów określane są na każdy rok akademicki Uchwałą Senatu UWM w Olsztynie. O zasadach przyjęcia kandydatów na studia w bieżącym roku akademickim mówi Uchwała Nr 305 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 29 maja 2018 roku w sprawie zasad i trybu przyjmowania kandydatów na I rok studiów stacjonarnych na rok akademicki 2019/2020 (ze zmianami wprowadzonymi Uchwałą Nr 381 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 14 grudnia 2018 roku). Uzupełnia ją Uchwała Nr 263 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 26 stycznia 2018 roku w sprawie zasad przyjmowania na I rok studiów w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie w roku akademickim 2018/2019, 2019/2020 oraz 2020/2021 laureatów i finalistów olimpiad stopnia centralnego (ze zmianami wprowadzonymi Uchwałą Nr 383 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 14 grudnia 2018 roku (zał. III.1a–c ).

Warunkiem ubiegania się o przyjęcie na studia I stopnia jest posiadanie świadectwa dojrzałości. Kryteria kwalifikacji kandydatów na studia legitymujących się świadectwem dojrzałości uzyskanym w systemie „nowej matury”, tj. dokumentem wystawionym przez Okręgową Komisję Egzaminacyjną, przewidują konkurs (ranking) sumy % punktów uzyskanych z trzech przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym w części pisemnej egzaminu maturalnego występujących na świadectwie dojrzałości. Na poziomie podstawowym liczba % uzyskana na świadectwie dojrzałości jest równa liczbie punktów w kwalifikacji, wyniki z poziomu rozszerzonego lub dwujęzycznego do kwalifikacji mnożone są przez 2. Kandydatowi na studia do obliczenia sumy % punktów uwzględnia się 0 (zero) % punktów z danego przedmiotu – jeżeli egzamin z tego przedmiotu złożony został na poziomie poniżej 30% punktów lub kandydat nie spełnia kryteriów, tj. przedmiot nie występuje na świadectwie dojrzałości. Kandydat samodzielnie wskazuje w systemie Internetowej Rejestracji Kandydatów (IRK) przedmioty kwalifikacyjne (egzaminy) oraz poziom egzaminu (podstawowy, rozszerzony, dwujęzyczny), na podstawie których przeprowadzona będzie kwalifikacja na studia. Uwzględniane są przedmioty obowiązkowe: język polski, język obcy nowożytny oraz przedmioty do wyboru: filozofia, geografia, historia, historia sztuki, język łaciński i kultura antyczna.

Nabór na studia na kierunku filologia polska kandydatów legitymujących się świadectwem dojrzałości uzyskanym w systemie „starej matury”, tj. dokumentem wystawionym przez szkołę, następuje na podstawie konkursu (rankingu) średniej ocen uzyskanych na świadectwie dojrzałości z trzech przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym, tj. 1. języka polskiego, 2. historii lub geografii lub filozofii lub języka łacińskiego, 3. języka obcego nowożytnego.

Nabór kandydatów legitymujących się dyplomem IB Matury Międzynarodowej następuje na podstawie liczby punktów uzyskanych z egzaminu maturalnego, którego wynik określony na dyplomie IB pomnożony przez współczynnik 13.33, kwalifikuje kandydata w konkursie (rankingu) świadectw dojrzałości. Nabór na studia kandydatów legitymujących się dyplomem EB Matury

18

Europejskiej następuje na podstawie liczby punktów uzyskanych z egzaminu maturalnego, którego wynik określony na dyplomie EB pomnożony przez współczynnik 6,0, kwalifikuje kandydata w konkursie świadectw dojrzałości.

Laureaci i finaliści wybranych olimpiad oraz konkursów stopnia centralnego mogą być przyjmowani na I rok studiów z pominięciem postępowania kwalifikacyjnego. Na kierunku filologia polska jest to Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Podstawą uzyskania wymienionych w uchwale uprawnień jest przedłożenie do celów kwalifikacji dokumentu wydanego przez Główny Komitet Olimpiady lub Konkursu stwierdzającego uzyskaną przez kandydata na studia lokatę w eliminacjach centralnych oraz status kandydata (laureat lub finalista).

Nabór na studia kandydatów legitymujących się świadectwem dojrzałości uzyskanym za granicą, następuje na podstawie konkursu (rankingu) sumy punktów uzyskanych na świadectwie dojrzałości z trzech przedmiotów objętych postępowaniem kwalifikacyjnym, wymienionych wyżej. Punktacji przedmiotowej ze świadectwa dojrzałości w skali nieporównywalnej do zamieszczonych w załączniku 3 do Uchwały nr 305 Senatu UWM w Olsztynie nie przelicza się. Oznacza to, że kandydat nie może być bezpośrednio kwalifikowany w konkursie świadectw dojrzałości, lecz zobowiązany jest przystąpić do ustnego egzaminu wstępnego z dwóch przedmiotów: języka polskiego i historii. Egzaminy oceniane są w skali 1–6. Egzamin zostaje uznany za pozytywny w przypadku, gdy kandydat uzyska z obu przedmiotów oceny co najmniej dopuszczające. Jako trzeci przedmiot uznaje się język obcy z oceną 6,0 (celujący) – język kraju, w którym kandydat uzyskał świadectwo dojrzałości. Uzyskana średnia ocen pomnożona przez współczynnik 100,00 kwalifikuje kandydata w konkursie (rankingu) świadectw dojrzałości.

Warunkiem ubiegania się o przyjęcie na studia II stopnia jest posiadanie dyplomu ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na tym samym lub pokrewnym kierunku studiów. Kryterium kwalifikacji kandydatów na studia drugiego stopnia jest ranking ostatecznego wyniku studiów bez wyrównania do pełnej oceny, w ramach określonej liczby miejsc. Warunkiem ubiegania się o przyjęcie na studia drugiego stopnia kierunku, którego zakres obejmuje kształcenie nauczycieli, jest posiadanie uprawnień nauczycielskich. Warunkiem ubiegania się o przyjęcie na studia II stopnia przez kandydata legitymującego się dyplomem ukończenia studiów wyższych uzyskanym za granicą jest posiadanie dyplomu ukończenia studiów uprawniającego do kontynuacji kształcenia na studiach drugiego stopnia w państwie, w którego systemie szkolnictwa wyższego działa uczelnia, która ten dyplom wydała lub dyplomu uprawniającego do dalszego kształcenia w Polsce na podstawie umowy międzynarodowej. Kandydat zobowiązany jest przystąpić do egzaminu wstępnego ustnego z dwóch przedmiotów: języka polskiego i historii. Egzamin zostaje uznany za pozytywny w przypadku, gdy kandydat uzyska z obu przedmiotów oceny (w skali 2–5) co najmniej dostateczne. Jako trzeci przedmiot uznaje się język obcy z oceną 5,0 (bardzo dobry) – język kraju, w którym kandydat ukończył studia. Uzyskana średnia ocen kwalifikuje kandydata w konkursie (rankingu) ostatecznego wyniku studiów.Zasady weryfikacji osiągnięcia efektów uczenia się Zasady związane z oceną efektów uczenia się zawarte są w Regulaminie Studiów, który określa prawa i obowiązki studenta związane z zaliczaniem przedmiotów, składaniem egzaminów, zaliczaniem etapów studiów i zakończeniem procesu kształcenia. Regulamin obowiązujący od 1 października 2019 roku (zał. II.1) określa też ramy organizacyjne dla procesu weryfikacji osiągnięć studenta, formułuje uprawnienia odwoławcze oraz konsekwencje braku zaliczenia. Studentowi, który nie zaliczył zajęć obowiązkowych, a zgłasza uzasadnione zastrzeżenia co do bezstronności oceny lub sposobu zaliczenia, przysługuje prawo złożenia wniosku do kierownika jednostki prowadzącej zajęcia o komisyjne sprawdzenie wiadomości. Wniosek składa się w terminie 3 dni od ogłoszenia wyników zaliczania zajęć. Kierownik jednostki organizacyjnej Wydziału może zarządzić komisyjne sprawdzenie wiadomości studenta. Od decyzji kierownika jednostki organizacyjnej Wydziału służy odwołanie do dziekana. Zaliczenie odbywa się przed komisją, w skład której wchodzą: kierownik właściwej jednostki organizacyjnej jako przewodniczący komisji, opiekun roku, dwóch specjalistów z zakresu danego przedmiotu oraz przedstawiciel samorządu studenckiego. W komisyjnym sprawdzeniu wiadomości nie uczestniczy nauczyciel akademicki, który wystawił ocenę weryfikowaną w trybie komisyjnym.

Regulamin określa skalę stosowanych ocen w ramach procesu weryfikacji osiągnięć studenta: bardzo dobry (5), dobry plus (4+), dobry (4), dostateczny plus (3+), dostateczny (3), niedostateczny

19

(2). Warunkiem promocji na kolejne semestry jest osiągnięcie efektów uczenia się przypisanych przedmiotom na danym semestrze. Skuteczność osiągania zakładanych efektów uczenia się weryfikowana jest poprzez bieżącą ocenę wyników uczenia się (wystawianie ocen cząstkowych i końcowej), ocenę praktyki zawodowej, proces dyplomowania. Formy i warunki zaliczenia przedmiotu są zróżnicowane i dostosowane do poszczególnych efektów uczenia się. Sposób weryfikacji ich osiągania opisany jest w sylabusie przedmiotu, który udostępniany jest studentowi na pierwszych zajęciach przez prowadzącego, a ponadto publikowany w formie elektronicznej (system USOS). Stosowane metody weryfikacji osiągnięcia przez studenta zakładanych efektów uczenia się to: egzamin pisemny w formie testu, egzamin pisemny w formie opisowej, egzamin ustny, okresowe prace kontrolne (kolokwia ustne lub pisemne), projekt przygotowany indywidualnie lub w grupie, referat, prezentacja przygotowana indywidualnie lub w grupie, obserwacja aktywności studenta na zajęciach, przygotowanie pracy dyplomowej, inne (dobrane indywidualnie przez nauczyciela akademickiego). Efekty uczenia się weryfikowane są w procesie dyplomowania i obejmują realizację seminarium dyplomowego, przygotowanie i ocenę pracy dyplomowej, egzamin dyplomowy. Praca dyplomowa podlega recenzji przez promotora i recenzenta, jej oryginalność weryfikowana jest systemem antyplagiatowym.

Status dokumentu potwierdzającego weryfikację efektów uczenia się zgodnie z procedurą wydziałową WSZJK-OHM-3 (zał. III.2) mają: śródsemestralne prace zaliczeniowe; semestralne prace zaliczeniowe i egzaminacyjne; dziennik praktyk zawodowych; protokół zaliczenia ćwiczeń/ protokół egzaminacyjny, w tym potwierdzający przebieg egzaminu ustnego; protokół hospitacji; raport z semestralnych badań (auto)ewaluacyjnych, prowadzonych wśród pracowników i studentów Wydziału; raport z systemu antyplagiatowego, weryfikujący stopień samodzielność pisania prac dyplomowych; protokół egzaminu dyplomowego, objęty wydziałową procedurą egzaminu dyplomowego; arkusz oceny pracy dyplomowej; dyplom, suplement do dyplomu; zaświadczenie o ukończeniu kształcenia w zakresie przygotowania do wykonywania zawodu nauczyciela. Prace zaliczeniowe, egzaminacyjne i projektowe oraz inne materiały, które mogą stanowić dowód osiągnięcia przez studenta projektowanych w programie studiów efektów uczenia się, podlegają obowiązkowi archiwizacji przez okres 3 lat od zakończenia zajęć z danego przedmiotu/modułu, a w przypadku egzaminów w ciągu 3 lat od zakończenia semestru, w którym się odbyły.

Szczegółowe zasady sprawdzania i oceniania stopnia osiągania efektów uczenia się opisane są

w sylabusach do poszczególnych przedmiotów. Koordynator przedmiotu określa wymagania niezbędne do zaliczenia przedmiotu oraz sposoby dokumentowania osiągniętych efektów. Rodzaje, tematyka i metodyka prac etapowych, egzaminacyjnych i projektów są zróżnicowane i dostosowana do treści kształcenia realizowanych w ramach danego przedmiotu.

Najczęściej stosowane formy weryfikacji stopnia osiągania efektów uczenia się to: kolokwia pisemne i ustne, ocena aktywności w dyskusji (współpraca w grupie), prace pisemne o charakterze rozprawki, eseju, analizy tekstu literackiego, projekty indywidulane i grupowe (prezentacje), egzaminy ustne i pisemne opisowe. Proces dyplomowaniaProces dyplomowania został opisany w Regulaminie Studiów uchwalonym przez Senat UWM w Olsztynie (zał. II.1). Dodatkowo proces dyplomowania na Wydziale regulują procedury wydziałowe: Przydział prac dyplomowych do jednostek organizacyjnych Wydziału WSZJK-PDHM-1 z dnia 29 września 2015 (zał. III.3), Rejestr dyplomantów i tematów prac WSZJK-PDHM-2 z dnia 29 września 2015 (zał. III.4), Egzamin dyplomowy WSZJK-PDHM-3 (zał. III.5). Dyrektorzy i kierownicy jednostek organizacyjnych Wydziału przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego wyznaczają pracowników jednostek mających pełnić obowiązki promotorów prac. Funkcję opiekunów pełnią nauczyciele akademiccy z co najmniej stopniem doktora (dla dyplomantów na studiach I stopnia) oraz doktora habilitowanego (dla dyplomantów na studiach II stopnia). Opiekunowie dyplomantów ustalają ze studentami tematy prac, przekazują ich pisemny wykaz do odpowiednich dyrektorów lub kierowników jednostek organizacyjnych Wydziału w terminie nie późniejszym niż do 30 listopada. Kierunkowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia opiniuje tematy prac dyplomowych, a zatwierdza je Rada Dziekańska w terminie: do końca V semestru studiów I stopnia i do końca III semestru studiów II stopnia. Studenci pod opieką swoich opiekunów przygotowują prace dyplomowe w semestrze V i VI na studiach I stopnia, bądź w ciągu dwóch lat na studiach II stopnia i przedkładają

20

ją do zaakceptowania promotorowi. W jednostce organizacyjnej wyznaczani są recenzenci– zgodnie z prowadzoną działalnością naukową nauczyciela akademickiego i tematyką pracy. Po zaakceptowaniu pracy przez promotora, student wgrywa pracę do Archiwum Prac Dyplomowych, zgodnie z Zarządzeniem Nr 42/2015 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 19 maja 2015 roku w sprawie elektronicznego archiwum prac dyplomowych (zał. III.6), która określa tryb postępowania w APD. Każda praca sprawdzana jest przez system antyplagiatowy oraz recenzowana w formularzu recenzji, stanowiącym Załącznik 1 i 2 do Zarządzenia Nr 106/2013 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 29 listopada 2013 roku w sprawie określenia wzorów druków „Arkusz oceny pracy dyplomowej” (zał. III.7). Recenzent i promotor dokonują oceny merytorycznej oraz strony językowej i redakcyjnej pracy, a promotor dodatkowo w zakresie kompetencji społecznych.

Warunkiem dopuszczenia do egzaminu dyplomowego jest uzyskanie zaliczeń oraz złożenie egzaminów ze wszystkich przedmiotów i praktyk przewidzianych w planie studiów oraz uzyskanie z pracy dyplomowej co najmniej oceny dostatecznej. Egzamin dyplomowy odbywa się przed komisją powołaną przez dziekana, przy czym komisja egzaminacyjna składa się co najmniej z trzech osób: promotora, recenzenta oraz przewodniczącego. Przewodniczącym komisji egzaminacyjnej jest nauczyciel akademicki co najmniej ze stopniem naukowym doktora habilitowanego. Egzamin dyplomowy składa się z 3 pytań dotyczących szeroko rozumianego kontekstu pracy dyplomowej, weryfikujących wiedzę zdobytą przez dyplomanta w trakcie studiów.

Tematy prac dyplomowych są adekwatne do kierunku studiów i problematyki, w której specjalizuje się dany promotor. Liczba studentów filologii polskiej jest w ostatnich latach niewielka, nie ma zatem możliwości utworzenia wielu grup seminaryjnych. Aby pozostawić studentom możliwość wyboru promotora i tematu pracy, seminaria prowadzą na danym roku: literaturoznawca i językoznawca, którzy dostosowują tematy do zainteresowań naukowych studentów (zał. III.8). W uzasadnionych przypadkach (np. w przypadku osób niepełnosprawnych z różnymi ograniczeniami), możliwy jest indywidualny dobór promotora.

