bip.kolonowskie.pl · Web viewPROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE . NA LATA 2004 –...

G M I N A KOLONOWSKIE

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE

NA LATA 2004 – 2007Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2011

Wykonawca:EKOPOL - PROJEKT w Opoluul. Stoińskiego 545 – 791 Opole

Opole, luty 2005

PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE NA LATA 2004 -2007 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2011

ZESPÓŁ AUTORSKI

Jacek KichmanMaria UrbowiczAgnieszka TrelaTomasz Midura

Maciej Michałowski

EKOPOL – PROJEKT OPOLE , ul. Stoińskiego 5 2


SPIS TREŚCI

I. WSTĘP…………………………………………………………………………………... 51. Podstawy formalno – prawne opracowania………………………………………………. 52. Forma realizacji zamówienia……………………………………………………………... 53. Konstrukcja Programu……………………………………………………………………. 54. Metodyka opracowania Programu………………………………………………………... 75. Założenia wyjściowe Programu…………………………………………………………... 95.1. Zasady polityki ekologicznej……………………………………………………………... 95.2. Podstawowe założenia polityki ekologicznej…………………………………………….. 105.3. Spójność programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie z dokumentami

strategicznymi rangi regionalnej..........................................................................................11

5.3.1. Uwarunkowania wynikające ze ,,Strategii rozwoju powiatu strzeleckiego’’…………….. 115.3.2. Uwarunkowania wynikające z ,,Planu rozwoju lokalnego powiatu strzeleckiego na lata

2004 – 2006 ........................................................................................................................13

5.3.3. Uwarunkowania wynikające z ,,Programu ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego........................................................................................................................

13

5.4. Spójność programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie z dokumentami strategicznymi rangi gminnej .............................................................................................

14

5.4.1. Spójność Programu ze Strategią Rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie ......................... 145.4.2. Spójność Programu ze Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania

przestrzennego gminy Kolonowskie ……………………………………………………... 165.4.3 Spójność Programu z opracowaniami planistycznymi oraz programowymi gminy........... 176. Układ i zawartość Programu ……………………………………………………………... 18II. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA ………………………………………………... 201. Ogólna charakterystyka gminy ………….........………………………………………...... 201.1. Położenie………………………………………………………………………………….. 201.2. Rzeźba terenu……………………………………………………………………………... 211.3. Budowa geologiczna i warunki hydrologiczne ......……………………………………… 211.4. Użytkowanie gruntów…………………………………………………………………….. 221.5. Sytuacja demograficzna....................................................................................................... 221.6. Gospodarka……………………………………………………………………………….. 231.7. Powiązania komunikacyjne………………………………………………………………. 242. Charakterystyka stanu środowiska…………………………………………….................. 262.1. Przyroda ożywiona i krajobraz…………………………………………………………… 262.1.1 Szata roślinna …………………………………………………………………………….. 262.1.2. Fauna …………………………………………………………………………………….. 292.1.3. Obszary i obiekty chronione ……………………………………………………………... 302.1.4. Ochrona krajobrazu kulturowego ………………………………………………………... 322.1.5. Ochrona dziedzictwa kulturowego……………………………………………………….. 322.1.6. Obszary o wysokiej bioróżnorodności nie objęte ochroną prawną …………………….... 342.2. Zasoby wodne…………………………………………………………………………….. 352.2.1. Wody podziemne………………………………………………………………...........….. 352.2.2. Wody powierzchniowe …………………………………………………………………... 372.2.3. Wody opadowe ................................................................................................................... 402.2.4. Gospodarka wodno-ściekowa ............................................................................................. 402.3. Gleby……………………………………………………………………………………… 422.3.1. Charakterystyka gleby ……………………………………………… ............................... 422.3.2. Stan czystości gleby ……………………………………………………………................ 432.4. Surowce mineralne……………………………………………………………………….. 452.5. Powietrze atmosferyczne…………………………………………………………………. 462.5.1. Źródła zanieczyszczeń powietrza ………………………………………………………... 462.5.2. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego …………………………………………........ 47



2.5.3. Źródła energii odnawialnej ............................………………………………...………….. 492.6. Hałas……………………………………………………………………………………… 522.6.1 Hałas komunikacyjny …………………………………………........................…………. 532.6.2. Hałas przemysłowy ……………………………………………………………………… 542.7. Promieniowanie elektromagnetyczne…………………………………………………….. 54III. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE NA

LATA 2004 – 2007 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2011 ……………………………56

1. Ogólne założenia polityki ekologicznej gminy Kolonowskie…………………………..... 562. Cele i zadania o charakterze systemowym……………………………………………….. 572.1. Integracja aspektów ekologicznych z rozwojem społeczno-gospodarczym……………... 572.2. Edukacja ekologiczna…………………………………………………………………….. 632.3. Współpraca z sąsiednimi gminami w ramach wdrażania Programu……………………... 673. Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych…. 683.1. Ochrona przyrody i krajobrazu, w tym rozwój turystyki i rekreacji................................... 683.2. Ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie…………… 753.3. Ochrona powierzchni ziemi, gleb i kopalin …………………………………………........ 793.4. Racjonalne użytkowanie surowców……………………………………………………… 844. Jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne………………………………………... 874.1. Jakość wód………………………………………………………………………………... 874.2. Ochrona jakości powietrza atmosferycznego…………………………………………... 964.3. Ochrona przed hałasem…………………………………………………………………… 1044.4. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym………………………………... 1074.5. Ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi…………………………………. 1094.6. Bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne………………………………………………... 112IV. OCENA REALIZACJI PROGRAMU……………….................................................... 1141. Narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem……………………………………… 1142. Upowszechnianie informacji o środowisku………………………………………………. 1163 Organizacja zarządzania środowiskiem…………………………………………………... 1174. Zarządzanie Programem ochrony środowiska……………………………………………. 1185. Monitoring wdrażania Programu…………………………………………………………. 118V. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU…......................................... 1211. Wprowadzenie……………………………………………………………………………. 1212. Ramy finansowe wdrażania Programu ………………… ...……………………………. 1212.1. Analiza możliwości gminy w zakresie finansowania zadań w dziedzinie ochrony

środowiska………………………………………………………………………………...122

2.2. Potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu………………………………. 1223. Harmonogram wdrażania Programu ……………………................................................... 1333.1. Wprowadzenie……………………………………………………………………………. 1333.2. Zadania własne Gminy wynikające z Programu………………………………………… 1333.3. Podsumowanie……………………………………………………………………………. 139VI. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM ..................................... 140Materiały źródłowe………………………………………………………………………............. 150



I. WSTĘP

1. Podstawy formalno - prawne opracowania

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” [Dz. U. 2001.62 poz. 627 z późn. zm.] nakłada na organ wykonawczy gminy obowiązek opracowania programu ochrony środowiska, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Z kolei, ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku [Dz.U.2001.62 poz.628.] wprowadza obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami, które stanowią integralną część odnośnych programów ochrony środowiska.

Do opracowania „Programu Ochrony Środowiska wraz z Planem Gospodarki Odpadami dla gminy Kolonowskie ’’ przystąpiono w oparciu o wynik postępowania prowadzonego przez Związek Gmin ,,Dolna Mała Panew’’ z siedzibą w Turawie, zgodnie z przepisami ustawy z dnia 10 czerwca 1994 r. o zamówieniach publicznych [tekst jednolity Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 664, z późn. zm.]. Na jego podstawie w dniu 3 czerwca 2004 roku zawarto umowę Nr B.Z.G. / prog./4/04, pomiędzy Związkiem Gmin ,,Dolna Mała Panew’’, Gminą Kolonowskie a firmą Ekopol – Projekt z Opola, wybraną w drodze powyższego postępowania na wykonawcę projektu.

2. Forma realizacji zamówienia

Zamówienie zostało zrealizowane w postaci dwóch podstawowych dokumentów, którymi są:

Plan gospodarki odpadami dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011

Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011

Zarówno ,,Plan gospodarki odpadami dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011’’ jak również ,,Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011’’ spełnia wymagania powiatowego programu ochrony środowiska.

Biorąc powyższe pod uwagę, dalsza część niniejszego dokumentu dotyczy „Programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011’’. W Programie tym zawarto także najważniejsze elementy wynikające z opracowanego jako oddzielny dokument „Planu gospodarki odpadami dla gminy Kolonowskie (…)”.

3. Konstrukcja Programu

Konstrukcja Programu oparta jest głównie o zapisy takich dokumentów, jak:

1. ,,Prawo ochrony środowiska’’ z 27 kwietnia 2001 roku. Definiuje ono ogólne wymagania w odniesieniu do programów ochrony środowiska opracowywanych dla potrzeb województw, powiatów i gmin. Zgodnie z ustawą (Art.14 ust.1 POŚ), program ochrony środowiska, na podstawie aktualnego stanu środowiska, określa w szczególności:

– cele ekologiczne, – priorytety ekologiczne, – rodzaj i harmonogram działań proekologicznych, środki niezbędne do osiągnięcia celów,

w tym mechanizmy prawno-ekonomiczne i środki finansowe.

2. ,,Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010”, dostosowana do wymagań ustawy Prawo ochrony środowiska. Zgodnie z zapisami tego dokumentu Program winien definiować cele średniookresowe do roku 2011 (dla okresu 8-letniego) i zadania na lata 2004 – 2007 (okres najbliższych czterech lat) oraz monitoring (ocenę) realizacji Programu i nakłady finansowe na jego wdrożenie.



3. ,,Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym’’, które podają sposób i zakres uwzględniania polityki ekologicznej państwa w programach ochrony środowiska szczebla wojewódzkiego oraz powiatu i gminy oraz wskazówki co do zawartości programów. Zgodnie z wytycznymi w gminnym programie powinny być uwzględnione:– zadania własne gminy tzn. przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo

ze środków będących w dyspozycji gminy,– zadania koordynowane, tzn. finansowane ze środków przedsiębiorstw oraz ze środków

zewnętrznych, będących w dyspozycji organów i instytucji szczebla wojewódzkiego i centralnego, bądź instytucji działających na terenie gminy, ale podległych bezpośrednio organom wojewódzkim, bądź centralnym.

Według „Wytycznych (…)” programy powinny zawierać takie rozdziały jak:– racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych,– poprawa jakości środowiska,– narzędzia i instrumenty realizacji programu,– współpraca przygraniczna,– harmonogram realizacji i nakłady na realizację programu,– kontrola realizacji programu.

Ponadto w niniejszym Programie, po akcesji z UE uwzględniono postanowienia Traktatu Akcesyjnego oraz akty prawa wspólnotowego (traktaty, rozporządzenia Rady UE).

Kierując się powyższymi zapisami, niniejszy Program formuuje: – cele i zadania o charakterze systemowym, przedstawione za pomocą kierunków

rozwojowych dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja,

– cele edukacji ekologicznej krótkookresowe do 2007 r. i średniookresowe do 2011 roku,

– cele ekologiczne krótkookresowe do 2007 r. i średniookresowe do 2011 roku, ujęte w blokach tematycznych, jak: ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych, w tym: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie, ochrona gleb, ochrona kopalin, racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych a także jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, w tym: ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią, ochrona jakości powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, gospodarka odpadami, ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi, bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne,

– ocenę realizacji Programu, w tym: narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem, organizacja i zarządzanie Programem, monitoring wdrażania Programu wraz z określeniem wskaźników realizacji Programu,

– aspekty finansowe wdrażania Programu, w tym: ramy finansowe wdrażania Programu, potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu, harmonogram wdrażania Programu z określeniem zadań własnych gminy Kolonowskie przewidzianych do realizacji na lata 2004 –2007 z perspektywą do roku 2011.

Należy podkreślić, że niniejszy „Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” ma otwartą formułę co oznacza, że w przypadku zmiany wymagań prawnych, pojawiania się nowych problemów, bądź nie wykonania niektórych przedsięwzięć w terminach przewidzianych w Programie, dokument ten będzie cyklicznie (co 4 lata) aktualizowany „Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” pozostaje w ścisłej relacji ze „Strategią rozwoju województwa opolskiego na lata 2000 – 2015”, „Programem ochrony środowiska dla województwa opolskiego”, ,,Strategią rozwoju powiatu strzeleckiego”, ,, Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzeleckiego na lata 2004-2006’’, „Programem ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego’’, ,,Strategią rozwoju gminy



Kolonowskie’’, ,,Wieloletnimi Programami Inwestycyjnymi na lata 2002 – 2005’’ gminy Kolonowskie, ze ,, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’ (wraz z wprowadzonymi zmianami) oraz z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego gminy. Z dokumentów tych wynikają główne kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego omawianego obszaru i związane z nimi kierunki presji na środowisko. Relację programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie do opracowań strategicznych, programowych i planistycznych przedstawiono na rys.1.

Rys.1. Relacje programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie do opracowań strategicznych, programowych i planistycznych.

4. Metodyka opracowania programu

Zgodnie z wymaganiami ustawy „Prawo ochrony środowiska” i „Wytycznymi do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” duży nacisk położono na proces opracowania programu i na elastyczność jego treści. Generalną zasadą procesu jest włączanie społeczności lokalnych zarówno w przygotowanie programu jak i jego wdrażanie. Dlatego już w początkowych etapach prac nad Programem zwrócono szczególną uwagę na wymianę informacji i konsultacje pomiędzy przedstawicielami instytucji/organizacji włączonych w zagadnienie ochrony środowiska i rozwoju społeczno-gospodarczego gminy. W procesie tym zwanym procesem otwartego planowania wykorzystano takie narzędzia jak: warsztaty robocze, spotkania robocze, bieżące konsultacje ze specjalistami lokalnymi.Opracowanie Programu przebiegało w dwóch etapach:I etap - polegał na zgromadzeniu i analizie kilkudziesięciu opracowań wyjściowych oraz wielu dokumentów strategicznych szczebla gminnego, powiatowego, wojewódzkiego i krajowego, na których podstawie wykonano kompleksowe opracowanie diagnostyczne będące oceną aktualnego stanu zasobów i ochrony środowiska gminy Kolonowskie.II etap – związany był z formułowaniem celów polityki ekologicznej gminy Kolonowskie do 2011 roku oraz programu wykonawczego na lata 2004-2007. Cele polityki ekologicznej gminy zostały


PROGRAMY OCHRONY ŚRODOWISKA DLA

GMINY KOLONOWSKIE

Strategia rozwoju gminy Kolonowskie

Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gminy

Kolonowskie

Miejscowe plany zagospodarowania

przestrzennego gminy Kolonowskie

Program ochrony środowiska dla

województwa opolskiego

Plan zagospodarowania przestrzennego

województwa opolskiego

Strategia rozwojuwojewództwa opolskiego

Polityka ekologiczna państwa

Program ochrony środowiska dla

powiatu strzeleckiego

Strategia rozwoju powiatu strzeleckiego

Studium uwarunkowań i kierunków

zagospodarowania przestrzennego gmin

powiatu strzeleckiego


określone zgodnie z polityką ekologiczną państwa i województwa, wymaganiami Unii Europejskiej oraz specyfiką regionu.

Program wykonawczy sformułowano przede wszystkim w oparciu o zadania wynikające ze „Strategii rozwoju gminy Kolonowskie’’, ,,Wieloletnich Programamów Inwestycyjnych na lata 2002 –2005’’, ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’, „Programu ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego’’, a także o zadania zgłoszone w ramach ankietyzacji przez zakłady przemysłowe, przedsiębiorstwa i inne podmioty z terenu gminy Kolonowskie – stanowiące najpoważniejsze źródła zagrożeń dla środowiska na terenie gminy. Ponadto w Programie umieszczono zadania zgłoszone przez samorządowe jednostki organizacyjne podlegające gminie, jak również uzgodnione podczas konsultacji z przedstawicielstwami instytucji i organizacji działających na jej terenie. W tworzenie Programu zaangażowanych było wiele stron. Nadzór nad przebiegiem prac Programu objął Zespół Konsultacyjny. W jego skład weszli przedstawiciele:Urzędu Miejskiego w Kolonowskiem, przedsiębiorstw: Packprofil i Klimbart z Kolonowskiego, Sita Częstochowa, R.J.K z Jemielnicy, Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Kolonowskie a także Nadleśnictwa Zawadzkie.

Rys.2. Metodyka konstruowania Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie.


Zgromadzenie danych nt. stanu środowiska

i aktualnych działań na rzecz jego ochrony

Konsultacje roboczez przedstawicielami gminy Kolonowskie

Ocena aktualnego stanu środowiska, zagrożeń

i tendencji zmian

Opracowanie założeń Polityki ekologicznej

Przygotowanie propozycji listy przedsięwzięć na lata

2004 - 2007

Spotkanie Zespołu Konsultacyjnego

- przedstawienie oceny stanu środowiska

BurmistrzMiasta

Kolonowskie

Prace projektoweRada

Miejska w Kolonowskiem

Publiczne ogłoszenie

przetargu na opracowanie

Programu

Wybór wykonawcy

na opracowanie Programu

Akceptacja projektu

Programu przez Komisje Rady

Miejskiej

Akceptacja projektu Programu przez

Burmistrza miasta Kolonowskie

Uchwalenie Programu Ochrony

Środowiska

Przygotowanie propozycji narzędzi i instrumentów realizacyjnych Programu

oraz kosztów jego realizacjii źródeł finansowania

Opracowanie wersji roboczej kompletnego dokumentu Programu

Konsultacje roboczez przedstawicielami gminy

oraz specjalistami lokalnymi

Spotkanie Zespołu Konsultacyjnego

Warsztaty robocze- dyskusja nt. Programu

Konsultacje robocze z przedstawicielami

gminy oraz specjalistami lokalnymi

Opracowanie projektu Programu

Przekazanie projektu Programu

do zaopiniowania przez Starostwo

Powiatowe

SstzrelcePrudnik


Projekt Programu, opracowany we współpracy z wieloma partnerami i uzgodniony z Zespołem Konsultacyjnym, po akceptacji i przyjęciu przez Burmistrza miasta Kolonowskie skierowany zostaje do zaopiniowania przez odpowiednie Komisje Rady Miejskiej oraz Zarząd Powiatu w Strzelcach Opolskich. Końcowym etapem proceduralnym, kończącym prace nad Programem jest przyjęcie Programu przez Radę Miejską w formie uchwały.

5. Założenia wyjściowe programu

Założenia wyjściowe do opracowania programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie opierają się na uwarunkowaniach, zarówno tych, które dotyczą wszystkich regionów i są uwarunkowaniami zewnętrznymi jak i tych, które wynikają z zamierzeń rozwojowych, determinujących przyszły kształt rozwoju gospodarczego, społecznego a także środowiskowo-przestrzennego gminy Kolonowskie.

Zasady realizacji polityki ekologicznej, cele i zadania ujęte w dokumencie ,,II Polityka Ekologiczna Państwa”, ,,Programie wykonawczym do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 – 2010’’ oraz w dostosowanej do wymagań ustawy ,,Prawo ochrony środowiska’’, ,,Polityce ekologicznej państwa na lata 2003-2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 –2010’’, zostały przyjęte jako podstawa niniejszego Programu.

5.1. Zasady polityki ekologicznej

Zasady polityki ekologicznej państwa są zasadami, na których oparta jest zarówno polityka ekologiczna województwa opolskiego, powiatu strzeleckiego i polityka ochrony środowiska gminy Kolonowskie. Wiodącą zasadą polityki ekologicznej, przyjętą w Konstytucji RP jest zasada zrównoważonego rozwoju, której podstawowym założeniem jest integracja polityk i działań w poszczególnych sektorach gospodarki i życia społecznego, aby zachować zasoby i walory środowiska w stanie zapewniającym trwałe, nie doznające uszczerbku, możliwości korzystania z nich zarówno przez obecne jak i przyszłe pokolenie, przy jednoczesnym zachowaniu trwałości funkcjonowania procesów przyrodniczych, oraz naturalnej różnorodności biologicznej na poziomie krajobrazowym, ekosystemowym, gatunkowym i genowym.

Oprócz generalnej zasady zrównoważonego rozwoju polityka ekologiczna państwa określa również szereg zasad szczegółowych, t.j.:Zasadę prewencji, oznaczającą w szczególności:

zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik (BAT),

recykling, czyli zamykanie obiegu materiałów i surowców, odzysk, energii, wody i surowców ze ścieków i odpadów oraz gospodarcze wykorzystanie odpadów zamiast ich składowania,

zintegrowane podejście do ograniczania i likwidacji zanieczyszczeń i zagrożeń zgodnie z zaleceniami Dyrektywy Rady 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania zanieczyszczeniom i kontroli (tzw. dyrektywa IPPC),

wprowadzanie pro-środowiskowych systemów zarządzania procesami produkcji i usługami, zgodnie z ogólnoświatowymi i europejskimi wymogami w tym zakresie, wyrażonymi m.in. w standardach ISO 14000 i EMAS, programach czystszej produkcji i Odpowiedzialność i Troska itp.

Zasadę „zanieczyszczający płaci” odnoszącą się do odpowiedzialności za skutki zanieczyszczenia i stwarzania innych zagrożeń. Odpowiedzialność tę ponosić powinny wszystkie jednostki użytkujące środowiska a więc także konsumenci, zwłaszcza, gdy mają możliwość wyboru mniej zagrażających środowisku dóbr konsumpcyjnych.

Zasadę integracji polityki ekologicznej z politykami sektorowymi, oznaczającą uwzględnienie w politykach sektorowych celów ekologicznych na równi z celami gospodarczymi i społecznymi.



Zasadę regionalizacji, oznaczającą m.in. skoordynowanie polityki regionalnej z regionalnymi ekosystemami w Europie (np. doliny rzeczne i obszary wodno-błotne, szczególnie w strefach przygranicznych).

Zasadę subsydiarności, wynikającą m.in. z Traktatu o Unii Europejskiej a oznaczającą przekazywanie części kompetencji i uprawnień decyzyjnych dotyczących ochrony środowiska na właściwy szczebel regionalny lub lokalny tak, aby był on rozwiązywany na najniższym szczeblu, na którym może zostać skutecznie i efektywnie rozwiązany.

Zasadę skuteczności ekologicznej i efektywności ekonomicznej odnoszącą się do wyboru planowanych przedsięwzięć inwestycyjnych ochrony środowiska a następnie do oceny osiągniętych wyników a oznaczającą potrzebę minimalizacji nakładów na jednostkę uzyskanego efektu.

5.2. Podstawowe założenia polityki ekologicznej

VI Program działań Wspólnoty Europejskiej w dziedzinie ochrony środowiska na lata 2001 – 2010 podkreśla, że realizacja zrównoważonego rozwoju ma nastąpić poprzez poprawę środowiska i jakości życia obywateli UE. Komisja Europejska wśród czterech priorytetowych obszarów działań wymienia ,,środowisko i zdrowie’’. VI Ramowy program działań UE podnosi rangę ochrony gleb i powierzchni ziemi. Strategicznym celem polityki ekologicznej państwa jest zapobieganie zagrożeniom zdrowia w środowisku i ograniczenie ryzyka dla zdrowia wynikającego z narażenia na szkodliwe dla zdrowia czynniki środowiskowe. Aktualnie najważniejszymi źródłami zagrożeń zdrowia człowieka w województwie opolskim, w tym na obszarze powiatu strzeleckiego, jak również na obszarze gminy Kolonowskie są: odpady przemysłowe i komunalne, zanieczyszczenia wód i jakość wody do picia oraz zanieczyszczenia powietrza atmosferycznego i hałas.

Cele polityki ekologicznej państwa, a także wojewódzkiego i powiatowego programu ochrony środowiska nakreślają konkretne wyzwania i obszary zainteresowania dla programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie. Są to m.in.:

1. W zakresie zapewnienia wymaganej jakości wód:- ograniczenie emisji zanieczyszczeń, - zmniejszenie ładunku zanieczyszczeń pochodzących ze źródeł przestrzennych (rozproszonych),

trafiających do wód wraz ze spływami powierzchniowymi z terenów rolnych.

2. W zakresie jakości powietrza atmosferycznego: - systematyczna poprawa jakości powietrza.

3. W zakresie gospodarki odpadami:- stworzenie podstaw dla nowoczesnego gospodarowania odpadami komunalnymi,

zapewniającego wzrost odzysku tych odpadów, - zwiększenie poziomu odzysku odpadów przemysłowych,- dopasowanie gospodarki odpadami niebezpiecznymi do powiatowego, a następnie

wojewódzkiego systemu gospodarowania odpadami niebezpiecznymi.

4. W zakresie ochrony środowiska przed hałasem: - rozpoznanie stanu zagrożenia hałasem, przede wszystkim emitowanym przez środki transportu

drogowego i kolejowego, oraz ograniczenie jego oddziaływania na obszarze gminy do poziomów normatywnych.

5. W zakresie racjonalnego użytkowania zasobów naturalnych:- racjonalne wykorzystywanie wód podziemnych na cele przemysłowe,



- wprowadzanie nowoczesnych technologii w przemyśle i energetyce w celu zmniejszenia wodochłonności, materiałochłonności, energochłonności i odpadowości produkcji oraz redukcji emisji zanieczyszczeń do środowiska (BAT).

6. Wzrost wykorzystania energii ze źródeł odnawialnych - do 2010 roku co najmniej podwojenie wykorzystania tej energii w stosunku do roku 2000, zgodnie z celami Unii Europejskiej wyrażonymi w Białej Księdze (COM(97)599).

7. Przeciwdziałanie zagrożeniom środowiska (dyrektywa „Seveso II”), zwłaszcza z tytułu poważnych awarii przemysłowych, eliminowanie lub zmniejszanie skutków dla środowiska z tytułu awarii.

8. W zakresie współpracy międzyregionalnej:- współpraca z gminami sąsiednimi ukierunkowana m.in. na: poprawę stanu czystości wód,

ochronę przeciwpowodziową, ochronę zasobów i walorów przyrodniczych oraz obszarów przyrodniczo cennych.

9. Ochronę zasobów przyrodniczych, kształtowanie systemu ekologicznego gminy Kolonowskie oraz ekosystemów leśnych, a także zalesianie gruntów nieprzydatnych rolniczo w powiązaniu z rozwojem korytarzy ekologicznych.

10. Dostosowanie polityki, strategii rozwoju społeczno-gospodarczego gminy do zrównoważonego gospodarowania i ochrony zasobów naturalnych.

11. Kształtowanie proekologicznych wzorców konsumpcji i zachowań mieszkańców w duchu zasady zrównoważonego rozwoju oraz zapewnienie dostępu mieszkańców gminy do informacji o środowisku, do udziału w podejmowaniu decyzji w sprawach dotyczących ochrony środowiska, w tym udziału w procedurze opracowywania i wdrażania ,,Programu ochrony środowiska’’ (konieczność dalszego rozwoju świadomości ekologicznej szerokich kręgów społeczeństwa, wzrost ich aktywnego uczestnictwa w konkretnych działaniach na rzecz środowiska i poprawa efektywności tych działań).

12. Doskonalenie struktur zarządzania środowiskiem w skali gminy.

5.3. Spójność programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie z dokumentami strategicznymi rangi regionalnej

5.3.1. Uwarunkowania wynikające ze ,,Strategii rozwoju powiatu strzeleckiego"

Istotnym dokumentem będącym podstawą programowania rozwoju gminy Kolonowskie jest „Strategia rozwoju powiatu strzeleckiego do 2015 roku”, przyjęta przez Radę Powiatu dnia 30 czerwca 2004 r. wraz z Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzeleckiego na lata 2004-2006.

Szczegółowo sformułowana wizja pozwala na wyznaczenie dziedzin i celów strategicznych powiatu strzeleckiego. Ze względu na konieczność zaspokojenia aspiracji mieszkańców powiatu oraz wzmocnienia pozycji powiatu w otoczeniu sformułowano dwa cele generalne zorientowane na wnętrze i na otoczenie powiatu:1. Wysoka atrakcyjność zamieszkania w powiecie strzeleckim jako miejsca, w którym osiąganie

materialnych standardów cywilizacyjnych łączone jest z zachowaniem pozytywnych wartości kulturowych, tradycyjnych więzi społecznych i wartości środowiskowych oraz dostarczającego swoim mieszkańcom dogodnych warunków dla rozwoju indywidualnego i aktywności zawodowej.

2. Wysoka konkurencyjność gospodarki powiatu strzeleckiego, rozwijającej się w zgodzie z zasadami ekorozwoju, zdolnej do sprostania wyzwaniom pojawiającym się w otoczeniu i efektywnie wykorzystującej zasoby wewnętrzne powiatu.



Trzecim celem generalnym jest cel zorientowany na wzmocnienie współpracy podmiotów decydujących o rozwoju lokalnym: 3. Współzależność działań podejmowanych przez podmioty lokalne i wewnętrzna spójność powiatu.Wyróżniono następujące dziedziny strategicznego rozwoju powiatu strzeleckiego:

1. kapitał ludzki i społeczny (w tym edukacja i kultura),2. ochrona środowiska przyrodniczego,3. gospodarka, rolnictwo, turystyka (w tym zatrudnienie),4. infrastruktura (w tym transport),5. opieka społeczna, zdrowie, rekreacja, sport,6. współpraca lokalna i równomierny rozwój powiatu (w tym rozwój obszarów wiejskich).

Dla poszczególnych dziedzin zostały opracowane cele operacyjne (CO), dla których z kolei sformułowano kierunki działań (K). W ramach kierunków działań ustalono projekty priorytetowe (P). Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie odnosi się do następujących celów Strategii:

DZIEDZINA 2: OCHRONA ŚRODOWISKA PRZYRODNICZEGO

CO2.1. Dyscyplina w gospodarowaniu zasobami środowiska naturalnego pozwalająca na zachowanie najcenniejszych walorów ekosystemu i świadome wykorzystywanie zasobów naturalnych dla celów gospodarki i osadnictwa.

K2.1.1. Gospodarowanie przestrzenią z uwzględnieniem zasad rozwoju zrównoważonego.K2.1.2. Kształtowanie proekologicznej świadomości mieszkańców.K2.1.3. Umożliwienie mieszkańcom powiatu zachowań proekologicznych i ich

egzekwowanie.

DZIEDZINA 3: GOSPODARKA, ROLNICTWO, TURYSTYKA (W TYM ZATRUDNIENIE)

CO3.1. Zrównoważony jakościowo i ilościowo rynek pracy.

K3.1.1. Zwiększenie liczby lokalnych zasobów miejsc pracy poprzez rozwój turystyki.

CO3.2. Wysoka atrakcyjność inwestycyjna powiatu.

K3.3.1. Przygotowanie atrakcyjnej oferty inwestycyjnej.

CO3.3. Rozwijające się innowacyjne gałęzie gospodarki.

K3.4.1. Stworzenie możliwości stałej restrukturyzacji gospodarki powiatu, wspierania perspektywicznych branż, wprowadzania nowych technologii.

K3.4.2. Wspieranie podmiotów inwestujących w badania i rozwój.

CO3.4. Rozwijający się sektor małych i średnich przedsiębiorstw.K3.5.1. Stworzenie systemu wsparcia dla przedsiębiorstw z gałęzi innowacyjnych,

przetwórstwa rolno-spożywczego, turystyki.

DZIEDZINA 4: INFRASTRUKTURA (W TYM TRANSPORT)

CO4.1. Rozwinięte wewnętrzne i zewnętrzne powiązania komunikacyjne.K4.1.1. Modernizacja sieci dróg wewnątrz powiatuK4.1.2. Odciążenie wewnętrznego układu komunikacyjnego od ruchu tranzytowego.



CO4.2. Infrastruktura ochrony środowiska w pełni zabezpieczająca zasoby naturalne powiatu przed negatywnymi wpływami gospodarki i osadnictwa.

K4.2.1. Ochrona powietrza przez likwidowanie niskiej emisji.K4.2.2. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych.

DZIEDZINA 6: WSPÓŁPRACA LOKALNA I RÓWNOMIERNY ROZWÓJ POWIATU (W TYM ROZWÓJ OBSZARÓW WIEJSKICH)

CO6.1. Wysoki poziom kooperacji gmin powiatu.

K6.1.1. Tworzenie nowych płaszczyzn wspólnego planowania i realizowania projektów przez gminy powiatu strzeleckiego.

K6.1.2. Tworzenie międzygminnych (powiatowych) systemów monitorowania sytuacji oraz nowych kanałów przepływu informacji.

CO6.2. Jednolita polityka realizowana przez powiat i tworzące go gminy na arenie regionalnej i krajowej.

K6.2.1. Przyjmowanie i aktualizowanie wspólnych priorytetów realizowanych w drodze lobbingu politycznego na arenie regionalnej i krajowej.

K6.2.2. Kreowanie wspólnej polityki w odniesieniu do pozyskiwania inwestorów zewnętrznych.

CO6.3. Dobre warunki rozwoju obszarów wiejskich.

K6.3.1. Usuwanie barier w indywidualnym rozwoju mieszkańców obszarów wiejskich.K6.3.2. Stworzenie systemu wsparcia dla aktywności mieszkańców obszarów wiejskich

obejmującego udogodnienia finansowe, organizacyjne, instytucjonalne.

Podsumowując, należy stwierdzić, że istniejące zapisy prawne i dokumenty strategiczne stwarzają dobre podstawy dla wypracowania celów i priorytetów programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie, zgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju.

5.3.2. Uwarunkowania wynikające z ,,Planu rozwoju lokalnego powiatu strzeleckiego na lata 2004-2006 ’’

Program Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzeleckiego dotyczy terenu całego powiatu. Obejmuje okres od 2004 r. do 2013 r., co daje dwa okresy programowania budżetu Unii Europejskiej oraz funduszy strukturalnych. W odniesieniu do okresu 2004 – 2006 określa szczegółowo zadania, zamierzenia oraz środki ich realizacji. Kolejny okres, tj. 2007-2013 został potraktowany bardziej ogólnie i wskazano jedynie zarys zamierzeń samorządu powiatowego. Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie jest spójny z zapisanym w ,,Programie Rozwoju lokalnego powiatu Strzeleckiego’’ zbiorem celów strategicznych, operacyjnych i kierunków działań, przyjętych również w „Strategii rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie’’.

5.3.3. Uwarunkowania wynikające z ,,Programu ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego’’

Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie jest spójny z celami długookresowymi do roku 2015, celami średniookresowymi do roku 2010, celami krótkoterminowymi do roku 2006, zapisanymi w ,,Programie ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego’’. Najistotniejsze bloki tematyczne Programu obejmują:



Ochrona powierzchni ziemi, gleb i kopalin

W zakresie ochrony gleb jako główny, strategiczny cel przyjęto racjonalne korzystanie z zasobów glebowych. W zakresie ochrony zasobów kopalin i rekultywacji terenów poeksploatacyjnych jako podstawowy cel długoterminowy przyjęto ochronę zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie.

Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych

W zakresie gospodarki wodno - ściekowej cele długookresowe do roku 2015 określają objęcie systemami kanalizacji wszystkich terenów zabudowanych na terenie Powiatu i stworzenie warunków do korzystania z systemów kanalizacji sanitarnej wszystkim mieszkańcom Powiatu.

W zakresie racjonalnego gospodarowania zasobami wodnymi cele długookresowe do roku 2015 określają pełne wdrożenie idei zrównoważonej produkcji i konsumpcji w odniesieniu do zużycia wody na cele przemysłowe, komunalne i rolnicze; przywrócenie wartości użytkowych wodom zdegradowanym, w tym osiągniecie I klasy czystości wód dla Małej Panwi i Kłodnicy a także pełną ochronę zbiorników wód podziemnych przed zanieczyszczeniami oraz poprawę stanu wód w zbiorniku nr 333. W zakresie ograniczenia spływów powierzchniowych jako cele długookresowe do 2015 roku należy przyjąć ograniczenie zanieczyszczonych spływów powierzchniowych. W zakresie zabezpieczeń przeciwpowodziowych jako cel długoterminowy do roku 2015 należy określić maksymalną poprawę bezpieczeństwa przeciwpowodziowego. Jako cel długoterminowy w zakresie małej retencji wodnej określić należy zwiększenie małej retencji.

Ochrona powietrza atmosferycznego

Jako cel długoterminowy do roku 2015 określić należy ochronę powietrza przed zanieczyszczeniami.

Ochrona przed hałasem

Jako cel długoterminowy do roku 2015 określić należy zmniejszenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego i przemysłowego.

Ochrona przyrody i krajobrazu

W zakresie ochrony i rozwoju systemów obszarów ochrony jako główny cel długoterminowy (strategiczny) dla Powiatu Strzeleckiego przyjęto zachowanie walorów i zasobów przyrodniczych i krajobrazowych powiatu. 5.4. Spójność Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie z dokumentami

strategicznymi rangi gminnej

5.4.1. Spójność programu ze Strategią Rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie

Dokumentem będącym podstawą programowania rozwoju gminy Kolonowskie jest ,,Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie” przyjęta uchwałą nr XVI/96/2000 Rady Miejskiej w Kolonowskim z dnia 6 kwietnia 2000 r. W pracach nad niniejszym programem wykorzystano cele i zadania związane z ochroną środowiska i użytkowaniem zasobów naturalnych, sprecyzowane w ramach „Strategii Rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie”.

„Strategia Rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie” stanowi zasadniczy element procesu rozwoju gminy, jako wytyczna jej dostosowania do zmieniających się warunków zewnętrznych i wewnętrznych. Stanowi podstawę programowania i realizacji długofalowego rozwoju gminy Kolonowskie w perspektywie najbliższych lat. Podstawowych przesłaniem „Strategii rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie” jest stworzenie w regionie warunków do szybkiego nadrabiania historycznie narosłych zaległości w rozwoju



cywilizacyjnym, przy czym istotne znaczenie obok działań o wymiarze gospodarczym posiadają również działania o wymiarze społecznym, w szczególności podnoszenie poziomu wykształcenia społeczności, dbałości o zachowanie tożsamości regionalnej i narodowej.

Zapisany w „Strategii rozwoju Miasta i Gminy Kolonowskie’’ zbiór celów strategicznych, operacyjnych i kierunków działań zmierzać będzie do realizacji podstawowych priorytetów rozwojowych, ukierunkowanych na wzmocnienie konkurencyjności gminy w stosunku do otoczenia zewnętrznego oraz do eliminowania niekorzystnych różnic w warunkach życia w mieście Kolonowskie oraz miejscowościach wiejskich gminy.

Strategia rozwoju miasta i gminy Kolonowskie wyznacza cele strategiczne i operacyjne gminy, takie jak:

l. Rozwój przemysłu i usług na wytypowanych obszarach inwestycyjnych:– pozyskanie inwestorów dla strefy rozwoju przemysłu i usług w rejonie ulicy Kościuszki

w Kolonowskiem,– przygotowanie drugiej strefy rozwoju w rejonie ulicy Opolskiej (Fosowskie), – aktywizacja gospodarcza mieszkańców poprzez stworzenie możliwości rozwoju usług

w uzupełnieniu zabudowy mieszkaniowej, – współpraca z lokalnymi przedsiębiorcami na bazie Rady Inicjatyw Gospodarczych, – promowanie Kolonowskiego jako gminy sprzyjającej rozwojowi przedsiębiorczości (preferencje

podatkowe, działania reklamowe). 2. Ochrona zasobów wodonośnych Głównego Zbiornika Wód Podziemnych 333 oraz wód

powierzchniowych:– budowa oczyszczalni ścieków w Staniszczach Małych,– budowa kolektora sanitarnego Staniszcze Małe - Kolonowskie, otwierającego możliwość

podłączenia do oczyszczalni Staniszcz Małych, Wielkich, Fosowskiego i Kolonowskiego, – rozwiązanie problemu oczyszczania ścieków sanitarnych dla wsi Spórok, – usprawnianie gospodarki odpadami stałymi, – eliminacja źródeł niskiej emisji, – współpraca z innymi gminami w celu wspólnej ochrony Głównego Zbiornika Wód Podziemnych

333

3. Restrukturyzacja gminnego systemu oświaty w oparciu o zmodernizowaną bazę materialno-techniczną:

– dopasowanie sieci szkół i przedszkoli do aktualnej sytuacji demograficznej, – budowa gimnazjum w Kolonowskiem wraz z salą gimnastyczną, – optymalizacja wykorzystania bazy materialnej obiektów oświatowych, m.in. łączenie różnych

funkcji pod jednym dachem. 4. Gmina Kolonowskie ośrodkiem wypoczynku sobotnio-niedzielnego:– wykorzystanie walorów przyrodniczych gminy dla organizacji ścieżek turystycznych i spływów

kajakowych, – rozwój agroturystyki w oparciu o prywatną bazę noclegową, – stworzenie miejsc wypoczynku czynnego i rekreacji na bazie istniejącej lub mającej powstać

infrastruktury społecznej i ich szerokie udostępnienie,– aktywizacja społeczeństwa dla organizacji imprez sportowo-rekreacyjnych i kulturalnych.

5. Poprawa stanu infrastruktury technicznej oraz jakości usług:



– poprawa parametrów technicznych dróg, głównie drogi Ozimek - Kolonowskie - Zawadzkie, – zaopatrzenie wszystkich mieszkańców gminy w wodę o najlepszych parametrach jakościowych,– zagwarantowanie sprawnego zaplecza technicznego dla funkcjonowania usług komunalnych, – prywatyzacja zasobów mieszkaniowych gminy,– kształtowanie prawidłowego wizerunku gminy w zakresie estetyki zabudowy, czystości

i utrzymania zieleni, – funkcjonowanie sprawnego systemu opieki zdrowotnej i opieki społecznej.

6. Funkcjonowanie sprawnego systemu przeciwdziałania klęskom żywiołowym:– utrzymywanie w należytym stanie technicznym urządzeń przeciwpożarowych

i przeciwpowodziowych, – stworzenie skutecznego systemu zapobiegania skutkom klęsk żywiołowych na bazie

funkcjonujących jednostek OSP, – budowa nowych obiektów ochrony przeciwpożarowej i przeciwpowodziowej - w tym: zbiornika

małej retencji. 7. Nowoczesne i partnerskie zarządzanie gminą:– pozyskanie inwestorów dla strefy rozwoju przemysłu i usług w rejonie ulicy Kościuszki

w Kolonowskim,– efektywne zarządzanie, opracowanie przejrzystych procedur załatwiania spraw, – wypracowanie sprawnego systemu komunikacji społecznej, – promocja gminy, – współdziałanie z instytucjami zewnętrznymi i z organizacjami pozarządowymi dla realizacji

wspólnych zamierzeń, – włączenie się w proces integracji europejskiej poprzez współpracę partnerską ze społecznościami

lokalnymi z innych krajów.

5.4.2. Spójność programu ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie

Istotnym dokumentem, który po części został wykorzystany w opracowaniu niniejszego opracowania jest ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’. Założone w ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie” cele rozwojowe gminy są spójne z celami strategicznymi i kierunkami działań przyjętymi w niniejszym opracowaniu.

Zadaniem studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowała przestrzennego gminy nie jest przedstawienie wizji stanu przyszłego zagospodarowania gminy, lecz sformułowanie polityki przestrzennej, jaką należy prowadzić dla osiągnięcia podstawowych celów rozwoju gminy. Cele podstawowe to inaczej cele strategiczne określające kierunki działania w poszczególnych układach i strukturach funkcjonalno - przestrzennych.

Cele strategiczne są pochodną diagnozy uwarunkowań rozwoju gminy i w przypadku gminy Kolonowskie winny być ukierunkowane na :- utrzymanie stanu - w sferze wartości środowiska naturalnego,- zatrzymanie regresu i poprawa funkcjonowania - w sferze systemów obsługi mieszkańców- tworzenie warunków do rozwoju i otwarcie na przyszłość - w sferze gospodarczej i społecznej.

W studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie przyjęto założenie, że celem generalnym rozwoju będzie ekorozwój, przez który należy, rozumieć zrównoważony udział czynników ekologicznych, gospodarczych i społecznych w kształtowaniu procesów rozwojowych gminy.



Efektem pożądanych zmian w zagospodarowaniu przestrzennym gminy winno być sukcesywne wypełnianie podstawowych celów rozwoju gminy, do których zaliczono:- poprawę jakości życia,- zwiększenie efektywności gospodarowania,- tworzenie ładu przestrzennego.

Dla zapewnienia rozwoju przestrzennego i gospodarczego Miasta i Gminy Kolonowskiew ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie” ustala się następujące cele takie jak:- utrzymanie zdolności ekosystemów do odtwarzania zasobów przyrody,

ochronę istniejącego układu naturalnych powiązań przyrodniczych jako warunek ciągłości przestrzennej oraz przepływu materii i energii,

- zachowanie i przywracanie równowagi ekologicznej na drodze dostosowywania ekosystemów do lokalnych warunków siedliskowych,

- wzmacnianie naturalnej odporności środowiska poprzez utrzymanie i wzbogacanie biologicznej różnorodności terenu,

- przeciwdziałanie czynnikom antropopresji i minimalizowanie ich negatywnego wpływu na środowisko,

- racjonalne wykorzystanie zasobów środowiskowych.

Dla realizacji celów ekologicznych polityki przestrzennej za wskazane uznaje się utworzenie systemu naturalnych powiązań przyrodniczych i przestrzeganiu zasad jego ochrony.W ramach powiązań z terenami zewnętrznymi zaproponowany układ będzie tworzyć zwarty system o funkcjach ponadregionalnych. System ten obejmuje obszary o zachowanych walorach, posiadających zdolność do utrzymania równowagi ekologicznej, zasilania i podniesienia walorów na obszarach przyległych. Zachowanie systemu stwarza możliwości do optymalnego wykorzystania terenu w duchu ekorozwoju.

Warunkiem realizacji celów ekorozwoju jest przestrzeganie następujących, podstawowych zasad:1. Obowiązek ochrony środowiska stanowi element prawidłowego gospodarowania, a wszelkie

przejawy jego naruszenia są nielegalne.2. Każdy przepis prawny w tym ustalenia planu miejscowego winny być ściśle przestrzegane bez

stosowania odstępstw i wyjątków.3. Likwidacja zagrożeń i zanieczyszczeń będzie następowała bezpośrednio u źródła w trybie

prewencji i decyzji administracyjnych.4. Każdy podmiot powodujący swoim działaniem bądź zachowaniem szkodę w środowisku

odpowiada materialnie i karnie w trybie odpowiednich przepisów prawa ogólnego i lokalnego (samorządowego).

5. Gmina w ramach swoich kompetencji i możliwości tworzy preferencyjny system wspomagania działań zapewniających zachowanie i poprawę stanu środowiska.

6. Gmina inspiruje i tworzy instytucjonalne i prawne warunki dla udziału obywateli, grup spo-łecznych i organizacji lokalnych w procesie ochrony i kształtowania środowiska poprzez edukację, popularyzację, pobudzanie świadomości i wrażliwości ekologicznej.

5.4.3. Spójność programu z opracowaniami planistycznymi oraz programowymi gminyGmina Kolonowskie posiada szereg aktualnych ( obowiązujących po 1995 r.) miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, sporządzonych dla części miasta Kolonowskie a także dla części wsi: Staniszcze Wielkie oraz Staniszcze Małe. Wyjątek stanowi miejscowość Spórok, która nie posiada aktualnego miejscowego planu przestrzennego. W swoich zasobach gmina posiada również, „Wieloletnie Programy Inwestycyjne na lata 2002 –2005’’. Zarówno ustalenia miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, jak również programów inwestycyjnych, są zgodne z zasadami kształtowania i zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Kolonowskie, wynikającymi z celów i kierunków polityki przestrzennej, które przyjęte zostały w niniejszym Programie.



6. Układ i zawartość Programu

Dokument ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” oparty o schemat dokumentu rangi krajowej – ,,Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010” i jednocześnie dopasowany do specyficznych uwarunkowań gminy Kolonowskie, składa się z sześciu części :

Część I. WSTĘPW Części I ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” przedstawiono podstawy formalno - prawne opracowania, formę realizacji zamówienia, konstrukcję Programu, metodykę opracowania Programu, założenia wyjściowe Programu, w tym: zasady polityki ekologicznej, podstawowe założenia polityki ekologicznej, w tym uwarunkowania wynikające ze ,,Strategii rozwoju powiatu strzeleckiego’’, spójność ,, Programu Ochrony Środowiska dla gminy Kolonowskie’’ z dokumentami strategicznymi rangi gminnej, w tym: ze ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’, a także z opracowaniami planistycznymi oraz programowymi gminy Kolonowskie.

Część II. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKAW Części II ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” przedstawiono diagnozę stanu środowiska w gminie Kolonowskie, jego najważniejsze aspekty, tendencje zmian, zasoby i walory przyrodnicze oraz główne źródła zanieczyszczeń i degradacji. W części tej przedstawiono ogólną charakterystykę gminy (w tym: położenie, warunki hydrologiczne i klimatyczne, użytkowanie gruntów, sytuację demograficzną, gospodarkę, powiązania komunikacyjne) a także rozdziały poświęcone takim zagadnieniom jak: przyroda ożywiona i krajobraz (w tym: roślinność leśna i nieleśna, fauna, obszary i obiekty prawnie chronione, ochrona krajobrazu i dziedzictwa kulturowego) , zasoby wodne (w tym: wody podziemne, powierzchniowe i opadowe), gleby, surowce mineralne, powietrze atmosferyczne (w tym: źródła zanieczyszczeń powietrza, stan sanitarny powietrza, źródła energii odnawialnej), hałas oraz promieniowanie elektromagnetyczne (niejonizujące).

Część III. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE NA LATA 2004 – 2007 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2011

Część III ,,Programu...’’ zawiera Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011, ujęty w następujących blokach tematycznych:

Ogólne założenia polityki ekologicznej gminy Kolonowskie, Cele i zadania o charakterze systemowym, przedstawione za pomocą kierunków rozwojowych

dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja. W rozdziale tym przedstawiono również cele edukacji ekologicznej a także zagadnienia dotyczące współpracy z sąsiednimi gminami w ramach wdrażania Programu,

Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody. W rozdziale przedstawiono następujące zagadnienia: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie, ochrona powierzchni ziemi, gleb i kopalin, racjonalne użytkowanie surowców,

Jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, ujmująca takie zagadnienia jak: ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią, ochrona jakości powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, gospodarka odpadami, ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi, bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne,



Ocena realizacji Programu, w tym: zarządzanie Programem, kontrola wdrażania Programu, wskaźniki efektywności Programu, harmonogram procesu wdrażania Programu,

Aspekty finansowe wdrażania Programu, w tym: potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu, harmonogram finansowo-rzeczowy zadań własnych gminy Kolonowskie przewidzianych do realizacji na lata 2004 –2007 z perspektywą do roku 2011.

Część IV. OCENA REALIZACJI PROGRAMU Część IV ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” zawiera ocenę realizacji programu, w tym: narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem, informacje odnośnie upowszechniania środowiska, organizację zarządzania środowiskiem, zarządzanie programem ochrony środowiska, a także monitoring wdrażania programu.

Część V. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMUW Części V ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” przedstawiono aspekty finansowe wdrażania programu. Rozdziały zawierają m.in. ramy finansowe wdrażania programu ochrony środowiska, jego potencjalne źródła finansowania a także harmonogram wdrażania Programu Ochrony Środowiska wraz z określeniem zadań własnych gminy Kolonowskie i jej jednostek organizacyjnych.

Część VI. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYMW Części VI ,,Programu ochrony środowiska Gminy Kolonowskie” przedstawiono streszczenie Programu w języku niespecjalistycznym.



