Bioróżnorodność a rolnictwo - agro.basf.pl · Rolnictwo doprowadziło do powstania w Europie...

Bioróżnorodność a rolnictwo

BASF_JB-Biodiv_CZ_3.indd 1BASF_JB-Biodiv_CZ_3.indd 1 26.5.11 18:4326.5.11 18:43

/ 03

Spis treści

str. 04 Wstęp

str. 06 Rolnictwo i bioróżnorodność idą w parze

str. 10 Zrównoważona gospodarka rolna pozwala

uzyskiwać wysokie plony i jednocześnie

chronić bioróżnorodność

str. 16 Ochrona plonów i bioróżnorodności

dają się pogodzić

str. 22 Słowniczek

str. 23 Osoba kontaktowa

02 / 03


Rośliny kwiatowe wzbogacają bioróżnorodność naszych pól

Drodzy Czytelnicy!

Bez wątpienia, rolnictwo wywiera ogromny wpływ na środowiska życia roślin i zwierząt. Nie

musi to jednak zawsze oznaczać, że rolnictwo stoi w opozycji do bioróżnorodności. W

rzeczywistości jest wręcz przeciwnie, ponieważ uprawa w sposób zrównoważony roślin

przeznaczonych na żywność i pasze faktycznie pozwala tę bioróżnorodność zachować.

Niniejsza broszura pozwala bliżej przyjrzeć się relacjom występującym między rolnictwem

a bioróżnorodnością.

Nasz i Państwa wkład w bioróżnorodność

Zapewne zastanawiali się Państwo, czemu służą owe ładne kwitnące rabaty kwiatowe

występujące na stanowiskach badawczych fi rmy BASF. Otóż obsiewane są one specjalną

mieszanką nasienną, która ma za zadanie wspomagać bioróżnorodność – tę samą mieszankę

nasion kwiatów ulubionych przez pszczoły oferujemy jako upominki z naszych stacji.

Wraz z Państwem pragniemy przyczyniać się do zwiększania bioróżnorodności i jej

świadomości. Wystarczy użyć tej mieszanki nasion roślin jednorocznych w ogródku

na powierzchni 5m², aby móc dostrzec, jak bardzo intensywnie kwitnąca rabata przyciąga

różnorodne gatunki owadów zapylających rośliny, w tym naszą cenną pszczołę miodną,

ptaki, ale także i inne rośliny. Taki „system” można zastosować również i na większą skalę

w Państwa gospodarstwie wykorzystując do tego celu ewentualny teren wyłączony z inten-

sywnej produkcji. Przykład ten pokazuje, że bioróżnorodność i nowoczesne rolnictwo mogą

skutecznie współistnieć.

Wielki wpływ na plonowanie i bioróżnorodność

Pszczoła miodna jest jednym z ok. 200 tys. gatunków organizmów zapylających, do których

zalicza się nie tylko dzikie pszczoły, motyle, żuki czy muchy, ale także ptaki i nietoperze. Uważa

się jednak, że to właśnie pszczoły zapylają prawie aż jedną trzecią światowych upraw rolniczych.

Uprawy podstawowe – pszenica, ryż i kukurydza rozmnażają się wprawdzie wiatropylnie, ale

już owoce i różne inne gatunki roślin spożywczych są zależne od obecności pszczół.

Także poza rolnictwem pszczoły przyczyniają się do utrzymania bioróżnorodności zapylając

kwiaty i rośliny dziko rosnące, które z kolei stanowią środowisko życia lub pokarm dla innych

stworzeń.

Czynniki zagrażające populacji pszczół

Narasta przekonanie, że zdolność pszczół do przetrwania jest coraz silniej zagrożona przez

pewne powiązane ze sobą czynniki, wśród których znajdują się pasożyty, choroby, pestycydy,

ograniczone możliwości zdobywania pokarmu, warunki pogodowe i wreszcie genetyka. Inten-

sywna uprawa roli ograniczyła na przykład różnorodność dostępnego na obszarach rolnych

pyłku kwiatowego, co negatywnie odbija się na diecie pszczół, a tym samym na ich odporności

na choroby.