Zadaniem studenta jest rozwinięcie lub zweryfikowanie w kolejnych rozdziałach pracy postawionej tezy lub hipotezy. Prace dyplomowe powinny zawierać przypisy i bibliografię, spełniać wszelkie wymogi redakcyjne oraz związane z przestrzeganiem prawa autorskiego. Akademicki charakter pracy dyplomowej oznacza, że musi być ona napisana językiem formalnym i zdystansowanym. Szczegółowe wytyczne dla studentów są omawiane na seminariach dyplomowych.

Napisanie pracy dyplomowej zgodnie ze wskazówkami promotora pozwala na zweryfikowanie osiągnięcia przez studenta umiejętności i kompetencji związanych z prowadzeniem działalności naukowej, w szczególności, jeśli chodzi o wiedzę: znajomości metod analizy i interpretacji tekstów kultury pod względem językowym, językoznawczym, literackim, kulturoznawczym w zależności od wybranego seminarium. Ponadto studenci muszą wykazać się umiejętnościami takimi jak: formułowanie problemów badawczych, analizowanie materiału, wnioskowanie, a także umiejętnością wyszukiwania, weryfikowania, oceniania i selekcji dostępnych zasobów bibliograficznych oraz informacji z różnych źródeł oraz formułowania na tej podstawie krytycznych sądów, szczególnie w przypadku prac magisterskich. Proces pisania pracy dyplomowej pozwala także na zweryfikowanie osiągnięcia kompetencji społecznych, takich jak samodzielna organizacja pracy, zaangażowanie w jej realizację, samodzielność i kreatywność w przygotowaniu pracy, umiejętność współpracy z opiekunem pracy, w tym wypracowanie krytycznej postawy wobec własnej pracy i otwartość krytykę, poszanowanie prawa autorskiego i własności intelektualnej. Zróżnicowaną tematykę prac licencjackich i magisterskich realizowanych na kierunku filologia polska odzwierciedla wykaz prac dyplomowych zamieszony w załączniku nr 2 (punkt 7). Tematy realizowane przez studentów powiązane są prowadzonymi przez promotorów badaniami naukowymi i pozwalają na zaangażowanie analityczne obydwu stron w realizowany przez studenta projekt. Pracownicy dzielą się swym doświadczeniem, inspirując dyplomantów do badań. Często starają się dostosować problematykę do aktualnych zjawisk determinujących przemiany językowe, literackie i kulturowe, których świadkami i uczestnikami są studenci.

Kryterium 4. Kompetencje, doświadczenie, kwalifikacje i liczebność kadry prowadzącej kształcenie oraz rozwój i doskonalenie kadryW roku akademickim 2019/2020 kadrę naukowo-dydaktyczną realizującą kształcenie na kierunku filologia polska tworzy stanowi 20 pracowników zatrudnionych na pełnym etacie, jeden pracownik na

21

niepełnym etacie, pracownik zatrudniony na umowę zlecenie i sześciu doktorantów (każdy z nich zobowiązany jest do przeprowadzenia w ciągu roku akademickiego 90 godzin zajęć w ramach praktyk doktoranckich – Załącznik nr 2.2. Wszyscy pracownicy naukowo-dydaktyczni prowadzący zajęcia mają uprawnienia nauczycielskie. Dorobek naukowy, dydaktyczny i organizacyjny oraz ciągłe podnoszenie kwalifikacji przez kadrę (m.in. w ramach Programu Rozwojowego UWM) pozwalają na prawidłową realizację programu studiów. Efektem wykorzystywania najnowszej wiedzy i zaangażowania w prowadzenie badań naukowych jest dorobek publikacyjny na przestrzeni lat 2014–2019, scharakteryzowany szczegółowo w Załączniku nr 2.4. Wkład literaturoznawców i językoznawców w rozwój kierunku filologia polska wiąże się z ich rozwojem naukowym, zdobywaniem stopni i tytułów naukowych oraz organizacją konferencji naukowych, których od 2014 r. było 21 (zał. IV.1 i IV.2).

Priorytetowe znaczenie przy doborze kadry prowadzącej i wspierającej proces kształcenia ma dorobek naukowy nauczycieli akademickich. Zatrudnianie nowych pracowników odbywa się z zachowaniem procedury konkursu. Uczelniane zasady przeprowadzenia konkursu na stanowisko nauczyciela akademickiego określa Uchwała Nr 785 Senatu UWM z dnia 25 listopada 2011 r. w sprawie Statutu UWM (z późn. zmianami), od 1 października 2019 r. obowiązuje nowy Statut, zgodnie z Uchwałą Nr 494 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 21 maja 2019 r. w sprawie Statutu UWM w Olsztynie (w załączeniu).

Procedurę konkursową przeprowadza Wydziałowa Komisja Konkursowa, która opracowuje opinie o kandydatach i przedstawia rekomendacje Radzie Wydziału. Wymagania na poszczególne stanowiska określa Uchwała Nr 333 (obowiązuje od 01 października 2018 r.) Senatu UWM w Olsztynie w sprawie zmiany Uchwały Nr 338 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 29 listopada 2013 r. w sprawie kryteriów oceny kandydatów przy zatrudnianiu nauczycieli akademickich na poszczególnych stanowiskach na wydziałach UWM oraz w jednostkach międzywydziałowych (zał. IV.3). Polityka kadrowa na wydziale realizowana jest zgodnie z wytycznymi zawartymi w Uchwale Nr 223 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 24 listopada 2017 r. w sprawie polityki kadrowej (zał. IV.4), Uchwale Nr 249 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 21 czerwca 2013 r. w sprawie zasad, kryteriów i trybu oceny pracy nauczyciela akademickiego (zał. IV.5), Uchwale Nr 613 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 28 listopada 2014 r. w sprawie zmian w Uchwale Nr 249 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 21 czerwca 2013 r. w sprawie zasad, kryteriów i trybu oceny pracy nauczyciela akademickiego (zał. IV.6), i Zarządzeniu Nr 50/2014 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 27 czerwca 2014 r. w sprawie Regulaminu oceny nauczycieli akademickich UWM w Olsztynie (zał. IV.7) oraz regulacjami wydziałowymi zawartymi w uchwałach Rady Wydziału: Uchwała Nr 280 Rady Wydziału Humanistycznego UWM w Olsztynie z dnia 12 grudnia 2017 r. w sprawie: ustalenia kryteriów punktowych w ocenie działalności nauczycieli akademickich na Wydziale Humanistycznym (zał. IV.8), Uchwała Nr 92 Rady Wydziału Humanistycznego UWM w Olsztynie z dnia 15 stycznia 2013 r. w sprawie: uregulowania polityki kadrowej dotyczącej kryteriów zatrudniania na stanowiska nauczycieli akademickich na Wydziale Humanistycznym (zał. IV.9).

Za przydział obowiązków dydaktycznych dla poszczególnych wykładowców odpowiadają kierownicy jednostek organizacyjnych, zgodnie z zasadą, że prowadzenie wykładów i opiekę nad pracami dyplomowymi powierza się pracownikom ze stopniem naukowym doktora habilitowanego lub tytułem naukowym profesora. Kierownicy przydzielają zajęcia dydaktyczne, biorąc pod uwagę: a) doświadczenie dydaktyczne, praktyczne i badawcze nauczycieli akademickich w zakresie tematyki prowadzonych zajęć; b) konieczność równomiernego obciążenia pracowników obowiązkami dydaktycznymi; c) wyniki hospitacji i ankietyzacji przedmiotów i nauczycieli; d) aktualny dorobek nauczycieli związany z realizowanymi przedmiotami. Weryfikacją dorobku nauczycieli akademickich, związanego z realizowanymi przedmiotami, zajmują się działające na Wydziale Kierunkowe Zespoły do Spraw Jakości Kształcenia. Uwzględniając ogólnoakademicki profil kształcenia, przy obsadzie zajęć przestrzega się zasady, według której zajęcia przygotowujące studenta do osiągnięcia kompetencji badawczych powinny być realizowane przez nauczycieli prowadzących badania naukowe. Kwalifikacje kadry uwzględniane są również przy powoływaniu członków komisji egzaminu dyplomowego. Włączanie studentów w prowadzenie działalności badawczej odbywa się głównie poprzez seminaria dyplomowe oraz studenckie koła naukowe, których członkowie uczestniczą w konferencjach i przygotowują się do publikowania własnych prac. Elementem wsparcia kadry naukowo-dydaktycznej są podwyżki płac realizowane zgodnie z Porozumieniem z dnia 6

22

czerwca 2014 r. pomiędzy Rektorem UWM w Olsztynie a przedstawicielami związków zawodowych działających na uczelni, w sprawie podwyżek wynagrodzeń zasadniczych oraz przyznawania dodatku motywacyjnego (projakościowego). Regulamin przyznawania tego dodatku na Wydziale Humanistycznym zawiera zał. IV.10. Pracownicy mogą także ubiegać się o dofinansowanie konferencji naukowych i dydaktycznych ze środków Dziekana Wydziału Humanistycznego, środków przyznawanych w ramach projektu pt. „Program Rozwojowy UWM w Olsztynie” (zadanie 16: „Realizacja programów stażowych dla pracowników naukowo-dydaktycznych UWM w Olsztynie”), przyznawanych na krótko- i długoterminowe staże naukowe i dydaktyczne, środków udzielanych przez Senacką Komisję ds. Współpracy Międzynarodowej przy UWM w Olsztynie na wyjazdy zagraniczne (staże i konferencje) oraz programu mobilności pracowników akademickich Erasmus+ (zob. Kryterium 7).

W latach 2014–2019 rozwój kadry zaangażowanej w proces kształcenia na kierunku filologia polska przedstawia się następująco:a) trzech pracowników uzyskało tytuł naukowy profesora nauk humanistycznych;b) czterech pracowników uzyskało stopień naukowy doktora habilitowanego;c) wszczęte zostały dwa postępowania o nadanie tytułu profesora i jedno habilitacyjne.Przejawem działalności związanej z kształceniem młodych kadr (doktoranci) jest wypromowanie w tym okresie czternastu osób w dyscyplinie literaturoznawstwo i czterech osób w dyscyplinie językoznawstwo.

W związku z odejściem kilku doświadczonych pracowników naukowo-dydaktycznych należy myśleć o zatrudnieniu nowej kadry. Obecnie w wyniku konkursu grono pracowników powiększy językoznawca specjalizujący się we współczesnym języku polskim. Zaplanowano również ogłoszenie konkursu prowadzącego do zatrudnienia literaturoznawcy.

Kryterium 5. Infrastruktura i zasoby edukacyjne wykorzystywane w realizacji programu studiów oraz ich doskonalenieInfrastruktura dydaktyczno-naukowaWydział Humanistyczny zlokalizowany jest w Centrum Nauk Humanistycznych (oddanym do użytku w 2006 r.), nowoczesnym trzykondygnacyjnym budynku z pięcioma salami audytoryjnymi i trzydziestoma salami ćwiczeniowymi i seminaryjnymi. Łączna powierzchnia użytkowa zabudowy wynosi 10.846,25 tys. m². Aula nr 30 i 31 jest w stanie pomieścić 180 osób, aula nr 37 – 136 osób, tzw. aula teatralna – 144 osoby. Największa jest aula im. M. i G. Dietrichów, wyposażona w ekran oraz projektor kinowy, mieści 366 osób. Aule są wyposażone w nowoczesne pomoce dydaktyczne: komputer stacjonarny, projektor multimedialny, ekran, nagłośnienie (kolumny głośnikowe, mikrofony stacjonarne i bezprzewodowe). W salach ćwiczeniowych znajduje się sprzęt multimedialny wraz z nagłośnieniem, w wybranych salach tablice multimedialne, a we wszystkich tradycyjne tablice kredowe i/lub suchościeralne. Budynek wyposażono w windy.

Można w nim korzystać z tradycyjnej sieci internetowej, oraz z bezpłatnej bezprzewodowej sieci internetowej EDUROAM. Infrastruktura IT pozwala na korzystanie z zasobów internetowych w czasie zajęć, w pracach badawczych, przygotowywania zajęć, w procesie realizowania programu studiów. Do dyspozycji studentów pozostają dwie pracownie komputerowe o łącznej liczbie stanowisk 54.Studenci Wydziału Humanistycznego korzystają z infrastruktury sportowej UWM w Olsztynie – basenu, hal sportowych, siłowni, boisk, kortów tenisowych, stadionu z bieżnią tartanową, przystani kajakowej i żeglarskiej. Biblioteka uniwersytecka

Studenci mogą korzystać z Biblioteki Uniwersyteckiej, usytuowanej w bliskim sąsiedztwie Wydziału, która stanowi ważny element struktury uczelni, wspierając proces naukowo-badawczy i edukacyjny poprzez realizację oczekiwań i potrzeb zarówno kadry naukowej, jak i studentów. W aktualnej siedzibie – nowoczesnym budynku o powierzchni 19 423 m2, wyposażonym w inteligentne systemy zarządzania instalacjami, położonym na terenie znanego w Polsce kampusu uczelnianego w Olsztynie-Kortowie – Biblioteka funkcjonuje od października 2007 r..

Księgozbiór Biblioteki Uniwersyteckiej liczy (według stanu na 1 stycznia 2020 r.) 1 073 096 woluminów (jednostek), z czego 816 883 woluminy to wydawnictwa zwarte, 191 559 woluminów – wydawnictwa ciągłe, a 64 654 – jednostki zbiorów specjalnych. Około 250 tysięcy woluminów

23

pozostaje do dyspozycji użytkowników w wolnym dostępie. Tematyka księgozbioru obejmuje wszystkie kierunki realizowane na Uniwersytecie. Większość księgozbioru udostępniania jest w czytelniach tematycznych (Kolekcje Dziedzinowe), funkcjonuje również duża wypożyczalnia podręczników w wolnym dostępie (Kolekcja Dydaktyczna). Duża część woluminów udostępniana jest z magazynów bibliotecznych. Czytelnicy mogą również skorzystać z zasobów Oddziału Informacji Naukowej oraz Oddziału Zbiorów Specjalnych. Oddział Informacji Naukowej, poza pośrednictwem i pomocą w dostępie do elektronicznych pełnotekstowych i bibliograficznych baz danych, oferuje bogaty zasób czasopism tradycyjnych w wolnym dostępie, a także udostępnia czasopisma z magazynu, zgodnie z zamówieniami czytelników. Oddział Zbiorów Specjalnych udostępnia na miejscu wydawnictwa najstarsze (wydane przed 1945 rokiem), wydawnictwa regionalne i bibliologiczne, rozprawy doktorskie na prawach rękopisu, muzykalia i multimedia (np. filmy) oraz pełni zadania Punktu Informacji Normalizacyjnej (oferując dostęp na miejscu do pełnego zasobu polskich norm w formie elektronicznej) i Ośrodka Informacji Patentowej. Specjalistyczny księgozbiór z prawa europejskiego dostępny jest w Sekcji Centrum Dokumentacji Europejskiej (we wspólnym pomieszczeniu z Kolekcją Nauk Społecznych). Rzadsze pozycje, których Biblioteka Uniwersytecka w swoich zbiorach nie posiada, mogą być sprowadzone za pośrednictwem Wypożyczalni Międzybibliotecznej. Jest także możliwy elektroniczny dostęp do takich publikacji dzięki usłudze cyfrowej wypożyczalni międzybibliotecznej „Academica”.

Biblioteka czynna jest dla użytkowników – w czasie roku akademickiego – przez 72 godziny tygodniowo: od poniedziałku do soboty w godzinach 8–20. Na okres bezpośrednio poprzedzający sesje egzaminacyjne oraz w trakcie sesji godziny pracy są wydłużane (godz. 8–22). Od 2016 r. zwrot książek możliwy jest całodobowo z wykorzystaniem wrzutni (trezora). System identyfikacji HAN, powiązany z bazą biblioteczną, zapewnia – również przez całą dobę – dostęp zarówno do oferowanych przez Bibliotekę zasobów elektronicznych, jak i do indywidualnych kont użytkowników (składanie zamówień, prolongata wypożyczeń, weryfikacja stanu konta).

W gmachu Biblioteki Uniwersyteckiej czytelnicy mają do dyspozycji 159 stanowisk komputerowych. Wszystkie stanowiska umożliwiają skorzystanie z zasobów Internetu, z czego 18 jednostek dostęp sieciowy ma ograniczony do domeny Biblioteki Uniwersyteckiej (do katalogu elektronicznego i Biblioteki Cyfrowej UWM) lub zasobów Punktu Informacji Normalizacyjnej. Na terenie budynku czytelnicy mają również możliwość skorzystania z sieci bezprzewodowej (EDU-ROAM).