II. DIAGNOZA STANU ŚRODOWISKA

1. Ogólna charakterystyka gminyPoczątków miejscowości należy doszukiwać się pod koniec XVIII wieku, kiedy to w roku 1780 zbudowano wielki piec hutniczy, wokół którego utworzono osadę - siedemnaście lat później odosobowo nazwaną - Colonnowska. W 1817 roku w Kolonowskiem powstała Katolicka Szkoła Publiczna, a w 1907 biblioteka publiczna. Od 1942 samodzielna parafia. W latach 1856-1858 zbudowano linię kolejową z Opola do Tarnowskich Gór. W 1888 roku powstała fosowska Fabryka Suchej Destylacji Drewna. Ostatni zakład hutniczy w Kolonowskiem zamknięty został w 1921 roku. Prawa miejskie otrzymane w 1973 roku, w którym to też roku włączono w granice administracyjne Fosowskie.Cechą charakterystyczną gminy Kolonowskie jest największy spośród wszystkich gmin województwa opolskiego udział lasów, które zajmują ponad 70 % ogólnej powierzchni. Użytki rolne zalegające na słabych glebach bielicowych stanowią zaledwie 19,0 %. Taka struktura użytkowa gruntów gwarantuje możliwość wypoczynku i rekreacji i predysponuje gminę Kolonowskie do rozwoju eko – i agroturystyki. Mocną stroną gminy jest położenie w krajowym systemie transportu kolejowego - węzeł kolejowy w Fosowskim. Na terenie gminy znajdują się również złoża wód solankowych, mogące dać początek budowy uzdrowiska.Największym atutem gminy są jej walory przyrodniczo-krajobrazowe, stanowiące potencjalny walor użytkowy dla funkcji rekreacyjno-wypoczynkowych. Ogromne możliwości rozwojowe w dziedzinie turystyki daje odkrycie szczątków gadów i płazów sprzed 320 milionów lat – w tym kilku gatunków dinozaurów – na pograniczu wsi Krasiejów (gmina Ozimek) i Staniszcze Małe (Kolonowskie). To największe tego rodzaju odkrycie w Europie przyciąga coraz większą uwagę naukowców i mediów, a co za tym idzie – stwarza podstawy do rozwoju przemysłu turystycznego.

1.1. PołożenieGmina Kolonowskie położona jest w środkowo – wschodniej części województwa opolskiego. Zajmuje powierzchnię 84 km2, co stanowi 0,9 % ogólnej powierzchni województwa (9412 km2). Zamieszkuje w niej 6 438 mieszkańców, co stanowi 0,6% ogólnej liczby ludności regionu – 1 061 009) [Rocznik Statystyczny, 2003]. Według informacji Urzędu Miasta i Gminy Kolonowskie aktualna liczba mieszkańców wynosi 6270 [stan na 21.09.2004]. Gmina Kolonowskie wchodzi w skład powiatu strzeleckiego, do którego należą również gminy: Strzelce Opolskie, Jemielnica, Izbicko, Zawadzkie, Ujazd, Leśnica. Gmina Kolonowskie obejmuje swoim zasięgiem miasto Kolonowskie z osiedlem Fosowskie a także 3 wsie: Staniszcze Wielkie, Staniszcze Małe oraz Spórok. Gęstość zaludnienia w gminie utrzymuje się na poziomie 77 osób na km2. Od północy i wschodu gmina Kolonowskie graniczy z gminą Dobrodzień, od południa z gminami: Strzelce Opolskie oraz Jemielnica, od zachodu z gminą Ozimek, od wschodu z gminą Zawadzkie. Gmina Kolonowskie leży w zasięgu makroregionu Niziny Śląskiej w przedziale wysokościowym 189-230 m.n.p.m. Wg regionalizacji fizyczno - geograficznej J.Kondrackiego ta część Niziny Śląskiej nosi nazwę Równiny Opolskiej. Cechą charakterystyczną gminy jest wysoki udział lasów i gruntów leśnych w ogólnej powierzchni gminy, wynoszący ponad 73 %., wchodzących w skład kompleksu lasów Stobrawsko – Turawskich. Strukturę administracyjną Gminy Kolonowskie przedstawia tab.1. oraz rys.1.

Tab.1. Struktura administracyjna gminy Kolonowskie

Gmina/PowiatPowierzchnia

Ludność2000 2001 2002

km2 w tys. w tys. w tys.Kolonowskie 84 7 106 7 045 6 438Powiat strzelecki 744 85 987 85 426 82 611



Województwo opolskie 9 412 1 084 665 108 0505 1 061 009

Źródło: ,,Roczniki statystyczne województwa opolskiego 2001,2002,2003 Opole’’

1.2. Rzeźba terenu

Zgodnie z podziałem fizyczno-geograficznym Polski J. Kondrackiego, gmina Kolonowskie wchodzi w skład mezoregionu Równiny Opolskiej (318.57), należącego do makroregionu Niziny Śląskiej (318.5). Równina Opolska charakteryzuje się ukształtowaniem terenu typowo nizinnym. Różnice wysokości są tu rzędu 2-4 m. Przez teren gminy a zarazem przez teren Równiny Opolskiej przepływa równoleżnikowo ze wschodu na zachód Mała Panew, w obrębie, której położone są jednostki osadnicze gminy. Rzeka płynie głównie w naturalnym korycie tworząc liczne zakola i starorzecza. Rozległe tereny piaszczyste Równiny Opolskiej z licznymi formami wydmowymi porastają lasy iglaste.

Na terenie gminy Kolonowskie dominuje rzeźba płaska i płaskorówninna, o nachyleniach terenu nie przekraczających 5 %. Są to tereny na ogół piaszczyste z wychodnami utworów starszych, miejscami w części południowej i północnej (zalesionej) urozmaiconej wydmami. Centralna część gminy, w obrębie, której położone są jednostki osadnicze zajmowana jest przez szeroką dolinę Małej Panwi z jej terasami zalewowymi i średnimi - akumulacyjne – erozyjnymi - poziom ten stanowi główny obszar rozwoju osadnictwa. W obrębie terasy zalewowej rozwinął się ciąg starorzeczy, który w połączeniu z meandrującą rzeką stanowi malowniczy element krajobrazu.

1.3. Budowa geologiczna i warunki hydrogeologiczne

W budowie geologicznej gminy wyróżnić można 2 podstawowe strefy: wysoczyzny plejstoceńskiej w części południowo - zachodniej zbudowanej z osadów piaszczysto

- żwirowych z głazami akumulacji polodowcowej i fragmentarycznie osadami gliniastymi moreny dennej,

doliny Małej Panwi z systemem teras akumulacyjnych o charakterze piaszczystym i piaszczysto – żwirowym rozciętych współczesną doliną Małej Panwi, z systemem teras średnich i zalewowych, przykrytych cienką warstwą utworów mułkowych i pylastych (mada rzeczna) wieku holoceńskiego. W obrębie wyższych teras akumulacyjnych rozwinięty jest zespół wydm holoceńskich.

W budowie geologicznej terenu gminy Kolonowskie udział biorą utwory czwartorzędu wykształcone jako mady i piaski rzeczne w dolinie rzeki, piaski akumulacji lodowcowej z głazami oraz piaski rzeczne wyższego, plejstoceńskiego tarasu i piaski wydmowe. Osady czwartorzędu na terenie gminy Kolonowskie osiągają miąższość ca 20,00m. Niżej zalegają utwory triasu wykształcone jako iły kajpru (do 210m), wapienie i margle wapienia muszlowego (do 430m), wapienie margle i dolomity retu (do 505m), piask i piaskowce i zlepieńce pstrego piaskowca dolnego – do 634m. Niżej do głębokości 674m występują piaskowce drobnoziarniste czerwonego spągowca-perm, zalegające na karbonie.

Pod względem hydrogeologicznym na terenie gminy Kolonowskie można wyróżnić dwa główne piętra wodonośne:– czwartorzędowe,– triasowe.

Piętro czwartorzędowePiętro czwartorzędowe obejmuje północną część gminy. Reprezentowane jest przez osady piaszczysto - żwirowe o miąższości nie przekraczającej 20 metrów. W obrębie piętra czwartorzędowego występuje kopalna struktura wodonośna Małej Panwi – zbiornik perspektywiczny dla celów



zaopatrzenia w wodę o bardzo wysokiej przewodności ( > 240 m2/d) i wydajności (120 m3 ). Z uwagi na zalegającą warstwę utworów przepuszczalnych występuje tutaj znaczne zagrożenie przenikania zanieczyszczeń z powierzchni ziemi.

Piętro triasowePiętro triasowe obejmujące swoim zasięgiem obszar całej gminy, reprezentowane jest przez zbiornik szczelinowo - krasowy środkowego i dolnego wapienia muszlowego rejonu Grotowice - Krupski Młyn - najbardziej zasobnego i stanowiącego podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę na obszarze województwa opolskiego. Z uwagi na wyjątkowe walory jakościowo - ilościowe GZWP wymaga objęcia najwyższą ochroną. Piętro triasowe obejmuje swoim zasięgiem całość gminy.

Według Kleczkowskiego [1990] gmina Kolonowskie położona jest na obszarze: zbiornika triasowego GZWP 333 Opole – Zawadzkie, GZWP 328 Dolina kopalna Małej Panwi, GZWP 327 Lubliniec – Myszków, a także na obszarze zbiornika GZWP 335 Krapkowice – Strzelce Opolskie.

1.4. Użytkowanie gruntówJedną z głównych dziedzin rozwoju gospodarczego gminy Kolonowskie jest turystyka i rekreacja. Sytuację taką odzwierciedla w pewnym stopniu struktura użytkowania gruntów, w której dominują lasy i grunty leśne, stanowiące ponad 73 % powierzchni gminy. Użytki rolne stanowią 19,0 % powierzchni gminy. Na użytki rolne składają się grunty orne, stanowiące 11 % pow. gminy, łąki stanowiące 6 % pow. gminy, pastwiska (1% pow.) oraz sady ( mniej niż 1% pow. gminy). Pozostałe gruntu w gminie stanowią 8% jej powierzchni. Strukturę użytkowania gruntów przedstawia tab.2 oraz rys.2.

Tab.2. Użytkowanie gruntów w gminie Kolonowskie

Gmina/ Powiat

Ogółempowierz

chnia

Użytki rolne Lasyi grunty

leśne

Pozostałe gruntyrazem grunty

ornesady łąki pastwiska

w [ha]Kolonowskie 8361 1586 985 2 552 47 6109 666

Powiat strzelecki

74428 36030 29190 120 5351 1369 30856 7542

Źródło: ,,Rocznik statystyczny województwa opolskiego, 2003’’

1.5. Sytuacja demograficzna



W ostatnich latach notowany jest spadek liczby ludności gminy. W 2000 r. liczba ludności wynosiła 7106, w 2001 r. 7045, a w 2002 r. już tylko 6438. Jednym z podstawowych parametrów wpływających na liczbę ludności jest liczba urodzeń oraz zgonów (ruch naturalny ludności). Według Rocznika Statystycznego Województwa Opolskiego [2003] w gminie Kolonowskie zanotowano w 2002r. 49 urodzeń oraz 41 zgonów. Przyrost naturalny był dodatni i wyniósł 1,2 na 1000 mieszkańców. W tym samym czasie w 2002 r. w powiecie strzeleckim zanotowano ujemny przyrost naturalny -0,6/1000 mieszkańców, w przypadku województwa opolskiego zanotowano ujemny przyrost naturalny -0,8/1000 mieszkańców. Kolejnym czynnikiem wpływającym na kształtowanie procesów demograficznych jest odpływ i napływ mieszkańców. Na wielkość tych parametrów wpływa przede wszystkimi sytuacja na rynku pracy i atrakcyjność mieszkalna gminy. W 2002r. w gminie Kolonowskie zanotowano ujemne saldo migracji –1,89/1000 mieszkańców. W tym samym okresie dla powiatu strzeleckiego zanotowano wysokie ujemne saldo migracji –6,48/1000 mieszkańców. Dla województwa opolskiego w 2002 r. zanotowano ujemne saldo -3,48/1000 mieszkańców. Według danych Urzędu Statystycznego [2003] stopa bezrobocia gminy Kolonowskie wynosiła w 2002 r. – 12,2 %, w tym na terenie miasta Kolonowskie – 13,4%. Stopa bezrobocia powiatu strzeleckiego wynosiła w 2002 r. – 17,2 %.Należy zaznaczyć, że w 2002 r. stopa bezrobocia dla województwa opolskiego wynosiła 21,6% (wg Rocznika Statystycznego).Notowany wzrost bezrobocia ma charakter ogólnokrajowy. Wzrost bezrobocia związany jest naturalnie ze zmniejszająca się liczbą osób pracujących. Według Rocznika Statystycznego [2003] na terenie gminy Kolonowskie było ogółem zarejestrowanych 723 pracujących. Z tego zdecydowana większość, na poziomie 395 osób zatrudniona była w przemyśle (45% wszystkich zatrudnionych).

W planie zagospodarowania przestrzennego województwa przyjmuje się jako kierunek rozwoju sieci osadniczej: miasto Kolonowskie – lokalny ośrodek obsługi osadnictwa w gminie z rozwiniętą funkcją komunikacyjną a także z uzupełniającą funkcją przemysłową.

1.6. GospodarkaZ punktu widzenia regionalnego gmina położona jest w zespole przemysłowym, ciągnącym się od Ozimka do Zawadzkiego. Na jej terenie powstała Strefa Rozwoju Przemysłu i Usług, położona na obszarze miasta Kolonowskie.Rolnictwo na terenie gminy ma znaczenie drugorzędne ze względu na niską jakość gleb, niesprzyjającą prowadzeniu opłacalnej produkcji rolnej.

PrzemysłPrzemysł występujący w gminie skupiony jest głównie w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem. W jej ramach działają takie przedsiębiorstwa jak: PACKPROFIL (czołowy producent tekturowych tulei i kątowników w Polsce, spółka z udziałem kapitału fińskiego), KOPGARD (produkcja wyrobów toczonych i struganych z drewna, impregnacja drewna, spółka ze stuprocentowym udziałem kapitału niemieckiego), PAHER (czołowy producent schodów składanych i nożycowych w Polsce, kapitał miejscowy), ELTETE (zabudowa wnętrz, kabiny sanitarne, szafy ubraniowe, regały, szafki laminowane i parapety, spółka z udziałem kapitału fińskiego), KOLB (produkcja konstrukcji metalowych, spółka z udziałem kapitału niemieckiego) oraz



Zakład Przetwórstwa Mięsnego ( kapitał miejscowy)1. Do rozpoczęcia produkcji w ramach Strefy przygotowują się kolejne zakłady. Ponadto przy ul. Opolskiej zlokalizowany jest zachodni koncern PERI (światowy lider w zakresie deskowań i rusztowań, produkcja dźwigarków drewnianych i stożków betonowych dla budownictwa, spółka ze stuprocentowym udziałem kapitału niemieckiego). Pozostałe przedsiębiorstwa w gminie Kolonowskie to: MERCUR KREHALON POLAND -Staniszcze Małe (producent opakowań foliowych dla potrzeb przemysłu spożywczego, spółka z udziałem kapitału niemieckiego), Zakład Masarski PLOCH - Staniszcze Wielkie (przetwórstwo mięsne, kapitał miejscowy), ELEKTRONIK - Spórok ( montaż podzespołów i konfekcja kabla elektrycznego, kapitał miejscowy), P.P.H. ZATEX -Kolonowskie (dziewiarstwo maszynowe, wyrób swetrów, kapitał miejscowy) MARCUS Kolonowskie (usługi restauracyjne, organizacja przyjęć, kapitał miejscowy), Zakład Stolarski .Marcin Ziaja i Hubert Ziaja -Staniszcze Wielkie (stolarstwo, kapitał miejscowy), Krzysztof Kalka - Staniszcze Wielkie (stolarstwo, kapitał miejscowy), Stolarstwo. Export - Import. Maria i Wiktor Wiesziołek - Staniszcze Wielkie (stolarstwo, kapitał miejscowy), JAŚKO. Jan Smykała - Staniszcze Wielkie (stolarstwo, kapitał miejscowy).Do potencjału produkcyjnego zaliczyć też można produkcję leśna prowadzoną przez Nadleśnictwo Zawadzkie oraz Strzelce Opolskie (rejon Spóroka). Najistotniejszym ze względu na oddziaływanie na środowisko, funkcjonującym zakładem przemysłowych jest obecnie PACKPROFIL Sp. z o.o.

RolnictwoSytuacja w rolnictwie zdeterminowana jest wyjątkowo niską jakością gleb, co powoduje potrzebę poszukiwania dodatkowego źródła dochodów poza rolnictwem. Na terenie gminy działa spółka ,, Mercur ’’ (dawniej Rolnicza Spółdzielnia Produkcyjna) z siedzibą w Staniszczach Małych. Znaczenie funkcji rolniczej na terenie gminy Kolonowskie nie wykazuje tendencji rosnących i nie należy oczekiwać istotnego zwrotu w przyszłości. Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Kolonowskie jest najniższy w rankingu wszystkich gmin województwa (obok gminy Jemielnica), stąd wynikają jej najmniejsze możliwości produkcyjne.

1.7. Powiązania komunikacyjne

Jednym z podstawowych czynników warunkujących rozwój społeczno – gospodarczy gminy Kolonowskie jest dostępność i funkcjonalność układów transportowych.

Głównymi elementami układu komunikacyjnego są:

– droga wojewódzka Nr 463 relacji Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie,– węzeł kolejowy o ogólnopolskim znaczeniu w Fosowskiem z następującymi liniami:

– znaczenia krajowego Nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole,– znaczenia krajowego Nr 61 relacji Kielce – Fosowskie,– pierwszorzędna Nr 175 relacji Strzelce Opolskie – Fosowskie – Kluczbork (w tym odcinek

Strzelce Opolskie – Fosowskie zlikwidowany).

Pozostałymi elementami układu komunikacyjnego na terenie gminy Kolonowskie są drogi powiatowe a także gminne. Wykaz dróg powiatowych w województwie opolskim zatwierdzony został uchwałą Nr 310/2003 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 23 kwietnia 2003 roku. Według wykazu przez teren gminy Kolonowskie przebiegają następujące drogi powiatowe: – Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie– Nr 1816 relacji Kadłub – Spórok,– Nr 1838 relacji: Staniszcze Wielkie – Staniszcze Małe– Nr 1839 relacji: Spórok – Staniszcze Małe – Nr 1844 relacji: Staniszcze Wielkie – Kolonowskie,– Nr 1958 relacji: Myślina – Staniszcze Małe – Spórok.

1 Zakład Przetwórstwa Mięsnego ma powstać w 2005r.



Przebiegi dróg gminnych dla miasta i gminy Kolonowskie przyjęte zostały uchwałą nr 355/2003 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 13.05.2003 roku. Poniższa tab.3 przedstawia wykaz dróg gminnych na terenie gminy Kolonowskie.

Tab.3 Wykaz dróg gminnych na terenie gminy KolonowskieLp. Nr drogi Relacja Uwagi

1 103101 O Staniszcze Wielkie (ul. Sienkiewicza) – Staniszcze Małe (ul. Odrodzenia)2 103102 O Staniszcze Wielkie, ul. Dworcowa3 103103 O Staniszcze Wielkie, ul. Leśna4 103104 O Staniszcze Małe, ul. Korfantego5 103105 O Staniszcze Małe, ul. Graniczna6 103106 O Spórok, ul. Guznera7 103107 O Spórok, ul. Dworcowa8 103108 O Kolonowskie, ul. Topolowa9 103109 O Kolonowskie, ul. Kolejowa10 103110 O Kolonowskie, ul. Słoneczna11 103111 O Kolonowskie, ul. Hr. Colonny12 103112 O Kolonowskie, ul. Długa13 103113 O Kolonowskie, ul. Żeromskiego14 103114 O Kolonowskie, ul. Krasickiego15 103115 O Kolonowskie, ul. Słowackiego16 103116 O Kolonowskie, ul. Kraszewskiego17 103117 O Kolonowskie, ul. B. Prusa18 103118 O Kolonowskie, ul. Konopnickiej19 103119 O Kolonowskie, ul. Szkolna20 103120 O Kolonowskie, ul. Fabryczna21 103121 O Kolonowskie, ul. Mickiewicza22 103122 O Kolonowskie, ul. Nowa23 103123 O Kolonowskie, ul. Krzywa24 103124 O Kolonowskie, ul. Prosta25 103125 O Kolonowskie, ul. Pluderska26 103126 O Kolonowskie, ul. Dzierżonia27 103127 O Kolonowskie, ul. Myśliniecka28 103128 O Kolonowskie, ul. Lipowa29 103129 O Kolonowskie, ul. 15 – Lecia30 103130 O Kolonowskie, ul. Rzeczna31 103131 O Kolonowskie, ul. Polna32 103132 O Kolonowskie, ul. Cmentarna33 103133 O Staniszcze Małe, ul. Zielona34 103134 O Staniszcze Małę, ul. Polna35 103135 O Staniszcze Małe, ul. Cmentarna36 103136 O Staniszcze Małe, ul. Prusa37 103137 O Staniszcze Małe, ul. Szkolna38 103138 O Staniszcze Małe, ul. Strażacka39 103139 O Staniszcze Małe, ul. Eichendorffa40 103140 O Staniszcze Małe, ul. Krzywa41 103141 O Staniszcze Małe, ul. Sosnowa42 103142 O Staniszcze Małe, ul. Leśna43 103143 O Staniszcze Małe, ul. Dworcowa44 103144 O Staniszcze Małe, ul. Fr. Myśliwca45 103145 O Staniszcze Małe, ul. 1-go Maja46 103146 O Staniszcze Małe, ul. J. Kani47 103147 O Staniszcze Wielkie, ul. Siewna48 103148 O Staniszcze Wielkie, ul. Mickiewicza49 103149 O Staniszcze Wielkie, ul. Torowa50 103150 O Staniszcze Wielkie, ul. Krótka51 103151 O Staniszcze Wielkie, ul. Długa52 103152 O Staniszcze Wielkie, ul. Rzeczna53 103153 O Kolonowskie, ul. Różana54 103154 O Kolonowskie, ul. Bzów55 103155 O Kolonowskie, ul. Chabrów56 103156 O Kolonowskie, ul. Tulipanowa Uchwała Nr

773/2003 Zarząd



Woj. O.p z dnia 20.10.2003r.

Źródło: załącznik do uchwały nr 355/2003 Zarządu Województwa Opolskiego z dnia 13.05.2003 r.

Ponadto na terenie gminy Kolonowskie występuje linia kolejowa znaczenia miejscowego nr 338 relacji Fosowskie - Dobrodzień z zawieszonym ruchem pociągów. Stan linii uniemożliwia jego przywrócenie, bez zasadniczej jej naprawy bądź odbudowy. Linia jest proponowana przez PKP do przejęcia przez władze samorządowe lub do likwidacji).



2. CHARAKTERYSTYKA STANU ŚRODOWISKA

2.1. PRZYRODA OŻYWIONA I KRAJOBRAZWedług podziału geobotanicznego gmina Kolonowskie zaliczana jest do Kotliny Śląskiej, okręgu Nadodrzańskiego, dla którego charakterystycznym jest udział gatunków roślin o charakterze oceanicznym. Na obszarze gminy występuje około 400 gatunków naczyniowych. Na badanym terenie stwierdzono występowanie 25 gatunków objętych ochroną gatuknową, w tym objętych ochroną ścisłą i ochroną częściową. Wiele chronionych gatunków ma charakter gatunków rzadkich w skali regionu a nawet kraju. 2.1.1. Szata roślinna

Obszar gminy Kolonowskie, ze względu na znaczne zróżnicowanie siedlisk, obfituje w różnego rodzaju typu zbiorowiska roślinne, w których spotkać można wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin.

Roślinność potencjalną gminy Kolonowskie stanowią zbiorowiska leśne, a przede wszystkim:

- siedliska subatlantyckiego boru sosnowego (Leucobryo - Pinetum), występujące w głównie we wschodniej i północnej części gminy,

- zbiorowiska grądu środkowoeuropejskiego (Tilio – Carpinetum), występujące w głównie w południowej i południowo – zachodniej części gminy,

- łęgi jesionowo-olszowe (Circaeo-Alnetum) występujące w głównie w południowej i południowo – zachodniej części gminy,

- siedliska bagienne reprezentowane przez zbiorowiska boru bagiennego ( Vaccinio uliginosi – Pinetum), występujące w dolinie Małej Panwi i Myśliny, oraz w okolicach Spóroka.

Ponadto na południe od Staniszcz Małych występuje pas wilgotnych łąk, w których wyróżniono kilka dobrze wykształconych, rzadkich zbiorowisk. Są to m.in.: łąka trzęślicowa Molinietum medioeuropaeum oraz łąka ostrożeniowa Cirsietum rivulare z dominacją ostrożenia łąkowego Cirsium rivulare. LasyW gminie Kolonowskie, lasy i grunty leśne stanowią 73,5 % ( 6109 ha) powierzchni gminy. Przy lesistości 26,9 % dla województwa opolskiego, stawia to gminę na pierwszym miejscu w województwie. Większością lasów w gminie zarządzają Lasy Państwowe reprezentowane przez nadleśnictwo Zawadzkie a także nadleśnictwo Strzelce Opolskie. Największe zwarte kompleksy leśne położone nad Małą Panwią i jej dopływami, wchodzą w obszar chronionego krajobrazu Lasów Stobrawsko –Turawskich. Powierzchnia lasów prywatnych w gminie Kolonowskie wynosi 162,032 ha, w tym na terenie wsi Staniszcze Wielkie – 89,1223 ha, Staniszcze Małe – 65,6286 ha, Spórok – 7,2814 ha, miasto Kolonowskie – 17,0456 ha.

W chwili obecnej zaznacza się zdecydowana dominacja drzewostanu sosnowego, stanowiącego ok. 97 % oraz świerkowego 0,8 %. Udział drzew liściastych (szczególnie w południowej części) jest niewielki. Udział brzozy stanowi 0,6 % oraz olszy 0,5 %. Buk, klon i grab stanowią niewielką domieszkę.Pod względem wiekowym dominuje drzewostan młody, nie przekraczający 40 lat, stosunkowo dużo jest drzew do 80 lat ( w szczególności sosny, świerka i grabu). Drzewostan w pełni dojrzały według kryteriów ekologicznych (pow. 80 lat) stanowi tylko 17-18 %. Analiza siedliskowa wskazuje na zdecydowaną przewagę siedlisk borowych (ok.95 %), siedliska lasowe stanowią ok.3 %, pozostałe zajęte są przez olsy.

Tab.4 Powierzchnia gruntów leśnych i lesistość gminy Kolonowskie



Gmina/ Powiat Powierzchnia gruntów leśnych Lesistość [%]Ogółem [ha] na 1 mieszkańca w ha

Kolonowskie 6 109 0,94 73,5Powiat strzelecki 30 856 0,37 41,5Województwo opolskie 253 586 0,24 26,9

Źródło: ,,Rocznik Statystyczny Województwa opolskiego, Opole 2003’’

Uwzględnienie w gospodarce leśnej ekologicznych i społecznych funkcji lasu, określanych jako pozaprodukcyjne, znalazło wyraz między innymi w wyróżnieniu lasów o charakterze ochronnym. Łączna powierzchnia lasów ochronnych w gminie Kolonowskie wynosi 4810,9 ha, co stanowi 78,8 % powierzchni wszystkich lasów w gminie (przy średniej w województwie 76,2%).

Tab.5 Powierzchnia lasów ochronnych w gminie KolonowskieGmina/Powiat Powierzchnia lasów ochronnych

ha % powierzchni leśnejKolonowskie 4810,9 78,8Powiat strzelecki 21669,7 29,0Województwo opolskie 174 500 76,2

Źródło: Dane z nadleśnictwa Zawadzkie (2003r.)

W części północnej gminy zaznacza się przewaga następujących typów siedliskowych:- boru mieszanego wilgotnego - występuje na obszarach o niskim poziomie wód gruntowych, na

glebach bielicowych i glejowo - piaskowych; głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna, gatunkami domieszkowymi brzoza, dąb, świerk, olsza w klasach bonitacyjnych I -IV; podszycie stanowią kruszyna, leszczyna, jarzębina. Siedlisko zajmuje ok. 25 % powierzchni leśnej,

- boru świeżego - występuje na obszarach o optymalnym uwilgotnieniu, na glebach piaskowych, o znacznym stopniu zakwaszenia; głównym gatunkiem lasotwórczym jest sosna I -IV klasy bonitacyjnej z niewielką domieszką brzozy; podszyt bardzo ubogi. Siedlisko zajmuje 44 % powierzchni leśnej,

- boru mieszanego świeżego - występuje na obszarach o optymalnych stosunkach wodnych, na glebach bielicowych wytworzonych z piasków i żwirów; drzewostan w przewadze dwupiętrowy z wyraźną dominacją drzew szpilkowych I - VI klasy bonitacyjnej oraz niewielką domieszką olszy I - II klasy bonitacyjnej. Powierzchnia zajmowana przez siedlisko wynosi ok. 22%,

- boru wilgotnego - występuje na obszarach o płytkim poziomie wody gruntowej, na glebach bielicowych i torfowo - mineralnych; w drzewostanie dominuje sosna I - IV klasy bonitacyjnej z domieszką olszy. Siedlisko zajmuje 6,2 % powierzchni leśnej,

- lasu mieszanego wilgotnego – występuje na obszarach o niskim poziomie wód gruntowych, na glebach bielicowych, brunatnych, glejowych oraz czarnych ziemiach, drzewostan dominujący to sosna z domieszką świerka, grabu, olszy i brzozy; w podszycie występuje kruszyna, leszczyna. Powierzchnia siedliska 1,4% powierzchni leśnej,

- lasu mieszanego świeżego - występuje na obszarach optymalnie uwilgotnionych, na glebach bielicowych, w drzewostanie dominuje sosna I - IV klasy bonitacyjnej oraz domieszkowo brzoza i dąb. Powierzchnia siedliska 1,4% powierzchni leśnej.

W południowej części gminy (Nadleśnictwo Strzelce Opolskie) dominują siedliska lasu mieszanego wilgotnego, mieszanego świeżego, boru mieszanego świeżego, boru mieszanego wilgotnego a także boru świeżego.

Gatunki chronione i rzadkie



Do gatunków ściśle chronionych zaliczamy: salwinię pływająca Salvinia natans, widłak jałowcowaty Lycopodium annotinum, widłak goździsty Lycopodium clavatum, grzybienie białe Nymphaea alba, grążel żółty Nuphar lutea, rosiczkę okrągłolistną Drosera rotundifolia, wawrzynek wilczełyko Daphne mezereum, bluszcz pospolity Hedera helix, goryczke wąskolistną Gentiana pneumonanthe, bobrek trójlistkowy Menyanthes trifoliata, barwinek pospolity Vinca minor, mieczyk dachówkowaty Gladiolus imbricatus, storczyk szerokolistny Dactylorhiza majalis, kruszczyk szerokolistny Epipactis helleborine, kruszczyk błotny Epipactis palustris, listerę jajowatą Listera ovata, gnieźnik leśny Neottia nidus –avis.

Do gatunków częściowo chronionych zaliczamy: paprotkę zwyczajną Polypodium vulgare, kopytnik pospolity Asarum europaeum, kruszynę pospolitą Frangula alnus, bagno zwyczajne Ledum palustre, mącznicę lekarską Arctostaphylos uva – ursi, centurię pospolitą Centaurium erythraea, kalinę koralową Viburnum opulus, konwalię majowa Convallaria majali.

Do gatunków rzadkich w skali województwa i regionu zaliczamy: okrężnicę bagienną Hottonia palustris, korzeniówkę pospolitą Monotropa hypopitys, modrzewnicę zwyczajną Andromeda polifolia, lepiężnik wyłysiały Petasites kablikianus, lepiężnik biały Petasites albus, świbka błotna Triglochin palustre, czermień błotna Calla palustris.

Roślinność nieleśna Roślinnośc nieleśna reprezentowana przez formacje trawiaste pełni w systemie ekologicznym gminy Kolonowskie rolę niewiele ustępującą roli ekosystemów leśnych. Zbiorowiska nieleśne stanowią biotop wielu gatunków fauny, nie występującej na trerenach leśnych.Budowa geologiczna, warunki glebowe i klimatyczne spowodowały wykształcenie charaktery-stycznych zespołów łąkowych, podlegających późniejszym przekształceniom antropogenicznym.

Na obszarze gminy wyróżnić można kilka typów łąk:

– łąki bagienne na terenach trwale zawodnionych w rejonie miejscowości Staniszcze Małe z zespołami szuwarowo - bagiennymi wytworzonymi na torfach niskich w strefie starorzeczy Małej Panwi,

– łąki łęgowe występujące na obszarach okresowo zalewanych i podtapianych w rejonie Małej Panwi,

– łąki grądowe występujące na obszarach nie podlegających zalewaniu, użytkowane jako łąki kośne i pastwiska.

Pod względem bonitacyjnym łąki przynależą do klas IV, V, VI pod względem użytkowym do kompleksów łąk średnich oraz słabych.

W związku z bardzo dużym udziałem terenów leśnych i małym udziałem użytków zielonych, gmina jest uboga w zadrzewienia śródpolne. Występujące zespoły roślinności śródpolnej tworzą zazwyczaj przypadkowe nagromadzenia wytworzone na drodze naturalnej (samosiewy) a nie przemyślanej działalności człowieka. Kępy drzew rosną nad kanałami, przy rowach melioracyjnych i na nielicznych nieużytkach. Ich rozmieszczenie jest nierównomierne, od rzadkich na polach Spóroka, części Staniszcz Małych i Staniszcz Wielkich po bardzo liczne na terenie Kolonowskiego oraz w ciągu doliny Małej Panwi i jej dopływów.

Niewątpliwie najcenniejszym, zwartym ciągiem roślinności śródpolnej i łęgowej jest dolina Małej Panwi, Brzyniczki i Myśliny, wzdłuż pozostałych cieków wodnych zachowały się one fragmentarycznie. Zadrzewienia przydrożne zachowały się w obrębie Kolonowskiego i Fosowskiego, w obrębie pozostałych występują w formie szczątkowej. Cennym uzupełnieniem systemu ekologicznego są łąki świeże (uroczyska) w obrębie kompleksów leśnych Nadleśnictwa Zawadzkie i Strzelce Opolskie oraz zieleń wysoka i ozdobna na terenach zabudowanych.2.1.2. Fauna



Obszar gminy Kolonowskie charakteryzuje się wysokimi walorami faunistycznymi. Świat zwierząt gminy jest równie bogaty jak szata roślinna. Obok zwierząt pospolitych występuje tu wiele gatunków chronionych oraz rzadkich w skali kraju.

BezkręgowceWśród zwierząt bezkręgowych na szczególną uwagę zasługuje rzadki gatunek chronionego pająka - tygrzyk paskowany Argyope bruenichi. Występuje na wilgotnych ale nasłonecznionych łąkach i nad brzegami zbiorników wodnych. Na terenie gminy Kolonowskie stwierdzony został na wilgotnych łąkach koło Staniszcz Małych, Staniszcz Wielkich i Spóroka.

Na badanym obszarze występują również rzadkie i chronione gatunki owadów. Do objętych ochroną a stosunkowo często spotykanych należą biegacze: ogrodowy Carabus arvensis, wręgaty Carabus cancella i granulowaty Carabus granulatus, spotykane na obszarze całej gminy. W spróchniałym drewnie dębowym na terenie zespołu przyrodniczo – krajobrazowego,,Pod Dębami" występują bardzo rzadkie, znane w Polsce z kilkunastu stanowisk, chrząszcze - pachnica Osmoderma eremita oraz jelonek rogacz Lucanus cervus. W borach sosnowych występuje coraz rzadziej chrząszcz z rodziny kózkowatych o bardzo długich czułkach - tycz cieśla Acanthocinus aedilis. Pospolicie występują na terenie gminy chronione trzmiele. Szczególnie często spotykany jest trzmiel ziemny Bombus terrestris, gnieżdzący się w norkach w ziemi lub różnego rodzaju szczelinach między kamieniami. W miejscach otwartych, nasłonecznionych spotkać można pazia królowej Papilio machaon, jednego z najpiękniejszych i najefektowniej ubarwionych motyli krajowych.

Z gromady mięczaków na obszarze gminy Kolonowskie występuje tylko jeden gatunek chroniony - ślimak winniczek Helix pomatia. Gatunek objęty ochroną gatunkową dopiero od 1995 r. Na badanym terenie spotykany jest w miejscach wilgotnych, szczególnie w południowej części gminy.

KręgowceGrupa zwierząt kręgowych posiada również swoich rzadkich przedstawicieli, których spotkać można na terenie gminy. Z ryb zaliczyć do nich należy słonecznicę Leucaspius delinaetus, różankę Rhodeus sericeus żyjące w starorzeczach Małej Panwi i stawach śródleśnych koło Staniszcz Małych oraz śliza Noemacheilus barbatulus występującego w nurcie rzeki Brzyniczki i Myśliny.

Na terenie gminy Kolonowskie występują liczne gatunki płazów. Spotkać tu można traszkę zwyczajną Triturus vulgaris, traszkę grzebieniastą Triturus cristatus, żabę trawną Rana temporaria, żabę wodną Rana esculenta, ropuchę szarą Bufo bufo i zieloną Bufo viridis oraz coraz rzadszą rzekotkę drzewną Hyla arborea. Płazy te odbywają gody w stawach i drobnych zbiornikach wodnych znajdujących się na obszarze gminy. W śródleśnych stawach koło Staniszcz Małych występuje traszka górska Triturus alpestris, która zasługuje na szczególną uwagę jako gatunek typowo górski. Spośród gromady gadów na terenie gminy występują trzy gatunki jaszczurek: jaszczurka zwinka Lacerta agilis, jaszczurka żyworodna L. vivipara i padalec zwyczajny Anguis fragilis. Spotkać tu można również węże: zaskrońca Natrix natrix, żmiję zygzakowatą Vipera berus oraz rzadkiego w Polsce gniewosza plamistego Coronella austriaca. Gatunek ten został stwierdzony w dolinie Małej Panwi na terenie zespołu przyrodniczo – krajobrazowego ,,Pod Dębami’’.

Z wielu gatunków ptaków lęgowych, spotykanych w tej gminie, do najbardziej interesujących zaliczyć należy rybołowa Pandion haliaetus i bociana czarnego Ciconia nigra gnieżdzących się w lasach koło Stawów Pluderskich na terenie zespołu przyrodniczo- krajobrazowego ,,Kocia Góra’’. W dolinie Małej Panwi między Kolonowskiem i Zawadzkiem ma swoje stanowiska lęgowe sokół pustułka Falco tinnunculus, myszołów Buteo buteo, sowa uszata Asio otus i dzięcioł czarny Dryocopus martius. Na wilgotnych łąkach w okolicach Staniszcz Małych występuje derkacz Crex crex, gatunek zagrożony w skali światowej.



Największą osobliwością, jeżeli chodzi o gromadę ssaków jest występowanie w Małej Panwi koło Staniszcz Małych bobra Castor fiber. Spośród wielu innych gatunków ssaków występujących na terenie gminy do bardziej interesujących należy zaliczyć koszatkę Dyromys nitedula, wydrę Lutra lutra, ryjówkę aksamitną Sorex araneus, tchórza zwyczajnego Mustela putorius oraz łasicę łaskę Mustela nivalis. W okolicach Fosowskiego stwierdzono również zimowanie dwóch gatunków nietoperzy: gacka brunatnego Plecotus auritus oraz mopka Barbastella barbastellus, który posiada najciemniejsze ubarwienie ze wszystkich naszych nietoperzy.

2.1.3. Obszary i obiekty prawnie chronioneObszary o wysokich walorach przyrodniczych objęte ochroną prawną zajmują w gminie Kolonowskie ok. 5 926 ha ogółem, co stanowi 71,0 % całkowitej powierzchni gminy. Zespoły przyrodniczo – krajobrazowe w gminie wraz z określeniem ich powierzchni zostały określone na podstawie Rozporządzenia Wojewody Opolskiego Nr 051/P/8/2003 z dnia 8 grudnia 2003 r. w sprawie uznania za zespoły przyrodniczo – krajobrazowe ( Dz. U. Woj. Op. Nr 109, poz.2303). Użytki ekologiczne w gminie wraz z określeniem ich powierzchni zostały określone na podstawie Rozporządzenia Wojewody Opolskiego Nr 051/P/9/2003 z dnia 8 grudnia 2003 r. w sprawie uznania za użytki ekologiczne ( Dz. U. Woj. Op. Nr 109, poz.2304). Pomniki przyrody w gminie zostały określone na podstawie Rozporządzenia Wojewody Opolskiego Nr P/1/2000 z dnia 3 stycznia 2000 r. w sprawie uznania za pomniki przyrody obiekty znajdujące się na terenie województwa opolskiego ( Dz. U. Woj. Op. Nr 6 z 2000, poz.23).

Obszary i obiekty chronione na obszarze gminy Kolonowskie to:

o znaczeniu regionalnym:- obszar Chronionego Krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko- Turawskie’’ o powierzchni 5 926 ha

(na terenie gminy Kolonowskie),- zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Pod Dębami’’ o powierzchni 273,69 ha,- zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Kocia Góra’’ o powierzchni 370,36 ha,- zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Nad Brzyniczką’’ o powierzchni 155,43 ha

o znaczeniu lokalnym:- użytki ekologiczne (11) o powierzchni 98,5 ha,- pomniki przyrody (9),

Tab.6 Obszary i obiekty prawnie chronione w gminie Kolonowskie Gmina Powiat

Województwo

Obszary przyrodnicze

prawnie chronione ogółem

Parki krajobrazowe

Obszary chronionego krajobrazu

Rezerwaty

Pow.[tys. ha]

% pow. ogólnej

Pow. [tys.ha]

% pow. ogólnej

Pow. [tys.ha]

% pow. ogólnej

Pow. [tys.ha]

% pow. ogólnej

Kolonowskie 5,9 71,0 - - 5,9 71,0 - -powiat

strzelecki31,4 42,3 4,0 5,4 25,9 34,9 162 0,200

województwo opolskie

255 27,1 62,8 6,7 189,7 20,1 783 0,100

Źródło: dane ,,Wojewódzki Konserwator Przyrody 2004’’

Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko- Turawskie’’

Najważniejszym obszarem w gminie o wysokich walorach przyrodniczych jest Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko - Turawskie’’, utworzony w 1988 r. na mocy uchwały nr XXIV/193/88 Wojewódzkiej Rady Narodowej w Opolu z dnia 26 maja 1988 r. w sprawie ochrony walorów



krajobrazu. Zajmuje on 118,4 tys. ha. Jest to największy obszar chronionego krajobrazu w województwie. Obszar Chronionego Krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko - Turawskie’’ na terenie gminy Kolonowskie zajmuje obszar 5 926 ha. Obejmuje obszar kompleksów leśnych w północnej i południowej części gminy, z wyłączeniem terenów otwartych z jednostkami osadniczymi Kolonowskiego, Staniszcz Małych, Staniszcz Wielkich i Spóroka. Ze względu na znaczące walory przyrodnicze i krajobrazowe, atrakcyjność turystyczną i słabe zurbanizowanie teren ten objęto ochroną prawną. W granicach obszaru zawiera się w znacznej części zlewnia Małej Panwi.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Pod Dębami’’

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy,, Pod Dębami’’ to zespół o powierzchni 273,69 ha, w którym ochronie podlega kompleks leśny w dolinie Małej Panwi między Kolonowskiem i Zawadzkiem. Zespół położony jest w lasach, za wyjątkiem otwartej granicy od strony miejscowości Kolonowskie. Jest to malowniczy odcinek rzeki z meandrami, zatokami ze stromymi brzegami i licznymi starorzeczami. Liczne pomnikowe okazy dębów szypułkowych Quercus robur oraz bogactwo flory i fauny są dodatkowymi atrakcjami tego terenu. Występująca bioróżnorodność wskazuje na dobry stan zachowania.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Kocia Góra’’

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy,, Kocia Góra’’ to zespół o powierzchni 370,36 ha, ochronie podlegają bory sosnowe porastające wzniesienia morenowe oraz kompleks stawów hodowlanych z interesującą florą i fauną. Zespół wyróżnia się urozmaiconą rzeźbą morenowych wzniesień ( najwyższe Kocia Góra – 224,8 m n.p.m ) opadających miejscami stromym zboczem do naturalnych obniżeń cieku wodnego Smolina i stawów rybnych. Pomimo intensywnej eksploatacji teren charakteryzuje się dużą bioróżnorodnością.

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Nad Brzyniczką’’

Zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Nad Brzyniczką’’ to zespół o powierzchni 155,43 ha. Obejmuje swoim zasięgiem dolinę Brzyniczki na odcinku między Kolonowskiem i Pludrami z jej malowniczymi meandrami przez kompleks leśny i śródleśne łąki. Stan zachowania dobry, fragmentami zachowany w sposób naturalny.

Użytki ekologiczne

Na terenie gminy utworzono 11 użytków ekologicznych, takich jak: ,, Sowin’’ o pow. 2,12 ha, ,,Grań’’ o pow. 4,79 ha, ,, Wielka Kobyla’’ o pow. 20,95 , ,, Rysi Kierz’’ (Pysi Kierz) o pow. 4,61 ha, ,, Laski’’ o pow. 6,95 ha, ,, Przy Myślińskiej’’ o pow. 4,33 ha, ,, Mała Kobyla’’ o pow. 6,6 ha, ,,Kiepka’’ o pow. 1,11 ha, ,,Kumince’’ o pow. 10,31 ha, ,, Czarna Dziura’’ o pow. 2,79, ,, Przy Czarnej Dziurze ’’ o pow. 1,02 ha. Łączna powierzchnia użytków ekologicznych wynosi 98,05 ha.

Pomniki przyrody

Indywidualną formą ochrony przyrody stanowią pomniki przyrody. Na terenie gminy Kolonowskie, znajduje się 9 obiektów przyrodniczych prawnie chronionych w postaci pomników przyrody.

Tab.7 Pomniki przyrody na terenie gminy Kolonowskie L.p. Nr.rej.

woj.Gatunek Lokalizacja Uwagi

Gmina Kolonowskie1. 119 Aleja dębów szypułkowych

Quercus robur Nadleśnictwo Zawadzkie, leśnictwo Haraszowskie, aleja położona wzdłuż drogi leśnej Błażkowa - Haraszowskie

Ilość dębów - 96 sztukWiek ok. 200 lat.

2. 121 Dąb szypułkowyQuercus robur

Nadleśnictwo Zawadzkie, leśnictwo Haraszowskie, aleja położona pomiędzy




drogą leśną Błażkowa a rzeką Mała Panew, równolegle do alei dębów szypułkowych

Pomnik grupowy

3. 127 Dąb szypułkowyQuercus robur

Nadleśnictwo Zawadzkie, leśnictwo Haraszowskie, wzdłuż rzeki Mała Panew


4 406 Dąb szypułkowyQuercus robur

obok leśniczówki Brzyniczka w oddziale 111d

Ilość dębów - 1 sztukaWiek ok. 100 lat.

5 473 Aleja dębów szypułkowychQuercus robur

Nadleśnictwo Zawadzkie, leśnictwo Haraszowskie, oddział 218 i

Ilość dębów - 12 sztuk


Nadleśnictwo Zawadzkieleśnictwo Haraszowskieoddział 218l

Ilość dębów - 4 sztuki


Nadleśnictwo Zawadzkieleśnictwo Haraszowskieoddział 219 h

Ilość dębów - 1 sztuka


Nadleśnictwo Zawadzkieleśnictwo Haraszowskieoddział 241 d

Ilość dębów – 24 sztuki

9. 481 Buk pospolity Staniszcze Wielkie działka 961 Ilość – 1 sztukaŹródło: dane ,,Wojewódzki Konserwator Przyrody 2004’’

2.1.4. Ochrona krajobrazu kulturowego

Krajobraz kulturowy jest jednym z najważniejszych składników dziedzictwa narodowego i wraz z krajobrazem naturalnym stanowi o tożsamości i różnorodności obszarów. Ochrona prawna krajobrazów cennych kulturowo odbywa się jedynie w ramach prawnej ochrony przyrody w parkach krajobrazowych i na obszarach chronionego krajobrazu. W gminie Kolonowskie występują obszary o znaczących zasobach pod względem nagromadzenia elementów kulturowych o wysokich walorach krajobrazu kulturowego. Zaliczyć do nich można obszary w rejonie doliny Małej Panwi.

2.1.5. Ochrona dziedzictwa kulturowego

Podstawowe cele polityki przestrzennej w sferze ochrony dziedzictwa kulturowego dotyczą: zachowania dziedzictwa kulturowego dla przyszłych pokoleń poprzez ochronę i rewaloryzację

istniejących zasobów, wykorzystania obszarów i obiektów dziedzictwa kulturowego, w tym szczególnie cennych w skali

krajowej i regionalnej dla rozwoju gospodarczego i promocji regionu.

Na obszarze gminy Kolonowskie nie ma zabytków nieruchomych wpisanych do rejestru zabytków. Występuje natomiast kilkadziesiąt obiektów włączonych do ewidencji zabytków, które po opracowaniu odpowiedniej dokumentacji będą wpisane do rejestru. Łącznie na terenie gminy znajdują się 42 zabytki nieruchome i 7 stanowisk archeologicznych objęte ochroną konserwatorską.

Generalnie obiekty, które winny podlegać ochronie konserwatorskiej występują w trzech grupach:- zabytki nieruchome punktowe (domy, kościoły, kaplice, cmentarze, dzwonnice),- stanowiska archeologiczne,- zespół zabytkowy techniki budowlanej ( zespół zabudowy robotniczej mieszkalnej i budynków

kolejowych w Fosowskiem).

Wykaz zabytków nieruchomych i stanowisk archeologicznych na terenie gminy Kolonowskie ujęto w poniższych tab. 8 oraz tab.9.

Tab.8 Wykaz zabytków nieruchomych na terenie gminy KolonowskieLp. Rodzaj obiektu i położenie Okres powstania



Miasto Kolonowskie1. Kościół ewangelicki XIX w.2. Kapliczka dzwonnica połowa XX w.3. Dom robotniczy osiedla hutniczego ul. Ks. Czerwionki 1 połowa XIX w. (wyburzony)4. Dom ul. Ks. Czerwionki 13 połowa XIX w.5. Dom ul. Ks. Czerwionki 15 połowa XIX w.6. Dom ul. Ks. Czerwionki 17 początek XX w.7. Dom ul. Kościuszki 1 początek XX w.8. Dom ul. Krzywa 14 XIX w.9. Dom ul. Leśna 7 XIX w. (wyburzony)10 Dom ul. Leśna 8 połowa XIX w.11. Dom ul. Leśna 13 połowa XIX w. (wyburzony)12. Dom ul. Haraszowskie 2 początek XX w.13. Dom ul. Haraszowskie 4 początek XX w.14. Dom ul. Haraszowskie 27 XIX w.15. Dom ul. Haraszowskie 30 XIX w.16. Dom ul. Haraszowskie 41 XIX w.17. Dom ul. Haraszowskie 59 1883 r.18. Budynek gospodarczy ul. Powstańców Śl. 4 /Haraszowskie 4 początek XX w.19. Cmentarz parafialny ul. Ks. Czerwionki XIX w.20. Zbiorowa mogiła Haraszowskie XIX w.21. Cmentarz ewangelicko –augsburski ul. Ks. Czerwionki XIX w.22. Cmentarz parafialny ul.Opolska XIX w.23 Aleja dębowa w ciągu drogi leśnej, oddziały nr 217,218,238,239 XIX w.

Staniszcze Małe 24. Kaplica – dzwonnica ul. Hauptstocka XIX w.25. Kapliczka ul. Hauptstocka XIX w.26. Szkoła ul. Myśliwca początek XX w.27. Dom ul. Hauptstocka 8 początek XX w.28. Dom ul. Hauptstocka 11 początek XX w.