Kolejnym źródłem stresu dla pszczół jest zmieniające się środowisko. Zmiany klimatyczne –

kolejny czynnik – przyniosły Europie sroższe zimy i wilgotniejsze wiosny. Młode pszczoły, które

takie warunki wprawdzie przeżyją, doznają sporego uszczerbku na zdrowiu.

W takiej sytuacji każdy rolnik powinien być zainteresowany wspieraniem bioróżnorodności,

zarówno obecnie, jak i w przyszłości. Jego wkład polegałby na wysiewaniu zagonów kwiatów

na miedzach lub w miejscach, gdzie intensywna uprawa roli nie jest opłacalna, jak na przykład

na terenach podmokłych, obrzeżach pól, terenach odłogowych itp. Także i Państwo, jako rol-

nicy, mogą przyczynić się do zwiększenia dostępności różnorodnego pyłku kwiatowego i tym

samym poprawy stanu populacji pszczół na Państwa terenie. Warto się tym zająć, ponieważ

zdrowa społeczność pszczół w okolicy ma bezpośredni wpływ na skuteczność zapylania roślin

uprawnych. Tym samym zamyka się pewne koło – bioróżnorodność nie tylko współistnieje

z nowoczesnym rolnictwem, ale także jest dlań korzystna – i na odwrót.

Do roku 2050 globalny popyt na żywność wzrośnie o 70 procent, jednakże dostępność ziemi

uprawnej jest ograniczona. To właśnie stanowi jedno z największych wyzwań, przed jakim stoi

dzisiejsze rolnictwo – jak pogodzić rosnący popyt na żywność z potrzebą zachowania

bioróżnorodności – teraz i w przyszłości?

Efektywne gospodarowanie będzie stanowiło klucz do utrzymania i ochrony siedlisk zwierząt

i roślin. Osiągnięcie tej efektywności będzie w sporej części zależało od zastosowania przy-

jaznych dla środowiska metod uprawy. Jeśli będą stosowane właśnie takie metody, to rolnictwo

i bioróżnorodność będą mogły istnieć obok siebie w harmonii.

Czy wiesz, że…?

■ na świecie żyje co najmniej 20 tysięcy gatunków pszczół,

■ na terenie UE żyje ponad 2,5 tys. gatunków pszczół dzikich,

■ pojedyncza kolonia pszczół składa się z nawet 50 tys. osobników,

■ w UE mamy ok. 700 tys. pszczelarzy,

■ w UE wytwarza się ok. 200 tys. ton miodu rocznie.

Chcielibyśmy zachęcić Państwa do stosowania naszej mieszanki nasiennej w celu zwiększenia

bioróżnorodności i włączenia się do zrównoważonego sposobu gospodarowania.

A jakie są Państwa doświadczenia? Czekamy na Państwa opinie i sugestie!

Z poważaniem,

Dr. Jens Marr Wladyslaw Wojtyla

BASF Central Europe,

04 / 05


/ 07

Rolnictwo i bioróżnorodność idą w parze

06 / 07


Przez tysiące lat człowiek odcisnął swoje wyraźnie piętno na krajobrazie,

w którym tutaj, w Europie, dominowały niegdyś gęste puszcze. Karczowanie

drzew doprowadziło nie tylko do skurczenia się naturalnego środowiska życia

zwierząt leśnych, lecz doprowadziło także do wykształcenia się terenów otwartych

przyciągających rośliny i zwierzęta z innych regionów, na przykład z azjatyckich

stepów. Dzisiaj staramy się zatem chronić również gatunki, które nie wywodzą się

endemicznie z Europy, jak chomik, kuropatwa szara, chaber bławatek, czy kąkol

polny, które stanowią jedne z 215 tysięcy gatunków roślin i zwierząt żyjących

obecnie w naszej części świata.