Gwarancją aktualności i kompletności księgozbioru jest stałe, wieloletnie wspieranie przez Bibliotekę procesu dydaktycznego wszystkich kierunków prowadzonych na Uczelni, przed 2007 rokiem często realizowane w ramach rozproszonego systemu bibliotek wydziałowych. Dodatkowo od 2017 r. funkcjonuje w Bibliotece Zespół ds. Kształtowania Księgozbioru, utrzymujący stały kontakt z przedstawicielami wydziałów i koordynujący dobór literatury, m.in. poprzez weryfikację sylabusów. Studenci filologii polskiej znajdą potrzebną literaturę przede wszystkim w Kolekcji Dydaktycznej (wypożyczalnia podręczników z wolnym dostępem), magazynie Biblioteki oraz Kolekcji Nauk Humanistycznych (specjalistyczna czytelnia z wolnym dostępem), a także Oddziale Zbiorów Specjalnych Zasoby wydawnictw zwartych dla kierunku filologia polska przedstawia tabela (stan na 15 stycznia 2020):

Wydawnictwa zwarte w Bibliotece Uniwersyteckiej na potrzeby kierunku filologia polska

Liczba tytułów 13 928

Liczba woluminów 25 749

Kolekcja Dydaktyczna (podręczniki) 2 977

Magazyn Biblioteki 12 241

Kolekcja Nauk Humanistycznych (czytelnia) 8 999

Oddział Zbiorów Specjalnych 1 136

Zasób czasopism gromadzonych na potrzeby poszczególnych przedmiotów kierunku wynosi 370 tytułów (w tradycyjnej formie papierowej). Dodać jeszcze należy tytuły dostępne w Bibliotece Cyfrowej UWM, gdzie zapoznać się można m.in. z wydawnictwami uniwersyteckimi, a także uwzględnić bogaty dostęp do tekstów artykułów w ramach baz elektronicznych.

Studenci kierunku mają do dyspozycji kilkanaście polskich i zagranicznych baz – bibliograficznych, abstraktowych i pełnotekstowych. Biblioteka Uniwersytecka korzysta z krajowej licencji Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego, pozwalającej na swobodne poruszanie się w

24

Wirtualnej Bibliotece Nauki. Z baz bibliograficznych Biblioteka oferuje dostęp m.in. do baz Biblioteki Narodowej, BazHum, ISybislaw, Elektronicznej Bazy Bibliografii Estreichera czy bibliograficzno-abstraktowej bazy The Central European Journal of Social Sciences and Humanities. Z baz zagranicznych o charakterze abstraktowym wymienić warto: SCOPUS (prowadzoną przez wydawnictwo Elsevier z przeglądem artykułów od 1966) oraz Web of Sciences Core Collection. Zagraniczne bazy pełnotekstowe to m.in. EBSCOhost, Science Direct, ProQuest, Wiley Online Library, SpringerLink. W ostatnim roku uzupełniono wachlarz baz humanistycznych o pełnotekstowe De Gruyter eJournal oraz JSTOR. Bazy abstraktowe i pełnotekstowe dostępne są dla użytkowników zarówno w sieci uniwersyteckiej, jak i w dostępie zdalnym z komputerów domowych (za pośrednictwem systemu identyfikacji HAN). Ofertę Biblioteki w dziedzinie źródeł elektronicznych wzbogacają platformy książek elektronicznych – IBUK Libra, Knovel oraz Academic Research Source eBooks (EBSCOhost) (zał. V.1).

W Bibliotece Uniwersyteckiej funkcjonują trzy duże czytelnie dziedzinowe (kolekcje), znajdujące się na drugim piętrze gmachu. Księgozbiór dla studentów kierunku filologia znajduje się przede wszystkim w Kolekcji Nauk Humanistycznych (Kolekcja Niebieska), która zajmuje powierzchnię 282 m2 i dysponuje 30 stanowiskami do pracy dla czytelników, w tym 6 stanowiskami komputerowymi. Łączny księgozbiór zgromadzony w tej czytelni to ponad 20 tysięcy woluminów. Do dyspozycji studentów są również inne czytelnie, w tym Oddział Zbiorów Specjalnych oraz stanowiska w Kolekcji Dydaktycznej. Dostęp do baz elektronicznych zapewniają stanowiska komputerowe w Oddziale Informacji Naukowej, poszczególnych kolekcjach dziedzinowych oraz w przestrzeni społecznej Biblioteki (antresola, hol na parterze). Na terenie Biblioteki Uniwersyteckiej znajdują się dwie sale dydaktyczne z pełnym wyposażeniem w sprzęt audiowizualny oraz pracownia komputerowa na 20 stanowisk. Poza wymienionymi salami w budynku Biblioteki znajduje się również sala konferencyjno-wykładowa. Miejscem chętnie wykorzystywanym przez studentów do nauki i wspólnej pracy jest antresola Biblioteki, wyposażona w komputery stacjonarne z dostępem do sieci i gniazda z możliwością podłączenia własnych urządzeń. W budynku znajdują się również pokoje pracy indywidualnej. Łącznie Biblioteka Uniwersytecka UWM w nowym gmachu oferuje czytelnikom:

720 miejsc czytelnianych, 159 stanowisk komputerowe, 10 stanowisk do pracy dostosowanych do potrzeb osób niepełnosprawnych, 8 kabin do pracy indywidualnej, 3 sale dydaktyczne (łącznie 130 miejsc), salę konferencyjną na 350 miejsc.

Charakterystykę wydawnictw zwartych i ciągłych, z których korzystać mogą studenci filologii polskiej, zawierają załączniki V.2 i V.3.Udogodnienia dla studentów z niepełnosprawnością

Wydział dąży do zapewnienia odpowiednich warunków nauki studentom niepełnosprawnym. Na UWM w Olsztynie funkcjonuje Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych, został też powołany Pełnomocnik Dziekana ds. studentów niepełnosprawnych. W miarę możliwości finansowych uczelnia wyposaża sale dydaktyczne w specjalistyczny sprzęt oraz likwiduje bariery architektoniczne.

Wszystkie pomieszczenia na Wydziale oznaczone zostały tabliczkami z napisami Braille’a z informacją o numerze pomieszczenia oraz w przypadku auli – jej nazwę. Mając na uwadze osoby niedowidzące, a także chore na epilepsję, w salach dydaktycznych wymieniono oświetlenie jarzeniowe na oświetlenie LED. W Auli Teatralnej i dziekanacie znajdują się wzmacniacze pętli indukcyjnej ułatwiające odbiór przekazu audio osobom posługującym się aparatami słuchowymi. Ponadto Studium Języków Obcych wyposażone zostało w sprzęt oraz oprogramowanie mające wesprzeć osoby niewidome, słabowidzące, niesłyszące oraz niedosłyszące. Wśród sprzętu wyróżnić można: 1. powiększalnik elektroniczny; 2. brajlowską maszynę do pisania; 3. tablicę interaktywną; 4. cztery stanowiska komputerowe wyposażone w: a) oprogramowanie udźwiękawiające Jows; b) oprogramowanie powiększające Magic; c) słuchawki nauszne Super Bass; d) stoliki komputerowe o regulowanych blatach. Sprzęt znajduje się w sali nr 12 usytuowanej na parterze budynku, przeznaczonej do kształcenia osób z niepełnosprawnością. Studium Wychowania Fizycznego w ramach zajęć ogólnorozwojowych uwzględniających przyczyny niezdolności do ćwiczeń wyposażone zostało w profesjonalną platformę do treningu równowagi BOSU Pro Edition; tubing czarny; makaron do pływania. Biblioteka Uniwersytecka wyposażona została w szafę dźwiękochłonną do drukarki

25

brajla, elektroniczne powiększalniki przenośne, udźwiękawiające i powiększające oprogramowanie komputerowe, a także oprogramowanie komputerowe rozpoznające tekst na zdjęciach. Ponadto komputery wyposażone zostały w zapewniające komfort pracy słuchawki.

Studenci mogą liczyć na pomoc stenotypisty, tłumacza języka migowego, doradcy zawodowego, asystenta oraz psychologa – w ramach ogólnouczelnianego wsparcia osób z niepełnosprawnością. Do dyspozycji studentów są także schodołazy przenośne, umożliwiające transport wózka inwalidzkiego między kondygnacjami budynków niewyposażonych w windy czy najazdy. Dom Studenta nr 1 jest dostosowany do potrzeb osób o ograniczonej mobilności. Dla osób niepełnosprawnych udostępniona jest także platforma Akademickiej Biblioteki Cyfrowej (ABC). Na uczelni znajduje się dziewięć terminali z dostępem do tłumacza języka migowego on-line. Udostępniana jest także w formie aplikacji na urządzenia mobilne cyfrowa mapa – przewodnik po infrastrukturze dla osób niepełnosprawnych.Monitorowanie i ocena bazy dydaktycznej.

Coroczne plany zapotrzebowania środków do realizacji procesu dydaktycznego oraz przeprowadzania remontów infrastruktury dydaktycznej sporządzane są przez jednostki organizacyjne, a następnie oceniane przez dziekana i kierowników jednostek organizacyjnych. Za oznakowanie i techniczny stan pomieszczeń dydaktycznych odpowiedzialna jest administracja budynku Wydziału, dziekan, kierownicy jednostek organizacyjnych oraz opiekunowie poszczególnych sal i pracowni. Studenci, podobnie jak i pracownicy, mogą zgłaszać im swoje uwagi. Na Wydziale funkcjonuje Zespół ds. Przeglądu Warunków Pracy.

Kryterium 6. Współpraca z otoczeniem społeczno-gospodarczym w konstruowaniu, realizacji i doskonaleniu programu studiów oraz jej wpływ na rozwój kierunku Aby zapewnić wysoką jakość kształcenia, kierunek filologia polska współpracuje z otoczeniem społeczno-gospodarczym, doskonaląc programy studiów, wdrażając studentów w działania społeczne, prowadząc działalności promocyjnej, sprzyjającą zainteresowaniu absolwentów szkół ofertą dydaktyczną. Działania te są zgodne z misją UWM w Olsztynie. W istniejącym do 31 grudnia 2019 r. Instytucie Polonistyki i Logopedii. powołano Radę Programową zatwierdzoną przez Radę Wydziału Humanistycznego 15 grudnia 2015 r. (zał. VI.1) – organ konsultacyjno-doradczy w sprawach programowych i popularyzujących wiedzę. Po pięciu latach kadencji odnowiono skład Rady Programowej (zał. VI.2). W skład Rady wchodzą przedstawiciele Kierunkowego Zespołu ds. Kształcenia Kierunku Filologia Polska oraz wybrani interesariusze, reprezentujący placówki oświatowe, edukacyjne i kulturalne. Do zakresu jej działania należy doradztwo, m.in. w zakresie dostosowania oferty edukacyjnej do wymogów rynku pracy. Po zasięgnięciu opinii Kierunkowego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia, Rada może organizować spotkania ze studentami filologii polskiej, mające na celu zapoznanie ich z propozycjami zatrudnienia i oczekiwaniami pracodawców. Postanowienia Rady dotyczyły zmian w programie studiów (m.in. rozszerzenia liczby godzin z gramatyki opisowej, kultury języka polskiego, wprowadzenia przedmiotu kreatywne pisanie), propagowania wiedzy o literaturze i języku w postaci cyklicznych audycji radiowych, wprowadzenia adresowanych do maturzystów warsztatów („Zakuwanie na Humanie”), organizowania w Teatrze im. S. Jaracza premier polonistycznych przeznaczonych tylko dla studentów filologii polskiej itp. przedsięwzięć (zał. VI.3).

Przygotowaniu studentów do wejścia na rynek pracy służą praktyki: zawodowa i przedmiotowo-metodyczna. Mając powyższe na uwadze, podpisano szereg umów o współpracy z interesariuszami zewnętrznymi reprezentującymi instytucje kulturalne, szkoły, firmy i przedsiębiorstwa regionu warmińsko-mazurskiego (zał. VI.4). Ponadto podejmowane są wspólnie przedsięwzięcia obejmujące wymianę opinii i doświadczeń dotyczących programu i oferty kształcenia. Na mocy podpisanych porozumień studenci kierunku filologia polska mają możliwość realizacji nieodpłatnych śródrocznych i ciągłych praktyk przedmiotowo-metodycznych w szkole partnerskiej. Inną formą współpracy są bezpłatne cykle wykładów dla młodzieży ze szkół partnerskich, a także podejmowane wspólne przedsięwzięcia upowszechniające dziedzictwo kulturowe regionu warmińsko-mazurskiego oraz organizacja warsztatów, konferencji, sympozjów naukowych i konkursów. Umowa umożliwia także promowanie oferty dydaktycznej Wydziału Humanistycznego. W ramach umów o współpracy odbywają się wizyty studyjne studentów ocenianego kierunku pod opieką pracowników naukowo-dydaktycznych w siedzibach firm i szkołach, celem zapoznania studentów ze specyfiką

26

funkcjonowania instytucji, co jest bardzo ważnym elementem wdrażania studentów w proces przygotowania do zawodu oraz pełnienia ról społecznych. Informacje zwrotne od interesariuszy oraz członków Rady Programowej dotyczące przebiegu praktyk są istotnym elementem pozwalającym na modyfikowanie treści kształcenia. Pracownicy przekazują swą wiedzę wszystkim interesariuszom. Działania popularyzatorskie prowadzone w formie prelekcji, wykładów czy warsztatów to bardzo cenny sposób udostępniania efektów prowadzonych badań szerszej publiczności. Mają one niewątpliwy wymiar edukacyjny, odpowiadając na potrzeby różnych środowisk, zarówno młodych, jak i starszych odbiorców. Już od kilkunastu lat kadra badawczo-dydaktyczna współpracuje aktywnie z Uniwersytetami Trzeciego Wieku. Naukowcy są zapraszani na wykłady nie tylko w Olsztynie, ale także i w innych miastach naszego województwa: Iławie, Działdowie, Barczewie, Ostródzie, Morągu, Mrągowie, Węgorzewie i Ełku.

Ważnym ogniwem łączącym filologię polską ze szkołą i z młodym pokoleniem jest Ogólnopolska Olimpiada Literatury i Języka Polskiego. Uczestnicy konkursu przedmiotowego mogą skorzystać z indywidualnych konsultacji z wykładowcami. Pracownicy realizujący zajęcia na kierunku recenzują prace uczniowskie z etapu szkolnego, kwalifikują uczniów do części pisemnej etapu okręgowego, sporządzają recenzje uczniowskich prac pisemnych na eliminacjach okręgowych, jako egzaminatorzy uczestniczą w pracach komisji egzaminacyjnej w części ustnej eliminacji okręgowych, udzielają konsultacji uczniom przygotowującym prace na etapie szkolnym, wygłaszają wykłady w ramach przygotowań uczniów do napisania rozprawki (zał. VI.5). Od 2019 r. został także utworzony Komitet Olimpiady Literatury i Języka Polskiego dla Szkół Podstawowych.

Warto wspomnieć o inicjatywie organizowania corocznych Poza tym dla uczniów szkół ponadpodstawowych organizowane są rokrocznie wykładów i warsztatów przedmaturalnych pt. „Zakuwanie na Humanie” przygotowujących do egzaminu dojrzałości z języka polskiego. Tematy literaturo- i językoznawcze proponowane przez pracowników są bardzo chętnie wybierane przez uczestników odbywających się co miesiąc na Wydziale Humanistycznym „Czwartków z humanistyką”.