Staniszcze Wielkie 29. Kościół parafialny p.w.Św. Karola Boromeusza 1883 r.30. Plebania koniec XIX w.31. Kaplica cmentarna koniec XIX w.32. Szkoła ul. Kościelna 190033. Gospoda ul. Kościelna 2 początek XX w.34. Dom ul. Kościelna 4 1912 r.35. Dom ul. Sobieskiego 2 XX w.36. Dom Pl. Plac Targowy 2 początek XX w.37. Dom Pl. Plac Targowy 17 początek XX w. (wyburzony)38. Dom Pl. Plac Targowy 19 początek XX w.39. Dom Pl. Plac Targowy 20 początek XX w.

Spórok40. Kaplica dzwonnica ul.Chrobrego początek XIX w.41. Dom ul.Chrobrego 22 początek XX w.42. Dom ul. Chrobrego (obok nr 28) koniec XIX w.Źródło: dane ,,Wojewódzki Konserwator Zabytków, 2004’’

Tab.9 Wykaz stanowisk archeologicznych na terenie gminy KolonowskieLp. Stanowiska archeologiczne Położenie

Miasto Kolonowskie1. Stanowisko A: stanowisko ludności kultury

łużyckiej przy ul.Ks. Gajdy 55/41 /Ks. Czerwionki 55/41

2. Stanowisko B: stanowisko ludności kultury łużyckiej

między ul. Ks. Gajdy, torami kolejowymi i dopływem Małej Panwi – Brzyniczką /Ks. Czerwionki

Staniszcze Małe3. Stanowisko A: stanowisko mezolityczne na dużej piaszczystej wydmie, ok. 100 m na



północ od toru kolejowego4. Stanowisko B: stanowisko średniowieczne ok. 100m na południe od zakola Małej Panwi, ok.

100 m na północ od toru kolejowego5. Stanowisko C: stanowisko średniowieczne po północnej stronie toru kolejowego, przy

przejeździe kolejowym do Staniszcz Wielkich6. Stanowisko nr 1: ślad osadniczy z epoki kamienia

(siekierka krzemienna)lokalizacja wg mapy archiwalnej MŚO Opole

7. Stanowisko nr 3: obozowisko z epoki kamienia (7 wiórów i fragmentów, 1 odłupek krzemienny) oraz punkt osadniczy z późnego średniowiecza

dz. Nr 215, 219, 220, 223

8. Stanowisko nr 4: osada (neolit, fragm. naczyń), osada ( kultury przeworskiej- fragm. naczyń), punkt osadniczy z późnego średniowiecza

lokalizacja wg mapy archiwalnej MŚO Opole

9. Stanowisko nr 5: obozowisko paleolit – mezolit (zabytki krzemienne), osada kultury przeworskiej, osada wczesne średniowiecze, pradzieje

dz. Nr 112,113,250,253

Staniszcze Wielkie7 Stanowisko A: stanowisko datowane na paleolit

schyłkowyna skraju lasu, na zboczu terasy Małej Panwi, stanowisko jest przecięte droga polną

Źródło: dane ,,Wojewódzki Konserwator Zabytków, 2004’’

2.1.6. Obszary o wysokiej bioróżnorodności nie objęte ochroną prawną

Pomimo powolnego przekształcenia środowiska przyrodniczego gmina Kolonowskie posiada w dalszym ciągu zasoby przyrodnicze i krajobrazowe o bardzo dużej wartości.

Ze względu na wysokie walory przyrodnicze i krajobrazowe gminy, należy :– powołać park krajobrazowy „Dolina Małej Panwi ”, – powołać rezerwat przyrody ,, Doliny rzeki Brzyniczki’’ w jej dolnym, leśnym odcinku,– powołać zespół przyrodniczo – krajobrazowy ,, Dolina Myśliny’’, o powierzchni ok. 150 ha.

Proponowany do ochrony zespół położony w dolinie Myśliny na granicy z gminą Ozimek obejmuje zachowaną w naturalnbym kształcie dolinę rzeki z malowniczymi meandrami i podcięciami wydm wyższych terasów zalewowych Małej Panwi,

– ustanowić użytek ekologiczny strefy starorzeczy Małej Panwi w rejonie Staniszczy Małych obejmującej fragment łąki bagioenno –torfowiskowej z charakterystyczną roślinnością,

– powołać pomniki przyrody w postaci drzew: dąb szypułkowy Quercus robur - 2 drzewa pomnikowe, klon jawor Acer pseudoplatanus, lipa drobnolistna Tilia cordat Mill (leśnictwo Piotrowina, okolice Zawadzkiego - Malapartus), olsza czarna Alnus glutinosa, lipa drobnolistna Tilia cordat Mill, dąb szypułkowy Quercus robur , olsza czarna Alnus glutinosa Gaertn (leśnictwo Piotrowina, okolice Zawadzkiego - Malapartus), topola czarna Populus nigra - 2 drzewa pomnikowe ( leśnictwo Haraszowskie, okolice Kolonowskie), olsza czarna Alnus glutinosa Gaertn (leśnictwo Kolejka, okolice Kolonowskie), olsza czarna Alnus glutinosa Gaertn - 2 drzewa pomnikowe ( leśnictwo Kolonowskie), buk pospolity Fagus silvatic (leśnictwo Kolonowskie), olsza szara Alnus incana Moench (leśnictwo Kolonowskie),

– objąć ochroną Stawy Pluderskie,– zrealizować budowę ścieżek rowerowych oraz eklogicznych, w tym: ścieżkę przyrodniczo –

dydaktyczną Zawadzkie – Kolonowskie ( w południowo-wschodniej części gminy, o długości ok. 12 km) oraz ścieżkę przyrodniczą Staniszcze Małe – Krasiejów ( w pólnocno-zachodniej części gminy, o długości ok. 6 km).

Ponadto na terenie gminy Kolonowskie wyróżniono, w koncepcji regionalnej, obszar doliny Małej Panwi jako kwalifikujący się do objęcia ochroną w ramach Europejskiej Sieci Obszarów Chronionych NATURA 2000. Nie został on jednak włączony do sieci na poziomie krajowym.2.2. Zasoby wodne



2.2.1. Wody podziemne

Na obszarze gminy Kolonowskie wyróżnić można dwa główne piętra wodonośne:- czwartorzędowe,- triasowe.

Gmina Kolonowskie położona jest na obszarach głównych struktur wodonośnych województwa opolskiego, wymagających objęcia najwyższą ochroną (ONO) , w tym na obszarze: zbiornika triasowego GZWP 333 Opole – Zawadzkie, zbiornika GZWP 328 Dolina kopalna Małej Panwi oraz zbiornika GZWP 327 Lubliniec – Myszków. Ponadto gmina położona jest całkowicie na obszarze zbiornika GZWP 335 Krapkowice – Strzelce Opolskie, wymagającym objęcia wysoką ochroną (OWO).

GZWP 333GZWP nr 333 należy do jednych z najbogatszych pod względem zasobności zbiorników w Polsce i największy zbiornik wód podziemnych województwa opolskiego. Zbiornik ma podstawowe znaczenie w zaopatrywaniu w wodę ludności zamieszkałej na obszarze pomiędzy Odrą a Małą Panwią. GZWP nr 333 – zbiornik Opole – Zawadzkie występuje w utworach triasu środkowego w ośrodku szczelinowo – krasowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 200000 m 3 /24h i średniej głębokości ujęć 120m – 240m.

GZWP 335GZWP nr 335 – zbiornik Krapkowice – Strzelce Opolskie występuje w utworach triasu dolnego w ośrodku szczelinowo – porowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 50000 m3/24h i średniej głębokości ujęć 100m – 600m.

GZWP 328GZWP nr 328 – zbiornik Dolina kopalna rzeki Mała Panew występuje w utworach czwartorzędowych w ośrodku porowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 156000 m3 / 24h i średniej głębokości ujęć 60m. Strefa zbiornika wód czwartorzędowych , w tym kopalnej doliny Małej Panwi, obejmuje tereny leśne północnej części ( powyżej Małej Panwi) i tereny osadnictwa wiejskiego. Piętro triasowe reprezentowane jest przez zbiornik szczelinowo - krasowy środkowego i dolnego wapienia muszlowego rejonu Grotowice - Krupski Młyn - najbardziej zasobnego i stanowiącego podstawowe źródło zaopatrzenia w wodę na obszarze województwa opolskiego. Piętro triasowe obejmuje swoim zasięgiem całość gminy.

GZWP 327GZWP nr 327 – zbiornik Lubliniec - Myszków występuje w utworach triasu środkowego i dolnego w ośrodku szczelinowo – krasowym o szacunkowych zasobach dyspozycyjnych 312000 m3/ 24h i średniej głębokości ujęć 135 m.

2.2.1.1. Monitoring podstawowy wód podziemnych

W 2002 r. w sieci krajowej monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych na obszarze województwa opolskiego prowadzono badania w 20 punktach badawczych.Wody podziemne na terenie powiatu strzeleckiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie badane były w jednym punkcie pomiarowym w sieci krajowej, ze studni ujęcia komunalnego w Strzelcach Opolskich. Wody gruntowe pobrane do badań charakteryzowały się niską jakością. Oprócz azotanów, również wyniki oznaczeń ChZT_i zawartości manganu, nie odpowiadały normom dla wód pitnych.

Tab.10 Monitoring podstawowy jakości zwykłych wód podziemnych na terenie powiatu strzeleckiegoNr otworu Miejscowość Gmina Stratygrafia Wody Obszary Klasa 2002



GZWP620 Strzelce

OpolskieStrzelce Opolskie

T W 335,333 III

Źródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2003”T – wody pochodzące z utworów triasowych,W - wody wgłębne Klasa III – wody niskiej jakości

2.2.1.2. Monitoring wód podziemnych ujmowanych w celach użytkowych

W 2002 r. na obszarze województwa przeprowadzono ankietyzację 28 użytkowników ujęć, charakteryzujących się wysokim zakresem poboru wód. Na obszarze gminy Kolonowskie takim użytkownikiem jest ZGKiM Kolonowskie. W poniższej tabeli wykazano najwyższe wyniki badań uzyskane z rocznych serii (2000r., 2001 r., 2002r.) w zakresie 6 wskaźników (utlenialność, azot amonowy, azot azotynowy, azot azotanowy, żelazo ogólne, mangan). Odpowiednimi kolorami wyróżnione zostały wartości odpowiadające klasie Ia, Ib, II,III oraz pozaklasowe.

Tab.11 Najwyższe wyniki badań uzyskane z rocznych serii ( 2000r., 2001 r., 2002 r.)

UżytkownikMiejscowośćLokalizacja

studni

Rokserii

Nr otworu stratygrafii

Najwyższe wartości oznaczeń [mg/dm3]

CHZTMnAzot

amonowyAzot

azotynowy Azot

azotanowyŹelazo ogólne

Mangan

ZGKiM Kolonowskie

20001(Q)

1,4 0,15 0,006 0,25 0,29 0,052001 - - - - - -2002 1,3 0,1 0,01 0,15 0,74 nw

Kolonowskie2000

1z (Q)- 0,17 nw 0,029 0,27 nw

2001 1,7 0,093 0,009 0,18 0,20 nw2002 1,3 0,1 0,01 0,15 0,74 0,02

nw – nie wykrytoŹródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”

Ocenę jakości wód przyjęto zgodnie z założeniami metodycznymi przewidzianymi w projekcie rozporządzenie Ministra Środowiska w sprawie klasyfikacji wód, sposobu prowadzenia monitoringu oraz sposobu interpretacji wyników i prezentacji stanu wód powierzchniowych i podziemnych.

1,4 – wartości odpowiadające klasie Ia ( wody najwyższej jakości ) 0,013 – wartości odpowiadające klasie Ib ( wody wysokiej jakości )0,027 – wartości odpowiadające klasie II ( wody średniej jakości )

Podczas badań uzyskanych z rocznych serii (2000r., 2001 r., 2002 r.) większość spośród 6 wskaźników uległa poprawie w porównaniu do lat poprzednich. Ich wartości odpowiadają klasie Ia, Ib oraz klasie II.

2.2.2. Wody powierzchniowe

Gmina Kolonowskie położona jest w obrębie zlewni Małej Panwi oraz jej dopływów: Brzyniczki, Smoliny, Myśliny, Ptaszkówki. Wody gruntowe występują na różnych głębokościach, od 0,3 m do 3 m. Głębokość wód wzrasta w miejscu występowania wydm i lokalnych wzniesień. Spływ wód gruntowych odbywa się w kierunku koryta Małej Panwi. Znaczący pobór wód powierzchniowych prowadzi w gminie przedsiębiorstwo „PACKPROFIL” – z Małej Panwi i Kanału Hutniczego.Mała Panew Na obszarze województwa opolskiego rzeka Mała Panew to obok Nysy Kłodzkiej największy dopływ rzeki Odry. Jej długość 132 km, powierzchnia dorzecza 2132 km2. Mała Panew płynie



równoleżnikowo ze wschodu na zachód. Jest uregulowana na niewielkim odcinku w zachodniej części gminy. Poza tym płynie w naturalnym korycie tworząc liczne zakola i starorzecza. Przeciętna szerokość jej doliny wynosi od 300 do 600 m. Przebieg Małej Panwi powyżej Kolonowskiego jest niespokojny, ograniczony wąską doliną z bardzo licznymi meandrami i fragmenatami poodcinanych zakoli. W obrębie miasta i poniżej przebieg rzeki ulega znacznemu złagodzeniu i wyprostowaniu, dolina ulega rozszerzeniu, towarzyszy jej zwarty ciąg zieleni łęgowej i przywodnej znacznie pod-wyższając walory krajobrazowe terenów sąsiadujących.

BrzyniczkaBrzyniczka jest prawostronnym dopływem Małej Panwi, mającym swe źródła poza granicami gminy. Rezka ta przecina zwarty kompleks lasów występujących w północno-wschodniej i wschodniej części gminy. W swym biegu rzeka płynie przez zespół przyrodniczo – krajobrazowy ,, Nad Brzyniczką’’.

MyślinaMyślina jest prawostronnym dopływem Małej Panwi, wpływającym na teren gminy Kolonowskie z województwa dolnośląskiego. Rzeka stanowi północno-zachodnią granicę gminy.

SmolinaSmolina jest prawostronnym dopływem Małej Panwi., mającym swe źródła poza granicami gminy. Przecina kompleksy leśne, meandrując i tworząc rozlewiska śródleśne. Na terenie gminy rzeka ta zasila ,,Stawy Pluderskie”. W swym biegu płynie przez dwa zespoły przyrodniczo – krajobrazowe: ,,Kocia Góra” oraz ,,Pod Dębami”.

Ptaszkówka (Cienka)Rzeczka Ptaszkówka ( zwana także Cienka) przecinająca południowo – zachodnią część gminy należy do zlewni rzeki Jemielnica, która wpada do Małej Panwi niedaleko od ujścia do Odry.

Stawy PluderskieNa terenie gminy występują dwa stawy, należące do kompleksu stawów hodowlanych zwanych ,,Stawami Pluderskimi’’. Stawy odwadniane przez strumień Smolinę położone są w lesie, w naturalnym obniżeniu terenu, w otoczeniu którego występują zabagnienia. Cały kompleks stawów jest własnością Nadleśnictwa Zawadzkie i użytkowany jest głównie jako stawy hodowlane (dzierżawione). Stawy o numerach 4 i 5 (wg numeracji Nadleśnictwa) położone na terenie Gminy Kolonowskie są stawami ekologicznymi.

Stawy śródleśne tzw. ,, Szczyrkowiska’’Na terenie gminy występują niewielkie śródleśne stawy tzw. ,,Szczyrkowiska’’, położone wśród lasów, koło Staniszcz Małych.

Zgodnie z planem zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego w ramach realizacji Programu Budowy Zbiorników Małej Retencji w Województwie Opolskim, przewiduje się budowę zbiornika małej retencji ,,Granica’’ zlokalizowanego na rzece Mała Panew na granicy gminy Kolonowskie z Ozimkiem a także zbiornika ,,Rogolowiec’’ na Brzyniczce.

2.2.2.1. Monitoring wód powierzchniowych

Monitoring powierzchniowych wód płynących jest systemem mającym na celu pozyskiwanie, gromadzenie i przetwarzanie danych o jakości zasobów wód powierzchniowych oraz o przyczynach ich zanieczyszczenia. Podstawowymi zadaniami monitoringu wód powierzchniowych są:- ilościowy i jakościowy bilans zasobów wodnych,- dostarczanie danych o stanie czystości wód powierzchniowych,- zbieranie danych umożliwiających prognozowanie zmian hydrogeochemicznych zachodzących

w zlewniach,- prognozowanie zmian jakości wód zlewni w zmieniających się warunkach hydrologicznych,



- zapewnienie dopływu wiarygodnych danych dla ustalenia kierunku oraz charakteru i zakresu działań ochronnych,

- naukowe udokumentowanie stanu i procesu zmian jakości wód,- kontrola realizacji i dokonywanie ocen skuteczności egzekwowania wymogów prawa

w zakresie ochrony wód, stworzenie bazy danych według światowych standardów dla wykonywania ocen i analiz porównawczych poziomu zanieczyszczenia wód dla potrzeb krajowych i międzynarodowych.

Na terenie powiatu strzeleckiego realizowane były badania monitoringowe wód powierzchniowych rzeki Mała Panew. Do analizy stanu wody w powiecie przyjęto badania wody z przekrojów poniżej Krupskiego Młyna (wpływ na teren Powiatu) i w Schodni Starej (wypływ z Powiatu). Wodowskaz powyżej rejonu badań usytuowany jest w Krupskim Młynie. Charakteryzuje on zlewnie górnej Małej Panwi. Notowane na tym wodowskazie przepływy (zbierane ze zlewni o obszarze 655 km 2) nie przekraczają 96,6m3/s przy średnim przepływie nie przekraczającym 7,16m3/s. Na analizowanym obszarze Powiatu wody Małej Panwi zwiększają swą objętość i przepływy notowane na tej rzece wzrastają w Staniszczach Wielkich do 142m3/s, przy średnim przepływie = 6,9m3/s.

Stan wody w Małej Panwi przy wlocie na teren powiatu strzeleckiego wskazywał na ponadnormatywne zanieczyszczenie bakteriologiczne klasyfikując ją jako woda pozaklasowa. Po przepłynięciu przez teren gminy Kolonowskie, można stwierdzić iż stan wody w rzece Mała Panew ulega poprawie m.in. ze względu na przepływ przez niezamieszkałe tereny leśne, nie będące źródłem zanieczyszczeń.

Na wylocie z terenu powiatu strzeleckiego, a tym samym gminy Kolonowskie badania monitoringu podstawowego uwzględniały wody rzeki Mała Panew w przekroju pomiarowo – kontrolnym w miejscowości Schodnia Stara ( gmina Ozimek) – kilometraż ppk: km 27+200.

Wskaźniki zanieczyszczeń dla wód rzeki Mała Panew – przekrój Schodnia Stara – przedstawia tab.12.Określono przeciętną jakość wód (PJW), ustalaną na podstawie wartości środkowych z rocznej serii badań (SS) oraz dla wód powierzchniowych, najwyższy stopień zanieczyszczenia (NSZ), ustalany na podstawie wartości ekstremalnych z rocznej serii badań (SE).

W przypadku Miana Coli i tlenu rozpuszczonego wartości ekstremalne dotyczyły najniższych rejestrowanych wskazań. Badania wód opadowych miały na celu określenie ładunku zanieczyszczeń wprowadzanych z mokrym opadem do podłoża w ujęciu przestrzennym i czasowym. Analizie poddano wyniki badań wykonywanych w ramach monitoringu podstawowego i regionalnego.

Tab.12 Wskaźniki zanieczyszczeń dla wód rzeki Mała Panew

Lp Wskaźnik zanieczyszczeniaWyniki badań*

* z wyjątkiem PEW w mg/dm3

2001 2002SE SS SE SS

1 Tlen rozpuszczony 7,0 9,4 6,4 10,02 BZT5 4,3 3,0 4,2 1,73 CZN 17,5 10,5 25,2 8,64 Substancje rozpuszczone 274 249 395 2685 Chlorki 20 17 23 206 Siarczany 58 51 64 527 PEW 377 352 421 3688 Azot amonowy 0,90 0,64 0,87 0,529 Azot azotynowy 0,041 0,025 0,056 0,02010 Azot azotanowy 4,4 2,6 4,5 2,811 Azot ogólny 6,0 4,0 6,0 3,7



12 Fosforany 0,41 0,26 0,26 0,1713 Fosfor ogólny 0,26 0,19 1,10 0,16

PEW – przewodność elektrolityczna właściwa µS/cmŹródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”

Zakres zmian przeciętnych wyników oznaczeń BZT5, azotu amonowego oraz fosforanów (wartości SS) dla rzeki Mała Panew w przekroju pomiarowo – kontrolnym w Schodni Starej, kontrolowanych w okresie 1993 – 2002 przedstawiono w tab.13.

Tab.13 Zakres oznaczeń BZT5, azotu amonowego, fosforanów dla wód Małej Panwi w przekroju pomiarowo – kontrolnym w Schodni Starej

Seria badań(rok)

Wartości SS (mg/dm3) dla przekrojówZakres oznaczeń

BZT5

Zakres oznaczeń fosforanów

Zakres oznaczeń azotu amonowego

1993 3,8 0,40 0,51994 4,7 0,50 0,61995 4,7 0,36 0,51996 4,4 0,41 0,61997 5,0 0,37 1,11998 3,3 0,23 0,71999 2,8 0,21 0,72000 2,5 0,23 0,62001 3,0 0,26 0,62002 1,7 0,17 0,5

Źródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”

Przedstawiony zakres informacji pozwala na stwierdzenie, że w okresie stanu z 1993 r. do stanu w 2002 r. nastąpiły bardzo korzystne relacje zmian wartości SS powyższych wskaźników zanieczyszczeń. Zawartość azotu amonowego w wodach Małej Panwi uległa ponad dwukrotnemu zmniejszeniu (z 3,8 do 1,7 mg N/dm3). Także zawartość fosforanów uległa ponad dwukrotnemu zmniejszeniu (z 0,40 do 0,17 mg PO4/dm3).

W roku 2003 wody Małej Panwi na granicy z województwem śląskim charakteryzowały się objawami długotrwałego zanieczyszczenia, szczególnie w zakresie azotu azotynowego.

2.2.3. Wody opadowe

Koordynatorem monitoringu wód opadowych jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, natomiast nadzór merytoryczny nad jego realizacją prowadzi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu. Celem monitoringu jest określenie rozkładu ładunków zanieczyszczeń wprowadzanych do z mokrym opadem do podłoża w ujęciu przestrzennym i czasowym za pomocą stacji pomiarowych. Spośród 25 stacji monitoringowych służących do oceny jakości wód opadowych, żadna nie jest zlokalizowania na terenie województwa opolskiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie. Najbliższe znajdują się stacje we Wrocławiu i na Śnieżce ( woj. dolnośląskie), w Raciborzu i Katowicach (woj. śląskie) oraz w Kaliszu ( woj. wielkopolskie) i Sulejowie ( woj. łódzkie).

2.2.4. Gospodarka wodno-ściekowa

2.2.4.1. Zaopatrzenie w wodę



Gmina Kolonowskie jest w pełni zwodociągowana. Stopień zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy jest wysoki i przekracza 92,0%. Mieszkańcy gminy Kolonowskie zaopatrywani są w wodę z systemu wodociągowego „KOLONOWSKIE”. Eksploatacją wodociągów zajmuję się w gminie Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (ZGKiM). ZGKiM jest zakładem budżetowym obsługującym: sieć wodociągową, usługi w zakresie wywozu odpadów stałych, gospodarkę komunalną, zimowe utrzymanie dróg i inne prace. Dla miejscowości Spórok – woda jest zakupywana z gminy Strzelce Opolskie (30m3/d) z systemu wodociągowego ,,KADŁUB’’. Ponadto przedsiębiorstwo PACKPROFIL zaopatrywane jest z ujęć wód powierzchniowych: z rzeki Mała Panew oraz Kanału Hutniczego. W północno - zachodniej części Fosowskiego (tzw. Zielone Miasteczko) odwiercony został otwór badawczy wód solankowych o temperaturze ok. 25 ° C. Wystąpienie te, po uzyskaniu stosownych zezwoleń może stanowić bazę dla potencjalnej aktywizacji gospodarczej i turystycznej gminy.

wodociąg Kolonowskie

Zasila w wodę miejscowości: Kolonowskie, Staniszcze Wielkie, Staniszcze Małe. Ujęcie wody stanowią 2 studnie wiercone do głębokości 260m, eksploatujące trias-wapień muszlowy. Zatwierdzone zasoby wody w ilości: 101m3/h, przy depresji 29m. Zbiornik wyrównawczy o kubaturze 300 m3, typu wieżowego, zlokalizowany jest w miejscowości Staniszcze Wielkie Pozwolenie wodnoprawne zostało udzielone przez Starostę Powiatu Strzeleckiego dnia 16.02.2001r. nr ROŚ 6223/1/01 z terminem ważności do 31. XII. 2010r. Pobór wody w 2002 r. wyniósł – 164747 m3. Woda ze studni spełnia warunki dla wody do picia. Zezwolono na pobór wody w ilości: Qmaxh = 101 m3/h,Qmaxd= 1600m3/d,Qśr.d = 1230m3/d.

Woda nie jest uzdatniana.

wodociąg Kadłub

Zasila w wodę miejscowość Spórok. Ujęcie wody stanowią 2 studnie wiercone, eksploatujące trias-wapień muszlowy. Zatwierdzone zasoby wody w ilości: 60m3/h, przy depresji 57,3m. Zbiornik wyrównawczy o kubaturze 400 m3, zlokalizowany jest w miejscowości Kadłub. Pozwolenie wodnoprawne zostało udzielone z terminem ważności do 31. XII. 2011r.

Zezwolono na pobór wody w ilości: Qmaxh = 60 m3/h,Qmaxd = 600m3/d,Qśr.d = 450m3/d.

ujęcia wód powierzchniowych zakładu PACKPROFIL

Potrzeby wodne zakładu zaspakajane są z dwóch niezależnych ujęć wód powierzchniowych: z rzeki Mała Panew oraz Kanału Hutniczego. Woda pobierana do celów technologicznych nie wymaga uzdatniania, gdyż jakość produkowanych przez zakład wyrobów nie stwarza konieczności stosowania takich procesów, woda do celów energetycznych poddawana jest natomiast procesowi uzdatniania –zmiękczania. W 2002 r. pobrano z ujęć – 11891 m3 wody przemysłowej do celów przemysłowych. Ujęcie posiada uregulowaną sytuację prawną – pozwolenie wodnoprawne.

Całkowita długość sieci wodociągowej na terenie gminy Kolonowskie wynosi 55,8 km. Przyłączy wodociągowych jest 1313 sztuk. W zakresie zaopatrzenia w wodę planuje się do 2006 r. wykonanie wodociągu relacji Staniszcze Małe - przysiółek Granica o długości 1,5 km.W tab.14 przedstawiono stan infrastruktury technicznej związanej z zaopatrzeniem w wodę oraz wielkość zużycia wody wodociągowej w gminie Kolonowskie



Tab.14 Stan infrastruktury technicznej związanej z zaopatrzeniem w wodę oraz wielkość zużycia wody wodociągowej w gminie Kolonowskie

Gmina / Powiat

Długość rozdzielczej sieci

wodociągowej[km]

Połączenia kanalizacyjne

prowadzące do budynków

mieszkalnych

Zużycie wody z wodociągóww gospodarstwach domowych

ogółem[dam3]

na 1 mieszkańca

[m3]Kolonowskie 55,8 1313 138,4 21,1

Powiat strzelecki 506,6 13063 2506,1 30,2dam3 = 1000m3

Źródło: „Rocznik statystyczny województwa opolskiego, 2003”

Jakość ujmowanej wody a także zużycie wody w latach 2001 – 2003 w gminie Kolonowskie przedstawiono w tab.15 oraz tab.16.

Tab.15 Jakość wody surowej w gminie Kolonowskie

Lp Ujęcie Studnia

Rok badania

Badania fizyczne Badania chemiczneBarwamgPt/l

Mętnośćmg/l

Odczyn Amoniakmg/l

Azotanymg/l

Azotynymg/l

Manganmg/l

Żelazomg/l

1 Kolonowskie I 2004 30 11,3 7,7 <0,13 0,24 <0,017 <0,01 1,26Źródło: Ankietyzacja ZGKiM Kolonowskie

Tab.16 Zużycie wody w latach 2001-2003 w gminie Kolonowskie Lp. Wyszczególnienie 2001r. 2002r. 2003r.1. Ilość ujmowanej i uzdatnianej wody [m3] 144 600 164 700 157 5002. Ilość zużytej wody ogółem [m3] 123 700 144 500 129 7003. Ilość zużytej wody przez mieszkańców [m3] 119 300 130 400 111 1004. Ilość zużytej wody przez podmioty prawne [m3] 4 400 14 100 18 6005 Straty wody na sieci w [ % ] 2,75 16,68 16,35

Źródło: Ankietyzacja ZGKiM Kolonowskie

Dobowe zużycie wody na 1 mieszkańca w gminie Kolonowskie wynosi średnio ok. 105 litrów.

2.2.4.2. Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnych

Gmina Kolonowskie nie ma zorganizowanego systemu odprowadzania ścieków. Ścieki odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych tzw. „szamb”, z których powinny być dowożone do punktów zlewczych oczyszczalni ścieków. Jedynie w części osiedla Fosowskie wykonana jest sieć kanalizacyjna, ogólnospławna i sanitarna o długości 4,9km. Ścieki odprowadzane są do oczyszczalni - osadnik Imhoffa, złoże biologiczne, odbiornik - rzeka Mała Panew. Sieć i oczyszczalnia mają kilkadziesiąt lat. Stan obiektów jest bardzo zły. Oczyszczalnia przeznaczona jest do likwidacji.

Własną mechaniczną oczyszczalnię ścieków przemysłowych posiada zakład „PACKPROFIL” skupiony w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w mieście Kolonowskie.W 2002 r. wprowadzono do Małej Panwi – 101393 m3 ( 277,8 m3/d) oczyszczonych ścieków przemysłowych. Ścieki przemysłowe odprowadzane z terenu zakładu spełniają wymagania pozwolenia wodnoprawnego wydanego przez Starostwo Powiatowe w Strzelcach Op. decyzją o znaku ROŚ – 6223-10/01 z dnia 27.12.2001 r. Zezwolenie z QŚrd = 610 m3/d jest ważne do 31.12.2011r.



Obecnie na terenie gminy budowana jest oczyszczalnia ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej. Realizacja przedsięwzięcia rozpoczęta w 2003 roku, zakończy się w 2005 r. Orientacyjny koszt inwestycji szacuje się na 3800 tys. zł ( wg poziomu cen z 2002 r.). Poniesione zostaną nakłady pochodzące z takich źródeł jak:- PHARE 2002 SSG –21200 tys.zł,- Budżet gminy – 1000 tys. zł,- WFOŚiGW – 700 tys. zł.

Parametry techniczne oczyszczalni ścieków Staniszcze Małe: rodzaj oczyszczalni – mechaniczno – biologiczna, przepustowość w [m3/d] – 600 m3 ( docelowo 900 m3), przewidywana liczba mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnię – 7.240 (obecnie jest

6270), przewidywana liczba równoważnych – 10.200 (2960 – przemysł).

Zaplanowano, że całkowite skanalizowanie gminy Kolonowskie nastąpi do 2015 r.

Harmonogram budowy systemu kanalizacyjnego: sieci kanalizacyjne o długości 8,0 km + 4 pompy (Staniszcze Małe-Kolonowskie), lata realizacji 2003 – 2005, sieć rozdzielcza o długości 6,1 km + 3 pompy (Staniszcze Małe), lata realizacji 2003 – 2005, sieć rozdzielcza o długości 20,1km + 9 pompy (Kolonowskie), lata realizacji 2005 – 2008, sieć rozdzielcza o długości 5,5 km + 4 pompy (Staniszcze Wielkie) lata realizacji 2005 – 2008, przykanaliki o długości 4,8 km (Staniszcze Małe), lata realizacji 2003 – 2005, przykanaliki o długości 15,0 km (Kolonowskie), lata realizacji 2003 – 2008, przykanaliki o długości 4,8 km (Staniszce Wielkie), lata realizacji 2003 – 2010. sieci kanalizacyjne (Spórok, częściowo Staniszcze Małe ), lata realizacji 2011 – 2015.

2.3. Gleby

2.3.1. Charakterystyka glebWystępujące na obszarze gminy rodzaje i typy glebowe są pochodną warunków geologicznych i klimatycznych. Na obszarze gminy wyróżnić można cztery podstawowe rodzaje gleb:– gleby piaskowe utworzone z piasków teras akumulacyjnych i wydm, gleby lekkie i bardzo lekkie

do uprawy, słabopróchnicze, kwaśne o mało korzystnych warunkach wodnych,– gleby gliniaste, wytworzone na glinach aluwialnych i polodowcowych. O zróżnicowanych

składach mechanicznych, średnie i słabe dla uprawy, o odczynach kwaśnych i zasadowych oraz zmiennych warunkach wodnych,

– gleby organiczne, występujące na obszarze torfowisk niskich w dolinie Małej Panwi i obniże-niach terenowych. Na ich bazie wytworzyły się gleby mułowo – torfowe. Gleby te wykazują trwałe lub okresowe zawodnienie.

– gleby pylaste, występujące w ilościach śladowych, żyzne, zasobne w składniki pokarmowe, lekko kwaśne do obojętnych o właściwych stosunkach wodnych.

Pod względem typologicznym gleby reprezentowane są przez mady, czarne ziemie, gleby brunatne, bielicowe i organiczne.Skład granulometryczny, wykształcenie profilu, zasobność w składniki organiczne oraz zakwaszenie powoduje, iż gleby gminy Kolonowskie cechują się niską wartością użytkową - w większości należą one do V i VI klasy bonitacyjnej – 94, l % gruntów ornych oraz 48,4 % użytków zielonych.Pod względem użyteczności dla celów produkcyjnych gleby zaliczają się do kompleksów żytnich dobrych i słabych oraz zbożowo - pastewnych mocnych i słabych.



Niska wartość użytkowa gleb czyni, iż potencjał glebowy gminy uznać należy za słaby, niesprzyjający prowadzeniu opłacalnej produkcji rolnej. Wyrazem tego jest syntetyczny wskaźnik waloryzacji przestrzeni produkcyjnej, stawiający gminę na jednej z najniższych pozycji w województwie.

2.3.2. Stan czystości gleb

Monitoring gleb w sieci krajowej prowadzi Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. W 2002 r. Stacja Chemiczno – Rolnicza oddział w Opolu przedstawiła wyniki badań zawartości metali ciężkich w próbkach gleb pobranych do oceny analitycznej w okresie 1992 – 1997. Podano informacje o ilościach próbek oraz zawartości całkowitej kadmu, miedzi, niklu, ołowiu i cynku, wyrażonej stężeniami najniższymi, najwyższymi i średnimi, jak również w pięciostopniowej skali zanieczyszczenia (I0 - V0 ). Łącznie do oceny analitycznej poddano 7 próbek z terenu gminy Kolonowskie z takich punktów pomiarowych jak: Kolonowskie –3 , Staniszcze Małe – 2, Staniszcze Wielkie –1, Spórok –1. W badaniach tych jedna próbka reprezentuje obszar około 400 ha. Syntetyczna charakterystyka tych danych stanowi ważny element oceny stanu środowiska w gminie Kolonowskie.

Zawartość metali ciężkich w glebachW glebach gminy Kolonowskie występuje szereg metali ciężkich typu: kadm, miedź, nikiel, ołów oraz cynk. Zawartość kadmu, ołowiu i cynku przekracza wartość stężeń naturalnych w glebach gminy.Zawartość kadmu (Cd) w glebach gminy Kolonowskie jest większa od zawartości naturalnej o 85,7%, ołowiu i cynku o 42,8%. Z uwagi na stwierdzone w latach 1992 – 1997 wyższe niż naturalne zawartości kadmu, ołowiu i cynku proponuje się przeprowadzenie bardziej szczegółowego monitoringu badań gleb na terenie gminy.

Wyniki badań zawartości kadmu w glebach gminy Kolonowskie ( na podstawie wyników badań SCHR z lat 1992 – 1997 ) przedstawia tab.17.

Tab.17 Zawartości kadmu w glebach gminy Kolonowskie Lp. Gmina Ilość

próbekZawartość całkowita

w mg /kgUdział próbek gleby w stopniu zanieczyszczenia

(liczba próbek)min max średnia I II III IV V Suma

I -V%

1. Kolonowskie 7 0,16 0,70 0,39 6 - - - - 6 85,7Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno –Rolnicza Oddział w Opolu

Wyniki badań zawartości miedzi w glebach gminy Kolonowskie ( na podstawie wyników badań SCHR z lat 1992 – 1997 ) przedstawia tab.18.

Tab.18 Zawartości miedzi w glebach gminy KolonowskieLp. Gmina Ilość




I -V%

1. Kolonowskie 7 2,7 10,0 6,9 - - - - - 0 0,0Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno –Rolnicza Oddział w Opolu

Wyniki badań zawartości niklu w glebach gminy Kolonowskie ( na podstawie wyników badań SCHR z lat 1992 – 1997 ) przedstawia tab.19.

Tab.19 Zawartości niklu w glebach gminy KolonowskieLp. Gmina Ilość



(liczba próbek)min max średnia I II III IV V Suma %



I -V1. Kolonowskie 7 0,9 8,0 5,0 - - - - - 0 0,0

Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno –Rolnicza Oddział w Opolu

Wyniki badań zawartości ołowiu w glebach gminy Kolonowskie ( na podstawie wyników badań SCHR z lat 1992 – 1997 ) przedstawia tab. 20.

Tab.20 Zawartości ołowiu w glebach gminy Kolonowskie Lp. Gmina Ilość




I -V%

1. Kolonowskie 7 15,6 60,9 32,4 3 - - - - 3 42,8Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu

Wyniki badań zawartości cynku w glebach gminy Kolonowskie ( na podstawie wyników badań SCHR z lat 1992 – 1997 ) przedstawia tab.21.

Tab.21 Zawartości cynku w glebach gminy Kolonowskie Lp. Gmina Ilość

próbekZawartość całkowita w

mg /kgUdział próbek gleby w stopniu zanieczyszczenia


I -V%

1. Kolonowskie 7 14,3 201,0 61,6 2 1 - - - 3 42,8Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu

Zanieczyszczenia gleb na terenie gminy Kolonowskie z udziałem próbek gleb o zawartości metali ciężkich wyższej niż naturalna przedstawia tab.22.

Tab.22 Zanieczyszczenia gleb na terenie gminy Kolonowskie z udziałem próbek gleb o zawartości metali ciężkich wyższej niż naturalna

Lp. Gmina Ilość próbek

Procentowy udział próbek gleby o wyższej niż naturalna zawartości metali ciężkich

Kadm (Cd) Miedź (Cu) Nikiel (Ni) Ołów (Pb) Cynk (Zn)1. Kolonowskie 7 85,7 0,0 0,0 42,8 42,8

Źródło: Ankietyzacja Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu

Zakwaszenie gleb

W latach 2000 - 2003 Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu przeprowadziła na terenie gminy Kolonowskie kompleksowe badania na zawartość makroelementów gleb. Wykonywano łącznie 102 prób na obszarze 101 ha. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, iż na obszarze gminy Kolonowskie zdecydowana większość gleb ma odczyn kwaśny (47 prób na powierzchni 46,1 ha).

Przeważają gleby o niskiej zawartości fosforu (33 prób na powierzchni 32,4 ha), niskiej zawartości potasu (48 prób na powierzchni 47,1ha) oraz średniej zawartości magnezu ( 37 prób na powierzchni 36,3 ha). Wyniki tych badań przedstawiają poniższe tab.23, tab.24 oraz tab.25. Tab.23 Wyniki badań gleb na zawartość makroelementów za okres 01.01.2000 r . do 31.12.2003

Gmina Pobranoprób/

Przebadanoha

Odczyn (pH) Potrzeby wapnowaniabardzo kwaśny

kwaśny lekkokwaśny

konieczne potrzebne wskazane ograniczone zbędne

Kolonowskie 3144

1445,2

1445,2

39,7

1445,2

722,6

722,6

13,2

26,5

Staniszcze 15 5 7 3 5 4 3 2 1



Małe 16 33,3 46,7 20,0 33,3 26,7 20,0 13,3 6,7Staniszcze Wielkie

65

225,0

337,5

337,5

225,0

112,5

225,0

225,0

112,5

Spórok 4836

1837,5

2347,9

714,6

1633,3

1735,4

816,7

48,3

36,3

Razem 102101

3938,2

4746,1

1615,7

3736,6

2928,4

2019,6

98,8

76,9


Tab.24 Wyniki badań gleb na zawartość makroelementów za okres 01.01.2000 r. do 31.12.2003 r.Gmina Pobrano

prób/Przebadano

ha

Zawartość Fosforu Zawartość Potasubardzo niska

niska średnia wysoka bardzo wysoka

bardzo niska

niska średnia wysoka bardzo wysoka

Kolonowskie 3144

26,5

412,9

1135,5

722,6

722,6

412,9

1858,1

722,6

26,5

-

Staniszcze Małe

1516

- 853,3

426,7

213,3

16,7

- 533,3

853,3

213,3

-

Staniszcze Wielkie

65

225,0

112,5

225,0

225,0

112,5

- 112,5

225,0

337,5

225,0

Spórok 4836

918,8

2041,7

1225,0

510,4

24,2

1327,1

2450,0

816,7

12.1

24,2

Razem 102101

1110,8

3332,4

2928,4

1716,7

1215,8

1918,6

4847,1

2423,5

76,9

43,9


Tab.25 Wyniki badań gleb na zawartość makroelementów za okres 01.01.2000 r. do 31.12.2003 r.Gmina Pobrano

prób/Przebadano

ha

Zawartość Magnezu bardzo niska niska średnia wysoka bardzo wysoka

Kolonowskie 3144

412,9

412,0

1311,9

619,4

412,9

Staniszcze Małe

1516

426,7

320,0

533,3

16,7

213,3

Staniszcze Wielkie

65

337,5

- 225,0

337,5

-

Spórok 4836

1429,2

918,8

1735,4

36,3

510,4

Razem 102101

2524,5

1615,7

3736,3

1312,7

1110,8


2.4. Surowce mineralneNa obszarze gminy nie występują udokumentowane zasoby surowców mineralnych podlegających eksploatacji i spełniające kryteria bilansowości, występują jednak pozostałości prowadzonej w okresie przedwojennym i powojennym eksploatacji surowców na skalę lokalną. Ślady te występują w rejonie wsi Staniszcze Małe i Wielkie oraz Fosowskie - Kolonowskie gdzie prowadzone było pozyskiwanie piasków, pospółek i gliny. W północno - zachodniej części Fosowskiego (tzw. Zielone Miasteczko) odwiercony został otwór badawczy wód solankowych o temperaturze ok. 25 ° C. Wystąpienie te, po uzyskaniu stosownych zezwoleń może stanowić bazę dla potencjalnej aktywizacji gospodarczej i turystycznej gminy. W zachodniej części gminy występuje niewielki fragment udokumentowanego złoża iłów kajprowych ,,Krasiejów’’ , który stanowił surowiec niski do produkcji klinkieru w cementowni Strzelce Opolskie. Na obszarze gminy występowały również fragmenty wyznaczonego administracyjnie terenu i obszaru górniczego ,,Krasiejów’’. W wyniku ustanowienia stanowiska dokumentacyjnego przyrody nieożywionej TRIAS, zakład górniczy na terenie



górniczym ,,Krasiejów’’ zaniechał swojej działalności, w tym na obszarze obejmującym zachodnią część wsi Staniszcze Małe.

2.5. Powietrze atmosferyczne

2.5.1. Źródła zanieczyszczeń powietrza

Emisja niskaNa terenie gminy Kolonowskie emisja niska obejmuje emisję ze źródeł niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe, małe kotłownie lokalne oraz warsztaty rzemieślnicze. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do kilkunastu procent dla rozwiniętej nowoczesnej sieci ciepłowniczej do kilkudziesięciu procent na obszarach nie wyposażonych w nowe instalacje. Należy podkreślić, że mieszkańcy gminy nie korzystają w ogóle z przewodowego gazu sieciowego. Jednak w związku z budową rurociągu gazowego, do końca 2006 roku planuje się podłączenie wszystkich głównych ulic w mieście Kolonowskie (wraz z Fosowskiem). Podłączenie ulic rurociągiem gazowym spowoduje podłączanie się mieszkańców a także wymiany co węglowego i olejowego we wszystkich budynkach użyteczności publicznej należących do Gminy . Niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym. Z badań prowadzonych przez Inspekcję Sanitarną i Inspekcję Ochrony Środowiska na terenie województwa opolskiego (w tym na terenie gminy Kolonowskie) wynika, że sezonowe różnice poziomu stężeń, zwłaszcza SO2, mogą być nawet kilkukrotne.

KotłownieNa terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia mieszkańców w ciepło, działają lokalne kotłownie dostarczające ciepło do budynków użyteczności publicznej (szkoły, urząd miejski). Na terenie gminy funkcjonują również działające na swoje potrzeby lokalne kotłownie przemysłowe. Największą z nich jest kotłownia olejowa zakładu PACKPROFIL, wyposażona w dwa kotły: DFS 5000 o nominalnej wydajności cieplnej – 3,937 MW i ACA350 o wydajności – 0,4 MW Łączna moc kotłowni wynosi – 4,34 MW.

Emisja komunikacyjnaObok energetyki do największych źródeł zanieczyszczeń powietrza zaliczana jest komunikacja. W wyniku spalania paliw w silnikach samochodowych do atmosfery przedostają się zanieczyszczenia gazowe: tlenki azotu, tlenek węgla, dwutlenek węgla i węglowodory (szczególnie benzen) oraz pyły zawierające m.in. związki ołowiu, kadmu, niklu i miedzi. W Polsce emisja gazów ze źródeł mobilnych wynosi ponad 28% ogólnej emisji tlenku węgla, 42% emisji tlenku azotu i 28% niemetanowych związków organicznych. W gminie Kolonowskie nie prowadzono dotychczas szczegółowych badań związanych z określeniem udziału emisji pochodzącej z ruchu samochodowego w całkowitym zanieczyszczeniu powietrza. Generalnie oddziaływanie ruchu samochodowego na środowisko ma tendencje rosnące. W ostatnich latach nastąpił dynamiczny wzrost liczby poruszających się na drogach.

Pozwolenia zintegrowane ( IPPC)Instalacje mogące powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych lub środowiska jako całości wymagają pozwolenia zintegrowanego w rozumieniu Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. W pozwoleniu zintegrowanym ustala się wielkość emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza z instalacji, niezależnie od tego, czy wymagane byłoby dla niej, zgodnie z ustawą POŚ, uzyskanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Na terenie gminy Kolonowskie, ze względu na posiadaną instalację, pozwolenia zintegrowanego wymaga zakład PACKPROFIL ( w tym także na emisję hałasu). Zakład posiada aktualną decyzję Starosty Strzeleckiego ROŚ.7641/19/99 z dnia 12.11.1999 r. obowiązującą do 31.10.2004 r. ( wymagane pozwolenie IPPC).



2.5.2. Stan sanitarny powietrza atmosferycznego

W ślad za przyjętą w 2001 r. ustawą Prawo ochrony środowiska opublikowano rozporządzenie w 2002 r. w sprawie oceny poziomów substancji w powietrzu. Rozporządzenie to ustala dopuszczalne poziomy stężeń dla 7 substancji, określone dla 2 kryteriów: dla ochrony zdrowia ludzi i ochrony roślin; ustala też sposoby, metody i zakres dokonywania oceny poziomów substancji w powietrzu.

Dla ochrony zdrowia są to następujące substancje: benzen, dwutlenek azotu, dwutlenek siarki, ołów, ozon, pył zawieszony PM 10 i tlenek węgla. Dla ochrony roślin: tlenki azotu, dwutlenek siarki i ozon. Dopuszczalne poziomy wartości stężeń substancji zanieczyszczających powietrze przedstawiono w tab.26.

Tab.26 Dopuszczalne poziomy, górne i dolne progi oszacowania oraz dopuszczalne częstotliwości ich przekraczania *

Nazwa substancji

Okres uśredniania wyników

Dopuszczalny poziom[ µg/m3 ]

Górny próg oszacowania Dolny próg oszacowaniawartość[µg/m3]

dopuszczalna częstość

przekroczeń w roku

wartość[µg/m3]

dopuszczalna częstość

przekroczeń w roku

Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę zdrowia ludziBenzen rok

kalendarz.5 3,5 - 2 -

Dwutlenek azotu

1 godzina 200 140 18 razy 100 18 razyrok

kalendarz.40 32 - 26 -

Dwutlenek siarki

24 godziny 150 1) 125 2) 75 3 razy 50 3 razy

Ołów rok kalendarz.

0,5 0,35 - 0,25 -

Ozon 8 godzin 120 120 - - -Pył zawieszony PM 10

24 godziny 50 30 7 razy 20 7 razyrok

kalendarz.40 14 - 10 -

Tlenek węgla

8 godzin 10 000 7 000 - 5 000 -

Poziom dopuszczalny ze względu na ochronę roślinTlenki azotu rok

kalendarz.30 24 - 19,5 -

Dwutlenek siarki

rok kalendarz.

20 12 - 8 -

Ozon okres wegetacyjny 1.05. -31.07

24 000 µg/m3 h

do 31.12.09

18 000µg/m3 h

od 1.01.10

6 000µg/m3 h

- - -

1) do 31.12.2004 r., 2) od 1.01.2005 r.Źródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”

Pomiar stężeń zanieczyszczeń powietrza na obszarze powiatu strzeleckiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie, prowadzony jest w ramach monitoringu na bazie stacji pomiarowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (WSSE) zlokalizowanej w Strzelcach Opolskich, przy ul. Krakowskiej 19. Stacja ta należy do sieci nadzoru ogólnego Inspekcji Sanitarnej, funkcjonujących na obszarach miejskich, a ich zadaniem jest ocena narażenia ludności.

Klasyfikacja jakości powietrza Klasyfikacja jakości powietrza w strefie strzeleckiej, a tym samym w gminie Kolonowskie jest przygotowywana przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Opolu. Podstawę klasyfikacji stref w oparciu o wyniki rocznej oceny jakości powietrza stanowią dopuszczalny poziom substancji w powietrzu oraz dopuszczalny poziom substancji w powietrzu powiększony o margines tolerancji,



określone w Rozporządzeniu Ministra Środowiska z dnia 6 czerwca 2002 roku w sprawie dopuszczalnych poziomów niektórych substancji w powietrzu, alarmowych poziomów niektórych substancji w powietrzu oraz marginesów tolerancji dla dopuszczalnych poziomów niektórych substancji [Dz.U. Nr 87/02, poz. 796]. Klasyfikacja jest podstawą do podjęcia decyzji o potrzebie zaplanowania działań na rzecz poprawy jakości powietrza w danej strefie (opracowywania programów ochrony powietrza). Oceny dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów:- ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi,- ustanowionych ze względu na ochronę roślin.

Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, w ocenie jakości powietrza, dla przypadków gdy jest określony margines tolerancji przedstawiono w tab. 27.

Tab.27 Klasy stref i wymagane działania w zależności od poziomów stężeń zanieczyszczenia, w ocenie jakości powietrza

Lp. Poziom zanieczyszczeń Klasa strefy Wymagane działania1. nie przekraczający wartości1

dopuszczalnejA Brak

2. powyżej wartości dopuszczalnej1 lecz nie przekraczający wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji

B Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych

3. powyżej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji1

C Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz wartości dopuszczalnych powiększonej o margines tolerancji, opracowanie Programu Ochrony Powietrza

4. możliwość przekroczenia wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji1 na niektórych obszarach

B/C Określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych oraz potencjalnych obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych powiększonych o margines tolerancji. Przeprowadzenie dodatkowych badań w celu potwierdzenia potrzeby (lub braku potrzeby) działań na rzecz poprawy jakości powietrza (opracowania Programu Ochrony Powietrza)

Źródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”1) z uwzględnieniem dozwolonych częstości przekroczeń określonych w rozporządzeniu Ministra Środowiska w sprawie dopuszczalnych poziomów.