Rolnictwo doprowadziło do powstania w Europie krajobrazu składającego się z pól upra-

wnych poprzecinanych kwitnącymi łąkami, pastwiskami i wrzosowiskami, usianego zagaj-

nikami i kępami drzew i krzewów. Wszystkie one stanowią środowisko życia różnych orga-

nizmów i przyczyniają się do utrzymania bioróżnorodności.

Zachowanie bioróżnorodności leży także w podstawowym interesie człowieka. Staje się to

oczywiste, gdy weźmiemy pod uwagę pożyteczną rolę różnych organizmów – żyjących w

glebie owadów, bakterii, roślin czy grzybów – jaką odgrywają one dla rolnictwa. Wspólnie

zapewniają żyzność gleby i rozkład organicznych odpadów. Bujna roślinność stanowi za-

porę przeciw erozji gleby, owady drapieżne zwalczają szkodniki, na przykład mszyce, zaś

pszczoły zapylają uprawy. Na podstawie danych francuskiego Narodowego Instytutu Badań

Rolniczych (INRA) i Narodowego Centrum Badań Naukowych (CNRS) „usługa zapylania”

wykonywana przez pszczoły na całym świecie warta jest 153 miliardy Euro rocznie. Ten

przykład wskazuje wyraźnie, jak ścisły jest wzajemny związek rolnictwa i bioróżnorodności.

Rolnictwo i bioróżnorodność idą w parze


Można zauważyć, że bioróżnorodność jest częściowo także produktem ubocznym

działalności człowieka. To on wyhodował niezliczone, nieistniejące dotychczas odmiany

lokalnych roślin i zwierząt, co określa się terminem „agrobioróżnorodności”. Przez ponad

10 tys. lat my, ludzie, wyhodowaliśmy na swoje potrzeby liczne gatunki roślin i ich odmiany

regionalne. Na przykład, andyjskie pasma górskie na pograniczu peruwiańsko-boliwijskim

stanowiące ojczyznę ziemniaka wydały na świat 5 tys. różnych odmian tej rośliny

o najróżniejszych kształtach, rozmiarach i barwach. Taka różnorodność genetyczna jest

bezcenna, ponieważ pozwala nam dobierać rośliny i zwierzęta mniej podatne na stres

i choroby lub takie, które najlepiej prosperują w konkretnych warunkach występujących

w danym regionie

Czym jest bioróżnorodność?

Różnorodność biologiczną opisuje się jako “zmienność organizmów żywych wynikającą ze wszelkich

możliwych źródeł, w tym z ekosystemów ziemnych, morskich i pozostałych ekosystemów wodnych, a

także kompleksów ekologicznych, których część one stanowią: różnorodność może występować w

ramach gatunków, między gatunkami, a także między ekosystemami” 1. Stąd termin „bioróżnorodność”

odnosi się do wszystkich aspektów świata żyjącego – genów, gatunków, czy ekosystemów.

Rozróżnia się, ogólnie rzecz biorąc, trzy poziomu różnorodności biologicznej:

Różnorodność genetyczna – zróżnicowany skład genetyczny członków tego samego gatunku.

Różnorodność śródgatunkowa – odmiany roślin, zwierząt i mikroorganizmów występujące w danym miejscu.

Różnorodność środowiskowa – różne ekosystemy zamieszkałe przez organizmy.

Rolnictwo i bioróżnorodność są ściśle powiązane ze sobą na trzech obszarach: agrobioróżnorodności,

bioróżnorodności funkcjonalnej oraz w kwestiach związanych z ochroną przyrody.