Należy dodać, że wykładowcy, by przybliżyć uczniom wiedzę polonistyczną, odwiedzają szkoły w Olsztynie i województwie warmińsko-mazurskim (zał. VI.4), m.in. uczestniczyli w „Uniwersyteckich przedmaturaliach” organizowanych przez Zespół Szkół nr 3 w Szczytnie, odwiedzili Liceum Ogólnokształcące nr II w Morągu, szkoły ponadpodstawowe w Olecku, Iławie, Ostródzie, Nidzicy, Giżycku, Mławie i innych miastach. Stale współpracują z I Liceum Ogólnokształcącym im. Adama Mickiewicza w Olsztynie, biorąc m.in. udział w święcie „Adamowe”, poświęconym patronowi placówki oraz propagując wiedzę podczas wykładów i warsztatów. Od wielu lat pracownicy są również zapraszani przez Miejską Bibliotekę Publiczną w Olsztynie (głównie przez filię nr 11„Planetę 11”), Wojewódzką Bibliotekę Publiczną w Olsztynie, Ośrodek Badań Naukowych im. Wojciecha Kętrzyńskiego (od 2019 Instytut Północny), Miejską Bibliotekę Publiczną w Kętrzynie, do prowadzenia zajęć dla młodzieży szkół ponadpodstawowych. Popularyzowanie wiedzy polonistycznej odbywa się także poprzez organizowanie spotkań ze znaczącymi osobami ze środowiska humanistycznego: literaturoznawcami, językoznawcami i kulturoznawcami. W kolejnych latach, korzystając z formuły akademickich wykładów otwartych, zaproszono także na spotkania znanych pisarzy i badaczy: A. Stasiuka, prof. A. Glenia, S. Chutnik, Z. Miłoszewskiego, prof. W. Bursztę, K. Beśkę, M. Olszewskiego, K. Kuczkowskiego, J. Żulczyka, A. Nowaczewskiego, B. Chacińskiego. Przy okazji konferencji stricte naukowych odbywają się także wydarzenia towarzyszące skierowane do szerokiego grona odbiorców, np. w trakcie cyklicznych konferencji Seriale w kontekście kulturowym oraz Postać w kulturze wizualnej odbywały się dyskusje panelowe o charakterze otwartym. Dyskusje takie pozwalają studentom oraz osobom spoza uczelni na rozwijanie swych zainteresowań badawczych i naukowych oraz poznanie ludzi mediów, pisarzy, reżyserów, wydawców, aktorów.

Filolodzy polscy z UWM w Olsztynie współpracują także z Rozgłośnią Polskiego Radia w Olsztynie, biorąc udział w audycjach dotyczących literatury pięknej i kultury współczesnej, m.in. w „Wieczorze z kulturą”, „Rozmówkach polsko-polskich” „Kronikarzu warmińsko-mazurskim” i „Białym kruku”. W 2017 r. poloniści z UWM współtworzyli w olsztyńskim radiu dwie audycje: „Kanon literatury polskiej”, w której omawiano twórczość pisarzy różnych epok, i „Potyczki językowe” dotyczące zagadnień poprawności językowej. Pierwsza z wyżej wspomnianych audycji powróciła na antenę pod nowym tytułem „Filary literatury polskiej”. Audycje z obu cyklów są

27

dostępne na stronie kierunku. Mogą z nich korzystać także studenci. W 2105 r. w Radiu UWM FM zrealizowano również cykl audycji „Poezja na dłoni”. Od połowy 2019 r. w „Kortowskiej audycji literackiej” recenzowana jest książka miesiąca. W tej studenckiej rozgłośni pracownicy filologii polskiej komentują na bieżąco wydarzenia kulturalne (zał. VI.4).

Od kilku lat odbywają się organizowane przez polonistów z UWM konkursy skierowane do uczniów szkół ponadpodstawowych Olsztyna i województwa warmińsko-mazurskiego. Jeden z wykładowców zainicjował „Konkurs Literacki o Trzcinę Kortowa” wyłaniający talenty. W 2020 r. odbyła się jego dziewiąta edycja. W latach 2016-2018 trwał nabór do konkursu literackiego „Opowieści znad Łyny”, który skupiał młodych prozaików piszących o naszym regionie. Od 6 lat odbywa się konkurs recytatorski pt. „Poezja polska XX i XXI wieku” cieszący się niesłabnącym powodzeniem. Jest on współorganizowany z interesariuszem kierunku – Pałacem Młodzieży im. Orląt Lwowskich w Olsztynie. Uniwersyteccy poloniści uczestniczą w obradach jury Wojewódzkiego Konkursu Recytatorskiego, corocznie odbywającego się w tej placówce. W 2019 r. po raz pierwszy został ogłoszony dla studentów uniwersytetu konkurs na opowiadanie fantastyczne.

Kadra obu katedr współpracuje także z Miejskim Ośrodkiem Kultury w Olsztynie. W ostatnich latach zorganizowano wspólnie obchody Dnia Języka Ojczystego, w ramach których w siedzibie MOK-u wykładowcy uczestniczyli w spotkaniu z obcokrajowcami pt. „Szczupak szczypie szczypcami w trzcinach”. Regularnie wygłaszają w MOK-u popularnonaukowe prelekcje, a także zasiadają w jury ogólnopolskiego konkursu literackiego pt. „O Różę Małego Księcia”. Ponadto od kilkunastu lat wspomagają pracą w jury konkursy w domach kultury w Olsztynie i województwie: literacki konkurs dla najmłodszych „Bajka” w klubie „Akant”, poetycki konkurs „Piękne słowa” w klubie „Na Górce”, konkursy w Olecku i Piszu.

Szczególnie uroczyście na filologii polskiej obchodzi się Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego przypadający 22 lutego. Wówczas odbywa się dyktando dla uczniów, studentów, pracowników uczelni, wszystkich chętnych osób z miasta i województwa. Organizowane są prelekcje i wykłady, obchody uświetniają honorowi goście, m.in. pisarz Andrzej Stasiuk, prof. Katarzyna Kłosińska, językoznawczyni z Uniwersytetu Warszawskiego, redaktor naczelny sopockiego „Toposu” Krzysztof Kuczkowski, dziennikarka radiowa Ewa Zdrojkowska czy znany dziennikarz, członek Rady Języka Polskiego, Bartosz Chaciński. Wtedy też następuje rozstrzygnięcie konkursów literackich.

W 2016 r. odbyło się spotkanie pod nazwą „Regionalnie, podczas którego zastanawiano się nad tożsamością kulturową „małych ojczyzn”. Uroczystości towarzyszyły występy zespołów dzieci i młodzieży, które poprzez śpiew i taniec propagują rodzimy folklor. W programie znalazły się rozmowy ze studentami pochodzącymi z różnych regionów Polski, a także wypowiedzi naukowców urodzonych na Warmii i Mazurach. W czerwcu 2018 r. w Centrum Ekspozycyjnym „Starej Kotłownia” w Kortowie miało miejsce spotkanie z olsztyńskimi pisarzami: Pawłem Jaszczukiem, Włodzimierzem Kowalewskim, Marcinem Cieleckim i Kacprem Kozłowskim. Przedsięwzięcie skierowano przede wszystkim do młodzieży szkolnej – humanistów z I Liceum w Olsztynie (szkoły interesariusza) – i młodzieży akademickiej – studentów filologii polskiej i logopedii. Celem spotkania było przypomnienie tajemniczej i tragicznej zarazem historii Kortowa.

Pracownicy i studenci filologii polskiej odpowiedzieli także na zaproszenie olsztyńskiego Teatru im. Stefana Jaracza i od 2015 r. do dzisiaj uczestniczą w tzw. „Premierach polonistycznych”, a po spektaklach mają możliwość rozmowy z reżyserem i aktorami występującymi w sztuce.

Językoznawcy z UWM współtworzą olsztyński oddział Towarzystwa Miłośników Języka Polskiego powołany Uchwałą Zarządu Głównego TMJP 30 czerwca 2014 r. Działalność oddziału obejmuje m.in. organizację otwartych i środowiskowych odczytów, które zwykle przyciągają wielu miłośników polszczyzny (zał. VI.4). Ponadto członkowie olsztyńskiego oddziału TMJP wygłaszają wykłady na spotkaniach z uczniami różnych typów szkół na terenie Warmii i Mazur, uczestniczą w Olsztyńskich Dniach Nauki i Sztuki oraz Europejskiej Nocy Naukowców. Współpracują również z różnymi instytucjami, głównie szkołami, ale też: Uniwersytetem Immanuela Kanta w Kaliningradzie, Uniwersytetem im. Iwana Franki Lwowie, Uniwersytetem Trzeciego Wieku, Urzędem Marszałkowskim w Olsztynie, Stowarzyszeniem Wspólnota Polska, Komitetem Olimpiady Literatury i Języka Polskiego, biblioteką multimedialną „Planeta 11” w Olsztynie, Miejską Biblioteką w Kętrzynie, Radiem Olsztyn, Radiem UWM FM, „Gazetą Olsztyńską”, „Gazetą Gietrzwałdzką”, „Wiadomościami Uniwersyteckimi”. Językoznawcy włączyli się czynnie w akcję, zainicjowaną przez „Gazetę Olsztyńską”, pt. „Lubię polski”, organizując na Wydziale Humanistycznym debatę na temat

28

wpływów językowych na Warmii i Mazurach oraz wykład na temat tendencji we współczesnej polszczyźnie. Najmłodszą inicjatywą filologów z Olsztyna jest utworzenie w listopadzie 2017 r. działającego online Pogotowia Językowego, pierwszego tego typu w regionie Warmii i Mazur. Naukowcy odpowiadają na pytania internautów dotyczące poprawności językowej. Ta działalność przekłada się na treści podejmowane np. na przedmiocie kultura języka i wypowiedzi, gdyż prowadzący zajęcia mają świadomość aktualnych dylematów językowych wynikających z przemian współczesnej polszczyzny.

Kryterium 7. Warunki i sposoby podnoszenia stopnia umiędzynarodowienia procesu kształcenia na kierunkuUWM w Olsztynie docenia rolę umiędzynarodowienia, które jest obecnie jednym z ważniejszych trendów w rozwoju polskiego szkolnictwa wyższego. W strategii rozwoju uczelni zawarte są wskazania dotyczące intensyfikacji współpracy międzynarodowej w zakresie badań naukowych, wzmocnienia międzynarodowej rozpoznawalności oraz wzrostu jej atrakcyjności i konkurencyjności na zagranicznym rynku edukacyjnym. Uniwersytet stwarza sprzyjające temu warunki, zatrudnia kadrę przygotowaną do nauczania w językach obcych i przygotowuje studentów do uczenia się w językach obcych, a także wspiera międzynarodową mobilność studentów i wykładowców, m.in. przez różnego rodzaju programy umożliwiające dofinansowanie lub pokrycie pełnych kosztów wyjazdu. Działania tego typu są prowadzone od wielu lat również na filologii polskiej, choć – z oczywistej przyczyny, czyli koncentracji na rodzimym języku – nie na taką skalę jak na kierunkach neofilologicznych.

Ze względu na narodowy charakter filologii nie oferuje się również na niej całych ścieżek kształcenia w językach obcych. To nie oznacza, że przyszli poloniści nie mają do czynienia z ofertą kształcenia, rozwijającą i pogłębiającą znajomość języków obcych, Studenci filologii polskiej na I stopniu studiów dzięki obowiązkowym lektoratom docelowo opanowują język obcy na poziomie B2 w zakresie tematycznym dotyczącym życia codziennego i wybranych elementów życia zawodowego. Przygotowuje to ich również do uczenia się w językach obcych oraz wykorzystywania obcojęzycznych materiałów naukowych w przygotowywaniu prac dyplomowych i zaliczeniowych. Doświadczeni pracownicy Studium Języków Obcych weryfikują i oceniają osiąganie przez studentów wymaganych kompetencji językowych. Na II stopniu wśród obligatoryjnych przedmiotów znajdują się warsztaty translatorskie, podczas których zapoznaje się z najważniejszymi zagadnieniami z zakresu teorii przekładu i omawia problemy związane z przekładem, m.in. wpływ kontekstu kulturowego na interpretację przekładanego tekstu. To ważna wiedza i istotne umiejętności, przydatne m.in. w pracy redaktora i korektora oraz innych elementach filologicznego opracowania różnych tekstów.

Przy okazji umiędzynarodowienia warto wspomnieć także o nauczaniu cudzoziemców polszczyzny. Na drugim stopniu filologii polskiej w latach 2012-2017 prowadzono specjalność w zakresie nauczania języka polskiego jako obcego. Była to czterosemestralna forma uzupełnienia głównego kierunku studiów. Wiele uwagi poświęcano na niej problematyce językoznawczej, ale także zagadnieniom kultury polskiej, dialogu międzykulturowego, miejsca polszczyzny na językowej mapie świata, zakładając, że lektor języka polskiego to nie tylko nauczyciel, ale też ambasador kultury polskiej. Obecnie rozważa się w planach rozwoju kierunku aktualizację oferty i powrót do tego zakresu ze względu na rosnące zapotrzebowanie rynku, wiążące się z obecnymi procesami społeczno-demograficznymi. Olsztyńscy poloniści współpracują także z Centrum Kultury i Języka Polskiego dla Cudzoziemców, jednostką ogólnouczelnianą UWM w Olsztynie, która prowadzi kursy semestralne i intensywne kursy letnie, a także indywidualne lekcje języka polskiego.

Podnoszenie poziomu umiędzynarodowienia na kierunku filologia polska, oprócz służących temu, wyżej wspomnianych elementów programu studiów, jest realizowane poprzez:– zwiększanie mobilności międzynarodowej studentów i kadry naukowo-dydaktycznej,– realizację z partnerami zagranicznymi wspólnych projektów naukowych,– uczestnictwo w międzynarodowych stowarzyszeniach i organizacjach, wspierających wymianę naukowców i studentów oraz ich kształcenie,– uczestnictwo wykładowców z zagranicy w prowadzeniu zajęć na ocenianym kierunku i konferencjach organizowanych przez olsztyńską politykę,– uczestnictwo olsztyńskiej kadry naukowej w komitetach naukowych i organizacyjnych konferencji naukowych, instytucjach i towarzystwach naukowych o charakterze międzynarodowym,

29

– zapraszanie zagranicznych badaczy do komitetów naukowych i recenzowania tekstów w „Pracach Językoznawczych” i „Pracach Literaturoznawczych”, a także publikowania artykułów.

Możliwość studiowania na uczelni zagranicznej przez 1 lub 2 semestry na każdym poziomie kształcenia lub odbycia praktyk w instytucji zagranicznej zapewnia program Erasmus+. W jego ramach Wydział Humanistyczny współpracuje z 30 uczelniami. Wykłady, warsztaty i seminaria gościnne naukowców z zagranicy w ramach programu Erasmus+ urozmaicają i wzbogacają realizację programu studiów na filologii polskiej. W 2016 r. goszczono przedstawiciela Uniwersytetu Edukologicznego w Wilnie, w 2017 badaczy z Uniwersytetu Lwowskiego. W 2018 w ramach Erasmus+ do Olsztyna przyjechali naukowcy z Katedry Filologii Polskiej Uniwersytetu we Lwowie, a w 2019 r. z Uniwersytetu w Kownie.

Pracownicy Wydziału odbywają krótko- i długoterminowe naukowe staże zagraniczne, podczas których pracują nad projektami badawczymi oraz mają możliwość dyskusji i wymiany doświadczeń z naukowcami z ośrodków zagranicznych. Promują przy tym za granicą zarówno Uniwersytet, Wydział jak i kierunek filologia polska. Nawiązują nowe kontakty, które owocują współpracą w ramach projektów badawczych, organizacji seminariów i konferencji międzynarodowych. Są cenionymi specjalistami zapraszanymi przez partnerskie uczelnie do prowadzenia szkoleń, wygłaszania wykładów lub przeprowadzania seminariów. W ostatnich latach szczególnie intensywna jest współpraca z Uniwersytetem im. Jana Gutenberga w Moguncji, wcześniej na uwagę zasługiwała m.in. relacja z Uniwersytetem Wileńskim. Zaangażowanie olsztyńskich naukowców w działalność międzynarodową ma zróżnicowany charakter, np. uczestniczą w cyklach spotkań autorskich i w dyskusjach o literaturze oraz literackich stosunkach polsko-niemieckich (w Arnsbergu, Brilonie i Meschede w ramach Niemiecko-Polskiego Tygodnia Literatury, zorganizowanego przez Westfalskie Stowarzyszenie Literackie w Sauerland); jeden z pracowników w 2018 r. wygłosił wykład Zagłada Żydów w polskiej kulturze i historii. Rekonesans na Uniwersytecie w Sztokholmie.