Wg kryterium ochrony zdrowia dla strefy strzeleckiej, w tym dla gminy Kolonowskie określono klasę B, gdzie poziomy stężeń substancji kształtują się powyżej wartości dopuszczalnej, lecz nie przekraczającej jej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji. W tym przypadku konieczne jest określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych. Dla klasy strefy B nie wymagane jest opracowanie programu ochrony powietrza.

Tab.28 Wynikowe klasy strefy strzeleckiej dla poszczególnych zanieczyszczeń (ochrona zdrowia) oraz klasa ogólna strefy.

Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru gminy Kolonowskie

Klasa ogólna strefy

SO2 NO2 PM10 Pb C6H6 CO O3

A B/C B/C A A A A BŹródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”Wg kryterium ochrony roślin dla strefy strzeleckiej, w tym dla gminy Kolonowskie określono klasę A, gdzie poziomy stężeń substancji nie przekraczają wartości dopuszczalnej. Wymaganym działaniem dla strefy A jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie.



Tab.29 Wynikowe klasy strefy strzeleckiej dla poszczególnych zanieczyszczeń (ochrona roślin) oraz klasa ogólna strefy.

Symbol klasy wynikowej dla poszczególnych zanieczyszczeń dla obszaru gminy Kolonowskie

Klasa ogólna strefy

SO2 NOx O3

A A A AŹródło: „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002”

Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza W roku 2002 na bazie stacji pomiarowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (WSSE) zlokalizowanej w Strzelcach Opolskich, przy ul. Krakowskiej 19, stężenia 24 – godzinne podstawowych zanieczyszczeń powietrza, posiadające określoną wartość dopuszczalną nie przekraczały jej ani razu, a zarejestrowana maksymalna ich wartość osiągnęła poziom ok. 50 % normy.

W wyniku oceny wstępnej za okres 1998 – 2002 powiat strzelecki, w tym gminę Kolonowskie, ze względu na ochronę zdrowia zaliczono do klasy I, ze względu na poziom stężeń pyłu zawieszonego PM, dwutlenku azotu i ozonu, ze względu na poziom stężeń dwutlenku siarki - do klasy II, a pozostałych ocenianych substancji – do klasy III b. Dla klasy I konieczne jest monitorowanie jakości powietrza pomiarami wysokiej jakości, dla klasy II – wystarczające będą pomiary manualne, a dla klasy III b dopuszcza się prowadzenie pomiarów okresowych. Dla kryterium ochrony roślin powiat strzelecki, w tym gminę Kolonowskie sklasyfikowano jako I klasę dla ozonu, i dwutlenku siarki i jako klasę IIIb dla tlenków azotu. Ze względu na małą powierzchnię powiatu nie jest wymagane wykonywanie pomiarów, stanowiących podstawę przyszłych ocen. Wykonana za 2002 r. ocena bieżąca wykazała, że powiatowi strzeleckiemu przyznano klasę B ze względu na wysoki poziom pyłu zawieszonego i dwutlenku azotu dla celu ochrony zdrowia, co powinno prowadzić do dążenia do osiągnięcia stężeń tych substancji poniżej poziomów dopuszczalnych,, oraz do klasy A dla celu ochrony roślin- w tym przypadku nie jest konieczne podejmowanie działań związanych z poprawą jakości powietrza.

2.5.3. Źródła energii odnawialnej

Odnawialne źródła energii są źródłami wykorzystującymi w procesie przetwarzania nie zakumulowaną energię w rozmaitych postaciach, w szczególności energię rzek, wiatru, biomasy, energię promieniowania słonecznego. Energetyczne surowce, jak gaz ziemny, ropa naftowa, węgiel, są nieodnawialne, a ich zasoby kurczą się w zastraszającym tempie. Ceny tych źródeł energii stale rosną i za kilka lat będą wielokrotnie wyższe niż obecnie. Spalanie tradycyjnych surowców energetycznych w elektrowniach, zakładach przemysłowych, kotłach grzewczych i pojazdach powoduje m.in. efekt cieplarniany i niszczenie ozonowej warstwy atmosfery i z tego powodu jest główną przyczyną degradacji środowiska naturalnego. Konieczne zatem jest poszukiwanie i wykorzystywanie takich źródeł energii, które nie będą obciążały środowiska naturalnego. Odnawialne źródła energii nie zużywają się w procesie ich użytkowania, a ich wykorzystanie nie zubaża przyszłych pokoleń w zasoby energetyczne i walory środowiska naturalnego. Obecnie podstawowym źródłem energii odnawialnej wykorzystywanym na obszarze województwa opolskiego, jest energia pozyskiwana z biomasy oraz energia wodna, natomiast energia geotermalna, energia wiatru, promieniowania słonecznego, ma mniejsze znaczenie.

Wykorzystanie istniejących zasobów energii z biopaliw Biopaliwem nazywamy paliwo o określonych parametrach z surowca roślinnego lub zwierzęcego uzyskanego jako odpad lub celowy produkt, bądź w procesie biologicznej degradacji biomasy lub w procesie rozkładu termicznego biomasy z niedomiarem tlenu.



Bliskoznacznym pojęciem jest biomasa, często niesłusznie używana zamiennie z biopaliwem. Biomasa jest bowiem surowcem do uzyskania biopaliwa, w pewnych przypadkach jest rzeczywiście biopaliwem (np. słoma). Rozważając możliwość energetycznego wykorzystania biopaliw należy je podzielić na: stałe, płynne i gazowe ( biogaz). Biopaliwa mogą być używane na cele energetyczne w procesach bezpośredniego spalania biopaliw stałych (drewna i odpadów drzewnych, słomy, upraw specjalnych roślin energetycznych, osadów ściekowych), gazowych w postaci biogazu lub przetwarzana na paliwa ciekłe (olej, alkohol).

SłomaNa obszarze gminy Kolonowskie nie produkuje się znaczących ilości słomy oraz siana. Słoma jest częściowo wykorzystywana jako ściółka i pasza w hodowli zwierząt oraz do nawożenia pól. Nadwyżki słomy mogą być wykorzystane dla celów energetycznych, przynosząc dodatkowe dochody lub oszczędności gospodarstwom rolnym. Obecnie słoma na cele energetyczne nie jest wykorzystywana, w związku z czym w stanie istniejącym na obszarze gminy Kolonowskie nie występują instalacje tego typu.

Odpady drewnaOdpady drewna można pozyskiwać w wyniku prowadzonej gospodarki leśnej, z zakładów przeróbki drewna oraz uprawy roślin energetycznych. W stanie obecnym, na obszarze gminy Kolonowskie nie istnieją ciepłownie bazujące na odpadach pozyskiwanych w gospodarce leśnej, które miałaby znaczenie w bilansie energetycznym gminy. Ze względu na bardzo wysoki wskaźnik lesistości gminy, preferowanym kierunkiem odnośnie rozwoju odnawialnych źródeł energii na terenie gminy powinno być wykorzystanie odpadów drewnianych.

Specjalne rośliny energetyczne Uprawa specjalnych roślin energetycznych – szybko rosnących roślin drzewiastych, głównie z gatunku wierzby (Salix vinimalis) – daje możliwość wykorzystania mało urodzajnych lub skażonych gleb pod uprawę, co stwarza możliwości wdrażania alternatywnej produkcji rolnej. Zaletą upraw energetycznych jest jednorodność dostarczanego materiału, a ostatecznie uzyskanego w ten sposób biopaliwa. W chwili obecnej, na obszarze gminy Kolonowskie nie stwierdzono plantacji upraw specjalnych roślin energetycznych działających na zasadzie komercyjnej produkcji biomasy.

BiogazPotencjał energetyczny w biogazie odnosi się głównie do składowisk odpadów komunalnych i oczyszczalni ścieków sanitarnych. Biogaz pozyskiwany w procesie fermentacji metanowej dzieli się na trzy podstawowe kategorie, w zależności od miejsca pochodzenia materiału wsadowego do fermentacji:- biogaz z oczyszczalni ścieków pozyskiwany z fermentacji osadu ściekowego stanowiącego produkt

końcowy po biologicznym oczyszczaniu ścieków,- biogaz wysypiskowy pozyskiwany z fermentacji miejskich odpadków organicznych na wysypisku

śmieci, - biogaz rolniczy pozyskiwany z fermentacji odpadów rolniczych takich jak: gnojowica, obornik,

odpadki gospodarcze,odpadki poprodukcyjne z przemysłu spożywczego.

Na obszarze gminy Kolonowskie biogazownie w stanie istniejącym nie występują.

Wykorzystanie istniejących zasobów energii wodnej W stanie obecnym na obszarze gminy Kolonowskie nie występują elektrownie wodne. W oparciu o przepływającą przez teren gminy rzekę Mała Panew i jej dopływów: Brzyniczkę, Myślinę oraz Smolinę nie przewiduje się powstania nowych elektrowni wodnych.

Wykorzystanie istniejących zasobów energii wiatrowejNa obszarze województwa opolskiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie nie występują elektrownie wiatrowe o mocy mającej wpływ na system elektroenergetyczny. Przy obecnych warunkach ekonomicznych i technicznych, za teren przydatny do wykorzystania energii wiatru uznaje



się taki, dla którego średnia roczna prędkość wiatru jest nie mniejsza niż 6,0 m/s. Efektywność wykorzystania energii wiatru rośnie wraz ze średnią prędkością wiatru i wtedy duże turbiny wiatrowe mogą efektywnie produkować znaczniejsze ilości energii elektrycznej. Na obszarze gminy Kolonowskie średnie prędkości wiatru wynoszą 2,5 – 3,0 m/s. Jest to prędkość zbyt mała dla uzyskania ekonomicznej efektywności instalacji wiatrowych dla potrzeb energetycznych. Aby udokumentować uzyskanie ekonomicznej efektywności instalacji wiatrowych, należy wykonać specjalistyczne pomiary i obliczenia dla kilku miejsc. Obecnie pomiary takie wykonuje się za pośrednictwem masztów o wysokości 50 m z trzema poziomami pomiarów, ciągle przez okres 12 miesięcy.

Wykorzystanie istniejących zasobów energii słonecznejMożliwość wykorzystania promieniowania słonecznego w zakresie, który będzie miał znaczący wpływ na bilans energetyczny gminy Kolonowskie wydaje się bardzo ograniczona. Warunki meteorologiczne na obszarze gminy Kolonowskie charakteryzują się bardzo nierównym rozkładem promieniowania słonecznego letniego. Na obszar gminy dociera rocznie średnio ok. 1050 – 1100 kWh/ m2 energii słonecznej, przy średnim nasłonecznieniu ok. 1500 h. Energia promieniowania słonecznego może być zamieniana na energię elektryczną za pomocą ogniw fotowoltanicznych lub na ciepło w kolektorach słonecznych ( przejmowane przez pośredni czynnik grzewczy lub za pomocą biernych systemów grzewczych ogrzewając powietrze wentylujące).Stosowane są kolektory słoneczne (cieczowe i powietrzne). Kolektory powietrzne mają najczęściej zastosowanie w rolnictwie do suszenia płodów rolnych. Kolektory cieczowe znajdują zastosowanie przede wszystkim do podgrzewania wody w mieszkaniach, domkach kempingowych, letniskowych obiektach sportowych i rekreacyjnych, w budynkach inwentarskich, paszarniach, a także do podgrzewania wody w zbiornikach, basenach oraz wody technologicznej w małych zakładach przemysłowych. Ogniwa fotowoltaniczne, w których dokonuje się konwersji promieniowania słonecznego na energię elektryczną praktycznie nie są użytkowane. Instalacje wykorzystujące energię promieniowania słonecznego można traktować jako obiekty referencyjne dla przyszłych instalacji.

Wykorzystanie istniejących zasobów energii geotermalnejBogactwem naturalnym wykorzystywanym w niewielkim stopniu jest energia geotermiczna zawarta w wodach, parach wodnych i otaczających je skałach. Zasoby energii geotermalnej są odnawialne, tzn. przy właściwie prowadzonej eksploatacji, nie narażającej złoża na wychłodzenie następuje regeneracja zasobów energii cieplnej, a woda geotermalna, będąca jedynie nośnikiem ciepła, po jego oddaniu w wymienniku ciepła zostaje zatłoczona powrotnie do warstwy wodonośnej. Eksploatacja energii geotermalnej nie pociąga za sobą negatywnych skutków dla środowiska naturalnego, nie narusza stosunków wodnych panujących w złożach. Występowanie wód geotermalnych związane jest kompleksem skał podkenozoicznych, a parametry wód są uzależnione od cech budowy geologicznej wyróżnianych na danym obszarze jednostek.

Tab.31 Procedura projektowania, pozyskiwania i wykorzystania energii geotermalnej Faza Zakres Forma Cel

1. 2. 3. 4.I Rozpoznanie

regionalneStudium regionalne Ocena zasobów bilansowych energii geotermalnej

Wytypowanie obszarów dla rozpoznania lokalnegoII Rozpoznanie

lokalneStudium miejscowe Wstępna wycena zasobów dyspozycyjnych energii

geotermalnejWytypowanie optymalnych miejsc dla budowy instalacji geotermalnychOcena efektów

III Rozpoznanie szczegółowe

Projekt instalacji Ocena zasobów dyspozycyjnychOpracowanie projektu wierceńProjekt instalacjiOcena efektów ekonomicznych i ekologicznychUzyskanie koncesji na poszukiwanieOrganizacja projektu



IV Realizacja projektu

Dokumentacja powykonawcza instalacji

Wykonanie otworówUstalenie zasobów eksploatacyjnychUzyskanie koncesji na eksploatacjęBudowa instalacji powierzchniowychOrganizacja marketingu i sprzedaży ciepłaOcena efektów końcowych

Źródło: J. Małko, H. Wojciechowski –Technologie energetyczne wykorzystujące zasoby odnawialne: tendencje i perspektywy rozwoju.

Wykorzystanie dla potrzeb energetycznych potencjalnych złóż geotermicznych mogących wystąpić na obszarze gminy Kolonowskie musiałoby zostać poprzedzone w/w procedurą. Należy podkreślić, iż koszty związane z wdrożeniem instalacji opartych na złożach geotermalnych (szczególnie koszty wierceń głębokich) są bardzo wysokie. Nie wyklucza to jednak możliwości podejmowania kroków w tym kierunku przez niezależne podmioty gospodarcze oraz działań indywidualnych właścicieli gruntów i nieruchomości w kierunku wykorzystania energii zmagazynowanej w ziemi na niskich głębokościach. Działania takie powinny być wspierane przez gminę ze względu na korzyści dla środowiska naturalnego oraz wdrażanie postępowych technologii, które w przyszłości będą odgrywały coraz większą rolę. Pompy ciepłaPompy ciepła są urządzeniami, które czerpią energię cieplną ze źródła o temperaturze zbyt niskiej do bezpośredniego wykorzystania, a następnie transformują ją do postaci wysokotemperaturowej nadającej się do odbioru na cele użytkowe. Grzejnik o temp. powierzchni na poziomie 50 – 90 0C otrzymuje ciepło z otoczenia, które ma temp. 30 0C, 20 0C, 0 0C, – 5 0C . W obecnych strukturach cenowych trudno jest uzyskanie zadawalających efektów ekonomicznych gdyż generalne koszty wyposażenia w pompę ciepła w porównaniu do zastosowania równoważnego kotła konwencjonalnego są kilkukrotnie wyższe. Instalacje wykorzystujące energię pozyskiwaną z pomp cieplnych w gospodarce energetycznej, tak wojewódzkiej jak i w skali lokalnej nie mają większego znaczenia. Można je traktować jako obiekty referencyjne dla przyszłych instalacji.

2.6. HałasZagadnienie hałasu zewnętrznego na obszarze gminy Kolonowskie, ale także całego województwa opolskiego stanowi istotny problem, lecz dotychczas kompleksowo nie rozpoznany.

W zależności od pochodzenia hałasu rozróżniamy kategorie hałasu takie jak:- hałas komunikacyjny (komunikacja samochodowa, kolejowa i lotnicza oraz obiekty z nią

związane),- hałas przemysłowy (zakłady przemysłowe, rzemieślnicze i usługowe emitujące hałas do

środowiska),- hałas komunalny (obiekty publiczne związane z hałaśliwą działalnością np. stadiony, tereny

zabaw itp., transport dostawczy, urządzenia oczyszczania miasta i maszyny budowlane).

Podstawowym wskaźnikiem oceny zanieczyszczenia środowiska hałasem jest wskaźnik tzw. równoważnego poziomu dźwięku –L Aeq ,który jest uśrednionym poziomem dźwięku w funkcji czasu. Stanowi on wartość porównawczą z dopuszczalnym poziomem hałasu, określonym dla wyróżnionego przeznaczenia terenu. Dopuszczalne wartości poziomu dźwięku w środowisku, zależnie od źródła hałasu, sposobu zagospodarowania i funkcji badanego terenu określa rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku [Dz.U. nr 178 poz.1841]. Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9.01.2002 r. w sprawie wartości progowych poziomów hałasu określiło wartości progowe poziomów hałasu w środowisku, których przekroczenie powoduje zaliczenie obszaru do kategorii terenu zagrożonego hałasem. Dla hałasu komunikacyjnego dróg i linii kolejowych wartość progowa poziomu hałasu wynosi:- 75 dB – w porze dnia i 67 dB – w porze nocnej,



- dla pozostałych źródeł odpowiednio 67 i 57 dB.

Na terenie województwa opolskiego monitoring stanu akustycznego w środowisku prowadzi Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska w Opolu.

2.6.1. Hałas komunikacyjny

2.6.1.1. Hałas drogowyDo najbardziej uciążliwych źródeł hałasu w środowisku należy komunikacja drogowa, która emituje około 80 % wszystkich hałasów rozprzestrzeniających się w aglomeracjach miejskich. Na poziom hałasu drogowego mają przede wszystkim wpływ: natężenia ruchu komunikacyjnego, udział transportu ciężkiego w strumieniu ruchu, prędkość ruchu pojazdów, stan techniczny pojazdów, odległość zabudowy mieszkaniowej, stan i rodzaj nawierzchni, płynność ruchu i sposób eksploatacji pojazdów. Głównym elementem układu drogowego na obszarze gminy Kolonowskie jest droga wojewódzka Nr 463 relacji Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie. Sieć komunikacyjną uzupełniają drogi powiatowe oraz gminne.

W roku 2000 droga Nr 463 była drogą powiatową, stąd nie została ona objęta Generalnym Pomiarem Ruchu (GPR) z roku 2000, prowadzonym przez Zarząd Dróg Wojewódzkich w Opolu. Natężenie ruchu określono zatem na podstawie pomiarów prowadzonych przez Wydział Ruchu Drogowego i Dróg Powiatowych Starostwa Powiatowego w Strzelcach Opolskich. Jak wynika z pomiarów Wydziału Ruchu Drogowego i Dróg Powiatowych Starostwa Powiatowego w Strzelcach Opolskich prowadzonych w latach 2000-2002 średniodobowe natężenie ruchu na drodze Nr 463 nie przekraczało 3000 pojazdów. Na podstawie porównania GPR 2000 i GPR 1995 wzrost ruchu w latach 1995 – 2000 wyniósł w Województwie Opolskim dla dróg krajowych 24% (w skali kraju 31%), zaś dla dróg wojewódzkich 20% (w skali kraju 32%).

2.6.1.2. Hałas kolejowyZagadnienie hałasu kolejowego i ustalenie jego uciążliwości, jak do tej pory nie było przedmiotem szczegółowego rozpoznania ze strony służb ochrony środowiska. Z uwagi na aktualne rozmieszczenie sieci kolejowej i intensywność przejazdów na terenie gminy Kolonowskie zjawisko nadmiernej uciążliwości jest znaczące. Według badań modelowych przeprowadzonych w 1999r. przez Instytut Ochrony Środowiska w Warszawie, zagadnienie uciążliwości komunikacji kolejowej na obszarze województwa opolskiego występowało na głównych, magistralnych i drugorzędnych trasach kolejowych. Głównym elementem układu kolejowego mogącym negatywnie wpływać na zanieczyszczenie hałasem na terenie gminy Kolonowskie jest węzeł kolejowy o ogólnopolskim znaczeniu w Fosowskiem z następującymi liniami:– znaczenia krajowego Nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole,– znaczenia krajowego Nr 61 relacji Kielce – Fosowskie,– pierwszorzędna Nr 175 relacji Strzelce Opolskie – Fosowskie – Kluczbork (odcinek Strzelce

Opolskie – Fosowskie zostało zlikwidowane).

Ponadto na terenie gminy Kolonowskie występuje linia kolejowa znaczenia miejscowego nr 338 relacji Fosowskie - Dobrodzień z zawieszonym ruchem pociągów.

Według informacji uzyskanej z PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Zakład w Opolu łączne natężenie ruchu towarowego i osobowego w skali roku na tych trasach wynosi:– dla linii Nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole:



– na odcinku Opole –Fosowskie – 7091 pociągów/ rok,– na odcinku Fosowskie – Tarnowskie Góry – 5840 pociągów/ rok,

– dla linii Nr 61 relacji Kielce – Fosowskie – 6049 pociągów/ rok,– dla linii Nr 175 relacji Strzelce Opolskie – Fosowskie – Kluczbork

– na odcinku Fosowskie – Kluczbork – 2502 pociągów/ rok.

2.6.2. Hałas przemysłowyHałas przemysłowy, obok hałasu komunikacyjnego decyduje o ogólnym poziomie uciążliwości akustycznej na rozpatrywanym terenie. Przemysł występujący w gminie skupiony jest głównie w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem i w głównej mierze zakłady tam ulokowane stanowią podstawowe źródło hałasu przemysłowego na terenie gminy.

Uciążliwość akustyczna obiektów przemysłowych oceniana jest na podstawie pomiarów. Pomiary hałasu wykonywane są przez Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w związku ze skargami mieszkańców lub zgodnie z przyjętym planem kontroli zakładów. Na podstawie ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001r. [Dz.U. nr 62 poz.627] prowadzący instalację emitującą ponadnormatywny hałas do środowiska zobowiązany jest wystąpić do urzędu starosty o wydanie pozwolenia na emisję hałasu w przypadku, gdy pomiary stwierdzają przekroczenie normatywnej wartości poziomu hałasu w środowisku. W przypadku ponownego stwierdzenia przekroczeń wartości normatywnej, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska nalicza kary pieniężne odpowiednią decyzją. Obecnie, większość źródeł hałasu na terenie gminy Kolonowskie ma charakter punktowy i nieustabilizowany w czasie, co w pewien sposób obniża jego uciążliwość dla środowiska.

2.7. Promieniowanie elektromagnetyczne

Promieniowanie jest zjawiskiem polegającym na emisji i przekazywaniu energii na odległość. Energia ta może być wypromieniowywana w postaci ciepła lub fal elektromagnetycznych o różnej częstotliwości stwarzających różne zagrożenie dla człowieka i środowiska. Promieniowanie elektromagnetyczne jest wytwarzane przez wiele źródeł, które występują w środowisku naturalnym człowieka (wyładowania elektryczne w atmosferze ziemskiej, promieniowanie radiowe słońca, w kosmosie. O wiele groźniejsze dla środowiska jest promieniowanie elektromagnetyczne pochodzące ze źródeł sztucznych, które emitują nieuchwytne przez nasze zmysły promieniowanie elektromagnetyczne i zanieczyszczają w ten sposób środowisko. Rozróżniamy promieniowanie elektromagnetyczne jonizujące - powyżej 3x106 GHz i niejonizujące (wysokiej częstotliwości) - do 300 GHz.

Obecnie, za jedno z poważniejszych zagrożeń środowiska uważa się promieniowanie niejonizujące (wysokiej częstotliwości). Promieniowanie to powstaje w wyniku działania urządzeń elektrycznych w miejscu pracy, w domu, urządzeń elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, stacji nadawczych, telekomunikacyjnych (używane dwie częstotliwości: 860-900 MHz oraz 1800-2200 MHz ), radiolokacyjnych i radionawigacyjnych, urządzeń przemysłowych i gospodarstwa domowego (kuchenki mikrofalowe o przeciętnej mocy rzędu 1 kW –2 kW) oraz systemów przesyłowych energii elektrycznej.

Źródłem promieniowania elektromagnetycznego niejonizującego są fale elektromagnetyczne wysokiej częstotliwości (30 kHz - 300GHz). Emitują one zarówno fale o częstotliwości 300MHz-300GHz (1m-1mm) nazywane mikrofalami oraz fale o częstotliwości 30kHz-300MHz (10 km -1m) nazywane falami radiowymi.

Do sztucznych źródeł pól elektromagnetycznych mających najbardziej szkodliwy wpływ na środowisko na obszarze gminy Kolonowskie należą: dwutorowa linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV relacji Ozimek – Zawadzkie

eksploatowana przez Zakład Energetyczny Opole S.A.,



cywilne stacje radiowe – CB o mocy do 10 W, radiostacje amatorskie kat. 1 i 2, o mocy: 15 W, 250 W i 750 W, stacje bazowe trunkingowej sieci łączności radiotelefonicznej, urządzenia emitujące pola elektromagnetyczne będące w dyspozycji wojska, policji czy straży

pożarnej. bazowe stacje przekaźnikowe (BTS) operatorów telefonii bezprzewodowej ERA GSM, PLUS

GSM, IDEA Centertel (zlokalizowane na jednym maszcie, koło zjazdu do Fosowskiego).

Brak pomiarów pola elektromagnetycznego w szerokim zakresie uniemożliwia dokładne opisanie tych „zanieczyszczeń” województwa opolskiego, w tym na obszarze gminy Kolonowskie. W celu dokładnego określenia wielkości problemu zanieczyszczenia środowiska elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym oraz dynamiki jego wzrostu, niezbędne jest prowadzenie w ramach monitoringu szerokopasmowych pomiarów widma pól elektromagnetycznych.

III. PROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE NA LATA 2004 – 2007 Z PERSPEKTYWĄ DO ROKU 2011

1. Ogólne założenia polityki ekologicznej gminy Kolonowskie



Polityka ekologiczna gminy Kolonowskie na najbliższy 8-letni okres programowania została sformułowana na podstawie dogłębnej analizy stanu istniejącego środowiska przyrodniczego w gminie. Przedstawiono ją w rozbiciu na najważniejsze, z punktu widzenia ochrony środowiska dziedziny, dla których wyróżniono cele i kierunki działań, rozwinięte i uszczegółowione do konkretnych przedsięwzięć w planie operacyjnym. Skuteczna realizacja polityki ekologicznej gminy wymaga udziału w tym procesie wszystkich zainteresowanych podmiotów wywierających bezpośredni lub pośredni wpływ na sposób i intensywność korzystania ze środowiska, w tym również udział obywateli. Podstawowe znaczenie dla społecznego udziału w realizowaniu celów ekologicznych ma przede wszystkim odpowiednia edukacja ekologiczna oraz powszechny dostęp do informacji o środowisku. Koniecznym uzupełnieniem powinno być także dalsze rozszerzanie współpracy między instytucjami publicznymi, a organizacjami ekologicznymi i społeczeństwem (konsultowanie strategii i programów, przedsięwzięć i decyzji, rozwijania edukacji ekologicznej itp.).

W odczuciu społecznym działania na rzecz ochrony przyrody i środowiska mają mniejsze znaczenie wobec wagi problemów gospodarczych i społecznych. Niska świadomość ekologiczna społeczeństwa, w tym także przedstawicieli władzy stanowi jedno z największych zagrożeń dla środowiska. Najskuteczniejszym sposobem przekonania społeczeństwa do idei ochrony przyrody i środowiska jest ukazanie i pomoc w osiągnięciu korzyści, jakie może osiągnąć gospodarstwo, wieś czy gmina wykorzystując zasoby przyrodnicze na swoim terenie. Ponadto ważna jest także ciągła misja edukacyjna wśród dzieci i młodzieży. Edukacja ekologiczna powinna dotyczyć wszystkich komponentów środowiska i powinna wykorzystywać wszelkie możliwe narzędzia takie jak: szkolenia, kursy, konkursy, wydawnictwa i akcje popularyzatorskie. Powinna skupić się na realizacji modelowych przedsięwzięć chroniących obiekty i obszary cenne przyrodniczo wraz z ich wykorzystaniem dla rozwoju wsi lub gminy, rozwoju infrastruktury turystyczno-dydaktycznej, w szczególności w parkach krajobrazowych, Lasach Państwowych i przy rezerwatach, w tym rozwoju sieci przyrodniczych ścieżek dydaktycznych, realizacji cyklicznych prezentacji o treściach przyrodniczych w ramach publicznych środków przekazu oraz instytucji kultury, oświaty i wypoczynku, w tym organizowaniu programów, wystaw, imprez o tematyce związanej z ochroną środowiska. Ważnym narzędziem umożliwiającym informowanie społeczeństwa o stanie środowiska jest utworzenie w urzędach administracji publicznej systemu udostępniania informacji o środowisku w tym udostępnianie informacji o środowisku i działaniach proekologicznych, tworzenie bazy danych dotyczących ochrony środowiska.

Jednym z najważniejszych narzędzi zrównoważonego rozwoju gminy Kolonowskie są plany zagospodarowania przestrzennego, które przy zachowaniu procedury ich tworzenia i uchwalania wraz z towarzyszącymi dokumentami (ekofizjografią i prognozą oddziaływania planu na środowisko) mogą stworzyć podstawy do zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego gminy Kolonowskie. Współpraca z sąsiednimi gminami powinna polegać na rozwiązywaniu najważniejszych problemów w zakresie ochrony i racjonalnego wykorzystania środowiska, do których należą:- zły stan czystości wód powierzchniowych poprzez wspólne rozwiązania gospodarki wodno-

ściekowej,- zagrożenie powodziowe poprzez współpracę przy działaniach z zakresu ochrony

przeciwpowodziowej,- wykorzystanie walorów przyrodniczych dla celów turystyczno-rekreacyjnych poprzez współpracę

przy planowaniu i wykorzystaniu turystycznym całego obszaru gminy Kolonowskie, a także obszaru chronionego krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko- Turawskie’’,

- ograniczanie niskiej emisji zanieczyszczeń powietrza poprzez inicjowanie procesu rozbudowy nowoczesnych i ekologicznych źródeł ciepła, szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii.

2. Cele i zadania o charakterze systemowym

2.1. Integracja aspektów ekologicznych z rozwojem społeczno-gospodarczym



Istotnym czynnikiem wpływającym na stan środowiska naturalnego gminy Kolonowskie jest jej rozwój społeczny i gospodarczy.

Cele i zadania o charakterze systemowym na obszarze gminy Kolonowskie zostały nakreślone w oparciu o analizę poszczególnych dziedzin gospodarki, tendencji i kierunków zmian w ich rozwoju w relacji do środowiska. Cele i zadania o charakterze systemowym przedstawiono za pomocą kierunków rozwojowych dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja.

2.1.1. Sieć osadnicza2.1.2. Układ komunikacyjny2.1.3. Rolnictwo2.1.4. Przemysł2.1.5. Turystyka i rekreacja

Dla każdego kierunku rozwojowego przedstawiono stan wyjściowy jak również tendencje zmian. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju sformułowano średnioterminowy cel zintegrowany z ochroną środowiska, kierunki działań realizujące cel strategiczny, w tym działania minimalizujące zagrożenia wynikające z danego kierunku rozwojowego.

2.1.1. Sieć osadnicza

2.1.1.1. Stan wyjściowy

Liczba mieszkańców w gminie wynosi 6438 mieszkańców, co stanowi 8% ogółu mieszkańców powiatu strzeleckiego a także 0,61% ogólnej liczby ludności regionu (rocznik statystyczny stan na 31.XII.2002 r.). Gęstość zaludnienia utrzymuje się na poziomie 77 osób na km2. Według aktualnych danych (2004r.) otrzymanych z Urzędu Miasta i Gminy Kolonowskie gęstość zaludnienia zmniejszyła się i wynosi obecnie 75 osób na km2. W skład gminy wchodzi miasto miasto Kolonowskie z osiedlem Fosowskie a także 3 wsie: Staniszcze Wielkie, Staniszcze Małe oraz Spórok. Koncentracja mieszkańców gminy jest zjawiskiem bardzo korzystnym, ponieważ ułatwia wyposażenie ich w infrastrukturę techniczną i powoduje zwiększenie dostępności do obiektów infrastruktury społecznej, co wpływa na poprawę jakości życia. Dominująca formą zabudowy jest mieszkalnictwo jednorodzinne.

Wśród czynników stanowiących barierę dla dalszego rozwoju sieci osadniczej należy wymienić:- warunki przyrodnicze, zwłaszcza obecność zwartych kompleksów leśnych Stobrawsko -

Turawskich, - brak utwardzonych dróg, - słabo rozwinięta infrastruktura techniczna (sieć kanalizacyjna), - nieuregulowana gospodarka odpadami.

2.1.1.2. Cel strategiczny średniookresowy

W zakresie rozwoju sieci osadniczej jako strategiczny cel średniookresowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Podniesienie warunków życia mieszkańców przy uwzględnieniu aspektów ekologicznych

2.1.1.3. Kierunki działań



Najważniejszymi kierunkami działań realizującymi cel strategiczny w zakresie podniesienia warunków życia mieszkańców przy uwzględnieniu aspektów ekologicznych w gminie Kolonowskie są:

W yposażenie gminy w pełną infrastrukturę techniczną

Na terenie gminy Kolonowskie istotne znaczenie będzie miało dalsze porządkowanie gospodarki wodno-ściekowej poprzez budowę sieci kanalizacyjnej. Do 2006 roku gmina będzie całkowicie zwodociągowana. W zakresie zaopatrzenia w wodę do wykonania pozostała jeszcze sieć wodociągowa długości 1,5 km Staniszcze Małe - przysiółek Granica. Obecnie na terenie gminy budowana jest oczyszczalnia ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej. Realizacja przedsięwzięcia rozpoczęła się w 2003 roku, a planowane całkowite skanalizowanie gminy przewidziano do 2015 r.

Kolejnym ważnym elementem jest ograniczanie emisji niskiej dzięki stopniowemu przechodzeniu gospodarstw indywidualnych na ekologiczne nośniki energii cieplnej. Kontynuowanie przedsięwzięć związanych z rozbudową i modernizacją wyposażenia w infrastrukturę musi być zgodne z założeniami wynikającymi ze studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie. Dzięki postępom w rozwoju infrastruktury technicznej podniesie się poziom życia mieszkańców, wzrośnie atrakcyjność gminy, zarówno dla inwestorów jak i potencjalnych nowych mieszkańców, wzrośnie popyt na usługi turystyczne i agroturystyczne.

D ostępność do terenów o dużych walorach turystycznych gminy

Łatwy dostęp do terenów o dużych walorach turystycznych ma istotne znaczenie dla dalszego rozwoju ruchu turystycznego i przyczyni się do zwiększenia liczby turystów polskich i zagranicznych na terenie gminy Kolonowskie. Dostępność do terenów turystyczno-rekreacyjnych gminy możliwa będzie poprzez m.in. modernizację i budowę nowych dróg. Korzyści odniosą również mieszkańcy, właściciele gospodarstw agroturystycznych itp. Sieci komunikacyjnej powinna towarzyszyć infrastruktura w postaci parkingów samochodowych i rowerowych, miejsc postojowych, obiektów małej gastronomii.

Działania na rzecz ochrony środowiska poprzez ś wiadomość ekologiczą mieszkańców

Główną rolę w podejmowaniu działań zmierzających do poprawy warunków życia mieszkańców odgrywają sami mieszkańcy, ich zaangażowanie w problemy środowiska naturalnego, świadomość ekologiczna i chęć wprowadzania zmian służących poprawie jakości życia. Udział mieszkańców w działaniach na rzecz ochrony środowiska zależy od stanu ich świadomości ekologicznej. Stąd ważne jest inicjowanie i wspieranie przez władze gminy działań zmierzających do jej podniesienia.Działania edukacyjne powinny być skierowane nie tylko do dzieci i młodzieży ale również do osób dorosłych, a formy i metody edukacji odpowiednio przystosowane do odbiorców.

2.1.1.4. Główne zagrożenia środowiska i kierunki działań minimalizujących zagrożenia

Główne zagrożenia środowiska: - emisja niska,- ścieki,- odpady komunalne,- rozproszenie zabudowy.

Kierunki działań minimalizujących zagrożenia:- wprowadzanie ekologicznych nośników energii (gaz płynny, biopaliwa), - szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii (wiatr, słońce, woda),- uporządkowanie gospodarki ściekowej i odpadowej,- właściwa polityka zagospodarowania przestrzennego,



- ochrona istniejących i tworzenie nowych enklaw zieleni wśród zabudowy,- edukacja ekologiczna mieszkańców.

2.1.2. Układ komunikacyjny

2.1.2.1 Stan wyjściowy

Jednym z podstawowych czynników warunkujących rozwój społeczno – gospodarczy gminy Kolonowskie jest dostępność i funkcjonalność układów transportowych. Układ drogowy w gminie tworzą droga wojewódzka Nr 463 i 6 dróg powiatowych ( Nr: 1804, 1816, 1838, 1839, 1844 ,1958 ). Układ ten uzupełniony jest siecią 56 dróg gminnych. Ponadto na terenie gminy leży węzeł kolejowy o ogólnopolskim znaczeniu w Fosowskiem. Przez teren gminy przebiegają linie kolejowe znaczenia krajowego Nr 144 i Nr 61 a także pierwszorzędna linia kolejowa Nr 175.


W zakresie rozwoju układu komunikacyjnego jako strategiczny cel średniookresowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Poprawa dostępności komunikacyjnej


Najważniejszymi kierunkami działań realizującymi cel strategiczny w zakresie poprawy dostępności w gminie Kolonowskie są:

R ozwój układu drogowego

Rozwój układu drogowego wiązać się z będzie ze wzrostem liczby użytkowanych samochodów i natężenia ruchu. Znaczącym postępem w rozwoju sieci komunikacyjnej będzie modernizacja drogi wojewódzkiej nr 463 Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie do pełnych parametrów klasy Z (szer. jezdni 7,0m; szer. korony 11,0m przy minimalnej szerokości drogi w liniach rozgraniczających 20,0m). W ramach planowanych działań w infrastrukturze drogowej przewiduje się również modernizację drogi powiatowej Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie. Przewiduje się, że alternatywną formę przemieszczania się turystów i wypoczywających na terenie gminy stanowić będą trasy rowerowe, które systematycznie są opracowywane przez gminę Kolonowskie.

Rozwój układu kolejowego

Rozwój układu kolejowego wiązać się z będzie z modernizacją linii kolejowej znaczenia krajowego Nr 61 relacji Kielce – Fosowskie do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie prędkości przejazdu 120 km/h dla pociągów pasażerskich i 80-100 km/h dla towarowych, modernizacją linii kolejowej znaczenia krajowego nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole: na odcinku Opole – Fosowskie do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie prędkości przejazdu 120 km/h dla pociągów pasażerskich i 80-100 km/h dla towarowych, na odcinku Tworóg – Fosowskie do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie prędkości przejazdu do 100 km/h dla pociągów pasażerskich i do 80 km/h dla towarowych.




Główne zagrożenia środowiska: - emisja spalin,- emisja hałasu,- degradacja terenów cennych przyrodniczo, - nadzwyczajne zagrożenia środowiska.

Kierunki działań minimalizujących zagrożenia:- zwiększenie płynności i przepustowości sieci drogowej,- poprawa standardów technicznych sieci drogowej,- ograniczenie emisji spalin do powietrza,- eliminacja nadmiernej emisji hałasu,- zwiększenie bezpieczeństwa rowerzystów,- poprawa bezpieczeństwa mieszkańców.

2.1.3. Rolnictwo


Znaczenie funkcji rolniczej na terenie gminy Kolonowskie nie wykazuje tendencji rosnących i nie należy oczekiwać istotnego zwrotu w przyszłości.Wskaźnik jakości rolniczej przestrzeni produkcyjnej gminy Kolonowskie jest najniższy w rankingu wszystkich gmin województwa (obok gminy Jemielnica), i stąd wynikają jej najmniejsze możliwości produkcyjne.

2.1.3.2. Cel strategiczny średniookresowy W zakresie rozwoju rolnictwa jako strategiczny cel średniookresowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Rozwój rolnictwa ekologicznego i agroturystyki

2.1.3.3. Kierunki działańNajważniejszymi kierunkami działań realizującymi cel strategiczny w zakresie rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki w gminie Kolonowskie są:

– stosowanie tylko i wyłącznie naturalnych nawozów i biologicznych środków ochrony,– stosowanie małych ilości nawozów sztucznych i środków ochrony roślin,– przekwalifikowanie małych gospodarstw w kierunku gospodarstw agroturystycznych,– tworzenie grup producenckich, produkujących żywność o jednakowych parametrach,– pełniejsze wykorzystanie walorów ziemi, tworzenie miejsc pracy i aktywizacja zawodowa osób

zamieszkałych na terenach wiejskich,– rozwoj lokalnego przetwórstwa rolno-spożywczego.


Główne zagrożenia środowiska:

- nieuporządkowany system melioracji,- zanieczyszczenia obszarowe,- niewłaściwe użytkowanie gruntów podatnych na erozję wodną i wietrzną,- chemizacja i intensyfikacja rolnictwa.

Kierunki działań minimalizujących zagrożenia:



- modernizacja i odbudowa systemów melioracyjnych,- tworzenie dużych gospodarstw produkcyjnych i nowoczesnych gospodarstw specjalistycznych,- poprawa struktury jakościowej, wartości przyrodniczej i gospodarczej użytków rolnych,- tworzenie gospodarstw ekologicznych i agroturystycznych,- zalesienie obszarów o słabych glebach,- działania na rzecz edukacji rolników w tym wdrażanie „Kodeksu dobrych praktyk rolniczych”.

2.1.4. Przemysł


Przemysł skupiony jest głównie w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem. W jej ramach działają takie przedsiębiorstwa jak: Packprofil, Kopgard, Paher, Eltete, Kolb. Ponadto przy ul. Opolskiej zlokalizowany jest zachodni koncern Peri. Pozostałe przedsiębiorstwa w gminie Kolonowskie to m.in.: Mercur Krehalon Poland, Zakład Masarski Ploch, Elektronik, P.P.H. Zatex, Marcus. Do potencjału produkcyjnego zaliczyć też można produkcję leśna prowadzoną przez Nadleśnictwo Zawadzkie oraz Strzelce Opolskie.


W zakresie rozwoju przemysłu jako strategiczny cel średniookresowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Stworzenie warunków do rozwoju małych i średnich przedsiębiorstw


Najważniejszymi kierunkami działań realizującymi cel strategiczny w zakresie rozwoju przemysłu w gminie Kolonowskie są:

Restrukturyzacja istniejących zakładówZaostrzenie wymogów ekologicznych i wzrost konkurencyjności rynku stawia zakłady przed koniecznością restrukturyzacji. Z punktu widzenia ochrony środowiska ważne będą wszystkie działania zmierzające do zminimalizowania wpływu przedsiębiorstwa na środowisko. Zakłady przemysłowe w coraz większym stopniu ponosić będą odpowiedzialność za ochronę środowiska. Zadania z tym związane nie będą ograniczać się do naprawy zaistniałych szkód i spełnienia wymogów zdefiniowanych w pozwoleniach na korzystanie ze środowiska ale będą zmierzać do zapobiegania powstawaniu negatywnych oddziaływań i szkód w środowisku. Jednym z koniecznych działań będzie dostosowanie się zakładów do tzw. zintegrowanych pozwoleń, obejmujących wszystkie elementy środowiska (zgodnie z Dyrektywą IPPC). Na terenie gminy Kolonowskie wymagane jest uzyskanie pozwolenia zintegrowanego przez zakład Packprofil. Istotne będzie podejmowanie przez przedsiębiorstwa dobrowolnych działań na rzecz środowiska jak również upowszechnienie systemów zarządzania środowiskowego.

Rozwój przemysłu na bazie strefy Rozwoju Przemysłu i Usług Przewiduje się powołanie nowych podmiotów gospodarczych w ramach działającej Strefy Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem jak również przygotowanie drugiej strefy rozwoju w rejonie ulicy Opolskiej (Fosowskie).

Upowszechnienie systemów zarządzania środowiskowego Cechą zarządzania środowiskowego jest włączenie środowiska i jego ochrony do celów strategicznych przedsiębiorstwa i przypisanie tych zagadnień do kompetencji jego zarządu. Idea ta jest realizowana poprzez wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (systemy sformalizowane - np. normy ISO 14 000 EMAS, lub niesformalizowane - np. Program Czystszej Produkcji). Powinny być



prowadzone działania inspirujące do starań o wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego, wskazujące na niewątpliwe korzyści wynikające z jego wprowadzenia. Systemy zarządzania środowiskowego polecane są również dla Zakładów Gospodarki Komunalnej oraz instytucji publicznych, w tym Urzędu Miasta i Gminy Kolonowskie.


Główne zagrożenia środowiska: - emisja zanieczyszczeń do powietrza, - nadzwyczajne zagrożenia środowiska,- ścieki,- odpady przemysłowe,- emisja hałasu,- degradacja powierzchni ziemi.

Kierunki działań minimalizujących zagrożenia:- oszczędne korzystanie z surowców,- większa aktywność zakładów na rzecz ochrony środowiska,- wprowadzanie nowoczesnych technologii produkcji,- właściwe gospodarowanie terenami przemysłowymi.

2.1.5. Turystyka i rekreacja


Turystyka i rekreacja z uwagi na dogodne uwarunkowania środowiskowe i klimatyczne tej części regionu, w której położona jest gmina Kolonowskie są szczególnie istotną, choć nie w pełni jeszcze rozwiniętą gałęzią tutejszej gospodarki. Na obszarze gminy znajduje się obszar Chronionego Krajobrazu „Lasy Stobrawsko- Turawskie’’, 3 zespoły przyrodniczo-krajobrazowe ,, Pod Dębami’’, ,,Kocia Góra’’, ,,Nad Brzyniczką’’, 11 użytków ekologicznych oraz 9 pomników przyrody. Wszystkie wymienione powyżej obiekty należą do podstawowych zalet gminy predysponujących ją do rozwoju turystyki i rekreacji.


W zakresie rozwoju turystyki i rekreacji jako strategiczny cel średniookresowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Optymalne wykorzystanie walorów przyrodniczych gminy


Najważniejszymi kierunkami działań realizującymi cel strategiczny w zakresie rozwoju turystyki i rekreacji w gminie Kolonowskie są:Rozwój ekoturystyki Szansą dla rozwoju turystyki przyjaznej środowisku jest turystyka harmonijna z zasobami środowiska czyli ekoturystyka. Podstawową ideą popierającą koncepcję ekoturystyki jest mniejsze zaangażowanie kapitału zagranicznego. Większy nacisk kładziony będzie na rozwój lokalny, w których turystom serwuje się lokalnie wytworzoną żywność i napoje oraz dysponuje się dobrze przeszkolonymi lokalnymi przewodnikami. Powstawanie gospodarstw agroturystycznych będzie dla indywidualnych rolników alternatywą poszukiwania innych źródeł dochodu. Dla uatrakcyjnienia bazy agroturystycznej konieczne stanie się wyposażenie gospodarstw w sprzęt do pływania, wędkowania i uprawiania czynnych form turystyki. Przemyślany rozwój ekoturystyki będzie się przyczyniał do zdrowego spędzenia czasu wolnego jak również do ochrony środowiska naturalnego i kulturowego.



Rozwój turystyki kwalifikowanej Na terenie gminy Kolonowskie istnieją bardzo dobre warunki do rozwoju różnych form turystyki kwalifikowanej. Odrębność i różnorodność krajobrazowa gminy oraz lokalizacja chronionego krajobrazu ,, Lasy Stobrawsko- Turawskie’’ , bliska odległość do miejsc o wysokich walorach przyrodniczych sprawiają, że istotne będzie sprecyzowanie rodzajów rozwijanej turystyki. Powinno być ono poprzedzone dokładną analizą istniejącego zaplecza, zainteresowań turystów, dostosowaniem oferty turystycznej do klienta. W ostatnich latach obserwuje się modę na uprawianie aktywnej turystyki. Dlatego niezbędne stanie się wyznaczanie kolejnych szlaków turystycznych, ścieżek rowerowych, konnych, szlaków kajakowych oraz właściwe ich zagospodarowanie: wyznaczenie miejsc odpoczynku i biwakowania, uzupełnienie oznakowania.

Rozwój infrastruktury towarzyszącej turystyce Aby rozwój turystyki w jak najmniejszym stopniu oddziaływał na środowisko naturalne gminy Kolonowskie konieczna będzie rozbudowa infrastruktury technicznej w postaci kanalizacji, oczyszczalni ścieków, zagospodarowanie odpadów stałych. Na jej bazie powstawać będą również nowe obiekty sportowe i rekreacyjne. Do powstawania nowych obiektów będą wyznaczane obszary selektywnie wybrane, odpowiednio przygotowane, o wysokim standardzie uzbrojenia. Akceptacja ich budowy będzie zależna od spełnienia wymogów ochrony środowiska i krajobrazu. Ważne będzie dostosowanie przyszłego budownictwa do wymagań architektonicznych, wynikających z planu zagospodarowania przestrzennego, istniejącej zabudowy i warunków krajobrazowych.


Główne zagrożenia środowiska:

- infrastruktura techniczna nie spełniająca wymogów ochrony środowiska,- wzrastająca liczba turystów szczególnie zmotoryzowanych,- zaśmiecanie i niszczenie miejsc o dużych walorach przyrodniczych,- „dzikie zagospodarowywanie” obszarów cennych przyrodniczo.

Kierunki działań minimalizujących zagrożenia:- przestrzeganie wymagań ochrony środowiska, - ochrona cennych terenów przyrodniczych przed przeinwestowaniem,- rozwój ścieżek rowerowych, szlaków pieszych i konnych,- odpowiednie zapisy w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego eliminujące dzikie

zagospodarowywanie obszarów cennych przyrodniczo,- edukacja ekologiczna mieszkańców.

2.2. Edukacja ekologiczna

Główny dokument sektorowy, w którym zostały sformułowane cele edukacji ekologicznej to „Narodowa Strategia Edukacji Ekologicznej”. Wyróżnia ona następujące cele strategiczne:- kształtowanie pełnej świadomości i budzenie zainteresowania społeczeństwa wzajemnie

powiązanymi kwestiami ekonomicznymi, społecznymi, politycznymi i ekologicznymi,- umożliwienie każdemu człowiekowi zdobywania wiedzy i umiejętności niezbędnych dla poprawy

stanu środowiska,- tworzenie nowych wzorców zachowań, kształtowanie postaw, wartości i przekonań jednostek,

grup i społeczeństw, uwzględniających troskę o jakość środowiska.

2.2.1. Stan wyjściowy



Jednym z podstawowych warunków realizowania polityki ochrony środowiska jest włączenie w nią całego społeczeństwa. Wiąże się to z potrzebą zmiany podejścia do spraw rozwoju gospodarczego, przyrody i środowiska. Stąd konieczność możliwie wszechstronnej edukacji ekologicznej zarówno wśród dzieci i młodzieży jak i dorosłych oraz różnych grup zawodowych.