1 Konferencja ONZ na temat Środowiska i Rozwoju, Rio de Janeiro, 3–14 czerwca 1992.

08 / 09


10 / 11

Zrównoważona gospodarka rolna pozwala uzyskiwać wysokie plony i jednocześnie chronić bioróżnorodność


Gatunki wymierające są uzależnione od możliwości ochrony obszarów dzikiej

przyrody. W Europie obszarami tego typu bywają łąki i moczary, zaś w innych

częściach świata dżungle i stepy. Z drugiej strony jednak wzrost liczby ludności na

Ziemi prowadzi do wzrostu popytu na płody rolne, przy jednoczesnej ograniczonej

dostępności użytków rolnych.

W roku 2007 naszą planetę zamieszkiwało już dwukrotnie więcej ludzi, niż w roku 1961.

Jednocześnie całkowita powierzchnia terenów uprawnych wzrosła jedynie o 10 procent.

Zatem w porównaniu ze wzrostem populacji, przyrost terenów rolniczych było bardzo ogra-

niczony. Ponadto, ich ewentualny dalszy przyrost napotyka na poważne ograniczenia. Zna-

czną powierzchnię naszej planety zajmują bowiem pustynie, które nie nadają się do uprawi-

ania; inne zaś obszary zajęli ludzie budując na nich drogi i domy. Z kolei tereny, które cechuje

wielka bioróżnorodność, muszą zostać zachowane w niezmienionym kształcie i dlatego nie

powinny one ulec przekształceniu w uprawy. Przykładem są tutaj tropikalne dżungle, które

mają najwyższą gęstość populacji gatunków, co powoduje, że powstanie w ich miejsce

obszarów rolniczych przyniosłoby katastrofalne skutki dla środowisk tych gatunków

i w rzeczy samej oznaczałoby ich zagładę.

Niewielka powierzchnia potencjalnie dostępnego areału oznacza, że tym większego znacze-

nia nabiera zwiększanie efektywności gospodarowania na istniejących powierzchniach upra-

wnych poprzez zastosowanie nowoczesnych technologii. Maszyny, wysoko plonujące od-

miany roślin, nawozy mineralne i pestycydy pomogły niemal podwoić uzyskiwane plony w

porównaniu z rokiem 1960. Bez tego postępu na świecie pozostałoby zachowanych zna-

cznie mniej siedlisk organizmów dziko żyjących, niż ma to miejsce obecnie.

Intensyfi kacja upraw wywarła jednak bezpośredni wpływ na bioróżnorodność terenów

rolniczych. Na przykład nowoczesne gatunki zbóż rosną tak gęsto, że nie pozostawiają

Zrównoważona gospodarka rolna pozwala uzyskiwać wysokie plony i jednocześnie chronić bioróżnorodność


12 / 13

praktycznie żadnego wolnego miejsca makom czy chabrom. Z kolei mechaniczne i che-

miczne metody uprawy ograniczyły występowanie chwastów na naszych polach, co spra-

wiło, że pole przestało być już korzystnym środowiskiem życia dla wielu dzikich roślin i

zwierząt. Metody te mają jednak swoje uzasadnienie, ponieważ dziko rosnące na polach

kwiaty, które wprawdzie wyglądają uroczo, stanowią poważny problem podczas żniw za-

nieczyszczając plon. Chwasty zwiększają wilgotność zbiorów, a tym samym sprzyjają pro-

cesom gnilnym występującym w trakcie przechowywania. Ponadto, wiele gatunków

chwastów bywa niejadalnych lub wręcz trujących. Wszystko to sprawia, że zebrany z pola

plon nie nadawałby się do sprzedaży.