Mobilność kadry realizującej zajęcia na kierunku filologia polska wpływa na doskonalenie zawodowe pracowników, w tym zdobywanie praktycznego doświadczenia edukacyjnego. Wymiana doświadczeń z naukowcami z innych państw służy doskonaleniu jakości kształcenia oraz rozwojowi badań naukowych. Realizowane na UWM projekty mobilności akademickiej są ukierunkowane nie tylko na Europę Zachodnią i Środkową, ale też pozwalają na rozwinięcie współpracy z uczelniami z krajów Europy Wschodniej i Azji (Rosja i Kazachstan) i upowszechnienie w tych ośrodkach wyników badań naszych pracowników. Jednocześnie pozwalają one na zapoznanie się z doświadczeniami pracowników uczelni rosyjskich i na wykorzystanie w pracy edukacyjnej zaobserwowanych dobrych praktyk. Szczególnie intensywnie przedstawia się współpraca z Europą Wschodnią, czego przejawem jest prowadzenie zajęć jako visiting professor na Narodowym Lwowskim Uniwersytecie im. Iwana Franki we Lwowie (2015 r.), a także przeprowadzenie cyklu zajęć ze studentami w Wyższej Szkole Humanistyczno-Pedagogicznej w Krzemieńcu (2017 r.) zajęcia ze studentami.

W 2017 r. zorganizowano wraz ze stroną ukraińską I Międzynarodowe Studenckie Seminarium Językoznawcze, czyli konferencję naukową dla studentów filologii polskiej z Olsztyna i Lwowa. Obrady, a także towarzyszące im wydarzenia kulturalne, odbyły się wówczas we Lwowie. W 2018 r. kolejna edycja miała miejsce w Olsztynie, w 2019 zaś ponownie we Lwowie. Na 2020 planowane jest spotkanie w Olsztynie. Inicjatywa cieszy się dużym zainteresowaniem studentów z obydwu krajów.

Współpraca międzynarodowa realizowana jest też dzięki indywidualnym zaproszeniom pracowników do konkretnych projektów badawczych. Jest to możliwe dzięki aktywności kadry w międzynarodowych stowarzyszeniach oraz wyjazdom na zagraniczne konferencje, sprzyjającym nawiązywaniu naukowych kontaktów. W ramach takiej współpracy w latach 2017–2019 jedna z językoznawczyń uczestniczyła w międzynarodowym projekcie D/P IPHRAS: Interphraseologie als Element der Wissenschaftssprache (D/P IPHRAS: Interfrazeologia jako element języka nauki), w którym współpracowała z Uniwersytetem Friedricha Schillera w Jenie. Z kolej jedna z literaturoznawczyń bierze udział w międzynarodowym projekcie badawczym Polacy na Kaukazie, powstałym dzięki porozumieniu o współpracy UWM z Piatigorskim Uniwersytetem Państwowym. Wyniki projektów mogą znaleźć zastosowanie także w dydaktyce akademickiej.

Internacjonalizacja badań naukowych wpływa na dostosowanie tematyki badań prowadzonych przez pracowników olsztyńskiej filologii polskiej do europejskich i światowych trendów naukowych,

30

co ma również przełożenie na prowadzone przez nich zajęcia, np. omawiając tematykę przekładu, jedna z wykładowczyń wykorzystuje doświadczenia translatorskie, związane z przekładem twórczości poetów izraelskich. Inna badaczka, z Katedry Języka Polskiego, w prowadzonych przez siebie zajęciach odwołuje się do doświadczeń związanych z przynależności do międzynarodowej sieci naukowej Parsing and multi-word expression. Towards linguistic precision and computational efficiency in natural language processing PARSEME.

Nauczyciele akademiccy współpracują z innymi jednostkami Wydziału w realizacji międzynarodowych projektów edukacyjnych, czego przejawem jest m.in. cykl wykładów na temat Language in communication dla studentów Państwowego Uniwersytetu Pedagogicznego im. Abaja (Ałmaty, Kazachstan) w ramach kursu szkoleniowego Nauki humanistyczne we współczesnym europejskim systemie szkolnictwa wyższego (2015). Na podstawie umowy podpisanej między UWM w Olsztynie a Bałtyckim Uniwersytetem Federalnym im. Kanta w Kaliningradzie do 2016 r. corocznie organizowane były praktyki studentów olsztyńskiej rusycystyki w Kaliningradzie i kaliningradzkiej filologii polskiej w Olsztynie. Część zajęć dla goszczących w Olsztynie studentów z Rosji była corocznie prowadzona przez olsztyńskich językoznawców i literaturoznawców.

Pracownicy realizujący kształcenie na kierunku filologia polska są aktywnymi członkami międzynarodowych stowarzyszeń naukowych, edukacyjnych i popularyzatorskich, np. Międzynarodowego Stowarzyszenia Slawistów POLYSLAV, Międzynarodowego Stowarzyszenia Studiów Polonistycznych, Stowarzyszenia Wspólnota Polska. Należą też do komitetów naukowych i organizacyjnych międzynarodowych konferencji naukowych, np. XXVII Międzynarodowego Kolokwium Slawistycznego (Lwów), konferencji Deutsche Phraseologie und Parömiologie im Kontakt und Kontrast (Wrocław) oraz aktywnie uczestniczą w licznych międzynarodowych sympozjach. Wchodzą także w skład instytucji naukowych o charakterze międzynarodowym, np. Komisji Emigrantologii Słowian Międzynarodowego Komitetu Slawistów. Uczestnictwo w pracach takich organizacji wpływa nie tylko na nawiązanie współpracy międzynarodowej, ale też na podwyższenie kwalifikacji w zakresie języków obcych oraz rozwój warsztatu badawczego i naukowego kadry, a zatem również polepsza jakość prowadzonych przez nią zajęć dydaktycznych.

Dążenie do zwiększenia umiędzynarodowienia działań naukowych, wpływające pozytywnie również na proces kształcenia poprzez podnoszenie jakości tekstów, tworzonych również w celach edukacyjnych i poszerzających dotychczasowy stan wiedzy, odzwierciedlają również czasopisma prowadzone w Katedrze Języka Polskiego i Katedrze Literatury Polskiej – „Prace Językoznawcze” i „Prace Literaturoznawcze”. W skład Rad Naukowych wchodzą zagraniczni naukowcy, reprezentujący znaczące ośrodki akademickie. W „Pracach Językoznawczych” są to badacze Niemiec, Litwy, Bułgarii, Ukrainy, Słowacji, Rosji, Słowenii i Węgier, w „Pracach Literaturoznawczych” z Rosji, Niemiec oraz Włoch.

Do opiniowania tekstów zapraszani są zagraniczni recenzenci. Zwiększa się liczba zagranicznych autorów oraz tekstów w językach obcych. W obcojęzycznych publikacjach w obu czasopismach dominuje angielski, ale w ocenianym czasie opublikowano również teksty po francusku, niemiecku, rosyjsku, ukraińsku i białorusku. W ostatniej parametryzacji ministerialnej „Pracom Językoznawczym” przyznano 70 punktów, „Pracom Literaturoznawczym” 20. Oba czasopisma uzyskały dofinansowanie w projekcie „Wsparcie dla czasopism naukowych”, którego podstawowym celem jest zwiększenie stopnia ich umiędzynarodowienia. Co zasługuje na podkreślenie, globalizacji zamieszczonych w nich treści oraz ich dostępności jako potencjalnych lektur na zajęcia polonistyczne sprzyja to, że oba periodyki funkcjonują zgodnie z zasadami otwartego dostępu (open acces) w wielu bazach naukowych oraz na platformie wydawniczej UWM.

Stopień umiędzynarodowienia działań jednostek uczelnianych, także w odniesieniu do procesu kształcenia, jest przedmiotem zainteresowania Wydziałowego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia, w skład którego wchodzą również studenci. Ocena jest przedstawiana w corocznie opracowywanej i dostępnej na stronie internetowej Wydziału karcie samooceny w obszarze dydaktyki, w jej pierwszych dwóch częściach, czyli analizie działań na rzecz zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia w obszarze polityki kształcenia oraz procedur zapewniania jakości kształcenia oraz działaniach na rzecz zapewniania i doskonalenia jakości kształcenia w obszarze doboru i zapewniania jakości kadry dydaktycznej. Informacje zawarte w karcie samooceny są potem wykorzystywane w działaniach doskonalących.

31

Kryterium 8. Wsparcie studentów w uczeniu się, rozwoju społecznym, naukowym lub zawodowym i wejściu na rynek pracy oraz rozwój i doskonalenie form wsparciaWsparcie naukowe i dydaktyczne udzielane jest przede wszystkim przez pracowników naukowo-dydaktycznych Katedry Języka Polskiego i Katedry Literatury Polskiej. Każdy student, poza kontaktem z wykładowcami na wykładach i ćwiczeniach, ma możliwość indywidualnych spotkań z prowadzącymi zajęcia, podczas godzin konsultacji (informacja o konsultacjach jest dostępna w systemie USOS, na stronie internetowej jednostek, oraz na tabliczkach umieszczonych przy gabinetach pracowników). Studenci mogą również kontaktować się z wykładowcami drogą mailową. Każdy student może liczyć na indywidualne podejście wykładowców i motywację z ich strony, np. objaśnianie zagadnień kłopotliwych lub wzbudzających szczególne zainteresowanie. Wsparcie studentów w uczeniu się, rozwoju społecznym, naukowym i zawodowym realizowane jest za pomocą takich form, jak: praktyki zawodowe, działalność w kołach naukowych, promowanie twórczości osób utalentowanych artystycznie (nie tylko literacko), np. poprzez organizację wieczorów autorskich, wystaw prac, nad którymi patronat obejmują często nauczyciele akademiccy (zwykle promotorzy prac dyplomowych i opiekunowie poszczególnych roczników), wyjazdy do innych ośrodków akademickich, stypendia za naukę i stypendia socjalne, pomoc psychologiczna osób, szczególne wsparcie osób niepełnosprawnych.

Koła naukoweStudenci olsztyńskiej filologii polskiej mogą działać w kołach naukowych, które dają możliwość rozwoju talentu literackiego, zainteresowań językoznawczych i literaturoznawczych. W ramach działalności kół naukowych studenci mają możliwość rozwijania wiedzy szczegółowej, wybiegającej poza program studiów. Członkostwo w kołach naukowych umożliwia i ułatwia rozwijanie zainteresowań naukowo-badawczych. Owoce dyskusji i pracy studentów zrzeszonych w kolach są prezentowane na studenckich międzynarodowych i ogólnopolskich konferencjach naukowych. Udział w sympozjach jest także sposobem podnoszenia kompetencji społecznych, nawiązywania kontaktów z organizacjami o podobnym charakterze w kraju i za granicą, jak też rozwijania umiejętności interpersonalnych (jak wskazują badania tzw. kompetencje miękkie są cenionymi umiejętnościami przez pracodawców i w odniesieniu do kierunków humanistycznych są wymieniane na drugim miejscu po kreatywności (por. http://www.uwm.edu.pl/egazeta/dobre-losy-absolwentow-uwm).

Od 2014 r. studenci działający w kołach naukowych opublikowali 8 artykułów naukowych w czasopismach i monografiach wieloautorskich oraz wygłosili ponad 40 referatów na konferencjach ogólnopolskich i międzynarodowych). Praca w kołach naukowych daje też szanse podejmowania inicjatyw na rzecz rożnych środowisk. Do takich inicjatyw należy zaliczyć np. zbiórki książek dla osadzonych w więzieniu w Iławie oraz dla studentów polonistyki Uniwersytetu im. Iwana Franki we Lwowie.

Obecnie szczególnie ambitnych i utalentowanych studentów filologii polskiej zrzeszają dwa koła: Studenckie Naukowe Koło Językoznawców i Studenckie Naukowe Koło Literaturoznawców. W ramach działalności koła odbywają się cykliczne spotkania poświęcone literaturze i językowi. Członkowie kół uczestniczą też w Dniu Otwartych Drzwi podczas których promują kierunek, przeprowadzając np. konkursy z wiedzy o literaturze (zał. VIII.1). Promowanie twórczości osób utalentowanych artystyczniePatronat nad debiutami studentów filologii polskiej częstokroć sprawują nauczyciele akademiccy jednostki. Studenci o ambicjach literackich mogą liczyć na pomoc i opiekę ze strony wykładowców, którzy doradzają w pracach nad ostatecznym kształtem utworów literackich, a często także inicjują i organizują spotkania autorskie lub audycje w mediach studenckich. Ze wsparcia merytorycznego i mecenatu artystycznego w l. 2014–2019 skorzystali studenci w ramach Koła Naukowego Twórczości Literackiej „Ars Scripta” publikujący poezję i prozę, a także uprawiający inną formę działalności artystycznej (zał. VIII.2).Stypendia naukowe i socjalneWażnym elementem wsparcia jest pomoc materialna. W Uniwersytecie pomoc materialna przyznawana jest studentom ze środków funduszu pomocy materialnej. W ramach funduszu student może ubiegać się o następujące świadczenia: stypendium socjalne, stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych, stypendium Rektora dla najlepszych studentów, zapomogi. Wnioski dotyczące przyznania pomocy materialnej są rozpatrywane w zależności od rodzaju stypendium przez

32

Wydziałową Komisję Stypendialną, Uczelnianą Odwoławczą Komisję Stypendialną (rozpatrującą przyznawanie zapomóg, stypendiów socjalnego oraz specjalnego dla osób niepełnosprawnych). Najlepsi studenci mogą ubiegać się o stypendium Rektora oraz stypendium za wybitne osiągnięcia przyznawane przez Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Studenci są powiadamiani o możliwych formach pomocy materialnej poprzez publikowanie informacji na stronie internetowej Wydziału oraz Uniwersytetu, wysyłanie ich wraz z decyzjami o przyjęciu na studia, przedstawianie form wsparcia podczas spotkań organizacyjnych ze studentami pierwszego roku, umieszczanie informacji na tablicy ogłoszeń, przekazywanie ich przez starostów poszczególnych roczników, samorząd studencki, pracowników dziekanatów, opiekunów roku, Prodziekana ds. Studenckich i Promocji.Wykaz liczby studentów otrzymujących świadczenia pomocy materialnej na Wydziale Humanistycznym w latach 2015–2020 na kierunku filologia polska przedstawia poniższa tabela.

Rodzaj pobieranego świadczenia pomocy

materialnej

ROK AKADEMICKI

2015/2016(stan na

październik 2015)

ROK AKADEMICKI

2016/2017(stan na

październik 2016)

ROK AKADEMICKI

2017/2018(stan na

październik 2017)

ROK AKADEMICKI

2018/2019(stan na

październik 2018)

ROK AKADEMICKI

2019/2020(stan na

październik2019)

Stypendium rektora dla najlepszych

studentów8 7 8 8 5

Stypendium socjalne 30 23 20 17 12

Stypendium specjalne dla osób niepełnosprawnych

4 6 5 4 4

Zapomogi(listopad)

1 0 0 1 0

Stypendium ministra za wybitne osiągnięcia

0 0 0 0 0

Wyjazdy studentów do innych ośrodków akademickichStudenci filologii polskiej w Olsztynie niestety rzadko, mimo prowadzonej akcji informacyjnej, korzystają z wyjazdów na inne uczelnie. Z programu MOST w latach 2014–2019 skorzystało tylko dwoje: jedna osoba na Uniwersytet Jagielloński) i druga na Uniwersytet Warszawski.

W ramach programu Erasmus przed okresem 1914–2019 studenci filologii polskiej wyjeżdżali na uniwersytety do Wilna i do Moguncji. Obecnie na stażu w Pietrogorosku przebywa studentka studiów III stopnia. Trzeba jednak zaznaczyć, że ze względu na charakter kierunku studenci niechętnie korzystają z tego typu możliwości, ponieważ zakładają, że zagraniczne ośrodki nie wpływają znacząco na rozwój ich wiedzy i umiejętności stricte polonistycznych. Wsparcie studentów niepełnosprawnych oraz osób potrzebujących pomocy psychologicznej

System opieki i wspierania studentów w zakresie osiągania efektów uczenia się uwzględnia także szczególne potrzeby osób z różnymi formami niepełnosprawności. Działania na rzecz wspierania osób niepełnosprawnych koordynuje Biuro ds. Osób Niepełnosprawnych, z którego pomocy może skorzystać każda osoba niepełnosprawna lub przewlekle chora, a także każdy pracownik UWM w Olsztynie, chcący poszerzyć swoje umiejętności komunikowania się i postępowania z osobami niepełnosprawnymi. Biuro organizuje liczne szkolenia i warsztaty, z których korzystają także pracownicy Katedry Języka Polskiego i Katedry Literatury Polskiej. Wsparcie osób z niepełnosprawnością jest przewidziane zarówno dla osób z niepełnosprawnościami fizycznymi, jak i

33

zaburzeniami psychicznymi. Formy pomocy mają szeroki zakres, obejmują: bezpośrednią pomoc asystenta, wsparcie studentów z zaburzeniami ze spektrum autyzmu, pomoc psychologa, tłumacza języka migowego lub stenotypisty, porady doradcy zawodowego, zapewnienie transportu na zajęcia dydaktyczne, a także dostępu do zbiorów biblioteki dla osób niedowidzących i niewidomych, organizację zajęć dedykowanych: lektoratów i wf, dostęp do specjalistycznej pracowni komputerowej, zapewnienie zakwaterowania w akademikach z udogodnieniami dla osób niepełnosprawnych. Ponadto w odpowiedni sprzęt została wyposażona Biblioteka Uniwersytecka, a inne jednostki, niedysponujące nim na stałe, mogą wypożyczyć aparaturę i narzędzia w Wypożyczalni Sprzętu Specjalistycznego. Budynek Wydziału Humanistycznego był pierwszym, który został dostosowany do potrzeb osób niewidomych i słabowidzących. O zastosowanych rozwiązaniach mowa szczegółowo w kryterium nr 5. Na Wydziale funkcjonuje Wydziałowy Opiekun Studentów Niepełnosprawnych. Ponadto, jak opisano to w kryterium 2, studenci otrzymują indywidualne wsparcie od nauczycieli prowadzących dany przedmiot.