Na terenie gminy działalność edukacyjna prowadzona jest w następujących formach działania:- teoretyczno-praktycznej – szkolna edukacja ekologiczna,- poznawczej – czynny udział w kształtowaniu środowiska,- popularyzacyjnej – imprezy, festyny, konkursy.

Jednostkami biorącymi udział w kształtowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwa na terenie gminy Kolonowskie są: Starostwo Powiatowe w Strzelcach Opolskich, Urząd Miejski w Kolonowskiem, szkoły, przedszkola a także nadleśnictwa Zawadzkie oraz Strzelce Opolskie. Działania podejmowane z ramienia Urzędu Miasta Kolonowskie koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach, organizowaniu akcji sprzątania świata. Formy edukacji są zróżnicowane, a najważniejsze z nich obejmują: zajęcia edukacyjne organizowane w salach dydaktycznych lub w plenerze przybliżające walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe gminy, warsztaty terenowe m.in. dla nauczycieli, warsztaty ekologiczne, konkursy fotograficzne, wycieczki do rezerwatów przyrody, konkursy z wiedzy o ochronie przyrody oraz wiedzy o parkach krajobrazowych, programy przyrodnicze w mediach oraz artykuły w prasie.

2.2.2. Cel strategiczny długoterminowy

W zakresie edukacji ekologicznej jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Podniesienie świadomości ekologicznej społeczeństwa

2.2.3. Cele strategiczne średniookresowe

W zakresie edukacji ekologicznej jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- realizacja działań podnoszących świadomość ekologiczną społeczeństwa,- realizacja modelowych przedsięwzięć chroniących obiekty i obszary cenne przyrodniczo,- rozwój infrastruktury turystyczno-dydaktycznej,- realizacja cyklicznych prezentacji o treściach związanych z ochroną środowiska,- system udostępniania informacji o środowisku.

2.2.4. Cele strategiczne krótkookresowe W zakresie edukacji ekologicznej jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- organizacja konkursów wiedzy ekologicznej dla młodzieży szkolnej, wykłady i prelekcje w

szkołach, wycieczki przyrodnicze i edukacyjne, obserwacje stanu środowiska i badania terenowe, uczestnictwo w olimpiadach, konkursach, programach ekologicznych,

- współorganizowanie happeningów, festynów, biegów na orientację, akcji sprzątania, spotkań integrujących mieszkańców i innych form edukacji ekologicznej,

- szkolenia w zakresie rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki,- opracowanie i wydanie folderów przyrodniczych, broszur informacyjnych, plakatów,

przewodników, materiałów promocyjnych,- opracowanie i wdrożenie projektów chroniących obiekty i obszary cenne przyrodniczo dla celów

naukowo - badawczych oraz promocji i rozwoju lokalnego,



- wytyczanie i realizacja ścieżek przyrodniczo dydaktycznych, szlaków pieszych, rowerowych i konnych,

- organizowanie programów, wystaw, imprez, realizacja artykułów i programów edukacyjnych, przyrodniczych, prośrodowiskowych,

- wdrożenie publicznie dostępnej Bazy Danych o stanie środowiska, działaniach proekologicznych, dokumentach związanych z ochroną środowiska,

- uruchomienie informacji telefonicznej i internetowej zajmującej się codziennymi problemami mieszkańców w zakresie ochrony środowiska.

2.2.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 9 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie edukacji ekologicznej.

Lp. EDUKACJA EKOLOGICZNA

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Realizacja działań podnoszących świadomość ekologiczną społeczeństwa

1

Cel krótkookresowy Organizacja konkursów wiedzy ekologicznej dla młodzieży szkolnej, wykłady i prelekcje w szkołach, wycieczki przyrodnicze i edukacyjne, obserwacje stanu środowiska i badania terenowe, uczestnictwo wolimpiadach, konkursach, programach ekologicznych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Placówki oświatowe, Starostwo Powiatowe, Organizacje pozarządowe

Rodzaj przedsięwzięcia koordynowane

Lata realizacji 2004 – 2007



2

Cel krótkookresowy Współorganizowanie happeningów, festynów, biegów na orientację, akcji sprzątania, spotkań integrujących mieszkańców i innych form edukacji ekologicznej

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Placówki oświatowe, Starostwo Powiatowe, Organizacje pozarządowe





Cel krótkookresowy Szkolenia w zakresie rozwoju rolnictwa ekologicznego i agroturystyki

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Placówki oświatowe, Starostwo Powiatowe, Organizacje pozarządowe, Wojewódzki Ośrodek



3

Doradztwa Rolniczego, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa





4

Cel krótkookresowy Opracowanie i wydanie folderów przyrodniczych, broszur informacyjnych, plakatów, przewodników, materiałów promocyjnych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Wojewódzki Ośrodek Doradztwa Rolniczego




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Realizacja modelowych przedsięwzięć chroniących obiekty i obszary cenne przyrodniczo

5

Cel krótkookresowy Opracowanie i wdrożenie projektów chroniących obiekty i obszary cenne przyrodniczo dla celów naukowo - badawczych oraz promocji i rozwoju lokalnego

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Organizacje pozarządowe




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Rozwój infrastruktury turystyczno-dydaktycznej

6

Cel krótkookresowy Wytyczanie i realizacja ścieżek przyrodniczo dydaktycznych,szlaków pieszych, rowerowych i konnych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie






CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Realizacja cyklicznych prezentacji o treściach związanych z ochroną środowiska

7

Cel krótkookresowy Organizowanie programów, wystaw, imprez, realizacja artykułów i programów edukacyjnych, przyrodniczych, prośrodowiskowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Instytucje kultury, Media




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: System udostępniania informacji o środowisku

8

Cel krótkookresowy Wdrożenie publicznie dostępnej Bazy Danych o stanie środowiska, działaniach proekologicznych, dokumentach związanych z ochroną środowiska

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: System udostępniania informacji o środowisku

9

Cel krótkookresowy Uruchomienie informacji telefonicznej i internetowej zajmującej się codziennymi problemami mieszkańców w zakresie ochrony środowiska




2.3. Współpraca z sąsiednimi gminami w ramach wdrażania Programu

Działania w zakresie ochrony środowiska i promocji gospodarczej gminy Kolonowskie w znacznym stopniu zależą od współpracy z sąsiednimi gminami oraz Starostwem Powiatowym w Strzelcach Opolskich, a także współpracy z władzami województwa, zwłaszcza w świetle możliwości wsparcia inwestycji ekologicznych ze środków Unii Europejskiej.

Do głównych kompetencji samorządu gminnego w zakresie ochrony środowiska należy:- gospodarka odpadami komunalnymi,- zaopatrzenie w wodę dla celów komunalnych,- oczyszczanie ścieków komunalnych,- tworzenie prawa miejscowego w zakresie gospodarki przestrzennej,- tworzenie niektórych obszarów chronionych, - ochrona i tworzenie terenów zieleni miejskiej i parkowej,- wydawanie decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu,- prowadzenie kampanii i programów edukacyjnych.



Współpraca z sąsiednimi gminami, oprócz pozytywnych efektów dla środowiska, może przynieść także wymierne korzyści ekonomiczne.

Współpraca ta powinna dotyczyć przede wszystkim: - poprawy stanu czystości wód rzeki Mała Panew, - systemu powiązań komunikacyjnych, - tworzenia obszarów chronionych, - rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa: restrukturyzacja rolniczej przestrzeni produkcyjnej, - modernizacji infrastruktury i urządzeń melioracyjnych.

Posiadanie odpowiednich środków finansowych jest ważnym warunkiem wdrożenia programu ochrony środowiska.Podstawę tego systemu stanowią przede wszystkim fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Fundusze te gromadzą wpływy z opłat płaconych przez podmioty gospodarcze za korzystanie ze środowiska (emisję zanieczyszczeń do powietrza, zrzut ścieków, pobór wody, składowanie odpadów) oraz z kar nakładanych za przekraczanie wymogów ochrony środowiska. Zebrane środki fundusze przeznaczają na dofinansowywanie, głównie w formie dotacji i preferencyjnych pożyczek, proekologicznych przedsięwzięć, podejmowanych przede wszystkim przez samorządy lokalne i podmioty gospodarcze. System ten uzupełniają banki komercyjne, z Bankiem Ochrony Środowiska na czele. System ten podlega ciągłym przemianom, pojawiają się nowe źródła finansowania, zmieniają się ich udziały w łącznych wydatkach na ochronę środowiska w Polsce, rozszerzają się formy finansowania ochrony środowiska.

3. OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO I RACJONALNE UŻYTKOWANIE ZASOBÓW NATURALNYCH

3.1. Ochrona przyrody i krajobrazu, w tym rozwój turystyki i rekreacji

Ochrona przyrody i krajobrazu realizowana jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- ustawę z dnia 16 kwietnia 2004r. o ochronie przyrody [Dz.U. Nr 92, poz. 880],- ustawę z 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi

zmianami],- ustawę z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. nr 80,

poz. 717 z późniejszymi zmianami].

W zakresie ochrony przyrody podstawowymi aktami prawnymi w UE są Dyrektywa Siedliskowa (dyrektywa Rady 92/43/EWG w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory) i Dyrektywa Ptasia (dyrektywa Rady 79/409/EWG o ochronie dziko żyjących ptaków). Mają one na celu utrzymanie różnorodności biologicznej państw członkowskich poprzez ochronę najcenniejszych siedlisk oraz gatunków fauny i flory na ich terytorium. Podstawowym celem polityki ekologicznej państwa w obszarze ochrony przyrody i krajobrazu jest utworzenie europejskiej sieci ekologicznej Natura 2000 oraz ochrona obszarów wodno-błotnych – cennych siedlisk najbardziej zagrożonych zniszczeniem w skali europejskiej.

Cel ten realizowany będzie m.in. poprzez utworzenie spójnej Europejskiej sieci ekologicznej pod nazwą Natura 2000, złożonej z tzw. Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO), wytypowanych na podstawie Dyrektywy Siedliskowej i Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) wytypowanych na podstawie Dyrektywy Ptasiej.




Obszar gminy Kolonowskie, ze względu na znaczne zróżnicowanie siedlisk, obfituje w różnego rodzaju typu zbiorowiska roślinne, w których spotkać można wiele chronionych i rzadkich gatunków roślin. Roślinność potencjalną gminy Kolonowskie stanowią zbiorowiska leśne, a przede wszystkim siedliska subatlantyckiego boru sosnowego, grądu środkowoeuropejskiego a także w mniejszym stopniu łęgi jesionowo-olszowe oraz zbiorowiska boru bagiennego. Obszary o wysokich walorach przyrodniczych objęte ochroną prawną zajmują w gminie Kolonowskie ok. 5 926 ha ogółem, co stanowi 71,0 % całkowitej powierzchni gminy.

Na system obszarów i obiektów prawnie chronionych gminy Kolonowskie składają się: obszar Chronionego Krajobrazu ,,Lasy Stobrawsko- Turawskie’’ (5 926 ha), zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,,Pod Dębami’’ (273,69 ha), zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,, Kocia Góra’’(370,36 ha) , zespół przyrodniczo-krajobrazowy ,,Nad Brzyniczką’’ (155,43 ha), 9 pomników przyrody a także 11 użytków ekologicznych (998,5 ha).

Na terenie gminy Kolonowskie, zgodnie z Pogramem ochrony środowiska dla województwa opolskiego, wyznaczono do objęcia ochroną prawną park krajobrazowy „Dolina Małej Panwi ”. Postuluje się również powołać rezerwat przyrody ,, Doliny rzeki Brzyniczki’’, zespół przyrodniczo – krajobrazowy ,,Dolina Myśliny’’, pomniki przyrody w postaci drzew a także użytki ekologiczne.

Na terenie gminy Kolonowskie do objęcia ochroną wyznaczono Specjalny Obszar Ochrony (SOO) ,,Dolina Małej Panwi’’, który docelowo przewiduje się włączyć w Europejską Sieć Obszarów Chronionych NATURA 2000. Wojewoda opolski opracował dokument „Ochrona i Konserwacja Zabytkowego Krajobrazu Kulturowego Województwa Opolskiego”, na którego podstawie planuje się utworzenie parku kulturowego ,,Dolina Małej Panwi’’, w tym również na obszarze gminy Kolonowskie.

W celu zachowania bioróżnorodności należy dążyć do zapewnienia ochrony ekosystemów wodno-błotnych rzeki Mała Panew i jej dopływów, torfowisk oraz wilgotnych i podmokłych łąk. Najważniejszym narzędziem pomocnym w ochronie obszarów cennych przyrodniczo przed zainwestowaniem jest procedura uchwalania planów miejscowych, która dzięki opracowaniom ekofizjograficznym pozwala wyróżnić obszary występowania rzadkich gatunków roślin i zwierząt.

Ochrona wartościowych elementów przyrody i krajobrazu staje się coraz ważniejsza ze względu na stale zwiększającą się skalę działalności rolniczej. Należy chronić zagajniki, drzewostany nadbrzeżne oraz inne naturalne elementy krajobrazu, które często ulegają zniszczeniu na skutek działalności człowieka. Przewiduje się rozwój małych gospodarstw jako gospodarstw ekologicznych, gospodarstw agroturystycznych na terenach leśnych o funkcji turystyczno-rekreacyjnej, rozwój bazy turystycznej i agroturystycznej, rozwój infrastruktury turystyczno-rekreacyjnej.


W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Ochrona obszarów i obiektów cennych przyrodniczo, ochrona zagrożonych siedlisk i gatunków roślin i zwierząt, ochrona krajobrazu kulturowego


W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- wdrażanie systemu Natura 2000,- inwentaryzacja i waloryzacja obszarów cennych przyrodniczo,- wspieranie inicjatyw na rzecz zwiększania udziału obszarów chronionych,



- ochrona obszarów już objętych ochroną prawną,- wykonanie pełnej inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych,- budowa przejść dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepławek dla organizmów

wodnych,- ochrona i rewaloryzacja elementów środowiska przyrodniczo – kulturowego, w szczególności na

wyznaczonych terenach rezerwatów i parków kulturowych,- inspirowanie zapisów do opracowań ekofizjograficznych, planów zagospodarowania

przestrzennego i programów środowiskowych gminy,- propagowanie walorów przyrodniczo - kulturowych gminy,- tworzenie nowych terenów zieleni oraz bieżąca konserwacja i pielęgnacja istniejących,- promowanie rozwoju gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych.

3.1.4. Cele strategiczne krótkookresowe

W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- włączenie obszaru ,,Dolina Małej Panwi w Europejską Sieć Obszarów Chronionych NATURA

2000,- opracowanie projektu docelowej Gminnej Sieci Obszarów Chronionych wraz z aktualizacją

inwentaryzacji przyrodniczej gminy,- objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego parku krajobrazowego ,,Dolina Małej Panwi’’,- objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego rezerwatu „Dolina Brzyniczki”,- powołanie nowych form ochrony przyrody, w tym powołanie pomników przyrody oraz użytków

ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych zaproponowanych w opracowaniach planistycznych i programowych gminy,

- powołanie zespołu przyrodniczo – krajobrazowego ,, Dolina Myśliny’’,- pielęgnacja i konserwacja istniejących na terenie gminy obiektów i form ochrony przyrody,- wyznaczenie obszarów (dróg) bezpośredniego i znaczącego zagrożenia dla okresowo migrujących

zwierząt i ustanowienie stosownych ograniczeń dla ruchu pojazdów,- opracowanie i wdrożenia zasad ochrony krajobrazu kulturowego na wyznaczonych obszarach

rezerwatów i parków kulturowych,- opracowywanie dokumentacji ekofizjograficznej gminy Kolonowskie, - sporządzenie gminnego programu rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej terenów gminy, w tym

również roślin ozdobnych,- przygotowanie opracowań, publikacji, informatorów, map, dotyczących obiektów

przyrodniczych i zabytków kultury gminy,- rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych przy wykorzystaniu istniejących

walorów i obiektów przyrodniczych gminy, w tym wytyczenie ścieżki przyrodniczo –dydaktycznej „Zawadzkie – Kolonowskie” oraz ścieżki przyrodniczej „Staniszcze Małe – Krasiejów”

- budowa infrastruktury turystycznej przy ścieżkach rowerowych,- ekspozycje paleontologiczno-przyrodnicze Odnów Wsi : Spórok oraz Staniszcze Małe,- dokonanie nasadzeń zieleni trwałej w miejscowościach gminnych i wzdłuż dróg,- tworzenie gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych.

3.1.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 17 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu.

Lp. OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU



CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wdrażanie systemu Natura 2000

1

Cel krótkookresowy Włączenie obszaru ,,Dolina Małej Panwi w Europejską Sieć Obszarów Chronionych NATURA 2000

Jednostka realizująca Wojewoda




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Inwentaryzacja i waloryzacja obszarów cennych przyrodniczo

2

Cel krótkookresowy Opracowanie projektu docelowej Gminnej Sieci Obszarów Chronionych wraz z aktualizacją inwentaryzacji przyrodniczej gminy

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Wojewoda, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie


Lata realizacji 2006


CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wspieranie inicjatyw na rzecz zwiększania udziału obszarów chronionych

3

Cel krótkookresowy Objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego parku krajobrazowego ,,Dolina Małej Panwi’’

Jednostka realizująca Wojewoda, Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie





4

Cel krótkookresowy Objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego rezerwatu „Dolina Brzyniczki”








5

Cel krótkookresowy Powołanie nowych form ochrony przyrody, w tym pomników przyrody oraz użytków ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych zaproponowanych w opracowaniach planistycznych i programowych gminy

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie

Rodzaj przedsięwzięcia własne




6

Cel krótkookresowy Powołanie zespołu przyrodniczo – krajobrazowego ,, Dolina Myśliny’’





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ochrona obszarów już objętych ochroną prawną

7

Cel krótkookresowy Pielęgnacja i konserwacja istniejących na terenie gminy obiektów i form ochrony przyrody





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Budowa przejść dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepławek dla organizmów wodnych

8

Cel krótkookresowy Wyznaczenie obszarów (dróg) bezpośredniego i znaczącego zagrożenia dla okresowo migrujących zwierząt i ustanowienie stosownych ograniczeń dla ruchu pojazdów,

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Zarząd Dróg Wojewódzkich, Zarząd Dróg Powiatowych






CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ochrona i rewaloryzacja elementów środowiska przyrodniczo – kulturowego w szczególności na wyznaczonych terenach rezerwatów i parków kulturowych

9

Cel krótkookresowy Opracowanie i wdrożenia zasad ochrony krajobrazu kulturowego nawyznaczonych obszarach rezerwatów i parków kulturowych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Inspirowanie zapisów do opracowań ekofizjograficznych, planów zagospodarowania przestrzennego i programów środowiskowych gminy

10

Cel krótkookresowy Opracowywanie dokumentacji ekofizjograficznej gminy Kolonowskie





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Inspirowanie zapisów do opracowań ekofizjograficznych, planów zagospodarowania przestrzennego i programów środowiskowych gminy

11

Cel krótkookresowy Sporządzenie gminnego programu rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej terenów gminy, w tym również roślin ozdobnych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Propagowanie walorów przyrodniczo - kulturowych gminy

12

Cel krótkookresowy Przygotowanie opracowań, publikacji, informatorów, map, dotyczących obiektów przyrodniczych i zabytków kultury gminy

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Konserwator zabytków,WFOŚiGW







13

Cel krótkookresowy Rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych przy wykorzystaniu istniejących walorów i obiektów przyrodniczych gminy, w tym wytyczenie ścieżki przyrodniczo – dydaktycznej „Zawadzkie – Kolonowskie” oraz ścieżki przyrodniczej „Staniszcze Małe – Krasiejów”

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Jednostki oświatowe, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie





14

Cel krótkookresowy Budowa infrastruktury turystycznej przy ścieżkach rowerowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie





15

Cel krótkookresowy Ekspozycje paleontologiczno-przyrodnicze Odnów Wsi : Spórok oraz Staniszcze Małe

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Wsie: Spórok i Staniszcze Małe




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Tworzenie nowych terenów zieleni oraz bieżąca konserwacja i pielęgnacja istniejących

16

Cel krótkookresowy Dokonanie nasadzeń zieleni trwałej w miejscowościach gminnych i wzdłuż dróg







CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Promowanie rozwoju gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych

17

Cel krótkookresowy Tworzenie gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych

Jednostka realizująca Rolnicy, Mieszkańcy gminy



3.2. Ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie

Ochrona i racjonalne wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie realizowane jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- ustawa z dnia 28 września 1991r. o lasach [Dz.U. z 2000r. nr 56, poz. 679 z późniejszymi

zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,- ustawa z dnia 13 października 1995r. Prawo Łowieckie [Dz.U. z 2002r. nr 42, poz. 372 z

późniejszymi zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,- ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. z 2004r. nr 121, poz.

1266 z późniejszymi zmianami],- ustawa z dnia 28 listopada 2003r. o wspieraniu rozwoju obszarów wiejskich ze środków

pochodzących z Sekcji Gwarancji Europejskich Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej [Dz.U. nr 229, poz. 2273 z późniejszymi zmianami].


Lesistośc gminy Kolonowskie na poziomie 73,5 % przy lesistości 26,9% dla województwa opolskiego, stawia ją na pierwszym miejscu w województwie. Lasy i grunty leśne na obszarze gminy Kolonowskie zajmują powierzchnię 6109 ha, przy ogólnej powierzchni lasów w województwie ( wg granic administracyjnych) wynoszącej 253 586 ha (wg US w Opolu – stan na 31.12.2002r.). Lasami w gminie zarządzają Lasy Państwowe reprezentowane przez dwa nadleśnictwa: Zawadzkie oraz Strzelce Opolskie. Powierzchnia lasów prywatnych w gminie Kolonowskie wynosi 162,032 ha, w tym na terenie wsi Staniszcze Wielkie – 89,1223 ha, Staniszcze Małe – 65,6286 ha, Spórok – 7,2814 ha, miasto Kolonowskie – 17,0456 ha. Największe zwarte kompleksy leśne położone nad Małą Panwią i jej dopływami, wchodzą w obszar chronionego krajobrazu Lasów Stobrawsko –Turawskich. Łączna powierzchnia lasów ochronnych w gminie Kolonowskie wynosi 4810,9 ha, co stanowi 78,8 % powierzchni wszystkich lasów w gminie (przy średniej w województwie 76,2%). Analiza siedliskowa wskazuje na zdecydowaną przewagę siedlisk borowych (ok.95 %), siedliska lasowe stanowią ok.3 %, pozostałe zajęte są przez olsy. Lasy na takich siedliskach charakteryzują się bardzo wysokimi walorami wodochronnymi, klimatotwórczymi i biotopotwórczymi. Grunty wyłączone z użytkowania rolniczego, gleby o najniższych klasach przydatności rolniczej, a także gleby zdegradowane będą zalesiane lub zagospodarowywane poprzez przeznaczenie ich na plantacje choinek, szkółki roślin ozdobnych, itp. W najbliższych latach, według danych z nadleśnictw nadal będzie kontynuowana przebudowa drzewostanu w celu zwiększenia odporności ekosystemu leśnego.




W zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Wzmocnienie i racjonalne użytkowanie zasobów leśnych


W zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- poprawa zdrowotności i odporności drzewostanów,- zwiększenie lesistości gminy,- ochrona i renaturalizacja obszarów leśnych,- dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji przyrodniczych i społecznych,- zwiększanie ilości i powierzchni zadrzewień.


W zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- bieżące wykonywanie w lasach zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i sanitarnych,- kontynuacja przebudowy monokultur iglastych w kierunku zgodności z siedliskiem,- realizacja Wojewódzkiego Programu Zwiększania Lesistości,- weryfikacja klasyfikacji gruntów oraz aktualizacja granicy polno-leśnej w miejscowych planach

zagospodarowania przestrzennego gminy,- ustalenie lokalizacji zalesień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,- wprowadzanie bezpiecznych dla środowiska technologii prac leśnych,- ochrona i monitoring zbiorowisk leśnych,- objecie planami urządzania lasu wszystkich lasów,- prowadzenia w lasach o określonych funkcjach społecznych, specjalistycznego

zagospodarowania, warunkującego zachowanie właściwego ich stanu, łagodzącego występujące konflikty z pozostałymi funkcjami lasów,

- realizacja programów rolnośrodowiskowych,- wykonywanie pasów przeciwwietrznych.

3.2.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 11 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego.

Lp. OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONE WYKORZYSTANIE LASÓW ORAZ UŻYTKOWANIE ŁOWIECKIE

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Poprawa zdrowotności i odporności drzewostanów

1

Cel krótkookresowy Bieżące wykonywanie w lasach zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i sanitarnych

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Starostwo Powiatowe






CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Poprawa zdrowotności i odporności drzewostanów

2

Cel krótkookresowy Kontynuacja przebudowy monokultur iglastych w kierunku zgodności z siedliskiem

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zwiększenie lesistości gminy

3

Cel krótkookresowy Realizacja Wojewódzkiego Programu Zwiększania Lesistości

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Właściciele gruntów




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ochrona i renaturalizacja obszarów leśnych

4

Cel krótkookresowy Weryfikacja klasyfikacji gruntów oraz aktualizacja granicy polno-leśnej w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego gminy

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Właściciele gruntów







5

Cel krótkookresowy Ustalenie lokalizacji zalesień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego






6

Cel krótkookresowy Wprowadzanie bezpiecznych dla środowiska technologii prac leśnych

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie





7

Cel krótkookresowy Ochrona i monitoring zbiorowisk leśnych

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Właściciele gruntów




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji przyrodniczych i społecznych

8

Cel krótkookresowy Objecie planami urządzania lasu wszystkich lasów

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Starostwo Powiatowe, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji



przyrodniczych i społecznych

9

Cel krótkookresowy Prowadzenia w lasach o określonych funkcjach społecznych, specjalistycznego zagospodarowania , warunkującego zachowanie właściwego ich stanu, łagodzącego występujące konflikty z pozostałymi funkcjami lasów

Jednostka realizująca Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Starostwo Powiatowe, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zwiększanie ilości i powierzchni zadrzewień

10

Cel krótkookresowy Realizacja programów rolnośrodowiskowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Właściciele terenów




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zwiększanie ilości i powierzchni zadrzewień

11

Cel krótkookresowy Wykonywanie pasów przeciwwietrznych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Właściciele terenów



3.3. Ochrona powierzchni ziemi, gleb i kopalin

3.3.1. Ochrona gleb

Ochrona gleb realizowana jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- ustawę z 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi

zmianami],- ustawa z dnia 3 lutego 1995r. o ochronie gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. z 2004r. nr 121, poz.

1266 z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. nr 80,

poz. 717 z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 20 kwietnia 2004r. o rolnictwie ekologicznym [Dz.U. nr 93, poz. 898] wraz z

przepisami wykonawczymi,



- ustawę z dnia 26 lipca 2000r. o nawozach i nawożeniu [Dz.U. nr 89, poz.991 z późniejszymi zmianami],

- ustawę z dnia 18 grudnia 2003r. o ochronie roślin [Dz.U. z 2004r. nr 11, poz. 94 z późniejszymi zmianami].


Na obszarze gminy występują cztery podstawowe rodzaje gleb, jak: gleby piaskowe utworzone z piasków teras akumulacyjnych i wydm, gleby gliniaste wytworzone na glinach aluwialnych i polodowcowych, gleby organiczne występujące na obszarze torfowisk niskich w dolinie Małej Panwi i obniżeniach terenowych a także gleby pylaste występujące w ilościach śladowych.

Gleby gminy Kolonowskie cechują się niską wartością użytkową - w większości należą one do V i VI klasy bonitacyjnej – 94, l % gruntów ornych oraz 48,4 % użytków zielonych. Monitoring gleb w sieci krajowej prowadzi Instytut Uprawy Nawożenia i Gleboznawstwa w Puławach na zlecenie Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska. Na obszarze gminy Kolonowskie pomiary przeprowadza Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu. W 2002 r. stacja chemiczno – rolnicza oddział w Opolu przedstawiła wyniki badań zawartości metali ciężkich w próbkach gleb pobranych do oceny analitycznej w okresie 1992 – 1997. Łącznie do oceny analitycznej poddano 7 próbek. Łącznie do oceny analitycznej poddano 7 próbek z terenu gminy Lubrza z takich punktów pomiarowych jak: Kolonowskie –3 , Staniszcze Małe – 2, Staniszcze Wielkie –1, Spórok –1. W badaniach tych jedna próbka reprezentuje obszar około 400 ha.

Zawartość kadmu, ołowiu i cynku przekracza wartość stężeń naturalnych w glebach gminy.Zawartość kadmu (Cd) w glebach gminy Kolonowskie jest większa od zawartości naturalnej o 85,7%, ołowiu i cynku o 42,8%. Z uwagi na stwierdzone w latach 1992 – 1997 wyższe niż naturalne zawartości kadmu, ołowiu i cynku proponuje się przeprowadzenie bardziej szczegółowego monitoringu badań gleb na terenie gminy.

W latach 2000 - 2003 Stacja Chemiczno – Rolnicza Oddział w Opolu przeprowadziła na terenie gminy Kolonowskie kompleksowe badania na zawartość makroelementów gleb. Wykonywano łącznie 102 prób na obszarze 101 ha. Uzyskane wyniki pozwalają na stwierdzenie, iż na obszarze gminy Kolonowskie zdecydowana większość gleb ma odczyn kwaśny (47 prób na powierzchni 46,1 ha). Przeważają gleby o niskiej zawartości fosforu (33 prób na powierzchni 32,4 ha), niskiej zawartości potasu (48 prób na powierzchni 47,1ha) oraz średniej zawartości magnezu ( 37 prób na powierzchni 36,3 ha).

3.3.1.2. Cel strategiczny długoterminowy

W zakresie ochrony gleb jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Racjonalne korzystanie z zasobów glebowych

3.3.1.3. Cele strategiczne średniookresowe

W zakresie ochrony gleb jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- dostosowanie zagospodarowania i intensywności produkcji do naturalnego, biologicznego

potencjału gleb,- stosowanie zabiegów ograniczających negatywne przekształcenia gleb,- rekultywacja terenów zdegradowanych.



3.3.1.4. Cele strategiczne krótkookresowe

W zakresie ochrony gleb jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wdrażanie i Propagowanie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (KDPR),- ograniczenie wykorzystywania gleb najsłabszych na cele rolnicze,- promowanie rozwoju rolnictwa zintegrowanego,- powszechne odkwaszanie gleb,- wprowadzenie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych ograniczających erozję gleb,- rekultywacja terenów po likwidowanych dzikich wysypiskach odpadów.

3.3.1.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 6 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony gleb.

Lp. OCHRONA GLEB

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Dostosowanie zagospodarowania i intensywności produkcji do naturalnego, biologicznego potencjału gleb

1

Cel krótkookresowy Wdrażanie i Propagowanie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (KDPR)

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Terenowy Zespół Doradztwa Rolniczego



Lp. OCHRONA GLEB


2

Cel krótkookresowy Ograniczenie wykorzystywania gleb najsłabszych na cele rolnicze

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe,Właściciele gruntów, Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie



Lp. OCHRONA GLEB


3

Cel krótkookresowy Promowanie rozwoju rolnictwa zintegrowanegoJednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe,

Terenowy Zespół Doradztwa Rolniczego





Lp. OCHRONA GLEB

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Stosowanie zabiegów ograniczających negatywneprzekształcenia gleb

4

Cel krótkookresowy Powszechne odkwaszanie gleb

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Rolnicy



Lp. OCHRONA GLEB

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Stosowanie zabiegów ograniczających negatywneprzekształcenia gleb

5

Cel krótkookresowy Wprowadzenie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych ograniczających erozję gleb

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Właściciele gruntów



Lp. OCHRONA GLEB

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Rekultywacja terenów zdegradowanych

6

Cel krótkookresowy Rekultywacja terenów po likwidowanych dzikich wysypiskach odpadów

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Właściciele gruntów, Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej



3.3.2. Ochrona zasobów kopalin i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych

Ochrona zasobów kopalin i rekultywacja terenów poeksploatacyjnych realizowana jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- ustawę z dnia 04 lutego 1994r. Prawo Geologiczne i Górnicze [Dz.U. nr 27, poz. 96

z późniejszymi zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,- ustawę z dnia 03 lutego 1995r. Ochrona gruntów rolnych i leśnych [Dz.U. nr 16, poz.78

z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627

z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 27 marca 2003r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym [Dz.U. nr 80, poz.

717].



W ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska regulacje dotyczące ochrony kopalin zapewniają ochronę złóż kopalin polegającą na racjonalnym gospodarowaniu ich zasobami oraz kompleksowym wykorzystaniu kopalin, w tym kopalin towarzyszących.


Na obszarze gminy nie występują udokumentowane zasoby surowców mineralnych podlegających eksploatacji i spełniające kryteria bilansowości, występują jednak pozostałości prowadzonej w okresie przedwojennym i powojennym eksploatacji surowców na skalę lokalną. Ślady te występują w rejonie wsi Staniszcze Małe i Wielkie oraz Fosowskie - Kolonowskie gdzie prowadzone było pozyskiwanie piasków, pospółek i gliny.

W zachodniej części gminy występuje niewielki fragment udokumentowanego złoża iłów kajprowych ,,Krasiejów’’ , który stanowił surowiec niski do produkcji klinkieru w cementowni Strzelce Opolskie.Na obszarze gminy występowały również fragmenty wyznaczonego administracyjnie terenu i obszaru górniczego ,,Krasiejów’’. Zakład górniczy na terenie górniczym ,,Krasiejów’’ zaniechał swojej działalności, a na części jego terenu ustanowiono stanowisko dokumentacyjne przyrody nieożywionej TRIAS, , w tym na obszarze obejmującym zachodnią część wsi Staniszcze Małe.

3.3.2.2. Cel długoterminowy

W zakresie ochrony kopalin jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Ochrona zasobów złóż poprzez ich racjonalne wykorzystanie


W zakresie ochrony kopalin jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- ewidencja i ochrona terenów złóż przed niepożądanym zainwestowaniem,- rekultywacja terenów poeksploatacyjnych i „dzikich” wyrobisk,- minimalizacja negatywnych skutków eksploatacji kopalin na środowisko.


W zakresie ochrony kopalin jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich

udokumentowanych złóż wraz z zapisami uniemożliwiającymi ich trwałe zainwestowanie,- inicjowanie i wspieranie likwidacji i rekultywacji wszystkich dzikich miejsc eksploatacji kopalin,- określenie granic i opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego trenów górniczych

dla eksploatowanych surowców.




W poniższych tabelach nr 1 – 3 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony kopalin.

Lp. OCHRONA KOPALIN

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ewidencja i ochrona terenów złóż przed niepożądanym zainwestowaniem

1

Cel krótkookresowy Uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich udokumentowanych złóżwraz z zapisami uniemożliwiającymi ich trwałe zainwestowanie

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Wojewoda



Lp. OCHRONA KOPALIN

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Rekultywacja terenów poeksploatacyjnych i „dzikich” wyrobisk

2

Cel krótkookresowy Inicjowanie i wspieranie likwidacji i rekultywacji wszystkich dzikich miejsc eksploatacji kopalin

Jednostka realizująca Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Właściciele gruntów



Lp. OCHRONA KOPALIN

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Minimalizacja negatywnych skutków eksploatacji kopalin na środowisko

3

Cel krótkookresowy Określenie granic i opracowywanie planów zagospodarowaniaprzestrzennego trenów górniczych dla eksploatowanych surowców




3.4. Racjonalne użytkowanie surowców

Zagadnienia zmniejszenia materiałochłonności, wodochłonności, energochłonności i odpadowości produkcji regulowane są w sposób pośredni przez ustawę z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi zmianami]. Regulacje zawarte w powyższych przepisach oparte są na ogólnej konstrukcji oszczędnego wykorzystania surowców odnawialnych i nieodnawialnych, stanowiących podstawę koncepcji zrównoważonego rozwoju, a w szczególności w dyrektywie nr 96/61/WE w sprawie zintegrowanego zapobiegania i ograniczania zanieczyszczeń IPPC.




Polityka Ekologiczna Państwa zakłada ograniczenie materiałochłonności, wodochłonności, energochłonności i odpadowości produkcji. Określone krajowe limity przewidują:- uzyskanie 50 % redukcji zużycia materiałów i wytworzonych odpadów w stosunku do roku

bazowego 1990 oraz stopniowe ograniczanie w poszczególnych dziedzinach wytwarzania w zakresie umożliwiającym uzyskanie średnich wartości dla państw OECD (w przeliczeniu na jednostkę produkcji, wartość produkcji lub PKB),

- zmniejszenie do 2010r. jednostkowego zużycia wody do celów przemysłowych o 50% w stosunku do 1990r. (w przeliczeniu na PKB),

- zmniejszenie zużycia energii (w przeliczeniu na olej ekwiwalentny) do 2010r. o 60% w stosunku do 1990r. (tj. do 0,8 tony na 1 tys.EURO PKB). Natomiast założenia polityki energetycznej państwa przewidują, że w związku z urealnieniem cen energii, postępem w modernizacji i restrukturyzacji działalności gospodarczej oraz wzrostem świadomości ekologicznej społeczeństwa, zużycie energii w przeliczeniu na jednostkę krajowego produktu (PKB) będzie się nadal zmniejszać i w 2010 roku zużycie powinno zmniejszyć się o ok. 25% w stosunku do 2000 r., i o ok. 50% w stosunku do stanu w 1990 r.

Ponieważ polityka ekologiczna państwa nie dokonuje podziału wyznaczonych pułapów w układzie regionalnym, dlatego też, wobec braku istotnych przesłanek dla określenia innego poziomu redukcji, „Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” uznaje za wskazane podejmowanie działań dla uzyskania 50% stopnia redukcji zużycia materiałów oraz 50% zmniejszenia zużycia energii. Pozostałe limity tj. uzyskanie 50 % redukcji wytworzonych odpadów w stosunku do roku bazowego 1990 oraz zmniejszenie do 2010r. jednostkowego zużycia wody do celów przemysłowych o 50% w stosunku do 1990 r. (w przeliczeniu na PKB) zostały już osiągnięte na terenie województwa opolskiego (osiągnięcie limitu odpadowego podano za Planem Gospodarki Odpadami w województwie opolskim), w tym na obszarze gminy Kolonowskie. Mimo osiągnięcia zakładanych limitów wskazana jest kontynuacja działań we wszystkich wymienionych zagadnieniach.

3.4.2. Cel długoterminowy W zakresie racjonalnego użytkowania surowców jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Zrównoważone wykorzystanie surowców, materiałów, wody i energii


W zakresie racjonalnego użytkowania surowców jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto: - wprowadzanie nowoczesnych mechanizmów zarządzania środowiskowego w produkcji,- ograniczenie materiałochłonności i odpadowości produkcji przy wykorzystaniu mechanizmów

prewencji i obciążeń ekonomicznych wytwórcy (zanieczyszczający płaci).


W zakresie racjonalnego użytkowania surowców jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wprowadzanie systemów zarządzania środowiskowego poprzez wdrażanie norm ISO (seria 14

000), EMAS, programów „Czystej produkcji”, „Odpowiedzialność i troska”,- wdrażanie pozwoleń zintegrowanych i mechanizmu najlepszych dostępnych technologii (BAT) w

wybranych branżach i sektorach gospodarki promujących oszczędność materiałową, energo i wodooszczędność oraz małą odpadowość produkcji,



- wprowadzenie systemów wskaźników materiałochłonności i odpadowości produkcji do statystyki publicznej, państwowego monitoringu środowiska oraz programów ochrony środowiska uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich,

- maksymalizacja ilości odpadów wykorzystywanych ponownie w gospodarce.

3.4.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 4 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie racjonalnego użytkowania surowców.

Lp. RACJONALNE UŻYTKOWANIE SUROWCÓW

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wprowadzanie nowoczesnych mechanizmów zarządzania środowiskowego w produkcji

1

Cel krótkookresowy Wprowadzanie systemów zarządzania środowiskowego poprzez wdrażanie norm ISO (seria 14 000), EMAS, programów „Czystej produkcji”, „Odpowiedzialność i troska”

Jednostka realizująca Podmioty gospodarcze




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wprowadzanie nowoczesnych mechanizmów zarządzania środowiskowego w produkcji

2

Cel krótkookresowy Wdrażanie pozwoleń zintegrowanych i mechanizmu najlepszych dostępnych technologii (BAT) w wybranych branżach i sektorach gospodarki promujących oszczędność materiałową, energo i wodooszczędność oraz małą odpadowość produkcji,





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie materiałochłonności i odpadowości produkcji przy wykorzystaniu mechanizmów prewencji i obciążeń ekonomicznych wytwórcy (zanieczyszczający płaci)

3

Cel krótkookresowy Wprowadzenie systemów wskaźników materiałochłonności i odpadowości produkcji do statystyki publicznej, państwowego monitoringu środowiska oraz programów ochrony środowiska

Jednostka realizująca Wojewódzki Urząd Statystyczny, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska, Starostwo Powiatowe, Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie






CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie materiałochłonności i odpadowości produkcji przy wykorzystaniu mechanizmów prewencji i obciążeń ekonomicznych wytwórcy (zanieczyszczający płaci)

4

Cel krótkookresowy Maksymalizacja ilości odpadów wykorzystywanych ponownie w gospodarce




4. Jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne

Zadania z zakresu jakości środowiska należą do najistotniejszych i najbardziej kosztownych zadań, ponieważ obejmują tak ważne dziedziny jak ochrona zasobów wodnych, ochrona powietrza atmosferycznego, gospodarowanie odpadami.

4.1. Jakość wódOchrona i racjonalne wykorzystanie zasobów wodnych realizowane jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- ustawę z dnia 18 lipca 2001r. Prawo wodne [Dz. U. nr 115, poz 1229 z późniejszymi

zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi, - ustawę z 27 kwietnia 2001r. Prawo Ochrony Środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627

z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym

odprowadzaniu ścieków [Dz.U. nr 72, poz.747].

Najważniejszym aktem prawnym z punktu widzenia ochrony wód i gospodarowania nimi jest Prawo Wodne z dnia 18 lipca 2001 [Dz. U. z 2001 r. nr 115, poz. 1229 z późn. zm.], które reguluje gospodarowanie wodami zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju, a w szczególności zlewniowe kształtowanie i ochronę zasobów wodnych, korzystanie z wód oraz zarządzanie zasobami wodnymi. Wprowadzenie regionów zlewniowych jest zgodne z Ramową Dyrektywą Wodną Unii Europejskiej (2000/60/WE) oraz dyrektywami: 96/61/EEC dotyczącą zintegrowanej ochrony przed zanieczyszczeniem, 91/271/EEC w sprawie oczyszczania ścieków komunalnych, 91/676/EEC w sprawie ochrony wód przed zanieczyszczeniem azotanami, pochodzącymi ze źródeł rolniczych a także 76/464/EEC w sprawie zanieczyszczenia spowodowanego przez niektóre substancje niebezpieczne odprowadzane do środowiska wodnego

4.1.1. Ochrona wód powierzchniowych i podziemnych 4.1.1.1. Stan wyjściowy

Wody podziemne Zasoby wód podziemnychGmina Kolonowskie położona jest na obszarach głównych struktur wodonośnych województwa opolskiego, wymagających objęcia najwyższą ochroną (ONO) , w tym na obszarze: zbiornika triasowego GZWP 333 Opole – Zawadzkie, zbiornika GZWP 328 Dolina kopalna Małej Panwi oraz zbiornika GZWP 327 Lubliniec – Myszków. Ponadto gmina położona jest całkowicie na obszarze zbiornika GZWP 335 Krapkowice – Strzelce Opolskie , wymagającym objęcia wysoką ochroną (OWO).



Monitoring podstawowyW 2002 r. w sieci krajowej monitoringu jakości zwykłych wód podziemnych na obszarze województwa opolskiego prowadzono badania w 20 punktach badawczych. Wody podziemne na terenie powiatu strzeleckiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie badane były w jednym punkcie pomiarowym w sieci krajowej, ze studni ujęcia komunalnego w Strzelcach Opolskich. Wody gruntowe pobrane do badań charakteryzowały się niską jakością. Oprócz azotanów, również wyniki oznaczeń ChZT_Mn, nie odpowiadały normom pitnym.

Wody powierzchnioweGmina Kolonowskie położona jest w obrębie zlewni Małej Panwi oraz jej dopływów: Brzyniczki, Smoliny, Myśliny, Ptaszkówki. Wody gruntowe występują na różnych głębokościach, od 0,3 m do 3 m. Głębokość wód wzrasta w miejscu występowania wydm i lokalnych wzniesień. Spływ wód gruntowych odbywa się w kierunku koryta Małej Panwi.

Monitoring wód powierzchniowychW 2002 r. zrealizowano serię badań wód powierzchniowych Opolszczyzny w 21 przekrojach pomiarowo – kontrolnych (ppk) monitoringu podstawowego. Na terenie gminy Kolonowskie nie realizowano badań monitoringowych wód powierzchniowych. Również badania monitoringowe wód powierzchniowych w przekrojach pomiarowo – kontrolnych sieci regionalnej nie były prowadzone na terenie gminy ( stan na koniec 2002 r.).

Wody opadoweKoordynatorem monitoringu wód opadowych jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska, natomiast nadzór merytoryczny nad jego realizacją prowadzi Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Oddział we Wrocławiu. Spośród 25 stacji monitoringowych służących do oceny jakości wód opadowych, żadna nie jest zlokalizowania na terenie województwa opolskiego, a tym samym na obszarze gminy Kolonowskie. Stosunkowo najbliższe to stacje we Wrocławiu i na Śnieżce ( woj. dolnośląskie), w Raciborzu i Katowicach ( woj. śląskie) oraz w Kaliszu ( woj. wielkopolskie) i Sulejowie ( woj. łódzkie).

Gospodarka wodno-ściekowa

Zaopatrzenie w wodęGmina Kolonowskie jest w pełni zwodociągowana. Stopień zaopatrzenia w wodę mieszkańców gminy jest wysoki i przekracza 92,0%. W zakresie zaopatrzenia w wodę do wykonania pozostała jeszcze sieć wodociągowa długości 1,5 km Staniszcze Małe - przysiółek Granica. Mieszkańcy gminy Kolonowskie zaopatrywani są w wodę z systemu wodociągowego „KOLONOWSKIE”. Eksploatacją wodociągów zajmuję się w gminie Zakład Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej (ZGKiM). ZGKiM jest zakładem budżetowym obsługującym: sieć wodociągową, usługi w zakresie wywozu odpadów stałych, gospodarkę komunalną, zimowe utrzymanie dróg i inne prace. Dla miejscowości Spórok – woda jest zakupywana z gminy Strzelce Opolskie (30m3/d) z systemu wodociągowego ,,KADŁUB’’. Maksymalna wydajność ujęcia Kolonowskie wg decyzji wynosi – 1600,0 m3/d .

Odprowadzanie i oczyszczanie ścieków komunalnychGmina Kolonowskie nie ma zorganizowanego systemu odprowadzania ścieków. Ścieki odprowadzane są do zbiorników bezodpływowych tzw. „szamb”, z których powinny być dowożone do punktów zlewczych oczyszczalni ścieków. Jedynie w części osiedla Fosowskie wykonana jest sieć



kanalizacyjna, ogólnospławna i sanitarna o długości 4,9km. Sieć i oczyszczalnia mają kilkadziesiąt lat. Stan obiektów jest bardzo zły. Oczyszczalnia przeznaczona jest do likwidacji.Własną mechaniczną oczyszczalnię ścieków przemysłowych posiada zakład „PACKPROFIL” skupiony w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w mieście Kolonowskie.

Obecnie na terenie gminy budowana jest oczyszczalnia ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej. Realizacja przedsięwzięcia rozpoczęta w 2003 roku, zakończy się w 2005 r. Orientacyjny koszt inwestycji wyniesie 9.800 tys. zł ( wg poziomu cen po przetargach ), z tego oczyszczalnia – 3.600 tys. zł., kanalizacja – 6.200 tys. zł. Poniesione zostaną nakłady pochodzące z takich źródeł jak: PHARE 2002 SSG – 6.000 tys.zł, Budżet gminy – 2.000 tys. zł a także WFOŚiGW: – pożyczka - 1.000 tys. zł., dotacja – 800 tys. zł. Zaplanowano, że całkowite skanalizowanie gminy Kolonowskie nastąpi do 2015 r.


W zakresie ochrony jakości wód jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Osiągnięcie dobrej jakości wód podziemnych i powierzchniowych


W zakresie ochrony jakości wód jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- zaprzestanie zrzutu nieoczyszczonych i nie spełniających wymagań ścieków z terenu gminy,- ograniczenie zużycia wody poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych

(BAT),- wspieranie działań mających na celu maksymalne wykorzystanie wód opadowych,- intensyfikacja działań związanych z rozbudową i modernizacją sieci wodociągowych - likwidacja lub zabezpieczenie wszelkich obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i

powierzchniowych,- maksymalne ograniczenie zanieczyszczonych spływów powierzchniowych,- odbudowa retencji naturalnej roślinnej w dolinach cieków,- wykorzystanie zasobów wód solankowych,- doprowadzenie wód Małej Panwi do II klasy czystości.


W zakresie ochrony jakości wód jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- budowa oczyszczalni ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej,- inwentaryzacja nielegalnych kolektorów lub rowów służących do odprowadzania ścieków, - prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych na nieczystości płynne i przydomowych

oczyszczalni ścieków,- weryfikacja pozwoleń dla firm zajmujących się usługami asenizacyjnymi,- sukcesywna rozbudowa systemów kanalizacji,- stopniowe wdrażanie i popieranie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych (BAT)

sprzyjających ograniczaniu zużycia wody,- rozpoznanie możliwości wykorzystania wód opadowych z bilansem wielkości opadów,- wytypowanie obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i powierzchniowych,



- budowa sieci wodociągowej relacji Staniszcze Małe – przysiółek Granica,- budowa stacji odżeleźniania na ujęciu wody w Kolonowskiem,- zaprzestanie stosowania bezściółkowej hodowli trzody chlewnej i bydła, stosowanie nawozów na

wszystkich uprawach zgodnie z obowiązującymi przepisami,- wykonanie roślinnych barier ochronnych wzdłuż wytypowanych odcinków wód powierzchniowych- wytypowanie cieków do odbudowy retencji naturalnej roślinnej,- opracowanie Programu wykorzystania wód solankowych w rejonie Fosowskiego,- intensyfikacja współpracy ponadlokalnej w sprawie podniesienia klasy czystości wód Małej Panwi.


W poniższych tabelach nr 1 – 15 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony jakości wód.

Lp. OCHRONA JAKOŚCI WÓD

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zaprzestanie zrzutu nieoczyszczonych i nie spełniających wymagań ścieków z terenu gminy

1

Cel krótkookresowy Budowa oczyszczalni ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej w Staniszczach Małych oraz części m. Kolonowskie i części wsi Staniszcze Wielkie






2

Cel krótkookresowy Inwentaryzacja nielegalnych kolektorów lub rowów służących do odprowadzania ścieków





CEL ŚREDNIOKRESOWY: Zaprzestanie zrzutu nieoczyszczonych i nie spełniających wymagań ścieków z terenu gminy

3

Cel krótkookresowy Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych na nieczystości płynne i przydomowych oczyszczalni ścieków








4

Cel krótkookresowy Weryfikacja pozwoleń dla firm zajmujących się usługami asenizacyjnymi






5

Cel krótkookresowy Sukcesywna rozbudowa systemów kanalizacji





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie zużycia wody poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych (BAT)

6

Cel krótkookresowy Stopniowe wdrażanie i popieranie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych (BAT) sprzyjających ograniczaniu zużycia wody

Jednostka realizująca Wojewoda, Starostwo Powiatowe, Ministerstwo Środowiska,Podmioty gospodarcze




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wspieranie działań mających na celu maksymalne wykorzystanie wód opadowych

7

Cel krótkookresowy Rozpoznanie możliwości wykorzystania wód opadowych z bilansem wielkości opadów

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Przedsiębiorstwa wod. –kan.