Z perspektywy rolników największą rolę odgrywają wielkość plonu i jakość uprawy. Dzięki

postępom technologii rolnictwo stało się znacznie bardziej intensywne, niż było w prze-

szłości, pozwalając rolnikom zwiększyć plony, a tym samym dochody, bez konieczności

przekształcania parków i rezerwatów przyrodniczych w tereny uprawowe. Jak stwierdził

amerykański naukowiec, Dr. Indur M. Goklany: „Gdyby „zamrozić” technologię na poziomie

roku 1961, wówczas, aby wyżywić populację świata w roku 1993 na i tak niedostatecznym

poziomie z roku 1961, trzeba byłoby zwiększyć powierzchnię terenów rolniczych o co najm-

niej 80 procent”2

ROK LICZBA LUDNOŚCI (MILIARDY) POWIERZCHNIA ROLNA (MLN HA)

1961 3,1 1 280

2000 6,1 1 400

2007 6,7 1 411

Wzrost 111 % 10 %

Zwiększanie się powierzchni rolnej w porównaniu do liczby ludności świata

Źródło: FAO ONZ

2 Indur M. Goklany 1998: Saving habitat and conserving biodiversity on a crowded planet, w: BioScience,

tom 48, nr. 11, str. 941–953.


W przyszłości rolnictwo będzie musiało zmierzyć się z dwoma wyzwaniami. Pierwsze z nich

to konieczność utrzymania lub wzrostu poziomu plonów z istniejącego areału przy zacho-

waniu ekologicznych funkcji bioróżnorodności niezbędnej dla produkcji rolnej. Drugie wyz-

wanie zaś polega na możliwie najkorzystniejszym gospodarowaniu terenami, w tym także

nieprzeznaczonymi do produkcji rolnej, na przykład obszarami chronionymi.

Znaczący wkład mogą wnieść tu nowe metody uprawy, na przykład używanie korzystnych

dla gleby technik oraz stosowanie pestycydów w sposób jeszcze bardziej obniżający po-

ziom zagrożenia dla roślin i zwierząt. Jednakże działania na rzecz wspierania bioróżnorod-

ności nie powinny być ograniczone jedynie do samych terenów rolnych, ponieważ można

jest realizować na nieuprawianych miedzach i obrzeżach pól wspierając populację dzikich

ziół i kwiatów przyciągających różnorakie owady, które z kolei stanowią pokarm dla ptaków

i ssaków. Gospodarowanie biotopem może także mieć miejsce na odłogach położonych

w sąsiedztwie dróg, kolei czy lasów.

Jak bardzo zróżnicowane są tereny uprawowe?

Jest to dość kontrowersyjny temat dla specjalistów biorąc pod uwagę złożoność wzajemnych

powiązań występujących w ekosystemach. Obserwując populację określonych gatunków ptaków

stanowiących wyznacznik bioróżnorodności, biologom udało się ustalić miarodajne kryteria dające

odpowiedź na to pytanie. Odpowiedź ta nie stanowi jednak zaskoczenia: na bioróżnorodność

w Europie mają poważny wpływ zmiany zachodzące w praktyce rolniczej. Nowoczesne metody

gospodarowania zwiększyły liczebność niektórych gatunków, np. bociana białego, inne zaś, np.

gąsiorka, utrzymują się na stabilnym poziomie przez długi okres. Jednakże jeszcze inne gatunki, np.

kuropatwa szara, stały się rzadsze. Rolnicy pomagają utrzymać ginące gatunki przy życiu

uczestnicząc w różnych programach i inicjatywach, np. > działania agro-środowiskowe lub

> umowy o wspieraniu ochrony przyrody.

Zrównoważona uprawa ziemi zapewnia wyższe plony i chroni bioróżnorodność


Porównanie liczebności populacji bociana białego, gąsiorka i kuropatwy

szarej w Europie

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

100

50

0

KUROPATWA SZARA

Rok

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

300

250

200

150

100

50

0

Rok

100

50

0

Źródło: Europejska Rada ds. Spisu Ptaków (EBCC)

Wskaźnik liczebności (procenty)