Poza cyklicznie prowadzonymi szkoleniami (http://www.uwm.edu.pl/bon/content/szkolenia-dla-pracownik%C3%B3w-uwm-w-olsztynie), BON publikuje na swoich stronach wskazówki dla nauczycieli akademickich, jak postępować z osobami z różnymi rodzajami niepełnosprawności (http://www.uwm.edu.pl/bon/content/przydatne-informacje-0). Na stronie DARe-Learning (http://darelearning.eu/pl.pl_home.html) nauczycielom akademickim oferowana jest możliwość poszerzenia swoich kompetencji zawodowych w zakresie nowoczesnych metod kształcenia osób z różnorodnymi niepełnosprawnościami. Wielu wykładowców zrealizowało szczegółowe szkolenia.

Do roku 2019 na kierunku filologia polska z pomocy BON korzystały cztery osoby z niepełnosprawnościami – dwie ze znacznym stopniem niepełnosprawności korzystały ze wsparcia asystenta, jedna osoba ze znacznym stopniem niepełnosprawności korzystała z usługi transportowej.

Istotne formy wsparcia psychologicznego oferuje Akademicki Ośrodek Pomocy Psychologicznej i Terapii EMPATIA, z którym współpracuje Rzecznik ds. Rozwoju i Szans. Ośrodek od 2017 r. udziela studentom i pracownikom UWM pomocy w zakresie doradztwa psychologiczno-konsultacyjnego w kryzysach emocjonalnych, rozwojowych i sytuacyjnych, mediacji, treningów interpersonalnych i socjoterapeutycznych. Według danych „Empatii” liczba studentów wymagających wsparcia psychologicznego bardzo wyraźnie rośnie w ostatnich czasach, stąd potrzeba systemowych działań. Obecnie powołano Akademickie Centrum Wsparcia (ACW) w ramach projektu „Żagiel możliwości”. Jego zadaniem są działania profilaktyczne i psychoedukacyjne. Trwają też prace nad stroną internetową, która zawierać będzie aplikację umożliwiającą wstępne rozpoznawanie trudności. Centrum wyposażone zostanie w narzędzia do pracy indywidualnej i grupowej. Specjalistów z zakresu psychologii wspomagać będą: pracownik pierwszego kontaktu odpowiedzialny za koordynację pracy biura ACW oraz streetworker – osoba ze szczególnymi predyspozycjami w zakresie nawiązywania i utrzymywania relacji identyfikująca i analizująca problemy oraz trudności zaistniałe w społeczności akademickiej

Istotną formą wsparcia studentów jest także możliwość studiowania w trybie indywidualnej organizacji studiów, polegającej na ustaleniu indywidualnych terminów realizacji obowiązków dydaktycznych wynikających z programu studiów. Z tej formy wsparcia mogą skorzystać studenci realizujący naukę na więcej niż jednym kierunku/specjalności, wychowujący dzieci, z niepełnosprawnością, zaangażowani w działalność społeczną w środowisku akademickim, znajdujący się w trudnej sytuacji życiowej lub będący członkiem sportowej kadry narodowej, rezerwy kadry narodowej lub kadry uniwersyteckiej. Wspieranie działań mających na celu przygotowanie studentów do wejścia na rynek pracy lub kontynuowania edukacjiJednostką podejmującą działania na rzecz przygotowania studentów do wejścia na rynek pracy jest działający na poziomie ogólnouczelnianym Biuro Analiz Edukacyjnych i Rozwoju Kształcenia Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie (BAEiRK), który prowadzi działalność edukacyjną, doradczą i informacyjną dla studentów oraz absolwentów UWM w Olsztynie wspomagającą ich rozwój zawodowy i osobisty. Do obszarów działalności BAEiRK (dawnej Biura Karier) należy: poradnictwo zawodowe, poradnictwo z zakresu przedsiębiorczości, diagnozę kompetencji i zarządzanie talentami, coaching kariery, szkolenia i warsztaty rozwijające kompetencje społeczne i zawodowe, organizację i prowadzenie szkoleń przygotowujących studentów do płynnego wejścia na rynek pracy, udzielanie informacji o ofertach praktyk, staży oraz ofertach pracy,

34

prowadzenie i rozbudowa bazy studentów objętych wsparciem, nawiązywanie i utrzymywanie długofalowych relacji z pracodawcami, współpracę z pracodawcami (realizacja projektów rekrutacyjnych, organizacja spotkań, prezentacji firm na uczelni itp.), tworzenie i weryfikacja bazy danych o pracodawcach – pozyskiwanie ofert staży, praktyk, ofert pracy, prowadzenie dystrybucji poradników firm współpracujących oraz organizacja Targów Pracy, Otwartych Drzwi. Pracownicy BAEiRK to przede wszystkim doświadczeni specjaliści z zakresu doradztwa i poradnictwa zawodowego, zarządzania kompetencjami oraz budowania planów rozwoju kariery, coachingu kariery, specjaliści z zakresu rozwoju osobistego, trenerzy, specjaliści z zakresu rekrutacji i selekcji oraz specjaliści z zakresu kształtowania postaw przedsiębiorczych.

Formą wspierania studentów filologii polskiej przygotowującą ich do wejścia na rynek pracy jest także obowiązkowa praktyka zawodowa. Szczegółowe informacje na temat praktyk publikowane są na stronie internetowej, wraz z poradnikiem praktykanta oraz wykazem instytucji, z którymi Wydział podpisał umowy o współpracy.

Sposoby rozstrzygania skarg i rozpatrywania wniosków zgłaszanych przez studentów Proces zapobiegania nieprawidłowościom, które mogą pojawić się czasie studiowania, składa się z kilku etapów i rozpoczyna się od spotkań ze studentami pierwszego roku studiów z opiekunem roku. Informacje o nieprawidłowościach mogą zgłaszać nauczyciele akademiccy, pracownicy dziekanatu oraz studenci. Uwagi studentów przyjmuje również samorząd studencki. W przypadku stwierdzenia nieprawidłowości podejmowane są działania naprawcze w postaci rozmów ze studentami oraz pouczenia o konsekwencjach wynikających z Regulaminu Studiów. W sytuacjach rażącego naruszenia norm etycznych sprawa może być skierowana do komisji dyscyplinarnej.

Jednym z elementów systemu zapewniania jakości kształcenia oraz diagnozowania nieprawidłowości występujących w procesie kształcenia jest Zarządzenie Nr 5/2014 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 24 stycznia 2014 r. w sprawie określenia zakazanych form zachowania studentów, doktorantów oraz słuchaczy studiów podyplomowych i kursów podczas egzaminów i zaliczeń (zał.VIII.3). Skargi studentów rozpatruje Prodziekan ds. Studenckich i Promocji.Zakres, poziom i skuteczność systemu obsługi administracyjnej studentów, w tym kwalifikacji kadry wspierającej proces kształceniaObsługą administracyjną studentów zajmują się: pracownica dziekanatu zajmująca się filologią polską oraz pracownica sekretariatu Katedry Literatury Polskiej i Katedry Języka Polskiego. Indywidualny kontakt studenta z pracownikami jednostki (osobisty, mailowy, telefoniczny, pocztowy) wspomagają starostowie, (którzy w razie potrzeby komunikują się również z opiekunami poszczególnych roczników), a także przedstawiciele samorządu studenckiego. Zarówno pracownicy, jaki i studenci korzystają z Uniwersyteckiego Systemu Obsługi Studiów (USOS).

Pracownicy pionu administracyjnego stale podnoszą swoje kwalifikacje w zakresie wiedzy na temat obsługi studentów i pomocy materialnej, uczestnicząc w szkoleniach organizowanych przez UWM w Olsztynie oraz ośrodki zewnętrzne (np. szkolenia w zakresie rekrutacji, funkcjonowania systemu USOS, stosowania przepisów postępowania administracyjnego, zasad opracowywania rozkładu zajęć dydaktycznych, kontaktów interpersonalnych). Kadra administracyjna bierze także udział w szkoleniach z zakresu obsługi oraz komunikowania się ze studentami z niepełnosprawnością. Znajomość języków obcych umożliwia współpracę ze studentami przyjeżdżającymi w ramach wymiany studenckiej z programu Erasmus+, którego wydziałowym koordynatorem jest pracownik Katedry Języka Polskiego.Zakres, poziom i skuteczność systemu obsługi studentów System opieki nad studentami w procesie uczenia się oraz system motywowania studentów do nauki oparty jest przede wszystkim na zasadzie budowania pozytywnej relacji ze studentami, w relacji student – wykładowca, student – pracownik dziekanatu. W pierwszej z relacji Wydział kładzie nacisk na tworzenie przez wykładowców ze studentami wspólnot badawczych, w których student będzie miał możliwość pełnej samorealizacji i doskonalenia swoich umiejętności, natomiast w drugiej niezbędny jest profesjonalizm pracowników obsługi administracyjnej odpowiedzialnej za prawidłowy przebieg toku studiów danego studenta. Pracownicy administracji rozwijają swoją wiedzę i umiejętności zawodowe m.in. dzięki szkoleniom w ramach Programu Rozwojowego Uniwersytetu Warmińsko-

35

Mazurskiego w Olsztynie, współfinansowanego przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego z Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój (Działanie 3.5 Kompleksowe programy szkół wyższych, prowadzonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju, realizowanego przez UWM w latach 2018–2022).

Doskonalenie systemu wspierania oraz motywowania studentów polega na podejmowaniu wielopodmiotowych i wielopłaszczyznowych działań. W procesie kształcenia opiekę dydaktyczną w zakresie swoich kompetencji zapewniają: nauczyciel akademicki (treści kształcenia, przedmioty, itp.), opiekun roku (pomoc w organizacji procesów kształcenia, eliminacja pojawiających się problemów, itp.), promotor pracy dyplomowej (pomoc w doborze tematyki oraz w realizacji pracy dyplomowej), kierownik jednostki organizacyjnej na Wydziale (wsparcie w procesach kształcenia realizowanych przez jednostkę, zaliczenia komisyjne, sytuacje konfliktowe, itp.), Prodziekan ds. Studenckich i Promocji (pomoc w rozwiązywaniu problemów w procesie kształcenia, decyzje o przyznaniu warunkowych zaliczeń semestrów, powtarzania semestrów, egzaminy komisyjne, itp.), samorząd studencki (wsparcie w zakresie wszystkich aspektów procesu kształcenia).

Opiekę naukową zapewniają: dziekan i prodziekani w zakresie wsparcia materialnego i logistycznego, nauczyciele akademiccy w zakresie prowadzenia wspólnych prac badawczo-rozwojowych oraz udziału w spotkaniach naukowych, opiekunowie kół naukowych w zakresie planowania, prowadzenia i upubliczniania wyników badań naukowych, promotor pracy dyplomowej w zakresie prowadzenia badań związanych z jej przygotowaniem.

Wsparcie studentów w uczeniu się i w ich wielopłaszczyznowym rozwoju oraz w wejściu na rynek pracy i przyszłym życiu zawodowym jest monitorowane przez Kierunkowy i Wydziałowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia, a także wspomniany wyżej Akademicki Ośrodek Kariery.

Kryterium 9. Publiczny dostęp do informacji o programie studiów, warunkach jego realizacji i osiąganych rezultatachInformacje dotyczące oferty edukacyjnej filologii polskiej oraz rekrutacji na studia dostępne są w formie informatora i kolportowane wśród potencjalnych kandydatów podczas targów, Dnia Otwartych Drzwi UWM w Olsztynie i innych spotkań informacyjno-promocyjnych. Nie porzucono więc tradycyjnych form dystrybucji informacji, ale podstawowym medium stał się, zgodnie z obecnymi trendami, Internet. Dla kandydatów na studia utworzono na stronie głównej UWM odrębną sekcję zawierającą bieżące, całościowe i podawane w przystępnej formie szczegółowe informacje dotyczące rekrutacji, jej zasady oraz informator dla kandydatów (http://www.uwm.edu.pl/kandydaci. Funkcjonuje także specjalny serwis, stworzony na potrzeby rekrutacji (http://rekrutacja.uwm.edu.pl/), umożliwiający m.in. elektroniczną rejestrację kandydatów. Dodatkowo zasady obowiązujące na Wydziale Humanistycznym, również w odniesieniu do filologii polskiej, są udostępnione są na stronie internetowej Wydziału (http://www.uwm.edu.pl/human/kandydaci).

Na stronie internetowej Wydziału, oprócz działu adresowanego do kandydatów na studia, wydzielono m.in. następujące podstrony: – „Studenci” – znajduje się tu m.in. publikowana corocznie aktualna decyzja dziekana określająca szczegółową procedurę ukończenia studiów wyższych wraz z wymaganymi załącznikami, w tym m.in. zasadami procedury antyplagiatowej, zasady zapisów na przedmioty do wyboru oraz wzory podań;– „Kształcenie” – zawiera informacje o badaniach losów absolwentów, o Krajowych Ramach Kwalifikacji dla Szkolnictwa Wyższego:  Krajowych i Polskich Ramach Kwalifikacji, Rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 14 listopada 2018 r. w sprawie charakterystyk drugiego stopnia efektów uczenia się dla kwalifikacji na poziomach 6–8 Polskiej Ramy Kwalifikacji, opis procedur i dokumentację związaną z działaniami Wydziałowego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia oraz coroczne sprawozdania z badania ankietowego „Jakość realizacji zajęć dydaktycznych”; – „Aktualności i wydarzenia” – są tu m.in. udostępniane terminy egzaminów.

Informacje na temat planów zajęć, terminów konsultacji, rozkładów zajęć, zasad dyplomowania, studenckich kół naukowych oraz działań Kierunkowego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia udostępniane są na stronie filologii polskiej (http://www.uwm.edu.pl/polonistyka/). Są na niej również dostępne programy studiów, z podziałem na stopień i rocznik, a także materiały dydaktyczne dla studentów (po zalogowaniu indywidualnym

36

loginem i hasłem). Efekty uczenia się, wymogi zaliczenia i spisy podstawowej i uzupełniającej literatury z poszczególnych przedmiotów są udostępniane wszystkim uczestniczącym w zajęciach w formie sylabusów, które przedstawia prowadzący na pierwszym spotkaniu. Są one publikowane również w systemie USOS.

Podsumowując, na stronach internetowych ogólnouniwersyteckiej, wydziałowej i kierunkowej przedstawia się w publicznym dostępie i w przystępnej formie bieżące i  całościowe informacje dotyczące programu studiów, realizacji procesu nauczania i uczenia się oraz informacje o warunkach przyjęcia na studia, możliwościach dalszego kształcenia, przyznawanych kwalifikacjach i zatrudnieniu absolwentów. Serwisy są stale aktualizowane i rozbudowywane. Mogą zapoznać się z nimi studenci, kandydaci na studia oraz inne zainteresowane osoby, w tym interesariusze filologii polskiej. Są również modernizowane pod względem ułatwienia odbioru przekazywanych wiadomości, np. responsywności, pozwalającej na bezproblemowe korzystanie z witryn za pośrednictwem smartfonów. O dobrej jakości stron WWW prowadzonych przez UWM świadczy m.in. to, że serwis rekrutacyjny zajął drugie miejsce w ogólnopolskim konkursie Genius Universitatis 2018, ogłoszonym przez Fundację Edukacyjną Perspektywy. Bieżące informacje są przekazywane także za pośrednictwem wydziałowego i kierunkowego profilu na Facebooku, który administruje kilka osób z grona kadry i doktorantów.