CEL ŚREDNIOKRESOWY: Intensyfikacja działań związanych z rozbudową i modernizacją sieci wodociągowych

8

Cel krótkookresowy Budowa sieci wodociągowej relacji Staniszcze Małe – przysiółek Granica





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Intensyfikacja działań związanych z rozbudową i modernizacją sieci wodociągowych

9

Cel krótkookresowy Budowa stacji odżeleźniania na ujęciu wody w Kolonowskiem





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Likwidacja lub zabezpieczenie wszelkich obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i powierzchniowych

10

Cel krótkookresowy Wytypowanie obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i powierzchniowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Urząd Wojewódzki, Wojewódzki Instytut Ochrony Środowiska




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Maksymalne ograniczenie zanieczyszczonych spływów powierzchniowych

11

Cel krótkookresowy Zaprzestanie stosowania bezściółkowej hodowli trzody chlewnej i bydła, stosowanie nawozów na wszystkich uprawach zgodnie z obowiązującymi przepisami

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Rolnicy






CEL ŚREDNIOKRESOWY: Maksymalne ograniczenie zanieczyszczonych spływów powierzchniowych

12

Cel krótkookresowy Wykonanie roślinnych barier ochronnych wzdłuż wytypowanychodcinków wód powierzchniowych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Odbudowa retencji naturalnej roślinnej w dolinach cieków

13

Cel krótkookresowy Wytypowanie cieków do odbudowy retencji naturalnej roślinnej

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie , Nadleśnictwo Zawadzkie, Nadleśnictwo Strzelce Opolskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wykorzystanie zasobów wód solankowych

14

Cel krótkookresowy Opracowanie Programu wykorzystania wód solankowych w rejonie Fosowskiego





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Doprowadzenie wód Małej Panwi do II klasy czystości

15

Cel krótkookresowy Intensyfikacja współpracy ponadlokalnej w sprawie podniesienia klasy czystości wód Małej Panwi

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Urząd Wojewódzki





4.1.2. Kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią


Regionalne Zarządy Gospodarki Wodnej zobowiązane są (zgodnie z ustawa Prawo wodne), sporządzić analizy: stanów zasobów wodnych oraz ekonomicznego gospodarowania wodami w regionach wodnych. W nadchodzących latach zostanie opracowana dokumentacja hydrogeologiczna zlewni Małej Panwi. Istotną rolę w zarządzaniu zasobami wodnymi pełni baza danych i system wymiany informacji z zakresu gospodarki wodnej na obszarze województwa, co leży w gestii Urzędu Marszałkowskiego, RZGW, WIOŚ, przy współpracy ze Starostwem Powiatowym.


W zakresie k ształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Maksymalna poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego


W zakresie k ształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- utrzymanie przeciwpowodziowej funkcji terenów zalewowych,- wykształcenie w społeczności lokalnej odpowiednich zachowań w razie wystąpienia powodzi,- rozbudowa i modernizacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych,- zwiększenie małej retencji.


W zakresie k ształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wprowadzenie zapisów w opracowaniach planistycznych i programowych gminy o zaprzestaniu

wszelkich nowych inwestycji na terenach zalewowych i innych działań mogących zmniejszyć rolę przeciwpowodziową terenów zalewowych,

- kontrola istniejących zabezpieczeń wodnych wraz z modernizacją urządzeń wodnych,- opracowanie powszechnego, skierowanego do społeczeństwa programu postępowania w razie

wystąpienia powodzi i rozpropagowanie tego programu,- inwentaryzacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych wraz z oceną ich stanu

technicznego- budowa zbiornika retencyjnego „Regolowiec” na rzece Brzyniczka.


W poniższych tabelach nr 1 – 5 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie kształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią.

Lp. KSZTAŁTOWANIE STOSUNKÓW WODNYCH I OCHRONY PRZED POWODZIĄ

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Utrzymanie przeciwpowodziowej funkcji terenów zalewowych

Cel krótkookresowy Wprowadzenie zapisów w opracowaniach planistycznych i



1

programowych gminy o zaprzestaniu wszelkich nowych inwestycji na terenach zalewowych i innych działań mogących zmniejszyć rolę przeciwpowodziową terenów zalewowych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Utrzymanie przeciwpowodziowej funkcji terenów zalewowych

2

Cel krótkookresowy Kontrola istniejących zabezpieczeń wodnych wraz z modernizacją urządzeń wodnych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej, Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Spółki wodne




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wykształcenie w społeczności lokalnej odpowiednich zachowań w razie wystąpienia powodzi

3

Cel krótkookresowy Opracowanie powszechnego, skierowanego do społeczeństwaprogramu postępowania w razie wystąpienia powodzi i rozpropagowanie tego programu





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Rozbudowa i modernizacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych

4

Cel krótkookresowy Inwentaryzacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych wraz z oceną ich stanu technicznego

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie , Starostwo Powiatowe, Zarząd Dróg Wojewódzkich, Główna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zwiększenie małej retencji



5

Cel krótkookresowy Budowa zbiornika retencyjnego „Regolowiec” na rzece Brzyniczka

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Wojewódzki Zarząd Melioracji i Urządzeń Wodnych, Nadleśnictwo Zawadzkie



4.2. Ochrona jakości powietrza atmosferycznego Zagadnienie ochrony powietrza atmosferycznego regulowane jest przez następujące przepisy prawne:- ustawę z 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi

zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,- ustawę z dnia 27 lipca 2001 r. o wprowadzeniu ustawy – Prawo ochrony środowiska, ustawy o

odpadach oraz o zmianie niektórych ustaw [Dz.U. nr 100, poz.1085 z późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz.U. z 2003r. nr 153, poz. 1504 z

późniejszymi zmianami],- ustawę z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych [Dz.U. nr

162, poz. 1121 z późniejszymi zmianami].

Ustawa Prawo Ochrony Środowiska uwzględnia praktycznie wymagania wszystkich dyrektyw UE dotyczących ochrony powietrza.Istotne znaczenie posiadają jednak również podpisane i ratyfikowane przez Polskę umowy międzynarodowe, w szczególności:- konwencja w sprawie transgranicznego zanieczyszczenia powietrza na dalekie odległości

z 13.11.1979 r. (konwencja genewska) z protokołami wykonawczymi (m. in. I i II protokół siarkowy, protokoły z Aarhus w sprawie TZO i metali ciężkich),

- konwencja o ochronie warstwy ozonowej z 22.03.1985 r. (Konwencja wiedeńska) i Protokół Montrealski w sprawie substancji zubożającej warstwę ozonową z 1987 r. wraz z poprawkami londyńskimi i kopenhaskimi),

- ramowa Konwencja Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu z 9.05.1991r. (konwencja klimatyczna w Rio) wraz z protokołem dodatkowym z Kioto (reguluje kwestie ograniczenia emisji gazów cieplarnianych).

Ochrona powietrza związana jest również z wykorzystaniem energii odnawialnej, której zagadnienia regulowane są przez następujące przepisy prawne:- ustawę z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz. U. nr 54 poz.348 z późniejszymi

zmianami],- ustawę z dnia 18 grudnia 1998 r. o wspieraniu przedsięwzięć termomodernizacyjnych [Dz. U.

nr 162 poz.1121 z późniejszymi zmianami].

Ustawy te poprzez odpowiednie rozporządzenia transponują Dyrektywy Unii Europejskiej, wśród których do najistotniejszych należą:- Dyrektywa Rady 96/92/WE z dnia 19 grudnia 1996 r. w sprawie wspólnych zasad wewnętrznego

rynku elektroenergetycznego,- Dyrektywa Rady 2001/77/WE z dnia 27 września 2001 r. w sprawie promocji wykorzystania

energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych na wewnętrznym rynku energii elektrycznej.Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych znajduje zapisy również w Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 30 maja 2003 r. w sprawie szczegółowego zakresu obowiązku zakupu energii elektrycznej i ciepła z odnawialnych źródeł energii oraz energii elektrycznej wytwarzanej w skojarzeniu z wytwarzaniem ciepła.




Źródła zanieczyszczeń powietrza

Emisja niskaNa terenie gminy Kolonowskie emisja niska obejmuje emisję ze źródeł niezorganizowanych, do których zalicza się głównie paleniska domowe, małe kotłownie lokalne, warsztaty rzemieślnicze. Wielkość tej emisji jest trudna do oszacowania: wynosi od kilku do kilkunastu procent dla rozwiniętej nowoczesnej sieci ciepłowniczej do kilkudziesięciu procent na obszarach nie wyposażonych w nowe instalacje. Należy podkreślić, że mieszkańcy gminy nie korzystają w ogóle z przewodowego gazu sieciowego. Niska emisja zanieczyszczeń znajduje odzwierciedlenie we wzrostach stężeń dwutlenku siarki i pyłu zawieszonego w sezonie grzewczym. W związku z budową rurociągu gazowego, do końca 2006 roku planuje się podłączenie wszystkich głównych ulic w mieście Kolonowskie (wraz z Fosowskiem).

KotłownieNa terenie gminy nie ma zorganizowanego systemu zaopatrzenia mieszkańców w ciepło, działają lokalne kotłownie dostarczające ciepło do budynków użyteczności publicznej (szkoły, urząd miejski). Na terenie gminy funkcjonują również działające na swoje potrzeby lokalne kotłownie przemysłowe. Największą z nich jest kotłownia olejowa zakładu PACKPROFIL, wyposażona w dwa kotły: DFS 5000 o nominalnej wydajności cieplnej – 3,937 MW i ACA350 o wydajności – 0,4 MW. Łączna moc kotłowni wynosi – 4,34 MW.

Emisja komunikacyjnaW gminie Kolonowskie nie prowadzono dotychczas szczegółowych badań związanych z określeniem udziału emisji pochodzącej z ruchu samochodowego w całkowitym zanieczyszczeniu powietrza. Generalnie oddziaływanie ruchu samochodowego na środowisko ma tendencje rosnące. W ostatnich latach nastąpił dynamiczny wzrost liczby poruszających się na drogach.

Pozwolenia zintegrowane ( IPPC)Instalacje mogące powodować znaczne zanieczyszczenie poszczególnych elementów przyrodniczych lub środowiska jako całości wymagają pozwolenia zintegrowanego w rozumieniu Ustawy Prawo Ochrony Środowiska. W pozwoleniu zintegrowanym ustala się wielkość emisji gazów lub pyłów wprowadzanych do powietrza z instalacji, niezależnie od tego, czy wymagane byłoby dla niej, zgodnie z ustawą POŚ, uzyskanie pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Na terenie gminy Kolonowskie, ze względu na posiadaną instalację, pozwolenia zintegrowanego wymaga zakład PACKPROFIL. Zakład posiada aktualną decyzję Starosty Strzeleckiego ROŚ.7641/19/99 z dnia 12.11.1999 r. obowiązującą do 31.10.2004 r. ( wymagane pozwolenie IPPC).

Stan sanitarny powietrza atmosferycznegoPomiar stężeń zanieczyszczeń powietrza w gminie Kolonowskie ( jak również na obszarze całego powiatu strzeleckiego) prowadzony jest w ramach monitoringu na bazie stacji pomiarowej Wojewódzkiej Stacji Sanitarno-Epidemiologicznej (WSSE) zlokalizowanej w Strzelcach Opolskich, przy ul. Krakowskiej 19. Stacja ta należy do sieci nadzoru ogólnego Inspekcji Sanitarnej, funkcjonujących na obszarach miejskich, a ich zadaniem jest ocena narażenia ludności.Ocenę jakości powietrza w strefach dokonuje się z uwzględnieniem dwóch grup kryteriów:- ustanowionych ze względu na ochronę zdrowia ludzi,- ustanowionych ze względu na ochronę roślin.

Wg kryterium ochrony zdrowia dla strefy strzeleckiej, w tym dla gminy Kolonowskie określono klasę B, gdzie poziomy stężeń substancji kształtują się powyżej wartości dopuszczalnej, lecz nie przekraczającej jej wartości dopuszczalnej powiększonej o margines tolerancji. W tym przypadku konieczne jest określenie obszarów przekroczeń wartości dopuszczalnych. Dla klasy strefy B nie wymagane jest opracowanie programu ochrony powietrza.



Wg kryterium ochrony roślin dla strefy strzeleckiej, w tym dla gminy Kolonowskie określono klasę A, gdzie poziomy stężeń substancji nie przekraczają wartości dopuszczalnej. Wymaganym działaniem dla strefy A jest utrzymanie jakości powietrza na tym samym lub lepszym poziomie.

Ocena stanu zanieczyszczenia powietrza W wyniku oceny wstępnej za okres 1998 – 2002 powiat strzelecki, w tym gminę Kolonowskie, ze względu na ochronę zdrowia zaliczono do klasy I, ze względu na poziom stężeń pyłu zawieszonego PM10, dwutlenku azotu i ozonu, ze względu na poziom stężeń dwutlenku siarki - do klasy II, a pozostałych ocenianych substancji – do klasy III b. Dla klasy I konieczne jest monitorowanie jakości powietrza pomiarami wysokiej jakości, dla klasy II – wystarczające będą pomiary manualne, a dla klasy III b dopuszcza się prowadzenie pomiarów okresowych. Dla kryterium ochrony roślin powiat strzelecki, w tym gminę Kolonowskie sklasyfikowano jako I klasę dla ozonu, i dwutlenku siarki i jako klasę IIIb dla tlenków azotu. Ze względu na małą powierzchnię powiatu nie jest wymagane wykonywanie pomiarów, stanowiących podstawę przyszłych ocen.

Wykonana za 2002 r. ocena bieżąca wykazała, że powiatowi strzeleckiemu przyznano klasę B ze względu na wysoki poziom pyłu zawieszonego i dwutlenku azotu dla celu ochrony zdrowia, co powinno prowadzić do dążenia do osiągnięcia stężeń tych substancji poniżej poziomów dopuszczalnych,, oraz do klasy A dla celu ochrony roślin- w tym przypadku nie jest konieczne podejmowanie działań związanych z poprawą jakości powietrza.

Źródła energii odnawialnejOdnawialne źródła energii są źródłami wykorzystującymi w procesie przetwarzania nie zakumulowaną energię w rozmaitych postaciach, w szczególności energię rzek, wiatru, biomasy, energię promieniowania słonecznego.

W stanie obecnym, na obszarze gminy Kolonowskie nie istnieją ciepłownie bazujące na odpadach pozyskiwanych z gospodarki leśnej, które miałaby znaczenie w bilansie energetycznym gminy. Nie stwierdzono plantacji upraw specjalnych roślin energetycznych działających na zasadzie komercyjnej produkcji biomasy. Nie występują również instalacje w postaci biogazowni oraz elektrowni wodnych.

Na obszarze gminy średnie prędkości wiatru wynoszą 2,5 – 3,0 m/s. Jest to prędkość zbyt mała dla uzyskania ekonomicznej efektywności instalacji wiatrowych dla potrzeb energetycznych. Warunki meteorologiczne na obszarze gminy Kolonowskie charakteryzują się bardzo nierównym rozkładem promieniowania słonecznego letniego, gdyż rocznie dociera do niej średnio ok. 1050 – 1100 kWh/ m2 energii słonecznej, przy średnim nasłonecznieniu ok. 1500 h. W związku z tym, możliwość wykorzystania promieniowania słonecznego jest ograniczona. Ze względu na bardzo wysoki wskaźnik lesistości gminy, preferowanym kierunkiem odnośnie rozwoju odnawialnych źródeł energii na terenie gminy powinno być wykorzystanie odpadów drewnianych.


W zakresie ochrony jakości powietrza jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Poprawa jakości powietrza atmosferycznego


W zakresie ochrony jakości powietrza jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- gazyfikacja gminy,- wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych,



- poprawa drożności i płynności istniejących układów komunikacyjnych,- prowadzenie właściwej polityki przestrzennej,- opracowanie programu energetycznego ze szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł

energii,- redukcja emisji zanieczyszczeń,- tworzenie układu tras pieszych i rowerowych,- ograniczenie emisji niezorganizowanej.


W zakresie ochrony jakości powietrza jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- proces gazyfikacji miasta Kolonowskie oraz obszarów wiejskich gminy,- opracowanie i wdrożenie systemu działań edukacyjno-informacyjnych dla mieszkańców wsi na

rzecz zmiany nośnika energii, w szczególności wykorzystania energii odnawialnej,- opracowanie gminnego bilansu biopaliw, możliwości ich pozyskania, zainteresowania

potencjalnych producentów biopaliw,- promowanie nieuciążliwych źródeł energii, paliw ekologicznych, poszanowania energii, korzyści z

przedsięwzięć termomodernizacyjnych,- modernizacja drogi wojewódzkiej nr 463 Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie,- przebudowa drogi powiatowej Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie,- bieżące remonty pozostałych dróg powiatowych i gminnych,- zagospodarowanie linii kolejowej nr 338 relacji Fosowskie – Dobrodzień,- modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 61 relacji Kielce – Fosowskie,- modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole,- wprowadzenie do m.p.z.p. zakazu lokalizacji nowej zabudowy mieszkalnej w odległości do 20m od

dróg publicznych, pasów zieleni izolacyjnej pomiędzy drogami a obszarami zabudowy (tam, gdzie warunki miejscowe na to pozwalają), wyznaczenie stref dostępności dla samochodów,

- opracowanie projektu założeń do zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną gminy Kolonowskie,

- wymiana ogrzewania węglowego na olejowe oraz termomodernizacja budynku Centrum Aktywności Wiejskiej we wsi Spórok,

- termomodernizacja SP w Staniszczach Małych,- modernizacja, hermetyzacja i automatyzacja procesów technologicznych. Instalowanie urządzeń

oczyszczających oraz poprawa sprawności urządzeń funkcjonujących,- kontynuowanie działań mających na celu ukształtowanie układu ścieżek rowerowych o funkcjach

komunikacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych,- stworzenie i aktualizowanie bazy danych dotyczącej stanu czystości powietrza i wielkości emisji.

4.2.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 17 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony jakości powietrza.

Lp. OCHRONA JAKOŚCI POWIETRZA

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Gazyfikacja gminy

Cel krótkookresowy Proces gazyfikacji miasta Kolonowskie oraz obszarów wiejskich gminy



1Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe,

Górnośląska Spółka Gazownictwa Zabrze




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych

2

Cel krótkookresowy Opracowanie i wdrożenie systemu działań edukacyjno-informacyjnych dla mieszkańców wsi na rzecz zmiany nośnika energii, w szczególności wykorzystania energii odnawialnej






3

Cel krótkookresowy Opracowanie gminnego bilansu biopaliw, możliwości ich pozyskania, zainteresowania potencjalnych producentów biopaliw

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Górnośląska Spółka Gazownictwa Zabrze





4

Cel krótkookresowy Promowanie nieuciążliwych źródeł energii, paliw ekologicznych, poszanowania energii, korzyści z przedsięwzięć termomodernizacyjnych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Poprawa drożności i płynności istniejących układów komunikacyjnych

Cel krótkookresowy Modernizacja drogi wojewódzkiej nr 463 Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie



5Jednostka realizująca Zarząd Dróg Wojewódzkich





6

Cel krótkookresowy Przebudowa drogi powiatowej Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie

Jednostka realizująca Starostwo Powiatowe, Zarząd Dróg Powiatowych





7

Cel krótkookresowy Bieżące remonty pozostałych dróg powiatowych i gminnych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Zarząd Dróg Powiatowych





8

Cel krótkookresowy Zagospodarowanie linii kolejowej nr 338 relacji Fosowskie - Dobrodzień

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.





Cel krótkookresowy Modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 61 relacji Kielce – Fosowskie



9 Jednostka realizująca PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.





10

Cel krótkookresowy Modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole

Jednostka realizująca PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Prowadzenie właściwej polityki przestrzennej

11

Cel krótkookresowy Wprowadzenie do m.p.z.p. zakazu lokalizacji nowej zabudowy mieszkalnej w odległości do 20m od dróg publicznych, pasów zieleni izolacyjnej pomiędzy drogami a obszarami zabudowy (tam, gdzie warunki miejscowe na to pozwalają), wyznaczenie stref dostępności dla samochodów

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Górnośląska Spółka Gazownictwa Zabrze




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Opracowanie programu energetycznego ze szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł energii

12

Cel krótkookresowy Opracowanie projektu założeń do zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną gminy Kolonowskie





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Redukcja emisji zanieczyszczeń

Cel krótkookresowy Wymiana ogrzewania węglowego na olejowe oraz termomodernizacja



13

budynku Centrum Aktywności Wiejskiej we wsi Spórok



Lata realizacji 2005-2006



14

Cel krótkookresowy Termomodernizacja SP w Staniszczach Małych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Jednostki oświatowe





15

Cel krótkookresowy Modernizacja, hermetyzacja i automatyzacja procesów technologicznych. Instalowanie urządzeń oczyszczających oraz poprawa sprawności urządzeń funkcjonujących





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Tworzenie układu tras pieszych i rowerowych

16

Cel krótkookresowy Kontynuowanie działań mających na celu ukształtowanie układuścieżek rowerowych o funkcjach komunikacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie emisji niezorganizowanej

Cel krótkookresowy Stworzenie i aktualizowanie bazy danych dotyczącej stanu czystości powietrza i wielkości emisji




17 Rodzaj przedsięwzięcia koordynowane


4.3. Ochrona przed hałasem

Ochrona przed hałasem realizowana jest przede wszystkim w oparciu o następujące przepisy prawne:- Directive 2002/49/EC on the European Parliament and the Council of 25 June 2002 relating to the

assessment and management of environmental noise,- Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62. poz. 627 z

późniejszymi zmianami] wraz z aktami wykonawczymi:- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 09 stycznia 2002r. w sprawie wartości progowych

poziomów hałasu [Dz.U. nr 8, poz. 81]- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 14 października 2002r. w sprawie szczegółowych

wymagań, jakim powinien odpowiadać program ochrony środowiska przed hałasem [Dz.U. nr 179, poz. 1498]

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 17 stycznia 2003r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją dróg, linii kolejowych, linii tramwajowych, lotnisk oraz portów, które powinny być przekazywane właściwym organom ochrony środowiska, oraz terminów i sposobów ich prezentacji [Dz.U. nr 18, poz. 164]

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 stycznia 2003r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów poziomów w środowisku substancji lub energii przez zarządzającego drogą, linią kolejową, linią tramwajową, lotniskiem, portem [Dz.U. nr 35, poz. 308]

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 27 lutego 2003r. w sprawie rodzajów wyników pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją instalacji lub urządzenia, przekazywanych właściwym organom ochrony środowiska oraz terminu i sposobu ich prezentacji [Dz.U. nr 59, poz. 529]

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 13 czerwca 2003r. w sprawie wymagań w zakresie prowadzenia pomiarów wielkości emisji [Dz.U. nr 110, poz. 1057]

- Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 29 lipca 2004r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasów w środowisku [Dz.U. nr 178, poz.1841].


Do najbardziej uciążliwych źródeł hałasu (komunikacyjnego), o wysokim natężeniu ruchu towarowego i osobowego na terenie gminy Kolonowskie, należy komunikacja kolejowa, związana przede wszystkim z występowaniem na terenie gminy węzła kolejowego Fosowskie o ogólnopolskim znaczeniu z liniami kolejowymi Nr 144, Nr 61.

Komunikacja drogowa mająca znacznie mniejszy wpływ na środowisko gminy niż kolejowa, stanowi również potencjalne źródło hałasu komunikacyjnego. Głównym elementem układu drogowego jest droga wojewódzka Nr 463 relacji Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie. Z przeprowadzonych pomiarów Wydziału Ruchu Drogowego i Dróg Powiatowych Starostwa Powiatowego w Strzelcach Opolskich prowadzonych w latach 2000-2002 wynika, że średniodobowe natężenie ruchu na drodze Nr 463 nie przekraczało 3000 pojazdów.Hałas przemysłowy, obok hałasu komunikacyjnego decyduje o ogólnym poziomie uciążliwości akustycznej na rozpatrywanym terenie. Przemysł występujący w gminie skupiony jest głównie w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem i w głównej mierze zakłady tam ulokowane stanowią podstawowe źródło hałasu przemysłowego na terenie gminy.

Plan zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego przyjęty uchwałą nr XLIX/357/2002 Sejmiku Województwa Opolskiego z dnia 24 września 2002r. (Dz. Urz. Woj. Op. nr 112, poz. 1448) przewiduje:



Modernizację drogi wojewódzkiej nr 463 (Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie)

Zakłada się modernizację drogi nr 463 do pełnych parametrów klasy Z (szer. jezdni 7,0m; szer. korony 11,0m przy minimalnej szerokości drogi w liniach rozgraniczających 20,0m).

Modernizację linii kolejowej znaczenia krajowego nr 61 relacji Kielce – Fosowskie

Planuje się modernizację linii do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie prędkości przejazdu 120 km/h dla pociągów pasażerskich i 80-100 km/h dla towarowych,

Modernizację linii kolejowej znaczenia krajowego nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole

Planuje się modernizację linii:na odcinku Opole – Fosowskie do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie

prędkości przejazdu 120 km/h dla pociągów pasażerskich i 80-100 km/h dla towarowych. na odcinku Tworóg – Fosowskie do parametrów technicznych pozwalających na osiągnięcie

prędkości przejazdu do 100 km/h dla pociągów pasażerskich i do 80 km/h dla towarowych,

Ponadto ,,Program Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzeleckiego na lata 2004 – 2006’’ zakłada przebudowę drogi powiatowej Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie.


W zakresie ochrony przed hałasem jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie przyjęto:

Zmniejszenie uciążliwości hałasu


W zakresie ochrony przed hałasem jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego,- ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego, - pozyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem.


W zakresie ochrony przed hałasem jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- uwzględnianie wymogów ochrony środowiska przed hałasem przy opracowywaniu ogólnych

i szczegółowych planów zagospodarowania przestrzennego ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego,

- systematyczne wprowadzanie pasów zieleni izolacyjnej oraz ekranów dźwiękochłonnych wzdłuż dróg i tras kolejowych,

- inwentaryzacja i ocena uciążliwości akustycznej obiektów przemysłowo – usługowych,- kontrola dotrzymywania obowiązujących norm akustycznych,- doskonalenie istniejących i kształtowanie nowych mechanizmów i procedur administracyjnych

mających na celu uzyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem.

4.3.5. Podsumowanie



W poniższych tabelach nr 1 – 5 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony przyrody i krajobrazu.

Lp. OCHRONA PRZED HAŁASEM

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego

1

Cel krótkookresowy Uwzględniane wymogów ochrony środowiska przed hałasem przy opracowywaniu ogólnych i szczegółowych planówzagospodarowania przestrzennego





CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego

2

Cel krótkookresowy Systematyczne wprowadzanie pasów zieleni izolacyjnej oraz ekranów dźwiękochłonnych wzdłuż dróg i tras kolejowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Zarząd Dróg Wojewódzkich, PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego

3

Cel krótkookresowy Inwentaryzacja i ocena uciążliwości akustycznej obiektówprzemysłowo – usługowych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego

4

Cel krótkookresowy Kontrola dotrzymywania obowiązujących norm akustycznych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe,



Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Pozyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem

5

Cel krótkookresowy Doskonalenie istniejących i kształtowanie nowych mechanizmów i procedur administracyjnych mających na celu uzyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska



4.4. Ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym

W dziedzinie ochrony przed polami elektromagnetycznymi za najistotniejsze należy uznać zapisy w Dziale VI ustawy Prawo ochrony środowiska z dnia 27 kwietnia 2001 roku (Ochrona przed polami elektromagnetycznymi). Ustawa obejmuje szereg unijnych uregulowań prawnych zawartych w dyrektywach, a najistotniejsze z nich to: Dyrektywa Rady 96/62/WE z 27 września 1996 r. w sprawie oceny i zarządzania jakością powietrza w otoczeniu.Ponadto, zagadnienia ochrony ludzi i środowiska przed niejonizującym promieniowaniem elektromagnetycznym są uregulowane w Polsce przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, prawa budowlanego, zagospodarowania przestrzennego i przepisami sanitarnymi, które pozwalają na kontrolowanie doboru lokalizacji źródeł pól elektromagnetycznych i ograniczenie ich oddziaływania na ludzi i środowisko do poziomów dopuszczalnych.


Promieniowanie jest zjawiskiem polegającym na emisji i przekazywaniu energii na odległość. Energia ta może być wypromieniowywana w postaci ciepła lub fal elektromagnetycznych o różnej częstotliwości stwarzających różne zagrożenie dla człowieka i środowiska. Rozróżniamy promieniowanie elektromagnetyczne jonizujące - powyżej 3x106 GHz i niejonizujące (wysokiej częstotliwości) - do 300 GHz.

Obecnie, za jedno z poważniejszych zagrożeń środowiska uważa się promieniowanie niejonizujące (wysokiej częstotliwości). Promieniowanie to powstaje w wyniku działania urządzeń elektrycznych w miejscu pracy, w domu, urządzeń elektromedycznych do badań diagnostycznych i zabiegów fizykochemicznych, stacji nadawczych, telekomunikacyjnych (używane dwie częstotliwości: 860-900 MHz oraz 1800-2200 MHz ), radiolokacyjnych i radionawigacyjnych, urządzeń przemysłowych i gospodarstwa domowego (kuchenki mikrofalowe o przeciętnej mocy rzędu 1 kW –2 kW) oraz systemów przesyłowych energii elektrycznej.

Do sztucznych źródeł pól elektromagnetycznych mających najbardziej szkodliwy wpływ na środowisko na obszarze gminy Kolonowskie należą: dwutorowa linia elektroenergetyczna wysokiego napięcia 110 kV relacji Ozimek – Zawadzkie

eksploatowana przez Zakład Energetyczny Opole S.A.,



cywilne stacje radiowe – CB o mocy do 10 W, radiostacje amatorskie kat. 1 i 2, o mocy: 15 W, 250 W i 750 W, stacje bazowe trunkingowej sieci łączności radiotelefonicznej, urządzenia emitujące pola elektromagnetyczne będące w dyspozycji wojska, policji czy straży

pożarnej. bazowe stacje przekaźnikowe (BTS) operatorów telefonii bezprzewodowej ERA GSM, PLUS

GSM, IDEA Centertel (zlokalizowane na jednym maszcie, koło zjazdu do Fosowskiego).

Brak pomiarów pola elektromagnetycznego w szerokim zakresie uniemożliwia dokładne opisanie tych „zanieczyszczeń” województwa opolskiego, w tym na obszarze gminy Kolonowskie. W celu dokładnego określenia wielkości problemu zanieczyszczenia środowiska elektromagnetycznym promieniowaniem niejonizującym oraz dynamiki jego wzrostu, niezbędne jest prowadzenie w ramach monitoringu szerokopasmowych pomiarów widma pól elektromagnetycznych.


W zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Monitoring źródeł pól elektromagnetycznych


W zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

- zorganizowanie monitoringu pól elektromagnetycznych dla obiektów, które stanowią znaczące źródło promieniowania,

- weryfikacja istniejących źródeł promieniowania elektromagnetycznego pod kątem oddziaływania na środowisko i ludzi.


W zakresie ochrony ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wytypowanie obiektów do prowadzenia monitoringu,- uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól

elektromagnetycznych.

4.4.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 2 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym.

Lp. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zorganizowanie monitoringu pól elektromagnetycznych dla obiektów, które stanowią znaczące źródło promieniowania

Cel krótkookresowy Wytypowanie obiektów do prowadzenia monitoringu



1Jednostka realizująca Wojewoda, Starostwo Powiatowe, Użytkownicy obiektów



Lp. OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM ELEKTROMAGNETYCZNYM

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Weryfikacja istniejących źródeł promieniowania elektromagnetycznego pod kątem oddziaływania na środowisko i ludzi

2

Cel krótkookresowy Uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól elektromagnetycznych




4.5. Ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi

Zapobieganie poważnym awariom regulowane są przez:- ustawę z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi

zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,- ustawę o ochronie przeciwpożarowej [Dz.U. nr 147, poz. 1229 z 2002 r.],- ustawę o Państwowej Straży Pożarnej [Dz.U. nr 147, poz. 1230 z 2002 r.].

Obowiązujące przepisy prawne zharmonizowane są z dyrektywą Seveso II (dyrektywa 96/82/WE) – kontrola zagrożeń wypadkami z udziałem niebezpiecznych substancji.


Istotne źródło zagrożenia na terenie gminy Kolonowskie ma transport materiałów niebezpiecznych, drogowy i kolejowy, a szczególnie intensywny w ostatnich latach przewóz paliw płynnych autocysternami. Obowiązki związane z awariami przemysłowymi spoczywają głównie na prowadzącym zakład o zwiększonym ryzyku lub o dużym ryzyku wystąpienia awarii oraz na organach Państwowej Straży Pożarnej, a także wojewodzie. Na terenie województwa opolskiego służby ochrony przeciwpożarowej i inspekcji ochrony środowiska dokonały kwalifikacji zakładów produkcyjnych za względu na stopień zagrożeń awariami przemysłowymi. Na ogólna liczbę 18 zakładów stwarzających ryzyko wystąpienia poważnej awarii wyróżniono 10 zakładów o zwiększonym ryzyku awarii i 8 zakładów o podwyższonym ryzyku awarii. Wśród nich ani jeden zakład produkcyjny nie leży na terenie gminy Kolonowskie.

Potencjalne źródła awarii przemysłowych na terenie gminy Kolonowskie związane są z lokalizacją zakładów przemysłowych w Strefie Rozwoju Przemysłu i Usług położonej przy ul. Kościuszki w Kolonowskiem. Istotne zagrożenie niesie za sobą transport substancji niebezpiecznych przez teren gminy, w szczególności za pomocą drogi Nr 463. Ponadto trasy przewozu materiałów niebezpiecznych stanowi również trakcja kolejowa Nr 61, Nr 144.




W zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi jako główny cel strategiczny długoterminowy dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

Zapobieganie zagrożeniom i zmniejszenie skutków ekologicznych i społecznych poważnych awarii przemysłowych


W zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

- ograniczanie zagrożeń związanych z transportem substancji i odpadów niebezpiecznych,- edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia,- zapobieganie ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych.


W zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- egzekwowanie określonych ustawowo wymogów dotyczących transportu substancji i odpadów

niebezpiecznych,- aktualizacja tras optymalnego przewozu materiałów niebezpiecznych i systematyczna kontrola

pojazdów do transportu materiałów niebezpiecznych,- informowanie społeczeństwa o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych

i o działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej,- informowanie zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej o obowiązkach

a także prowadzanie kontroli co najmniej raz w roku.

4.5.5. Podsumowanie

W poniższych tabelach nr 1 – 4 przedstawiono zestawienie celów średniookresowych i celów krótkookresowych w zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi.

Lp. OCHRONA PRZED POWAŻNYMI AWARIAMI PRZEMYSŁOWYMI

CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczanie zagrożeń związanych z transportemsubstancji i odpadów niebezpiecznych

1

Cel krótkookresowy Egzekwowanie określonych ustawowo wymogów dotyczących transportu substancji i odpadów niebezpiecznych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Wojewoda, Podmioty gospodarcze, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska , Państwowa Straż Pożarna , Policja






CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Ograniczanie zagrożeń związanych z transportemsubstancji i odpadów niebezpiecznych

2

Cel krótkookresowy Aktualizacja tras optymalnego przewozu materiałów niebezpiecznych i systematyczna kontrola pojazdów do transportu materiałów niebezpiecznych

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Wojewoda, Podmioty gospodarcze, Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska , Państwowa Straż Pożarna , Policja




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia

3

Cel krótkookresowy Informowanie społeczeństwa o występujących zagrożeniach,podjętych środkach zapobiegawczych i o działaniach, którebędą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Państwowa Straż Pożarna




CEL ŚREDNIOOKRESOWY: Zapobieganie ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych

4

Cel krótkookresowy Informowanie zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej o obowiązkach a także prowadzanie kontroli co najmniej raz w roku

Jednostka realizująca Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, Starostwo Powiatowe, Państwowa Straż Pożarna



4.6. Bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne

Kwestie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego regulowane są przez następujące przepisy prawne:- ustawę z 27 kwietnia 2001 Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62, poz. 627 z późniejszymi

zmianami] wraz z przepisami wykonawczymi,



- ustawę z dnia 22 czerwca 2001 r. o organizmach genetycznie zmodyfikowanych [Dz.U. nr 76 z dnia 25.07.2002 r., poz. 811] wraz z przepisami wykonawczymi,

- ustawę z dnia 11 stycznia 2001 r. o substancjach i preparatach chemicznych [Dz.U. nr 11, poz. 84 z 2001 r.] wraz z przepisami wykonawczymi,

- ustawę z dnia 16.02.2001 r. o zmianie ustawy ochronie roślin uprawnych [Dz.U. nr 22, poz. 248] wraz z przepisami wykonawczymi.


Obowiązujące przepisy prawne zharmonizowane są z obowiązującymi na terenach państw członkowskich dyrektywami o organizmach zmodyfikowanych genetycznie oraz o niebezpiecznych substancjach i preparatach chemicznych. Generalnie zapewnienie bezpieczeństwa biologicznego i chemicznego sprowadza się do pełnej kontroli zagrożeń środowiskowych związanych z wytwarzaniem, przetwarzaniem, dystrybucją, składowaniem oraz stosowaniem substancji i preparatów chemicznych oraz genetycznie modyfikowanych organizmów (GMO). Szybki rozwój technologiczny, w szczególności w zakresie biotechnologii i inżynierii genetycznej oraz wykorzystania substancji i preparatów chemicznych powoduje konieczność podejmowania działań zapewniających bezpieczeństwo ludzi i środowiska przed ich negatywnymi oddziaływaniami, stworzenie sprawnego systemu nadzoru i kontroli w zakresie produkcji, wykorzystania oraz unieszkodliwiania pozostałości (w tym odpadów i środków przeterminowanych) przy wykorzystaniu specjalistycznych laboratoriów, dysponujących wysokokwalifikowaną kadrą i stosujących dobre praktyki laboratoryjne. Kluczowe znaczenie posiadać będzie biuro Inspektora ds. Substancji i Preparatów Chemicznych jak również Urząd ds. Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych. Komisja ds. GMO, współpracujące z istniejącymi strukturami administracji: Inspekcją Sanitarną, Inspekcją Ochrony Środowiska, Państwową Inspekcją Pracy, Inspekcją Handlową, Państwową Strażą Pożarną, Strażą Graniczną, Urzędem Celnym.

Niezwykle istotne znaczenia posiadać będzie podnoszenie świadomości społecznej w zakresie wykorzystania bezpiecznego korzystania z biotechnologii, substancji i preparatów chemicznych, dostęp do informacji o środowisku oraz do rejestrów uwalniania i transferu zanieczyszczeń (PRTR).

Większość z przewidywanych do realizacji zadań należy do zadań własnych Wojewody i jego służb zespolonych oraz organów centralnych, w niewielkim zakresie do zadań koordynowanych i ma charakter pozainwestycyjny, stad niniejszy Program nie przewiduje zadań realizowanych na szczeblu gminnym. Przewidywane koszty realizacji przedsięwzięć obciążać będą budżet Wojewody, w niewielkim stopniu podmioty gospodarcze. Żadne z zadań priorytetowych nie wymaga angażowania budżetu samorządu województwa.


W zakresie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego jako główny cel strategiczny długoterminowy realizowany na obszarze województwa opolskiego do 2011 roku przyjęto:

Zapewnienie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego społeczeństwa i środowiska


W zakresie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego jako strategiczne cele średniookresowe realizowane na obszarze województwa opolskiego do 2011 roku, zgodnie z zgodnie z II Polityka Ekologiczną Państwa oraz programem wykonawczym przyjęto podnoszenie świadomości społecznej



w zakresie biotechnologii, substancji i preparatów chemicznych, bezpieczeństwa biologicznego i chemicznego.


W zakresie bezpieczeństwa chemicznego i biologicznego jako strategiczne cele średniookresowe realizowane na obszarze województwa opolskiego do 2007 roku, przyjęto:- stworzenie sprawnego systemu nadzoru i kontroli GMO oraz substancji i preparatów chemicznych,- opracowanie planów postępowania na wypadek awarii powodujących niekontrolowane

rozprzestrzenianie się GMO zagrażających zdrowiu ludzi lub środowiska,- rozpowszechnianie informacji w zakresie biotechnologii, substancji i preparatów chemicznych,

bezpieczeństwa biologicznego i chemicznego.

IV. OCENA REALIZACJI PROGRAMU

1. Narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem



Instrumentarium służące realizacji polityki ochrony środowiska wynika z szeregu ustaw, wśród których najważniejsze to: prawo ochrony środowiska, prawo wodne, o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, o ochronie przyrody, o odpadach, prawo geologiczne i górnicze, prawo budowlane. Tradycyjny podział instrumentów zarządzania środowiskiem wyróżnia instrumenty o charakterze prawnym, finansowym i społecznym oraz strukturalnym.

1.1. Instrumenty prawne

Do instrumentów prawnych należą przede wszystkim:- pozwolenia na wprowadzanie do środowiska substancji i energii, w tym pozwolenia

zintegrowane,- decyzje dotyczące korzystania ze środowiska przewidziane ustawowo,- koncesje geologiczne,- procedury planowania przestrzennego,- procedury ocen oddziaływania na środowisko,- obligatoryjne badania monitoringowe wprowadzone przez regulacje prawne.

Z dniem 1 stycznia 1999 roku kompetencje do wydawania pozwoleń w zakresie ochrony przed zanieczyszczeniami i uciążliwościami podzielono pomiędzy wojewodę i starostę, przyjmując za podstawowe kryterium skalę uciążliwości danego podmiotu. Wojewoda zachowuje dotychczasowe kompetencje w omawianym zakresie tylko w odniesieniu do podmiotów, należących do tzw. szczególnie szkodliwych dla środowiska i zdrowia człowieka. Kompetencje do wydawania pozwoleń, dotyczących obiektów zaliczonych do inwestycji mogących pogorszyć stan środowiska posiada Starosta.

Należy podkreślić, że wprowadzenie wymogów Dyrektywy IPPC (ang. Integrated Pollution Prevention and Control) do polskiego systemu prawnego ochrony środowiska wpłynie na funkcjonowanie znacznej części przedsiębiorstw, zwłaszcza wszystkich przedsiębiorstw traktowanych dotychczas w polskim prawie jako szczególnie szkodliwe dla środowiska i co najmniej połowy obiektów zaliczanych do kategorii mogących pogorszyć stan środowiska.

Wdrożenie wymagań tej Dyrektywy spowoduje konieczność stosowania zintegrowanego podejścia do zapobiegania i ograniczania emisji z prowadzonych procesów technologicznych oraz zasady ochrony środowiska jako całości. Oznacza to odejście od stosowanej dotychczas praktyki wydawania pozwoleń i decyzji administracyjnych, odnoszących się do poszczególnych mediów (pobór wody, gospodarka odpadami), komponentów środowiska (emisje do powietrza, odprowadzanie ścieków) czy uciążliwości (hałas, promieniowanie) na rzecz wydawania pozwoleń zintegrowanych. Zawarte w pozwoleniach ograniczenia emisji będą uwzględniały wymogi BAT.

Ponadto bardzo ważnym instrumentem służącym właściwemu gospodarowaniu zasobami środowiska są raporty oddziaływania na środowisko oraz plany zagospodarowania przestrzennego. Szczególnym instrumentem prawnym stał się monitoring, czyli pomiar stanu środowiska. Prowadzony on jest zarówno jako badania jakości środowiska, jak też w odniesieniu do ilości zasobów środowiskowych. Obecnie, wprowadzenie badań monitoringowych jako obowiązujących przez zapisy w niektórych aktach prawnych czynią je instrumentem o znaczeniu prawnym.

1.2. Instrumenty finansowe

Do instrumentów finansowych należą:- opłaty za korzystanie ze środowiska (za emisję zanieczyszczeń do powietrza, za pobór wody

powierzchniowej i podziemnej, za odprowadzanie ścieków i pobór wód, za składowanie odpadów),- administracyjne kary pieniężne,- kredyty i dotacje z funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i innych funduszy

ekologicznych i unijnych oraz pomoc publiczna na ochronę środowiska w postaci preferencyjnych



pożyczek i kredytów, dotacji, odroczeń, rozłożenia na raty i umorzeń płatności wobec budżetu państwa, zwolnień i ulg podatkowych,

- odpowiedzialność cywilna, karna i administracyjna.

Opłaty za gospodarcze korzystanie ze środowiska pełnią funkcje prewencyjne i redystrybucyjne. Funkcja prewencyjna realizowana jest poprzez zachęcanie podmiotów (dotyczy to podmiotów gospodarczych) do wyboru technologii, lokalizacji produkcji, instalowania urządzeń ochronnych oraz oszczędnego korzystania z zasobów naturalnych w sposób najodpowiedniejszy z punktu widzenia ochrony środowiska. Funkcja redystrybucyjna polega na gromadzeniu i przemieszczaniu środków finansowych przeznaczonych na cele ochrony środowiska.

Opłaty pobierane są za: wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza, pobór wód i wprowadzanie ścieków do wód lub do ziemi, składowanie odpadów, wyłączanie gruntów rolnych i leśnych z produkcji, usuwanie drzew i krzewów.

Opłaty trafiają do funduszy celowych (fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz fundusz ochrony gruntów). Pobierają je organy administracji (np. Urząd Marszałkowski, organ gminy) lub, jak w przypadku gruntów rolnych i leśnych, wnoszone są bezpośrednio do funduszu celowego. Podmiot korzystający ze środowiska ustala we własnym zakresie wysokość należnej opłaty (według stawek obowiązujących w okresie, w którym korzystanie ze środowiska miało miejsce) i wnosi ją na rachunek właściwego urzędu marszałkowskiego. Osoby fizyczne, nie będące przedsiębiorcami ponoszą opłaty za korzystanie ze środowiska w zakresie, w jakim to korzystanie wymaga pozwolenia na wprowadzanie substancji lub energii do środowiska oraz pozwolenia wodnoprawnego na pobór wód w rozumieniu przepisów ustawy Prawo wodne. Należy także wspomnieć, że podobne opłaty pobiera się na podstawie przepisów prawa górniczego i geologicznego za działalność koncesjonowaną.

Kary pieniężne pobiera się w tych samych sytuacjach co opłaty, lecz za działania niezgodne z prawem. W odniesieniu do wód, powietrza, odpadów i hałasu, karę wymierza wojewódzki inspektor ochrony środowiska, a w odniesieniu do drzew i krzewów - organ gminy. Stawki kar zwykle są kilkakrotnie wyższe niż opłaty i trafiają do funduszy celowych. Zapisy ustawy Programu Ochrony Środowiska przewidują możliwość odraczania, zmniejszania lub umarzania administracyjnych kar pieniężnych. W skali gminy możliwe jest wykorzystanie instrumentów, poprzez porozumienie się z partnerami w kompetencjach których znajdują się dane instrumenty (województwo, powiat).

1.3. Instrumenty społeczne

Instrumenty społeczne to przede wszystkim edukacja ekologiczna, dostęp do informacji o środowisku i włączanie obywateli i organizacji pozarządowych w procedury decyzyjne oraz szeroko pojęta współpraca – zarówno pomiędzy samorządem województwa i administracją rządową, samorządem różnych szczebli, między społeczeństwem i władzami (wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi), jak i władzami, a podmiotami gospodarczymi. Współpraca taka jest konieczna przy opracowywaniu i skutecznym wdrażaniu programów ochrony środowiska, w tym także niniejszego Programu.

Działania edukacyjne realizowane są w różnych formach i na różnych poziomach, począwszy od szkół wszystkich stopni a skończywszy na tematycznych szkoleniach adresowanych do poszczególnych grup zawodowych i organizacji. Działalność ta prowadzona jest od wielu lat, lecz ciągle wymaga dalszego poszerzania sposobów aktywizacji społeczeństwa oraz szkolenia coraz to innych grup zawodowych i społecznych. Czynnikami decydującymi o sukcesie realizowanej edukacji ekologicznej są rzetelna informacja o stanie środowiska i działaniach na rzecz jego ochrony oraz umiejętność komunikowania się ze społeczeństwem.

Najważniejszym zadaniem, dla administracji rządowej i samorządów, który pozwoli na pełną realizację ustaleń zawartych w ustawie Poś, jest rozwój sprawnego systemu udostępniania i upowszechniania informacji. Konieczne będzie stworzenie komputerowych baz danych o środowisku zarówno na szczeblu wojewódzkim, jak i powiatowym oraz gminnym.



Współdziałanie jest niezbędnym instrumentem w przypadku konieczności uczestniczenia kilku podmiotów w finansowaniu przedsięwzięcia objętego programem ochrony środowiska.

1.4. Instrumenty strukturalne

Instrumenty strukturalne rozumiane są jako narzędzia dla formułowania, integrowania i wdrażania polityk środowiskowych. Są to przede wszystkim strategie, programy wdrożeniowe, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego oraz systemy zarządzania środowiskowego.

Strategie, programy wdrożeniowe, plany zagospodarowania przestrzenego

Strategia rozwoju gminy Kolonowskie jest dokumentem wytyczającym główne tendencje i kierunki działań w ramach rozwoju gospodarczego, społecznego i ochrony środowiska. Dokument ten daje ogólne wytyczne, co do kierunków działań w zakresie ochrony środowiska.

,,Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie’’ jest zarówno planem polityki ochrony środowiska do 2011 roku, jak i programem wdrożeniowym na najbliższe 4 lata (2004 - 2007). Również plan gospodarki odpadami opracowany w ramach niniejszego projektu jest planem strategicznym i wdrożeniowym. Podaje on zarówno projektowany system gospodarowania odpadami, ale także rodzaj i harmonogram realizacji przedsięwzięć oraz harmonogram uruchamiania środków finansowych i ich źródeł.

Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie, określają i uszczegóławiają cele i kierunki działań określone w strategii rozwoju gminy Kolonowskie, a przede wszystkim stanowią rozwinięcie problemów i kierunków działań poprzez umiejscowienie ich w przestrzenni.

Systemy zarządzania środowiskowego

Działania na rzecz ochrony środowiska wymuszane były przez czynniki zewnętrzne: społeczeństwo, przepisy prawne, administrację publiczną zajmującą się ochroną środowiska, a także międzynarodowe otoczenie. Koncepcja zrównoważonego rozwoju stwarza podstawę do zmiany nastawienia przedsiębiorców do ochrony środowiska, polegające na samodzielnym definiowaniu problemów i szukaniu (z wyprzedzeniem) środków zaradczych. Stąd powstała koncepcja zarządzania środowiskowego. Cechą zarządzania środowiskowego jest włączenie środowiska i jego ochrony do celów strategicznych firmy i przypisanie tych zagadnień do kompetencji zarządu firmy. Idea ta jest realizowana poprzez wprowadzanie systemów zarządzania środowiskiem (systemy sformalizowane - np. normy ISO 14 000 EMAS, lub niesformalizowane - np. Program Czystszej Produkcji). Powinny być prowadzone działania inspirujące firmy do starań o wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego, wskazujące na niewątpliwe korzyści wynikające z jego wprowadzenia.