BOCIAN BIAŁY

GĄSIOREK

Rok

14 / 15

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05


16 / 17

Ochrona plonów i bioróżnorodności dają się pogodzić


Stosowane w nowoczesnym rolnictwie pestycydy pomagają osiągać wysoką

intensywność upraw przy jednoczesnym przestrzeganiu wymagań ochrony

bioróżnorodności. Zanim pestycydy trafi ą na rynek, są poddawane obszernym bada-

niom mającym wykluczyć ich szkodliwość dla środowiska i człowieka. Jednak dla

fi rm badawczo-rozwojowych, jaką jest BASF, odpowiedzialność nie kończy się za

progiem laboratoriów. Nasza fi rma wspiera zrównoważone stosowanie pestycydów

i opowiada się za dodatkowymi działaniami na rzecz ochrony bioróżnorodności.

Założenia stosowania produktów ochrony roślin są oczywiste. Są to produkty przeznaczone

do zwalczania szkodników, chorób i chwastów zagrażających jakości i wielkości plonów.

Pestycydy dopuszcza się do obrotu dopiero pod warunkiem, że nie są szkodliwe dla jakości

wody i gleby oraz dla populacji dzikiego ptactwa, ssaków i pożytecznych owadów, takich jak

pszczoły, o ile są stosowane zgodnie z instrukcją umieszczoną na etykiecie. Z tego powodu

podstawę bezpieczeństwa ochrony zbiorów stanowią pogłębione badania zagrożeń oraz pre-

cyzyjne instrukcje stosowania środków ochrony.

Kluczową rolę odgrywa innowacyjność. Oprócz tradycyjnej postaci sproszkowanej i płynnej,

BASF i inni producenci pracują nad pestycydami w formie granulatów, co pozwoli rolnikom

worać je bezpośrednio w glebę. W ten sposób ograniczeniu ulegnie kontakt organizmów

żyjących na powierzchni z pestycydem. Tego rodzaju innowacje oznaczają, że pestycydy

mogą być stosowane w sposób jeszcze bardziej przyjazny dla środowiska. Nowe produkty są

także skuteczniejsze i bardziej wybiórcze, co pozwala ograniczyć ich dawkowanie w przelic-

zeniu na hektar. Ponadto, rolnicy mogą teraz w coraz większym stopniu łączyć chemiczne

metody ochrony roślin z działaniami biologicznymi i mechanicznymi (>zintegrowane zwalc-

zanie szkodników (IPM).

Ochrona plonów i bioróżnorodności dają się pogodzić


Postęp dokonał się także w konstrukcji dysz stosowanych przy opryskiwaniu zasiewów.

Wcześniej producenci skupiali się na osiąganiu przez dyszę możliwie najdrobniejszej mgiełki

wodnej, aby ta pokryła roślinę jak najbardziej równomierną warstwą. Jednak drobne kropelki

mają też sporą wadę: są mianowicie podatne na podmuchy wiatru, który może znieść je

poza pole i osadzić na miedzach lub na wodzie. Z tego powodu producenci wypracowali

optymalny kompromis. Nowoczesne dysze wytwarzają teraz nieco większe krople, które są

mniej podatne na podmuchy nadal zapewniając wystarczającą ochronę przed szkodnikami,

chwastami i chorobami. Także intensywne szkolenia dla rolników (>nadzór nad stosow-

aniem produktu) uczą dobierania prawidłowego dawkowania i trafi ania podczas zabiegu

w wyznaczony obrys pola.

Współzależność rolnictwa i bioróżnorodności jest sprawą złożoną podlegającą nieustannym

zmianom. Aby lepiej tę współzależność zrozumieć, fi rma BASF nawiązała w 2002 roku

współpracę z gospodarstwem rolnym w miejscowości Rawcliffe Bridge w Wlk. Brytanii.

Gospodarstwo należy do rodziny Hinchliffe, która zgodziła się zastosować i monitorować

nowe metody sprzyjające bioróżnorodności rekomendowane między innymi przez Grupę

Doradczą ds. Rolnictwa i Przyrody (FWAG) oraz Królewskie Towarzystwo Ochrony Ptaków

(RSPB). Celem tej współpracy jest pogodzenie osiągania wysokich plonów z uzyskaniem

największej możliwej różnorodności biologicznej.