Profesjonalnym narzędziem informatycznym zapewniającym studentom filologii polskiej dostęp do informacji o programie studiów, warunkach jego realizacji i osiąganych rezultatach jest USOS. System ten zawiera informacje o aktualnym planie zajęć oraz miejscu ich realizacji, łącznie ze wskazaniem budynku na mapie. Student znajdzie w nim również: informacje o ocenach i zaliczeniach (e-indeks), informacje o przedmiotach, na które jest zapisany (punkty ECTS, forma zaliczenia, sylabus, dane koordynatora oraz prowadzącego zajęcia) oraz katalog zawierający dane kontaktowe do pracowników naukowo-dydaktycznych System udostępnia także moduł wysyłania wiadomości do prowadzącego zajęcia lub osób współuczestniczących w zajęciach. Umożliwia również złożenie podania o przyznanie stypendium oraz odbiór decyzji administracyjnej. Zawiera też moduł płatności, dzięki któremu student ma dostęp do danych o należnościach naliczonych przez uczelnię i do indywidualnego numeru konta bankowego, na które powinien wnosić opłaty. System USOS umożliwia także wszystkim studentów po zakończeniu każdego semestru ocenę zajęć, w których uczestniczyli i ich prowadzących, z uwzględnieniem m.in. takich kryteriów jak zgodność treści zajęć z sylabusami, efektywność wykorzystania czasu zajęć oraz respektowanie metod weryfikacji efektów kształcenia podanych w sylabusie.

Dostęp do informacji o programie studiów, warunkach jego realizacji i osiąganych rezultatach jest przedmiotem oceny Kierunkowego i Wydziałowego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia, w których pracach uczestniczą również studenci. Uwagi na ten temat zawiera opracowywana corocznie i jawnie udostępniana na stronie internetowej (http://wh.uwm.edu.pl/ksztalcenie/wszjk) Karta samooceny w obszarze dydaktyki Wydziału Humanistycznego.

Kryterium 10. Polityka jakości, projektowanie, zatwierdzanie, monitorowanie, przegląd i doskonalenie programu studiówZasady projektowania nowych programów studiów oraz zasady ich modyfikacji reguluje Uchwała Nr 368 Senatu UWM w Olsztynie z dnia 30 listopada 2018 r., ze zm. (zał.X.1) oraz Zarządzenie Nr 85/2019 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 14 października 2019 r. w sprawie określenia wzoru druku „Karty samooceny wydziału, zamiejscowej jednostki – filii, jednostki ogólnouczelnianej i szkoły Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie w obszarze dydaktyki” (zał. X.2). Zasady działania Wewnętrznego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia reguluje Zarządzenie Nr 118/2019 Rektora UWM z dnia 20 grudnia 2019 roku w sprawie Wewnętrznego Systemu Zapewniania Jakości Kształcenia w Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie (zał. X.3).

Na kierunku filologia polska kształcenie jest monitorowane w każdym roku akademickim i przebiega wieloetapowo. Modyfikację programów koordynuje Kierunkowy Zespół ds. Zapewniania Jakości Kształcenia (KZZJK) Podlega on Wydziałowemu Zespołowi ds. Zapewniania Jakości Kształcenia (WZZJK), który na podstawie danych KZZJK sporządza, corocznie do 15 listopada, sprawozdanie z oceny jakości kształcenia za poprzedni rok akademicki. Analizuje w nim mocne i słabe strony procesu kształcenia i realizację wcześniejszych zaleceń. Sprawozdanie przedstawia władzom Wydziału Humanistycznego, samorządowi studenckiemu i samorządowi doktorantów,

37

jednocześnie rekomendując dalsze działania na rzecz doskonalenia jakości kształcenia. Sprawozdanie, po zatwierdzeniu przez Radę Dziekańską, jest przesyłane, corocznie do 15 grudnia, do Uczelnianego Zespołu ds. Zapewniania Jakości Kształcenia (UZZJK), który odpowiada za upowszechnianie wyników analiz jakości kształcenia. W realizacji zadań projakościowych WZZJK współpracuje z UZZJK oraz z Biurem ds. Kształcenia – Zespołem ds. zarządzania jakością kształcenia.

Pracownicy, studenci lub członkowie Rady Programowej (składającej się z przedstawicieli interesariuszy zewnętrznych oraz pracowników obydwu katedr) przedstawiają propozycje zmian w programach i planach studiów Przewodniczącemu KZZJK. Świadectwem spotkań Rady Programowej są ich podsumowania spisywane w formie protokołów (zał. VI.3). Postanowienia Rady dotyczyły proponowanych zmian w programie studiów (m.in. rozszerzenia liczby godzin z gramatyki opisowej o 15 godzin w semestrze I, kultury języka polskiego o 15 g. w semestrze 4, wprowadzenia przedmiotu kreatywne pisanie na II stopniu), propagowania wiedzy o literaturze i języku w postaci cyklicznych audycji radiowych, wprowadzenia adresowanych do maturzystów warsztatów („Zakuwanie na Humanie”) oraz organizowania w Teatrze im. S. Jaracza premier polonistycznych.

Po opracowaniu nowelizacji programu lub planu studiów przez specjalistów wyznaczonych przez przewodniczącego KZZJK i pozytywnym zaopiniowaniu zmian przez Prodziekana ds. Kształcenia przedkłada się projekt WZZJK oraz Radzie Dziekańskiej. Rada zatwierdza lub odrzuca przedłożone programy i plany studiów w terminie 5 miesięcy przed rozpoczęciem nowego roku akademickiego. Szczegółowe działania prowadzone przez KZZJK i WZZJK w zakresie polityki jakości, projektowania, zatwierdzania, monitorowania, przeglądu i doskonalenia planu studiów obejmują następujące kwestie:1. Monitorowanie programów studiów – dotyczy m.in. rozpatrzenia pisemnych sugestii od pracowników, studentów i członków Rady Programowej, dotyczących propozycji zmian w programie studiów i sylabusach; podejmowania decyzji o ich wdrożeniu według istniejących procedur; uwzględniania przy korekcie programu studiów wyników ankiet i sprawozdań BAEiRK dotyczących ścieżki zawodowej absolwentów; zgłaszania kierownictwu jednostki propozycji potrzebnych modyfikacji zasad rekrutacji na kierunku;2. Przydział przedmiotów – uwzględniający zgodność powiązania przedmiotu z dyscypliną naukową, którą reprezentuje pracownik, po uwagę brany jest jego dorobek naukowy i kompetencje dydaktyczne;3. Prowadzenie rejestru dyplomantów – w danej jednostce organizacyjnej (rejestr według załącznika 1, procedura WSZJK-PD-HM-5); przydzielanie prac dyplomowych według procedury WSZJK-PD-HM-4. Pracownicy wypełniają po zakończonym semestrze zgodnie z procedurą WSZJK-SI-1 ankietę autoewaluacyjną dla promotorów i recenzentów prac dyplomowych (zał.X.4);4. Ocenę efektów uczenia się oraz programów studiów – ocena efektów uczenia się i wynikające z niej propozycje zmian w programach studiów są wynikiem działającej na Wydziale procedury autoewaluacyjnej. Celem autoewaluacji kształcenia jest samoocena prawidłowości zdefiniowania efektów przedmiotów, możliwości uzyskania efektów w planowanej liczbie godzin, zasadności umieszczenia przedmiotu w programie studiów, doboru form zajęć do efektów przedmiotowych, doboru treści programowych i form zajęć do sposobów weryfikacji efektów przedmiotowych, najtrudniej osiąganych efektów, efektywności pracy własnej studenta. Zgodnie z procedurą WSZJK-SI-1 po zakończonym semestrze pracownicy wypełniają ankiety autoewaluacyjne. Na ich podstawie KZZJK sporządza raport autoewaluacyjny, przedstawiający sugestie dotyczące realizacji i zasadności efektów kształcenia. Raport jest podstawą do sprawozdania z funkcjonowania WSZJK i sporządzany jest według załącznika 4 (procedura WSZJK-SI-1). KZZJK sporządza raporty w terminach: do połowy marca za semestr zimowy i do połowy listopada za semestr letni. Ankiety autoewaluacyjne archiwizowane są przez 5 lat. KZZJK jest zobowiązany do wprowadzania w życie rekomendacji WSZJK a następnie do sporządzenia sprawozdania z podjętych działań.5. Ocenianie jakości zajęć, ankiety i hospitacje – harmonogram hospitacji w danym roku zostaje ustalony na początku roku akademickiego. Hospitacje przeprowadzane są zgodnie z procedurą hospitacyjną WSZJK-A-HM-2 (zał.X.5). Po przeprowadzonej hospitacji wypełniana jest ankieta, a hospitujący omawia wyniki hospitacji z osobą prowadzącą, zalecając ewentualne zmiany w sposobie realizacji programu. Hospitacje mają na celu m.in. weryfikację realizowanych treści kształcenia oraz stosowanych metod weryfikacji osiągnięcia zakładanych efektów uczenia się. Wynik hospitacji, udokumentowany odpowiednim formularzem, traktowany jest jako informacja poufna.

38

Ocena osiągnięcia przez studentów efektów uczenia się odbywa się po zakończeniu zajęć dydaktycznych w danym semestrze z zastosowaniem przeprowadzanej w formie elektronicznej ogólnouczelnianej ankiety pod nazwą: Jakość realizacji zajęć dydaktycznych – (załącznik nr 1a do Zarządzenia Nr 50/2017 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 29 maja 2017 r. (zał. X.6), której wyniki są analizowane i opracowywane przez Prodziekana ds. Kształcenia, a wnioski przekazywane kierownikom jednostek organizacyjnych Wydziału, którzy omawiają je z nauczycielem akademickim. Studenci kierunku filologia polska biorą aktywny udział w badaniach ankietowych „Jakość realizacji zajęć dydaktycznych” (ankiety są dostępne w systemie USOS). Badania ankietowe obejmują wszystkich nauczycieli akademickich prowadzących zajęcia. Sposób przeprowadzenia badań gwarantuje studentom anonimowość. Dokonują oni oceny tego, czy sposób realizacji zajęć motywował do pogłębiania i systematyzowania wiedzy, umiejętności i kompetencji, oceniają sposób przekazywania treści, adekwatność zastosowanej formy weryfikacji efektów do tej wskazanej w sylabusie, sposób odnoszenia się nauczyciela do studentów, możliwość otrzymania dodatkowego merytorycznego wsparcia ze strony prowadzącego w trakcie zajęć lub w formie konsultacji, realizację zajęć zgodnie z planem na dany semestr, zaangażowanie prowadzącego zajęcia w proces dydaktyczny. Prowadzący otrzymują informację zwrotną w systemie USOS po każdym semestrze, na indywidualnym koncie USOS oraz po opracowaniu wyników badań ankietowych. WZZJK opracowuje także sprawozdanie ogólne, publikowane na stronie Wydziału (http://www.uwm.edu.pl/human/ksztalcenie/wyniki-ankiet). W przypadku nauczycieli akademickich negatywnie ocenionych przez studentów, stosowna informacja przekazywana jest kierownikowi jednostki organizacyjnej, który omawia z nauczycielem możliwe przyczyny uzyskania takiej oceny oraz zakres działań niezbędnych do jej poprawy. Pracownik zobowiązany jest do analizy uwag przedstawionych w ankietach i podjęcia kroków naprawczych.

Stopień osiągania zakładanych efektów uczenia się weryfikowany jest również poprzez badanie opinii absolwentów i pracodawców. Sposób postępowania określony jest w procedurze badania ankietowego „Losy zawodowe absolwenta UWM w Olsztynie” i dotyczy absolwentów po 6 miesiącach, 3 i 5 latach od ukończenia studiów oraz w procedurze badania ankietowego Opinie pracodawców o absolwentach UWM w Olsztynie (Zarządzenie Nr 50/2017 Rektora UWM w Olsztynie z dnia 29 maja 2017 r. w sprawie określenia obszarów procesu dydaktycznego objętych badaniami ankietowymi, wzorów kwestionariuszy ankiet oraz procedur przeprowadzania badań ankietowych wraz z załącznikami (zał.X.7). Ankietyzacja przeprowadzana jest w formie elektronicznej. Każdy z absolwentów na swój adres mailowy z domeny uwm.edu.pl otrzymuje formularz ankiety z prośbą o jej wypełnienie. Jeżeli w ciągu dwóch tygodni uczelnia nie otrzymuje odpowiedzi zwrotnej, prośba jest ponawiana. Gdy ankieta nadal pozostaje niewypełniona, uznaje się, że respondent rezygnuje z udzielenia odpowiedzi. Wyniki ankiet są przesyłane do prodziekanów ds. kształcenia/ds. studenckich, którzy dokonują ich analizy. Jej wyniki prezentują Wydziałowemu Zespołowi ds. Zapewniania Jakości Kształcenia, a następnie przedstawiają wnioski Radzie Dziekańskiej. Sposoby wykorzystania wyników zewnętrznych ocen jakości kształcenia i sformułowanych zaleceń w doskonaleniu procesu kształcenia na filologii polskiej.Filologia polska podległa zewnętrznej ocenie akredytacyjnej w 2010 r. Wdrożono zalecane wówczas przez komisję zmiany w programach i planach studiów (wprowadzenie nowych przedmiotów, zmiany obciążenia godzinowego), dostosowując je do ówczesnych oczekiwań studentów. Wyeksponowano przedmioty kształcenia ogólnopolonistycznego. Obecnie, w związku z rosnącym stopniowo zapotrzebowaniem rynku pracy na nauczycieli polonistów, zwiększona została pula przedmiotów z zakresu tradycyjnego kształcenia polonistycznego. Wprowadzono także postulowany wybór specjalności na II stopniu studiów. W ofercie na r. akad. 2019/2020 jest to specjalność nauczycielska w zakresie języka polskiego oraz w zakresie edytorstwa tekstów. PKA zwróciła również uwagę na konieczność dynamizacji rozwoju naukowego pracowników. W ostatnich latach nastąpił znaczący wzrost liczby pracowników z habilitacją i tytułem naukowym. Rozwój naukowy prowadzących, legitymujących się stopniem doktora habilitowanego i tytułem naukowym profesora, korzystnie wpływa na jakość zajęć dydaktycznych, gdyż nauczyciele akademiccy, prowadząc poszczególne przedmioty, wykorzystują zarówno najnowszy stan badań w swojej dyscyplinie, jak i rezultaty własnych prac naukowych. Od 2010 zdecydowanie zintensyfikowano również działalność

39

konferencyjną i popularyzatorską, dbając o wyraźne zaznaczenie obecności olsztyńskiej filologii polskiej nie tylko w regionie, ale i na naukowej mapie kraju.

40

Część II. Perspektywy rozwoju kierunku studiówAnaliza SWOT programu studiów na ocenianym kierunku i jego realizacji, z uwzględnieniem szczegółowych kryteriów oceny programowej

POZYTYWNE NEGATYWNE

Czy

nnik

i wew

nętrz

ne

1. Wykwalifikowana i doświadczona kadra naukowo-dydaktyczna o dużym potencjale rozwoju.

2. Zwiększenie liczby pracowników z habilitacją i tytułem naukowym, wpływające korzystnie na jakość zajęć.

3. Dostosowanie do potrzeb osób niepełnosprawnych.

4. Duża aktywność naukowo-organizacyjna, organizacja konferencji, redakcja czasopism.

5. Współpraca z polskimi i zagranicznymi uniwersytetami i instytucjami naukowymi, stymulująca rozwój naukowy pracowników i studentów.

1) Przynależność większości kadry do średniego i starszego pokolenia. Trudności w pozyskaniu etatów dla młodych badaczy.

2) Słaba mobilność studentów, zarówno krajowa jak i zagraniczna.

3) Brak odgórnego, zinstytucjonalizowanego systemu promocji kierunków humanistycznych.

Czy

nnik

i zew

nętrz

ne

1) Wzrost liczby miejsc pracy w związku ze zmianą pokoleniową w środowisku nauczycielskim i zmianami w oświacie.

2) Zapotrzebowanie na rynku pracy na osoby dysponujące kompetencjami komunikacyjnymi na wysokim poziomie.

3) Pełnienie funkcji ośrodka kulturalnego i naukowego szansą na atrakcyjną dla studentów współpracę z miastem i regionem.