2. Upowszechnianie informacji o środowisku

Zgodnie z ustawą Prawo ochrony środowiska organy administracji są obowiązane udostępniać każdemu informacje o środowisku i jego ochronie, znajdujące się w ich posiadaniu (art. 19 POŚ). Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie będzie maksymalnie wykorzystywał nowoczesne środki komunikowania się. W pierwszej kolejności rozszerzony zostanie zakres informacji dostępny na stronach internetowych o dane dotyczące oceny stanu środowiska w gminie i informacje nt. realizacji niniejszego programu. Wstępem będzie umieszczenie na stronie internetowej Programu, po jego przyjęciu Uchwałą Rady Miejskiej w Kolonowskim. Zostaną podjęte działania zmierzające do udostępniania społeczeństwu danych poprzez elektroniczne bazy łatwo osiągalne poprzez publiczne sieci telekomunikacyjne.

3. Organizacja zarządzania środowiskiem



Zarządzanie Programem powinno odbywać się z uwzględnieniem zasad zrównoważonego rozwoju, w oparciu o instrumenty zarządzania, zgodnie z kompetencjami i obowiązkami podmiotów zarządzających. Realizacja zarządzania programem powinna utożsamiać się z zarządzaniem środowiskiem, który realizuje przede wszystkim administracja rządowa dysponująca instrumentami prawnymi, a także samorząd województwa opracowujący wieloletni program ochrony środowiska. Oprócz szczebla wojewódzkiego, działania podejmowane są także w skali powiatu i gminy przez jednostki organizacyjne oraz podmioty gospodarcze korzystające ze środowiska.

Zarządzanie środowiskiem w okresie początkowym będzie wymagało wyodrębnienia struktury zarządzania środowiskiem od struktury zarządzania tym programem. Docelowo Program ten powinien utożsamiać się z systemem zarządzania środowiskiem w gminie. Jest to jeden z najważniejszych celów postawionych przed zarządzającymi Programem. Program powinien wypracować instrumentarium, które umożliwi osiągnięcie unifikacji zarządzania programem z zarządzaniem środowiskiem. Dotychczasowy rozwój teorii i praktyki zarządzania ekologicznego wskazuje, że system zarządzania realizujący cele ekologiczne powinien opierać działania na następujących zasadach: zanieczyszczający płaci, użytkownik płaci, przezorności, współodpowiedzialności, pomocniczości. Są to zasady powszechnie już akceptowane i stosowane w wielu krajach.

Jednocześnie z istoty koncepcji zrównoważonego rozwoju wynikają reguły zarządzania ekologicznego:- nieodnawialne zasoby środowiska powinny być wykorzystywane w takim zakresie, w jakim

istnieje możliwość ich substytucyjnego kompensowania zasobami odnawialnymi,- odnawialne zasoby środowiska powinny być wykorzystywane tylko w zakresie nie

przekraczającym stopnia ich odnawialności,- chłonność środowiska nie powinna być w żadnym zakresie przekroczona,- różnorodność biologiczna środowiska nie powinna maleć.

Instytucje działające w ramach administracji odpowiedzialnych za wykonywanie i egzekwowanie prawa mają głównie na celu zapobieganie zanieczyszczeniu środowiska przez:- racjonalne planowanie przestrzenne,- kontrolowanie gospodarczego korzystania ze środowiska,- porządkowanie działalności związanej z gospodarczym korzystaniem ze środowiska.

Przepisy przewidują tworzenie na wszystkich szczeblach administracji rozbudowanego systemu dokumentów planistycznych wytyczających generalne kierunki polityki rozwoju w kontekście ochrony środowiska i zagospodarowania przestrzennego. Zarządy województw, powiatów i gmin sporządzają programy ochrony środowiska w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Dokumenty dotyczące zagospodarowania przestrzennego sporządza się na wszystkich szczeblach, ale nie wszystkie mają jednakową moc prawną i rolę w całym systemie. Z punktu widzenia prawnego najmocniejszą pozycję w omawianej strukturze ma gmina, gdyż tylko miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, uchwalane przez gminy, mają rangę obowiązującego powszechnie przepisu prawa. Oznacza to w uproszczeniu, że wszelkie programy, plany i strategie formułowane na różnych szczeblach mają tylko wtedy szansę realizacji, jeśli znajdą odzwierciedlenie w konkretnym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego. Samorząd gminny określa strategię rozwoju gminy, na którą składa się m.in. racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju. Ustawowy jest również obowiązek uchwalenia gminnego programu ochrony środowiska.

4. Zarządzanie programem ochrony środowiska

Podstawową zasadą realizacji programu ochrony środowiska powinna być zasada wykonywania zadań przez poszczególne jednostki włączone w zagadnienia ochrony środowiska, świadome istnienia programu i swojego uczestnictwa w nim. Szansę na skuteczne wdrożenie Programu daje dobra organizacja zarządzania nim.



Z punktu widzenia pełnionej roli w realizacji Programu można wyodrębnić cztery grupy podmiotów uczestniczących w nim. Są to:- podmioty uczestniczące w organizacji i zarządzaniu programem,- podmioty realizujące zadania programu, w tym instytucje finansujące,- podmioty kontrolujące przebieg realizacji i efekty programu,- społeczność gminy jako główny podmiot odbierający wyniki działań programu.

Główna odpowiedzialność za realizację Programu spoczywa na Burmistrzu, który składa, co dwa lata Radzie Miejskiej raporty z wykonania Programu, zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001r. Prawo ochrony środowiska [Dz.U. nr 62, poz.627]. Raport z realizacji Programu powinien być sporządzony na koniec 2005r. i 2007 r. Burmistrz współdziała z organami administracji rządowej i samorządowej, które dysponują instrumentarium wynikającym z ich kompetencji. Wojewoda (oraz podległe mu służby zespolone) dysponuje instrumentarium prawnym umożliwiającym reglamentowanie korzystania ze środowiska. W dyspozycji Zarządu Wojewódzkiego oraz Starostwa Powiatowego znajdują się instrumenty finansowe na realizację zadań programu (WFOŚiGW, PFOŚiGW).

Ponadto Burmistrz współdziała z instytucjami administracji specjalnej, w dyspozycji, których znajdują się instrumenty kontroli i monitoringu. Instytucje te kontrolują respektowanie prawa, prowadzą monitoring stanu środowiska (WIOŚ), prowadzą monitoring wód (RZGW). Wypracowane procedury i strategie powinny po ustaleniu i weryfikacji stać się rutyną i podstawą zinstytucjonalizowanej współpracy pomiędzy partnerami różnych szczebli decyzyjnych i środowisk odpowiedzialnych za ostateczny wizerunek obszaru gminy Kolonowskie.

W ramach Realizacji Programu należy wyznaczyć osobę, która będzie pełniła rolę Koordynatora/ Kierownika Wdrażania Programu. Koordynator ten będzie na bieżąco śledził postęp w zakresie wdrażania poszczególnych zadań i realizacji celów, a na tej podstawie co dwa lata będzie przygotowywał raport z wykonania Programu (na koniec roku 2005 i 2007). Koordynator/Kierownik (pracownik Wydziału Ochrony Środowiska w gminie) będzie ściśle współpracował z Burmistrzem miasta Kolonowskie.

5. Monitoring wdrażania programu

Wdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:- określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań,- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,- oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,- analizy przyczyn tych rozbieżności.

Burmistrz miasta Kolonowskie będzie oceniał, co dwa lata stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć zdefiniowanych w Programie.

Pod koniec 2005 roku nastąpi weryfikacja i aktualizacja przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach 2004 - 2007. Wyniki oceny będą stanowiły wkład dla nowej listy przedsięwzięć, obejmujących okres 2008 - 2011. Ten cykl będzie się powtarzał, co każde dwa lata, co zapewni ciągły nadzór nad wykonaniem Programu. W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych (określonych w tym dokumencie dla okresu do 2011 roku). Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie ,,Prawo ochrony środowiska’’, a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska.



Procedura:- ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu (co

dwa lata),- aktualizacja listy przedsięwzięć ( co dwa lata),- aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery

lata).

Sporządzenie nowego Programu na podstawie zaktualizowanych celów i kierunków działań nastąpi na koniec 2007 roku. Zakres monitoringu wdrażania Programu powinien obejmować:- ocenę i zakres wykonania zadań ujętych w harmonogramie rzeczowo-finansowym,- ocenę i stopień wykonania działań realizujących główne cele na lata 2004-2007,- stopień realizacji przyjętych celów średniookresowych (do roku 2011),- rozbieżności między przyjętymi celami, działaniami i zadaniami, a stopniem ich wykonania,- przyczyny nie wykonania założonych zadań, działań i celów.

Zakres monitoringu wdrażania Programu ochrony środowiska na lata 2004 -2007 z perspektywą do 2011 dla gminy Kolonowskie został przedstawiony w poniższej tabeli 1.

Tab.1 Zakres monitoringu wdrażania Programu ochrony środowiska Zadania 2004 2005 2006 2007 2008 kolejne lata

Program ochrony środowiska

Cele strategiczne średniokresowe

do 2011

Cele strategiczne

średniokresowe do 2014

Lista przedsięwzięć proponowanych do realizacji w

latach 2004 -2007

Lista przedsięwzięć

proponowanych do realizacji w latach 2008 -

2011Monitoring Wdrażania Programu

Raporty z realizacji Programu

Weryfikacja i aktualizacja

przedsięwzięć przewidzianych do

realizacji w latach 2004 -

2007.Ocena realizacji

celów strategicznych

średniokresowych do 2011 i

kierunków działań

Wskaźniki realizacji Programu

Podstawą właściwego systemu oceny realizacji Programu jest dobry system sprawozdawczości oparty na odpowiednio dobranych wskaźnikach stanu środowiska. Poniższa tabela zawiera najistotniejsze wskaźniki mówiące o stopniu realizacji Programu. Lista ta nie jest ostateczna, może być



weryfikowana w trakcie realizacji Programu, a także powinna być zweryfikowana przy aktualizacji i sporządzaniu nowego Programu za 4 lata.

Tab.2 Wskaźniki realizacji ProgramuL.p. Wskaźniki Stan wyjściowy

(dane statystyczne

na koniec 2004 r.)

Raportyz realizacji Programuna koniec

2006r.

Raportyz realizacji Programuna koniec

2008r.1 Powierzchnia prawnie chroniona - ogółem ha % pow. gminy2 Lesistość ha % pow. gminy3 Jakość wód podziemnych klasa4 Jakość wód powierzchniowych klasa5 Stopień zwodociągowania gminy %6 Stopień skanalizowania gminy %7 Ścieki przemysłowe i komunalne

oczyszczane wymagające oczyszczenia %

8 Ludność w miastach korzystająca z sieci kanalizacyjnej

%

9 Ilość ścieków komunalnych wytwarzanych na 1 mieszkańca

m3/m/rok

10 Ilość odpadów komunalnych składowanych na składowiskach

%

11 Ilość odpadów przemysłowych składowanych na składowiskach

%

12 Wielkość emisji zanieczyszczeń pyłowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych

Mg /rok

13 Wielkość emisji zanieczyszczeń gazowych do powietrza z zakładów szczególnie uciążliwych (bez CO2 )

Mg /rok

14 Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska tys.

VI. ASPEKTY FINANSOWE WDRAŻANIA PROGRAMU



1. Wprowadzenie

W niniejszym rozdziale omówiono potencjalne źródła finansowania i ich szacunkowy udział w kosztach realizacji przedsięwzięć zdefiniowanych w ,,Programie ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie”. Koszty wdrażania ,,Programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” zostały określone dla okresu 2004 – 2007. Dla dalszych okresów (po 2007 roku) koszty powinny być szacowane w następnych etapach realizacji Programu, w ramach uściślania informacji i korygowania działań na podstawie badań monitoringowych.

2. Ramy finansowe wdrażania Programu

Finansowanie ochrony środowiska w gminie opiera się na budżecie gminy oraz na Gminnym Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚiGW), działającym na podstawie Ustawy Prawo ochrony środowiska.

Źródłem GFOŚiGW są:- wpływy z opłat za usuwanie krzewów i drzew na terenie gminy,- 50% wpływów z opłat i kar za składowanie odpadów na terenie gminy,- 20% wpływów z pozostałych opłat za gospodarcze korzystanie ze środowiska i wprowadzanie w

nim zmian oraz za szczególne korzystanie ze środowiska, a także kar za naruszanie tych warunków,

- dobrowolne wpłaty, darowizny i zapisy oraz świadczenia rzeczowe i środki pochodzące z fundacji, a także wpływy z przedsięwzięć organizowanych na rzecz ochrony środowiska i gospodarki wodnej,

- 60% wpływów z opłat eksploatacyjnych za wydobyta kopalinę oraz kar pieniężnych ustalonych na podstawie przepisów ustawy Prawo geologiczne i górnicze.

Środki zgromadzone w GFOŚiGW zgodnie z zapisem ustawy POS mogą być wydatkowane na - edukację ekologiczną oraz propagowanie działań proekologicznych i zasady zrównoważonego

rozwoju,- wspomaganie realizacji zadań państwowego monitoringu środowiska,- wspomaganie innych systemów kontrolnych i pomiarowych oraz badan stanu środowiska, a także

systemów pomiarowych zużycia wody i ciepła,- realizowanie zadań modernizacyjnych i inwestycyjnych służących ochronie środowiska i

gospodarki wodnej, w tym instalacji lub urządzeń ochrony przeciwpowodziowej i obiektów małej retencji wodnej,

- urządzanie i utrzymanie terenów zielonych, zadrzewień, zakrzewień oraz parków,- realizację działań związanych z gospodarowaniem odpadami,- wspieranie działań przeciwdziałających zanieczyszczeniom,- profilaktykę zdrowotną dzieci na obszarach występowania przekroczeń standardów jakości

środowiska,- wspieranie wykorzystania lokalnych źródeł energii odnawialnej oraz pomoc dla wprowadzania

bardziej przyjaznych dla środowiska nośników energii,- wspieranie ekologicznych form transportu,- działania z zakresu rolnictwa ekologicznego bezpośrednio oddziałujące na stan gleby, powietrza i

wód, w szczególności na prowadzenie gospodarstw rolnych produkujących metodami ekologicznymi położonych na obszarach szczególnie chronionych na podstawie przepisów ustawy o ochronie przyrody,

- inne zadania ustalone przez rade gminy, służące ochronie środowiska i gospodarce wodnej, wynikające z zasady zrównoważonego rozwoju, w tym na programy ochrony środowiska.

Niezbędnym elementem jest wskazanie ram finansowych wdrażania ,, Programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” poprzez szacunek wielkości środków, które mogą być zaangażowane w realizację przedsięwzięć zdefiniowanych w programie. Są to środki własne gminy, powiatu, środki



podmiotów gospodarczych, środki budżetu Państwa i budżetu województwa opolskiego, a także środki pochodzące z funduszy celowych i środki pomocowe.

2.1. Analiza możliwości gminy w zakresie finansowania zadań w dziedzinie ochrony środowiska

Na łączne dochody budżetowe gminy Kolonowskie składają się m.in. dochody związane z ochroną środowiska z układów działowych takich jak m.in.: rolnictwo i łowiectwo, leśnictwo, gospodarka komunalna, ochrona środowiska, kultura i ochrona dziedzictwa narodowego.

Wykonanie budżetu gminy Kolonowskie z lat 2000 – 2003 z uwzględnieniem środków Gminnego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (GFOŚIGW) przedstawia tab.1.

Tab.1 Wykonanie budżetu gminy Kolonowskie z lat 2000 – 2003 z uwzględnieniem środków GFOŚIGW

Wyszczególnienie Wykonanie 2000r.

Wykonanie 2001r.

Wykonanie 2002r.

Wykonanie 2003r.

Plan2004 r.

Budżet gminy ogółem 6 768 796 7 580 180 7 229 088 7 576 869 11 456 425GFOŚIGW ogółem (plan) 97 451 70 377 79 732 99 097 27 000Wydatki funduszu (wykonanie) , w tym na:

43 880 16 730 9213 86 927 27 000

gospodarka odpadami 15 000 4 635 4 888 4 447 19 200gospodarka ściekowa - - - 45 700 6000ochrona powietrza - - - - -ochrona przeciwpowodziowa

1700 - - 12174 -

Ścieżki rowerowe i edukacyjne

11 100 11 993 4 325 6 306 1 800

Inne 780 102 - 18300 -Stan funduszu na koniec okresu

53 571 53 647 70 519 12170 -

Wydatki na utrzymanie dróg gminnych

88 000 104 830 189 582 207 578 125 000

2.2. Potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu

Ze względu na ograniczone środki budżetowe, większość inwestycji ekologicznych gmina nie jest w stanie samodzielnie finansować. Wynika z tego konieczność poszukiwania zewnętrznych źródeł środków na realizację inwestycji, do których można zaliczyć:- rynki finansowe – banki komercyjne, - fundusze ekologiczne,- fundusz Spójnosci, - fundusze Strukturalne,- instytucje i programy pomocowe.

Rynki finansowePodstawową formą pozyskania funduszy jest zaciągniecie kredytu w banku komercyjnym. Do banków wspierających inwestycje proekologiczne należą :

Bank Ochrony Środowiska S.A.Misją Banku Ochrony Środowiska S.A. jest świadczenie kompleksowych usług finansowych dla podmiotów realizujących projekty na rzecz ochrony środowiska naturalnego. Bank Ochrony



Środowiska jest bankiem uniwersalnym specjalizującym się w obsłudze finansowej przedsięwzięć służących ochronie środowiska, w tym jego oferta skierowana jest do jednostek samorządu terytorialnego, przedsiębiorców i osób fizycznych. Dofinansowanie obejmuje inwestycje w dziedzinach: ochrony atmosfery, ochrony wód, gospodarki wodnej, ochrony powierzchni ziemi, ochrony przyrody, monitoringu i edukacji ekologicznej. Dostępne formy finansowania to głównie kredyty komercyjne i konsorcjalne. Dane teleadresowe: Bank Ochrony Środowiska S.A. – Centrala, 00-950 Warszawa, Al. Jana Pawła II 12 tel. (+ 4822) 850 87 20, fax (+48 22) 850 88 91, www.bosbank.pl, infolinia 0-801-355-455

Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. Bank Gospodarki Żywnościowej S.A. jest uniwersalnym bankiem komercyjnym, specjalizującym się w finansowaniu rolnictwa i gospodarki żywnościowej oraz infrastruktury regionalnej. Celem BGŻ jest włączenie się w realizację programów strukturalnych finansowanych z udziałem środków Unii Europejskiej kierowanych do przedsiębiorstw rolnych i przemysłu rolno-spożywczego oraz podmiotów tworzących infrastrukturę regionalną. BGŻ oferuje kredyty preferencyjne z obniżonym oprocentowaniem, o które mogą się ubiegać osoby indywidualne, podmioty reprezentujące wszystkie formy własności oraz jednostki samorządu terytorialnego. Linie kredytowania obejmują m.in.: wodociągi wiejskie, oczyszczalnie przydomowe, oczyszczalnie ścieków i kanalizacje zbiorcze.Dane teleadresowe:Bank Gospodarki Żywnościowej Spółka Akcyjna ul. Kasprzaka 10/16 01-211 Warszawatelefon: (+48 22) 860 40 00, fax: (+48 22) 860 50 00, www.bgz.pl Infolinia: 0 801 12 34 56 TeleINTEGRUM: 0 801 12 34 56, z tel. kom. (+48 22) 530 71 00

Bank Gospodarstwa Krajowego Bank Gospodarstwa Krajowego jest bankiem państwowym. Wspiera inwestycje w trzech sektorach: mieszkalnictwo łącznie z problematyką oszczędności energii, małe i średnie przedsiębiorstwa (MSP) oraz przedsięwzięcia inwestycyjno-rozwojowe jednostek samorządu terytorialnego. W ostatnim sektorze bank oferuje pełen zakres usług podczas emisji obligacji komunalnych.Dane teleadresowe:Bank Gospodarstwa Krajowego - Centrala , Al. Jerozolimskie 7, 00-955 Warszawa tel. (+ 48 22) 522 91 12, fax (+ 48 22) 627 03 78, www: www.bgk.com.pl Infolinia: 0-801 66 76 55 (8.00 - 18.00)

Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych S.A. Misją Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych S.A. jest wspomaganie wszelkich inicjatyw sprzyjających rozwojowi małej i średniej przedsiębiorczości oraz wzrostowi dobrobytu społeczności lokalnych a także wspieranie rozwoju społeczeństwa obywatelskiego poprzez współpracę z samorządami terytorialnymi i organizacjami pozarządowymi (fundacjami i stowarzyszeniami). Oferta banku jest skierowana do samorządów terytorialnych oraz przedsiębiorców realizujących zadania komunalne na podstawie umów z gminą.Przedmiotem kredytowania mogą być m.in.: wodociągi, oczyszczalnie ścieków, zagospodarowanie odpadów stałych, transport miejski, modernizacja dróg, ciepłownictwo.Dane teleadresowe:Bank Inicjatyw Społeczno-Ekonomicznych S.A. – Centrala, ul. Dubois 5a, 00-184 Warszawatel. (+ 48 22) 860 11 00, fax (+ 48 22) 860 11 03 godz. otwarcia: 9.00 - 17.00, www: www.bise.pl

Bank Światowy Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, powszechnie znany jako Bank Światowy nie jest bankiem w ścisłym tego słowa znaczeniu. Zapewnia długoterminowe pożyczki o preferencyjnym


http://pl.wikipedia.org/wiki/Bank

http://www.bgz.pl/

http://www.bosbank.pl/


oprocentowaniu dla najbardziej potrzebujących krajów członkowskich oraz przedsiębiorstw publicznych (po otrzymaniu gwarancji rządowych), dotacje, pomoc techniczną – obecnie wszystko do celów walki z ubóstwem i finansowania rozwoju takich dziedzin życia społecznego jak ochrona zdrowia, edukacja, ochrona środowiska czy też rozbudowa infrastruktury. Fundusze na udzielanie kredytów państwom słabiej rozwiniętym pochodzą ze składek państw członkowskich, spłaty przez państwa wcześniejszych długów oraz dzięki emisji obligacji na światowych rynkach kapitałowych.Pozyskane środki mogą być przeznaczane m.in. na inwestycje infrastrukturalne, w tym: budowę systemów wodociągowych oraz systemów kanalizacji/zbierania i utylizacji ścieków, tworzenie systemów zarządzania odpadami stałymi wraz z wyposażeniem do ich utylizacji,poprawę stanu infrastruktury drogowej. Wnioskodawcami mogą być gminy wiejskie, wiejsko-miejskie i miejskie (poniżej 15000 mieszkańców).Dane teleadresowe: Biuro Banku Światowego w Polsce, 00-113 Warszawa, ul. E. Plater 53, tel.: (+48 022) 520 80 00, www: http://worldbank.org.pl

Ponadto samorządy mogą korzystać z usług innych komercyjnych banków, w tym m.in.: Banku Śląskiego S.A., Powszechnego Banku Kredytowego S.A, Gospodarczego Banku Wielkopolskiego S.A., Kredyt Banku S.A.

Fundusze ekologicznePodstawę systemu finansowania inwestycji proekologicznych w Polsce stanowią Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – dzielące się zgodnie z podziałem administracyjnym na poziomy: narodowy, wojewódzki, powiatowy i gminny. Fundusze te zostały powołane w celu zapewnienia ciągłości oraz uniezależnienia źródeł finansowania inwestycji ekologicznych od budżetu państwa. Obecnie stanowią one najbardziej znane źródło dotacji i pożyczek dla podmiotów realizujących inwestycje z zakresu ochrony środowiska.

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej jest instytucją finansującą przedsięwzięcia w ochronie środowiska. Celem działalności Narodowego Funduszu jest finansowe wspieranie inwestycji ekologicznych o znaczeniu i zasięgu ogólnopolskim i ponadregionalnym oraz zadań lokalnych, istotnych z punktu widzenia potrzeb środowiska. Wnioskodawcami ubiegającymi się o środki finansowe z Narodowego Funduszu mogą być: jednostki samorządu terytorialnego, przedsiębiorstwa, instytucje i urzędy, szkoły wyższe i uczelnie, jednostki organizacyjne ochrony zdrowia, organizacje pozarządowe (fundacje, stowarzyszenia), administracja państwowa, osoby fizyczne. W Narodowym Funduszu stosowane są trzy formy dofinansowywania: finansowanie pożyczkowe (pożyczki udzielane przez NF, kredyty udzielane przez banki ze środków NF, konsorcja czyli wspólne finansowanie NF z bankami, linie kredytowe ze środków NF obsługiwane przez banki) , finansowanie dotacyjne ( dotacje inwestycyjne, dotacje nieinwestycyjne, dopłaty do kredytów bankowych, umorzenia, finansowanie kapitałowe ( obejmowanie akcji i udziałów w zakładanych bądź już istniejących spółkach w celu osiągnięcia efektu ekologicznego).

Dane teleadresowe: Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, ul. Konstruktorska 3a; 02-673 Warszawa, tel. (+48 022) 849 00 79, fax (+48 022) 849 72 72, www.nfosigw.gov.pl, e-mail: [email protected]

Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej


http://worldbank.org.pl/

http://pl.wikipedia.org/wiki/Obligacja


Wojewódzkie Fundusze Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej istnieją w każdym województwie i udzielają wsparcia finansowego projektom i inwestycjom zgodnie z kryteriami i priorytetami przyjętymi na danym terenie. Od 1993r., z chwila uzyskania osobowości prawnej, fundusze uzyskały dodatkowo prawo udzielania pożyczek preferencyjnych obok dotacji. Celem działalności WFOŚiGW jest finansowe wspomaganie przedsięwzięć związanych z ochroną środowiska wynikających z polityki regionalnej oraz zgodnych z kierunkami polityki ekologicznej państwa.Misją WFOŚiGW jest ,, Rozwiązywanie problemów związanych ze stabilną i zrównoważoną ochroną środowiska zarówno w skali województwa, jak również w skali całego kraju’’Podstawową formą działalności WFOŚiGW jest udzielanie pożyczek na korzystnych warunkach oprocentowania i spłat oraz dofinansowania niektórych zadań w formie dotacji.

Dane teleadresowe: Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej w Opolu ul. Krakowska 53, 45-018 Opole , tel. (+ 48 077) 45 37 611, fax: (+ 48 077) 45 37 611, www.wfosigw.opole.pl,e-mail: [email protected]

Fundusz SpójnościFundusz Spójności (ang. Cohesion Fund) jest instrumentem polityki strukturalnej, lecz nie zalicza się do funduszy strukturalnych. Zakres działania Funduszu Spójności obejmuje pomoc o zasięgu krajowym, a nie regionalnym jak to ma miejsce w przypadku funduszy strukturalnych. Głównym celem Fundusz Spójności jest wzmacnianie spójności społecznej i gospodarczej Wspólnoty poprzez finansowanie projektów tworzących spójną całość w zakresie ochrony środowiska i infrastruktury transportowej. Zasady funkcjonowania Funduszu Spójności określone są rozporządzeniem Rady nr 1164/94/WE, którego przepisy zostały znowelizowane przez rozporządzenie nr 1264/1999 i nr 1265/1999 z czerwca 1999 r.Fundusz przyczynia się zarówno do realizacji celów europejskiej polityki transportowej i ekologicznej jak i celów polityki spójności, której efektem jest zmniejszanie się dysproporcji ekonomicznych i społecznych między poszczególnymi państwami. Takie rozumienie interwencji wspólnotowej w tym obszarze odzwierciedla też filozofię trwałego i zrównoważonego rozwoju, w szczególności zwiększanie produktywności i konkurencyjności gospodarki głównie poprzez rozwój infrastruktury transportowej, lecz zarazem nie kosztem środowiska i jego zasobów, a przez to - kosztem przyszłych pokoleń.Przedsięwzięcia wspomagane przez Fundusz Spójności muszą należeć do jednego z dwóch sektorów:a) Sektor środowiska – projekty zapewniające osiągnięcie celów polityki Wspólnoty w zakresie ochrony środowiska, które określone są w Traktacie: zapobieganie, ochrona i poprawa jakości środowiska, ochrona zdrowia ludzkiego, zapewnienie racjonalnego wykorzystania zasobów naturalnych. Zgodnie z obowiązującymi dyrektywami w zakresie ochrony środowiska, obszarami priorytetowymi są: dostawa wody pitnej, oczyszczanie ścieków i składowanie odpadów stałych. Przedsięwzięcia, które również kwalifikują się do pomocy to: ponowne zalesianie, kontrola erozji i ochrona przyrody.

b) Sektor transportu – projekty ustanawiające i rozwijające infrastrukturę transportową w ramach sieci transeuropejskiej (TEN) lub projektów zapewniających dostęp do TEN.

Pomiędzy projektami z zakresu ochrony środowiska i infrastruktury transportowej musi być zachowana równowaga podziału funduszy, która została ustanowiona na poziomie 50% dla każdego sektora. Dofinansowanie z Funduszu Spójności przeznaczane jest na duże projekty lub grupy projektów, tworzących spójną całość, których budżet jest nie mniejszy niż 10 mln euro. Beneficjentami w sektorze środowiska mogą być jednostki samorządu terytorialnego, związki jednostek samorządu terytorialnego, komunalne spółki prawa handlowego oraz inne podmioty publiczne lub prywatne. Sektor środowiska w latach 2004-2006 do wsparcia z Funduszu Spójności


mailto:[email protected]

http://www.fos.wroc.pl/index.php?sub=dzialalnosc/dotacje

http://www.fos.wroc.pl/index.php?sub=dzialalnosc/pozyczki


kwalifikują się projekty z następujących obszarów: poprawa jakości wód powierzchniowych; polepszenie jakości i dystrybucji wody przeznaczonej do spożycia; racjonalizacja gospodarki odpadami; ochrona powierzchni ziemi; poprawa jakości powietrza; poprawa bezpieczeństwa przeciwpowodziowego.Akceptowane są inwestycje o znaczeniu ogólnokrajowym lub transregionalnym, pod warunkiem redukcji zanieczyszczeń na dużą skale przy możliwie najniższych kosztach jej realizacji. Oznacza to zatem wymóg dbałości o efektywność ekonomiczną i ekologiczną.Przedsięwzięcia przewidziane do dofinansowania w ramach Funduszu muszą być składane w fazie przed przetargiem. Zgłaszany projekt powinien zawierać wstępne studium wykonalności typu pre-feasibility lub też studium takie powinno być w trakcie opracowania. Przewidywane dofinansowanie nie może przekroczyć poziomu 80¸85% kosztów kwalifikowanych.Finansowanie projektów z Funduszu opiera się na zasadzie dodatkowości tzn. uzupełnieniu środków własnych inwestora. Wkład własny beneficjent zobowiązany jest wnieść w wysokości minimum 15% kosztów inwestycji, środki te mogą pochodzić z: budżetu gminy, zysków przedsiębiorstw publicznych, środków Narodowego i Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, a także ze źródeł niezależnych jak np. międzynarodowe instytucje finansowe – Europejski Bank Inwestycyjny czy Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju (EBOiR).

Funduszem Spójności zajmuje się Departament Koordynacji Funduszu Spójności Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej, ul. Nowogrodzka 1/3/5 00-315 WarszawaSekretariat: tel.: (+ 48 022) 661 07 10, faks: (0+ 48 022) 661 01 50, www.funduszspojnosci.gov.pl

Fundusze Strukturalne Fundusze te podobnie jak Fundusz Spójności są ważnym instrumentem polityki strukturalnej w Unii Europejskiej. Powstały w celu zapewnienia wszechstronnego i harmonijnego rozwoju wspólnoty poprzez restrukturyzacje i modernizacje gospodarek krajów członkowskich. Pomoc z tych funduszyjest kierowana do tych sektorów i regionów, których poziom rozwoju ekonomicznego kształtuje się poniżej średniego poziomu w UE. Dostęp do środków funduszy strukturalnych jest dla Polski szansą na wyrównanie dysproporcji w rozwoju poszczególnych regionów kraju oraz stopniowego zbliżania się do średniej unijnej. Pomoc na ochronę środowiska z funduszy strukturalnych kierowana jest bezpośrednio do regionów, w których poziom PKB per capita jest niższy niż 75% średniej unijnej, w przypadku Polski kryterium to spełniają wszystkie regiony kraju.

Aktualnie funkcjonują cztery fundusze strukturalne:- Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (EFRR),- Europejski Fundusz Społeczny (EFS),- Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Gwarancji (EFOiGR),- Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa ( FIWR)

W celu zaprogramowania pomocy wspólnotowej i sprawnego ich rozdysponowania Polska przygotowała Narodowy Plan Rozwoju (NPR) na lata 2004-2006. Podobnie jak w przypadku środków przedakcesyjnych, np. SAPARD, tu również wprowadzono podział na działania: Sektorowe Programy Operacyjne (SPO) lub, w przypadku wspierania rozwoju regionalnego, Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartej na wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającej wzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Europejską na poziomie regionalnym i krajowym.

W ramach Narodowego Planu Rozwoju zostały przygotowane programy: SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO-WKP), SPO Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO-RZL), SPO Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwoju Obszarów Wiejskich

(SPO-Rolnictwo),



SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (SPO-Ryby), SPO Transport (SPO-Transport), Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR), Program Operacyjny – Pomoc Techniczna.

W przypadku korzystania ze środków funduszy strukturalnych Komisja Europejska zatwierdza jedynie dokumenty programowe (zwłaszcza operacyjne), a nie projekty indywidualnie. Główna odpowiedzialność spoczywa w tym wypadku na krajowych instytucjach zarządzających, KE akceptuje jedynie przedsięwzięcia pod warunkiem ich zgodności z celami każdego z programów operacyjnych i zachowaniem warunków wybieralności projektów w ramach odpowiednich funduszy strukturalnych.

SPO-WKP Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw jest Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na terenie Polski w warunkach Jednolitego Rynku Europejskiego. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-WKP pełni Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

SPO-Rolnictwo Celem strategicznym Sektorowego Programu Operacyjnego – Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich jest poprawa konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Rolnictwo pełni Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

SPO-Ryby Celem Strategicznym Sektorowego Programu Operacyjnego – Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb jest racjonalna gospodarka zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiego oraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Ryby pełni Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi

SPO-RZL Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Rozwój Zasobów Ludzkich jest budowa otwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa poprzez zapewnienie warunków do rozwoju zasobów ludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-RZL pełni Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

SPO-Transport Celem głównym Sektorowego Program Operacyjnego - Transport jest zwiększenie spójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miasta, obszarów i regionów w układzie Unii Europejskiej. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Transport pełni Ministerstwo Infrastruktury

ZPORR Celem strategicznym Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego jest tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałania marginalizacji niektórych obszarów, w taki sposób, aby sprzyjając długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jego spójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską. Funkcję Instytucji Zarządzającej ZPORR pełni Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej

Inicjatywy w dziedzinie ochrony środowiska będą współfinansowane głównie z EFRR i realizowane w ramach dwóch programów operacyjnych opracowanych przez rząd polski na podstawie Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004 – 2006, są to: Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR) oraz Sektorowy Program Operacyjny ,, Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich’’ a także „Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw” (SPO-WKP).


http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/zporr.htm

http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/spo-trans.htm

http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/spo-rzl.htm

http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/spo-ryby.htm

http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/spo-rol.htm

http://www.fundusze-strukturalne.pl/jaki-fundusz/spo-wkp.htm


SPO - Restrukturyzacja i modernizacja sektora żywnościowego i rozwój obszarów wiejskich ( SPO-Rolnictwo )Działanie 2.3. Odnowa wsi oraz zachowanie i ochrona dziedzictwa kulturowego

Nazwa priorytetu: Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Opis działania W ramach tego działania wspierane będą projekty związane z realizacją inwestycji z zakresu modernizacji i wyposażenia obiektów pełniących funkcje kulturalne, rekreacyjne i sportowe, odnowienia obiektów zabytkowych charakterystycznych dla tradycji budownictwa wiejskiego regionu i ich adaptacji na cele publiczne, modernizacji przestrzeni publicznej we wsi (place, parki, tereny zielone). Wspierane będą także projekty przyczyniające się do rozwoju publicznej infrastruktury związanej z rozwojem funkcji turystycznych wsi oraz działania związane z promocją regionu. Przeznaczenie środków Istotny element tego działania stanowi pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i stymulowanie współpracy na rzecz rozwoju i promocji wartości związanych z miejscową specyfiką społeczną, kulturową i przyrodniczą.

Wysokość pomocy Poziom pomocy wynosi do 80% kosztów kwalifikowanych i nie więcej niż 450 000 PLN dla jednej miejscowości bądź instytucji kultury w okresie realizacji programu. W przypadku gdy projekt obejmuje dwie lub więcej miejscowości wysokość pomocy dla tego projektu nie może być wyższa niż 450 000 PLN.

Sposób udzielania pomocy Pomoc będzie udzielana w formie grantów.

Działanie 2.7 Pilotażowy Program Leader+

Nazwa priorytetu: Zrównoważony rozwój obszarów wiejskich Opis działania Działanie Pilotażowy Program Leader+ składa się z dwóch Schematów. Nabór wniosków prowadzony będzie odrębnie dla Schematu I i Schematu II, przy czym przewiduje się, że w ramach Schematu II rozpocznie się on nie wcześniej niż w rok po rozpoczęciu realizacji Schematu I.W ramach działania wspierane będą projekty związane z opracowywaniem i realizacją lokalnych strategii rozwoju obszarów wiejskich, służących podniesieniu atrakcyjności tych obszarów jako miejsca zamieszkania i prowadzenia działalności gospodarczej. Opracowywaniu strategii rozwoju lokalnego służyć będzie pomoc przeznaczona na finansowanie ekspertyz, analiz, prac studialnych itp. Założeniem tego działania jest pobudzenie aktywności środowisk lokalnych i zaangażowanie ich w tworzenie koncepcji rozwoju danego terenu. W tym celu prowadzone będą akcje informacyjne i szkoleniowe oraz działania doradcze stymulujące tworzenie partnerstw publiczno – prywatnych (Lokalnych Grup Działania – LGD). Zadaniem LGD będzie działanie na rzecz realizacji w regionie projektów (inwestycyjnych, szkoleniowych, promocyjnych i informacyjnych) związanych z założeniami strategii rozwoju obszarów wiejskich.

Przeznaczenie środków W zakresie kosztów kwalifikowalnych projektów mogą wchodzić następujące koszty: Dla Schematu I: koszty organizacji przedsięwzięć o charakterze informacyjnym i szkoleniowym (seminaria, konferencje itp.), dla Schematu II: koszty operacyjne Lokalnych Grup Działania – LGD.

Wysokość pomocy Maksymalny poziom pomocy finansowej wynosi 100 % kosztów kwalifikowalnych. Maksymalna wysokość pomocy przy realizacji projektu w ramach I Schematu wynosi – 150 000 PLN. Maksymalna wysokość pomocy przy realizacji strategii w ramach II Schematu wynosi – 1 500 000 PLN.



Sposób udzielania pomocy Pomoc będzie udzielana w formie grantów na zasadzie refundacji poniesionych kosztów.

SPO- Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO-WKP)Działanie 2.4. Wsparcie dla przedsięwzięć w zakresie dostosowania przedsiębiorstw do wymogów ochrony środowiska.

Opis działania Celem działania jest zwiększenie liczby przedsiębiorstw spełniających wymogi ochrony środowiska poprzez wsparcie ich działań dostosowawczych w tym zakresie. Dofinansowaniu będą podlegać zarówno inwestycje polegające na zmianie technologii produkcji na bardziej przyjazną środowisku, jak i inwestycje tzw. „końca rury”, ze szczególnym poparciem dla tych pierwszych. Dlatego Działanie to podzielono na 4 poddziałania. Działanie 2.4 przyczyni się do zmniejszenia poziomu zanieczyszczeń emitowanych do środowiska przez przedsiębiorstwa oraz przyspieszy dostosowywanie polskich firm do europejskich wymogów w zakresie ochrony środowiska.

Przeznaczenie środków Poddziałanie 2.4.1. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie uzyskania pozwolenia zintegrowanegoW ramach tego Poddziałania wspierane będą projekty, ukierunkowanych na dostosowywanie się do wymagań najlepszych dostępnych technik (BAT) i warunkujących uzyskanie pozwolenia zintegrowanego.

Poddziałanie 2.4.2.Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki wodno-ściekowej.W ramach tego Poddziałania wspierane będą następujące rodzaje projektów: budowa lub modernizacja oczyszczalni lub podczyszczalni ścieków przemysłowych, zmiana technologii w celu ograniczenia ilości zużywanej wody oraz ilości substancji niebezpiecznych odprowadzanych wraz ze ściekami.

Poddziałanie 2.4.3.Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie ochrony powietrza W ramach tego Poddziałania wspierane będą następujące rodzaje projektów:modernizacja lub rozbudowa obiektów spalania paliw i systemów ciepłowniczych, modernizacja urządzeń lub wyposażenie obiektów spalania paliw w urządzenia lub instalacje do ograniczenia emisji zanieczyszczeń gazowych i pyłowych, inwestycje w produkcję skojarzoną energii elektrycznej i ciepła, konwersja obiektów spalania paliw na rozwiązania przyjazne środowisku, przedsięwzięcia na rzecz wykorzystywania alternatywnych źródeł energii.

Poddziałanie 2.4.4. Wsparcie dla przedsiębiorstw w zakresie gospodarki odpadami przemysłowymi i niebezpiecznymi. W ramach tego Poddziałania wspierane będą: budowa, rozbudowa lub modernizacje instalacji do odzysku lub unieszkodliwiania odpadów przemysłowych, ze szczególnym uwzględnieniem obiektów, które mogą pełnić funkcje usługowe, zgodnie z krajowym, wojewódzkimi, powiatowymi i gminnymi planami gospodarki odpadami, dla położonych w pobliżu jednostek gospodarczych, które nie mogą uniknąć wytwarzania podobnych typów odpadów; rozbudowa i modernizacje instalacji i urządzeń do odzysku, a w szczególności recyklingu, lub unieszkodliwiania odpadów opakowaniowych i poużytkowych, w tym po substancjach niebezpiecznych, wytwarzanych w danym przedsiębiorstwie lub grupie przedsiębiorstw; budowa, rozbudowa lub modernizacja instalacji do przekształcania odpadów w celu ułatwienia ich magazynowania i transportu oraz przygotowania do odzysku lub unieszkodliwiania; budowa, rozbudowa lub modernizacja instalacji do zbierania lub tymczasowego magazynowania odpadów, w szczególności odpadów niebezpiecznych; budowa i modernizacja instalacji i urządzeń w celu minimalizacji ilości wytwarzanych odpadów lub zapewnienia właściwego ewidencjonowania odpadów.

Wysokość pomocyPomoc publiczna będzie udzielana zgodnie ze szczegółowymi założeniami programów pomocowych notyfikowanych do Komisji Europejskiej. Poziom pomocy publicznej udzielonej Ostatecznemu





Odbiorcy na inwestycje wynosi maksymalnie 65%w przypadku MSP i 50 % w przypadku dużych przedsiębiorstw.

Sposób udzielania pomocy Wsparcie udzielane jest w formie dotacji na zasadach refundacji poniesionych wydatków kwalifkowalnych. Na realizację projektów w ramach tego działania możliwe będzie również uzyskanie pożyczki preferencyjnej udzielanej przez Instytucję wdrażającą. Instytucja wdrażającą, do której składane będą wnioski dla tego działania będzie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

ZPORRCelem ZPORR jest zapewnienie wszystkim regionom w Polsce udziału w procesach rozwojowych i modernizacyjnych gospodarki poprzez tworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów i przeciwdziałanie marginalizacji pewnych obszarów. Pomoc z tego programu skierowana jest do jednostek samorządu terytorialnego – gmin, powiatów i ich związków oraz województw; a także do instytucji naukowych, instytucji rynku pracy, agencji rozwoju regionalnego i instytucji wspierania przedsiębiorczości. Ogółem pomoc w ramach tego programu na lata 2004¸2006 przewidziana jest w wysokości ponad 4 mld euro.

Możliwości dofinansowania projektów z zakresu ochrony środowiska w ramach ZPORR:- działanie 1.2. ZPORR - Infrastruktura ochrony środowiska,- działanie 3.1. ZPORR - Obszary wiejskie,- działanie 3.2. ZPORR - Obszary podlegające restrukturyzacji.

Działanie 1.2. ZPORR - Infrastruktura ochrony środowiska

Priorytet I. Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów.Realizacja działania musi przyczynić się do poprawy jakości środowiska naturalnego, co w efekcie przyczyni się do polepszenia standardu życia mieszkańców i zwiększenia możliwości inwestycyjnych, w szczególności w zakresie sektora usług (turystyka) i środowiskowo przyjaznego sektora przemysłu. Wysokość wsparcia: od 1 mln euro do 10 mln euro.Wysokość wsparcia ze strony UE:- 75% - 50% kwalifikujących się kosztów publicznych w przypadku projektów generujących znaczący dochód netto.

Działanie 3.1. ZPORR - Obszary wiejskie

Priorytet III. Rozwój lokalny.W ramach działania przewidziane do realizacji są projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru objętego projektem oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. W ramach Działania do realizacji przewiduje się projekty inwestycyjne zlokalizowane na obszarach wiejskich i miast do 20 tys. mieszkańców, wynikające z planów/programów rozwoju lokalnego przygotowanych w formule partnerstwa na poziomie gminnym, międzygminnym (np. przez związki gmin) lub powiatowym. Plany te powinny zawierać co najmniej: opis aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej na obszarze objętym planem, opis planowanych zadań inwestycyjnych na lata 2004-2006, plan finansowy na lata 2004-2006. Przykładowa struktura takiego dokumentu znajduje się w załączniku.Kryteria wyboru poszczególnych typów projektów zamieszczone są w punkcie „Kryteria wyboru projektów”.Dofinansowanie z EFRR:



- 75% kwalifikujących się wydatków publicznych, - 50% kwalifikujących się wydatków publicznych - tylko w przypadku projektów dotyczących kompleksowego uzbrojenia terenu, gdy inwestycja generuje znaczący dochód netto

Dofinansowanie z krajowych środków publicznych:- z budżetu państwa – Minister Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej (10%) oraz np. Minister

Kultury (zgodnie z zasadami ustalanymi przez danego dysponenta części budżetowej),- z budżetu jednostek samorządu terytorialnego

Działanie 3.2. ZPORR - Obszary podlegające restrukturyzacjiPriorytet III. Rozwój lokalny. W ramach Działania przewidziane do realizacji są projekty, które mają wpływ na zwiększenie atrakcyjności gospodarczej i inwestycyjnej obszaru objętego projektem oraz tworzą warunki dla wzrostu zatrudnienia. Wsparcie w ramach działania uzyskają inwestycje realizowane na obszarach podlegających restrukturyzacji. Są to obszary o wysokiej stopie bezrobocia, dużym udziale zatrudnionych w przemyśle i dużym spadku zatrudnienia w przemyśle

Jednym z priorytetowych działań ZPORR jest wspieranie dużych inwestycji infrastrukturalnych (o wartości do 10 mln euro) w dziedzinie ochrony środowiska dotyczących budowy i modernizacji infrastruktury o znaczeniu regionalnym, w tym zakresie mieszczą się projekty dotyczące:- zaopatrzenia w wodę i oczyszczania ścieków,- gospodarki odpadami,- poprawy jakości powietrza,- ochrony przeciwpowodziowej,- wsparcia zarządzania ochroną środowiska,- wykorzystania odnawialnych źródeł energii.

Preferowane będą projekty o wartości:- minimum 2 mln euro w zakresie infrastruktury wodno- ściekowej i odnawialnych źródeł energii,- minimum 0,5 mln euro w aspekcie zarządzania ochroną środowiska,- minimum 1 mln euro w odniesieniu do pozostałych projektów infrastrukturalnych.

W programie uwzględniono również wsparcie dla rozbudowy infrastruktury lokalnej. Dofinansowanie jest przewidziane dla mniejszych projektów na terenach wiejskich i w małych miastach (do 20 tys. mieszkańców) w zakresie: budowy i modernizacji urządzeń do odprowadzania i oczyszczania ścieków, zaopatrzenia w wodę i energie oraz gospodarki odpadami stałymi.Pierwszeństwo przysługiwać będzie projektom realizowanym w gminach o dochodach poniżej 60% średniej danego województwa oraz o stopie bezrobocia przekraczającej 15,0% średniej w województwie, mającym wpływ na podniesienie atrakcyjności inwestycyjnej i gospodarczej danego obszaru oraz przyczyniającym się do wzrostu zatrudnienia.Ważnym celem realizowanym w ramach ZPORR jest również rewitalizacja obszarów zdegradowanych, czyli działania zmierzające do ożywienia gospodarczego i społecznego terenów zdegradowanych, w tym zwiększenie ich potencjału turystycznego i kulturalnego. Wsparcie mogą uzyskać inwestycje proekologiczne takie, jak: wykonanie pasów zieleni, wykonanie osłon przeciwolśnieniowych oraz ekranów akustycznych, zakładanie parków oraz zalesianie. Beneficjentami w tym przypadku mogą być:- jednostki samorządu terytorialnego i ich związki,- osoby prawne z udziałem jednostek samorządu terytorialnego,- osoby prawne i jednostki organizacyjne nie objęte Krajowym Rejestrem Sadowym, finansowane

częściowo lub w całości ze środków publicznych,- fundacje i agencje, których założycielami są jednostki określone powyżej,- spółki publiczno-prywatne,



- organizacje pozarządowe,- wspólnoty mieszkaniowe.

Dofinansowanie w przypadku projektów infrastrukturalnych obejmuje m.in.: przygotowanie dokumentacji technicznej, wykup gruntów, uzbrojenie terenu, prace budowlano-montażowe, prace wykończeniowe, zakup wyposażenia, nadzór inżynierski.

W zakresie rewitalizacji terenów zdegradowanych wydatki kwalifikowane dotyczą: kosztów prac przygotowawczych, sporządzania dokumentacji technicznej oraz prac inwestycyjnych. Kwota przyznanego wsparcia z EFRR dla inwestycji w infrastrukturę ochrony środowiska nie może przekroczyć 75% kosztów kwalifikowanych, a w odniesieniu do inwestycji generujących znaczący zysk udział ten nie będzie przekraczał 50%. Działania związane z infrastrukturą lokalną oraz rewitalizacja terenów zdegradowanych mogą uzyskać wsparcie w wysokości maksimum 75% ze środków UE oraz dodatkowo 10% z budżetu państwa na obszarach gmin o najniższych dochodach własnych. Procedura składania i oceny wniosków do Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego rozpoczyna się złożeniem wniosku w Urzędzie Marszałkowskim, który dokona oceny jego kompletności pod względem formalnym.W przypadku stwierdzenia braków projekt zostanie zwrócony wnioskodawcy do poprawy. Wnioski opracowane poprawnie zostaną przekazane do oceny merytorycznej przez panel ekspertów, którzy zweryfikują je pod katem kryteriów zawartych w Uzupełnieniu ZPORR i przyjętych przez Komitet Monitorujący ZPORR. Zarząd Województwa na podstawie rekomendacji Regionalnego Komitetu Sterującego podejmować będzie decyzje o wyborze projektów do dofinansowania. Ostateczne umowy finansowe z beneficjentami zawierać będzie Wojewoda. Wypełnione wnioski do EFRR można składać jeszcze przed terminem wejścia Polski do Wspólnoty, a płatności dokonywane będą po akcesji.

Punkt informacyjny i Przyjmowania Wniosków mieści się w Urzędzie Marszałkowskim Województwa Opolskiego w Departamencie Koordynacji Programów Operacyjnych 45-082 Opole, ul.Piastowska 12, tel. (+ 48 022) 77 452 46 03, faks. (+ 48 022) 77 452 48 21

Instytucje i programy pomocowe Zewnętrznym źródłem środków na realizację inwestycji z zakresu ochrony środowiska są również instytucje mające istotne znaczenie nie tylko w skali regionu czy też kraju, lecz również uznawane są za nadrzędne przez społeczność międzynarodową.