Ten dobrze udokumentowany projekt dowiódł, że jest możliwe faktyczne pogodzenie

dążenia do bioróżnorodności z nowoczesnymi metodami uprawy. W trakcie jednego

z eksperymentów rolnicy zasadzili drzewa na pasie jałowej piaszczystej ziemi, zbudowali

domki dla ptaków i wysiali rośliny zapewniające ptakom całoroczny pokarm.

18 / 19


Wyniki eksperymentu robią wrażenie. Od 2003 roku, BASF Rawcliffe Bridge stanowi sied-

lisko niemal 100 gatunków ptaków, z których ponad 25 procent to gatunki uznane za ginące

– kuropatwa szara lub wróbel euroazjatycki. Naukowcy odnotowali także około 150 ga-

tunków roślin rosnących na obrzeżach pól – o jedną trzecią więcej, niż przeciętna. Nad siecią

rowów melioracyjnych latają ważki, zaś wzdłuż brzegów strumyków swoje podwodne gni-

azda wiją cierniki.

Programy wspierania bioróżnorodności fi rmy BASF nie dotyczą jedynie gospodarstw rolnych.

Firma współuczestniczy w programie ‘Symbioza’ realizowanym na obszarze 400 km2 w

regionie Szampanii i Ardenów we Francji. W najbliższych trzech latach inicjatywa ta ma

doprowadzić do stworzenia warunków do kolonizacji obrzeży pól i dróg przez rośliny, owady

i ptaki zagrożone wyginięciem.

BASF wspiera także brazylijską inicjatywę „Mata Viva” stanowiącą program edukacji

środowiskowej i zalesiania. Jego celem jest odtworzenie i ochrona bioróżnorodności poprzez

tworzenie chronionych obszarów dzikiej fauny i fl ory. Pracownicy BASF Brazylia połączyli

wysiłki z dużą grupą partnerów ze świata biznesu i nauki, wśród nich ze spółdzielniami rol-

niczymi i hodowcami, aby wspólnie zasadzić milion rodzimych brazylijskich drzew na ob-

szarach, które uległy degradacji. Tym ostatnim terminem specjaliści opisują proces, który

prowadzi do wyjałowienia gleby z jakichkolwiek składników sprzyjających życiu fauny i fl ory.

Zasadzone w ramach programu drzewa pomagają rolnikom chronić swoje tereny

i doprowadziły do odtworzenia zniszczonej uprzednio bioróżnorodności na obszarze wokół

Guarantinguety, gdzie BASF posiada największy kompleks chemiczny w Ameryce

Południowej.

Ochrona plonów i ochrona bioróżnorodności dają się pogodzić


20 / 21

Przemysł agrochemiczny, jako partner rolników i element całego społeczeństwa, bardzo

poważnie traktuje bioróżnorodność. Wspólnie, przemysł i rolnicy mogą doprowadzić do

bardzo ważnej równowagi między ochroną bioróżnorodności a wytwarzaniem dostatecznych

ilości zdrowej, zróżnicowanej i przystępnej cenowo żywności.

Atestacja i stosowanie pestycydów: pomiar ich wpływu na bioróżnorodność

i minimalizacja zagrożeń

Dostarcza bazę

danych

Stosują zgodnie

z przepisami

Ewentualne dodatkowe

działania na rzecz

bioróżnorodności

Oceniają wyniki badań

i ryzyko

➜ Atestują pestycydy

i określają instrukcje

użycia

Ochrona:

Siedliska wodne i ziemne

Grupy organizmów: ptaki, ssaki, owady, rośliny i organizmy

ziemno/wodne

§§

Przemysł Władze Rolnicy


Działania agro-środowiskowe

Dobrowolne działania podejmowane na rzecz ochrony środowiska, konkretnych gatunków lub

konkretnych regionalnych elementów krajobrazu. Działania te bywają określane na szczeblu kra-

jowym, regionalnym lub lokalnym dla zapewniania pełnej zgodności z lokalną specyfiką. Na

przykład, rolnicy unijni otrzymują kompensatę kosztów i potencjalnych strat przychodu, jeśli

zobowiążą się do stosowania specjalnych metod uprawy wychodzących poza te, które są

wymagane na podstawie przepisów.