4) Doskonała lokalizacja w atrakcyjnym kampusie (zarówno dla potencjalnych studentów, jak i dla naukowców przyjeżdżających na konferencje naukowe).

5) Nowoczesna baza badawczo-dydaktyczna.

1) Brak spójnej polityki państwa i niedoinwestowanie kształcenia humanistycznego, uniemożliwiające prowadzenie zajęć w małych grupach.

2) Niż demograficzny.3) Zmniejszające się zainteresowanie

kształceniem nauczycielskim, co uwarunkowane jest czynnikami zewnętrznymi (niskie wynagrodzenie, niski prestiż zawodu nauczyciela).

4) Mała popularność studiów humanistycznych wynikająca m.in. z nieuzasadnionego niekorzystnego wizerunku medialnego.

(Pieczęć uczelni)

………………………………………………… …………………………………………(podpis Dziekana/Kierownika jednostki) (podpis Rektora)

…………………..……., dnia ………………….(miejscowość)

41

Część III. ZałącznikiZałącznik nr 1. Zestawienia dotyczące ocenianego kierunku studiówTabela 1. Liczba studentów ocenianego kierunku1

Poziom studiów Rok studiów

Studia stacjonarneDane sprzed

3 latBieżący rok akademicki

I stopniaI 23 15II 11 20III 26 18

II stopnia I 22 -II 17 21

Razem: 99 74

Tabela 2. Liczba absolwentów ocenianego kierunku w ostatnich trzech latach poprzedzających rok przeprowadzenia oceny

Poziom studiów Rok ukończenia

Studia stacjonarneLiczba

studentów, którzy

rozpoczęli cykl kształcenia

kończący się w danym roku

Liczba absolwentów w danym roku

I stopnia2016/2017 15 92017/2018 30 162018/2019 16 5

II stopnia2016/2017 30 232017/2018 20 162018/2019 23 13

Razem: 134 82

Tabela 3. Wskaźniki dotyczące programu studiów na ocenianym kierunku studiów, poziomie i profilu określone w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 27 września 2018 r. w sprawie studiów (Dz.U. 2018 poz. 1861).

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa wskaźnika Liczba punktów ECTS/Liczba godzin

Liczba semestrów i punktów ECTS konieczna do ukończenia studiów na ocenianym kierunku na danym poziomie 6/180

Łączna liczba godzin zajęć 2277Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć prowadzonych z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia

92

1 Należy podać liczbę studentów ocenianego kierunku, z podziałem na poziomy, lata i formy studiów (z uwzględnieniem tylko tych poziomów i form studiów, które są prowadzone na ocenianym kierunku).

42

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom związanym z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów

164

Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć z dziedziny nauk humanistycznych lub nauk społecznych w przypadku kierunków studiów przyporządkowanych do dyscyplin w ramach dziedzin innych niż odpowiednio nauki humanistyczne lub nauki społeczne

0

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom do wyboru 68Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana praktykom zawodowym (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 6

Wymiar praktyk zawodowych (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 160

W przypadku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich liczba godzin zajęć z wychowania fizycznego. 60

W przypadku prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość:1. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach stacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach stacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.2. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach niestacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach niestacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

-

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia pierwszego stopnia, stacjonarne Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: Wiedza o kulturze

Nazwa wskaźnika Liczba punktów ECTS/Liczba godzin

Liczba semestrów i punktów ECTS konieczna do ukończenia studiów na ocenianym kierunku na danym poziomie 6/180

Łączna liczba godzin zajęć 2202Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć prowadzonych z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia

91

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom związanym z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów

164

Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć z dziedziny nauk humanistycznych lub nauk społecznych w przypadku kierunków studiów przyporządkowanych do dyscyplin w ramach dziedzin innych niż odpowiednio nauki humanistyczne lub nauki społeczne

0

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom do wyboru 68Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana praktykom zawodowym (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 6

Wymiar praktyk zawodowych (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 160

W przypadku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich liczba godzin zajęć z wychowania fizycznego. 60

W przypadku prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość:

43

1. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach stacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach stacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.2. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach niestacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach niestacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

-

Kierunek filologia polskaPoziom studiów: studia drugiego stopnia, stacjonarne Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa wskaźnika Liczba punktów ECTS/Liczba godzin

Liczba semestrów i punktów ECTS konieczna do ukończenia studiów na ocenianym kierunku na danym poziomie 4/120

Łączna liczba godzin zajęć 1182Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć prowadzonych z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia

62

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom związanym z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów

116,5

Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć z dziedziny nauk humanistycznych lub nauk społecznych w przypadku kierunków studiów przyporządkowanych do dyscyplin w ramach dziedzin innych niż odpowiednio nauki humanistyczne lub nauki społeczne

0

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom do wyboru 47Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana praktykom zawodowym (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 6

Wymiar praktyk zawodowych (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 160

W przypadku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich liczba godzin zajęć z wychowania fizycznego.

W przypadku prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość:1. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach stacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach stacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.2. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach niestacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach niestacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

-

Kierunek filologia polskaPoziom studiów: studia drugiego stopnia, stacjonarne Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: edytorstwo tekstów

Nazwa wskaźnika Liczba punktów ECTS/Liczba godzin

Liczba semestrów i punktów ECTS konieczna do ukończenia studiów na ocenianym kierunku na danym poziomie 4/120

44

Łączna liczba godzin zajęć 1322Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć prowadzonych z bezpośrednim udziałem nauczycieli akademickich lub innych osób prowadzących zajęcia

62

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom związanym z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów

116,5

Łączna liczba punktów ECTS, jaką student musi uzyskać w ramach zajęć z dziedziny nauk humanistycznych lub nauk społecznych w przypadku kierunków studiów przyporządkowanych do dyscyplin w ramach dziedzin innych niż odpowiednio nauki humanistyczne lub nauki społeczne

0

Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana zajęciom do wyboru 49Łączna liczba punktów ECTS przyporządkowana praktykom zawodowym (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 6

Wymiar praktyk zawodowych (jeżeli program kształcenia na tych studiach przewiduje praktyki) 160

W przypadku stacjonarnych studiów pierwszego stopnia i jednolitych studiów magisterskich liczba godzin zajęć z wychowania fizycznego.

W przypadku prowadzenia zajęć z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość:1. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach stacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach stacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.2. Łączna liczba godzin zajęć określona w programie studiów na studiach niestacjonarnych/ Łączna liczba godzin zajęć na studiach niestacjonarnych prowadzonych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

-

Tabela 4. Zajęcia lub grupy zajęć związane z prowadzoną w uczelni działalnością naukową w dyscyplinie lub dyscyplinach, do których przyporządkowany jest kierunek studiów

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

(stacjonarne)

Liczba punktów

ECTS

Literatura epok dawnych wykłady/ćwiczenia 120 8

Literatura romantyzmu wykłady/ćwiczenia 60 6

Literatura pozytywizmu wykłady/ćwiczenia 45 3

Literatura Młodej Polski wykłady/ćwiczenia 60 3

Literatura XX-lecia międzywojennego wykłady/ćwiczenia 60 3

Literatura po 1939 roku wykłady/ćwiczenie 90 6

Literatura powszechna wykłady/ćwiczenia 90 8

Analiza i interpretacja dzieła literackiego ćwiczenia 60 5

Poetyka z elementami teorii literatury wykłady/ćwiczenia 105 9

Filozoficzne konteksty literatury wykłady/ćwiczenia 30 2

Główne problemy literatury i kultury XIX i XX wieku wykłady/ćwiczenia 30 2

Zagadnienia literatury współczesnej ćwiczenia 30 1

Wykład monograficzny wykłady 60 4

Gramatyka opisowa współczesnego języka polskiego wykłady/ćwiczenia 195 13

Gramatyka historyczna języka polskiego wykłady/ćwiczenia 105 7

45

Kultura języka i wypowiedzi ćwiczenia 45 5

Leksykologia i leksykografia współczesna ćwiczenia 30 2

Podstawy pisowni polskiej ćwiczenia 30 2

Wstęp do nauki o języku ćwiczenia 15 1

Korespondencja sztuk wykłady/ćwiczenia 45 2

Literatura dla dzieci i młodzieży wykłady/ćwiczenia 30 2

Teoria języka wykłady/ćwiczenia 30 3

Stylistyka współczesna ćwiczenia 30 1,5

Proseminarium ćwiczenia 15 4

Seminarium licencjackie i praca dyplomowa ćwiczenia 60 12

Razem 1470 114,5

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia pierwszego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: Wiedza o kulturze

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

(stacjonarne)

Liczba punktów

ECTS

Literatura epok dawnych wykłady/ćwiczenia 120 8

Literatura romantyzmu wykłady/ćwiczenia 60 6

Literatura pozytywizmu wykłady/ćwiczenia 45 3

Literatura Młodej Polski wykłady/ćwiczenia 60 3

Literatura XX-lecia międzywojennego wykłady/ćwiczenia 60 3

Literatura po 1939 roku wykłady/ćwiczenie 90 6

Literatura powszechna wykłady/ćwiczenia 90 8

Analiza i interpretacja dzieła literackiego Ćwiczenia 60 5

Poetyka z elementami teorii literatury wykłady/ćwiczenia 105 9

Filozoficzne konteksty literatury wykłady/ćwiczenia 30 2

Zagadnienia literatury współczesnej Ćwiczenia 30 1

Główne problemy literatury i kultury XIX i XX wieku wykłady/ćwiczenia 30 2

Wykład monograficzny Wykład 60 4

Gramatyka opisowa współczesnego języka polskiego wykłady/ćwiczenia 195 13

Gramatyka historyczna języka polskiego wykłady/ćwiczenia 105 7

Kultura języka i wypowiedzi ćwiczenia 45 5

Leksykologia i leksykografia współczesna ćwiczenia 30 2

Podstawy pisowni polskiej ćwiczenia 30 2

Wstęp do nauki o języku ćwiczenia 15 1

Korespondencja sztuk wykłady/ćwiczenia 45 2

Literatura dla dzieci i młodzieży wykłady/ćwiczenia 30 2

Teoria języka wykłady/ćwiczenia 30 3

Stylistyka współczesna ćwiczenia 30 1,5

Proseminarium ćwiczenia 15 4

Seminarium licencjackie i praca dyplomowa ćwiczenia 60 12

Wiedza o filmie wykłady/ćwiczenia 45 3,5

Instytucje kultury ćwiczenia 15 2

Teatr w kulturze wykłady/ćwiczenia 60 4

Kody kultury wykłady/ćwiczenia 45 3,5

Animacja kultury ćwiczenia 15 2

Filozofa kultury wykłady 15 2

Teksty kultury wykłady/ ćwiczenia 45 2

Razem 1710 133,5

Kierunek: Filologia polska

46

Poziom studiów: studia drugiego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

(stacjonarne)

Liczba punktów

ECTS

Seminarium magisterskie i praca dyplomowa ćwiczenia 120 20

Metodologia badań literackich wykłady/ćwiczenia 45 4

Metodologia badań językoznawczych wykłady/ćwiczenia 30 3

Językoznawstwo ogólne wykłady/ćwiczenia 30 2

Elementy kultury języka polskiego ćwiczenia 15 1

Nurty i style literacko-artystyczne wykłady/ćwiczenia 90 6,5

Przedmiot do wyboru wykłady/ćwiczenia 60 4

Teoria kultury wykłady/ćwiczenia 30 3,5

Historia języka polskiego wykłady 30 4

Dialektologia wykłady/ćwiczenia 30 3

Pragmatyka językoznawcza wykłady/ ćwiczenia 30 2

Język wartości wykłady 15 1

Wybrane zagadnienia gramatyki języka polskiego ćwiczenia 15 2

Wybrane zagadnienia analizy dzieła literackiego ćwiczenia 30 2

Życie literackie po 1989 roku wykłady/ćwiczenia 60 7

Literatura i kultura popularna wykłady/ ćwiczenia 60 8

Komparatystyka literacka wykłady/ćwiczenia 30 3

Filozofia a literatura wykłady/ćwiczenia 30 3

Antropologia literatury wykłady/ćwiczenia 30 2

Wykład monograficzny wykłady 60 4

Wystąpienia publiczne ćwiczenia 15 1

Problemy leksykologii ćwiczenia 15 2

Wprowadzenie do semantyki wykłady 15 2

Zagadnienia językoznawstwa komputerowego wykłady 15 1

Kreatywne pisanie ćwiczenia 15 1

Razem: 915 92

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia drugiego stopnia Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: edytorstwo tekstów

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

(stacjonarne)

Liczba punktów

ECTS

Seminarium magisterskie i praca dyplomowa ćwiczenia 120 20

Metodologia badań literackich wykłady/ćwiczenia 45 4

Metodologia badań językoznawczych wykłady/ćwiczenia 30 3

Językoznawstwo ogólne wykłady/ćwiczenia 30 2

Elementy kultury języka polskiego ćwiczenia 15 1

Nurty i style literacko-artystyczne wykłady/ćwiczenia 90 6,5

Przedmiot do wyboru wykłady/ćwiczenia 60 4

Teoria kultury wykłady/ćwiczenia 30 3,5

Historia języka polskiego wykłady 30 4

Dialektologia wykłady/ćwiczenia 30 3

Pragmatyka językoznawcza wykłady/ ćwiczenia 30 2

Język wartości wykłady 15 1

Wybrane zagadnienia gramatyki języka polskiego ćwiczenia 15 2

47

Wybrane zagadnienia analizy dzieła literackiego ćwiczenia 30 2

Życie literackie po 1989 roku wykłady/ćwiczenia 60 7

Literatura i kultura popularna wykłady/ ćwiczenia 60 8

Komparatystyka literacka wykłady/ćwiczenia 30 3

Filozofia a literatura wykłady/ćwiczenia 30 3

Antropologia literatury wykłady/ćwiczenia 30 2

Wykład monograficzny wykłady 60 4

Wystąpienia publiczne ćwiczenia 15 1

Problemy leksykologii ćwiczenia 15 2

Wprowadzenie do semantyki wykłady 15 2

Zagadnienia językoznawstwa komputerowego wykłady 15 1

Kreatywne pisanie ćwiczenia 15 1

Edycja tekstów staropolskich ćwiczenia 20 0,5

Zasady pisowni języka polskiego wykład/ćwiczenia 30 1

Edycja tekstów XX-wiecznych ćwiczenia 30 1

Razem: 995 94,5

Tabela 5. Zajęcia lub grupy zajęć przygotowujące studentów do wykonywania zawodu nauczycielaKierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia pierwszego stopnia, stacjonarne Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

stacjonarne

Liczba punktów ECTS

Psychologia ogólna wykłady/ćwiczenia 45 2,5

Pedagogika ogólna Wykład/ćwiczenia 45 2,5

BHP w instytucjach edukacyjnych wykład 15 1

Psychologia edukacyjna ćwiczenia 30 2

Pedagogika ćwiczenia 30 2

Podstawy dydaktyki wykład 30 3

Dydaktyka języka polskiego wykłady/ ćwiczenia 90 7,5

Emisja głosu ćwiczenia 30 2

Etyka zawodu nauczyciela wykład 15 1

Elementy prawa oświatowego wykład 30 1,5

Praktyka psychologiczno-pedagogiczna ćwiczenia 40 1,5

Praktyka przedmiotowo-metodyczna ćwiczenia 120 4,5

Razem: 520 31

Kierunek: Filologia polska Poziom studiów: studia drugiego stopnia, stacjonarne Profil kształcenia: ogólnoakademickiSpecjalność: nauczycielska w zakresie języka polskiego

Nazwa zajęć/grupy zajęć Forma/formy zajęć Łączna liczna godzin zajęć

Stacjonarne

Liczba punktów

ECTS

Psychologia społeczna ćwiczenia 30 2

Pedagogika (konwersatorium) ćwiczenia 30 2

Dydaktyka przedmiotu wykłady, ćwiczenia 90 7

Praktyka psychologiczno-pedagogiczna ćwiczenia 40 1,5

48

Praktyka przedmiotowo-metodyczna ćwiczenia 120 4,5

Razem: 310 17

Tabela 6. Informacja o programach studiów/zajęciach lub grupach zajęć prowadzonych w językach obcych

Nazwa programu/zajęć/grupy

zajęć

Forma realizacji Semestr Forma

studiówJęzyk

wykładowy

Liczba studentów

(w tym niebędących obywatelami

polskimi)

Nie dotyczy.

49