Należą do nich m.in.: Fundacja Ekofundusz, ul. Bracka 4: 00-502 Warszawa

tel.: (022) 621 27 04: fax (022) 629 51 25 www.ekofundusz.org.pl Duński Fundusz Pomocowy Ochrony Srodowiska dla Europy Wschodniej i Centralnej

(DANCEE) Biuro Koordynatora Projektów DEPA: FOSiGW ul. Konstruktorska 3a; 02-673 Warszawa tel.: (022) 842 22 80 wew. 254; fax: (022) 849 20 98

FINESCO S.A. ul. Browarna 6; 00-311 Warszawa tel.: (022) 826 45 44; fax: (022) 828 68 55, www.finesco.pl; e-mail: [email protected] Fundacja Partnerstwo dla Środowiska ul. Bracka 6/6; 31-005 Kraków tel.: (012) 422 50 88; fax: (012) 429 47 25, www.epce.org.pl Fundusz na Rzecz Globalnego Środowiska (Global Environmental Fund – GEF) Biuro Programu w Polsce: Al. Niepodległosci 186; 00-608 Warszawa tel.: (022) 825 92 45; fax: (022) 825 49 58 www.undp.org.pl; www.ekofundusz.org.pl Fundacja Wspomagania Wsi (Rural Development Foundation) ul. Obozowa 20; 01-161 Warszawa tel./fax: (022) 632 00 76 www.fww.org.pl

3. Harmonogram wdrażania Programu


http://www.fww.org.pl/

http://www.ekofundusz.org.pl/

http://www.epce.org.pl/

mailto:[email protected]

http://www.ekofundusz.org.pl/


3.1. WprowadzenieProgramu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie zawiera propozycje działań proekologicznych niezbędnych lub zalecanych dla gminy. W myśl sformułowanych przez Ministerstwo Środowiska „Wytycznych sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym” przyjęte zadania można podzielić na:- zadania własne gminy - przedsięwzięcia, które będą finansowane w całości lub częściowo ze

środków będących w dyspozycji gminy,- zadania koordynowane - pozostałe zadania związane z ochroną środowiska i racjonalnym

wykorzystaniem zasobów naturalnych, które są finansowane ze środków podmiotów gospodarczych oraz ze środków zewnętrznych.

Powyższe zadania można ponadto podzielić na:- zadania inwestycyjne,- zadania nieinwestycyjne.

Do zadań inwestycyjnych należy zaliczyć szereg działań modernizacyjnych i przedsięwzięć proekologicznych dotyczących obiektów podlegających bezpośrednio gminie (obiekty administracji, placówki oświatowe). Do zadań nieinwestycyjnych należy zaliczyć: wydawanie decyzji administracyjnych, działania propagandowo – edukacyjne, działania informacyjne, kontrolne, opracowanie programów, zestawień, inwentaryzacji, baz danych itp.

3.2. Zadania własne Gminy wynikające z Programu

W tabeli 2 przedstawiono zestawienie przyjętych zadań własnych gminy Kolonowskie i jej jednostek organizacyjnych odnośnie ochrony środowiska oraz określono szacunkowe koszty realizacji tych zadań na lata 2004 – 2007. W tabeli ujęto wyłącznie przedsięwzięcia należące do zadań własnych Gminy finansowane w całości lub częściowo z budżetu Gminy lub z GFOSiGW.

Nie szacowano kosztów celów długookresowych do 2015r. ze względu na to, że szacunek taki obarczony będzie zbyt dużym błędem - tabela zawiera zadania krótkookresowe Gminy, realizowane w okresie lat 2004 - 2007.



ZADANIA PRZEWIDZIANE DO REALIZACJI DLA GMINY KOLONOWSKIE I JEJ JEDNOSTEK ORGANIZACYJNYCH

Tab.2 Zestawienie zadań własnych Gminy przewidzianych do realizacji na lata 2004 –2007 z perspektywą do roku 2011.Zadania przewidziane do

realizacjiJednostki

realizujące i współpracujące

Termin realizacji

Szacunkowy koszt zadania w PLN Źródła finansowania

UwagiCałkowity

koszt2004 2005 2006 2007

Ochrona przyrody i krajobrazu, w tym rozwój turystyki i rekreacjiOpracowanie projektu docelowej Gminnej Sieci Obszarów Chronionych wraz z aktualizacją inwentaryzacji przyrodniczej gminy

GminaWojewodaNadleśnictwa

2006 20 000 20 000 Srodki własne

Powołanie nowych form ochrony przyrody

GminaNadleśnictwa

2005-2006 5 000 2 500 2 500 Środki własne

Sporządzenie gminnego programu rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej terenów gminy, w tym również roślin ozdobnych

Gmina 2005 6 100 6 100 Środki własne

W każdym roku dokonanie nasadzeń, co najmniej 100 szt. zieleni trwałej w miejscowościach gminnych i wzdłuż dróg, w tym, co najmniej 80 szt. drzew szlachetnych (lipa, dąb, klon itp.)

GminaNadleśnictwa MieszkańcyZarządcy dróg

2005-2007 6 000 2 000 2 000 2 000 WFOŚiGWFundusze strukturalne UE

Budowa infrastruktury turystycznej przy ścieżkach rowerowych

GminaNadleśnictwa

2005 50 000 7 500

25 0003 750

25 0003 750

20% Środki własne80% Fundusze strukturalne UE

We współpracy z gminami należącymi do Związku Dolna Mała Panew

Wytyczenie ścieżki przyrodniczo –dydaktycznej „Zawadzkie – Kolonowskie” oraz ścieżki przyrodniczej „Staniszcze Małe – Krasiejów”

GminaNadleśnictwaJednostki oświatowe

2006 50 000 7 500

25 0003 750

25 0003 750

20% Środki własne80% Fundusze strukturalne UE

We współpracy z gminą Zawadzkie i Ozimek



Ekspozycje paleontologiczno-przyrodnicze Odnów Wsi

a) Spórok

b) Staniszcze Małe

GminaWsie Spórok i Staniszcze Małe 2006

2007

600 00075 000200 00020 000

600 000 75 000

200 000 20 000

10% Środki własne10% WFOŚiGW 80% Fundusze strukturalne UE

We współpracy z gminą Ozimek

Razem na działanie ochrona przyrody i krajobrazuw tym środki własne

937 100141 100

60 60016 100

674 500 105 000

202 000 20 000

Koszty całkowite na działanie ochrona przyrody i krajobrazu w latach 2004 – 2007 wynoszą 937 100 PLN,w tym ze środków własnych 141 100 PLN

Ochrona wód podziemnych i powierzchniowychOpracowanie Programu wykorzystania wód solankowych w rejonie Fosowskiego

Gmina 2008 - 2012 20 000 środki własne

Prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych na nieczystości płynne i przydomowych oczyszczalni ścieków

Gmina 2004-2007 w ramach pracy urzędu środki własne

Budowa oczyszczalni ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej w Staniszczach Małych oraz części m. Kolonowskie i części wsi Staniszcze Wielkie.

Gmina 2004 -20152004 -2007

38 750 00024 400 0006 100 000

4 800 0001 200 000

9 600 0002 400 000

5 000 0001 250 000

5 000 0001 250 000

PHARE 2002 SSG, 25% środki własne, WFOŚiGW, GFOŚiGW

Budowa sieci wodociągowej relacji Staniszcze Małe – przysiółek Granica

GminaGmina Ozimek

2005 35 000 35 000 Środki własne

Budowa zbiornika retencyjnego „Regolowiec” na rzece Brzyniczka gm. Kolonowskie

GminaWZMiUW w OpoluNadleśnictwo Zawadzkie

2005-2008 2 500 000100 000

1 000 000100 000

1 000 000 500 000

Środki własneWFOŚiGWFundusze strukturalne UE

Szacunkowy koszt zadania na lata 2005 –2008 wyniesie 3 000 000 PLN

Razem na działanie ochrona wód podziemnych i powierzchniowychw tym środki własne

26 935 000

6 235 000

4 800 000

1 200 000

10 635 000

2 535 000

6 000 000

1 250 000

5 500 000

1 250 000



Koszty całkowite na działanie ochrona wód podziemnych i powierzchniowych w latach 2004 – 2007 wynoszą 26 935 000 PLN, w tym ze środków własnych 6 235 000 PLN

Ochrona powierzchni ziemi i glebDziałania związane z racjonalnym zagospodarowaniem odpadów i utrzymaniem czystości i porządku opisano w Planie Gospodarki Odpadami dla gminy KolonowskieOchrona powietrza, w tym wzrost wykorzystania energii odnawialnej i energooszczędnośćOpracowanie „Założeń do planu zaopatrzenia w energię cieplną”

Gmina 2005-2006 30 000 30 000 Środki własne Zadanie obligatoryjne zgodnie z Ustawą z dnia 10 kwietnia 1997 r. Prawo energetyczne [Dz. U. z 2003r. nr 153, poz. 1504]

Opracowanie i wdrożenie systemu działań edukacyjno-informacyjnych dla mieszkańców wsi na rzecz zmiany nośnika energii, w szczególności wykorzystania energii odnawialnej

GminaWFOŚiGWBOŚ

2006 - 2007 1 000 500 500 Środki własne

Wymiana ogrzewania węglowego na olejowe oraz termomodernizacja budynku Centrum Aktywności Wiejskiej we wsi Spórok

Gmina 2005-2006 150 000 150 000 środki własne WFOŚiGW

Termomodernizacja SP w Staniszczach Małych

GminaJednostki oświatowe

2007 130 000 65 000

130 00065 000

50 % środki własne50% Fundusze UE

Razem na działanie ochrona powietrza, w tym wzrost wykorzystania energii odnawialnejw tym środki własne

311 000

246 000

180 500

180 500

130 500 65 500

Koszty całkowite na działanie ochrona powietrza, w tym wzrost wykorzystania energii odnawialnej w latach 2004 – 2007 wynoszą 311 000 PLN, w tym ze środków własnych 246 000 PLN

Ochrona przed hałasemNasadzenia drzew wzdłuż dróg Gmina

Zarządcy Dróg2004-2007 Zadanie przewidziane w dziale ochrona przyrody i

krajobrazuśrodki własne



Analiza zapisów dotyczących ochrony przed hałasem w planach miejscowych na podstawie nowych pomiarów opracowanych przez zarządców dróg

Gmina 2006-2007 W ramach pracy urzędu środki własne

Zbieranie danych o zagrożeniu hałasem w gminie

Gmina Zarządcy dróg i linii kolejowej

2005-2007 Zadanie przewidziane w dziale zarządzanie Programem ochrony środowiska jako „Budowa bazy danych …”

środki własne

Edukacja ekologiczna i udostępnianie informacji o środowiskuSporządzenie programu edukacji ekologicznej gminy

Gminaszkoły i przedszkola

2005 3 000 3 000 Środki własne Zadanie wyznaczone przez Narodową Strategię Edukacji Ekologicznej

Akcja „Sprzątanie Świata” Placówki oświatowe

2004-2007 6 000 1 500 1 500 1 500 1 500 Środki własne Zadanie zgłoszone przez placówki oświatowe

a) Program proekologicznyb) konkursy ekologicznec) inne

Placówki oświatowe

2005-2007 1 500 500 500 500 Środki własneGFOŚiGWsponsorzy

Zadania zgłoszone przez placówki oświatowe

Razem na działanie edukacja ekologiczna i udostępnianie informacji o środowiskuw tym środki własne

10 500

10 500

1 500

1 500

5 000

5 000

2 000

2 000

2 000

2 000

Koszty całkowite na działanie edukacja ekologiczna i udostępnianie informacji o środowisku w latach 2004 – 2007 wynoszą 10 500 PLN, w tym ze środków własnych 10 500 PLN

Planowanie przestrzenne i strategiczne jako podstawowe narzędzia zrównoważonego rozwojuOpracowanie Planu Rozwoju Lokalnego


Sporządzenie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego wsi:- dla terenów rekreacyjno–wypoczynkowych w dolinie Małej Panwi (około 100 ha),- m.Staniszcze Wielkie (ok.220ha)

Gmina 2005-2007 235 000

55 000

80 000

55 000

80 000

Środki własne Termin realizacji uzależniony jest od decyzji Rady Miejskiej Kolonowskie



- dla m.Spórok (ok.170ha)- dla Kolonowskiego(część Haraszowskiego, ul.Nowa) – ok.70ha

60 000

40 000 40 000

60 000

Razem na planowanie przestrzenne i strategicznew tym środki własne

245 000245 000

65 00065 000

120 000120 000

60 00060 000

Koszty całkowite na działanie planowanie przestrzenne i strategiczne w latach 2004 – 2007 wynoszą 245 000 PLN, w tym ze środków własnych 245 000 PLN

Monitoring i zarządzanie Programem Ochrony ŚrodowiskaSporządzenie gminnego programu ochrony środowiska wraz z planem gospodarki odpadami na lata 2004-2007

Gmina 2004 11 956 11 956 Środki własne Zadanie obligatoryjne (ustawa Prawo Ochrony Środowiska)

Sporządzenie raportu z wykonania celów i zadań Programu na lata 2004-2005, a następnie 2006-2007 i przedstawienie go Radzie Gminy

Gmina 20052007

4 000 2 000 2 000 Środki własne Zadanie obligatoryjne (ustawa Prawo Ochrony Środowiska)

Sporządzenie gminnego programu ochrony środowiska na lata 2008-2011

Gmina 2008 15 000 Środki własne Zadanie obligatoryjne (ustawa Prawo Ochrony Środowiska)

Budowa bazy danych o stanie poszczególnych elementów środowiska


Razem w tym środki własne

17 95617 956

11 95611 956

2 0002 000

2 0002 000

2 0002 000

Koszty całkowite na działanie monitoring i zarządzanie Programem Ochrony Środowiska w latach 2004 – 2007 wynoszą 17 956 PLN, w tym ze środków własnych 17 956 PLN

Ogółem w latach 2004 – 2007 koszty na realizację zadań związanych z ochroną środowiska wyniosą:28 456 556 PLN, w tym środki własne 6 895 556 PLN



3. Podsumowanie

W okresie 2004 – 2007 przewiduje się działania z zakresu:- zarządzania środowiskiem zgodnie z celami i strategią Programu Ochrony Środowiska,

koordynacja / zarządzanie, monitoring wdrażania programu, doskonalenie przepływu informacji, edukacja ekologiczna,

- inwestowania w techniczną infrastrukturę ochrony środowiska (zgodnie z zadaniami własnymi gminy i jej jednostek organizacyjnych przewidzianych do realizacji w latach 2004 - 2007 ).

Szacunkowe koszty wdrażania ,,Programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” w latach 2004 - 2007 przedstawiono w tabeli 3. Koszty te zostały określone w oparciu o szczegółowe dane zgłoszone przez różne jednostki na temat kosztów realizacji konkretnych przedsięwzięć lub szacunek kosztów przeprowadzony w oparciu o średnie wskaźniki dotyczące budowy i eksploatacji urządzeń.

Tab.3 Szacunkowe koszty wdrażania Programu w latach 2004 - 2007 ( w tys. PLN)L.p. Dziedzina Koszty ogółem

[PLN]Koszty własne

[PLN]1. Ochrona przyrody i krajobrazu, w tym rozwój

turystyki i rekreacji937 100 141 100

2. Ochrona wód podziemnych i powierzchniowych 26 935 000 6 235 000

3. Ochrona powierzchni ziemi i gleb głównie działania koordynowane

-

4. Ochrona powietrza, w tym w energia odnawialna i energooszczędność

311 000 246 000

5. Ochrona przed hałasem w ramach innych działań6. Gospodarka odpadami Koszty ujęte w Planie gospodarki odpadami7. Edukacja ekologiczna i dostęp do informacji o

środowisku10 500 10 500

8. Planowanie przestrzenne i strategiczne 245 000 245 0009. Monitoring i zarządzanie programem ochrony

środowiska17 956 17 956

SUMA 28 456 556 6 895 556 PLN

Największe koszty generują działania dotyczące ochrony wód, związane przede wszystkim z budową oczyszczalni ścieków i planowaną kanalizacją gminy oraz działania dotyczące ochrony powietrza, co jest związane głównie z wymianą ogrzewania i termomodernizacją budynków należących do jednostek oświatowych. Znaczące koszty będą także wynikiem realizacji planów dotyczących ochrony przyrody i krajobrazu, a w tym wykorzystania walorów przyrodniczych do rozwoju turystyki i rekreacji (ok. 141 100 zł środki własne). Przy działaniach z w/w dziedzin możliwe jest pozyskanie znaczących środków UE (do 80%). Duże koszty własne bez możliwości finansowania zewnętrznego są przewidziane na planowanie przestrzenne i strategiczne. Ogółem na lata 2004 – 2007 planuje się zadania na łączny koszt ok. 28,5 mln zł, w tym środki własne stanowić będą ok. 24,0 %.



VI. STRESZCZENIE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

Ustawa z dnia 27 kwietnia 2001 r. „Prawo ochrony środowiska” nakłada na organ wykonawczy gminy obowiązek opracowania programu ochrony środowiska, w celu realizacji polityki ekologicznej państwa. Z kolei, ustawa o odpadach z dnia 27 kwietnia 2001 roku wprowadza obowiązek opracowania planów gospodarki odpadami, które stanowią integralną część odnośnych programów ochrony środowiska.

,,Program ochrony środwiska dla miasta i gminy Kolonowskie składa się z dwóch podstawowych dokumentów, którymi są: Plan gospodarki odpadami dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą

do roku 2011, Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą

do roku 2011.

Konstrukcja Programu oparta jest głównie o zapisy takich dokumentów, jak: ,,Prawo ochrony środowiska’’ z 27 kwietnia 2001 roku. ,,Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007

– 2010”, ,,Wytyczne do sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym

i lokalnym".

Metodyka opracowania ProgramuPrzebieg prac nad Programemem przebiegał w dwóch etapach:I etap - polegał na zgromadzeniu i analizie kilkudziesięciu opracowań wyjściowych oraz wielu

dokumentów strategicznych szczebla gminnego, powiatowego, wojewódzkiego i krajowego, na których podstawie wykonano kompleksowe opracowanie diagnostyczne będące oceną aktualnego stanu zasobów i ochrony środowiska gminy Kolonowskie.

II etap – związany był z formułowaniem celów polityki ekologicznej gminy Kolonowskie do 2011 roku oraz programu wykonawczego na lata 2004-2007. Cele polityki ekologicznej gminy zostały określone zgodnie z polityką ekologiczną państwa i województwa, wymaganiami Unii Europejskiej oraz specyfiką regionu.

W tworzenie Programu zaangażowanych było wiele stron. Nadzór nad przebiegiem prac Programu objął Zespół Konsultacyjny. W jego skład weszli przedstawiciele: Urzędu Miasta i Gminy Kolonowskie, przedsiębiorstw: Packprofil i Klimbart z Kolonowskiego, Sita Częstochowa, R.J.K z Jemielnicy, Zakładu Gospodarki Komunalnej i Mieszkaniowej Kolonowskie a także Nadleśnictwa Zawadzkie.

Program formuuje: cele i zadania o charakterze systemowym, przedstawione za pomocą kierunków rozwojowych

dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja,

cele edukacji ekologicznej krótkookresowe do 2007 r. i średniookresowe do 2011 roku, cele ekologiczne krótkookresowe do 2007 r. i średniookresowe do 2011 roku, ujęte w blokach

tematycznych, jak: ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych, w tym: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie, ochrona gleb, ochrona kopalin, racjonalne użytkowanie zasobów naturalnych a także jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, w tym: ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią, ochrona jakości powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, ochrona przed



promieniowaniem elektromagnetycznym, gospodarka odpadami, ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi, bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne,

ocenę realizacji Programu, w tym: narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem, organizacja i zarządzanie Programem, monitoring wdrażania Programu wraz z określeniem wskaźników realizacji Programu,

aspekty finansowe wdrażania Programu, w tym: ramy finansowe wdrażania Programu, potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu, harmonogram wdrażania Programu z określeniem zadań własnych gminy Kolonowskie przewidzianych do realizacji na lata 2004 –2007 z perspektywą do roku 2011.

Spójność Programu z dokumentami strategicznymi,,Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie” pozostaje w ścisłej relacji ze „Strategią rozwoju województwa opolskiego na lata 2000 – 2015”, „Programem ochrony środowiska dla województwa opolskiego”, ,,Strategią rozwoju powiatu strzeleckiego”, ,, Planem Rozwoju Lokalnego Powiatu Strzeleckiego na lata 2004-2006’’, „Programem ochrony środowiska dla powiatu strzeleckiego’’, ,,Strategią rozwoju gminy Kolonowskie’’, ,,Wieloletnimi Programami Inwestycyjnymi na lata 2002 –2005’’ gminy Kolonowskie, ze ,, Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’ (wraz z wprowadzonymi zmianami) oraz z miejscowymi planami zagospodarowania przestrzennego gminy. Z dokumentów tych wynikają główne kierunki rozwoju społeczno-gospodarczego omawianego obszaru i związane z nimi kierunki presji na środowisko.

Zawartość ProgramuDokument ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” oparty o schemat dokumentu rangi krajowej – ,,Polityka ekologiczna państwa na lata 2003 – 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 – 2010” i jednocześnie dopasowany do specyficznych uwarunkowań gminy Kolonowskie, składa się z sześciu części :

Część I. WstępW Części I ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” przedstawiono podstawy formalno - prawne opracowania, formę realizacji zamówienia, konstrukcję Programu, metodykę opracowania Programu, założenia wyjściowe Programu, w tym: zasady polityki ekologicznej, podstawowe założenia polityki ekologicznej, w tym uwarunkowania wynikające ze ,,Strategii rozwoju powiatu strzeleckiego’’, spójność ,, Programu Ochrony Środowiska dla gminy Kolonowskie’’ z dokumentami strategicznymi rangi gminnej, w tym: ze ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy Kolonowskie’’, a także z opracowaniami planistycznymi oraz programowymi gminy Kolonowskie.

Część II. Diagnoza stanu środowiskaW Części II ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” przedstawiono diagnozę stanu środowiska w gminie Kolonowskie, jego najważniejsze aspekty, tendencje zmian, zasoby i walory przyrodnicze oraz główne źródła zanieczyszczeń i degradacji. W części tej przedstawiono ogólną charakterystykę gminy (w tym: położenie, warunki hydrologiczne i klimatyczne, użytkowanie gruntów, sytuację demograficzną, gospodarkę, powiązania komunikacyjne) a także rozdziały poświęcone takim zagadnieniom jak: przyroda ożywiona i krajobraz (w tym: roślinność leśna i nieleśna, fauna, obszary i obiekty prawnie chronione, ochrona krajobrazu i dziedzictwa kulturowego) , zasoby wodne (w tym: wody podziemne, powierzchniowe i opadowe), gleby, surowce mineralne, powietrze atmosferyczne (w tym: źródła zanieczyszczeń powietrza, stan sanitarny powietrza, źródła energii odnawialnej), hałas oraz promieniowanie elektromagnetyczne (niejonizujące).



Część III. Program ochrony środowiska dla gminy kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011

Część III ,,Programu...’’ zawiera Program ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011, ujęty w następujących blokach tematycznych:

Ogólne założenia polityki ekologicznej gminy Kolonowskie, Cele i zadania o charakterze systemowym, przedstawione za pomocą kierunków rozwojowych

dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja. W rozdziale tym przedstawiono również cele edukacji ekologicznej a także zagadnienia dotyczące współpracy z sąsiednimi gminami w ramach wdrażania Programu,

Ochrona dziedzictwa przyrodniczego i racjonalne użytkowanie zasobów przyrody. W rozdziale przedstawiono następujące zagadnienia: ochrona przyrody i krajobrazu, ochrona i zrównoważone wykorzystanie lasów oraz użytkowanie łowieckie, ochrona powierzchni ziemi, gleb i kopalin, racjonalne użytkowanie surowców,

Jakość środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, ujmująca takie zagadnienia jak: ochrona wód powierzchniowych i podziemnych, kształtowanie stosunków wodnych i ochrona przed powodzią, ochrona jakości powietrza atmosferycznego, ochrona przed hałasem, ochrona przed promieniowaniem elektromagnetycznym, gospodarka odpadami, ochrona przed poważnymi awariami przemysłowymi, bezpieczeństwo chemiczne i biologiczne,

Ocena realizacji Programu, w tym: zarządzanie Programem, kontrola wdrażania Programu, skaźniki efektywności Programu, harmonogram procesu wdrażania Programu,

Aspekty finansowe wdrażania Programu, w tym: potencjalne źródła finansowania przedsięwzięć Programu, harmonogram finansowo-rzeczowy zadań własnych gminy Kolonowskie przewidzianych do realizacji na lata 2004 –2007 z perspektywą do roku 2011.

Część IV. Ocena realizacji programu Część IV ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” zawiera ocenę realizacji programu, w tym: narzędzia i instrumenty zarządzania środowiskiem, informacje odnośnie upowszechniania środowiska, organizację zarządzania środowiskiem, zarządzanie programem ochrony środowiska, a także monitoring wdrażania programu.

Część V. Aspekty finansowe wdrażania programuW Części V ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” przedstawiono aspekty finansowe wdrażania programu. Rozdziały zawierają m.in. ramy finansowe wdrażania programu ochrony środowiska, jego potencjalne źródła finansowania a także harmonogram wdrażania Programu Ochrony Środowiska wraz z określeniem zadań własnych gminy Kolonowskie i jej jednostek organizacyjnych.

Część VI. Streszczenie w języku niespecjalistycznymW Części VI ,,Programu ochrony środowiska gminy Kolonowskie” przedstawiono streszczenie Programu w języku niespecjalistycznym.

Jednostki biorące udział w kształtowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwaJednostkami biorącymi udział w kształtowaniu świadomości ekologicznej społeczeństwa na terenie gminy Kolonowskie są: Starostwo Powiatowe w Strzelcach Opolskich, Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie, szkoły, przedszkola a także Nadleśnictwa Zawadzkie oraz Strzelce Opolskie. Działania podejmowane z ramienia Urząd Miasta i Gminy Kolonowskie koncentrują się przede wszystkim na wspieraniu edukacji ekologicznej w szkołach, organizowaniu akcji sprzątania świata. Formy edukacji są zróżnicowane, a najważniejsze z nich obejmują: zajęcia edukacyjne organizowane w salach



dydaktycznych lub w plenerze przybliżające walory przyrodnicze, krajobrazowe i kulturowe gminy, warsztaty terenowe m.in. dla nauczycieli, warsztaty ekologiczne, konkursy fotograficzne, wycieczki do rezerwatów przyrody, konkursy z wiedzy o ochronie przyrody oraz wiedzy o parkach krajobrazowych, programy przyrodnicze w mediach oraz artykuły w prasie.

Cele i zadania o charakterze systemowym na obszarze gminy KolonowskieProgram ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie na lata 2004 – 2007 z perspektywą do roku 2011 zawiera ogólne założenia polityki ekologicznej gminy Kolonowskie, cele i zadania o charakterze systemowym, w tym cele edukacji ekologicznej na terenie gminy.Cele i zadania o charakterze systemowym na obszarze gminy Kolonowskie zostały nakreślone w oparciu o analizę poszczególnych dziedzin gospodarki, tendencji i kierunków zmian w ich rozwoju w relacji do środowiska. Cele i zadania o charakterze systemowym przedstawiono za pomocą kierunków rozwojowych dziedzin gospodarki, ujętych w blokach tematycznych, takich jak: układ osadniczy, układ komunikacyjny, rolnictwo, przemysł, turystyka i rekreacja. Dla każdego kierunku rozwojowego przedstawiono stan wyjściowy jak również tendencje zmian. Kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju sformułowano średnioterminowy cel zintegrowany z ochroną środowiska, kierunki działań realizujące cel strategiczny, w tym działania minimalizujące zagrożenia wynikające z danego kierunku rozwojowego.Na terenie gminy działalność edukacyjna prowadzona jest w następujących formach działania:- teoretyczno-praktycznej – szkolna edukacja ekologiczna,- poznawczej – czynny udział w kształtowaniu środowiska,- popularyzacyjnej – imprezy, festyny, konkursy.

Cele ekologiczne ujęte w ProgramieW ramach Programu ochrony środowiska dla gminy Kolonowskie określono cele średniookresowe do 2011 roku a także strategiczne cele krótkookresowe do 2007 roku.

W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- wdrażanie systemu Natura 2000,- inwentaryzacja i waloryzacja obszarów cennych przyrodniczo,- wspieranie inicjatyw na rzecz zwiększania udziału obszarów chronionych,- ochrona obszarów już objętych ochroną prawną,- wykonanie pełnej inwentaryzacji siedlisk przyrodniczych,- budowa przejść dla zwierząt nad trasami komunikacyjnymi i przepławek dla organizmów

wodnych,- ochrona i rewaloryzacja elementów środowiska przyrodniczo – kulturowego, w szczególności na

wyznaczonych terenach rezerwatów i parków kulturowych,- inspirowanie zapisów do opracowań ekofizjograficznych, planów zagospodarowania

przestrzennego i programów środowiskowych gminy,- propagowanie walorów przyrodniczo - kulturowych gminy,- tworzenie nowych terenów zieleni oraz bieżąca konserwacja i pielęgnacja istniejących,- promowanie rozwoju gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych.

W zakresie ochrony przyrody i krajobrazu jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- włączenie obszaru ,,Dolina Małej Panwi w Europejską Sieć Obszarów Chronionych NATURA

2000,- opracowanie projektu docelowej Gminnej Sieci Obszarów Chronionych wraz z aktualizacją

inwentaryzacji przyrodniczej gminy,- objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego parku krajobrazowego ,,Dolina Małej Panwi’’,- objęcie ochroną prawną obszaru projektowanego rezerwatu „Dolina Brzyniczki”,



- powołanie nowych form ochrony przyrody, w tym powołanie pomników przyrody oraz użytków ekologicznych i stanowisk dokumentacyjnych zaproponowanych w opracowaniach planistycznych i programowych gminy,

- powołanie zespołu przyrodniczo – krajobrazowego ,, Dolina Myśliny’’,- pielęgnacja i konserwacja istniejących na terenie gminy obiektów i form ochrony przyrody,- wyznaczenie obszarów (dróg) bezpośredniego i znaczącego zagrożenia dla okresowo migrujących

zwierząt i ustanowienie stosownych ograniczeń dla ruchu pojazdów,- opracowanie i wdrożenia zasad ochrony krajobrazu kulturowego na wyznaczonych obszarach

rezerwatów i parków kulturowych,- opracowywanie dokumentacji ekofizjograficznej gminy Kolonowskie, - sporządzenie gminnego programu rozwoju i pielęgnacji zieleni trwałej terenów gminy, w tym

również roślin ozdobnych,- przygotowanie opracowań, publikacji, informatorów, map, dotyczących obiektów

przyrodniczych i zabytków kultury gminy,- rozwój sieci szlaków turystycznych i ścieżek przyrodniczych przy wykorzystaniu istniejących

walorów i obiektów przyrodniczych gminy, w tym wytyczenie ścieżki przyrodniczo –dydaktycznej „Zawadzkie – Kolonowskie” oraz ścieżki przyrodniczej „Staniszcze Małe – Krasiejów”

- budowa infrastruktury turystycznej przy ścieżkach rowerowych,- ekspozycje paleontologiczno-przyrodnicze Odnów Wsi : Spórok oraz Staniszcze Małe,- dokonanie nasadzeń zieleni trwałej w miejscowościach gminnych i wzdłuż dróg,- tworzenie gospodarstw agroturystycznych i ekologicznych.

W zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- poprawa zdrowotności i odporności drzewostanów,- zwiększenie lesistości gminy,- ochrona i renaturalizacja obszarów leśnych,- dostosowanie lasów do pełnienia zróżnicowanych funkcji przyrodniczych i społecznych,- zwiększanie ilości i powierzchni zadrzewień.

W zakresie ochrony i zrównoważonego wykorzystania lasów oraz użytkowania łowieckiego jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- bieżące wykonywanie w lasach zabiegów ochronnych, pielęgnacyjnych i sanitarnych,- kontynuacja przebudowy monokultur iglastych w kierunku zgodności z siedliskiem,- realizacja Wojewódzkiego Programu Zwiększania Lesistości,- weryfikacja klasyfikacji gruntów oraz aktualizacja granicy polno-leśnej w miejscowych planach

zagospodarowania przestrzennego gminy,- ustalenie lokalizacji zalesień w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego,- wprowadzanie bezpiecznych dla środowiska technologii prac leśnych,- ochrona i monitoring zbiorowisk leśnych,- objecie planami urządzania lasu wszystkich lasów,- prowadzenia w lasach o określonych funkcjach społecznych, specjalistycznego

zagospodarowania, warunkującego zachowanie właściwego ich stanu, łagodzącego występujące konflikty z pozostałymi funkcjami lasów,

- realizacja programów rolnośrodowiskowych,- wykonywanie pasów przeciwwietrznych.

W zakresie ochrony gleb jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- dostosowanie zagospodarowania i intensywności produkcji do naturalnego, biologicznego

potencjału gleb,- stosowanie zabiegów ograniczających negatywne przekształcenia gleb,



- rekultywacja terenów zdegradowanych.

W zakresie ochrony gleb jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wdrażanie i Propagowanie Kodeksu Dobrej Praktyki Rolniczej (KDPR),- ograniczenie wykorzystywania gleb najsłabszych na cele rolnicze,- promowanie rozwoju rolnictwa zintegrowanego,- powszechne odkwaszanie gleb,- wprowadzenie zadrzewień i zakrzaczeń śródpolnych ograniczających erozję gleb,- rekultywacja terenów po likwidowanych dzikich wysypiskach odpadów.

W zakresie ochrony kopalin jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- ewidencja i ochrona terenów złóż przed niepożądanym zainwestowaniem,- rekultywacja terenów poeksploatacyjnych i „dzikich” wyrobisk,- minimalizacja negatywnych skutków eksploatacji kopalin na środowisko.

W zakresie ochrony kopalin jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich

udokumentowanych złóż wraz z zapisami uniemożliwiającymi ich trwałe zainwestowanie,- inicjowanie i wspieranie likwidacji i rekultywacji wszystkich dzikich miejsc eksploatacji kopalin,- określenie granic i opracowywanie planów zagospodarowania przestrzennego trenów górniczych

dla eksploatowanych surowców.

W zakresie racjonalnego użytkowania surowców jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- wprowadzanie nowoczesnych mechanizmów zarządzania środowiskowego w produkcji,- ograniczenie materiałochłonności i odpadowości produkcji przy wykorzystaniu mechanizmów

prewencji i obciążeń ekonomicznych wytwórcy (zanieczyszczający płaci).

W zakresie racjonalnego użytkowania surowców jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wprowadzanie systemów zarządzania środowiskowego poprzez wdrażanie norm ISO (seria 14

000), EMAS, programów „Czystej produkcji”, „Odpowiedzialność i troska”,- wdrażanie pozwoleń zintegrowanych i mechanizmu najlepszych dostępnych technologii (BAT) w

wybranych branżach i sektorach gospodarki promujących oszczędność materiałową, energo i wodooszczędność oraz małą odpadowość produkcji,

- wprowadzenie systemów wskaźników materiałochłonności i odpadowości produkcji do statystyki publicznej, państwowego monitoringu środowiska oraz programów ochrony środowiska uwzględnianie w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego wszystkich,

- maksymalizacja ilości odpadów wykorzystywanych ponownie w gospodarce.

W zakresie ochrony jakości wód jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- zaprzestanie zrzutu nieoczyszczonych i nie spełniających wymagań ścieków z terenu gminy,- ograniczenie zużycia wody poprzez stosowanie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych

(BAT),- wspieranie działań mających na celu maksymalne wykorzystanie wód opadowych,- intensyfikacja działań związanych z rozbudową i modernizacją sieci wodociągowych,



- likwidacja lub zabezpieczenie wszelkich obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i powierzchniowych,

- maksymalne ograniczenie zanieczyszczonych spływów powierzchniowych,- odbudowa retencji naturalnej roślinnej w dolinach cieków,- wykorzystanie zasobów wód solankowych,- doprowadzenie wód Małej Panwi do II klasy czystości.

W zakresie ochrony jakości wód jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- budowa oczyszczalni ścieków w Staniszczach Małych wraz z wykonaniem kanalizacji sanitarnej,- inwentaryzacja nielegalnych kolektorów lub rowów służących do odprowadzania ścieków, - prowadzenie ewidencji zbiorników bezodpływowych na nieczystości płynne i przydomowych

oczyszczalni ścieków,- weryfikacja pozwoleń dla firm zajmujących się usługami asenizacyjnymi,- sukcesywna rozbudowa systemów kanalizacji,- stopniowe wdrażanie i popieranie najlepszych dostępnych technik produkcyjnych

(BAT) ,sprzyjających ograniczaniu zużycia wody,- rozpoznanie możliwości wykorzystania wód opadowych z bilansem wielkości opadów,- wytypowanie obiektów zagrażających jakości wód podziemnych i powierzchniowych,- budowa sieci wodociągowej relacji Staniszcze Małe – przysiółek Granica,- budowa stacji odżeleźniania na ujęciu wody w Kolonowskiem,- zaprzestanie stosowania bezściółkowej hodowli trzody chlewnej, stosowanie nawozów na

wszystkich uprawach zgodnie z obowiązującymi przepisami,- wykonanie roślinnych barier ochronnych wzdłuż wytypowanych odcinków wód

powierzchniowych- wytypowanie cieków do odbudowy retencji naturalnej roślinnej,- opracowanie Programu wykorzystania wód solankowych w rejonie Fosowskiego,- intensyfikacja współpracy ponadlokalnej w sprawie podniesienia klasy czystości wód Małej Panwi.

W zakresie k ształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- utrzymanie przeciwpowodziowej funkcji terenów zalewowych,- wykształcenie w społeczności lokalnej odpowiednich zachowań w razie wystąpienia powodzi,- rozbudowa i modernizacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych,- zwiększenie małej retencji.

W zakresie k ształtowania stosunków wodnych i ochrony przed powodzią jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wprowadzenie zapisów w opracowaniach planistycznych i programowych gminy o zaprzestaniu

wszelkich nowych inwestycji na terenach zalewowych i innych działań mogących zmniejszyć rolę przeciwpowodziową terenów zalewowych,

- kontrola istniejących zabezpieczeń wodnych wraz z modernizacją urządzeń wodnych,- opracowanie powszechnego, skierowanego do społeczeństwa programu postępowania w razie

wystąpienia powodzi i rozpropagowanie tego programu,- inwentaryzacja istniejących systemów kanalizacji deszczowych wraz z oceną ich stanu

technicznego- budowa zbiornika retencyjnego „Regolowiec” na rzece Brzyniczka.

W zakresie ochrony jakości powietrza jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- gazyfikacja gminy,- wykorzystanie energii ze źródeł odnawialnych,



- poprawa drożności i płynności istniejących układów komunikacyjnych,- prowadzenie właściwej polityki przestrzennej,- opracowanie programu energetycznego ze szczególnym uwzględnieniem odnawialnych źródeł

energii,- redukcja emisji zanieczyszczeń,- tworzenie układu tras pieszych i rowerowych,- ograniczenie emisji niezorganizowanej.

W zakresie ochrony jakości powietrza jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- proces gazyfikacji miasta Kolonowskie oraz obszarów wiejskich gminy,- opracowanie i wdrożenie systemu działań edukacyjno-informacyjnych dla mieszkańców wsi na

rzecz zmiany nośnika energii, w szczególności wykorzystania energii odnawialnej,- opracowanie gminnego bilansu biopaliw, możliwości ich pozyskania, zainteresowania

potencjalnych producentów biopaliw,- promowanie nieuciążliwych źródeł energii, paliw ekologicznych, poszanowania energii, korzyści z

przedsięwzięć termomodernizacyjnych,- modernizacja drogi wojewódzkiej nr 463 Bierdzany – Ozimek – Zawadzkie,- przebudowa drogi powiatowej Nr 1804 relacji Strzelce Opolskie – Kolonowskie,- bieżące remonty pozostałych dróg powiatowych i gminnych,- zagospodarowanie linii kolejowej nr 338 relacji Fosowskie – Dobrodzień,- modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 61 relacji Kielce – Fosowskie,- modernizacja linii kolejowej znaczenia krajowego nr 144 relacji Tarnowskie Góry – Opole,- wprowadzenie do m.p.z.p. zakazu lokalizacji nowej zabudowy mieszkalnej w odległości do 20m

od dróg publicznych, pasów zieleni izolacyjnej pomiędzy drogami a obszarami zabudowy (tam, gdzie warunki miejscowe na to pozwalają), wyznaczenie stref dostępności dla samochodów,

- opracowanie projektu założeń do zaopatrzenia w ciepło, paliwa gazowe i energię elektryczną gminy Kolonowskie,

- wymiana ogrzewania węglowego na olejowe oraz termomodernizacja budynku Centrum Aktywności Wiejskiej we wsi Spórok,

- termomodernizacja SP w Staniszczach Małych,- modernizacja, hermetyzacja i automatyzacja procesów technologicznych. Instalowanie urządzeń

oczyszczających oraz poprawa sprawności urządzeń funkcjonujących,- kontynuowanie działań mających na celu ukształtowanie układu ścieżek rowerowych o funkcjach

komunikacyjnych, turystycznych i rekreacyjnych,- stworzenie i aktualizowanie bazy danych dotyczącej stanu czystości powietrza i wielkości emisji

W zakresie ochrony przed hałasem jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego,- ograniczenie uciążliwości hałasu przemysłowego, - pozyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem.

W zakresie ochrony przed hałasem jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- uwzględniane wymogów ochrony środowiska przed hałasem przy opracowywaniu ogólnych

i szczegółowych planów zagospodarowania przestrzennego ograniczenie uciążliwości hałasu komunikacyjnego,

- systematyczne wprowadzanie pasów zieleni izolacyjnej oraz ekranów dźwiękochłonnych wzdłuż dróg i tras kolejowych,

- inwentaryzacja i ocena uciążliwości akustycznej obiektów przemysłowo – usługowych,- kontrola dotrzymywania obowiązujących norm akustycznych,- doskonalenie istniejących i kształtowanie nowych mechanizmów i procedur administracyjnych

mających na celu uzyskiwanie danych o skali zagrożenia hałasem.



W zakresie ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:

- zorganizowanie monitoringu pól elektromagnetycznych dla obiektów, które stanowią znaczące źródło promieniowania,

- weryfikacja istniejących źródeł promieniowania elektromagnetycznego pod kątem oddziaływania na środowisko i ludzi.

W zakresie ochrony ochrony przed promieniowaniem elektromagnetycznym jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- wytypowanie obiektów do prowadzenia monitoringu,- uwzględnianie w planach zagospodarowania przestrzennego zagadnienia pól

elektromagnetycznych.

W zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi jako strategiczne cele średniookresowe dla gminy Kolonowskie do 2011 roku przyjęto:- ograniczanie zagrożeń związanych z transportem substancji i odpadów niebezpiecznych,- edukacja społeczeństwa w zakresie właściwych zachowań w sytuacji wystąpienia zagrożenia,- zapobieganie ryzyku wystąpienia awarii przemysłowych.

W zakresie ochrony przed poważnymi awariami przemysłowymi jako strategiczne cele krótkookresowe dla gminy Kolonowskie do 2007 roku przyjęto:- egzekwowanie określonych ustawowo wymogów dotyczących transportu substancji i odpadów

niebezpiecznych,- aktualizacja tras optymalnego przewozu materiałów niebezpiecznych i systematyczna kontrola

pojazdów do transportu materiałów niebezpiecznych,- informowanie społeczeństwa o występujących zagrożeniach, podjętych środkach zapobiegawczych

i o działaniach, które będą podjęte w przypadku wystąpienia awarii przemysłowej,- informowanie zakładu o dużym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej o obowiązkach

a także prowadzenie kontroli co najmniej raz w roku.

Monitoring wdrażania ProgramuWdrażanie Programu Ochrony Środowiska będzie podlegało regularnej ocenie w zakresie:- określenia stopnia wykonania przedsięwzięć / działań,- określenia stopnia realizacji przyjętych celów,- oceny rozbieżności pomiędzy przyjętymi celami i działaniami, a ich wykonaniem,- analizy przyczyn tych rozbieżności.

Burmistrz miasta Kolonowskie będzie oceniał, co dwa lata stopień wdrożenia Programu, natomiast na bieżąco będzie kontrolowany postęp w zakresie wykonania przedsięwzięć zdefiniowanych w Programie.

Pod koniec 2005 roku nastąpi weryfikacja i aktualizacja przedsięwzięć przewidzianych do realizacji w latach 2004 - 2007. Wyniki oceny będą stanowiły wkład dla nowej listy przedsięwzięć, obejmujących okres 2008 - 2011. Ten cykl będzie się powtarzał, co każde dwa lata, co zapewni ciągły nadzór nad wykonaniem Programu. W cyklach czteroletnich będzie oceniany stopień realizacji celów ekologicznych (określonych w tym dokumencie dla okresu do 2011 roku). Ocena ta będzie bazą do ewentualnej korekty celów i strategii ich realizacji. Taka procedura pozwoli na spełnienie wymagań zapisanych w ustawie ,,Prawo ochrony środowiska’’, a dotyczących okresu na jaki jest przyjmowany program ochrony środowiska i systemu raportowania o stanie realizacji programu ochrony środowiska.



Procedura:- ocena postępów we wdrażaniu programu ochrony środowiska, w tym przygotowanie raportu (co

dwa lata),- aktualizacja listy przedsięwzięć ( co dwa lata),- aktualizacja polityki ochrony środowiska, tj. celów ekologicznych i kierunków działań (co cztery

lata).

Sporządzenie nowego Programu na podstawie zaktualizowanych celów i kierunków działań nastąpi na koniec 2007 roku. Zakres monitoringu wdrażania Programu powinien obejmować:- ocenę i zakres wykonania zadań ujętych w harmonogramie rzeczowo-finansowym,- ocenę i stopień wykonania działań realizujących główne cele na lata 2004-2007,- stopień realizacji przyjętych celów średniookresowych (do roku 2011),- rozbieżności między przyjętymi celami, działaniami i zadaniami, a stopniem ich wykonania,- przyczyny nie wykonania założonych zadań, działań i celów.

W okresie 2004 – 2007 przewiduje się działania z zakresu:- zarządzania środowiskiem zgodnie z celami i strategią Programu Ochrony Środowiska,

koordynacja / zarządzanie, monitoring wdrażania programu, doskonalenie przepływu informacji, edukacja ekologiczna,

- inwestowania w techniczną infrastrukturę ochrony środowiska (zgodnie z zadaniami własnymi gminy i jej jednostek organizacyjnych przewidzianych do realizacji w latach 2004 - 2007 ).

Największe koszty generują działania dotyczące ochrony wód, związane przede wszystkim z budową oczyszczalni ścieków i planowaną kanalizacją gminy oraz działania dotyczące ochrony powietrza, co jest związane głównie z wymianą ogrzewania i termomodernizacją budynków należących do jednostek oświatowych. Znaczące koszty będą także wynikiem realizacji planów dotyczących ochrony przyrody i krajobrazu, a w tym wykorzystania walorów przyrodniczych do rozwoju turystyki i rekreacji (ok. 141 100 zł środki własne). Przy działaniach z w/w dziedzin możliwe jest pozyskanie znaczących środków UE (do 80%). Duże koszty własne bez możliwości finansowania zewnętrznego są przewidziane na planowanie przestrzenne i strategiczne. Ogółem na lata 2004 – 2007 planuje się zadania na łączny koszt ok. 28,5 mln zł, w tym środki własne stanowić będą ok. 24,0 %.



MATERIAŁY ŹRÓDŁOWE

1. ,,Strategia rozwoju miasta i gminy Kolonowskie ’’, Kolonowskie 2000 r., 2. ,,Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy

Kolonowskie ’’, 1996 r., wraz ze zmianą z dnia 21.10.2003r.,3. ,,Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego miasta i gminy Kolonowskie ’’, 4. ,,Wieloletnie Programy Inwestycyjne na lata 2002 –2005’’,2002 r.,5. ,,Strategia rozwoju powiatu strzeleckiego do 2015 roku ’’, Strzelce Opolskie 2004 r., 6. II Polityka Ekologiczna Państwa, Warszawa, 2001 r.,7. Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej, Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi, Ministerstwo

Środowiska, Warszawa, 2002 r.,8. Kleczkowski A.S. i inni, 1990, Mapa obszarów głównych zbiorników wód podziemnych

(GZWP) w Polsce wymagających szczególnej ochrony 1: 500 000. Prace CPBP 04.10.09. Objaśnienia tekstowe do mapy. IHiGI AGH Kraków.

9. Narodowa strategia edukacji ekologicznej, Ministerstwo Środowiska, 1998 r.,10. Narodowa strategia ochrony środowiska na lata 2000 - 2006; Ministerstwo Środowiska, 2000 r.,11. Program wykonawczy do II Polityki Ekologicznej Państwa na lata 2002 - 2010 (Projekt),

Ministerstwo Środowiska, Warszawa, 2002 r.,12. Spójna polityka strukturalna rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, Ministerstwo Rolnictwa

i Rozwoju Wsi, 1998 r.,13. Strategia rozwoju energetyki odnawialnej, Ministerstwo Środowiska, 2000 r.,14. Wytyczne sporządzania programów ochrony środowiska na szczeblu regionalnym i lokalnym,

Instytut Ochrony Środowiska, Zakład Polityki Ekologicznej, 2002 r.,15. ,,Plan zagospodarowania przestrzennego województwa opolskiego ’’, Biuro Planowania

Przestrzennego w Opolu. Opole, 2002 r.,16. ,,Program ochrony środowiska województwa opolskiego na lata 2003 – 2006 z perspektywą na

lata 2007 – 2010’’, Urząd Marszałkowski Opole, 2003 r.,17. ,,Program ochrony środowiska powiatu strzeleckiego, Strzelce Opolskie, 2004 r.,18. ,,Plan gospodarki odpadami w województwie opolskim’’, IMMB Opole, 2003 r.,19. „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002” , WIOŚ Opole, 2003r.,20. „Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2001” WIOŚ Opole, 2002 r.,21. ,,Powszechna inwentaryzacja przyrodnicza gminy Kolonowskie’’ Opole 1994.,22. ,,Przyroda gminy Kolonowskie’’ K.Spałek, A.Nowak,23. ,,Koncepcja rozwoju energetyki w województwie opolskim ’’, Regionalna Agencja

Poszanowania Energetyki, Opole, 2002 r.,24. ,,Studium rozwoju systemów energetycznych w województwie opolskim do roku 2015’’,

Energoprojekt Katowice S.A. 2003 r.,25. Kryza J., Różkowski A. - Główne zbiorniki wód podziemnych SW Polski. Mat. VIII Symp.

Strategia ochrony głównych zbiorników wód podziemnych w Polsce. Częstochowa, 1989r.,26. Przewodnik po polityce klimatycznej dla przedsiębiorstw. Centre for Clean Air Policy.

Washington DC, 2002 r.,27. Weryfikacja programu ochrony środowiska i gospodarki wodnej w województwie opolskim na

lata 1986 – 2010. INTEREKO Sp. z o.o. Opole, 1997 r.,28. Spałek K. 1997. Czerwona lista roślin naczyniowych zagrożonych w województwie opolskim.

Natura Silesiae Superioris1: 17-32. ,29. ,,Roczniki statystyczne województwa opolskiego 1999r., 2000r.,2001r., 2002 r.’’, Urząd

Statystyczny w Opolu.,30. Materiały uzyskane w ramach ankietyzacji jednostek samorządowych oraz przedsiębiorstw z terenu gminy Kolonowskie,31. Ogólnodostępne strony internetowe.


bip.kolonowskie.pl · Web viewPROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE . NA LATA 2004 –...

Documents

Transcript of bip.kolonowskie.pl · Web viewPROGRAM OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY KOLONOWSKIE . NA LATA 2004 –...