Zintegrowane zwalczanie szkodników (IPM).

Podejście uwzględniające „rozważenie wszystkich dostępnych technik zwalczania szkodników

i zastosowanie takich środków powstrzymujących rozwój ich populacji, które pozwolą utrzymać

dawki pestycydów i innych zabiegów na ekonomicznie uzasadnionym poziomie ograniczając nawet

do minimum zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska. IPM kładzie nacisk na hodowlę zdrowych

upraw przy jak najmniejszych zakłóceniach agro-ekosystemów i promuje naturalne mechanizmy

zwalczania szkodników”3.

W połączeniu z innymi metodami techniki rolniczej IPM stanowi integralną część ochrony plonów

uwzględniającej specyfikę lokalną i bazującej na odpowiedzialności rolników. Będzie pod uwagę

aspekt opłacalności zwalczania szkodników i dąży do ograniczenia stosowania pestycydów

do minimalnego niezbędnego poziomu.

Umowy ochrony przyrody.

Strategia polegająca na zawieraniu przez agencję ochrony przyrody umowy z właścicielem gruntów

– najczęściej rolnikiem – zobowiązującej tego ostatniego do wykonywania pewnych czynności na

swoim terenie. Na przykład, umowa może przewidywać koszenie łąk w określonych terminach aby

dać ptakom gniazdującym na ziemi czas na odchowanie piskląt. Umowy regulujące ochronę

zagrożonych rodzimych gatunków roślin i zwierząt i ich siedlisk są dobrowolne i przewidują

rekompensatę wydatków ponoszonych przez właściciela terenu.

Słowniczek

3 Międzynarodowy Kodeks Postępowania przy dystrybucji i stosowaniu pestycydów, FAO ONS, listopad 2002.


22 / 23

Nadzór nad stosowaniem produktu

Odpowiedzialny i etyczny sposób postępowania z produktami ochrony roślin w trakcie całego cyklu

życia produktu – od etapu rozwoju, poprzez wykorzystanie, po zgodną z przepisami utylizację.

BASF ściśle współpracuje z klientami, dostawcami i użytkownikami wspierając na przykład w wielu

krajach szkolenia, które uczą rolników, jak stosować pestycydy w sposób odpowiedzialny.

Osoba kontaktowa

Treść niniejszej broszury powstała dzięki współpracy licznej grupy specjalistów, w tym agronomów,

chemików, ekotoksykologów i przyrodników.

Mamy nadzieję, że zawarte w niej informacje będą pomocne i posłużą jako pożywka do dalszej

dyskusji. Chętnie wysłuchamy też Państwa opinii i odpowiemy na ewentualne pytania. Czekamy na

Państwa głosy.

Przedstawiciel do kontaktów z mediami:

Matouš Rek

Tel.: +420 235 000 180, [email protected]

Wladyslaw Wojtyla

Tel.: +482 257 09-850 [email protected]


Vydavatel:

BASF spol. s r.o.

Šafránkova 3, 155 00 Praga 5, Czechy

tel.: +420 235 000 111, fax: +420 235 000 168

http//www.agro.basf.cz


Bioróżnorodność a rolnictwo - agro.basf.pl · Rolnictwo doprowadziło do powstania w Europie...

Documents

Transcript of Bioróżnorodność a rolnictwo - agro.basf.pl · Rolnictwo doprowadziło do powstania w Europie...